PROGRAMACIÓN
DIDÁCTICA
DEPARTAMENTO
-BIOLOXÍA
XEOLOXÍA--
---CURSO 2016/2017
ÍNDICE
1 INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN
2 RELACIÓN DE PROFESORES QUE COMPOÑEN A ÁREA
3 MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS
3.1 Recursos xerais do centro
3.2 Recursos do departamento
3.3 Libros de texto
4 ATENCIÓN Á DIVERSIDADE
4.1
Alumnos con altas capacidades
4.2
Alumnos con necesidades educativas significativas
4.3
Programa de reforzo
4.4
Programa de reforzo con atribución horaria
4.5
Aula de convivencia
5 PROGRAMA DE RECUPERACIÓN DE MATERIAS PENDENTES
5.1
Alumnos de 2º ESO coa materia de 1º ESO pendente
5.2
Alumnos de 3º ESO coa materia de 2º ESO pendente
5.3
Alumnos de 4º ESO coa materia de 3º ESO pendente
5.4
Alumnos de 2º de Bacharelato coa materia de 1º de Bacharelato pendente
5.5
Probas extraordinaria para ex-alumnos/as
6 PROGRAMACIÓN DE EDUCACIÓN EN VALORES
7 CONTRIBUCIÓN DA ÁREA AO PROXECTO LECTOR
8 CONTRIBUCIÓN DA ÁREA AO PLAN TIC
9 CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA
10 ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES
11 PROCEDEMENTO PARA AVALIAR A PROGRAMACIÓN
1 INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN
Este instituto é o único centro de secundaria do concello, polo que acolle practicamente a toda a
mocidade tomiñesa, ademais dun certo número de persoas do Rosal e A Guarda que se matriculan,
fundamentalmente, nos niveis post-obrigatorios.
O contorno en que nos inscribimos é basicamente rural, dándose unha maioría de galegofalantes
entre o alumnado.
O centro imparte ensinanzas de ESO, Bacharelato de Ciencias e Tecnoloxía, de Humanidades e
Ciencias Sociais, Ciclos Formativos de Grao Medio –Aproveitamento e conservación do ambiente
natural e Instalacións de telecomunicacións. Impártense tamén o título Agroxardinería e
composicións florais de Formación Profesional Básica.
Nestes últimos anos cursan os seus estudos aproximadamente uns 600 alumnos repartidos da
seguinte forma:
NIVEL
PORCENTAXE Nº
GRUPOS
1º ESO
21%
5
2º ESO
17%
5
3º ESO
18%
4
4º ESO
14%
3
1º BAC
10%
2
2º BAC
9%
2
FP Básica
6%
2
APROCEM
E
3%
2
INSTEL
2%
2
Na comparativa entre o número de grupos de primeiro e segundo de ESO e terceiro e cuarto de ESO
dedúcese o alarmante abandono antes de conseguir o titulo de secundaria. A porcentaxe dos
titulados/as no bacharelato está sobre o 20% -25%. Un dato significativo tamén o dá o resultado da
avaliación de diagnóstico onde estamos por debaixo da media en todo. Moito do alumnado provén
de familias nas que o nivel de estudo e baixo polo que a axuda que lle poden prestar e os medios
que están ao seu alcance neste aspecto son limitados.
O Centro conta con recursos suficientes e variados. O problema esta na falta en numero de
profesorado para poder facer agrupamentos especificos, reforzos e desdobres que si axudarían a
paliar moitos dos problemas cos que nos atopamos.
As instalacións coas que contamos no IES son, na meirande parte, adecuadas, aínda que sufrimos un
importantísimo problema de espazo dada a masificación do centro (ratio alumnos/ profesor moi
elevada nalgúns grupos, problemas para crear agrupamentos específicos na ESO, etc ).
2 RELACIÓN DE PROFESORES QUE COMPOÑEN A ÁREA
PROFESOR/A
CARGO
MATERIAS
CURSO
CARLOS
VILLANUEVA
DOMÍNGUEZ
Director
Cultura científica
CTM
1º Bach
2ºBach
IRIA GIRÁLDEZ
RAMALLO
Xefatura de
estudos
Ámbito científico
2º FPBásica
ARACELI OZORES
PEIXOTO
Xefatura
departamen
to
Titora 3º
ESO
Bioloxía/Xeoloxía
Bioloxía/Xeoloxía
Bioloxía
3º ESO
4º ESO
2º Bach
MANUELA GÓMEZ
RODICIO
Bioloxía/ Xeoloxía
1º ESO
MARÍA VICTORIA
VILLAR FREIRE
1ºESO
Titora
Biología/Xeoloxía
Ámbito científico
Bioloxía/Xeoloxía
Bioloxía/xeoloxía
1º ESO
1ºFP Básica
3º ESO
1º Bach
3
MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS
3.1 Recursos xerais do centro
Aulas de informática
Aulas dotadas de ordenador do profesor e canóns
Aulas Abalar para 1º e 2º ESO
Acceso a Internet en todas as aulas
Biblioteca
Aula multimedia
Salón de Actos
3.2 Recursos do departamento
-
Laboratorio de bioloxía/ xeoloxía
-
Ordenador portátil e canón
-
Revistas de investigación e ciencia
-
DVDs varios
-
Preparacións microscópicas
-
Murais varios
-
Libros de consulta
-
Guías varias de plantas e animais
-
Prismáticos, compases e diverso material de campo
3.3 Libros de texto
1º ESO: Ciencias da Naturaza Ed. SM
3º ESO: Bioloxía/Xeoloxía Ed. Vicens-Vives
4º ESO Bioloxía/Xeoloxía Ed. Vicens-Vives
1º Bacharelato Bioloxía/Xeoloxía Ed. SM
2º de Bacharelato. Bioloxia. Ed. Santillana
4 ATENCIÓN Á DIVERSIDADE
Terase en conta o tratamento da diversidade do alumnado con respecto aos diferentes ritmos de
aprendizaxe, capacidades e motivación que desenvolve cada alumno ou alumna do curso.
O profesor desenvolverá diferentes estratexias de ensino co fin de facilitar as aprendizaxes das
alumnas e os alumnos en función das súas necesidades concretas.
