MUÅC LUÅC
Lúâi tûåa ... 3 HÖÌI 1 ...6
Nghe treã haát, töi trung bõ giïët
Traãi loâng ngay, Àöî Baá thaác oan ...6 HÖÌI 2 ...15
Bao quyánh chuöåc töåi, dêng gaái àeåp
U Vûúng àöët lûãa diïîu chû hêìu ...15 Höìi 3...31
Kiïíu Kinh, quên Khuyïín nhung taác loaån,
Àöng laåc, Chêu bònh vûúng dúâi àö. ...31 Höìi 4...66
Vò nghôa, Thaåch Thaác giïët con,
Mûúån lïånh, Trang Cöng àaánh Töëng...66 Höìi 5...79
Ganh taâi, Cöng tûã AÁt giïët Khaão Thuác
Tham chûác, Cöng tûã Vêån haåi vua hiïìn...79 HÖÌI 6 ...91
Mûu sêu, Hoa àöëc phïë vua Töëng
Laâm cao, Trõnh höët chï vúå Tïì ...91 HÖÌI 7 ...99
Vùn Khûúng, gaái Tïì vïì nûúác Löî
Chuác Àaåm, tûúáng Trõnh bùæn vua Chêu...99 HÖÌI 8 ...108
Ngöi nhaâ Chu, Huâng thöng tiïëm võ
Núi nûúác Trõnh, Tïì Tuác thay vua ...108 HÖÌI 8 ...122
YÃ cöng lao, Töëng Trang Cöng àoâi cuãa
Höìi 9...139 Tuyïn Cöng dêm loaån lêåp Tên àaâi
Cûâ Di êm mûu tön vua khaác...139 HÖÌI 10...151
Löî Hêìu cuâng vúå sang Tïì
Trõnh vô, chuáa töi bõ giïët ...151 HÖÌI 11...162
Traái lïånh, Chu Thiïn tûã nöíi xung
Gùåp ma, Tïì Tûúng Cöng hoaãng höët ...162 HÖÌI 12...177
Traái lïånh, Chu Thiïn tûã nöíi xung
Gùåp ma, Tïì Tûúng Cöng hoaãng höët ...177 HÖÌI 13...192
Giûä lúâi hûáa, Thuác nha tiïën Quaãn Troång
Lêåp mûu cao, Taâo Quúái thùæng binh Tïì...192 HÖÌI 14...204
Nûúác Töëng ùn lïî giïët Trûúâng Vaån
Vua súã tham sùæc bùæt Tûác hêìu ...204 HÖÌI 15...249
Têën Hiïën Cöng mï sùæc lêåp Ly cú
Súã thaânh vûúng chuöång taâi phong Àêëu Cêëu ...249 HÖÌI 16...263
Quaãn Troång àoaán thêìn Du Nhi
Tïì Hêìu àaánh nûúác Cö Truác...263 HÖÌI 17...297
Ham chim haåc, Vïå hêìu mêët nûúác
LÚÂI TÛÅA
Tiïíu thuyïët trûúâng thiïn cuãa Trung Hoa xuêët hiïån úã àêìu àúâi nhaâ Minh, vúái böå "Tam Quöëc diïîn nghôa", röìi àïën böå "Thuyã Hûã truyïån", röìi àïën böå "Têy Du Kyá". Àïën nùm Gia Tônh thò xuêët hiïån böå "Liïåt quöëc chñ truyïån" cuãa Dû Thiïåu Ngû göìm 8 quyïín, 226 tiïët, bùæt àêìu tûâ khi vua Truå (nhaâ Thûúng) lêëy Àaát Kyã, àïën khi nhaâ Têìn thöëng nhêët Trung Hoa.
Sau àoá vaâo cuöëi àúâi Minh, Phuâng Möång Long caãi böå "Liïåt quöëc chñ truyïån", àöíi tïn laâ "Tên liïåt quöëc chñ", daâi 108 höìi, bùæt àêìu tûâ àúâi Tuyïn vûúng nhaâ Chu, cho àïën àúâi Têìn Thuãy Hoaâng.
Vaâo khoaãng àúâi Kiïën Long nhaâ Thanh xuêët hiïån böå "Àöng Chu liïåt quöëc chñ". Baãn naây dûåa vaâo baãn "Tên liïåt quöëc chñ" maâ sûãa àöíi laåi chuát ñt vaâ thïm vaâo rêët nhiïìu nhûäng lúâi phï bònh, chuá thñch cuãa Saái Nguyïn Phong.
Nùm 1995, Nhaâ xuêët baãn Taác gia úã Bùæc Kinh (Trung Hoa) phaát haânh böå "Àöng Chu liïåt quöëc chñ" dûåa vaâo baãn cuãa Phuâng Möång Long. Nhûäng chöî naâo Saái Nguyïn Phong sûãa chûäa "Tên liïåt quöëc chñ" möåt caách sai lêìm thò nhaâ xuêët baãn Taác giaã khöi phuåc laåi baãn cuä, coân nhûäng chöî naâo maâ caã Phuâng Möång Long vaâ Saái Nguyïn Phong àïìu sai lêìm thò nhaâ xuêët baãn Taác giaã àñnh chñnh laåi möåt caách thêån troång.
* * *
"Àöng chu liïåt quöëc chñ" bao göìm möåt thúâi kyâ lõch sûã daâi hún 400 nùm (thïë kyã VI, V, IV, III trûúác cöng nguyïn). Thúâi kyâ êëy bùæt àêìu tûâ khi Bònh vûúng nhaâ Chu dúâi àö sang phña Àöng vaâ kïët thuác vúái cuöåc thöëng nhêët cuãa Têìn Thuãy Hoaâng. Sûã cuäng goåi thúâi kyâ êëy laâ àúâi Àöng Chu (chia laâm hai giai àoaån laâ Xuên thu vaâ Chiïën quöëc). Trong lõch sûã Trung Hoa, àoá laâ thúâi kyâ quaá àöå tûâ chïë àöå phong kiïën phên quyïìn àïën chïë àöå phong kiïën têåp quyïìn (coá möåt thuyïët cho rùçng àúâi Xuên thu coân úã trong chïë àöå nö lïå). Phuâng Möng Long cùn cûá chuã yïëu vaâo caác saách "Taã truyïån" vaâ "Quöëc ngûä" cuãa Taã Khêu Minh vaâ saách "Sûã kyá" cuãa Tû Maä Thiïn vaâ coá tham
khaão caác saách "Cöng dûúng truyïån", "Chiïën quöëc saách" vaâ hún mûúâi böå sûã khaác nûäa, àïí biïn soaån Àöng Chu Liïåt Quöëc chñ "Sûã
* * *
Tû tûúãng toaát ra trong suöët böå tiïíu thuyïët naây laâ tû tûúãng "dên baãn" cuãa nhaâ nho: dên laâ göëc cuãa nûúác, laâ sûác maånh cuãa nûúác; khöng phaãi vuä lûåc quyïët àõnh sûå thaânh cöng hay sûå thêët baåi maâ chñnh laâ loâng dên. Trong truyïån, nhûäng bêåc anh huâng cûáu nûúác (Huyïìn Cao, Tñn Lùng quên, Laån Tûúng Nhû, v.v...) nhûäng nhaâ trñ thûác chñnh trûåc (Àöíng Höì, Löî Troång Liïn, v.v...); nhûäng ngûúâi chêëp chñnh coá nhiïåt tònh vúái dên vúái nûúác (Quaãn Troång, Tûã Vùn, Tön Thuác Ngao,v.v...) àïìu àûúåc taác giaã nhiïåt liïåt ca ngúåi vaâ àïì cao.
Mùåt khaác, taác giaã miïu taã khöng deâ dùåt, khöng nïí nang, caái baãn chêët xêëu xa, bó öíi cuãa giai cêëp thöëng trõ. Nhûäng mêu thuêîn sêu sùæc giûäa caác têåp àoaân thöëng trõ, sûå tranh giaânh quyïìn lúåi giûäa caác caá nhên, gêy nïn vö söë nhûäng cuöåc chñnh biïën vaâ nhûäng cuöåc taân saát trong hún böën thïë kyã. Cuäng khöng sao noái hïët àûúåc sûå dêm loaån vö só úã chöën cung àònh: quan hïå nam nûä bêåy baå giûäa anh em ruöåt, giûäa böë chöìng vaâ naâng dêu, con chöìng vaâ thûá mêîu,v.v... (Tïì Khûúng cöng vaâ naâng Vùn Khûúng, Vïå Tuyïn cöng vaâ naâng Tuyïn Khûúng, Têën Hiïìn cöng vaâ naâng Tïì Khûúng, v.v...) àïìu àûúåc taác giaã kïí laåi vaâ coá thaái àöå phï phaán. Sûå ngu xuêín cuãa boån thöëng trõ thò àûúåc biïíu hiïån trong nhûäng nhên vêåt àiïín hònh laâ Töëng Tûúng cöng (dûång cúâ nhên nghôa, khöng chõu àaánh giùåc trong luác giùåc àang qua söng), Vïå Cöng (cho haåc laâm quan), Yïn Khoaái (bùæt chûúác Nghiïu, Thuêën nhûúâng ngöi) v.v... Tuêîn taáng laâ möåt têåp tuåc vö nhên àaåo do sûå ngu xuêín cuãa boån àïë vûúng sinh ra: Tïì Hiïìu cöng chön söëng hún hai trùm nöåi thõ vaâ cung nhên, àïí cho cha mònh (chïët röìi) coá ngûúâi hêìu haå úã dûúái àêët; 177 ngûúâi dên, trong àoá coá nhûäng ngûúâi ûu tuá (Tam Lûúng) cuäng chõu möåt söë phêån nhû vêåy úã àêët Ung, taáng àõa cuãa Têìn Muåc cöng; Ngö vûúng Haåp Lû àaánh bêîy hún möåt vaån nam nûä àïí tuêîn taáng cho con gaái chïët yïíu cuãa mònh laâ Thùæng Ngoåc.
Bïn caånh nhûäng tû tûúãng tiïën böå, thò do sûå haån chïë cuãa thúâi àaåi, Phuâng Möång Long cuäng khöng traánh khoãi nhûäng quan àiïím tiïu cûåc, laåc hêåu.
ÚÃ "Àöng chu liïåt quöëc", tû tûúãng chñnh thöëng vaâ àõnh mïånh rêët phöí biïën. Vua nhaâ Chu laâm thiïn tûã laâ do mïånh trúâi, cho nïn nhûäng nûúác chû hêìu naâo xûng vûúng àïìu bõ coi laâ "tiïëm". Àoá laâ tû tûúãng chñnh thöëng, xêy dûång trïn quan àiïím àõnh mïånh.
