Συστήματα βιολογικής αφαίρεσης φωσφόρου

Δύο κοινά συστήματα που χρησιμοποιούνται μόνο για αφαίρεση φωσφόρου είναι οι διεργασίες Α/Ο και Phostrip. Γενικά δεν επιτυγχάνουν αξιόλογη αφαίρεση φωσφόρου. Επιπλέον, σε εφαρμογές που επιτυγχάνεται νιτροποίηση, η παρουσία νιτρικού αζώτου στην ανακυκλοφορία ιλύος δεν ευνοεί τη διεργασία της αφαίρεσης φωσφόρου.

1. Μέθοδος Α/Ο

Η διεργασία Α/Ο (Anaerobic/Oxic) που φαίνεται στο σχήμα 3.6 είναι η απλούστερη μέθοδος βιολογικής αφαίρεσης φωσφόρου, κύριου ρεύματος (mainstream) παρόμοια με την κλασική μέθοδο ενεργού ιλύος. Το κυριότερο χαρακτηριστικό της μεθόδου Α/Ο είναι η υψηλός ρυθμός λειτουργίας. Η μέθοδος χρησιμοποιεί σχετικά μικρό χρόνο παρακράτησης στερεών και υψηλή οργανική φόρτιση που έχει σαν αποτέλεσμα αυξημένη παραγωγή ιλύος και αυξημένο ρυθμό αφαίρεσης φωσφόρου σε σχέση με την τροποποιημένη μέθοδο Bardenpho. Σε σύγκριση με τις άλλες μεθόδους κυρίου ρεύματος παρουσιάζει υψηλή αφαίρεση φωσφόρου ανά μονάδα BOD.

Σχήμα 3.6. Διεργασία Α/Ο. (Παρασκευάς, 1993) 2. Μέθοδος Phostrip

Η μέθοδος αυτή παράπλευρου ρεύματος, sidestream) χρησιμοποιεί ταυτόχρονα βιολογικές και χημικές μεθόδους αφαίρεσης φωσφόρου. Στο σχήμα 3.7 φαίνεται το διάγραμμα της διεργασίας. Κύριο πλεονέκτημα της μεθόδου αυτής είναι ότι δεν είναι τοσο ευαίσθητη στο συνολικό BOD των εισερχόμενων αποβλήτων όπως οι άλλες βιολογικές μέθοδοι. Η απαίτηση ασβέστου είναι πολύ λιγότερη από τις χημικές μεθόδους αφαίρεσης όπου η πρόσθεση της ασβέστου γίνεται στο κύριο ρεύμα και όχι σε μικρό ποσοστό της ανακυκλοφορίας (10-20 % του Q).

Σχήμα 3.7. Μέθοδος Phostrip. (Παρασκευάς, 1993)

3.5 ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΑΖΩΤΟΥ/ ΦΩΣΦΟΡΟΥ Οι μέθοδοι αυτές χρησιμοποιούν έναν τύπο της διεργασίας ενεργού ιλύος όπου περιλαμβάνουν συνδυασμούς αναερόβιων, ανοξικών και αερόβιων ζωνών ή διαμερισμάτων για να επιτύχουν την αφαίρεση του αζώτου και του φωσφόρου. Αν και χρησιμοποιούν τις ίδιες βασικές διεργασίες διαφέρουν σημαντικά όσον αφορά τη διάταξη και τον αριθμό των διαμερισμάτων καθώς και τον αριθμό ή τον προσδιορισμό των ρευμάτων ανακυκλοφορίας. Οι σπουδαιότερες από τις μεθόδους είναι αυτές, που όλες αφαιρούν φώσφορο στο κύριο ρεύμα, (mainstream) είναι:

1. Μέθοδος Α²/0

Η αφαίρεση αζώτου που επιτυγχάνεται είναι περίπου 40-70 % ενώ η αφαίρεση φωσφόρου είναι κάπως μικρότερη της διεργασίας Α/Ο και κυμαίνεται από λιγότερο των 2 mg/l χωρίς φιλτράρισμα της εκροής μέχρι λιγότερο του 1,5 mg/l με φιλτράρισμα (Σχήμα 3.8).

Σχήμα 3.8. Διεργασία Α²/Ο. (Παρασκευάς, 1993)

2. Τροποποιημένη μέθοδος Bardenpho πέντε σταδίων (μέθοδος Phoredox) Σχεδιάζεται με χαμηλους ρυθμούς φόρτισης για βελτιωμένη απόδοση του συστήματος στην αφαίρεση φωσφόρου. Το σύστημα είναι μια παραλλαγή της μεθόδου Bardenpho (αφαίρεσης αζώτου) όπου ένα αναερόβιο στάδιο τοποθετείται στην αρχή της διεργασίας για την αφαίρεση και του φωσφόρου (Σχήμα 3.9). Η μέθοδος χρησιμοποιεί χρόνους παρακράτησης στερεών (Θc) 0-40 ημέρες, μεγαλύτερους από την Α²/Ο, για αύξηση της ικανότητας οξείδωσης άνθρακα, ενώ επιτυγχάνει συγκέντρωση φωσφόρου στην εκροή μικρότερη των 3 mg/l.

Σχήμα 3.9. Διεργασία Bardenpho 5 σταδίων. (Παρασκευάς, 1993)

3. Μέθοδος UCT

Χρησιμοποιεί τις τρεις βασικές ζώνες αναερόβια-ανοξική-αερόβια όπως οι άλλες και είναι παρόμοια με τη μέθοδο A²/O (Σχήμα 3.10).

Σχήμα 3.10. Μέθοδος UCT. (Παρασκευάς, 1993)

Στη διεργασία UCT η ανακύκλωση των νιτρικών από τον αερόβιο αντιδραστήρα πρέπει να ελέγχεται έτσι ώστε ο ανοξικός αντιδραστήρας μα μην υπερφορτίζεται με νιτρικά προς ελαχιστοποίηση της ανακυκλοφορίας των νιτρικών στην αναερόβια

ζώνη. Επομένως, δεν χρησιμοποιείται πλήρως η δυναμικότητα αφαίρεσης αζώτου της διεργασίας. Για το λόγο αυτό αναπτύχθηκε η τροποποιημένη μέθοδος UCT. Στην τροποποιημένη μέθοδο, η ανοξική ζώνη χωρίζεται σε δύο επιμέρους ζώνες (Σχήμα 3.11).

Σχήμα 3.11. Τροποποιημένη μέθοδος UCT. (Παρασκευάς, 1993) 4. Μέθοδος VIP

Είναι παρόμοια με τη UCT και φαίνεται στο σχήμα 3.12. Τα δύο κύρια σημεία που διαφέρει η μέθοδος VIP από τη UCT είναι :

9 Χρησιμοποιούνται πολλαπλά διαμερίσματα πλήρους ανάμιξης στη θέση των αναερόβιου, ανοξικού και αερόβιου αντιδραστήρων. Σκοπός της προσέγγισης αυτής, είναι η αύξηση του ρυθμού πρόσληψης φωσφόρου με την υψηλότερη παραμένουσα συγκέντρωση οργανικών στο πρώτο αερόβιο κύτταρο.

9 Χρησιμοποιείται υψηλότερος ρυθμός λειτουργίας, οπότε αυξάνει η αναλογία της ενεργού βιομάζας στο μικτό υγρό. Η ενεργότερη βιομάζα επιτρέπει μειωμένα μεγέθη αντιδραστήρων. Η μέθοδος VIP σχεδιάζεται για χρόνο παρακράτησης στερεών 5-10 d ενώ η μέθοδος UCT για 10-30 d (Παρασκευάς).

Σχήμα 3.12. Μέθοδος VIP. (Παρασκευάς, 1993)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΜΟΝΑΔΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΠΟΛΗΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

4.1 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ

4.1.1 Φυσικά χαρακτηριστικά της περιοχής 4.1.1.1 Γεωμορφολογικά στοιχεία

Το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων χωρίζεται σε τέσσερις λεκάνες με μία σειρά από μικρούς λόφους στον κατά μήκος άξονα που εκτείνεται από την Κατσικά μέχρι τη Λαψίστα, και από τη λίμνη Παμβώτιδα στον κατά πλάτος άξονα και το ύψωμα της Καστρίτσας στα Νοτιο Ανατολικά. Οι λεκάνες αυτές είναι: Ροδοτοπίου – Σταυρακίου – Πεδινής – Επισκοπικού – Μπάφρας – Ανατολής, Λαψίστας – Ελεούσας – Περάματος – Κρύας, Ανατολής – Κατσικάς – Κουτσελιού – Καστρίτσας και Καστρίτσας – Κουτσελιού – Πόρου. Το λεκανοπέδιο περιβάλλεται από το Μιτσικέλι και από μια σειρά λόφων.

Η λίμνη των Ιωαννίνων, η αρχαία Παμβώτιδα, έχει μήκος 7 χλμ. και πλάτος 3 χλμ.

περίπου και καταλαμβάνει έκταση 22.000 στρεμμάτων. Η στάθμη της λίμνης κυμαίνεται μεταξύ 470,70 και 468,80 μέτρων από τη θάλασσα. Το μέγιστο βάθος της είναι 9,20 μέτρα (από τη μέση στάθμη = 470,70 μέτρα), ενώ το μέσο βάθος είναι περίπου 4,3 μέτρα (από τη μέση στάθμη).

4.1.1.2 Γεωλογικά στοιχεία

Το λεκανοπέδιο σχηματίστηκε από αποθέσεις επάνω στις βυθίσεις και τα ρήγματα, που δημιουργήθηκαν από τη δράση τεκτονικών κινήσεων της αλπικής ορογένεσης κατά την διάρκεια του τέλους του Μειόκενου της Πλειόκαινης περιόδου.

Το υπόβαθρο του λεκανοπεδίου είναι ασεστολιθικό και οι κατώτεροι στρωματογραφικοί σχηματισμοί αποτελούνται από ασβεστόλιθούς του κατώτερου σενωνίου (ασβεστόλιθοι Βίγλας), ενώ οι ανώτεροι σχηματισμοί αποτελούνται από ασβεστόλιθους του νεώτερου σενώνιου, που παρουσιάζουν έντονη καρστικότητα.

Το ασβεστολιθικό υπόβαθρο έχει προσχωθεί από νεογενείς (αλλουβιακές) αργιλλομαργαϊκές αποθέσεις, που καλύπτονται από χαλαρά ιζήματα αργίλλων, μαργών, άμμων, ιλύος και διάφορα άλλα. Η λεκάνη της περιοχής Λαψίστας καλύπτεται από αργίλλους, οργανικά εδάφη και στρώματα λιγνίτη. Στις επαφές του λεκανοπεδίου με τα περιμετρικά υψώματα παρατηρούνται κορήματα και αναβαθμίδες 4.1.1.3 Κλιματολογικά στοιχεία

Το κλίμα της περιοχής είναι Ηπειρωτικό. Το μέσο ετήσιο ύψος βροχόπτωσης φτάνει τα 1270 mm και ο μέσος ετήσιος αριθμός ημερών βροχόπτωσης τις 114, ενώ των ημερών καταιγίδας τις 41. Ο μέσος ετήσιος αριθμός ημερών με ύψος βροχής

μεγαλύτερο του ενός χιλιοστού του μέτρου είναι 103 και το μέσο ύψος των μέγιστων βροχοπτώσεων εικοσιτετραώρου φτάνει τα 62 mm.

Η θερμοκρασία παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις με ετήσιο θερμοκρασιακό εύρος 19,5 ^οC. Η σχετική υγρασία είναι πολύ υψηλή και κυμαίνεται τον χειμώνα από 70–80

%, το καλοκαίρι δε από 55–70 %. Οι άνεμοι που επικρατούν τους περισσότερους μήνες του χρόνου είναι Νοτιο- Ανατολικοί με μέση ταχύτητα 0,9 m/sec περίπου.

4.1.1.4 Υδρογεωλογικά στοιχεία – στραγγιστικό σύστημα

Το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων με τα περιμετρικά υψώματα αποτελούν τη φυσική λεκάνη απορροής της λίμνης και της κεντρικής αποστραγγιστικής τάφρου της Λαψίστας.

Πριν από την κατασκευή, προ 50ετίας περίπου, των αντιπλημμυρικών και αποστραγγιστικών έργων που έχουν κατασκευασθεί, η σταθερότητα της στάθμης της λίμνης και η επιφανειακή απορροή ορισμένων περιοχών του λεκανοπεδίου εξασφαλίζονταν με παροχέτευση των νερών έξω από τη λεκάνη ή στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα, μέσω των καρστικών σπηλαίων (καταβόθρων) που υπάρχουν στην περίμετρο του. Σήμερα, μετά από την κατασκευή των αντιπλυμμηρικών και αποστραγγιστικών έργων, τα νερά του λεκανοπεδίου που απορρέουν στη λίμνη και στην στραγγιστική τάφρο της Λαψίστας, φθάνουν ως εξής:

(α) Της λεκάνης (1) Λαψίστας – Ελεούσας – Περάματος – Κρύας, στραγγίζουν στην κεντρική αποστραγγιστική τάφρο της Λαψίστας και στη συνέχεια μέσω της σήραγγας Λαψίστας φθάνουν στον ποταμό Καλαμά.

(β) Της λεκάνης (2) Καστρίτσας και Καστρίτσας – Κουτσελιού – Πόρου, στραγγίζουν στην τάφρο Κουτσελιού και φθάνουν στη λίμνη.

(γ) Της λεκάνης (3) Σταυρακίου – Πεδινής – Επισκοπικού – Μπάφρας – Ανατολής, στραγγίζουν στις τάφρους, Λαγκάτσας και Κοσμηράς και στη συνέχεια μέσω της σήραγγας Λαγκάτσας φθάνουν στη λίμνη.

(δ) Το νότιο τμήμα της λεκάνης Πεδινής – Επισκοπικού – Μπάφρας, λεκάνη (4) στραγγίζει μέσω των καταβοθρών Πεδινής – Μπάφρας

(ε) Της λεκάνης (5) Ανατολής – Κατσικάς – Κουτσελιού – Καστρίτσας, στραγγίζουν στην τάφρο της Καστρίτσας και μέσω αυτής φθάνουν στη λίμνη.

(στ) Τέλος, η περιοχή Ροδοτοπίου λεκάνη (6) που αποτελεί και τη βιομηχανική περιοχή του λεκανοπεδίου, στραγγίζει στην τάφρο της Λαψίστας, ενώ σε περιπτώσεις πλυμμηρών λειτουργεί βοηθητικά και η καταβόθρα Ροδοτοπίου όπως και αυτή της Λαψίστας.