Como vías concretas de actuación podemos sinalar as seguintes:
Conveniencia da interacción entre os alumnos como factor favorecedor da aprendizaxe. O
traballo en grupo, alternado co individual pode ser utilizado con diferentes intencións para
traballar diferentes niveis de dificultade.
Organizar e presentar os contidos de forma interrelacionada con outras áreas dado que facilita
a súa xeneralización e aplicación a situacións novas.
Utilización de materiais didácticos variados e graduais en función da dificultade.
Centrar a atención máis no proceso, que no resultado do alumno.
Considerar a avaliación como un instrumento ao servizo do proceso de ensino-aprendizaxe, e
non como a culminación do mesmo.
Todas estas actuacións levaranse a cabo mediante:
Introdución- motivación, para favorecer o interese e participación dos alumnos na
aprendizaxe.
Diagnóstico de coñecementos previos, que permitan expresar os seus acertos e erros
conceptuais.
Consolidación, para contrastar e establecer relacións entre as novas ideas e as previas dos
alumnos.
De ampliación de autonomía que axuden á adquisición de destrezas relacionadas co aprender a
aprender.
4.1
Alumnos con altas capacidades
Segundo o establecido na ORDE do 28 de outubro de 1996 pola que se regulan as
condicións e o procedemento para flexibiliza-la duración do período de escolarización
obrigatoria dos alumnos con necesidades educativas especiais asociadas a condicións
persoais de sobredotación intelectual, un alumno poderá ser adiantado un ano durante a
etapa de secundaria.
A sobredotación intelectual dun alumno ou alumna deberá ser acreditada mediante a
avaliación psicopedagóxica correspondente. Nela deberase prever que a medida de
flexibilización do período de escolarización é adecuada para o desenvolvemento do
equilibrio persoal e da socialización do alumno ou alumna
4.2
Alumnos con necesidades educativas significativas
Cando as dificultades son xerais e permanentes levaranse a cabo adaptacións curriculares
significativas en colaboración co departamento de orientación do I.E.S. De cada unha delas
quedará constancia no departamento. Enténdese por estas as que consisten na eliminación de
contidos esenciais ou obxectivos xerais e a consiguiente modificación dos respectivos
criterios de avaliación.
Cando o Departamento de Orientación teña diagnosticados os alumnos con necesidades
educativas especiais, o profesor respectivo establecerá as Adaptacións Curriculares máis
adecuadas ás súas peculiaridades e características.
Existe un modelo para as adaptacións curriculares que o profesor adaptará a cada alumno en
concreto. En devandito modelo estableceranse para cada alumno dun xeito xeral:
Os antecedentes sociais, persoais e académicos do alumno.
Os recursos persoais e materiais con que se conta.
Os obxectivos a conseguir.
Os contidos exixibles.
A metodoloxía que se vai a empregar.
As posibles adaptacións das actividades de aula.
Os criterios de avaliación e criterios de cualificación que se van a aplicar.
4.3
Programa de reforzo
O alumnado con dificultades tamén ten a posibilidade de incorporarse a un programa de
reforzo en aquelas materias que teña dificultades. Cando un alumno ou alumna asista a un
programa de reforzo nunha área determinada poderá quedar eximido da realización do
programa específico personalizado na dita área
4.4
Programa de reforzo con atribución horaria
O alumnado de 1°curso que accedese á Educación Secundaria Obrigatoria por imperativo
legal, aquel que repita 1° curso, aquel que promocionase a 2° curso sen superar todas ou
algunha das áreas instrumentais ou aquel que repita 2° curso, poderá seguir un programa de
reforzo con atribución horaria.
4.5
Aula de convivencia
No centro cóntase cun Aula de convivencia para atender aqueles alumnos cuha
conduta disruptiva durante as clases.
O funcionamento de esta aula está explicado no protocolo correspondente.
5. PROGRAMA DE RECUPERACIÓN DE MATERIAS PENDENTES
A) REALIZACIÓN DE ACTIVIDADES PROPOSTAS
Trátase de actividades teóricas, que se resolverán traballando co libro de texto e caderno
de clase do curso anterior.
As actividades realizaranse en dúas entregas:
A primeira, que se entregará ao alumnado no 1º trimestre e que abarca os
primeiros temas do libro de texto, deberá ser entregada ao profesorado
encargado de dita actividade durante a primeira semana de clases do mes de
decembro.
O segundo grupo de actividades, que se entregará o día do primeiro exame e
que abarcará os temas non incluidos na primeira entrega, deberá ser entregado
no mes de marzo.
As actividades deberán ser entregados por escrito. Serán correxidos e puntuados.
A puntuación obtida nestas actividades será o 40% da nota final.
B) REALIZACIÓN DE EXAMES ESCRITOS.
Faranse dous exames.
O primeiro, no mes de xaneiro- febreiro, sobre a materia traballada na primeira
entrega das actividades.
O segundo, no mes de maio, sobre a materia traballada na segunda entrega.
En caso de ter suspendido o primeiro exame, o segundo exame será, ademais,
recuperación do primeiro.
As calificación obtidas nos exames serán o 60 % da nota final.
As datas de realización dos exames serán anunciadas con antelación suficiente.
5.2.Alumnos de 2º de Bacharelato coa materia de 1º de Bacharelato pendente
Faranse dous exames.
O primeiro, no mes de febreiro, sobre a metade dos temas .
O segundo, no mes de abril, sobre o resto da materia.
No caso de ter suspendido o primeiro exame, o segundo exame será, ademais,
recuperación do primeiro.
No caso de ter aprobado o primeiro exame a nota final será a media aritmética dos
dous exames .
A xefa de departamento será a referencia para os alumnos pendentes para todas as
consultas, dúbidas e problemas que poidan ter coa materia.
5.3. Proba extraordinaria para exalumnos/as
6 PROGRAMACIÓN DE EDUCACIÓN EN VALORES
Como a educacion ten como fin primordial o pleno desenvolvemento do alumnado, é dicir, a súa
formación integral como ser humano no plano cognitivo, fisico, corporal, social, psicoloxico e
afectivo, etico e moral. Asi, alen dos aspectos estritamente académicos (formacion cultural), compre
tratarmos os directamente relacionados co ser (fisico e moral) e co ser no mundo e na sociedade
(formacion civico-etica), que deben transmitirse de maneira organizada en cada etapa. Así, por mor
da súa natureza multidisciplinar, integramos a educación en valores na programacion mediante
diferentes actividades destinadas a que, a parte das destrezas comunicativas, o alumnado
desenvolva a capacidade critica cara a si mesmo e os demais, como, por exemplo, en debates, saídas
extraescolares, agrupamentos, charlas programadas, filmes ou textos, lecturas obrigatorias, etc.).