"Àöng Chu liïåt quöëc" cuäng àïì cao "trung hiïëu tiïët nghôa" phong kiïën. Chûä "trung" úã àêy laâ sûå trung thaânh tuyïåt àöëi cuãa keã laâm töi, laâm dên àöëi vúái caá nhên thiïn tûã laâ ngûúâi àûúåc coi nhû chõu mïånh trúâi àïí cai trõ thiïn haå. Trong "Àöng Chu liïåt quöëc" khöng thiïëu gò chuyïån vua bùæt keã laâm töi phaãi chïët, keã bïì töi phaãi vui loâng chïët theo àïí àûúåc tiïëng laâ "trung". Chûä "hiïëu" cuäng cuâng baãn chêët vúái chûä trung vò thiïn tûã àûúåc coi nhû laâ cha meå dên. Cöng tûã Thoå vaâ Cêëp Tûã nûúác Vïå vui loâng chïët àïí khoãi traái àaåo "hiïëu" àöëi vúái möåt ngûúâi cha taân aác, bêët cöng. Chûä "trinh" chûä "tiïët" cuäng àûúåc quan niïåm möåt caách heåp hoâi, biïíu hiïån möåt quan hïå phuå quyïìn rêët chùåt cheä. Ngûúâi con gaái nûúác Súã giùåt vaãi úã búâ söng Laåi Thuãy àaä nhaãy xuöëng söng chïët chó vò àaä "troát" noái chuyïån vaâ cêìm nùæm cúm àûa têån tay cho Nguä Tûã Tû laâ möåt ngûúâi trai nûúác Súã àûúng laánh naån. Chûä "nghôa" thò thûúâng thûúâng àûúåc xêy dûång trïn cú súã ên oaán caá nhên. "Sô võ tri kyã giaã tûã" keã sô phaãi lêëy caái chïët àaå àïìn ún ngûúâi biïët mònh, nïëu khöng thò khöng àaáng goåi laâ keã trûúång phu. Dûå Nhûúång huyã hoaåi caã thên thïí mònh àïí ài baáo thuâ cho Tri Baá; Yïu Ly khöng nhûäng àïí cho ngûúâi ta chùåt tay mònh ài, laåi coân bùçng loâng àïí cho ngûúâi ta giùæt caã vúå con mònh àïí àïìn àaáp ún ngûúâi tri kyã. Nhûäng truyïån nhû thïë rêët nhiïìu trong Àöng Chu liïåt quöëc. Do àoá, nïëu chûä "nghôa" coá thïí àem laåi àoaân kïët àïí phuåc vuå chñnh nghôa, thò noá laåi hay bõ giai cêëp thöëng trõ quñ töåc lúåi duång maâ mûu àöì lúåi riïng.
HÖÌI 1
NGHE TREÃ HAÁT, TÖI TRUNG BÕ GIÏËT TRAÃI LOÂNG NGAY, ÀÖÎ BAÁ THAÁC OAN
Tûâ luác vua Truå mêët nûúác, Voä vûúng lêåp lïn nhaâ Chu, dên chuáng söëng trong caãnh thaái bònh thõnh trõ.
Caác triïìu vua kïë tiïëp nhû Thaânh Vûúng, Khûúng vûúng, àïìu nhúâ lêëy àûác trõ dên, laåi àûúåc caác bêåc trung thêìn nhû: Chu cöng, Thiïåu cöng, Têët cöng, Sûã Dêåt, hïët loâng phoâ taá, lïn cú nghiïåp vûäng bïìn.
Qua àïën àúâi vua thûá taám laâ Di vûúng, cú nghiïåp nhaâ Chu bùæt àêìu suy yïëu.
Àïën àúâi vua thûá chñn laâ Lïå vûúng laåi caâng nhu nhûúåc hún. Trong nûúác nöíi loaån, nõnh thêìn thñ vua, toan tiïëm ngöi may nhúâ coá Chu cöng vaâ Thiïåu cöng, àöìng têm hiïåp lûåc, lêåp Thaái tûã Tõnh lïn kïë võ.
Thaái tûã Tõnh lïn ngöi xûng hiïåu laâ Tuyïn vûúng, trong thò lo sûãa sang triïìu chñnh chiïu àaäi hiïìn thêìn, ngoaâi thò lo vöî an baá taánh, vò thïë caác bêåc hiïìn taâi luác bêëy giúâ nhû Phûúng Chuác, Thiïåu Höí, Doaän kiïët phuã, Chu Baá, Troång Sún Phuâ, àïìu döëc loâng baão giaá. Tuyïn vûúng àem laåi thaái bònh cho nhaâ Chu àûúåc mûúâi chñn nùm thò giùåc Khûúng nhung dêëy loaån, vua phaãi ngûå giaá thên chinh.
Thïë giùåc quaá maånh, Tuyïn vûúng thua luön may trêån, quên sô hao huåt rêët nhiïìu, beân trúã vïì Thaái Nguyïn kiïím àiïím dên söë àïí möå thïm binh lñnh.
Khi ài ngang qua möåt khu phöë nhoã gêìn Kiïíu Kinh coá möåt bêìy treã xuám nhau vöî tay haát:
Thoã lïn, aác lùån non múâ,
Tuái cú cung yïím bú phoâ nûúác non.
Vua nghe cêu haát lêëy laâm tûác giêån, truyïìn quên vêy bùæt. Boån treã caã súå chaåy taán loaån, chó bùæt àûúåc coá hai àûáa.
Vua quaát hoãi:
- Ai baây cho chuáng bay haát nhû thïë? Hai àûáa treã run lêíy bêíy, cuái àêìu têu:
- Caách àêy ba höm, coá möåt àûáa nhoã mùåc aáo àoã, àïën taåi chúå naây daåy chuáng con haát. Nhûng chùèng biïët vò sao, cuâng möåt luác, caã treã con trong khu phöë àïìu biïët caác cêu haát êëy.
Vua laåi hoãi:
- Hiïån bêy giúâ thùçng beá mùåc aáo àoã êëy úã àêu? Hai àûáa beá àaáp:
- Chùèng biïët noá ài àêu, tûâ êëy àïën nay chuáng con khöng coân gùåp noá nûäa.
Vua Tuyïn vûúng cau maây, suy nghô röìi truyïìn àuöíi hai àûáa beá êëy ài. Laåi khiïën quan Tû thõ loan baáo khùæp khu phöë cêëm khöng cho con nñt haát nhû thïë nûäa. Nïëu àûáa treã naâo coân haát cha meå noá phaãi chõu töåi. Kïë àoá vua ngûå giaá vïì cung.
Saáng höm sau, lêm triïìu baá quan vaâo chêìu àuã mùåt, vua beân thuêåt laåi cêu haát êëy, vaâ hoãi coá ai àoaán àûúåc hû thiïåt khöng?
Quan Lïî Böå Triïåu höí quyâ têu:
- Têu Bïå haå, cêy yïím laâ thûá cêy dêu nuái, duâng laâm cung, coân cú laâ loaåi coã duâng àan gioã àûång tïn. Cûá theo cêu haát êëy maâ baân thò chùæc trong nûúác seä bõ naån binh àao!
Tuyïn vûúng àûa mùæt nhòn caác quan cêån thêìn hoãi yá kiïën.. Quan Thaái tïë Troång Sún Phuã quyâ têu:
- Theo yá Ngu thêìn thò cung tïn biïíu hiïåu cho binh àao, nay Bïå haå àang muöën kiïëm dên, bùæt lñnh àaánh deåp rúå Khûúng, àiïìm êëy e aãnh hûúãng khöng laânh àïën dûå tñnh cuãa Bïå haå.
Tuyïn vûúng gêåt àêìu hoãi laåi:
- Thïë thò thùçng con nñt mùåc aáo àoã laâ ai? Thaái sû Baá dûúng phuå têu:
- Chuáng con nñt mùåc aáo àoã thuöåc hoãa, coân sao Huyânh Hoùåc cuäng thuöåc hoãa. ÊËy laâ öng trúâi muöën rùn vua, nïn khiïën sao Huyânh Hoùåc biïën ra àûáa treã àoá.
- Vêåy bêy giúâ trêîm tha töåi cho Khûúng Nhung, ruát quên úã Thaái Nguyïn vïì, truyïìn àöët têët caã söë cung tïn lûu trûä trong kho, nhû thïë coá traánh àûúåc àiïìm hoåa kia chùng?
Dûúng Phuå laåi quyâ têu:
- Haå thêìn xem thiïn vùn thêëy àiïìm dûä ûáng taåi cung vua, chúá khöng can chi àïën búâ coäi. Hún nûäa, luêån theo cêu haát "thoã lïn, aác lùån" coá nghôa laâ êm thaånh, dûúng suy, haå thêìn e rùçng viïåc nûúác seä do tay àaân baâ quêëy röëi.
Tuyïn vûúng noái:
- Trong cung coá Khûúng hêåu laâ keã hiïìn àûác, cai quaãn tam cung, luåc viïån. Möîi möåt cung phi àïìu do tay Khûúng hêåu choån lûåa, laâm sao coá thïí xaãy ra tai hoåa êëy àûúåc?
Dûúng Phuå têu:
- Têu Bïå haå, yá trong cêu haát khöng phaãi laâ viïåc bêy giúâ, xin Bïå haå cûá thi nhên, böë àûác, may ra viïåc dûä trúã nïn laânh, coân cung tïn trong kho chùèng nïn àöët laâm chi.
Tuyïn vûúng nghe xong, loâng rêët nghi hoùåc, beân baäi chêìu lui vaâo hêåu cung, àem caác viïåc thuêåt laåi cho Khûúng hêåu nghe.
Khûúng hêåu têu:
- Têu Bïå haå, àiïìm dûä vûâa ûáng, trong cung laåi coá viïåc laå luâng, thêìn thiïëp àõnh têu cuâng Bïå haå.
Tuyïn vûúng ngú ngaác hoãi:
- Chùèng hay trong cung laåi coá viïåc gò chùèng laânh sao?
Vûâa röìi trong cung coá möåt phi têìn cuãa Tiïn vûúng àïí laåi, tuöíi ngoaâi nùm mûúi, coá thai àaä böën mûúi nùm trúâi, àïm qua laåi sanh ra möåt gaái.
Tuyïn vûúng giêåt mònh hoãi: - Àûáa con gaái êëy bêy giúâ úã àêu? Khûúng hêåu noái:
- Thêìn thiïëp cho laâ quaái thai, nïn àaä sai ngûúâi àem vûát xuöëng söng Thanh Thuãy, caách àêy vaâi mûúi dêåm.
Vua cho laâ chuyïån laå, beân àoâi ngûúâi cung phi giaâ àoá àïën hoãi tûå sûå.
Ngûúâi cung phi giaâ àûúåc lïånh, àïën quyâ moáp xuöëng àêët, têu rùçng:
- Tiïån tyâ àûúåc nghe noái vaâo àúâi Haå Kiïåt, taåi Bao Thaânh coá thêìn nhên hoáa ra hai con röìng sa xuöëng giûäa sên triïìu, nhaã nûúác daäi ra röìi kïu vua Kiïåt noái: "Ta laâ hai võ Àïë Vûúng cuãa Bao Thaânh àêy ". Vua Kiïåt caã súå, muöën giïët hai con röìng êëy, song quan Thaái sû boái queã vaâ têu rùçng: Thêìn nhên haå giaáng, ùæt coá àiïìm laânh, xin Bïå haå haäy lêëy nûúác daäi maâ àïí daânh. Vò nûúác daäi laâ tinh khñ cuãa röìng, àïí daânh trong cung ùæt àùång hûúãng phuác. Vua Kiïåt nghe theo truyïìn àem mêm vaâng hûáng lêëy nûúác daäi, àûång vaâo möåt chiïëc höåp son, cêët kyä trong kho. Vûâa cêët xong thò trúâi nöíi mûa, hai con röìng bay ài mêët. Tûâ êëy àïën nay àaä hún saáu trùm böën mûúi böën nùm, qua nhaâ Haå, àïën nhaâ Ên, röìi àïën nhaâ Chu ta thïm nûäa maâ vêîn chûa ai daám múã höåp êëy. Àïën àúâi Tiïn Vûúng, chiïëc höåp êëy coá haâo quang rûåc rúä, quan giûä kho tröng thêëy têu laåi vúái Tiïn Vûúng. Tiïn Vûúng truyïìn àem söí böå tra cûáu, múái hay trong höåp àoá àûång nûúác daäi röìng, beân truyïìn múã ra xem. Ruãi thay Tiïn Vûúng sú yá laâm rúi chiïëc höåp xuöëng àêët, nûúác daäi àöí lai laáng röìi hoáa thaânh möåt con giaäi nhoã chaåy tung tùng khùæp sên triïìu. Nöåi thõ theo àuöíi bùæt, con giaäi kia chaåy vaâo cung röìi biïën mêët. Luác àoá tiïån tyâ múái lïn mûúâi hai tuöíi. Vò àaåp nhùçm àêìu con giaäi êëy maâ thoå thai. Tiïn Vûúng lêëy laâm laå, àem tiïån tyâ giam vaâo laänh cung. Àïën nay hún böën mûúi nùm trúâi múái sanh ra möåt gaái! Nöåi thõ khöng daám giêëu, vaâo têu vúái Hoaâng hêåu. Hoaâng hêåu cho laâ quaái thai nïn àaä àem vûát xuöëng söng, xin Bïå haå röång loâng tha cho tiïån tyâ khoãi töåi.