Το μεγαλύτερο μέρος των βρόχινων νερών – που είναι σημαντικά υψηλό και με ανομοιόμορφη κατανομή – αποχετεύεται μέσω των αποχετευτικών – αποξηραντικών – αντιπλυμμηρικών έργων του στραγγιστικού συστήματος, στη λίμνη που είναι ο αποδέκτης του νότια της πόλης τμήματος του λεκανοπεδίου, και στη κεντρική τάφρο της Λαψίστας που είναι ο αποδέκτης του βόρεια της πόλης τμήματός του.

Η τάφρος της Λαψίστας είναι από τα βασικότερα εγγειοβελτιωτικά έργα που έχουν κατασκευαστεί στο λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων. Εκτείνεται από τη λίμνη, από την οποία διαχωρίζεται με θυρόφραγμα, μέχρι το στόμιο της σήραγγας Λαψίστας, διασχίζοντας με διεύθυνση στην αρχή βορειοδυτική και στη συνέχεια δυτική, ολοκληρο το βορειοδυτικό τμήμα του λεκανοπεδίου.

Η τάφρος αυτή κατασκευάστηκε πριν περίπου 50 χρόνια αφ’ενος μεν για τη συλλογή και παροχέτευση των απορροών και των νερών της στράγγισης του βΔ τμήματος του λεκανοπεδίου, αφ’ετέρου για την παροχέτευση μέσω αυτής και της σήραγγας της Λαψίστας, των νερών υπερχείλισης της λίμνης στον ποταμό Καλαμά.

4.1.1.5 Οικιστικά στοιχεία – Δραστηριότητες

Οι δραστηριότητες που είναι διάσπαρτες στο λεκανοπέδιο είναι γεωργοκτηνοτροφικές επιχειρήσεις (πτηνοτροφεία, χοιροστάσια, τυροκομεία, εργοστάσιο γαλακτοκομικών προϊόντων), εργοστάσια κοπής και επεξεργασίας μαρμάρων, μεταλλοβιομηχανίες, ιχθυοτροφεία, ξυλουργικά εργοστάσια, καθώς και άλλες βιοτεχνικές επιχειρήσεις.

Η μεγάλη ανάπτυξη δραστηριοτήτων στο λεκανοπέδιο, οδήγησε όχι μόνο στην πλυθησμιακή αύξηση της πόλης και την συγκράτηση του πλυθησμού των πενήντα και πλέον κοινοτήτων του, αλλά και στη συγκέντρωση πλυθησμού από ορεινές περιοχές, έτσι που το 50 % του συνολικού πληθυσμού του νομού να είναι εγκατεστημένο στην πόλη των Ιωαννίνων και στις γύρω κοινότητες.

Οι καλλιέργειες της περιοχής είναι ο αραβόσιτος, σιτηρά, τριφύλι, κηπευτικά και διάφορα άλλα, ενώ ιδιαίτερα σημαντική έκταση παραμένει χέρσα και χρησιμοποιείται ή σαν βοσκότοπος ή για την εγκατάσταση δραστηριοτήτων ή είναι ακόμα εντελώς αναξιοποίητη (Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Τμήμα Ηπείρου, Ιωάννινα, 1986).

4.2 ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΕΙΔΗ ΡΥΠΑΝΣΗΣ 4.2.1 Προέλευση των ρύπων

Η παραγωγή ρύπων και η ρύπανση του περιβάλλοντος είναι συνδεδεμένη αιτιακά με τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Κατά κατηγορίες, οι δραστηριότητες που παράγουν ρύπους είναι οι εξής:

(α) Εκμετάλλευση φυσικών πόρων: Η ρύπανση της περιοχής που προέρχεται από δραστηριότητες αυτής της κατηγορίας, μπορούμε να πούμε ότι μάλλον δεν είναι άξια λόγου, αφού εντοπίζεται κυρίως στην περιοχή των λατομείων. Τα προβλήματα εδώ είναι οπωσδήποτε σοβαρά από την πλευρά της αλλοίωσης του φυσικού περιβάλλοντος.

(β) Παραγωγική διαδικασία μεταποίησης: Δραστηριότητες που αφορούν τον μεταποιητικό τομέα, υπάρχουν διάσπαρτες αρκετές σ’όλο το λεκανοπέδιο με τη μορφή βιοτεχνών περισσότερο, όπως τα ξυλουργεία, τυροκομεία, μονάδες παραγωγής ζωοτροφών , μονάδες κοπής και κατεργασίας μαρμάρων και λιγότερο με τη μορφή βιομηχανιών όπως διάφορες μεταλλοβιομηχανίες, εργοστάσιο Δωδώνη κ.α.

(γ) Διάφορες δραστηριότητες: Μια σειρά από διάφορες δραστηριότητες μεγαλύτερες ή μικρότερες που περισσότερο ή λιγότερο παράγουν ρύπους, είναι υπεύθυνες για ένα σημαντικό μέρος της ρύπανσης στο λεκανοπέδιο. Τέτοιες δραστηριότητες είναι κυρίως η χρήση των λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων στις καλλιέργειες και τα διάφορα συνεργεία και τα πλυντήρια – λιπαντήρια αυτοκινήτων.

(δ) Τέλος, η διαβίωση του αστικού πληθυσμού της πόλης και των γύρω κοινοτήτων με όλες τις συνεπαγόμενες οικιακές και μη ανάγκες που η ικανοποίησή τους δημιουργεί τα αστικά λύματα, τα απορρίματα και άλλα απόβλητα και κατάλοιπα.

Για την περιοχή του λεκανοπεδίου είναι γεγονός ότι η ρύπανση δεν προέρχεται από ρύπους που δεν ελέγχονται κατά την παραγωγική διαδικασία διαφόρων δραστηριοτήτων αλλά από τη διάθεση στο περιβάλλον των πάσης φύσεως λυμάτων, απορριμάτων και καταλοίπων.

4.2.2 Φύση των ρύπων

Οι ρύποι κατά τη φυσική τους κατάσταση διακρίνονται:

(α) Στερεά: Τέτοια είναι τα πάσης φύσεως απορρίματα και τα κατάλοιπα διαφόρων επεξεργασιών.

(β) Υγρά: Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα αστικά λύματα, τα απόβλητα βιομηχανιών, των βιοτεχνιών και των γεωργοκτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων.

(γ) Αέρια: Σ’αυτή την κατηγορία ανήκουν τα αέρια που παράγονται κατά την παραγωγική διαδικασία διαφόρων δραστηριοτήτων και κύρια με τη μορφή αερίων προϊόντων καύσης. Στην περιοχή, οι ρύποι αυτής της μορφής είναι περιορισμένοι (εξαιρούνται τα αέρια καύσης των εγκαταστάσεων κεντρικής θέρμανσης, καθώς και τα καυσαέρια των αυτοκινήτων) και προέρχονται από τα διάφορα συγκροτήματα παραγωγής ασφαλτομιγμάτων και τα κεραμουργεία.

4.2.3 Κατηγορίες πηγών ρύπανσης

Ανακεφαλαιώνοντας μπορούμε να πούμε ότι οι πηγές ρύπανσης του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων κατά τις βασικές κατηγορίες είναι (Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Τμήμα Ηπείρου, Ιωάννινα, 1986):

(α) Σημειακές: (i) Γεωργοκτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις όπως:

- Χοιροστάσια - Πτηνοτροφεία - Ιχθυοτροφεία - Βουστάσια

(ii) Βιομηχανίες – βιοτεχνίες όπως : - Μεταλλοβιομηχανίες

- Τυροκομεία

- Βιομηχανίες – βιοτεχνίες παραγωγή ζωοτροφών - Πλυντήρια, συνεργεία κ.α.

(β) Μη σημειακές: (i) Πόλη και γύρω οικισμοί με:

- Λύματα (βόθροι, χαβούζα, παράνομες συνδέσεις με αποχετευτικό δίκτυο)

- Απορίμματα κάθε φύσης

(ii) Λιπάσματα γεωργικών καλλιεργειών (iii) Φυτοφάρμακα γεωργικών καλλιεργειών 4.2.4 Καταγραφή των πηγών ρύπανσης

Η καταγραφή αυτή εξελίχθηκε σε τρία στάδια και αφορά κυρίως τις πηγές υγρών αποβλήτων αφού η μεγαλύτερη ρύπανση προέρχεται από αυτές.

Στο πρώτο στάδιο συγκεντρώθηκαν όλα τα στοιχεία που υπήρχαν στις διάφορες υπηρεσίες της Νομαρχίας (Δ/νση Γεωργίας, Δ/νση Υγιεινής, Τμήμα Πολεοδομίας, Τμήμα Βιομηχανίας, κ.λ.π. ) για τις ρυπογόνες εστίες και γενικά για τα απόβλητα που παράγονται στο λεκανοπέδιο. Συγχρόνως συγκεντρώθηκαν και όλα τα βιβλιογραφικά στοιχεία που ήταν απαραίτητα για την εκτίμηση της ρύπανσης, όπως είναι η παραγωγική διαδικασία κάθε δραστηριότητας, στοιχεία υπολογισμού του όγκου των αποβλήτων και στη συνέχεια αναγράφηκαν σε πίνακες για να φανεί ακριβώς το είδος και το μέγεθος ρύπανσης από την κάθε πηγή.

Στο δεύτερο στάδιο έγινε ταξινόμηση των στοιχείων και πληροφοριών που συγκεντρώθηκαν από την πρώτη φάση με αποτέλεσμα να προκύψει ο παρακάτω πίνακας δραστηριοτήτων (Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Τμήμα Ηπείρου, Ιωάννινα, 1986):

1. Μαρμαροβιομηχανία 9. Φαρμακοβιομηχανίες

2. Ιχθυοτροφεία 10. Χοιροστάσια

3. Κεραμουργεία 11. Συγκροτήματα Παραγωγής

Ασφαλτομίγματος

4.Λατομεία 12. Πτηνοτροφία

5. Μεταλλοβιομηχανία 13. Αστικά Λύματα

6. Βιοτεχνίες – βιομηχανίες πλαστικών

14.Οικιακά απορρίματα – Σκουπιδότοποι – Χαβούζες 7. Βιοτεχνίες – βιομηχανίες

τροφίμων

15. Λιπάσματα

8. Πλυντήρια 16. Φυτοφάρμακα

4.3 Η ΜΕΥΑ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 4.3.1 Γενικά

Η Μονάδα Επεξεργασίας Υγρών Αποβλήτων της πόλης των Ιωαννίνων έχει κατασκευασθεί στη θέση Χερσολίβαδο, στην περιοχή του αεροδρομίου και σε απόσταση 5 km από την πόλη των Ιωαννίνων σε χώρο έκτασης 52 στρεμμάτων.

Λειτουργεί από τον Οκτώβριο του 1992 με προσωρινή άδεια της Διεύθυνσης Υγείας της Νομαρχίας Ιωαννίνων και στις 14.04.1993 πήρε την οριστική άδεια διάθεσης των επεξεργασμένων λυμάτων με αριθμό πρωτοκόλλου ΥΓ/5189/15.04.93 της παραπάνω υπηρεσίας. Από τον Οκτώβριο του 1992 μέχρι τον Ιανουάριο του 2004 λάμβανε χώρα δευτεροβάθμια βιολογική επεξεργασία λυμάτων. Τον Ιανουάριο του 2004 στα πλαίσια της αναβάθμισης της μονάδας τέθηκε σε λειτουργία και η τριτοβάθμια βιολογική επεξεργασία των λυμάτων. Η επεξεργασία των λυμάτων γινόταν και συνεχίζει να γίνεται σε συνδυασμό με αναερόβια χώνευση της λάσπης και παραγωγή βιοαερίου. Το παραγόμενο βιοαέριο μετατρέπεται από μονάδα παραγωγής ενέργειας σε ηλεκτρική που διατίθεται για εσωτερική κατανάλωση από τον εξοπλισμό της εγκατάστασης. Στην εγκατάσταση οδηγούνται τα λύματα των Ιωαννίνων και κάποιων από τους οικισμούς (δεν έχουν συνδεθεί όλοι ακόμα) Ανατολή, Κατσικά, Πέραμα.

Αμφιθέα, Αγ. Ιωάννης, Ελεούσα και Βουνοπλαγιά καθώς και τα υγρά απόβλητα των βιοτεχνικών μονάδων / βιομηχανιών της περιοχής που είναι ομοειδή ως προς τη σύστασή τους με τα αστικά λυματα. Τελικός αποδέκτης της ΜΕΥΑΙ είναι η συλλεκτήριος, κεντρική, στραγγιστική τάφρος της Λαψίστας και εναλλακτικά, όταν το νερό δεν είναι απαραίτητο στην τάφρο διοχετεύεται στη βαθιά γεώτρηση που έχει κατασκευασθεί για το σκοπό αυτό.

Η εγκατάσταση έχει σχεδιασθεί για να δέχεται και να επεξεργάζεται μέση ημερήσια παροχή λυμάτων 17.600 m³d^-1, για αριθμό εξυπηρετούμενων κατοίκων 86.500 περίπου και με ειδική κατανάλωση 240 λίτρα ανά κάτοικο και ημέρα. Οι εκτιμήσεις αυτές αφορούν το έτος 2011, ενώ αναμένεται ότι το 2026 από την εγκατάσταση θα εξυπηρετούνται και κοινότητες εντός του Νομού με συνολικό πληθυσμό 25.000 άτομα. Ο πληθυσμός αυτός με ειδική κατανάλωση 200 λίτρα ανά κάτοικο και ημέρα δίνει μέση ημερήσια παροχή λυμάτων των κοινοτήτων 5.000 m³d^-1. Στις παροχές αυτές πρέπει να προστεθεί και η παροχή από τα απόβλητα της βιομηχανικής περιοχής του νομού η οποία αναμένεται να είναι 5.000 m³d^-1 το 2026.

Τα ρυπαντικά φορτία σχεδιασμού των εγκαταστάσεων πριν την αναβάθμιση που αφορούν την εισροή των λυμάτων είναι:

BOD5 6.563 Kg.d^-1

250 mg.L^-1 Αιωρούμενα στερεά (SS) 7.614 Kg.d^-1

290 mg.L^-1

Εξαερώσιμα (SS) 75%

Ολικό Άζωτο 1.575 Kg.d^-1

60 mg.L^-1 Ολικός Φώσφορος 360 Kg.d^-1

14 mg.L^-1 Μέση θερμοκρασία 20 ^οC

Ο σχεδιασμός της εγκατάστασης έγινε με βάση τα παρακάτω δεδομένα:

Αρχική φάση 1996 Τελική φάση 2010 Χειμώνας Καλοκαίρι Χειμώνας

Εξυπηρετούμενος

πληθυσμός (κάτοικοι) 80.000 80.000 110.000 _

Μέση ημερήσια παροχή (m³/ημ.)