Ademais, o propio calendario escolar establece unha serie de datas relevantes relacionadas coa
educacion en valores que compre tratarmos nas clases:
Educación moral e cívica. Respecto pola autonomia dos demais e fomento do diálogo para
solucionar diferenzas.
◦
Día da Declaración Universal dos Dereitos Humanos (10 de decembro)
◦
Día de Europa (9 de maio)
◦
Conmemoración da Constitución e do Estatuto de autonomía de Galicia (1 ao 11 de
decembro)
◦
Semana das Letras Galegas (8 ao 17 de maio)
Educación para a paz. Defensa da paz mediante o conecemento de persoas e institucions
significativas e solucion dialogada de conflitos.
◦
Día da paz (30 de xaneiro)
Educación para a saúde e a calidade de vida. Conecemento progresivo do corpo,
anomalias e enfermidades, e desenvolvemento de habitos de saude.
◦
Día Mundial da Saúde (7 de abril)
Educación para a igualdade. Desenvolvemento da autoestima e da concepcion do propio
corpo como expresion da personalidade. Analise critica da realidade e correccion de xuizos
sexistas consolidando habitos non discriminatorios.
◦
Día Internacional da Muller Traballadora (8 de marzo)
Educación ambiental. Reflexion e compromiso sobre os principais problemas ambientais.
◦
Día Mundial do Ambiente (5 de xuño)
Educación sexual. Adquisicion de informacion suficiente e cientifica sobre todos os
aspectos relativos a sexualidade. Consolidacion de actitudes de naturalidade no tratamento
de temas sobre sexualidade.
◦
Día mundial da saúde(7 de abril)
Educación para o consumidor. Adquisicion de conciencia critica ante os efectos do
consumo. Conecemento dos mecanismos do mercado e dos dereitos do consumidor.
◦
Día Mundial dos Dereitos do Consumidor (15 de marzo)
Educación para o lecer. Valoracion da literatura como medio de expresion dos sentimentos
e como fonte de pracer que pode enriquecer o tempo de lecer. Fomento do pracer
enriquecedor de ler.
◦
Día do Libro (11 e o 30 de abril)
◦
Semana da Prensa na que se traballara un día na aula con xornais. (10 ao 14 de marzo)
Educación viaria. Desenvolvemento de habitos de respecto polas normas de circulacion,
actitudes de prevencion e comportamento responsable nas vias publicas.
7 CONTRIBUCIÓN DA ÁREA AO PROXECTO LECTOR
En 1º ESO
Práctica xeral:
Realizarase de xeito sistemático no desenvolvemento de tódolos temas a lectura persoal do
libro de texto, seguida dun comentario en grupo, no que o alumnado intervén a instancias da
profesora, para comprobar o grao de comprensión lectora. Aproveitar esta lectura para buscar as
ideas principais.
Lecturas do final e inicio de cada tema:
A través dos textos que se propoñen ao principio e ao peche de cada unidade, trabállase a
comunicación oral e escrita. Deste modo, permítense o coñecemento e a comprensión de
diferentes tipos de textos, así como a adquisición do hábito da lectura e o gozo con ela.
Outras prácticas:
Búsqueda en internet de información, proposta pola biblioteca virtual do libro de texto, en
asuntos de interese relacionados cos temas.
Distintos textos propostos, noticias de prensa relacionados coa materia etc, para proceder a súa
lectura e posterior análise.
Organizar a información. Actividades de realización de cadros, esquemas, táboas, etc., ferramentas
que son moi útiles para estudar e repasar para as que é imprescindible a comprensión previa.
En 3º e 4º ESO
- Lecturas habituais na aula:
Dedicaremos un tempo en cada unidade didáctica á lectura de novas relacionadas coa
lección que estamos a desenvolver e que o alumnado ha de seleccionar en xornáis ou revistas
actuais.
Comprensión lectora
Farase na actividade anteriormente exposta, pero ademáis traballaranse textos do libro de
texto de cada lección utilizándoos para contestar a preguntas, facer esquemas e resumos.
A escrita
Tanto na libreta diaria como nos exames valórase e corríxese a caligrafía e a ortografía, así a
caligrafía e presentación inflúen na nota e a ortografía procúrase a súa mellora do seguinte xeito: o
alumno/a ha de repetir correctamente a palabra na que tivo falta facendo con ela tres frases que
teñan que ver cos contidos da lección do momento.
Vocabulario.
Ao longo do curso cada alumno/a elabora na súa libreta un vocabulario coas palabras
descoñecidas que van aparecendo en cada lección.
8 CONTRIBUCIÓN DA ÁREA AO PLAN TIC
Aínda que xa queda vello dicilo, ninguén pon en dúbida que as novas tecnoloxías da información e
a comunicación (TIC) deben formar parte dun proxecto educativo actual. Por unha parte, a
aparición de internet supuxo una revolución na forma de buscar e tratar a información, ata o punto
de que se converteu na principal fonte de información para case todos; por iso compre que
ensinemos aos alumnos a manexar Internet e aproveitar as posibilidades que ofrece para a nosa
materia, quizá unha das que máis partido lle pode sacar ás TIC, sendo a estas alturas case
imprescindibles para traballar con imaxes, mapas, fotos, gráficos, etc. … cómo ven facendo este
departamento dende que as aulas de audiovisuais están equipadas, con ordenador e canón de vídeo.
O traballo co libro web, a pizarra dixital e os miniordenadores das aulas Abalar ofrecen un amplo
abano de posibilidades.
Ademais, dentro de cada tema do libro inclúense numerosas actividades con Internet de diverso
tipo.
9 CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA
O deseño dun Plan de Convivencia Escolar eficaz debe considerar accións que se fagan visibles no
desenvovemento das actividades das distintas áreas. No caso da nosa materia, debemos promover
actuacións que promocionen valores democráticos de convivencia, de negociación e diálogo, e de
entendemento.