Tuyïn vûúng nghe xong, lo lùæng thúã àaâi, phaán:
- ÊËy laâ viïåc àúâi trûúác, coá can chi àïën ngûúi maâ phaãi súå sïåt. Noái xong, vöåi sai nöåi thõ àïën búâ söng Thanh thuãy xem àûáa beá êëy thïë naâo.
Möåt laát sau, nöåi thõ trúã vïì têu:
- Têu Bïå haå, àûáa beá êëy àaä tröi ài àêu mêët tñch. Nhaâ vua an loâng, trúã vaâo hêåu cung an nghó.
Saáng höm sau vua cho vúâi quan Thaái sû Dûúng Phuå àïën kïí viïåc nûúác miïëng röìng cho Dûúng Phuå vaâ baão:
- Nay àûáa beá êëy àaä chïët röìi, khanh haäy chiïëm möåt queã xem oan nghiïåt àaä dûát chûa?
Dûúng Phuå vêng maång, gieo queã röìi dêng lúâi àoaán cho Tuyïn vûúng xem.
Lúâi àoaán rùçng:
- Cûúâi cûúâi khoác khoác, dï mùæc lûúái, ngûåa sa lêìy. Súå thay! Súå thay! Nûúác non tang toác.
Vua khöng hiïíu yá hoãi laåi, Dûúng Phuå têu rùçng:
- Dï chó vïì Muâi, ngûåa ûáng vïì Ngoå. Cûúâi cûúâi, khoác khoác noái vïì chuyïån vui buöìn. Queã naây ûáng qua nùm Ngoå, nùm Muâi seä coá chuyïån vui buöìn àoá. Theo dûå àoaán cuãa haå thêìn, tuy yïu quaái ra khoãi cung nhûng chûa trûâ àùång.
Tuyïn vûúng nghe têu, mùåt buöìn daâu daâu, haå chiïëu truyïìn rao khùæp dên chuáng, ai tòm ra àûáa con nñt êëy, bêët kyâ söëng thaác àïìu àûúåc thûúãng ba trùm têëm luåa, ngûúåc laåi ai giêëu diïëm maâ nuöi, seä bõ xûã tûã toaân gia.
Vua truyïìn giao viïåc naây cho quan Thûúång àaåi phu Àöî Baá xem xeát.
Laåi ra lïånh cho quan Àaåi phu Taã Nho nghiïm cêëm khùæp núi, tûâ thaânh thõ àïën thön quï khöng ai àûúåc laâm cung bùçng göî yïím vaâ gioã tïn bùçng coã cú. Ai traái lïånh àûúåc quyïìn bùæt cheám.
Nhên dên nghe lïånh, nhêët nhêët tuên theo. Duy coá caác miïìn xa vùæng, lïånh cuãa nhaâ vua chûa àûúåc ban böë, nïn caách hai ngaây sau coá möåt ngûúâi àaân baâ xaách mêëy caái tuái tïn bùçng coã cú, vaâ möåt ngûúâi àaân öng vaác mêëy cêy cung bùçng göî yïím àïën chúå baán.
Quên tuêìn tröng thêëy aáp laåi bùæt, nhûng ngûúâi àaân öng lanh chên chaåy thoaát.
Chuáng dêîn ngûúâi àaân baâ vaâo nöåp cho quan Àaåi phu Taã Nho. Taã Nho nghô thêìm:
- Hai vêåt naây àuáng theo lúâi haát cuãa luä treã röìi. Vaã laåi, quan Thaái sû baão laâ coá nûä hoåa, thïë thò ngûúâi àaân baâ naây laâ möëi hoåa lúán cuãa quöëc gia, ta phaãi vaâo triïìu phuåc chó.
Nghô nhû vêåy, Taã Nho giêëu viïåc ngûúâi àaân öng boã tröën, chó dùæt ngûúâi àaân baâ vaâo triïìu têu naåp.
Nhaâ vua truyïìn àem töåi nhên xûã tûã, vaâ àem têët caã caác tuái tïn ra chúå àöët ài àïí rùn dên chuáng.
Trong luác àoá, ngûúi àaân öng kia hoaãng vña chaåy tröëi chïët, khöng hiïíu cúá gò quan quên laåi àoán bùæt vúå chöìng mònh. Maäi àïën ngaây höm sau, anh ta múái biïët lïånh cêëm, vaâ nghe àöìn ngûúâi àaân baâ baán gioã tïn bõ xûã tûã, loâng noáng nhû àöët, anh ta than thêìm:
- Öi! Vúå ta àaä bõ giïët röìi, giúâ àêy ta biïët nûúng tûåa vaâo àêu! Àau àúán thay .
Than röìi, anh ta khoác röëng lïn, nhûng súå khoác lúán quan quên hay àûúåc, beân tòm núi vùæng veã àïí khoác cho thoãa loâng.
Anh ta ài lêìn àïën meá söng Thanh thuãy, àöi mùæt àoã ngoe, doâng chêu laã chaã, böîng thoaáng thêëy àaâng xa coá bêìy chim kïu raã rñt, xuám nhau ngêåm möåt chiïëc chiïëu cuöën troân, nöíi trïn söng, maâ àem vaâo búâ.
Lêëy laâm laå, anh ta chaåy àïën giúã chiïëc chiïëu ra xem, thò thêëy trong àoá goái möåt àûáa beá gaái vûâa múái lêm böìn.
Anh ta nghô thêìm:
- Con ai àem boã nhû vêìy. Àaä khöng chïët maâ laåi coá bêìy chim cûáu naån, ùæt laâ möåt quñ nûä. Ta àem vïì nuöi àïí ngaây sau nhúâ cêåy.
Nghô nhû vêåy beân cúãi aáo goái àûáa beá öm vaâo mònh, röìi thùèng àûúâng sang Bao Thaânh laánh naån.
Tûâ khi giïët ngûúâi àaân baâ baán gioã cung bùçng coã cú, Tuyïn vûúng cho rùçng àiïìm hoåa trong nûúác àaä diïåt àûúåc, nïn khöng coân lo ngaåi gò nûäa. Tuy nhiïn, cûá caách vaâi nùm nhaâ vua lêåp àaân tïë lïî núi Thaái miïëu, ùn chay nùçm àêët àïí cêìu phuác.
Nùm êëy vaâo nùm thûá böën mûúi ba, vua nguã núi trai cung, tröëng canh hai vûâa àöí, xaãy coá möåt ngûúâi con gaái, dung nhan àeåp àeä tûâ phña Têy xùm xùm ài laåi.
Vua caã giêån nghô rùçng:
- Àaân baâ con gaái sao daám àïën chöî chay cêëm, beân quaát lïn möåt tiïëng hö nöåi thõ àïën bùæt.
Vua gaâo raát cöí, maâ vêîn khöng thêëy möåt tïn nöåi thõ naâo.
Ngûúâi àaân baâ kia cûá ung dung ài vaâo Thaái miïëu, goáp nhùåt caác baâi võ boá thaânh möåt boá, röìi bûúác ra cûúâi ba tiïëng, khoác ba tiïëng, àoaån chêåm raäi tiïën vïì hûúáng Àöng..
Vua beân rûúåt theo, böîng giêåt mònh thûác dêåy múái biïët laâ chiïm bao, trong loâng kinh haäi, àoâi Thaái sû Baá Dûúng Phuå àïën hoãi.
Baá Dûúng Phuå têu rùçng:
- Lúâi àöìng dao caách àêy ba nùm Bïå haå àaä quïn röìi sao?
Haå thêìn tiïn àoaán nhaâ Chu seä bõ nûä hoåa. Nay yïu khñ chûa dûát, maâ ngûúâi àaân baâ êëy laåi khoác ba tiïëng, cûúâi ba tiïëng, thò àuáng theo queã haå thêìn àaä tiïn àoaán vêåy.
Tuyïn vûúng lo lùæng hoãi:
- Ngaây trûúác trêîm àaä giïët ngûúâi àaân baâ baán gioã cung bùçng coã cú röìi, nhû thïë chûa trûâ àùång cêu àöìng dao êëy hay sao?
Baá Dûúng Phuå têu.
- Têu Bïå haå, àaåo trúâi mêìu nhiïåm lùæm, àêu phaãi dïî gò giïët möåt ngûúâi àaân baâ heân moån kia maâ coá thïí laâm biïën àöíi àûúåc thiïn cú.
Vua nghe noái loâng buöìn raä rûúåi, ngöìi àûáng khöng an, giêy lêu sûåc nhúá àïën viïåc ba nùm trûúác coá sai Àöî Baá truy têìm àûáa beá thaã tröi söng, sao àïën nay chûa nghe kïët quaã, beân àoâi Àöî Baá vaâo hoãi.
Àöî Baá quyâ têu:
- Têu Bïå haå, haå thêìn hïët sûác tòm kiïëm, nhûng chùèng thêëy. Khùæp trong dên gian cuäng khöng ai tòm àûúåc xaác, chûáng toã quaái thai kia àaä bõ chòm mêët tñch röìi. Vaã laåi Bïå haå àaä xûã tûã ngûúâi àaân baâ baán cung, thò lúâi àöìng dao àêu coân linh ûáng? Nïëu cûá tra xeát thò e àöång àïën dên tònh.
Tuyïn vûúng caã giêån mùæng:
- Àaä khöng laâm àûúåc viïåc, laåi khöng phuåc chó, roä laâ möåt àûáa khi quên.
Beân sai voä sô dêîn Àöî Baá ra phaáp trûúâng xûã traäm.
Giûäa luác àoá, quan Haå àaåi phu Taã Nho, vöën laâ baån thên cuãa Àöî Baá, thêëy vöåi quyâ moáp trûúác sên triïìu can giaán:
- Têu Bïå haå, àúâi vua Nghiïu bõ luåt chñn nùm, àúâi vua Thang nùæng haån àïën baãy nùm, maâ chùèng hïì sanh biïën loaån. Nay chó vò giïët khöng àûúåc möåt àûáa con nñt maâ Bïå haå xûã tûã möåt àaåi thêìn e caác lên bang chï cûúâi, xin Bïå haå xeát laåi.