18.000 14.000 27.000 _

BOD⁵ kg/ημ 3.000 3.000 6.600 _

Αιωρούμενα στερεά kg/ημ.

4.200 3.300 7.700 _

Ολικό Άζωτο (kg/ημ.) 650 550 1.600 _

Ολικός Φώσφορος (kg/ημ.)

150 150 360 _ Αποκλειστικός αποδέκτης των λυματων της πόλης των Ιωαννίνων μέχρι την έναρξη της λειτουργίας του αποχετευτικού δικτύου και των εγκαταστάσεων καθαρισμού αποβλήτων ήταν η λίμνη, η οποία και εξακολουθεί να είναι, μέχρι την ολοκλήρωση του δικτύου. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι μοναδικό αποχετευτικό σύστημα της πόλης, τόσο στον τομέα των αστικών λυμάτων όσο και στα ειδικά λύματα, τυχόν βιοτεχνικών εγκαταστάσεων, νοσοκομείων κ.λ.π. ήταν αυτό των βόθρων, τα λύματα των οποίων κατέληγαν στο χαμηλότερο σημείο της πόλης που είναι η λίμνη, είτε άμεσα (τυχόν παράνομες συνδέσεις στο δίκτυο) είτε μετά από διήθηση στο έδαφος (απορροφητικοί βόθροι). Η ίδια κατάσταση υπήρχε φυσικά και στις περιοχές εκτός της πόλης καθώς και και σε όλο το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων, με μόνη διαφοροποίηση, για μικρό τμήμα αυτού, της τάφρου της Λαψίστας σαν τελικού αποδέκτη αντί της λίμνης. Μετά την κατασκευή της ΜΕΥΑΙ και τη λειτουργία της, τόσο η τάφρος όσο και η λίμνη έπαψαν να είναι οι αποκλειστικοί αποδέκτες. Έτσι, με την πάροδο κατασκευής του αποχετευτικού δικτύου της πόλης, προέκυψε και ανάλογη μείωση της ρύπανσης του λεκανοπεδίου, με στόχο την πλήρη εξαφάνισή της με την ολοκλήρωση του δικτύου.

Η επιλογή της επέκτασης των έργων μέχρι τριτοβάθμιας επεξεργασίας τέθηκε ως αναγκαία από την ΚΥΑ Α.Π. οικ. 66253/29-1-98 με θέμα την “Έγκριση περιβαλλοντικών όρων για τις εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού και σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύση βιοαερίου του Δήμου Ιωαννίνων, που βρίσκεται στην περιοχή αεροδρομίου του Νομού Ιωαννίνων”. Τα έργα τριτοβάθμιας επεξεργασίας αφορούν την απομάκρυνση αζώτου, φωσφόρου, των αιωρούμενων στερεών και του επιπλέον οργανικού και χημικού φορτίου. Πρόσθετα, επιτυγχάνεται δραστική μείωση των παθογόνων μικροοργανισμών.

Η τελική ποιότητα των επεξεργασμένων λυμάτων με τα έργα τριτοβάθμιας επεξεργασίας θα πληρεί τις προδιαγραφές της έγκρισης περιβαλλοντικών όρων που είναι:

BOD5 10 mg/l

COD 60 mg/l

Αιωρούμενα στερεά 10 mg/l Καθιζάνοντα στερεά 0.3 mg/l

Αμμωνιακό άζωτο 2 mg/l

Ολικό άζωτο 10 mg/l

Φωσφόρος 1

Λίπη-έλαια 0

Επιπλέοντα στερεά 0

Υπολειματικό χλώριο 0.5 mg/l Διαλυμένο οξυγόνο 6 mg/l

Τα δεδομένα σχεδιασμού της μονάδας για το έτος 2026 είναι:

Τελική φάση 2026 Εξυπηρετούμενος πληθυσμός

(κάτοικοι) 135.000

Μέση ημερήσια παροχή

(m³/ημ.) 35.000

BOD⁵ kg/ημ 8.350

Αιωρούμενα στερεά kg/ημ. 12.400 Ολικό Άζωτο (kg/ημ.) 1.890 Ολικός Φώσφορος (kg/ημ.) 540

Μαζί με τα έργα τριτοβάθμιας επεξεργασίας κατασκευάσθηκαν πρόσθετα έργα στις ήδη υπάρχουσες εγκαταστάσεις με στόχο τη βελτίωση της λειτουργίας τους και την αντιμετώπιση διαπιστωθέντων κατά την περίοδο λειτουργίας προβλημάτων. Επίσης, κατασκευάστηκαν όλα τα απαραίτητα έργα για την ικανοποίηση της έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (στέγαση των έργων πρωτοβάθμιας επεξεργασίας και επεξεργασίας λάσπης και μονάδα απόσμησης).

4.3.2 Τεχνική περιγραφή των υφιστάμενων εγκαταστάσεων της ΜΕΥΑ Ιωαννίνων πριν την επέκτασή τους.

Η περιγραφή της εγκατάστασης όπως δίνεται παρακάτω, είναι αυτή που κατασκευάστηκε από την ανάδοχο εταιρεία TERNA- ENERGOPOL και βρισκόταν σε λειτουργία από τον Οκτώβριο του 1992 μέχρι τον Ιανουάριο του 2004 όπου ολοκληρώθηκαν τα έργα για την επέκταση της μονάδας και περαιτέρω επεξεργασία των λυμάτων. Η εγκατάσταση είναι ένα συμβατικό σύστημα βιολογικής επεξεργασίας με τη μέθοδο ενεργού ιλύος που έχει σχεδιασθεί για πλήρη νιτρικοποίηση και αναερόβια επεξεργασία της λάσπης.

1. Σημείο υποδοχής βοθρολυμάτων, το οποίο χωρίζεται σε δύο μέρη, με τρεις εισόδους στο πρώτο και δύο στο δεύτερο.

2. Έργα εισόδου που περιλαμβάνουν:

• Αντλιοστάσιο εισόδου. Εγκαταστάθηκαν δύο αντλίες τύπου Αρχιμήδη δυναμικότητας 1.800 m³/h η κάθε μία. Απο αυτές, η μία λειτουργεί ενώ η άλλη είναι εφεδρική. Επίσης, έχει κατασκευασθεί θέση και για τρίτη αντλία.

• Μονάδα εσχαρισμού. Για την απομάκρυνση των αδρομερών συστατικών των υγρών αποβλήτων έχουν εγκατασταθεί δύο μηχανικά αυτοκαθαριζόμενες εσχάρες. Απο αυτές, η μία λειτουργεί ως εφεδρική ενώ έχει προβλευθεί και κατασκευασθεί κανάλι προσαγωγής και για τρίτη. Οι εσχάρες έχουν κατασκευασθεί με τα εξής χαρακτηριστικά:

Πάχος ράβδων 5 – 15 mm Απόσταση μεταξύ των ράβδων 20 – 10 mm Κλίση εσχάρων 65^ο – 80^ο

• Αεριζόμενος εξαμμωτής – λιποσυλλέκτης. Έχουν εγκατασταθεί δύο μονάδες τύπου αεριζόμενου “ελικοειδούς ροής” από τις οποίες η μία επαρκεί για την μέγιστη παροχή και η άλλη αποτελεί εφεδρεία. Τα χαρακτηριστικά κατασκευής των αμμοσυλλεκτών είναι:

Διατομή άμμου απομάκρυνσης 0,25 – 0,20 mm Ποσοστό απομάκρυνσης 100 %

Διατομή αμμοσυλλέκτη 6 – 15 m² Βάθος αμμοσυλλέκτη 3 – 5 m Μήκος αμμοσυλλέκτη 20 – 30 m Πλάτος αμμοσυλλέκτη 2 – 3 m

• Βοηθητικό εξοπλισμό που αφορά τα παραπάνω, όπως κτίριο φυσητήρων εσχάρες, πρέσσα και μεταφορικές ταινίες

3. Ενδιάμεσο αντλιοστάσιο, με αντλίες τύπου έλικας Αρχιμήδη.

4. Πρωτοβάθμια καθίζηση, με δύο ακτινικής ροής κυκλικές δεξαμενές με μηχανικούς σαρωτές και διαστάσεις:

Διάμετρος 24 m Όγκος 1.356 m³ Υδραυλικός χρόνος παραμονής για παροχή αιχμής 1,5 h Υδραυλικός χρόνος παραμονής για μέγιστη παροχή 2,48 h

Υδραυλική επιφανειακή φόρτιση για παροχή αιχμής 2,0 m³.m^-2.h-1 Υδραυλική επιφανειακή φόρτιση για μέγιστη παροχή 1,2 m³.m^-2.h-1

Όσον αφορά την απόδοση της επεξεργασίας των δεξαμενών πρωτοβάθμιας καθίζησης προβλέπονται τα εξής:

Απομάκρυνση BOD 35 % Συγκέντρωση εκρέοντος BOD5 162,5 mg/l

Απομάκρυνση αιωρούμενων στερεών 60 %

Συγκέντρωση εκρεόντων SS 116 mg/l

Απομένον φορτίο SS 4568 Kg/d

Συγκέντρωση πρωτογενούς λάσπης 3.5 %

Ημερήσιος όγκος απομακρυνόμενης λάσπης 130.5 m³/d

Όγκος κώνου λάσπης 20.1 m³

Μέση παραμονή λάσπης 3.25 h

5. Δεξαμενές αερισμού. Έχουν κατασκευασθεί δύο παράλληλες δεξαμενές αερισμού με αργόστροφους αεριστήρες κατακόρυφού άξονα και διαστάσεις:

Πλάτος 16,5 m

Μήκος 66 m

Βάθος νερού 3.5 m

Ελεύθερη απόσταση 0.9 m Καθαρός όγκος 7.161 m³

Όσον αφορά τα δεδομένα του σχεδιασμού είναι:

Παροχή σχεδιασμού 26.250 m3

Εισρέον BOD5 συγκέντρωση 62,5 mg/l φορτίο 4.266 Kg/l Εισρέοντα SS συγκέντρωση 116 mg/l φορτίο 3.046 Kg/l Εισρέον N-NH3 συγκέντρωση 33,5 mg/l φορτίο 880 Kg/l

6. Δευτεροβάθμια καθίζηση. Έχουν κατασκευασθεί δύο κυκλικές δεξαμενές ακτινικής ροής με κεντρικό κώνο και μηχανικούς σαρωτές. Οι διαστάσεις κάθε δεξαμενής είναι :

Διάμετρος 32 m Παράπλευρο βάθος νερού 3,2 m Μέσο βάθος νερού 3,5 m Εμβαδόν επιφανείας 804 m² Όγκος 2.815 m³ Όγκος κώνου 20,1 m³

7. Mέτρηση παροχής, κανάλι Venturi “στάσιμου κύματος”.

8. Δεξαμενές χλωρίωσης. Εχουν κατασκευασθεί δύο κανάλια τύπου λαβυρίνθου σαν δεξαμενές επαφής με διαστάσεις το καθένα:

Πλάτος 1,5 m

Βάθος νερού 1,5 m

Διατομή 2,25 m²

Μήκος 122 m

Όγκος 274,5 m³

9. Τελικός αερισμός και θάλαμος εξόδου. Έχουν κατασκεασθεί δύο δεξαμενές και οι διαστάσεις κάθε μιας είναι :

Πλάτος 5,5 m

Μήκος 5,5 m

Βάθος νερού 3 m

Όγκος 91 m³

Η ιλύς ακολουθεί διαφορετική γραμμή επεξεργασίας, τα στάδια της οποίας είναι τα εξής :

1. Αντλιοστάσιο ανακυκλοφορίας της ιλύος, με δύο αντλίες τύπου έλικας Αρχιμήδη.

2. Παχυντής πρωτογενούς ιλύος. Έχει κατασκευαστεί ένας κυκλικός παχυντής βαρύτητας με μηχανικό αναδευτήρα σε κατασκευή δικτυώματος με διαστάσεις:

Διάμετρος 9 m

Μέσο βάθος νερού 3,4 m

Επιφάνεια 63,6 m²

Όγκος 216 m³

3. Μονάδα πάχυνσης δευτερογενούς ιλύος με επίπλευση. Έχουν κατασκευασθεί δύο δεξαμενές επίπλευσης που η κάθε μια έχει διαστάσεις:

Διάμετρος 4,5 m Επιφάνεια 15,9 m²

4. Δεξαμενή ομογενοποίησης πρωτογενούς και ενεργού ιλύος. Έχει κατασκευασθεί μια δεξαμενή ανάμιξης πρωτογενούς και δευτερογενούς ιλύος με διαστάσεις:

Διάμετρος 4,5 m Μέσο βάθος νερού 3,2 m Όγκος 51 m³

5. Αναερόβια χώνεση. Έχουν κατασκευσθεί δύο χωνευτές για την αναερόβια επεξεργασία της λάσπης με διαστάσεις ο καθένας:

Διάμετρος 12 m

Ύψος κυλίνδρου 9 m

Ύψος άνω κώνου 3,6 m Ύψος κάτω κώνου 3,4 m Όγκος 1.300 m³

6. Δεξαμενή αποθήκευσης βιοαερίου (αεροφυλάκια) και πυρσός καύσης.

7. Μονάδα παραγωγής ηλεκτρισμού με βοηθητικό εξοπλισμό.

8. Παχυντές χωνευμένης λάσπης. Έχουν κατασκευαστεί δύο κυκλικοί παχυντές βαρύτητας με διαστάσεις ο καθένας:

Διάμετρος 9 m Μέσο βάθος νερού 3,4 m Επιφάνεια 63,6 m² Όγκος 216 m³

9. Μονάδα αφυδάτωσης λάσπης και παρασκευής πολυηλεκτρολύτου. Έχουν εγκατασταθεί δύο ταινιοφιλτρόπρεσσες πλάτους 1 m η κάθε μια.

10. Λίμνες διάθεσης χωνευμένης ιλύος.

(Tσιμαράκης Γ., Κάγκαλου Ι., Κοτσιάφτη Β., Γιωτάκη Κ., Πρακτικά 4ου Συνεδρίου Περιβαλλοντικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, 1995)

4.3.3 Τεχνική περιγραφή λειτουργίας των υφιστάμενων εγκαταστάσεων της ΜΕΥΑ Ιωαννίνων πριν την επέκτασή τους.