Trataremos de coñecer e valorar as características do grupo de alumnos e alumnas
traballando ás estratexias de aprendizaxe, á motivación, os centros de interes, ás
preocupacións e inquedanzas, ás relacións persoais; coa fInalidade de producir as respostas
educativas adecuadas.
Fomentaremos a socialización, o traballo en grupo e a socialización mediante experiencias
onde todos os integrantes do grupo teñan una función importante no traballo final
Fomentaremos a integración do novo alumnado e, desenvolveremos accións que favorezan a
súa adaptación acercándonos e valorando a súa cultura sempre que sexa posible.
Contribuiremos á formación integral do alumnado, en sintonía cos principios de tolerancia,
igualdade, respecto e solidariedade, buscando a participación razoada e responsable na toma
de decisións e na solución dialogada dos conflitos que poidan xurdir durante as clases.
Controlaremos a puntualidade e absentismo, informando puntualmente ás titoría e ás
familias, sobre o absentismo escolar, a falla de interés, tratando de poñerlle remedio canto
antes.
Ocuparémonos de informar ao Departamento de Orientación, sobre o alumnado que presenta
desaxustes no seu comportamento, incluído o rendemento académico na nosa materia.
10 ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES
SAÍDA
NIVEL
TEMPORALIZACIÓN
-Visita esteiro do miño
-Visita a Aquamuseo de
Vilanova de Cerveira con
CCSS
1º ESO
7 de decembro
3º trimestre
Casa Domus e Casa das
Ciencias de Coruña
3
º ESO
24 de febreiro (Coruña)
Visita a Galiciencia.
Ourense
4º ESO
1º trimestre
Percorrido pola Serra do
Argallo
1º BACH
3º trimestre
-Percorrido polo Miñor
(CTM)
- Visita ao SAI de Coruña
( Bioloxía)
11 PROCEDEMENTO PARA AVALIAR A PROGRAMACIÓN
A programación será obxecto de avaliación en dous ámbitos complementarios:
Nas xuntanzas preceptivas de departamento, nas que se fará un seguimento do cumprimento
da programación e se tomará nota das propostas para o seu mellor aproveitamento e para a
súa mellora.
Na memoria final de curso, na que si se suxiren cambios que acepte todo o Departamento,
deberán ser trasladados á programación do curso seguinte. Os indicadores a avaliar son os
seguintes:
◦
Desenvolvemento en clase da programación.
◦
Relación entre obxectivos e contidos.
◦
Adecuación de obxectivos e contidos coas necesidades reais.
◦
Adecuación de medios e metodoloxía coas necesidades reais.
Como instrumentos para axudar a esta avaliación pódense utilizar os cuestionarios para o
alumno e para o profesor que se inclúen nos anexos desta programación.
BIOLOXÍA/XEOLOXÍA 1º ESO
1. CONTRIBUCIÓN DA MATERIA AO LOGRO DAS COMPETENCIAS CLAVE
1. COMPETENCIA LIGÜISTICA (CCL)
-
Comprensión de textos científicos.
-
Realización de resumes, informes, elaboración de mapas conceptuais sinxelos etc.).
-
Comprender e utilizar o vocabulario básico.
-
Utilizar a linguaxe de maneira axeitada na expresión oral e escrita
2. COMPETENCIA MATEMÁTICA E COMPETENCIAS BÁSICAS EN
CIEN-CIA E TECNOLOXÍA (CMCCT)
-
Expresarse con claridade na linguaxe matemática
-
Resolver problemas, realizar, comprender e interpretar gráficos e táboas, que permiten
orde-nar a información e extraer conclusións.
-
Relacionar a evolución da ciencia co noso modo de vida.
-
Coñecer a linguaxe científica para interpretar e comunicar situación en diversos contextos
-
Diferenciar e valorar o coñecemento científico fronte a outras formas de coñecemento.
-
Justificar razoadamente algúns fenómenos naturais, como a duración do día e da noite, as
eclipses, etc.
-
Realizar experiencias sinxelas, manexando o instrumental científico (microsccopio, lua..)
realizando informes e xtraendo conclusións.
-
Interpretar e elaborar esquemas, como o ciclo da auga ou a formación das rochas, e
identificar claves sinxelas para identificar seres vivos e minerais.
-
Ter uns hábitos de consumo responsable na vida cotiá.
-
Respectar e preservar a vida dos seres vivos no seu ámbito.
-
Interese pola ciencia, e valoración do coñecemento científico.
3. COMPETENCIA DIXITAL (CD)
-
Coñecer as técnicas e estratexias de acceso á información a Internet.
-
Acceder, buscar, selecionar, organizar e analizar a información buscada.
-
Empregar distintas fontes para a busca de información.
-
Manexar as ferramentas tecnolóxicas.
4. APENDER A APRENDER (CAA)
-
Ser capaz de razoar e de buscar respostas dunha forma autónoma ante diversas situacións,
ademais de ser consciente dos coñecementos adquiridos a través da autoavaliación.
-
Relacionar a información e integrala cos coñecementos previos e coa propia expriencia.
-
Mostrar curiosidade e desexo de aprendizaxe.
-
Valoración do esforzo e a motivación
5. COMPETENCIAS SOCIAIS E CÍVICAS (CSC)
-
Valorar o uso responsable dos recursos naturais e tomar conciencia da importancia que ten a
conservación da biodiversidade. Ser crítico cós hábitos sociais pouco saudables e a
contribuir á conservación e mellora do ambiente.
-
Dotar de habilidades necesarias para comprender a problemática actual en relación a súa
persoa co resto da sociedade.
-
Desenvolver capacidade de diálogo cos demais en situacións de convivencia e traballo e
para a resolución de conflitos.
-
Traballar habilidades sociais relacionadas coa participación, cooperación, aceptar diferenzas,
respectar os valores, creenzas e diversidade de culturas.
6. COMPETENCIA SENTIDO DE INICIATIVA E ESPÍRITO EMPRENDEDOR
(CSIEE)
-
Iniciar, levar a cabo proxectos que permiten analizar e avaliar situacións ou problemas
abertos que requiraen propoñer solucións.