Tuyïn vûúng mùåt giêån phûâng phûâng, noái:
- Nïëu vò tònh baån maâ can giaán, thò ngûúi qua àaä troång baån khinh vua.
- Vua phaãi baån traái thò nïn theo vua. Baån phaãi vua traái thò nïn theo baån. Töåi Àöî Baá khöng àaáng gò, maâ Bïå haå àem giïët, thiïn haå seä cho Bïå haå laâ bêët minh. Haå thêìn biïët maâ khöng can giaán, thiïn haå seä cho Haå thêìn laâ bêët trung. Nïëu Bïå haå giïët Àöî Baá, haå thêìn xin cuâng chïët.
Tuyïn vûúng noái:
- Trêîm cheám Àöî Baá nhû cheám coã raác, ngûúi chúá nhiïìu lúâi laâm chi.
Noái xong, naåt voä sô àem Àöî Baá ra cheám.
Coân Taã Nho vïì àïën nhaâ cuäng tûå vêån maâ thaác.
Ngûúâi sau, caãm loâng trung nghôa, lêåp miïëu núi Àöì lùng maâ thúâi goåi laâ miïëu Taã tûúáng quên.
Con trai Àöî Baá laâ Thêëp Thuác tröën qua nûúác Têën, laânh àïën chûác Sô sû, sau con chaáu àöíi ra hoå Phaåm.
Khi Tuyïn vûúng nghe tin Taã Nho tûå vêån, loâng höëi ngöå, ùn nguã khöng yïn, maâ sanh bïånh, boã caã viïåc triïìu chñnh.
Khûúng hêåu thêëy vêåy cuäng khöng daám phaân naân.
Möåt höm, vaâo tiïët muâa thu, Tuyïn vûúng muöën ài sùn bùæn àïí giaãi muöån beân truyïìn Doaän Kiïët Phuã vaâ Thiïåu Höí sùæm sûãa xe giaá lïn àûúâng. Hai bïn tiïìn hö, hêåu uãng thùèng àïën Àöng Giao.
Àïën núi, vua truyïìn haå traåi, vaâ dùån doâ quên sô khöng àûúåc àaåp phaá muâa maâng, laâm chêën àöång lï dên. Àoaån truyïìn lïånh hïî ai bùæt àûúåc nhiïìu thuá rûâng seä àûúåc troång thûúãng.
Quên sô àua nhau buãa vêy khùæp chöën. Loâng vua rêët àeåp.
Chùèng bao lêu, mùåt trúâi àaä gaác non Àoaâi, vua truyïìn baäi cuöåc sùn bùæn.
Quên sô tuên lïånh bao nhiïu phi cêìm têìu thuá àïìu buöåc troái sùén saâng höå giaá vïì cung.
Ài chûa dûúåc ba böën dùåm àûúâng, nhaâ vua mùåt maây böîng xêy xêím, röìi trûúác mùæt thoaáng thêëy möåt cöî xe nhoã tûâ àaâng xa tiïën àïën.
Trïn xe coá hai ngûúâi, tay cêìm cung tïn, hö lúán: - Bïå haå vêîn àûúåc maånh gioãi chûá.
Tuyïn vûúng nhòn kyä thêëy hai ngûúâi àoá laâ Àöî Baá vaâ Taã Nho, thêët kinh goåi keã taã hûäu hoãi thò chùèng ai thêëy gò hïët.
Chiïëc xe nhoã kia cûá lúãn vúãn maäi trûúác mùæt, vua caã giêån heát: - Phaãn thêìn! Daám àïën àêy phaåm giaá sao?
Noái xong, ruát bûãu kiïëm ra cheám.
Böîng nghe coá tiïëng Àöî Baá vaâ Taã Nho mùæng laåi.
- Hön quên, àaä khöng biïët sûãa mònh coân cheám ngûúâi vö töåi! Höm nay khñ söë hön quên àaä maän, haäy lo maâ àïìn maång cho súám.
Dûát lúâi, trûúng cung nhùçm ngay ngûåc nhaâ vua bùæn túái. Tuyïn vûúng heát lïn möåt traâng thêët thanh röìi teá xóu xuöëng. Caác quan höå giaá xuám laåi àúä dêåy, lo thuöëc men cûáu chûäa. Nhaâ vua öm ngûåc rïn la cho àïën luác vïì túái cung.
Ai nêëy àïìu súå sïåt, nhòn nhau khöng biïët nguyïn do naâo xaãy ra nhû vêåy.
HÖÌI 2
BAO QUYÁNH CHUÖÅC TÖÅI, DÊNG GAÁI ÀEÅP U VÛÚNG ÀÖËT LÛÃA DIÏÎU CHÛ HÊÌU
Tûâ khi sùn bùæn úã Àöng Giao vïì, Tuyïn vûúng lêm bïånh nùång, àïm naâo chúåp mùæt cuäng thêëy Àöî Baá vaâ Taã Nho àïën àoâi maång
Biïët mònh khöng thïí söëng àûúåc lêu, beân cho àoâi Doaän Kiïët Phuã vaâ Thiïåu Höí àïën àïí thaác cö.
Hai ngûúâi naây vaâo quyâ dûúái long saâng hoãi thùm cùn bõnh.. Vua khiïën nöåi thõ àúä dêåy vaâ noái:
- Trêîm nhúâ sûác cuãa hai khanh múái úã ngöi àùång böën mûúi saáu nùm, chùèng ngúâ höm nay lêm bõnh nùång, khöng thïí söëng àûúåc nûäa, Thaái tûã laâ Cung Niïëc tuöíi tuy àaä lúán maâ tñnh tònh ngu muöåi, xin chû khanh haäy hïët loâng phoâ taá keão hû cú nghiïåp.
Hai ngûúâi cuái àêìu laänh maång, baái taå lui ra.
Vûâa àïën cûãa cung xaãy gùåp quan Thaái sûã Baá Dûúng Phuå bûúác vaâo.
Thiïåu Höí hoãi:
- Coá phaãi ngaâi àïën àïí thùm Bïå haå khöng? Bïånh tònh Bïå haå rêët nguy kõch, khoá maâ söëng àùång.
Doaän Kiïët Phuã noái:
- Trûúác kia laâ tiïëng haát rao, nay laåi àïën höìi quyã hiïån, vêån nûúác thêåt khoá an toaân.
Baá Dûúng Phuå noái:
- Àïm qua töi coá xem thiïn vùn, thêëy yïu tinh phuåc núi sao Tûãvi. Quöëc gia coân gùåp nhiïìu tai biïën nûäa.
Thiïåu Höí noái:
- Tuy trúâi àõnh hún ngûúâi, song ngûúâi cuäng coá thïí thùæng maång trúâi. Caác öng cûá noái theo thiïn àaåo maâ boã nhên lûåc sao! Caã triïìu thêìn khöng àuã sûác chöëng laåi moåi tai biïën û?
Ba ngûúâi nhòn nhau, möîi ngûúâi riïng möåt yá nghô, röìi ai vïì nhaâ nêëy.
Àïm höm êëy Tuyïn vûúng bùng haâ.
Khûúng Thaái hêåu beân ra yá chó triïåu caác võ laäo thêìn Doaän Kiïët Phuã vaâ Thiïåu Höí xuêët laänh baá quan, phoâ Thaái tûã Cung Niïëc vaâo laâm lïî cûã ai, röìi tûác võ trûúác linh cûäu, xûng hiïåu laâ U Vûúng, lêåp con gaái Thên Baá lïn laâm Hoaâng hêåu, lêåp con trai laâ Nghi Cûåu lïn laâm Thaái tûã, phong Thên Baá laâm Thên hêìu.
Sau khi Tuyïn vûúng chïët, baâ Khûúng hêåu buöìn rêìu vö cuâng, chùèng bao lêu cuäng taå thïë.
Coân U Vûúng laåi laâ möåt öng vua baåo ngûúåc, haáo sùæc. Mùåc duâ trong tang chïë, ngaây naâo cuäng ùn uöëng rûúåu cheâ, àùæm say vêåt duåc àïën nöîi boã bï caã viïåc triïìu chaánh.
Thên hêìu ngaây ngaây can giaán khöng àûúåc, buöìn giêån lui vïì nûúác Thên taá tuác.
Bêëy giúâ khñ söë nhaâ Chu cuäng àaä sùæp taân, nïn khiïën caác võ laäo thêìn nhû Doaän Kiïët Phuã, Thiïåu Höí, àïìu lêìn lûúåt quy thiïn.
U Vûúng laåi duâng Quaách cöng, Tïë cöng, vaâ con cuãa Doaän Kiïët Phuã laâ Doaän Cêìu lïn laâm bûåc Tam cöng.
Ba ngûúâi naây àïìu laâ nhûäng keã dua nõnh tham quyïìn, cöë võ coân Trõnh Hûäu Baá laâ ngûúâi trung trûåc vua laåi khöng tin duâng.
Möåt höm, thiïët triïìu taåi Kyâ Sún, coá quan thuã thêìn vaâo têu: - Têu Bïå haå, chùèng biïët cúá gò söng Kinh, söng Haâ, söng Laåc cuâng àöång àêët möåt luác.
Khöng möåt chuát lo lùæng, U Vûúng móm cûúâi noái:
- Nuái lúã àêët àöång laâ viïåc thûúâng, nhaâ ngûúi têu vúái trêîm laâm gò?
Noái xong, liïìn di giaá vïì cung
Quan Thaái sûã Baá Dûúng Phuå cêìm tay quan Àaåi phu Triïåu Thuác Àaái than rùçng:
- Thuúã trûúác söng YÃ, söng Laåc caån, nhaâ Haå mêët; söng Haâ caån, nhaâ Thûúng hû; nay cuâng möåt luác ba söng àïìu àöång möåt lûúåt êëy laâ trúâi muöën lêëp nguöìn, nhaâ Chu khoá traánh khoãi tai biïën.
- Theo dûå àoaán cuãa ngaâi thò bao giúâ múái xaãy ra tai biïën êëy? Baá Dûúng Phuå àaánh tay xem laåi, röìi àaáp:
- Nïëu vua biïët rùn mònh, chuöång hiïìn laánh dûä thò trong khoaãng mûúâi nùm, bùçng ngûúåc laåi hoåa seä túái gêëp khöng chûâng.
Thuác Àaái nghe noái thúã daâi, cêìm tay Dûúng Phuå, noái:
- Nay Thaánh thûúång chùèng kïí viïåc quöëc chñnh, xa nhûäng töi trung gêìn guäi nõnh thêìn, chùèng leä chuáng ta khoanh tay ngöìi ngoá trong luác nûúác nhaâ baåi vong. Vêåy chuáng ta phaãi can giaán, duâ àûúåc hay khöng cuäng troân böín phêån.
Baá Dûúng Phuå cuäng thúã daâi röìi lùæc àêìu noái: - Duâ chuáng ta coá laâm gò cuäng vö ñch.
Trong luác hai ngûúâi noái chuyïån coá keã rònh moâ nghe àûúåc, thuêåt laåi vúái Quaách cöng.
Quaách cöng súå nïëu àïí Thuác Àaái can giaán ùæt loâi chuyïån gian nõnh cuãa mònh, beân thùèng vaâo hêåu cung tòm lúâi saâm têu rùçng:
- Baá Dûúng Phuå vaâ Triïåu Thuác Àaái chï bai triïìu àònh, laâm cho dên chuáng hoang mang.