Τα υγρά απόβλητα συλλέγονται από το αποχετευτικό δίκτυο και εισέρχονται από τον κεντρικό αποχετευτικό αγωγό της πόλης στο φρεάτιο εισόδου της μονάδας. Στο φρεάτιο αυτό καταλήγει και ο αγωγός της συλλογής των βοθρολυμάτων από τις εγκαταστάσεις υποδοχής των. Από το φρεάτιο εισόδου τα λύματα οδηγούνται με τις αντλίες τύπου έλικας Αρχιμήδη στην πρώτη φάση επεξεργασίας τους που είναι ο εσχαρισμός. Απο εκεί τα εσχαρίσματα μεταφέρονται με μεταφορική ταινία σε ειδική πρέσα αφυδάτωσης και στη συνέχεια σε ειδικούς κάδους για διάθεση μαζί με τα απορρίματα της πόλης (Βλέπε παράρτημα IΙ, Εικόνες 3, 4).

Το επόμενο βήμα της επεξεργασίας είναι ο αμμοσυλλέκτης. Ο αμμοσυλλέκτης είναι απαραίτητος για να αποφευχθούν καθιζήσεις άμμου και επιβάρυνση με επιπλέοντα συστατικά στα επόμενα στάδια επεξεργασίας. Η άμμος καθιζάνει στον πυθμένα του αμμοσυλλέκτη και η απομάκρυνσή της γίνεται με τη χρήση υποβρυχίων αντλιών που βρίσκονται στην κινούμενη γέφυρα. Οι αντλίες αυτές τροφοδοτούν το διαυγαστήρα της άμμου. Η γέφυρα περιοδικά σταματάει και απομακρύνεται η άμμος στο όχημα (Βλέπε παράρτημα IΙ, Εικόνα 7). Τα επιπλέοντα οδηγούνται με ειδικό ξέστρο στηριγμένο στην κινητή γέφυρα, προς ειδικό φρεάτιο λιπών και από εκεί είτε στον αναερόβιο χωνευτή είτε για υγειονομική ταφή μέσω ειδικής αντλίας. Το υγρό απόβλητο μετά την αμμοσυλλογή εισέρχεται σε φρεάτιο από το οποίο αντλείται με αντλίες τύπου έλικας Αρχιμήδη στις δεξαμενές πρωτοβάθμιας καθίζησης.

Υπαρχουν δύο δεξαμενές πρωτοβάθμιας καθίζησης ακτινικής ροής και κυκλικής διατομής. Κινητή γέφυρα ίση με την ακτίνα της δεξαμενής, μεταφέρει κατά την περιστροφική της κίνηση το ειδικό ξέστρο για τη μεταφορά της λάσπης σε ειδική χοάνη στο κέντρο της δεξαμενής. Με τη λειτουργία της υδροστατικής βαλβίδας που είναι εγκατεστημένη στο φρεάτιο της γραμμής ιλύος, η ιλύς μεταφέρεται εκτός δεξαμενής και οδηγείται στον παχυντή πρωτογενούς ιλύος δια βαρύτητας. Στον παχυντή ο όγκος της ιλύος μειώνεται με την απομάκρυνση μέρους του νερού που περιέχει. Συγχρόνως, τα επιπλέοντα μεταφέρονται σε ειδικό φρεάτιο και αντλούνται μαζί με τα επιπλέοντα της αμμοσυλλογής. Το υπερκείμενο υγρό υπερχειλίζει από τη δεξαμενή και πέφτει στο φρεάτιο υπερχείλισης από όπου και στη συνέχεια οδηγείται στις δεξαμενές αερισμού.

Οι δεξαμενές αερισμού είναι δύο στον αριθμό και διαθέτουν η κάθε μία τέσσερις επιφανειακού τύπου αεριστήρες με κατακόρυφο άξονα. Στις δεξαμενές λαμβάνουν χώρα οι βιολογικές διεργασίες επεξεργασίας λυμάτων με τη μέθοδο της ενεργού ιλύος και ταυτόχρονη νιτροποίηση της αμμωνίας. Η συγκέντρωση της ενεργού ιλύος στις δεξαμενές αερισμού ρυθμίζεται με την ανακυκλοφορία ιλύος από τη δευτεροβάθμια καθίζηση. Αυτό επιτυγχάνεται με τις υδροστατικές βαλβίδες που είναι εγκατεστημένες στο φρεάτιο διανομής της ανακυκλοφορούσας ιλύος. Η περιεκτικότητα του οξυγόνου στις δεξαμενές ρυθμίζεται από τους χειριστές.

Ακολουθούν δύο δεξαμενές ακτινικής ροής και κυκλικής διατομής όπου λαμβάνει χώρα δευτεροβάθμια καθίζηση. Στις δεξαμενές αυτές διοχετεύεται η ρευστή βιομάζα που υπερχειλίζει από τις δεξαμενές αερισμού. Η ιλύς που καθιζάνει στα πλαίσια της δευτεροβάθμιας καθίζησης οδηγείται στο αντλιοστάσιο για ανακυκλοφορία στις δεξαμενές αερισμού, ενώ η πλεονάζουσα ιλύς οδηγείται στον παχυντή δευτερογενούς ιλύος, όπου η πάχυνση γίνεται μέσω της διαδικασίας της επίπλευσης. Παράλληλα το υπερκείμενο υγρό οδηγείται στο κανάλι εξόδου, όπου η αντλία του σταθμού χλωρίωσης τροφοδοτεί τα λύματα με το απολυμαντικό μέσο.

Πριν τη διάθεση της εκροής του βιολογικού καθαρισμού στην τάφρο της Λαψίστας, πραγματοποιείται μέτρηση της περιεκτικότητας σε οξυγόνο στο φρεάτιο εξόδου, με τη βοήθεια αισθητήριου οξυγόνου που είναι εγκατεστημένο εκεί. Αν απαιτείται αερισμός της εκροής, κυρίως κατά τους θερινούς μήνες, τίθενται σε λειτουργία οι αεριστές της δεξαμενής τελικού αερισμού. Τελικός αποδέκτης των επεξεργασμένων λυμάτων είναι η τάφρος της Λαψίστας, της οποίας η υπερχείλιση καταλήγει στον ποταμό Καλαμά.

Όσον αφορά την ιλύ που έχει παχυνθεί τόσο από την πρωτοβάθμια όσο και από τη δευτεροβάθμια καθίζηση, αυτή οδηγείται στη συνέχεια στον ομογενοποιητή ιλύος.

Στη δεξαμενή λαμβάνει χώρα ανάμειξη της πρωτογενούς και της δευτερογενούς ιλύος και η ομογενοποιημένη πλέον ιλύς οδηγείται στους δύο αναερόβιους χωνευτές, από τους οποίους παράγεται βιοαέριο. Το παραγόμενο βιοαέριο αποθηκεύεται στα αεριοφυλάκια ενώ είναι διαθέσιμη κατάλληλη μονάδα παραγωγής ενέργειας σε ηλεκτρική ενέργεια για διάθεσή της για εσωτερική κατανάλωση από τον εξοπλισμό της εγκατάστασης. Όταν το βιοαέριο δεν χρησιμοποιείται για την παραγωγή ενέργειας καίγεται στον πυρσό καύσης (Βλέπε παράρτημα IΙ, Εικόνες 20, 21, 22, 23, 24).

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΜΕΥΑ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

5.1 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΠΕΚΤΑΣΗ

Η εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων της πόλης των Ιωαννίνων που άρχισε να λειτουργεί τον Οκτώβριο του 1992 με προσωρινή άδεια της Δ/νσης Υγείας της Νομαρχίας Ιωαννίνων και την 15-4-93 πήρε την οριστική άδεια διάθεσης επεξεργασμένων λυμάτων με αριθμ. Πρωτ. ΥΓ/ 5189/15-4-93 της παραπάνω υπηρεσίας όπου και καθορίστηκαν τα εξής όρια διάθεσης:

BOD5 40 mg/l

COD 120 mg/l

Αιωρούμενα στερεά 50mg/l Καθιζάνοντα στερεά 0 mg/l

Αμμωνιακό άζωτο 2 mg/l

Ολικό άζωτο 45 mg/l

Φωσφόρος 10 mg/l

Λίπη-έλαια 5 mg/l

Επιπλέοντα στερεά 0 mg/l

Υπολειματικό χλώριο 0,4 mg/l Διαλυμένο οξυγόνο 5 mg/l

Η λειτουργία της εγκατάστασης πριν την αναβάθμισή της σε σχέση με τα παραπάνω όρια κρινόταν ικανοποιητική παρά το υπερβολικά υψηλό ρυπαντικό φορτίο που δεχόταν εξαιτίας της απόρριψης βοθρολυμάτων στην εγκατάσταση (σήμερα ανέρχονται σε 900 m³/ημέρα) αλλά και της υπέρβασης κάποιες φορές του μέγιστου υδραυλικού φορτίου σχεδιασμού κατά τους χειμερινούς μήνες λόγω εισροών ομβρίων υδάτων στο δίκτυο αποχέτευσης. Το πρόβλημα που υπήρχε αφορούσε το αμμωνιακό άζωτο και το φωσφόρο στην εκροή, παρότι η μονάδα είχε σχεδιασθεί για πλήρη νιτρικοποίηση, και οφείλόταν στην υπέρβαση πολλές φορές των ορίων σχεδιασμού της ποιότητας των εισερχομένων λυμάτων όσον αφορά το COD, τα αιωρούμενα στερεά, το αμμωνιακό άζωτο και τον φωσφόρο.

Τα αυξημένα αυτά ρυπαντικά αλλά και υδραυλικά φορτία κατέστησαν αναγκαία την επέκταση της υπάρχουσας εγκατάστασης ακόμη και αν δεν είχαν καθορισθεί αυστηρότερα όρια με την ΚΥΑ Α.Π. οικ.66253/29-1-1998 έγκρισης περιβαλλοντικών όρων.

Πέραν όμως των παραπάνω αναφερομένων προβλημάτων υπέρβασης των ορίων σχεδιασμού υπήρχαν και προβλήματα που σχετίζονταν με την λειτουργικότητα της εγκατάσταση και τα οποία αναφέρονται και στη συνέχεια για κάθε στάδιο επεξεργασίας:

1. Δεξαμενή υποδοχής βοθρολυμάτων

Ο λανθασμένος σχεδιασμός της δεξαμενής βοθρολυμάτων στην οποία:

¾ ο εγκατεστημένος αερισμός ήταν ελάχιστος

¾ δεν υπήρχε εσχάρωση των εισερχόμενων βοθρολυμάτων

¾ δεν υπήρχε σύστημα διατήρησης σε αιώρηση των στερεών

¾ η εκροή των βοθρολυμάτων από τη δεξαμενή γινόταν με υπερχείλιση

Όλα τα παραπάνω είχαν σαν αποτέλεσμα την πλήρωση της δεξαμενής με στερεά και την πλήρη έλλειψη αερισμού, αραίωσης και εξισσορόπησης της παροχής των εισερχόμενων βοθρολυμάτων.

Από τα παραπάνω προέκυψε η αναγκαιότητα επανακατασκευής της δεξαμενής υποδοχής βοθρολυμάτων ώστε να υπάρχει ο απαιτούμενος αερισμός, να διατηρούνται τα βοθρολύματα σε αιώρηση και η εκκένωση της δεξαμενής να γίνεται με αντλία βυθού. Επίσης, ήταν απαραίτητο ο χώρος εκκένωσης των βοθρολυμάτων να στεγασθεί και να υπάρχει σύστημα απόσμησης.

2. Εσχάρες

Οι εσχάρες είχαν πολύ μεγάλα διάκενα με αποτέλεσμα να διέρχονται σωματίδια τα οποία δημιουργούσαν προβλήματα στις αντλίες των επόμενων μονάδων της εγκατάστασης (αμμοσυλλέκτης, λιποσυλλέκτης κ.λ.π). Ακόμη το σύστημα απομάκρυνσης των εσχαρισμάτων δεν ήταν σωστά τοποθετημένο και χρειάζόταν συνεχής χειρωνακτική παρέμβαση για την απομάκρυνσή τους. Έπρεπε να αντικατασταθούν από άλλες μηχανικά αυτοκαθαριζόμενες με μικρότερα διάκενα.

Επίσης ο χώρος εσχαρισμού έπρεπε να στεγασθεί και ο αέρας να οδηγείται στο σύστημα απόσμησης.

3. Αμμοσυλλέκτης

Οι οδηγοί κίνησης των γεφυρών του αμμοσυλλέκτη που κατασκευάστηκαν από ξύλο και λαμαρίνα με την πάροδο του χρόνου είχαν καταστραφεί (σάπισμα ξύλων, οξείδωση της λαμαρίνας) με αποτέλεσμα την μη ευθύγραμμη κίνηση των γεφυρών και τον κίνδυνο πτώσης τους στη δεξαμενή. Ήταν άμεση η ανάγκη κατασκευής νέων οδηγών από υλικό ανθεκτικό και εύκολα αντικαταστάσιμο.

4. Λιποσυλλέκτης

Η εγκατάσταση της λιποσσυλογής είχε σχεδιασθεί με την προοπτική το περιεχόμενό της να οδηγείται στην αναερόβια χώνευση. Πριν την αναβάθμιση της μονάδας όμως προέκυπτε ότι αυτό δεν ήταν δυνατό γιατί το μεγαλύτερο ποσοστό αποτελείτο από πλαστικά, ελαστικά και νηματοειδή συσσωματώματα. Γι’ αυτό ήταν αναγκαία η εγκατάσταση μηχανισμού απομάκρυνσης των σωματιδίων αυτών με τα εσχαρίσματα.

5. Δεξαμενές καθίζησης

Η εγκατάσταση του βιολογικού καθαρισμού βρίσκεται σε μια περιοχή που κατά τη διάρκεια του χρόνου υπάρχουν αρκετές φορές θυελλώδεις άνεμοι. Οι άνεμοι

δημιουργούσαν κυματισμό στις δεξαμενές καθίζησης με αποτέλεσμα να διαταράσσεται η λειτουργία των και να μη γίνεται σωστή καθίζηση των αιωρούμενων στερεών, αλλά και την εκπομπή σταγονιδίων λυμάτων στον χώρο της εγκατάστασης επικίνδυνων για την υγεία του προσωπικού. Έτσι, ήταν αναγκαία η τοποθέτηση προστατευτικών πετασμάτων στις δεξαμενές για την αποφυγή της επίδρασης των ανέμων.

