• Nenhum resultado encontrado

Aula 3: o adjetivo latino. O latim nas obras raras: uma introdução

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Aula 3: o adjetivo latino. O latim nas obras raras: uma introdução"

Copied!
36
0
0

Texto

(1)

Aula 3: o adjetivo latino

Objetivos: apresentar o adjetivo latino e as classes adjetivais; definir as 1a. e 2a. classes adjetivais; exercitar a concordância entre subs. e adj. de 1a. e 2a. classes.

O latim nas obras raras: uma introdução

Prof. Fábio Frohwein de Salles Moniz

(2)

Relembrando

1 Os subs. latinos podem ser de três gêneros: ex. vita (fem.), calămus (masc.) e curricŭlum (neutro).

2 Os subs. latinos apresentam caso, isto é, têm sua terminação alterada conforme a função sintática: ex. est auctor (existe um autor), nomen

auctoris (o nome do autor), scire auctorem (conhecer um autor) etc.

3 Os subs. latinos se organizam em 5 grupos chamados de declinações, que podem ser identificadas no dicionário por meio da terminação ou forma de genitivo: ex. vita, ae (1a. decl.); calămus, i (2a. decl.); auctor, oris

(3)

Forma rotunda

Forma celĕbris

masc. fem. = rotunda neut. = rotundum masc. fem. = celĕbris neut. = celĕbre

(4)

Typus rotundus

Typus celĕber

masc. fem. = rotunda neut. = rotundum masc. fem. = celĕbris neut. = celĕbre

(5)

Scutum rotundum

Scutum celĕbre

masc. fem. = rotunda neut. = rotundum masc. fem. = celĕbris neut. = celĕbre

(6)

Forma

rotunda

subs. adj.

Domus

rotunda

feminino (s.f.)

(7)

Typus

rotundus

Liber

rotundus

subs. adj. masculino (s.m.)

(8)

Scutum

rotundum

Emblema

rotundum

subs. adj. neutro (s.n.)

(9)

gênero fixo

(masc., fem. ou

neut.)

gênero variável

(masc., fem. e neut.)

(10)

Typus rotundus

Forma rotunda

Scutum rotundum

subs. adj.

Typus celĕber

Forma celĕbris

Scutum celĕbre

s.m. masc. masc. fem. s.f. fem. neut. s.n. neut.

Terminações distintas para mesmo gênero → grupos distintos de adjetivos

grupos adjetivos = classes adjetivais

(11)

adj. de 1a. classe

rotundus, a, um celĕber, bris, bre

adj. de 2a. classe

masc. fem. neut.

Triforme

masc. fem. neut.

Triforme

(12)

rotundus, a, um

masculino

feminino: rotunda

neutro: rotundum

celĕber, bris, bre

masculino

feminino: celĕbris

(13)

adj. de 1a. classe

pulcher, chra, chrum celĕber, bris, bre

adj. de 2a. classe

masc. fem. = pulchra neut.: pulchrum

Triforme

masc. fem. = celĕbris neut. = celĕbre

Triforme

(14)

Atividades

1 Concorde o adj. triforme com o subs.

a) Clerĭgus ____/___. durus, a, um; acer, acris, acre. (clérigo severo) b) Nota ____/___. durus, a, um; acer, acris, acre. (anotação severa) c) Verbum _____/___. durus, a, um; acer, acris, acre. (palavra severa) d) Pater ______/____. famosus, a, um; celĕber, bris, bre. (padre famoso) e) Thesis _____/_____. famosus, a, um; celĕber, bris, bre. (tese famosa) f) Textĭle ______/____. famosus, a, um; celĕber, bris, bre. (tecido famoso)

durus dura durum famosus celĕbris celĕbre s.m./nom. s.f./nom. s.n./nom. s.m./nom. s.f./nom. s.n./nom. acer acris acre celĕber famosa famosum

(15)

Cor do tipo redondo Color typi rotundi

Cor da forma redonda Color formae rotundae

Cor do escudo redondo Color scuti rotundi

Cor do tipo conhecido Color typi celĕbris

Cor da forma conhecida Color formae celĕbris

Cor do escudo conhecido Color scuti celĕbris

masc. gen. 1a. classe masc. gen. 2a. classe fem. gen. 1a. classe fem. gen. 2a. classe neut. gen. 1a. classe neut. gen. 2a. classe

Adj. de 2a. classe faz gen. em -is, independentemente do gênero.

(16)

rotundus, rotunda, rotundum

rotundi, rotundae, rotundi

masc. nom.

fem. nom. neut. nom.

masc. gen.

fem. gen. neut. gen.