U Vûúng noái:
- Chuáng laâ nhûäng àûáa ngu döët biïët chi maâ baân luêån. Thoái thûúâng, nhûäng keã ngu döët thûúâng hoåc àoâi hay xeát neát àïën cöng viïåc cuãa thiïn haå, khanh àïí yá laâm gò cho bêån têm.
Quaách cöng nghe noái thò cuái àêìu lui ra, mùåt maây húán húã.
Caách vaâi ngaây sau, quan trêën thuã nuái Kyâ Sún laåi dêng biïíu vïì têu rùçng:
- Ba söng àïìu caån, nuái Kyâ Sún laåi lúã, àeâ chïët dên chuáng rêët nhiïìu.
U Vûúng khöng theâm àïí yá àïën, sai boån nöåi giaám ài tòm gaái àeåp sung böí vaâo cung.
Triïåu Thuác Àaái noáng loâng, dêng biïíu can rùçng:
- Sún bùng, thuãy kiïåt laâ biïíu hiïåu cuãa thiïn tai. Vaã laåi Kyâ Sún laâ núi dûång nghiïåp àïë vûúng nay laåi bõ lúã ài thò khöng phaãi viïåc nhoã. Leä ra phaãi choån hiïìn taâi, àïí chung lo cûáu nûúác thò Bïå haå laåi choån myä nûä àïí vui riïng, haå thêìn lêëy laâm höí theån.
Nhaâ vua chûa kõp noái, thò Quaách cöng àaä quyâ têu:
- Têu Bïå haå, àêët Phong, àêët Kiïìu laâ chöî àoáng àö coân Kyâ Sún cuäng nhû chiïëc giaây raách lêu àúâi àaä boã ài, thò viïåc nuái long àêët lúã coá can hïå gò. ÊËy laâ Thuác Àaái coá yá khi quên, mûúån cúá àïí phó baáng triïìu àònh, xin Bïå haå röång xeát.
U Vûúng noái:
- Lúâi Quaách cöng noái rêët phaãi, Thuác Àaái àaä coá yá khi quên, trêîm khöng thïí naâo dung thûá.
Noái röìi vua beân caách chûác Triïåu Thuác Àaái àuöíi vïì quï. Thuác Àaái ngûãa mùåt lïn trúâi than:
- Nguy bang bêët nhêåp, loaån bang bêët cûá. Tuy nhiïn, ta khöng khoãi àau loâng nhòn nhaâ Têy Chu mêët nûúác.
Than röìi beân dùæt caã gia quyïën trúã vïì nûúác Têën.
Luác êëy coá quan Àaåi phu Bao Hûúáng vûâa úã Bao Trung vïì, nghe tin Thuác Àaái bõ àuöíi, beân vöåi vaä vaâo triïìu can giaán rùçng:
- Têu Bïå haå, nûúác nhaâ àang xaãy ra nhiïìu àiïìm tai biïën, Bïå haå laåi àuöíi caã caác töi hiïìn, thò lêëy ai phoâ xaä tùæc.
Vua caã giêån, truyïìn bùæt Bao Hûúáng haå nguåc. Tûâ êëy khöng coân ai daám ngùn caãn nûäa.
Trúã laåi viïåc ngûúâi baán cung luác trûúác, sau khi vúát àûúåc àûáa beá, beân tröën vïì Bao Thaânh êín naáu. Nhûng vò ngheâo khoá nuöi àûáa beá khöng nöíi, múái àem cho möåt nhaâ giaâu, hiïëm con laâ Tû àaåi àùåt tïn àûáa beá laâ Bao Tûå.
Naâng Bao Tûå tuöíi vûâa mûúâi böën maâ cao lúán nhû möåt thiïëu nûä mûúâi saáu, mûúâi baãy sùæc àeåp tuyïåt trêìn, mùæt phûúång, maây ngaâi, àaáng bêåc khuynh thaânh, khuynh quöëc. Nhûng vò úã chöën thön quï, dêîu sùæc nûúác hûúng trúâi cuäng khöng ai biïët túái.
Möåt höm, Höìng Àûác laâ con cuãa Bao Hûúáng, nhên thêu thuïë laâng ài qua àêëy, thêëy Bao Tûå àang gaánh nûúác.
Höìng Àûác àûáng sûäng súâ, chùæc lûúäi khen thêìm:
- Laâng quï muâa nhû vêìy, sao laåi coá ngûúâi àeåp àïën thïë ! Böîng chaâng laåi sanh ra möåt yá nghô:
- Cha ta bõ tuâ núi Kiïíu Kinh àaä ba nùm, maâ vua chûa tha. Nay, nïëu àûúåc naâng naây àem dêng cho vua, ùæt vua tha töåi.
Beân hoãi thùm tïn hoå röìi trúã vïì nhaâ thûa vúái meå:
- Phuå thên con vò taánh ngay thùèng maâ traái yá vua, chûá khöng laâm gò nïn töåi. Nay vua àang tuyïín gaái àeåp, maâ con gaái nhaâ Tû Àaåi laåi àeåp vö ngêìn, nïëu chuáng ta mua àûúåc àem dêng cho vua, chuöåc töåi cho phuå thên, êëy laâ kïë cuãa Taáng nghi sanh cûáu Vùn Vûúng ngaây xûa àoá.
Meå Höìng Àûác noái:
- Nïëu kïë êëy maâ thaânh tûåu, àem laåi sûå sum hoåp gia àònh, thò meå àêu coá tiïëc gò vaâng baåc.
Àûúåc lúâi Höìng Àûác caã mûâng, àem ba trùm têëm luåa àïën nhaâ Tû Àaåi hoãi mua naâng Bao Tûå.
Viïåc mua baán khöng khoá khùn lùæm, vò Bao Tûå laâ con nuöi, nhaâ Tû Àaåi àêu coá mïën tiïëc laâm chi.
Höìng Àûác àem vïì, hûúng xöng xaå ûúáp thay àöíi xiïm y, daåy cho biïët nhûäng pheáp tùæc cêìn thiïët, röìi dêîn àïën Kiïíu Kinh tòm caách lo loát vúái Quaách cöng nhúâ baão têëu.
Quaách cöng thêëy vaâng baåc, loâng mûâng rúä vaâo triïìu têu vúái U Vûúng rùçng:
- Bao Hûúáng ngöî nghõch oai trúâi, töåi àaáng muön thaác. Nay coá con laâ Höìng Àûác, chùèng naâi khoá khùn tòm kiïëm khùæp núi múái àûúåc möåt myä nhên tïn Bao Tûå, àem àïën dêng cho Bïå haå àïí chuöåc töåi cha, xin Bïå haå nghô têëm loâng hiïëu thaão maâ lûúång xeát.
U Vûúng nghe têu caã mûâng truyïìn dêîn Bao Tûå vaâo bïå kiïën. Bao Tûå bûúác vaâo quyâ laåy trûúác ngai.
U Vûúng xem thêëy mùåt röìng ngêy ngêët, nhòn maäi khöng thöi! Qua möåt luác, vua múái sûåc tónh, nghô thêìm:
- Àaä biïët bao nhiïu cung nûä tuyïín lûåa, nhûng chûa hïì coá ngûúâi naâo chim sa caá lùån nhû vêìy.
Beân haå chó tha Bao Hûúáng vaâ cho phuåc chûác. Laåi truyïìn dêîn Bao Tûå vaâo möåt biïåt cung, khöng cho Thên hêåu hay.
Àïm êëy U Vûúng say tònh caá nûúác. Vaâ, tûâ àoá chùèng luác naâo rúâi Bao Tûå. Khi xem trùng, khi saánh nguyïåt, khi àöëi êím, luác ca xang,
say sûa maäi núi cung Quyânh Àaâi, chùèng thiïët gò àïën viïåc triïìu chñnh.
Coá khi àïën mûúâi ngaây cuäng khöng thêëy vua lêm triïìu. Trùm quan àïìu thúã than, lo lùæng.
Coá ngûúâi àem chuyïån vua mï say Bao Tûå noái vúái Thên hêåu hay.
Thên hêåu tûác giêån, möåt höm dêîn boån cung nga àïën cung Quyânh Àaâi xem hû thiïåt.
Vûâa àïën núi, Thên hêåu thoaáng thêëy U Vûúng àang cuâng vúái Bao Tûå kïì vai trûãng giúän.
Thên hêåu bûúác vaâo, Bao Tûå vêîn ngöìi im, liïëc mùæt àûa tònh nhòn vua chûá khöng àûáng dêåy chaâo àoán.
Thên hêåu tûác khöng dùçn àûúåc, chó vaâo mùåt mùæng:
- Loaâi tiïån tyâ mi úã àêu daám àïën àêy laâm nhú nhúáp chöën cung vi?
Vûâa noái, vûâa muöën xöëc túái.
U Vûúng súå Thên hêåu laâm höîn vöåi àûáng dêåy, caãn laåi, vaâ noái: - Àêy laâ my nhên cuãa trêîm múái duâng, chûa àõnh ngöi thûá nïn chûa kõp àïën ra mùæt hêåu, xin hêåu chúá chêëp nhêët laâm chi.
Thên hêåu mùæng nhiïëc möåt höìi röìi hêå hûåc lui ra. Bao Tûå hoãi U Vûúng:
- Têu Bïå haå, chùèng hay ngûúâi êëy laâ ai maâ hung dûä laâm vêåy ? U Vûúng noái:
- ÊËy laâ Hoaâng hêåu àoá. Ngaây mai khanh phaãi àïën laâm lïî ra mùæt.
Bao Tûå laâm thinh, röìi ngaây mai cuäng chùèng ài chaâo Hoaâng hêåu.
Tûâ khi biïët roä sûå tònh, Thên hêåu loâng buöìn rûúâi rûúåi ngaây töëi than thúã maäi trong cung.
Thaái tûã Nghi Cûåu thêëy thïë quyâ têu:
- Têu mêîu hêåu, mêîu hêåu àaä laâm chuáa tïí núi tam cung luåc viïån, oai quyïìn nhû thïë, chùèng hay coân àiïìu chi bêët bònh maâ buöìn baä.
Thên hêåu àúä con dêåy, hai haâng nûúác mùæt raâng ruåa, noái:
- Con úi! Phuå vûúng con àùæm say con Bao Tûå, khöng kïí gò àïën meå nûäa. Thên meå duâ coá bõ baåc beäo cuäng chùèng sao, duy coá giang san sûå nghiïåp sau naây ùæt phaãi tan taânh vò tay con khöën naån àoá.
Thaái tûã nghe noái vûâa buöìn, vûâa giêån, cêìm tay Thên hêåu noái: - Xin meå chúá coá sêìu bi. Ngaây mai laâ ngaây Soác (möìng möåt), phuå vûúng con thïë naâo cuäng lêm triïìu, chûâng êëy meå sai boån cung nûä qua núi Huyânh Àaâi beã phaá böng hoa, duå Bao Tûå ra khoãi cung, con seä àaánh cho möåt trêån traã thuâ cho meå. Dêîu phuå vûúng con coá traách mùæng, con xin cam chõu.
Thên hêåu lùæc àêìu noái:
- Con chúá nïn noáng naãy nhû thïë, àïí thuãng thónh maâ liïåu, keão lêm vaâo àöåc kïë cuãa con dêm phuå àoá.