6. Δεξαμενές πάχυνσης ιλύος

Στις δεξαμενές πάχυνσης ιλύος αναπτύσσονταν αρκετές φορές αναερόβιες συνθήκες με αποτέλεσμα την έκλυση δύσοσμων αερίων. Ήταν αναγκαία η κάλυψη των δεξαμενών αυτών με καλλύματα που θα επέτρεπαν την επίσκεψη (ανοιγόμενα) αλλά και η μεταφορά των παραγόμενων αερίων στη μονάδα απόσμησης.

7. Χώρος ταινιοφιλτρόπρεσσων

Στο χώρο αφυδάτωσης της ιλύος κρίθηκε αναγκαία η εγκατάσταση συστήματος απαγωγής του αέρα που θα οδηγείται στη μονάδα απόσμησης, για την αποφυγή των οσμών και την προστασία της υγείας του προσωπικού.

8. Ηλεκτρομηχανολογικά

Πριν την αναβάθμιση, συχνά παρατηρόταν συχνές διακοπές ρεύματος του δικτύου της ΔΕΗ, πολλές φορές μεγάλης διάρκειας (4-5 ωρών) με αποτέλεσμα την δημιουργία προβλημάτων στην λειτουργία της εγκατάστασης. Κρίθηκε αναγκαία η εγκατάσταση ηλεκτροπαραγωγού ζεύγους για εφεδρεία σε περίπτωση διακοπών αλλά και εφεδρικός μετασχηματιστής.

9. Σύστημα αυτοματισμού

Έπρεπε να εγκατασταθεί σύστημα αυτοματισμών που θα παρακολουθεί τα βασικά

χαρακτηριστικά των λυμάτων και τις παραμέτρους λειτουργίας των μονάδων επεξεργασίας καθώς και την ποιότητα εκροής. Επίσης θα έπρεπε να

εγκατασταθεί σύστημα SCADA για τον τηλεέλεγχο και τηλεχειρισμό διάφορων μονάδων της εγκατάστασης.

10. Αγωγός απαγωγής

Η ανύψωση της στάθμης των νερών στα κανάλια αποστράγγισης που βρίσκονται εξωτερικά της εγκατάστασης κατά τους χειμερινούς μήνες δημιουργούσε προβλήματα στη λειτουργία του καναλιού παράκαμψης (By-pass) της εγκατάστασης και επιστροφή νερών από την έξοδο στην είσοδο λόγω της υψηλότερης στάθμης εξόδου. Κρίθηκε αναγκαία η κατασκευή αγωγού απαγωγής της εκροής της εγκατάστασης όχι μόνο για την αποφυγή των παραπάνω αλλά και γιατί προβλεπόταν στην έγκριση της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (Μπασάς Γ., Σταμουλάκης Γ., Τσιμαράκης Γ., Πηλίδης Γ., Δημοτική Επιχείριση Ύδρευσης Αποχέτευσης Ιωαννίνων, 1999)

5.2 ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΑΡΧΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

Για τον σχεδιασμό ελήφθησαν υπόψη οι αυξημένες παροχές που προέκυπταν από τη μέχρι τότε λειτουργία της εγκατάστασης, οι παροχές των πέριξ του Δήμου Ιωαννίνων που σύμφωνα με την απόφαση ΚΥΑ Α.Π. οικ.66253/29-1-1998 έγκρισης περιβαλλοντικών όρων έπρεπε να συνδεθούν με τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας του Δήμου Ιωαννίνων, οι απαιτήσεις για πρόσθετη τριτοβάθμια επεξεργασία των λυμάτων όπως προκύπτει από εφαρμογή της προαναφερόμενης απόφασης καθώς και πρόσθετα έργα που αφορούν στην βελτίωση και αναβάθμιση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων. Οι εγκαταστάσεις τριτοβάθμιας επεξεργασίας κατασκευάσθηκαν από την ανάδοχο εταιρία Περιβάλλον A.T.E-

PASSAVANT ROEDIGER PRODUCTS GMBH, στον διαθέσιμο χώρο των ήδη

κατασκευασμένων και λειτουργουσών εγκαταστάσεων και είναι λειτουργικά και χωροταξικά προσαρμοσμένες σ’ αυτές.

5.2.1 Παράμετροι σχεδιασμού 5.2.1.1 Παροχές λυμάτων

Για τον υπολογισμό των παροχών των λυμάτων που θα οδηγηθούν για επεξεργασία στις εγκαταστάσεις ελήφθησαν υπόψη οι παροχές της μελέτης του Ε.Μ.Π. για την επεξεργασία και διάθεση λυμάτων ευρύτερης πόλης Ιωαννίνων, οι παροχές των πέριξ του Δήμου Ιωαννίνων κοινοτήτων που σύμφωνα με την απόφαση ΚΥΑ Α.Π.

οικ.66253/29-1-1998 έγκρισης περιβαλλοντικών όρων έπρεπε να συνδεθούν με τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας του Δήμου Ιωαννίνων καθώς και τα πραγματικά δεδομένα μετρήσεων των παροχών που έγιναν τα τελευταία χρόνια από το προσωπικό λειτουργίας των εγκαταστάσεων επεξεργασίας.

α) Παροχές πόλης Ιωαννίνων

Ο υπολογισμός των παροχών των αστικών λυμάτων της ευρύτερης πόλης των Ιωαννίνων στη μελέτη του Ε.Μ.Π. βασίστηκε σε πληθυσμιακά δεδομένα και την προβολή αυτών για το έτος 2011. Ελήφθησαν υπόψη τρείς μέθοδοι προβολής, της αριθμητικής αύξησης, του μειούμενου ρυθμού αύξησης και της λογιστικής καμπύλης S προέκυψε πληθυσμός 86.500 κάτοικοι για το έτος 2011.

Επίσης βασίστηκε προκειμένου να εκτιμηθούν οι ειδικές καταναλώσεις ανά κάτοικο και ημέρα, στις ετήσιες καταναλώσεις νερού των ετών 1961 έως 1981 και προέκυψε ειδική κατανάλωση 240 λίτρα ανά κάτοικο και ημέρα για το έτος σχεδιασμού 2011.

Από τις παραπάνω παραδοχές εκτιμήθηκαν:

‰ Μέση ημερήσια παροχή λυμάτων Qμ = 17.600 m³/ημέρα

‰ Μέγιστη ημερήσια παροχή λυμάτων Qmax = 26.250 m³/ημέρα

Στις παραπάνω εκτιμήσεις αξίζει να σχολιαστεί ότι ο πληθυσμός των 86.500 κατοίκων για το έτος 2011 είναι μάλλον μικρότερος του πραγματικού (σήμερα υπολογίζεται βάσει των υδρομέτρων σε 90.000 περίπου) και ότι η ειδική κατανάλωση των 240 λίτρων ανά κάτοικο και ημέρα είναι αρκετά μεγάλη διότι βασίστηκε στις αντληθείσες ποσότητες νερού και όχι στις καταναλωθείσες (είναι περίπου 40%

λιγότερες) και στον απογραφόμενο πληθυσμό παρά στον πραγματικό που για την πόλη είναι μεγαλύτερος.

β) Παροχές οικισμών

Οι παροχές των οικισμών (Ανατολή, Κατσικά, Πέραμα, Νησί, Κρύα, Ελεούσα, Βουνοπλαγιά, Αγ.Ίωάννης, Αμφιθέα) που όπως αναφέρθηκε πρόκειται, σύμφωνα με την απόφαση έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων, να συνδεθούν (κάποιοι από αυτούς έχουν συνδεθεί ήδη) με τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων της πόλης των Ιωαννίνων, υπολογίζονται βάσει των πληθυσμιακών δεδομένων των απογραφών των ετών 1961-71-81-91 και προβολή αυτών για το έτος 2026 με τις μεθόδους της μέσης αριθμητικής αύξησης και της λογιστικής καμπύλης πληθυσμού κορεσμού.

Εκτιμώντας τον πληθυσμό και με τις δύο μεθόδους για κάθε οικισμό χωριστά θεωρούμε σαν σύνολο πληθυσμού των κοινοτήτων τις 25.000 κατοίκους.

Θεωρώντας σαν ικανοποιητική ειδική παροχή για το έτος 2026 τα 200 l/κατ._ημέρα προκύπτουν:

‰ Μέση ημερήσια παροχή λυμάτων Qμ = 5.000 m³/ημέρα

‰ Μεγίστη παροχή λυμάτων Qmax = 7.500 m³/ημέρα

Για την μεταφορά των λυμάτων των παραπάνω οικισμών στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας δεν ήταν απαραίτητο να κατασκευασθεί ξεχωριστός αγωγός μεταφοράς αλλά λόγω των μικρών παροχών θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί το υφιστάμενο δίκτυο. Φυσικά το θέμα χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση.

Όσον αφορά το ζήτημα αν τα λύματα των οικισμών αυτών έπρεπε να επεξεργασθούν σε ξεχωριστές εγκαταστάσεις ή στην υφιστάμενη εγκατάσταση του Δήμου Ιωαννιτών μετά την επέκτασή της και οι δύο λύσεις έχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.

Για ξεχωριστή επεξεργασία των λυμάτων των περί την πόλη κοινοτήτων θα δημιουργηθούν προβλήματα όπως:

1.Θα απαιτηθεί κατασκευή δύο ή τριών νέων εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων διότι οι κοινότητες βρίσκονται σε αντίθετες κατευθύνσεις, με πολύ υψηλότερες δαπάνες από την επέκταση της υφιστάμενης.

2. θα αυξηθούν υπέρογκα τα λειτουργικά έξοδα έναντι μικρών επιπρόσθετων εξόδων αν χρησιμοποιηθεί η υπάρχουσα.

3. Θα απαιτηθεί η κατασκευή καινούργιου αποχετευτικού δικτύου με όλες τις δαπάνες που συνεπάγεται αυτό.

4. Θα πρέπει να καθορισθούν νέοι αποδέκτες των επεξεργασμένων λυμάτων (είναι γνωστές οι κοινωνικές αντιδράσεις και ο θόρυβος που προκαλούν τέτοιου είδους διαδικασίες) ενώ για την υφιστάμενη εγκατάσταση επεξεργασίας ήδη υπάρχει διϋπουργική απόφαση που τον καθορίζει.

Για την συνυπαρξία των λυμάτων των παραπάνω κοινοτήτων με τα λύματα του Δήμου Ιωαννιτών θα δημιουργηθούν προβλήματα όπως:

1. Χρήση δικτύου και εγκαταστάσεων, τα οποία μέχρι τώρα έχουν επιβαρυνθεί, για την κατασκευή τους, κάτοικοι της πόλης των Ιωαννίνων.

2. Δυσκολίες στην εξασφάλιση ανταποδοτικών τελών από τις κοινότητες για τη χρήση του δικτύου και των εγκατάστάσεων επεξεργασίας.

3. Δυσκολίες στον έλεγχο προέλευσης των ρύπων που από τις κοινότητες καταλήγουν στις εγκαταστάσεις (αποχέτευση κτηνοτροφικών και πτηνοτροφικών μονάδων, βιοτεχνικών αποβλήτων κ.λ.π ).

Πάντως, στην υφιστάμενη διϋπουργική απόφαση αναφέρεται σαφώς ότι οι οικισμοί αυτοί έπρεπε να συνδεθούν με τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις. Είναι λογικό, ότι προκειμένου να υπάρξει κοινή επεξεργασία των λυμάτων, πρέπει να δημιουργηθεί κατάλληλος μηχανισμός ελέγχου των δραστηριοτήτων που συνδέονται με το αποχετευτικό δίκτυο των κοινοτήτων.

γ) Πραγματικά δεδομένα μετρήσεων

Κατά τη διάρκεια των πρώτων επτά ετών λειτουργίας των εγκαταστάσεων επεξεργασίας των λυμάτων της πόλης των Ιωαννίνων έγιναν από τις υπηρεσίες της, καθημερινές μετρήσεις των παροχών και ως εκ τούτου υπάρχουν πραγματικά στοιχεία για το τι απολήγει σε αυτές.

Σύμφωνα με τα στοιχεία των παροχών του έτους 1998, προκύπτουν οι ακόλουθες διαπιστώσεις:

‰ Μέση ημερήσια παροχή 15.666 m³/ημ.

‰ Μεγίστη ημερήσια παροχή 43.450 m³/ημ.

‰ Ημέρες κάτω από τη μέση παροχή 229 (62,7%)

‰ Ημέρες πάνω από τη μέση παροχή 136 (37,3%) 5.2.1.2 Ρυπαντικά Φορτία

α) Εκτίμηση ρυπαντικών φορτίων βάσει της μελέτης του Ε.Μ.Π

Η εκτίμηση των ρυπαντικών φορτίων των αστικών λυμάτων των Ιωαννίνων έγιναν για το 2011 με βάσει τις ακόλουθες ειδικές παραγωγές ρυπαντικών φορτίων.

Οργανικό φορτίο (BOD5) 70 gr/κατ._ημ.

Ολικά στερεά (SS) 85gr/κατ._ημ.

Ολικό άζωτο (N) 15gr/κατ._ημ.

Ολικός φωσφόρος (P) 4 gr/κατ._ημ.

Και προέκυψαν ως ακολούθως:

Οργανικό φορτίο (BOD) 6270 Kgr/ημ. ή 250mg/l Ολικά στερεά (SS) 7614 Kgr/ημ. ή 290mg/l Ολικό άζωτο (N) 1344 Kgr/ημ. ή 60 mg/l Ολικός φωσφόρος (P) 360 Kgr/ημ. ή 14 mg/l Η συγκέντρωση υπολογίστηκε με βάση την μέγιστη ημερήσια παροχή Qmax=26.500 m³/ημ.

β) Εκτίμηση ρυπαντικών φορτίων Κοινοτήτων

Ο υπολογισμός των ρυπαντικών φορτίων των Κοινοτήτων που πρόκειται να συνδεθούν με τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων του Δήμου Ιωαννίνων έγινε λαμβάνοντας ως ειδικές παραγωγές για το έτος 2026.

Οργανικό φορτίο (BOD5) 60 gr/κατ._ημ.

Ολικά στερεά (SS) 90 gr/κατ._ημ.

Ολικό άζωτο (N) 14 gr/κατ._ημ.

Ολικός φωσφόρος (P) 4 gr/κατ._ημ

Και με βάση τα πληθυσμιακά δεδομένα που υπολογίστηκαν προηγούμενα προέκυψαν τα ακόλουθα ρυπαντικά φορτία:

Οργανικό φορτίο (BOD5) 1500 Κgr/ημ.