-
Desenvolver a empatía, valorar as ideas dos demais e ser capaz de afirmar e defender os
dereitos do grupo.
-
Desenvolver a capacidade de elixir con criterio propio nos ámbitos persoal, laboral e social.
-
Optimizar o uso de recursos materiais e persoais para a consecución de obxectivos.
7. CONCIENCIA E EXPRESIÓN CULTURAL (CEC)
-
Cultivar o sentido da transcendencia e unha actitude aberta, respectuosa e crítica cara á
diversidade de expresións artísticas e culturais.
-
Poñer en funcionamento a iniciativa, a imaxinación e a creatividade para expresar de forma
persoal ideas ou experiencias mediante códigos artísticos.
-
Realizar traballos e presentacións com sentido estético
-
Apreciar os valores culturais do patrimonio natural.
2. CONCRECIÓN DOS OBXECTIVOS PARA CADA CURSO
Serán os obxectivos de etapa que contribuirán a:
a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ás
demais persoas, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e os grupos,
exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidades
entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, e prepararse para o exercicio
da cidadanía democrática.
b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, como
condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de
desenvolvemento persoal.
c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles.
Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou
circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e
mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller.
d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas
relacións coas demais persoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo e os
comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos.
e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos
coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías,
especialmente as da información e a comunicación.
f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, así
como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos do
coñecemento e da experiencia.
g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido
crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e
asumir responsabilidades.
h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, textos e mensaxes complexas.
l) Coñecer mulleres e homes que realizaran achegas importantes á ciencia.
m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as
diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e a
práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a
dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais
relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á
súa conservación e á súa mellora
. n) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas, utilizando
diversos medios de expresión e representación.
ñ) Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e artístico de
Galicia, participar na súa conservación e na súa mellora, e respectar a diversidade lingüística e
cultural como dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo actitudes de interese e respecto cara
ao exercicio deste dereito.
o) Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental para o
mantemento da identidade de Galicia, e como medio de relación interpersoal e expresión de riqueza
cultural nun contexto plurilingüe, que permite a comunicación con outras linguas, en especial coas
pertencentes á comunidade lusófona.
3. CONTIDOS
Bloque 1. Habilidades, destrezas e estratexias. Metodoloxía científica
B1.1. O vocabulario científico na expresión oral e escrita.B1.2. Metodoloxía científica: características básicas.
B1.3. Experimentación en bioloxía e xeoloxía: obtención, selección e interpretación de información de carácter científico a partir da selección e a recollida de mostras do medio natural ou doutras fontes.
B1.4. Planificación e realización do traballo experimental, e interpretación dos seus resultados. B1.5. Normas de seguridade no laboratorio, e coidado dos instrumentos e do material.
Bloque 2. A Terra no universo
B2.1. Principais modelos sobre a orixe do Universo. B2.2. Compoñentes do Universo.
B2.3. Características do Sistema Solar e dos seus compoñentes. B2.4. Concepcións sobre o Sistema Solar ao longo da historia. B2.5. Os planetas no Sistema Solar.
B2.6. O planeta Terra: características.
B2.7. Os movementos da Terra, da Lúa e do Sol, e as súas consecuencias. B2.8. A xeosfera: estrutura e composición da codia, o manto e o núcleo. B2.9. Minerais e rochas: propiedades, características e utilidades.
B2.10. Xestión sustentable dos recursos minerais. Recursos minerais en Galicia.
B2.11. A atmosfera: composición e estrutura. O aire e os seus compoñentes. Efecto invernadoiro. Importancia da atmosfera para os seres vivos.
B2.12. Contaminación atmosférica: repercusións e posibles solucións. B2.12. Contaminación atmosférica: repercusións e posibles solucións.
B2.13. A hidrosfera. Propiedades da auga. Importancia da auga para os seres vivos. B2.14. A auga na Terra. Auga doce e salgada.
B2.15. Ciclo da auga. B2.16. A auga como recurso. B2.17. Xestión sustentable da auga.
B2.18. Contaminación das augas doces e salgadas.
B2.19. A biosfera. Características que fixeron da Terra un planeta habitable.
Bloque 3. A biodiversidade no planeta Terra
B3.1. Concepto de biodiversidade. Importancia da biodiversidade.
B3.2. Sistemas de clasificación dos seres vivos. Concepto de especie. Nomenclatura binomial. B3.3. Reinos dos seres vivos: Moneras, Protoctistas, Fungi, Metafitas e Metazoos.
B3.4. Invertebrados: poríferos, celentéreos, anélidos, moluscos, equinodermos e artrópodos. Características anatómicas e fisiolóxicas. B3.5. Vertebrados: peixes, anfibios, réptiles, aves e mamíferos. Características anatómicas e fisiolóxicas.
B3.6. Plantas: brións, fieitos, ximnospermas e anxiospermas. Características principais, nutrición, relación e reprodución. B3.7. Clasificación de animais e plantas a partir de claves dicotómicas e outros medios.
B3.8. Identificación de plantas e animais propios dalgúns ecosistemas, especies en extinción e especies endémicas. Adaptacións dos animais e as plantas ao medio. Biodiversidade en Galicia.
Bloque 4. Os ecosistemas
B4.1. Ecosistema: identificación dos seus compoñentes. B4.2. Factores abióticos e bióticos nos ecosistemas. B4.3. Ecosistemas acuáticos.
B4.4. Ecosistemas terrestres.
B4.6. Estratexias para restablecer o equilibrio nos ecosistemas. B4.7. Accións que favorecen a conservación ambiental.
Bloque 5. Proxecto de investigación
B5.1. Método científico. Elaboración de hipóteses, e a súa comprobación e argumentación a partir da experimentación ou da observa-ción.
B5.1. Método científico. Elaboración de hipóteses, e a súa comprobación e argumentación a partir da experimentación ou da observa-ción.
B5.2. Artigo científico. Fontes de divulgación científica.
B5.3. Proxecto de investigación en equipo: organización. Participación e colaboración respectuosa no traballo individual e en equipo. Presentación de conclusións.
B5.3. Proxecto de investigación en equipo: organización. Participación e colaboración respectuosa no traballo individual e en equipo. Presentación de conclusións.