Thaái tûã Nghi Cûåu hêåm hûåc ra vïì.
Saáng höm sau, quaã nhiïn U Vûúng lêm triïìu.
Nghi Cûåu beân sai möåt söë cung nhên qua núi Quyânh Àaâi, chùèng noái chi hïët cûá viïåc vaác cêy àêåp phaá böng hoa.
Boån thïë nûä trong àaâi tröng thêëy thêët kinh chaåy ra caãn laåi vaâ la lúán rùçng:
- Hoa naây vöën cuãa Chuáa Thûúång tröìng, àïí cho Bao Nûúng ngoaån caãnh chúá nïn phaá phaách maâ töåi chùèng nhoã.
Boån cung nhên vêîn khöng ngûâng tay, ûáng tiïëng àaáp:
- Boån ta vêng lïånh Àöng cung Thaái tûã àïën beã hoa naây vïì dêng cho Chaánh Hêåu, ai daám caãn trúã sao!
Hai àaâng caäi vaä om soâm, laâm cho Bao Tûå àang mú maâng giêëc àiïåp, böîng giêåt mònh thûác dêåy, bûúác ra xem thêëy böng hoa túi taã
Bao Tûå caã giêån, toan bûúác túái àaánh boån cung nûä, chùèng deâ Thaái tûã nuáp gêìn àêëy, nhaãy túái trúån mùæt heát:
- Nghiïåt phuå mi laâ ngûúâi chi, danh dûå gò maâ daám xûng laâ nûúng nûúng, chùèng kiïng ai hïët, nay ta laâm cho mi thêëy caái nûúng nûúng cuãa mi.
Noái dûát lúâi, Thaái tûã nùæm àêìu Bao Tûå taát cho mêëy caái. Bao Tûå àau quaá reá lïn.
Boån cung nûä súå haäi, àöìng quyâ moáp xuöëng àêët thûa:
- Xin Thaái tûã haäy khoan dung, keão phiïìn loâng Chuáa thûúång Thaái tûã Nghi Cûåu chûa haã giêån, nhûng súå àaánh saãy tay beân buöng Bao Tûå ra, röìi chó vaâo mùåt noái:
- Nïëu mi coân ngaåo nghïî ta seä khöng bao giúâ àïí cho mi söëng yïn.
Noái xong quay goát trúã vïì Àöng cung.
Bao Tûå biïët Thaái tûã àaánh traã thuâ cho meå, nïn phaãi dùçn loâng nhêîn nhuåc trúã vaâo, nùçm vêåt trïn giûúâng than khoác.
Boån cung nga thïë nûä àöìng xuám laåi khuyïn giaãi:
- Bïì naâo cuäng coân coá Chuáa thûúång, nûúng nûúng khoác loác laâm chi.
Bao Tûå nùçm khoác suåt sõt maäi cho àïën luác U Vûúng baäi triïìu bûúác vïì Quyânh Àaâi, naâng múái khoác röëng lïn.
U Vûúng vöåi vaä bûúác vaâo hoãi:
- Taåi sao aái khanh dung maåo nhû thïë naây? Chùèng hay coá àiïìu gò xaãy àïën, haäy noái cho trêîm roä.
Bao Tûå cûá khoác maäi khöng noái. Àúåi cho U Vûúng nùn nó àöi ba phen, naâng múái ngheån ngaâo thöët ra lúâi:
- Höm nay Thaái tûã dêîn möåt töëp cung nhên àïën haái phaá vûúân hoa dûúái àaâi. Mùåc dêìu haânh àöång ngang taâng êëy, thiïëp cuäng chùèng noái, Thaái tûã laåi xöng vaâo àaánh thiïëp. Nïëu chùèng coá cung nga can giaán ùæt maång thiïëp chùèng coân.
Noái xong laåi khoác röëng lïn nûäa.
U Vûúng àaä roä ngoån ngaânh, vûâa vöî vïì Bao Tûå, vûâa noái:
- AÁi khanh úi! Chó vò aái khanh khöng chõu ra mùæt Chaánh hêåu, nïn Chaánh hêåu giêån, sai Thaái tûã laâm nhû vêåy chûá khöng phaãi taåi Thaái tûã àêu, aái khanh chúá hiïíu lêìm maâ traách noá.
Bao Tûå laâm ra mùåt giêån noái:
- Thaái tûã vò meå maâ baáo thuâ, Thaánh thûúång cuäng vò Chaánh hêåu maâ che chúã töåi löîi. Dêìu thiïëp coá chïët ài cuäng chùèng tiïëc. Song, tûâ khi hêìu haå Thaánh thûúång àïën nay, thiïëp àaä coá mang hai thaáng. Vêåy xin Thaánh thûúång cho thiïëp ra khoãi cung àïí baão töìn gioåt maáu cuãa Thaánh thûúång.
U Vûúng mùåt maây buöìn baä, àúä Bao Tûå dêåy, noái:
- Thöi, aái khanh chúá buöìn baä maâ àau loâng Trêîm. Trêîm seä xeát xûã cöng minh.
Röìi, nöåi trong ngaây höm êëy, vua truyïìn chó rùçng: Thaái tûã Nghi Cûåu baåo àöång vö lïî, chùèng biïët àiïìu thaão thuêån, nïn phaãi àûa qua nûúác Thên cho Thên hêìu daåy döî, coân nhûäng quan Thaái phoá, Thiïëu phoá núi Àöng cung, daåy döî chùèng nghiïm, nïn thaãy àïìu bõ caách chûác.
Thaái tûã Nghi Cûåu àûúåc lïånh vöåi vaä vaâo cung kïu naâi, nhûng U Vûúng àaä biïët trûúác, dùån quan giûä cûãa khöng cho vaâo.
Thaái tûã chùèng biïët laâm sao, àaânh lïn àûúâng qua nûúác Thên cû truá.
Coân Thên hêåu, luön mêëy höm khöng thêëy con vaâo thùm trong loâng lo lùæng, sai boån cung nûä doâ hoãi, múái hay Thaái tûã àaä bõ àêìy sang nûúác Thên röìi möåt mònh bú vú, ngaây ngaây nhúá con gaâo theát thaãm thiïët.
Lêìn höìi ngaây thaáng thoi àûa, Bao Tûå lêm böìn sanh àùång möåt trai.
U Vûúng yïu mïën vö ngêìn, àùåt tïn laâ Baá Phuåc. Vaâ, cuäng tûâ ngaây êëy, U Vûúng coá yá phïë con àñch lêåp con thûá, song chûa coá cú höåi thuêån tiïån
Quaách Thaåch Phuâ (tûác Quaách cöng) doâ biïët yá vua beân thûúng nghõ vúái Doaän Cêìu, röìi thöng tû vúái Bao Tûå rùçng:
- Thaái tûã hiïån bõ àaây ra khoãi nûúác, vêåy phaãi lêåp tûå cho Baá Phuåc. Bïn trong cêåy coá nûúng nûúng, bïn ngoaâi chuáng töi giuáp sûác, lo chi viïåc êëy khöng thaânh.
Bao Tûå bùæt àûúåc tin, loâng mûâng khùæp khúãi, vöåi phuác àaáp ngay: - Ta cêåy nhúâ hai khanh hïët loâng baão boåc, nïëu Baá Phuåc àùång nöëi ngöi thò viïåc giaâu sang trong thiïn haå, ta quyïët khöng bao giúâ phuå.
Tûâ àoá, Bao Tûå thûúâng leán sai ngûúâi têm phuác, theo doãi haânh vi cuãa Thên hêåu, dêìu viïåc nhoã moån àïën àêu cuäng khöng qua mùåt nöíi.
Coân Thên hêåu söëng trong buöìn thaãm, giêån vua nhúá con, caã ngaây khöng raáo nûúác mùæt.
Coá möåt cung nhên giaâ caã, thêëy thïë àöång loâng, kiïëm lúâi baân baåc:
- Têu Hoaâng hêåu, nay tònh meå con caách trúã, caã hai àïìu mang nùång nhúá nhung, xin Hoaâng hêåu leán biïn thû gúãi sang nûúác Thên baão Àiïån haå laâm biïíu gúãi vïì thónh töåi may ra Chuáa thûúång àöång tònh maâ cho pheáp höìi hûúng, nhû thïë meå con àûúåc sum hoåp.
Thên hêåu suåt suâi noái:
- Lúâi ngûúi noái rêët phaãi, ngùåt khöng coá ai àem thû, biïët liïåu laâm sao?
Ngûúâi cung nhên noái:
- Meå töi laâ Ön AÁo, biïët nghïì laâm thuöëc. Vêåy Hoaâng hêåu giaã àau, àoâi meå töi vaâo coi maåch, röìi khiïën meå töi àem thû vïì maâ sai anh töi ài thò khoãi lo chi hïët.
Thên hêåu nghe theo lúâi, viïët möåt bûác thû. Trong thû àaåi yá nhû sau:
Thiïn Tûã vö àaåo, mï àùæm con nghiïåt phuå, laâm cho mêîu tûã phên ly. Nay con nghiïåt phuå laåi sanh àùång möåt àûáa con, Chuáa thûúång yïu mïën lùæm. Vêåy con phaãi gúãi biïíu àïí thónh töåi àïí Chuáa thûúång thûúng tònh, tha con vïì traâo. Chûâng êëy meå con gùåp nhau seä tñnh toaán kïë khaác.
Viïët thû xong, Thên hêåu giaã bõnh sai ngûúâi àoâi Ön AÁo vaâo cung xem maåch.
Tuy viïåc rêët kñn àaáo, song khöng thoaát khoãi têìm mùæt cuãa boån tay chên Bao Tûå, chuáng hay àûúåc, chaåy vïì baáo.
Bao Tûå nghô thêìm:
- Àêëy chùæc laâ Thên hêåu thöng tin tûác vúái Thaái tûã. Vêåy chúâ luác Ön AÁo ra khoãi cung, bùæt laåi maâ xeát seä biïët ngay gian.
Thêåt vêåy, khi Ön AÁo xem maåch cho Chaánh hêåu xong, baái taå ra vïì coá öm theo hai têëm luåa.
Vûâa bûúác chên ra khoãi cung, bõ nöåi giaám àoán laåi hoãi: - Luåa naây úã àêu maâ coá vêåy?
Ön AÁo àaáp:
- Töi vaâo coi maåch cho Chaánh hêåu, àûúåc Chaánh hêåu tùång thûúãng.
Nöåi giaám àûa mùæt nhòn nhau nhû hoãi yá, röìi möåt ngûúâi bûúác àïën giêåt têëm lûåa múã banh ra khaám xeát. Thêëy trong têëm luåa khöng coá gò nöåi giaám laåi xuám nhau luåc soaát khùæp mònh. Böîng bùæt gùåp trong lai aáo coá möåt phong thû, vöåi àem vïì Quyânh Àaâi dêng cho Bao Tûå.
Bao Tûå xem thú caã giêån, truyïìn bùæt Ön AÁo xiïìng laåi, vaâ xeá naát hai têëm luåa quùng xuöëng àêët.
Kõp luác U Vûúng bûúác vaâo, thêëy thïë hoãi duyïn cúá. Bao Tûå khoác vaâ têu rùçng:
- Tiïån thiïëp hên haånh àûúåc vaâo chöën thêm cung, laåi àûúåc Bïå haå ruã loâng thûúng, ún êëy dêîu àïën chïët cuäng chûa àaáp àïìn nöíi. Nay vò thiïëp sanh àûúåc möåt muån con trai, laâm cho Chaánh hêåu àem loâng ghen gheát, viïët thû cho Thaái tûã, lêåp mûu aám haåi. Têëm thên thiïëp thêåt khoá maâ toaân maång.