Ολικά στερεά (SS) 2250 Κgr/ημ.

Ολικό άζωτο (N) 350 Κgr/ημ.

Ολικός φωσφόρος (P) 100 Κgr/ημ γ) Εκτίμηση φορτίων ΒΙ.ΠΕ Ιωαννίνων

Για την εκτίμηση του όγκου και φορτίου των προεπεξεργασμένων λυμάτων της ΒΙ.ΠΕ που θα οσηγηθούν για επεξεργασία στις εγκαταστάσεις ελήφθησαν υπόψη τα δεδομένα της μελέτης του Ε.Μ.Π για την επεξεργασία και διάθεση λυμάτων ευρύτερης πόλης Ιωαννίνων, τα οποία ειναι για το έτος 2011:

Παροχή λυμάτων 2500 m³/ημ.

Οργανικό φορτίο (BOD5) 125 Κgr/ημ.

Ολικά στερεά (SS) 125 Κgr/ημ.

Για το έτος 2026 για το οποίο γίνονται οι υπολογισμοί μας θεωρούμε ότι τα φορτία αυτά θα είναι διπλάσια, δηλαδή:

Παροχή λυμάτων 5000 m³/ημ.

Οργανικό φορτίο (BOD5) 250 Κgr/ημ.

Ολικά στερεά (SS) 250 Κgr/ημ.

δ) εκτίμηση φορτίων με βάση τις πραγματικές μετρήσεις

Τα ρυπαντικά φορτία που προέκυψαν κατόπιν μετρήσεων στην είσοδο των εγκαταστάσεων είναι για το έτος 1998 όπως αυτά αναγράφονται στον παρακάτω πίνακα.

ΑΓΩΓΟΣ ΑΓΩΓΟΣ ΒΥΤΙΟΦΟΡΑ ΒΥΤΙΟΦΟΡΑ ΜΕΣΟΣ

ΟΡΟΣ

ΜΕΓΙΣΤΟ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ

ΜΕΓΙΣΤΟ Οργανικό

φορτίο(BOD5)Κg/ημ 1504 5900 1647 6633

Ολικά στερεά (SS) 944 4560 1362 3294

Κg/ημ Αμμωνιακό άζωτο(N-NH3) Κg/ημ

500 1502 126 405 Φωσφόρος(P-PO4-3)

Κg/ημ 76 330 19 135

Από τον παραπάνω πίνακα γίνεται φανερό ότι το φορτίο που μετέφεραν τα βυτιοφόρα και ειδικότερα το οργανικό φορτίο και τα ολικά στερεά, ήταν ιδιαίτερα μεγάλο και ξεπερνούσε κατά πολύ όχι μόνο το μέσο φορτίο αλλά και το μέγιστο φορτίο που μεταφερόταν από την πόλη μέσω του κεντρικού αγωγού.

Οι εγκαταστάσεις όπως αναφέρθηκε είχαν σχεδιασθεί να επεξεργάζονται, σύμφωνα με τη μελέτη του Ε.Μ.Π, οργανικό φορτίο 6.563 Kg BOD5/ημ. τιμή που υπερκαλύπτεται από το μέγιστο φορτίο των βοθρολυμάτων.

Δηλαδή, ενώ οι εγκαταστάσεις είχαν σχεδιασθεί να επεξεργάζονται τα φορτία του ευρύτερου Δήμου Ιωαννίνων, με την επεξεργασία σ’αυτές και των βοθρολυμάτων ήταν σαν να επεξεργάζεται ταυτόχρονα τα λύματά της και μια άλλη πόλη με πληθυσμό λίγο μεγαλύτερο από την πόλη των Ιωαννίνων.

Επιπρόσθετα λειτουργικά προβλήματα στις εγκαταστάσεις, αλλά κατά συνέπεια και στον αποδέκτη, προέκυπταν επίσης πέρα από το μεγάλο φορτίο και από το γεγονός ότι αυτό δεν οδεύει στις εγκαταστάσεις με συνεχή ροή αλλά κατά παρτίδες.

Ακόμα πρέπει να αναφερθεί, ότι πέραν του αγνώστου φορτίου και της μη ελεγχόμενης προέλευσης αυτού, στο βιολογικό καθαρισμό μεταφέρονται βοθρολύματα απ’όλο τον Νομό Ιωαννίνων πράγμα το οποίο δημιουργεί ανισότητα σε βάρος των πολιτών της πόλης, που πληρώνουν τέλη για τον καθαρισμό των λυμάτων, εν αντιθέσει με άλλους από τον ευρύτερο νομό που επωφελούνται των εγκαταστάσεων χωρίς να πληρώνουν τέλη.

Είναι φανερό ότι θα ήταν σκόπιμο για λόγους καλής λειτουργίας των εγκαταστάσεων και διαφύλαξης των αποδεκτών, αλλά και για λόγους δεοντολογίας και ισότητας μεταξύ των πολιτών να διακοπεί «σταδιακά» η διάθεση των βοθρολυμάτων στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας του Δήμου Ιωαννίνων.

Στον σχεδιασμό της επέκτασης των εγκαταστάσεων που ακολουθεί, δεν λαμβάνονται υπόψη τα φοορτία των βοθρολυμάτων διότι γίνεται με βάση το σύνολο των φορτίων που επρόκειτο να συνδεθούν και μάλιστα με σημαντική προβολή στο μέλλον οπότε κατά συνέπεια δεν θα υπάρχουν βοθρολύματα, και γιατί σημαντικό είναι στις εγκαταστάσεις να μην επεξεργάζονται λύματα από περιοχές του Νομού που βρίσκονται εκτός των ορίων σχεδιασμού, για λόγους αφ’ενός λειτουργικούς και αφ’ετέρου δεοντολογικούς.

5.2.1.3 Παροχές και φορτία σχεδιασμού

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα προαναφερθέντα για την εκτίμηση των παροχών και των φορτίων σχεδιασμού θεωρούμε ότι η πόλη των Ιωαννίνων θα έχει το έτος 2026

μέγιστο πληθυσμό 110.000 κατοίκους και ότι η ειδική κατανάλωση ανά κάτοικο θα είναι 220 λίτρα/ημέρα. Από τα παραπάνω προκύπτει:

‰ Qμέση = 24.200 m³/ημέρα

‰ Qmax = 36.300 m³/ημέρα

Στις παροχές αυτές θα προστεθούν και οι παροχές από τα λύματα των οικισμών που θα συνδεθούν με την εγκατάσταση καθώς και της ΒΙ.ΠΕ και προκύπτουν συνολικές παροχές:

‰ Qμέση = 24.200+5.000+5.000 = 34.200 m³/ημέρα

‰ Qmax = 36.300+7.500+5.000 = 48.800 m³/ημέρα

Έχοντας υπόψη από τα μετρούμενα στοιχεία παροχών ότι η μέση παροχή στην εγκατάσταση για το έτος 1998 είναι 15.600 m³/ημ. και θεωρώντας μέγιστη μετρίσιμη σημερινή παροχή τα 30.000 m3/ημ. (γιατί εμφάνιση μεγαλύτερης παροχής είναι μόνο επτά μέρες το χρόνο) και επειδή από τα σημερινά δεδομένα προκύπτει ότι η υπερβολική αύξηση της μέγιστης παροχής οφείλεται στις εισροές ομβρίων υδάτων και στις παράνομες συνδέσεις ομβρίων στο δίκτυο λυμάτων, που πιστεύεται ότι στο μέλλον θα περιορισθούν κατόπιν μέτρων που θα ληφθούν από τη ΔΕΥΑΙ, η κατάληξη σαν παροχές σχεδιασμού είναι η ακόλουθη:

‰ Qμέση = 35.000 m³/ημέρα

‰ Qmax = 50.000 m³/ημέρα

Επίσης για τον υπολογισμό των ρυπαντικών φορτίων θεωρούμε σαν ειδικές παραγωγές τις ακόλουθες:

Οργανικό φορτίο (BOD5) 60gr/κατ._ημ.

Ολικά στερεά (SS) 90gr/κατ._ημ.

Ολικό άζωτο (N) 14gr/κατ._ημ.

Ολικός φωσφόρος (P) 4 gr/κατ._ημ.

Και προκύπτει ο παρακάτω πίνακας υπολογισμού υδραυλικών και ρυπαντικών φορτίων στα οποία θα προστεθούν και τα προερχόμενα από την ΒΙ.ΠΕ

Εξυπηρετούμενος πληθυσμός 135.000 Μέση ημερήσια παροχή 30.000

BOD5 (Kg/ημ.) 8.100

Αιωρούμενα στερεά (Kg/ημ.) 12.150

Ολικό άζωτο (Kg/ημ.) 1.890 Ολικός φωσφόρος (Kg/ημ.) 540 Η τελική ποιότητα των επεξεργασμένων λυμάτων μετά την τριτοβάθμια επεξεργασία θα είναι:

BOD5 10 mg/l COD 60 mg/l Αιωρούμενα στερεά 10 mg/l Καθιζάνοντα στερεά 0.3 mg/l

Αμμωνιακό άζωτο 2 mg/l Ολικό άζωτο 10 mg/l Φωσφόρος 1

Λίπη-έλαια 0

Επιπλέοντα στερεά 0 Υπολειματικό χλώριο 0.5 mg/l

Διαλυμένο οξυγόνο 6 mg/l

(Μπασάς Γ., Σταμουλάκης Γ., Τσιμαράκης Γ., Πηλίδης Γ., Δημοτική Επιχείριση Ύδρευσης Αποχέτευσης Ιωαννίνων, 1999)

5.3 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΕΡΓΩΝ

Τα έργα επέκτασης που κατασκευάστηκαν, καλύπτουν τις απαιτήσεις για πρόσθετη τριτοβαθμια επεξεργασία και αποτελούν τις εξής μονάδες:

1. Απομάκρυνσης φωσφόρου (βιολογική επεξεργασία και χημική καθίζηση εφόσον χρειασθεί).

2. Απομάκρυνσης αζώτου

3. Διύλησης-απομάκρυνσης αιωρούμενων στερεών

Η απομάκρυνση φωσφόρου γίνεται με την πρόταξη βιολογικού επιλογέα- αναερόβιου βιοαντιδραστήρα μετά την πρωτοβάθμια καθίζηση (Βλέπε παράρτημα IΙ, Εικόνες 9,10). Στην περίπτωση που δεν γίνει δυνατή η επιθυμητή απομάκρυνση το επόμενο στάδιο αποφωσφόρωσης γίνεται με προσθήκη θειϊκού αργιλίου στην εκροή των δεξαμενών αερισμού και καταβύθιση του παραγόμενου φωσφορικού αργιλίου στις δεξαμενές δευτεροβάθμιας καθίζησης.

Η απομάκρυνση του αζώτου γίνεται με την τροφοδοσία των εκροών της δεξαμενής βιολογικής αποφωσφόρωσης σε δίδυμη ανοξική δεξαμενή όπου αναμιγνύεται με ανάμικτο υγρό που προέρχεται από τις δεξαμενές αερισμού (Βλέπε παράρτημα IΙ, Εικόνες 9,10). Η τροφοδοσία γίνεται με αντλιοστάσιο εγκατεστημένο στην έξοδο των δεξαμενών αερισμού. Στην ανοξική δεξαμενή είναι εγκατεστημένο σύστημα ανάδευσης για την ικανοποιητική επαφή των λυμάτων με τα ανακυκλοφορούντα υγρά. Τα υγρά εξόδου της δεξαμενής απονιτροποίησης εισέρχονται στη δεξαμενή αερισμού (Βλέπε παράρτημα IΙ, Εικόνες 11, 12).

Στη συνέχεια το ανάμικτο υγρό από τις δεξαμενές αερισμού οδηγείται στις δεξαμενές δευτεροβάθμιας καθίζησης (Βλέπε παράρτημα IΙ, Εικόνες 13, 14). Η καθιζάνουσα ενεργός ιλύς κατά ένα μέρος επιστρέφει στο σύστημα βιολογικής επεξεργασίας και κατά ένα μέρος απομακρύνεται στο σύστημα επεξεργασίας λάσπης.

Τα διαυγασμένα υγρά που υπερχειλίζουν από τις δεξαμενές καθίζησης οδηγούνται σε μονάδα διύλησης όπου διηθούνται και γίνεται επιπλέον απομάκρυνση αιωρούμενων στερεών, βιολογικού φορτίου και μικροβιολογικού φορτίου. Τα φίλτρα εκπλένονται με σύστημα αντιστρόφου ροής και τα εκπλύματα οδηγούνται στην είσοδο της εγκατάστασης. Τα διϋλισμένα υγρά μέσω αντλιοστασίου επιστρέφουν στο κανάλι εκροής για μέτρηση παροχής και απολύμανσης (χλωρίωση) (Βλέπε παράρτημα IΙ, Εικόνες 16, 17, 18, 19).

Τα πρόσθετα έργα που κατασκευάστηκαν στις ήδη υπάρχουσες εγκαταστάσεις για την βελτίωση της απόδοσής τους και σε εφαρμογή της έγκρισης περιβαλλοντικών όρων περιλαμβάνουν:

1. Επιπλέον δεξαμενή πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας καθίζησης και πρόσθετη δεξαμενή αερισμού.

2. Υπερχειλιστή στην είσοδο των εγκαταστάσεων για να εκτρέπονται προς την έξοδο των εγκαταστάσεων οι πλημμυρικές παροχές.

3. Βελτίωση των έργων υποδοχής βοθρολυμάτων με νέο σύστημα ανάδευσης, αερισμού και αντλιοστάσιο τροφοδοσίας.

4. Απόσμηση έργων εισόδου και υποδοχής βοθρολυμάτων.

5. Κάλυψη και απόσμηση παχυντών λάσπης και δεξαμενών ομογενοποίησης.

6. Σύστημα αυτοματισμού και μετρητών για τον έλεγχο της εγκατάστασης.

5.3.1 Σχεδιασμός εγκαταστάσεων

Για τον υπολογισμό των εγκαταστάσεων θεωρήθηκε σαν μέση παροχή τις 35.000 m³/ημ. και σαν μέγιστη παροχή τις 50.000 m³/ημ. και φορτία αυτά που αναφέρθηκαν στον προηγούμενο πίνακα προσθέτοντας τα φορτία που προέρχονται από την ΒΙ.ΠΕ Ιωαννίνων.