4. CRITERIOS DE AVALIACIÓN
Bloque 1. Habilidades, destrezas e estratexias. Metodoloxía científica
B1.1. Utilizar adecuadamente o vocabulario científico nun contexto preciso e adecuado ao seu nivel.
B1.2. Procurar, seleccionar e interpretar a información de carácter científico, e utilizala para formar unha opinión propia, expresarse con precisión e argumentar sobre problemas relacionados co medio natural e a saúde.
B1.3. Realizar un traballo experimental coa axuda dun guión de prácticas de laboratorio ou de campo, describir a súa execución e interpretar os seus resultados.
Bloque 2. A terra no universo
B2.1. Recoñecer as ideas principais sobre a orixe do Universo, e a formación e a evolución das galaxias.
B2.2. Expor a organización do Universo e do Sistema Solar, así como algunhas das concepcións que sobre este sistema planetario se tiveron ao longo da historia.
B2.3. Relacionar comparativamente a posición dun planeta no sistema solar coas súas características. B2.4. Localizar a posición da Terra no Sistema Solar.
B2.5. Establecer os movementos da Terra, da Lúa e do Sol, e relacionalos coa existencia do día e a noite, as estacións, as mareas e as eclipses.
B2.6. Identificar os materiais terrestres segundo a súa abundancia e a distribución nas grandes capas da Terra.
B2.7. Recoñecer as propiedades e as características dos minerais e das rochas, distinguir as súas aplicacións máis frecuentes e sa -lientar a súa importancia económica e a xestión sustentable.
B2.8. Analizar as características e a composición da atmosfera, e as propiedades do aire.
B2.9. Investigar e recoller información sobre os problemas de contaminación ambiental actuais e as súas repercusións, e desenvol-ver actitudes que contribúan á súa solución.
B2.10. Recoñecer a importancia do papel protector da atmosfera para os seres vivos e considerar as repercusións da actividade hu -mana nela.
B2.11. Describir as propiedades da auga e a súa importancia para a existencia da vida.
B2.12. Interpretar a distribución da auga na Terra, así como o ciclo da auga e o uso que fai dela o ser humano.
B2.13. Valorar e identificar a necesidade dunha xestión sustentable da auga e de actuacións persoais e colectivas que potencien a redución do consumo e a súa reutilización.
B2.14. Xustificar e argumentar a importancia de preservar e non contaminar as augas doces e salgadas. B2.15. Seleccionar as características que fan da Terra un planeta especial para o desenvolvemento da vida.
Bloque 3. A biodiversidade no planeta Terra
B3.1. Recoñecer a importancia da biodiversidade e as características morfolóxicas principais dos grupos taxonómicos.
B3.2. Categorizar os criterios que serven para clasificar os seres vivos e identificar os principais modelos taxonómicos aos que per -tencen os animais e as plantas máis comúns.
B3.3. Describir as características xerais dos grandes grupos taxonómicos e explicar a súa importancia no conxunto dos seres vivos. B3.4. Caracterizar os principais grupos de invertebrados e vertebrados.
B3.5. Coñecer e definir as funcións vitais das plantas e a súa importancia para a vida, e caracterizar os principais grupos de plantas. B3.6. Utilizar claves dicotómicas ou outros medios para a identificación e a clasificación de animais e plantas.
B3.7. Determinar a partir da observación as adaptacións que permiten aos animais e ás plantas sobrevivir en determinados ecosiste -mas, con especial atención aos ecosistemas galegos.
Bloque 4. Os ecosistemas B4.1. Diferenciar os compoñentes dun ecosistema.
B4.2. Identificar nun ecosistema os factores desencadeantes de desequilibrios e establecer estratexias para restablecer o seu equili-brio.
B4.3. Recoñecer e difundir accións que favorezan a conservación ambiental. Bloque 5. Proxecto de investigación B5.1. Planear, aplicar e integrar as destrezas e as habilidades propias do traballo científico.
B5.2. Elaborar hipóteses e contrastalas a través da experimentación ou da observación, e a argumentación.
B5.3. Utilizar fontes de información variada, e discriminar e decidir sobre elas e sobre os métodos empregados para a súa obten -ción.
B5.4. Participar, valorar e respectar o traballo individual e en equipo. B5.5. Expor e defender en público o proxecto de investigación realizado.
5. CONCRECIÓN DOS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES
(Relacionado co perfil de competencias)
ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES CC
Bloque 1. Habilidades, destrezas e estratexias. Metodoloxía científica
BXB1.1.1. Identifica os termos máis frecuentes do vocabulario científico, e exprésase de xeito correcto tanto oralmente como por
escrito. CCL-CMCCT
BXB1.2.2. Transmite a información seleccionada de xeito preciso, utilizando diversos soportes. CD-CCL BXB1.2.3. Utiliza a información de carácter científico para formar unha opinión propia e argumentar sobre problemas
relaciona-dos.
CAA-CCL
BXB1.3.1. Coñece e respecta as normas de seguridade no laboratorio, e coida os instrumentos e o material empregado. CMCCT-CSC BXB1.3.2. Desenvolve con autonomía a planificación do traballo experimental, utilizando tanto instrumentos ópticos de
recoñece-mento como material básico de laboratorio, argumenta o proceso experimental seguido, describe as súas observacións e interpreta os seus resultados.
CSIEE- CMCCT-CAA Bloque 2. A Terra no universo
BXB2.1.1. Identifica as ideas principais sobre a orixe do universo. CMCCT BXB2.2.1. Recoñece os compoñentes do Universo e do Sistema Solar, e describe as súas características xerais. CMCCT BXB2.3.1. Precisa as características que se dan no planeta Terra que permiten o desenvolvemento da vida nel, e que non se dan nos
outros planetas.
CMCCT
BXB2.4.1. Identifica a posición da Terra no Sistema Solar. CMCCT
BXB2.5.1. Categoriza os fenómenos principais relacionados co movemento e a posición dos astros, e deduce a súa importancia para a vida.
CMCCT
BXB2.5.2. Interpreta correctamente en gráficos e esquemas fenómenos como as fases lunares e as eclipses, e establece a súa rela
-ción coa posi-ción relativa da Terra, a Lúa e o Sol. CMCCT
BXB2.6.1. Describe as características xerais dos materiais máis frecuentes nas zonas externas do planeta e xustifica a súa distribu
-ción en capas en fun-ción da súa densidade. CMCCT
BXB2.6.2. Describe as características xerais da codia, o manto e o núcleo terrestre, e os materiais que os compoñen, e relaciona esas características coa súa situación.