Adj. de 1a. classe

typus, i

(17)

celĕber, celĕbris, celĕbre

celebris, celebris, celebris

masc. nom.

fem. nom. neut. nom.

masc. gen. fem. gen. neut. gen.

Adj. de 2a. classe

auctor, auctoris

(18)

Seguem padrão

de 1a. e 2a. decl.

Adj. de 1a. classe

Masc. e neut. (2a. decl.)

Fem. (1a. decl.)

gen.: -ae

gen.:

-i

Seguem padrão

de 3a. decl.

Adj. de 2a. classe

Masc., fem. e neut. (3a. decl.)

gen.:

-is

(19)

Atividades

2 Concorde o adj. com o subs.

a) Nomen clerĭgi ____/___. durus, a, um; acer, acris, acre. (O nome do clérigo severo)

b) Auctor notae ____/___. durus, a, um; acer, acris, acre. (O autor da anotação severa)

c) Orator verbi _____/___. durus, a, um; acer, acris, acre. (O orador da palavra severa)

d) Bula patris ______/_____. famosus, a, um; celĕber, bris, bre. (A bula do padre famoso)

e) Liber thesis _____/_____. famosus, a, um; celĕber, bris, bre. (O livro da tese famosa)

f) Imago textĭlis _____/_____. famosus, a, um; celĕber, bris, bre. (A imagem do tecido famoso)

duri durae duri famosi celĕbris celĕbris s.m./gen. s.f./gen. s.n./gen. s.m./gen. s.f./gen. s.n./gen. acris acris acris celĕbris famosae famosi

(20)

Editĭo rara

Editĭo notabĭlis

masc./

fem.

(21)

Liber rarus

Liber notabĭlis

masc./

fem.

(22)

Glossarĭum rarum

Glossarĭum notabĭle

masc./

fem.

(23)

adj. de 1a. classe

rarus, a, um notabĭlis, e

adj. de 2a. classe

masc. fem. neut.

Triforme

masc./ fem. neut.

Biforme

(24)

Atividades

3 Concorde o adj. biforme com o subs.

a) Clerĭgus _______. Parisiensis, e. (Clérigo parisiense) b) Nota _______. doctrinalis, e. (Anotação científica) c) Verbum ____. nobĭlis, e. (Palavra nobre)

d) Pater ______. Sinensis, e. (Padre chinês)

e) Thesis ______. perbrevis, e. (Tese muito concisa) f) Textĭle _______. admirabĭlis, e. (Tecido admirável)

Parisiensis doctrinalis nobĭle Sinensis perbrevis admirabĭle s.m./nom. s.f./nom. s.n./nom. s.m./nom. s.f./nom. s.n./nom.

(25)

Autor da edição rara Auctor editionis rarae

Autor do livro raro Auctor libri rari

Autor do glossário raro Auctor glossarĭi

rari

Autor da edição famosa Auctor editionis notabĭlis

Autor do livro famoso Auctor libri notabĭlis

Autor do glossário famoso Auctor glossarĭi notabĭlis

fem. gen. 1a. classe fem. gen. 2a. classe masc. gen. 1a. classe masc. gen. 2a. classe neut. gen. 1a. classe neut. gen. 2a. classe

Adj. de 2a. classe faz gen. em -is, independentemente do gênero.

(26)

notabĭlis, notabĭle

notabĭlis, notabĭlis

masc./fem. nom. neut. nom.

masc./fem. gen. neut. gen.

Adj. de 2a. classe (biforme)

auctor, auctoris

(27)

Atividades

4 Concorde o adj. biforme com o subs. sublinhado.

a) Decretum clerĭgi ________. Parisiensis, e. (Decreto do clérigo parisiense) b) Auctor notae _______. doctrinalis, e. (Autor da nota científica)

c) Orator verbi _____. nobĭlis, e. (Orador de palavra nobre)

d) Oratĭo patris ______. Sinensis, e. (Discurso do padre chinês) e) Liber thesis ______. perbrevis, e. (Livro da tese muito concisa)

f) Imago textĭlis ________. admirabĭlis, e. (Imagem do tecido admirável)

Parisiensis doctrinalis nobĭlis Sinensis perbrevis admirabĭlis s.m./gen. s.f./gen. s.n./gen. s.m./gen. s.f./gen. s.n./gen. -is → -is -is → -is -e → -is -is → -is -is → -is -e → -is

(28)

Editĭo nova

Editĭo recens

auctor, auctoris

(3a. decl.)

(29)

Liber novus

Liber recens

(30)

Glossarĭum recens

masc./fem./neut.

(31)

adj. de 1a. classe

novus, a, um recens, entis

adj. de 2a. classe

masc. fem. neut.

Triforme

masc./ fem./ neut.

Uniforme

gen.sing.: recentis auctor, auctoris (3a. decl.)