Δεξαμενή υποδοχής βοθρολυμάτων

Έπρεπε να γίνει επανακατασκευή της δεξαμενής υποδοχής βοθρολυμάτων για τους λόγους που αναφέρθηκαν στην παράγραφο σχετικά με τη λειτουργία των υφιστάμενων εγκαταστάσεων ώστε να υπάρχει ο απαιτούμενος αερισμός, να διατηρούνται τα βοθρολύματα σε αιώρηση αλλά και η εκκένωση της δεξαμενής να γίνεται με αντλία βυθού. Επίσης ο χώρος εκκένωσης των βοθρολυμάτων έπρεπε να στεγασθεί και να υπάρχει σύστημα απόσμησης.

Αντλιοστάσιο εισόδου

Για την ανύψωση της μέγιστης παροχής σχεδιασμού ήταν απαραίτητη η λειτουργία και της δεύτερης αγκατεστημένης αντλίας Αρχιμήδη. Προτάθηκε η εγκατάσταση και τρίτης αντλίας ως εφεδρικής στη θέση που είναι ήδη κατασκευασμένη (Βλέπε παράρτημα IΙ, εικόνα 1). Τα ίδια ισχύουν και για το δεύτερο αντλιοστάσιο μετά τον αμμοσυλέκτη.

Εσχαρισμός

Σκοπός του εσχαρισμού είναι να συγκρατήσει τα παρασυρόμενα σχετικά μεγάλα υλικά ανόργανης και οργανικής σύστασης για να προφυλάξει τις επόμενες εγκαταστάσεις από μηχανικές εμφράξεις και φθορές.

Έπρεπε να αντικατασταθούν οι υπάρχουσες εσχάρες με άλλες με μικρότερα διάκενα (1 mm) και να εγκατασταθεί και τρίτη εφεδρική στην ήδη υπάρχουσα θέση (Βλέπε παράρτημα IΙ, Εικόνα 2 ).

Οι εσχάρες να είναι εφιδιασμένος με αυτόματο μηχανισμό καθαρισμού, απομάκρυνσης και συμπύκνωσης των εσχαρισμάτων.

Αμμοσυλέκτης

Για την μέγιστη παροχή ήταν απαραίτητη η λειτουργία και του εφεδρικού αμμοσυλέκτη (Βλέπε παράρτημα IΙ, Εικόνες 5,6).

Λιποσυλλέκτης

Ήταν απαραίτητη η εγκατάσταση κατάλληλου μηχανισμού απομάκρυνσης των επιπλεόντων (Βλέπε παράρτημα IΙ, Εικόνες 5,6).

Πρωτοβάθμια καθίζηση

Λαμβάνοντας υπόψη την μέχρι τότε λειτουργία των υπαρχουσών δεξαμενών πρωτοβάθμιας καθίζησης την μεγαλύτερη φόρτιση που θα προέκυπτε από τις νέες συνδέσεις και τις καιρικές συνθήκες της περιοχής εγκατάστασης (συχνοί δυνατοί άνεμοι) θεωρήθηκε αναγκαία την κατασκευή και μιας δεξαμενής πρωτοβάθμιας καθίζησης ανάλογης των ήδη κατασκευασμένων (Βλέπε παράρτημα IΙ, Εικόνα 8).

Δηλαδή, μια κυκλική δεξαμενή ακτινικής ροής με μηχανικό σαρωτή και διαστάσεις:

Διάμετρος εσωτερική 24 m Μέσο βάθος 3 m Επιφάνεια 452 m² Όγκος 1.356 m³ Από τα παραπάνω προκύπτουν:

Υδραυλικός χρόνος παραμονής για Qmax 1.356*3/2.083 1,95 ώρες Υδραυλική επιφανεική φόρτιση για Qmax 2.083/3*452 1,53 m³/m² ώρα Όσον αφορά την απόδοση της επεξεργασίας αυτής προβλέποναι τα εξής:

Απομάκρυνση BOD5 30%

Συγκέντρωση εκρέοντος BOD5 8.350*0,7/50.000 117 mg/l 8.350*0,7/35.000 167mg/l Εκρέον φορτίο BOD5 80350*0,7 5845 Kg/ημ.

Απομάκρυνση αιωρούμενων στερεών 60 % Συγκέντρωση εκρεόντων SS 12.400*0,4/50.000 100 mg/l 2.400*0,4/35.000 141mg/l Απομένον φορτίο SS 12.400*0,6 7.440Kg/ημ.

Απομακρυνόμενος φωσφόρος με τα στερεά 540*10% 54 Kg Συγκέντρωση πρωτογενούς λάσπης 3,5%

Ημερήσιος όγκος απομακρυνόμενης λάσπης 7.440/35 212,57 m³/ημ.

Όγκος κώνου λάσπης 20,1 m³ Μέση παραμονή λάσπης 212,57/3*20,1 3,52 ώρες Αναερόβια Δεξαμενή Βιολογικής Απομάκρυνσης Φωσφόρου

Η βιολογική απομάκρυνση φωσφόρου έχει σαν προαπαιτούμενο μια διεργασία ενεργού ιλύος. Η επιστρέφουσα ενεργός ιλύς και τα εισρέοντα λύματα από την

πρωτοβάθμια καθίζηση υποβάλλονται σε πραγματικές αναερόβιες συνθήκες, όπου δεν υπάρχει διαθέσιμο διαλυμένο οξυγόνο ή οξυγόνο σε άλλες μορφές όπως νιτρικά, πριν να εισέλθει στις αερόβιες δεξαμενές.

Για την προσθήκη βιολογικής απομάκρυνσης φωσφόρου σε ένα υπάρχον σύστημα ενεργού ιλύος, ήταν αναγκαία η κατασκευή ενός αναερόβιου σταδίου πριν από τις δεξαμενές αερισμού. Αυτό το αναερόβιο και εν συνεχεία αερόβιο περιβάλλον δίνει σε ένα οργανισμό που ονομάζεται Acinetobacter ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι των αερόβιων οργανισμών. Ο μικροοργανισμός αυτός είναι ικανός για αυξημένη πρόσληψη φωσφόρου. Τελικά, ο φώσφορος απομακρύνεται με τη λάσπη που ανάγεται από τις δεξαμενές τελικής καθίζησης.

Για την εφαρμογή της πρέπει να υπάρχει επαρκής ποσότητα εισρέοντος οργανικού φορτίου σχετικά με τον εισρέοντα ολικό φώσφορο. Γενικά ο λόγος του εισερχόμενου BOD προς τον ολικό φωσφόρο πρέπει να είναι 20:1. Επιπρόσθετα το επίπεδο των νιτρικών πρέπει να είναι χαμηλό και τέλος οι διεργασίες επεξεργασίας στερεών δεν πρέπει να απελευθερώνουν φωσφόρο από την απομακρυνόμενη λάσπη της βιολογικής επεξεργασίας. Γι’ αυτό είναι αναγκαίο η απομακρυνόμενη ιλύς από την τελική καθίζηση να απομακρύνεται αμέσως από το σύστημα και να μην υφίσταται αναερόβια χώνευση.

Η αναερόβια δεξαμενή υπολογίζεται θεωρώντας χρόνο παραμονής 1 ώρα για τη μέση παροχή. Κατασκευάστηκε μια δεξαμενή κατάλληλης μορφής ροής εφοδιασμένη με μηχανικούς αναδευτήρες για την ομογενοποίηση και τη διατήρηση των στερεών σε αιώρηση και με διαστάσεις:

Πλάτος 32 m Μήκος 17 m Βάθος νερού 3,5 m Όγκος δεξαμενής 32*17*3,5 1.904 m³ Χρόνος παραμονής για Qmax 1.904*24/50.000 1,05 ώρες Χρόνος παραμονής για Qμέση 1.904*24/35.000 1.52 ώρες

Θεωρούμε ότι ο συνδυασμός αναερόβιας-αερόβιας επεξεργασίας θα απομακρύνει 80% του φωσφόρου με την απομακρυνόμενη ενεργό ιλύ και ο υπολειπόμενος φωσφόρος για χημική απομάκρυνση θα είναι 486*0,2=97,2 Kg/ημ.

Το συνολικό φορτίο φωσφόρου που φεύγει στην εκροή θεωρώντας τη μέση παροχή και συγκέντρωση 1 mg/l είναι Kg/ημ. Άρα η ποσότητα φωσφόρου που θα χρειασθεί να απομακρυνθεί με χημική καταβύθιση θα είναι 97,2-35=62,2 Kg/ημ. Λαμβάνοντας υπόψη τα πραγματικά στοιχεία από τις μετρήσεις του 1998, όπου έχουμε μέση συγκέντρωση φωσφόρου μετά τη τη δεξαμενή πρωτοβάθμιας καθίζησης 7 mg/l η ποσότητα φωσφόρου για απομάκρυνση έχει όπως ακολούθως:

9 βιολογική απομάκρυνση 35.000*7*1.000=245 Kg/ημ.

9 χημική απομάκρυνση (245*20%)-35=14 Kg/ημ.

Για τη χημική απομάκρυνση του υπολλειπόμενου φωσφόρου χρησιμοποιείται σαν κροκιδωτικό θειϊκό αργίλιο το οποίο προστίθεται με δοσιμετρική αντλία στην εκροή

των δεξαμενών αερισμού. Η καθίζηση του παραγόμενου ιζήματος φωσφορικού αργιλίου γίνεται στις δεξαμενές δευτεροβάθμιας καθίζησης.

Οι ποσότητες θειϊκού αργιλίου που απαιτούνται για αναλογία θειϊκού αργιλίου προς φωσφόρο 13:1 με την οποία επιτυγχάνεται απομάκρυνση φωσφόρου μεγαλύτερη από 75% (στην περίπτωσή μας απαιτείται απόδοση χημικής απομάκρυνσης 64% ) είναι (97,2*13=1.263,6) περίπου 1.200 Kg/ημ. έναντι ποσότητας 486*22=10.692 Kg/ημ.

(απόδοση 95%) που θα απαιτείτο χωρίς την βιολογική απομάκρυνση φωσφόρου.

Με τα πραγματικά δεδομένα απαιτείται ποσότητα θειϊκού αργιλίου για την χημική απομάκρυνση 49*13=637 Kg/ημ.

Απονιτροποίηση

Η απονιτροποίηση είναι η διαδικασία κατά την οποία τα νιτρώδη και νιτρικά ανάγονται με την βιολογική δράση, από διάφορους ετερότροφους επαμφοτερίζοντες μικροοργανισμούς σε περιβάλλον όπου υπάρχει απουσία στοιχειομετρικού οξυγόνου, σε αέριο άζωτο. Για τη βιοχημική αυτή δράση απαιτείται ενέργεια, πηγή της οποίας μπορεί να θεωρηθεί ο οργανικός άνθρακας που ήδη περιέχεται στα λύματα.

Ήταν λοιπόν απαραίτητο για τον σκοπό αυτό η κατασκευή πρίν τις δεξαμενές αερισμού μιας ανοξικής δεξαμενής όπου οδηγείται η ανακυκλοφορία του περιεχομένου της δεξαμενής αερισμού που είναι πλούσιο σε νιτρικά και η εκροή των λυμάτων από την αναερόβια δεξαμενή και γίνεται μετατροπή των νιτρικών σε αέριο άζωτο.

Για την διατήρηση του απαραίτητου ανοξικού περιβάλλοντος και την διατήρηση του μίγματος σε αιώρηση πρέπει τα λύματα να ανδεύονται ήρεμα με υποβρύχιους αναδευτήρες.

Για τον υπολογισμό της δεξαμενής απονιτροποίησης θεωρήθηκαν τα παρακάτω δεδομένα σχεδιασμού.

Ισοζύγιο αζώτου

Συνολικό άζωτο στην είσοδο 1.890 Kg/ημ.

Αμμωνιακό άζωτο στην έξοδο 60,02 Kg/ημ.

Νιτρικό άζωτο σην έξοδο 240,08 Κg/ημ.

Άζωτο προς νιτροποίηση 1.829,98 kg/ημ.

Άζωτο προς απονιτροποίηση 1.589,90 kg/ημ.

Δεδομένα σχεδιασμού

Θερμοκρασία σχεδιασμού 17,5 ^οC

Ταχύτητα απονιτροποίησης 0.2Kg N-NO3/KMLVSS_ημ.

Ποσοστό πτητικών στερεών 70%

Συγκέντρωση αιωρούμενων στερεών (MLSS) 3.000 mg/l Συγκέντρωση πτητικών στερεών (MLVSS) 2.100 mg/l

Ρυθμός παραγωγής πτητικών στερεών 0,8 mg VSS/mg N-NO3

Ρυθμός απομάκρυνσης BOD5 0.65 mgVSS/mg BOD5

Από τα παραπάνω προκύπτει:

Όγκος δεξαμενής απονιτροποίησης 1.589,90/0,2*2,1 3.785 m³

Παραγόμενα πτητικά στερεά 1.589.90*0,8 1.272 Kg VSS/ημ.

Απομακρυνόμενο BOD5 1,272/0,65 1,975 Kg BOD5/ημ.

Κατασκευάστηκε μια δεξαμενή απονιτροποίησης κατάλληλης μορφής ροής με διαστάσεις:

-Πλάτος 32 m -Μήκος 40 m -Βάθος υγρού 3,5 m -Όγκος 4.480 m³ -Χρόνος παραμονής για Qmax 2,15 ώρες -Ανακυκλοφορία 150%

Αερισμός

Δεδομένα σχεδιασμού

Εισερχόμενα BOD5 5.845-1.957= 3.888 Kg BOD/ημ.

Εισερχόμενα SS 4.960+1.272= 6.232 Kg SS/ημ.

Άζωτο προς νιτροποίηση 1,830 Kg N-NH3/ημ Θερμοκρασία σχεδιασμού 17.5 ^οC

Συγκέντρωση στερεών 3.000 mg/l Ηλικία λάσπης (Θεωρούμενη για το σύνολο των στερεών) 6,5 ημέρες

Παραγωγή πτητικών στερεών για ετερότροφα 0,42 Κg VSS/Kg BOD5 Παραγωγή πτητικών στερεών για αυτότροφα 0,2 Kg VSS/Kg N-NH3

Από τα παραπάνω προκύπτει για την παραγωγή στερεών:

Αδρανή στερεά 6.232*0,2= 1.246 Kg/ημ.

Μη αποικοδομήσιμα στερεά 6.232*0,8*0,4= 1.994 Kg/ημ.

Παραγόμενη μάζα ετερότροφων 3.888*0,42= 1.633 Κg/ημ.

Άζωτο που αφομοιώνεται 1.633*0,12= 196 Kg N/ημ.

Αμμωνιακό άζωτο για οξείδωση 1.830-196= 1.634 Kg N-ΝΗ3/ημ.