CMCCT
BXB2.7.1. Identifica minerais e rochas utilizando criterios que permitan diferencialos. CMCCT-CAA BXB2.7.2. Describe algunhas das aplicacións máis frecuentes dos minerais e das rochas no ámbito da vida cotiá. CCEC BXB2.7.3. Recoñece a importancia do uso responsable e a xestión sustentable dos recursos minerais. CSC
BXB2.8.1. Recoñece a estrutura e a composición da atmosfera. CMCCT
BXB2.8.2. Recoñece a composición do aire e identifica os contaminantes principais en relación coa súa orixe. CMCCT BXB2.8.3. Identifica e xustifica con argumentacións sinxelas as causas que sustentan o papel protector da atmosfera para os seres
vivos.
CMCCT
BXB2.9.1. Relaciona a contaminación ambiental coa deterioración ambiental, e propón accións e hábitos que contribúan á súa so
-lución. CSC-CSIEE
BXB2.10.1. Relaciona situacións en que a actividade humana interfire coa acción protectora da atmosfera. CSC BXB2.11.1. Recoñece as propiedades anómalas da auga en relación coas súas consecuencias para o mantemento da vida na Terra. CMCCT BXB2.12.1. Describe o ciclo da auga en relación cos seus cambios de estado de agregación. CMCCT BXB2.13.1. Comprende e identifica o significado da xestión sustentable da auga doce, e enumera medidas concretas que colaboren
nesa xestión.
CSC-CSIEE BXB2.14.1. Recoñece os problemas de contaminación de augas doces e salgadas, en relación coas actividades humanas CSC BXB2.15.1. Describe as características que posibilitaron o desenvolvemento da vida na Terra. CMCT Bloque 3. A biodiversidade no planeta Terra
plantas máis comúns co seu grupo taxonómico.
BXB3.2.1. Identifica e recoñece exemplares característicos de cada un destes grupos, e salienta a súa importancia biolóxica. CMCCT BXB3.3.1. Discrimina as características xerais e singulares de cada grupo taxonómico. CMCCT BXB3.4.1. Asocia invertebrados comúns co grupo taxonómico ao que pertencen. CMCCT BXB3.4.2. Recoñece exemplares de vertebrados e asígnaos á clase á que pertencen. CMCCT BXB3.5.1. Detalla o proceso da nutrición autótrofa e relaciónao coa súa importancia para o conxunto de todos os seres vivos. CMCCT BXB3.5.2. Describe as características xerais e singulares dos principais grupos de plantas. CMCCT BXB3.6.1. Clasifica e identifica animais e plantas a partir de claves de identificación. CAA BXB3.7.1. Identifica exemplares de plantas e animais propios dalgúns ecosistemas ou de interese especial por seren especies en pe -rigo de extinción ou endémicas.
CMCCT
BXB3.7.2. Relaciona coa súa adaptación ao medio a presenza de determinadas estruturas nos animais e nas plantas máis comúns. CAA-CMCCT BXB3.7.3. Identifica exemplares de plantas e animais propios dos ecosistemas galegos. CCEC Bloque 4. Os ecosistemas
BXB4.1.1. Identifica os compoñentes dun ecosistema. CMCCT
BXB4.2.1. Recoñece e enumera os factores desencadeantes de desequilibrios nun ecosistema. CMCCT BXB4.3.1. Selecciona accións que preveñen a destrución ambiental. CSC-CSIEE Bloque 5. Proxecto de investigación
BXB5.1.1. Integra e aplica as destrezas propias do método científico. CAA-CMCCT BXB5.2.1. Utiliza argumentos que xustifiquen as hipóteses que propón. CAA-CCL BXB5.3.1. Utiliza diferentes fontes de información, apoiándose nas TIC, para a elaboración e a presentación das súas investigacións. CMCCT-CD BXB5.4.1. Participa, valora e respecta o traballo individual e en grupo. CSC-CSIEE BXB5.5.1. Deseña pequenos traballos de investigación sobre animais e/ou plantas, os ecosistemas do seu contorno ou a alimentación e a nutrición
humana, para a súa presentación e defensa na aula. CAA-CMCCT-CSIEE-CD
BXB5.5.2. Expresa con precisión e coherencia as conclusións das súas investigacións, tanto verbalmente como por escrito. CCL-CCEC
6. TEMPORALIZACIÓN
Primeiro trimestre:
A terra no universo
A Terra, planeta habitado
Diversidade dos seres vivos
Animais vertebrados
Segundo trimestre:
Animais invertebrados
O mundo das plantas
Ecosistemas/ degradación e conservación do medio
A xeosfera e os minerais
Terceiro trimestre.:
As rochas, diversidade e usos
O planeta auga
A Atmosfera, un océano de aire
7. Mínimos esixibles (Grao mínimo de consecución para cada estándar)
ESTÄNDARES DE
APRENDIZAXE
MÍNIMOS ESIXIBLES PARA SUPERAR MATERIA
Bloque 1. Habilidades, destrezas e estratexias. Metodoloxía científica
BXB1.1.1.Utiliza e emprega correctamente en actividades orais e escritas o vocabulario relacionado coas Ciencias da Natureza.
BXB1.2.1. Busca, información en diferentes fontes, interprétaa, selecciónaa e expona de forma ordeada BXB1.2.2. Presenta os traballos ou a información de forma ordeada, realizando mapas conceptuais,
gráficos e esquemas que lle serven para comprender e traballar cos contidos..
BXB1.2.3. Interpreta a información de caracter científico, relaciónaa cos coñecementos previos e argumenta sobre problemas.
BXB1.3.1. Traballa no laboratorio tendo en conta as normas de seguridade e coidando o material empre-gado
BXB1.3.2.. Desenvolve con autonomía o experimento, describindo as súas observacións e interpretando os resultados.
Bloque 2. A Terra no universo
BXB2.1.1. Recoñece a estructura do universo.Valora e comprende as concepcións que existiron sobre o sistema solar e o universo ao longo da historia e como estas foron transformándose coas achegas da ciencia.