Noái dûát lúâi lêëy phong thû dêng cho U Vûúng xem.
U Vûúng sûãng söët, nhêån biïët neát chûä cuãa Thên hêåu liïìn hoãi: - Ngûúâi naâo àaä nhêån àem bûác thû naây.
Bao Tûå noái:
- Ngûúâi àoá laâ Ön AÁo, hiïån Nöåi giaám coân àang giûä laåi.
Vua àoâi dêîn Ön AÁo vaâo, röìi chùèng hoãi qua möåt tiïëng, ruát gûúm cheám àûát laâm hai àoaån.
Sau Nhiïm Öng coá thú than rùçng: Laá thû chûa loåt cûãa song ngoaâi Maáu àaä tuön röìi! Thêåt àùæng cay. AÁm àaåm thêm cung, taân khñ uêët,
Bêng khuêng nûäa giêëc möång chûúng àaâi.
Àïm àïën, Bao Tûå laåi thoã theã vúái U Vûúng rùçng.
- Taánh maång cuãa meå con thêìn thiïëp hiïån nùçm trong tay Thaái tûã, chûa biïët söëng chïët luác naâo.
U Vûúng noái:
- Bïì naâo cuäng coân coá trêîm àêy, Thaái tûã maâ laâm chi àùång sao. Bao Tûå vûâa khoác vûâa noái:
Hiïån nay àûúåc nhúâ Chuáa thûúång che chúã, dêìu ai coá gheát cuäng chùèng laâm chi, song àïën chûâng Chuáa thûúång qua àúâi, Thaái tûã lïn nöëi ngöi, chûâng êëy quyïìn bñnh vïì tay Chaánh hêåu. Chaánh hêåu muöën giïët meå con thiïëp luác naâo chùèng àûúåc.
Dûát lúâi, Bao Tûå laåi khoác röëng lïn. U Vûúng cêìm tay thöín thûác:
- Trêîm muöën phïë Chaánh hêåu vaâ Thaái tûã ài, àïí lêåp khanh laâm Chaánh hêåu, vaâ Baá Phuåc laâm Àöng cung, song e quêìn thêìn chùèng phuåc.
Bao Tûå noái:
- Töi nghe vua thò thuêån, maâ vua nghe töi laâ nghõch, xin Bïå haå haäy àem yá àoá maâ hiïíu duå quêìn thêìn, xem nghõ luêån thïë naâo.
U Vûúng móm cûúâi, noái:
- AÁi khanh noái rêët phaãi, àïí mai trêîm seä tñnh.
Àïm êëy Bao Tûå sai ngûúâi têm phuác ra noái vúái Quaách Thaåch phuã vaâ Doaän Cêìu hay, àùång dûå bõ trûúác maâ ûáng àaáp.
Ngaây thûá, U Vûúng lêm traâo, caác quan triïìu baái xong, vua truyïìn chó triïåu hïët cöng khanh thûúång àiïån, maâ phaán rùçng:
- Nay Chaánh hêåu sanh loâng têåt àöë, khöng kiïng nïí pheáp vua, ngaây àïm thöët nhûäng lúâi oaá cûâu trêîm. Töåi êëy khoá dung, chû khanh nghô thïë naâo
Quaách Thaåch phuã quyâ têu:
- Hoaâng hêåu laâ möåt võ quöëc mêîu, dêîu coá töåi chi cuäng khöng nïn tra hoãi. Nïëu xeát khöng àaáng võ Chaánh cung thò xin Bïå haå choån ngûúâi coá àûác haånh thay thïë maâ thöi.
Doaän Cêìu cuäng quyâ xuöëng têu theo:
- Têu Bïå haå, keã Haå thêìn tröåm nghe àûác haånh cuãa Vûúng phi Bao Tûå, thêåt àaáng laâm chuáa trong cung lùæm.
U Vûúng laåi hoãi:
- Nay Thaái tûã àang úã nûúác Thên, nhû boã ngöi cuãa Thên hêåu thò àõa võ cuãa Thaái tûã seä thïë naâo?
- Nïëu àaä boã meå thò duâng con laâm gò nûäa. Xin Bïå haå haäy phïë Nghi Cûåu maâ tön Baá Phuåc lïn Àöng cung.
U Vûúng mûâng lùæm, lêåp tûác haå chiïëu bùæt Thên hêåu giam vaâo laänh cung, cùæt ngöi Nghi Cûåu, lêåp Bao Tûå lïn laâm Chaánh hêåu, Baá Phuåc laâm Àöng cung Thaái tûã.
Laåi ra lïånh nïëu ai ngùn caãn seä bõ kheáp vaâo töåi phaãn nghõch. Quêìn thêìn nhiïìu ngûúâi lêëy laâm bêët bònh, nhûng khöng daám noái, vò thêëy yá vua àaä quyïët, can giaán khöng ñch gò maâ haåi àïën thên.
Baá Dûúng Phuå tûác töëc xin tûâ quan, vïì laâng dûúäng laäo, coân caác võ trung thêìn khaác, lêìn lûúåt boã chûác cuäng nhiïìu.
Bao Tûå tuy àûúåc phong laâm Hoaâng hêåu nhûng chûa lêëy thïë laâm vui. Caã ngaây ñt noái, khöng cûúâi, khöng ai hiïíu nöíi àûúåc loâng naâng caã. Coá leä naâng àang ûúác voång nhûäng caái gò xa xöi nûäa chùng?
U Vûúng thêëy Bao Tûå khöng cûúâi, loâng bêng khuêng lo lùæng, beân triïåu têët caã nhaåc cöng trong triïìu têåp hoåp àïën àïí àúân ca haát xûúáng cho naâng vui, song vêîn khöng thêëy naâng cûúâi lïn möåt tiïëng naâo.
U Vûúng nghô thêìm:
- Ta phïë lêåp Chaánh cung vaâ Àöng cung muåc àñch àïí laâm vui loâng naâng, thïë maâ khöng àûúåc naâng trao cho möåt nuå cûúâi thêåt laâ àau àúán.
Nghô nhû vêåy beân thoã theã hoãi Bao Tûå:
- Àúân ca nhû thïë khöng laâm cho aái khanh vui sao? Bao Tûå àaáp:
- Têu Bïå haå, thêìn thiïëp nhúá laåi tiïëng xeá luåa trûúác àêy coân vui tai hún laâ tiïëng êm nhaåc.
U Vûúng caã mûâng noái:
- AÁi khanh ûa nghe tiïëng xeá luåa, sao aái khanh khöng noái cho súám.
Noái röìi truyïìn quan giûä kho möîi ngaây àem vaâo cung möåt trùm têëm luåa, laåi khiïën caác cung nûä khoãe maånh thay phiïn nhau xeá àïí laâm vui Bao Tûå.
Nhûng quaái thay! Xeá àïën bao nhiïu luåa vêîn chûa thêëy Bao Tûå cûúâi möåt tiïëng naâo.
U Vûúng lo lùæng, hoãi:
- Àaä ûa tiïëng xeá luåa, vaâ luåa cuäng àaä xeá rêët nhiïìu, sao trêîm chûa thay aái khanh vui.
Bao Tûå mùåt lêìm lò khöng àaáp. U Vûúng se thùæt coäi loâng noái:
- Thïë naâo trêîm cuäng tòm caách laâm cho aái khanh cûúâi lïn möåt tiïëng.
Beân ra lïånh khùæp triïìu thêìn, ai coá kïë gò laâm cho Bao Tûå cûúâi lïn möåt tiïëng seä àûúåc thûúãng ngaân vaâng.
Quaách Thaåch phuã quyâ têu:
- Têu Bïå haå, ngaây trûúác Tiïn Vûúng coá lêåp mûúâi caái phong hoãa àaâi taåi nuái Ly Sún, laåi taåo mêëy chuåc cöî tröëng rêët lúán, àïí möîi khi coá giùåc Têy Nhung àïën xêm lêën thò nöíi lûãa gioáng tröëng lïn. Caác chû hêìu nghe thêëy àem binh àïën cûáu. Tûâ êëy àïën nay, trong nûúác thaái bònh, nïn phong hoãa àaâi khöng duâng àïën. Nïëu Bïå haå muöën laâm cho Chaánh hêåu vui cûúâi, xin Bïå haå haäy cuâng Chaánh hêåu àïën Ly sún du ngoaån, röìi nûãa àïm àöët phong hoãa àaâi lïn, àaánh tröëng cho thêåt dûä, binh viïån caác chû hêìu ùæt àem binh àïën cûáu. Chûâng êëy, khöng thêëy giùåc giaä gò caã, caác chû hêìu phaãi luåc tuåc keáo quên trúã vïì, nhû thïë laâm sao Chaánh hêåu khoãi tûác cûúâi.
U Vûúng àùæc yá vöî tay cûúâi lúán, noái: - Kïë êëy rêët hay!
Beân dùæt Bao Tûå lïn Ly Sún baây tiïåc ùn uöëng röìi truyïìn quên nöíi lûãa àöët phong hoãa àaâi.
Luác êëy Trõnh Baá Hûäu àang laâm chûác Tû àöì taåi traâo, nghe viïåc êëy thêët kinh, vöåi vaä chaåy àïën Ly Sún, quyâ moáp xuöëng àêët têu rùçng:
- Têu Bïå haå, phong hoãa àaâi Tiïn Vûúng lêåp lïn laâ àïí thöng tin tûác vúái chû hêìu khi trong nûúác coá biïën, nay vö cúá maâ Bïå haå àöët lûãa, gaåt chû hêìu àïí laâm troâ vui, vïì sau nhúä coá àiïìu binh àao bêët trùæc, àöët phong hoãa àaâi lïn thò ai coân tin maâ àïën cûáu viïån, xin Bïå haå chúá nïn laâm viïåc àoá.
U Vûúng nöíi giêån mùæng:
- Nay thiïn haå àang vui hûúãng thaái bònh thò cêìn gò quên cûáu viïån. Trêîm vaâ Vûúng hêåu ra àêy du ngoaån, khöng coá gò tiïu khiïín
nïn mûúån kïë laâm vui. Nïëu sau naây coá giùåc laåi can hïå gò àïën ngûúi sao maâ ngûúi lo lùæng.
Trõnh Baá Hûäu nghe noái thúã daâi, luãi thuãi bûúác ra.
U Vûúng truyïìn quên àöët lûãa, vaâ gioáng tröëng lïn. AÁnh lûãa rûåc trúâi, tiïëng tröëng vang nhû sêëm.
Caác chû hêìu ngúä laâ Kiïíu Kinh coá giùåc, vöåi vaâng kiïím-binh, àiïím tûúáng suöët àïm keáo àïën Ly Sún. Àïën núi thò nghe trïn lêìu àúân ca, haát xûúáng, laåi thêëy U Vûúng cuâng Bao Tûå àang uöëng rûúåu vui vêìy.
Thêëy quên sô caác chû hêìu rêìm röå keáo àïën U Vûúng móm cûúâi ra àûáng trûúác hiïn lêìu, noái lúán rùçng:
- Trêîm may mùæn khöng coá giùåc giaä chi, chùèng daám phiïìn àïën caác chû hêìu.