(32)

Atividades

5 Concorde o adj. uniforme com o subs.

a) Clerĭgus _____. supplex, ĭcis. (clérigo súplice) b) Nota _____. dissors, ortis. (nota diferente) c) Verbum ____. atrox, ocis. (palavra cruel) d) Pater ___. vigil, ĭlis. (padre vigilante)

e) Thesis _____. elegans, antis. (tese elegante) f) Textĭle ______. simplex, ĭcis. (tecido simples)

supplex dissors atrox vigil elĕgans simplex s.m./nom. s.f./nom. s.n./nom. s.m./nom. s.f./nom. s.n./nom.

(33)

Autor da edição nova Auctor editionis

novae

Autor do livro novo Auctor libri novi

Autor do glossário novo Auctor glossarĭi

novi

Autor da edição recente Auctor editionis recentis

Autor do livro recente Auctor libri recentis

Autor do glossário recente Auctor glossarĭi recentis

fem. gen. 1a. classe fem. gen. 2a. classe masc. gen. 1a. classe masc. gen. 2a. classe neut. gen. 1a. classe neut. gen. 2a. classe

Adj. de 2a. classe faz gen. em -is, independentemente do gênero.

(34)

recens, entis

masc./fem./neut. nom. gen.

Adj. de 2a. classe (uniforme)

recentis

vetus, ĕris

masc./fem./neut. nom. gen.

(35)

Atividades

6 Concorde o adj. uniforme com o subs. sublinhado.

a) Oratio clerĭgi ______. supplex, ĭcis. (discurso do clérigo súplice) b) Auctor notae ______. dissors, ortis. (autor da nota diferente) c) Orator verbi _____. atrox, ocis. (orador de palavra cruel)

d) Consilĭum patris ____. vigil, ĭlis. (conselho do padre vigilante) e) Liber thesis ______. elegans, antis. (livro da tese elegante)

f) Imago textĭlis ______. simplex, ĭcis. (imagem do tecido simples)

supplĭcis dissortis atrocis vigĭlis elegantis simplĭcis s.m./gen. s.f./gen. s.n./gen. s.m./gen. s.f./gen. s.n./gen. -ex → -ĭcis -ors → -ortis -ox → -ocis -il → -ĭlis -ans → -antis -ex → -ĭcis

(36)

Em resumo

2 Os adj. de 2a. classe podem ser triformes, biformes e uniformes: ex.

celĕber, bris, bre; acer, acris, acre; notabĭlis, e; perbrevis, e; elegans, antis; atrox,

ocis.

4 Os adj. de 2a. classe seguem paradigma de 3a. decl., fazendo gen. em

-is: ex. typus celĕber → color typi celĕbris; liber notabĭlis → auctor libri notabĭlis;

verbum elegans → orator verbi elegantis.

5 Independentemente do gênero, os adj. de 2a. classe apresentam uma única forma no gen.: ex. celĕber, bris, bre → celĕbris; acer, acris, acre → acris; notabĭlis, e → notabĭlis; perbrevis, e → perbrevis; elegans → elegantis; atrox →

atrocis.

1 Os adj. de 1a. classe são sempre triformes: ex. rarus, a, um; pulcher, chra, chrum.

3 Os adj. de 1a. classe seguem paradigma de 1a. decl. para o fem., fazendo gen. em -ae: ex. forma rotunda → color formae rotundae; ou 2a. decl. para masc./neut., fazendo gen. em -i: liber famosus → auctor libri

Referências

Documentos relacionados

Quanto a este item do regulamento a comissão técnica informa que o processo de votação simulada ocorreu sem anormalidades e que o relato da votação simulada

– Vamos encerrar, a ideia para um segundo passo são os trabalhos que vão para o Jornal, como também que surja a partir deste Encontro a proposta de formação de um grupo de

[r]

a) realizar anualmente uma reunião, na forma de seminário ou congresso, onde os bolsistas deverão apresentar sua produção científica sob a forma de pôsteres,

O foco da pesquisa sobre as escutas dos jovens evidenciou-se após uma leitura cuidadosa das falas. Considerando que a experiência musical se dá através da escuta, foi

No que se refere aos outros instrumentos previstos para a realização do estudo, foram feitas adaptações consideradas necessárias para a aplicação na amostra de pacientes com TB da

(eds), Culture Crisis: Anthropology and Politics in Aboriginal Australia, UNSW Press, Sydney, 2010.. AUSTIN-BROOS, Diane, Arrernte Present, Arrernte Past: Invasion,

No presente estudo, serão realizados tratamentos térmicos de recozimento pleno e normalização em aços de baixo e alto carbono e análise de suas respectivas microestruturas e