BXB2.2.1. Identifica os componentes do Universo e do Sistema Solar, describe as súas características, así como as medidas que se empregan para medir as súas distancias
BXB2.3.1. Explica as caracterísricas da Terra
Coñece as condicións que se dan na Terra para permitir o desenvolvemento da vida nela BXB2.4.1.. Coñece a posición da terra no sistema solar e as súas características principais.
BXB2.5.1. Coñece os movementos que realiza a Terra e os efectos que estes teñen, como os días, as estacións etc
BXB2.5.2. Describe a orixe das fases da Lúa. Explica os tipos de eclipses.
Comprende a sucesión das mareas e a súa relación coa Lúa
BXB2.6.1. Describe as características xerais dos materiais máis frecuentes nas zonas externas do planeta e xustifica a súa distribución en capas en función da súa densidade.
BXB2.6.2. Identifica e describe a codia, o manto e núcleo terrestre, e indica as súas características e os materiais que os forman.
BXB2.7.1. Coñece a diferenza entre o que é unha rocha, un mineral e un cristal mineral. Pon exemplos. BXB2.7.2. Relacióna entre as propiedades dos minerais e rochas coa súa utilización e aplicación na vida
cotiá.
Identifica e clasifica os minerais e os principais tipos de rochas. Describe cales son as rochas que máis se extraen en Galicia.
BXB2.7.3. Relaciona a necesidade de reciclar e reutilizar coa problemática asociada á explotación abu -siva de recursos naturais, evitando o impacto ambiental e realizar así unha xestión sustenta-ble
BXB2.8.2. Diferencia entre o efecto invernadoiro natural co incremento do efecto invernadoiro , a súa orixe e repercusión sobre a saúde e o quecemento global
BXB2.8.3. Argumenta por que a atmosfera e imprescindible para os seres vivos e a relación dos seus compoñentes coa fotosíntese e a respiración.
BXB2.9.1. Propón e coñece medidas que axudan a diminuír o quecemento global e a contaminación at-mosférica.
BXB2.10.1. Pon exemplos de actividades humanas que poñan en perigo a acción protectora da atmosfera BXB2.11.1. Explica as propiedades máis importantes da auga e o papel que tén en aspectos fundamentais
para os seres vivos e a biosfera
BXB2.12.1. Recoñece as diferentes fases do ciclo da auga
BXB2.13.1. Recoñece a importancia da auga e realiza un consumo sustentable aplicando medidas que permiten o seu aforro.
BXB2.14.1. Identifica os problemas de contaminación de augas doces e salgadas, ocasionados polas acti-vidades humanas, e propón medidas para palialos ou evitalos.
BXB2.15.1. Describe as características que fan posible o desenvolvemento da vida na Terra.
Bloque 3. A biodiversidade no planeta Terra
BXB3.1.1. -Define que é a biodiversidade e clasificación dos seres vivos nos cinco reinos.
Aplica os criterios de clasificación (nº de células, tipo de células e tipo de nutrición) dos seres vivos
BXB3.2.1. Recoñece o papel tan importante que os microorganismos, teñen na biosfera, así como as súas aplicacións na industria e na saúde..
BXB3.3.1. Coñece a clasificación xerárquica dos seres vivos: reino, clase, orde, familia, xénero e espe-cie.
Coñece os cinco reinos de seres vivos e as características salientables de cada reino
Define que é unha especie de seres vivos e como se nomean as diferentes especies de seres vivos seguindo a nomenclatura binomial.
BXB3.4.1. Identifica as características xerais que definen aos animais invertebrados e distingue entre os distintos grupos de invertebrados recoñecendo neles as súas características máis importantes poñendo exemplos de cada unha deles, clasificándoos
BXB3.4.2. Recoñece as características xerais que definen os animais vertebrados e distingue entre os distintos grupos de vertebrados recoñecendo neles as súas características máis importantes poñendo exemplos de cada un deles, clasificándoos e recoñecendo o ser humano como un mamífero máis.
BXB3.5.1. Detalla o proceso de nutrición autótrofa e valora a súa importancia para todos os seres vivos. BXB3.5.2. Recoñece as características xerais que definen as plantas e distingue entre os distintos grupos
de plantas ( fentos, musgos, ximnospermas e anxiospermas) recoñecendo neles as súas carac-terísticas específicas máis importantes
BXB3.6.1. Clasifica e identifica animais e plantas en presencia ou ausencia de cada característica BXB3.7.1. Identifica exemplares de plantas e animais propios dalgúns ecosistemas en perigo de extin
-ción ou endémicas.
BXB3.7.2. Observa e indica a que tipo de seres pertencen determinadas estruturas; explica para que ser-ven e relaciónaas co medio no que viser-ven.
BXB3.7.3. Identifica exemplares de plantas e animais propios dos ecosistemas galegos, valorando a súa biodiversidade
Bloque 4. Os ecosistemas
BXB4.1.1. Define ecosistema e identifica os seus compoñentes.Coñece as distintas relación entre os seres vivos dun ecosistema.
Identifica os ecosistemas terrestres e acuáticos máis comúns e coñece as súas características principais.
Fai un estudo do ecosistema dun bosque do entorno
BXB4.2.1. Pón exempols de actividades humanas responsables de desequilibrios nos ecosistemas (incen-dios, sobreexplotación de recursos, introducción de especies exóticas..)
BXB4.3.1. Selecciona acción que preveñan a destrución do medio
Bloque 5. Proxecto de investigación
BXB5.1.1. Aplica as destrezas propias do método científico (formular preguntas , definir hipótese, expe-rimentación, analizar resultados e concluir)
BXB5.2.1. Selecciona, organiza e expón información adquirida para xustificar as súas hipótoses. BXB5.3.1. Utiliza as TIC para elaborar a información e presentar os resultados da súa aprendizaxe e das
súas investigacións.
BXB5.4.1. Participa, valora e respecta o traballo individual e en grupo.
BXB5.5.1 Realiza pequenos traballos de investigación para a súa presentación e defensa na aula. (aves migratorias no Esteiro do Miño)
BXB5.5.2. Expón as conclusións dos traballos de investigación de forma clara e precisa, tanto oral como por escrito