Caác chû hêìu àïìu ngú ngaác nhòn nhau röìi beän leän cuöën cúâ, deåp tröëng, ai vïì nûúác naây.
Bao Tûå àûáng trïn lêìu tröng xuöëng thêëy quên lñnh khùæp núi öì aåt keáo àïën, röìi laåi lùång leä ra vïì thñch chñ vöî tay cûúâi daâi.
U Vûúng öm Bao Tûå vaâo loâng noái:
- AÁi khanh úi! Möåt tiïëng cûúâi cuãa aái khanh chùèng nhûäng laâm vui loâng ta, maâ coân tö thùæm vaån maâu tûúi trong vuä truå, êëy cuäng nhúâ cöng cuãa Quaách Thaåch phuã àoá.
Noái xong, truyïìn quan giûä kho lêëy ngaân vaâng àem thûúãng cho Quaách Thaåch phuã.
Ngûúâi sau coá baâi thú võnh viïåc àöët lûãa êëy nhû sau: Buöìn loâng tiïu khiïín möåt troâ chúi,
Àöët lûãa àïm thanh àoã rûåc trúâi. Cúâ tröëng chû hêìu bön baã túái Giuáp vui chó möåt nuå cûúâi tûúi.
Laåi noái vïì Thên hêìu, khi nghe U Vûúng phïë Thên hêåu, lêåp Bao Tûå, loâng buöìn baä, lêåp súá gúåi àïën can rùçng:
- Xûa vua Kiïåt mï Muåi Hyã maâ nhaâ Haå hû, vua Truå mï Àùæc Kyã maâ nhaâ Thûúng mêët. Nay Bïå haå àùæm say Bao Tûå, phïë boã doâng chaánh lêåp ra doâng thûá laâ traái nghôa phu thï, haåi tònh phuå tûã. Xin Bïå haå lêëy caái gûúng nhaâ Haå, nhaâ Thûúng maâ traánh cho nhaâ Chu khoãi àiïìu tai biïën.
U Vûúng xem súá caã giêån, vöî aán heát:
- Quên phaãn tùåc, sao daám loaån ngön nhû thïë! Quaách Thaåch phuã quyâ têu:
- Têu Bïå haå, Thên hêìu trûúác àêy thêëy Bïå haå àuöíi Thaái tûã àem loâng oaán hêån, nay laåi nghe Chaánh hêåu bõ truêët ngöi, yá muöën mûu phaãn, nïn múái daám dêng biïíu haâi töåi Bïå haå nhû vêåy.
U Vûúng hoãi:
- Nhû thïë thò nay trêîm phaãi àöëi xûã laâm sao? Quaách Thaåch phuã têu:
- Thên hêìu vöën chùèng coá cöng caán chi, nhúâ Thên hêåu maâ àûúåc phong àïën tûúác hêìu. Nay Thên hêåu vaâ Thaái tûã àaä bõ truêët phïë, thò cuäng nïn truêët Thên hêìu xuöëng tûúác Baá nhû cuä, röìi daám binh àïën vêën töåi àïí trûâ hêåu hoaån.
U Vûúng y têëu, haå chó caách chûác Thên hêìu laåi khiïën Quaách Thaåch phuã kiïím àiïím binh maä, keáo àïën nûúác Thên vêën töåi.
HÖÌI 3
KIÏÍU KINH, QUÊN KHUYÏÍN NHUNG TAÁC LOAÅN, ÀÖNG LAÅC, CHÊU BÒNH VÛÚNG DÚÂI ÀÖ.
Tûâ ngaây Thên Hêìu dêng biïíu can vua, loâng núm núáp lo êu chùèng biïët yá vua nhû thïë naâo, vöåi sai quên ài thaám thñnh.
Quên vïì baáo:
- U Vûúng sai Thaåch phuã laâm àaåi tûúáng, dêîn binh sang nûúác Thên vêën töåi.
Thên hêìu thêët kinh, höåi caác tûúáng taá thûúng nghõ. Thên hêìu noái:
- Nûúác ta àaä nhoã maâ binh laåi ñt laâm sao cûå cho laåi binh vua Quan Àaåi phu Lûä Chûúng quyâ têu:
- Têu Chuáa cöng, tuy nûúác ta laâ möåt chû hêìu nhoã, song Thiïn tûã vö àaåo, ngoaâi thò boã trung duâng nõnh, trong thò phïë chaánh, lêåp thûá, laâm lùæm àiïìu baåo ngûúåc. Nay nûúác Têy Nhung binh roâng, tûúáng maånh, laåi giaáp ranh vúái nûúác Thên, xin Chuáa cöng gúãi thû cêìu cûáu, mûúån binh keáo vïì Kiïíu Kinh àùång cûáu Chaánh hêåu, bùæt vua phaãi nhûúâng ngöi cho Thaái tûã, êëy laâ noi theo gûúng Y Doaän, Chu cöng àoá.
Thên hêìu khen phaãi, beân khiïën ngûúâi àem möåt xe vaâng luåa mang qua nûúác Têy Nhung mûúån quên, laåi hûáa rùçng, nïëu phaá àûúåc Kiïíu Kinh thò vaâng baåc trong kho tûå yá muöën lêëy bao nhiïu cuäng àûúåc.
Nhung chuáa àûúåc thû, nghô thêìm:
- Thiïn tûã bêët chaánh, Thên hêìu laâ võ quöëc cûåu laåi viïët thû àïën cêìu cûáu, ta àem quên dûång laåi ngöi Thaái tûã, àoá laâ thuêån leä trúâi, rêët húåp vúái yá ta.
Nghô röìi sai Maäng Töëc vaâ Böåt Àònh, laâm taã hûäu tiïn phong, àiïím binh mûúâi vaån, keáo àïën Kiïíu Kinh. Coân Nhung chuáa thöëng laänh àaåo trung quên ài sau laâm hêåu vïå.
Àïën núi, Nhung chuáa àöëc quên vêy thaânh kñn mñt. Quên vaâo baáo. U Vûúng thêët kinh noái:
- Cú bùæt mêåt, hoåa tiïn phaát. Ta chûa kõp cêët quên ài àaánh maâ giùåc àaä àïën vêy thaânh, biïët laâm sao bêy giúâ?
Quaách Thaåch phuã quyâ têu:
- Xin Bïå haå sai ngûúâi àïën phong hoãa àaâi àöët lûãa lïn, têët nhiïn caác chû hêìu àem quên àïën cûáu. Chûâng êëy trong àaánh ra ngoaâi àaánh vö ùæt quên giùåc khöng coân àûúâng tröën thoaát.
U Vûúng nghe lúâi, sai ngûúâi àïën Ly Sún àöët lûãa chaáy ngêët trúâi maâ chùèng thêëy binh cuãa chû hêìu naâo àïën caã. Chó thêëy binh cuãa Thên hêìu keáo àïën hiïåp vúái binh cuãa Nhung chuáa vêy thaânh caâng chùåt hún.
U Vûúng thêëy ch hêìu khöng àïën, binh giùåc cöng phaá rêët gêëp, beân baão Quaách Thaåch phuã:
- Thïë giùåc maånh yïëu chûa roä. Khanh ra àaánh thûã, röìi trêîm seä choån binh maånh meä maâ tiïëp ûáng.
Quaách Thaåch phuã tuy súå sïåt nhûng phaãi tuên haânh, dêîn binh xe hai trùm cöî khai thaânh tiïën ra.
Tröng thêëy Quaách Thaåch phuã, Thên hêìu chó vaâo mùåt, noái vúái Nhung chuáa:
- ÊËy laâ àûáa khi quên haåi nûúác, àûâng àïí noá chaåy thoaát. Nhung chuáa quay laåi hoãi caác tûúáng taá:
- Ai daám ra bùæt thùçng giùåc àoá chùng? Böåt Àònh vung àao, vöî ngûåa àïën thûa: - Töi xin lêëy àêìu tïn phaãn tùåc àoá.
Dûát lúâi, bay ngûåa àïën àaánh vúái Quaách Thaåch phuã.
Àaánh chûa àùång mûúâi hiïåp Böåt Àònh cheám Quaách Thaåch phuã möåt àao rúi àêìu.
Nhung chuáa thûâa thïë, cuâng vúái Maäng Töëc, àöëc quên àïën cheám giïët quên cuãa U Vûúng vö söë, röìi keáo vaâo thaânh, àöët phaá nhaâ cûãa lûãa chaáy mõt muâ.
Thên hêìu cuäng khöng biïët laâm sao ngùn caãn àûúåc haânh àöång êëy.
Trong thaânh caã loaån, U Vûúng tñnh thïë khöng xong, beân chúã Bao Tûå vaâ Baá Phuåc lïn xe nhoã, röìi múã cûãa sau thoaát ra khoãi thaânh.
Quan Tû àöì Trõnh Baá Hûäu chaåy theo kïu lúán rùçng: - Xin Bïå haå chúá súå, coá Haå thêìn theo baão giaá àêy. Noái xong, àêíy xe U Vûúng, thùèng àïën Ly Sún. Ài doåc àûúâng gùåp Doaän Cêìu hú haãi chaåy àïën têu:
- Têu Bïå haå, Khuyïín Nhung àöët hïët cung thêët, chúã hïët vaâng baåc trong kho. Coân Quaách cöng àaä tûã trêån röìi.
U Vûúng run rêíy höëi Trõnh Baá Hûäu àêíy xe ài cho mau.
Khi àïën Ly Sún, Trõnh Baá Hûäu laåi àöët phong hoãa àaâi lïn, khoái bay ngêët trúâi xanh, maâ cuäng khöng thêëy chû hêìu àïën cûáu.
Chùèng bao lêu, quên Khuyïín Nhung traân túái, vêy dûúái chên nuái àöng ngheåt.
U Vûúng vaâ Bao Tûå àïìu thêët kinh, nhòn xuöëng chên nuái maâ khoác roâng.
Trõnh Baá Hûäu têu:
- Viïåc àaä gêëp röìi, haå thêìn xin liïìu mònh baão giaá, àûa Bïå haå ra khoãi voâng vêy, qua bïn nûúác töi röìi liïåu bïì khöi phuåc.
U Vûúng noái:
- Búãi trêîm chùèng nghe lúâi thuác phuå nïn múái àïën nöîi naây. Nay trêîm chó coân nhúâ úã tay thuác phuå maâ thöi.
Trõnh Baá Hûäu beân khiïën ngûúâi nöíi lûãa àöët Ly cung ài, àùång gaåt Khuyïín Nhung, röìi phoâ U Vûúng xöng xuöëng nuái.
Trõnh Baá Hûäu cêìm xaâ mêu ài trûúác múã àûúâng, Doaän Cêìu phoâ meå con Bao Tûå theo sau U Vûúng.
Ài chûa àùång bao xa, gùåp viïn cêån tûúáng cuãa Khuyïín Nhung laâ Cöí Lyá Xñch xöëc àïën àoán àûúâng.
Trõnh Baá Hûäu caã giêån, hûú xaâ mêu rûúåt àaánh.
Hai àaâng àaánh chûa àùång mûúâi hiïåp Cöí Lyá Xñch cûå khöng laåi bõ Trõnh Baá Hûäu àêm nhaâo xuöëng ngûåa.
Àaâng sau, binh sô laåi oá lïn, Trõnh Baá Hûäu quay nhòn laåi, thêëy Böåt Àònh àem binh truy caãn.