Παραγόμενη μάζα αυτότροφων 1.634*0,2= 327 Kg/ημ.

Συνολικά παραγόμενη λάσπη 5.200 Kg/ημ.

Όγκος δεξαμενής αερισμού 6,5*5.200/3= 11.266 m³ Ηλικία λάσπης 11.266*3*0,65/1.960 11,2 ημέρες Ανακυκλοφορία ιλύος 60 %

Η ποσότητα του απαιτούμενου οξυγόνου για την οξείδωση των οργανικών ουσιών και την νιτροποίηση του αμμωνιακού αζώτου είναι:

(3.888 kg BOD5/ημ. * 1,46 Kg O2/Kg BOD5) + (1.634 Kg N-NH3/ημ. * 4,6 Kg O2/Kg N-NH3) = 12.734 Kg O2/ημ.

Στην εγκατάσταση υπήρχαν ήδη δεξαμενές αερισμού συνολικού καθαρού όγκου 7.161 m³. Άρα κατασκευάστηκε δεξαμενή ανάλογη με τις προϋπάρχουσες με διαστάσεις:

-Πλάτος 16,5 m -Μήκος 66 m -Βάθος νερού 3,5 m -Καθαρός όγκος 3.580 m³ Για το σύνολο των τριών δεξαμενών προκύπτει:

Υραυλικός χρόνος παραμονής για Qmax 3*2.815/2.083=4,05 ώρες Υδραυλική επιφανειακή φόρτιση για Qmax 2.083/3*804=0,86 m³/m² ώρες

Φόρτιση στερεών για Qmax (3*50.000+1.200)/3*804=71,59 Kg/m²ώρες (2,5-6,0 Kg/m²_h)

Μονάδα διϋλισης

Για τον εξευγενισμό της εκροής κατασκευάστηκαν ταχυδιϋληστήρια βαρύτητας τα οποία θα βελτιώνουν περισσότερο την ποιότητα της εκροής. Οι αναμενόμενες αποδόσεις για την απομάκρυνση των διάφορων ρυπαντικών χαρακτηριστικών είναι:

- Μείωση BOD5 :60%

- Μείωση αιωρούμενων στερεών :99%

- Μείωση φωσφόρου :80%

- Μείωση παθογόνων :80%

Τα ταχυδυϊληστήρια αποτελούνται από ένα στρώμα άμμου, πάχους 60 cm και ενεργής διαμέτρου 0,5 mm και από το υποκείμενο στρώμα ανθρακίτη πάχους 30cm και ενεργής διαμέτρου 1,84 mm.

Η συνιστώμενη ταχύτητα διϋλησης είναι 10 m³/m²_hr. Για την μέγιστη παροχή η απαιτούμενη επιφάνεια διήθηδης είναι 50.000/24*10=208,3 m².

Κατασκευάστηκαν τέσσερα ταχυδιϋληστήρια 52,5 m² το καθένα και διαστάσεις εκάστου.

-Πλάτος 5,25 m -Μήκος 10 m -Ολικό ύψος 1.5 m -Βάθος υλικού πλήρωσης 0.90 m Επεξεργασία ιλύος

Στο υφιστάμενο σύστημα η πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια λάσπη που απομακρύνεται υπόκεινται μετά την πάχυνσή τους και την ομογενοποίηση τους σε αναερόβια χώνευση και αφυδάτωση σε ταινιοφιλτρόπρεσσες.

Επειδή η παραπάνω διαδικασία, όπως προαναφέρθηκε, δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την επεξεργασία δευτεροβάθμιας λάσπης που προέρχεται από σύστημα βιολογικής επεξεργασίας που περιλαμβάνει και βιολογική απομάκρυνση φωσφόρου προταθηκε να υπάρχουν δύο ξεχωριστές γραμμές επεξεργασίας λάσπης. Η μια γραμμή θα είναι υφιστάμενη στις υπάρχουσες εγκαταστάσεις και θα χρησιμοποιείται

αποκλειστικά για την επεξεργασία της πρωτοβάθμιας λάσπης και η άλλη γραμμή θα χρησιμοποιείται για την επεξεργασία της δευτεροβάθμιας λάσπης.

Η ποσότητα της δευτεροβάθμιας λάσπης που πρέπει να απομακρύνεται καθημερινα από το σύστημα είναι:

™ 5.200 Kg/ημ. λάσπη που εισέρχεται και που παράγεται στη δεξαμενή αερισμού.

™ 1.200 Kg/ημ. λάσπη που παράγεται από την προσθήκη κροκιδωτικού για την χημική απομάκρυνση του υπολλειπόμενου φωσφόρου.

™ Σύνολο : 6.400 Kg/ημ. ή 800 m³/ημ.

Για την επεξεργασία της παραπάνω λάσπης προτάθηκε να χρησιμοποιηθεί παχυντής περιστρεφόμενου τυμπάνου με τον οποίο επιτυγχάνεται παραγωγή λάσπης περιεκτικότητας 4-9 % σε στερεά και να ακολουθήσει αφυδάτωση με χρήση κατάλληλης ταινιοφιλτρόπρεσσας.

Η παραγόμενη τελικά αφυδατωμένη λάσπη που απομακρύνεται καθημερινά από τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας, θεωρώντας περιεκτικότητα στερεών 35% περίπου θα είναι 22 m³/ημ. από την γραμμή επεξεργασίας πρωτοβάθμιας λάσπης και 26 m³/ημ.από την γραμμή επεξεργασίας της δευτεροβάθμιας λάσπης (Μπασάς Γ., Σταμουλάκης Γ., Τσιμαράκης Γ., Πηλίδης Γ., Δημοτική Επιχείριση Ύδρευσης Αποχέτευσης Ιωαννίνων, 1999).

Στο παράρτημα I, υπάρχουν σχηματικά διαγράμματα της ΜΕΥΑ Ιωαννίνων, όπου φαίνονται τα έργα πριν και μετά την αναβάθμιση και επέκτασή της.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΜΟΝΑΔΩΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

6.1 ΣΗΜΕΙΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΩΝ

Τα σημεία των δειγματοληψιών στις εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού επιλέγονται με τέτοιο τρόπο ώστε να ελέγχεται, αφενός η συνολική απόδοση και λειτουργία της εγκατάστασης και αφετέρου η απόδοση και λειτουργία των επιμέρους σταδίων (ως προς τις μετρούμενες παραμέτρους). Η ανάγκη για μια τέτοια θεώρηση προκύπτει από την απαίτηση να:

1. Παρακολουθείται η διαχρονική εξέλιξη του φορτίου της δεξαμενής ώστε να σχεδιάζονται οι απαραίτητες βελτιώσεις

2. Προγραμματίζεται σωστά η επέκτασή της

3. Διαπιστώνονται οι διεργασίες μικρής δυναμικότητας που απαιτούν βελτίωση 4. Παρακολουθείται η συμπεριφορά των κύριων διεργασιών του σταθμού 5. Εξάγονται τεχνολογικά συμπεράσματα

Οι παράμετροι που ελέγχονται σε κάθε στάδιο εξαρτώνται από τη λειτουργία του κάθε σταδίου επεξεργασίας καθώς επίσης και από το είδος των συμπερασμάτων που είναι επιθυμητά.

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το θέμα της αντιπροσωπευτικότητας των δειγμάτων. Τα δείγματα που εξετάζονται στο εργαστήριο αντιπροσωπεύουν:

ƒ Τη χρονική στιγμή της δειγματοληψίας

ƒ Τις συνθήκες της δειγματοληψίας (π.χ. καθαρότητα μέσων δειγματοληψίας, ικανότητα λήψης δείγματος κτλ)

ƒ Τις συνθήκες συσκευασίας, αποθήκευσης, συντήρησης και μεταφοράς του δείγματος

ƒ Τον χρόνο που πέρασε από τη στιγμή της δειγματοληψίας

Για τους λόγους αυτούς (και ιδιαίτερα για τον πρώτο) ο υπολογισμός της απόδοσης της μονάδας και των επιμέρους σταδίων της, είναι σχετικός, καθώς οι δειγματοληψίες γίνονται σε κοντινά χρονικά διαστήματα και δεν αποτελούν έτσι την πραγματική μέτρηση της απόδοσης της εγκατάστασης για συγκεκριμένη φόρτιση (Κουϊμτζής, Σαμαρά,1995).

Οι πιο συνήθεις παράμετροι που ελέγχονται σε κάθε στάδιο (έλεγχοι ρουτίνας) αναφέρονται και αναλύονται παρακάτω.

6.2 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ 6.2.1 Διαλυμένο Οξυγόνο

Το διαλυμένο οξυγόνο είναι μια από τις πιο σημαντικές παραμέτρους λειτουργίας των εγκαταστάσεων βιολογικού καθαρισμού και μετράται σε καθημερινή βάση. Τα

κυριότερα σημεία δειγματοληψίας για το οξυγόνο είναι οι δεξαμενές αερισμού, η έξοδος και η ανακυκλοφορία ιλύος.

Η συγκέντρωση διαλυμένου οξυγόνου:

1. Καθορίζει την ποιότητα και φύση των μικροοργανισμών. Οι υψηλές τιμές DO ευνοούν την ανάπτυξη δραστικών και ανταγωνιστικών βακτηρίων κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την καταπολέμηση των νηματοειδών.

2. Επηρεάζει την οξείδωση (βιολογική) των οργανικών ουσιών. Οι υψηλές τιμές DO ευνοούν την ανάπτυξη των βακτηρίων.

3. Επηρεάζει την ενδογενή αναπνοή των μικροοργανισμών. Ο ρυθμός αναπνοής (RR) είναι η κατανάλωση μιας ποσότητας οξυγόνου από μια μάζα μικροοργανισμών σε ορισμένο χρόνο σύμφωνα με τη γενική σχέση:

RR=(mg O2/h) / (gr. MLSS)

Ο RR είναι μία σημαντική παράμετρος που σχετίζεται με την καθιζησιμότητα, το λόγο F/M και την ηλικία της λάσπης (ΘC).

Το RR δίνεται από τη σχέση:

RR= (OUR * 60 min/h * 1000 mg/g) / MLSS (mg/l) = mg O2/h / gr (MLSS) Όπου, OUR = Δ DO / min για Δ DO≤1 mg/l

ή OUR = Δ DO /30 sec για Δ DO>1 mg/l

Επηρεάζει την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας. Όσο μεγαλύτερη είναι η συγκέντρωση του DO τόσο μικρότερη γίνεται και η απόδοση του εξοπλισμού αερισμού.

Η υψηλή συγκέντρωση DO προωθεί την νιτροποίηση (για την νιτροποίηση 1Kg NH4-N απαιτούνται περί τα 4,57 Kg O2).

Η υψηλή συγκέντρωση DO εμποδίζει την απονιτροποίηση. Η απονιτροποίηση αν και επιθυμητή σε κάποιο βαθμό χρήζει ιδιαίτερης προσοχής διότι αν ξεφύγει εκτός ελέγχου προκαλεί ανύψωση της λάσπης (βιοκροκκίδα) λόγω έκλυσης αέριου αζώτου. Η επιθυμητή τιμή DO για την αποφυγή εκτεταμένων φαινομένων απονιτροποίησης δεν είναι ακριβώς καθορισμένη.

Την ποιότητα εκροής (απόδοση).

Οι ανάγκες του συστήματος σε οξυγόνο για την οξείδωση του ανθρακούχου ρύπου μπορούν να καθοριστούν από τη σχέση:

Kg O2 / ημέρα = α * Q * (So-Se) + b * TSr * V Όπου,

α , συντελεστής για τον ενεργειακό μεταβολισμό (Kg απαιτούμενου οξυγόνου ανά Kg BOD που αναλίσκεται) και

b, συντελεστής ενδογενούς αναπνοής (Kg οξυγόνου ανά Kg MLSS και ανά ημέρα και

b=0.24 * X * F όπου,

X, το κλάσμα της ενεργού βιομάζας στα στερεά της δεξαμενής F, ο συντελεστής διόρθωσης για τη θερμοκρασία F= 1.072^T-15 Q, παροχή λυμάτων ανά ημέρα (m³)

So, Κg στερεών / m³ στην είσοδο Se, Κg BOD / m³ στην έξοδο

TSr, Κg στερεών / m³ στην δεξαμενή αερισμού V, όγκος της δεξαμενής αερισμού m³

Στην παραπάνω εξίσωση για να είναι πλήρης (μιας και αναφερόμαστε σε σύστημα ενεργού ιλύος) θα πρέπει να προστεθούν οι ανάγκες για νιτροποίηση και να αφαιρεθούν οι επιστροφές οξυγόνου λόγω απονιτροποίησης .

Στις δεξαμενές αερισμού τμές από 1-3 mg/l είναι απαραίτητες για να υπάρχει επάρκεια οξυγόνου. Στην έξοδο η τιμή του οξυγόνου είναι επιθυμητό να βρίσκεται σε όσο το δυνατό υψηλότερα επίπεδα ενώ και στην ανακυκλοφορία (ουσιαστικά στην Δεξαμενή Δευτεροβάθμιας Καθίζησης) είναι επιθυμητή η υψηλή συγκέντρωση διαλυμένου οξυγόνου ώστε να αποφεύγεται η ανύψωση της ιλύος λόγω απονιτροποίησης (απελευθέρωση αζώτου).

Η τιμή του διαλυμένου οξυγόνου υπολογίζεται είτε με τη τροποποιημένη μέθοδο Winkler είτε με συσκευές με ηλεκτρόδια μεμβράνης (οξυγονόμετρα). Η μέθοδος με το οξυγονόμετρο είναι γρήγορη και πρακτική, είναι όμως λιγότερο αξιόπιστη σε περιπτώσεις με πολλά οργανικά, πολλή λάσπη, θειούχα, ενεργό χλώριο και άλατα σιδήρου (Κουϊμτζής, Σαμαρά,1995).

6.2.2 Θερμοκρασία

Η θερμοκρασία είναι μια επίσης πολύ σημαντική λειτουργική παράμετρος. Μετράται σε όλα τα σημεία δειγματοληψίας με ιδιαίτερη έμφαση στις δεξαμενές αερισμού και την έξοδο. Επηρεάζει:

™ Την διάχυση του οξυγόνου από τον αέρα στο υγρό

™ Την διάχυση του οξυγόνου μέσα στον φλόκο. Οι υψηλές θερμοκρασίες ευνοούν την διάχυση του οξυγόνου (χωρίς να απαιτούνται υψηλές συγκεντρώσεις στο ανάμικτο υγρό) και των θρεπτικών μέσα στο φλόκο.

™ Τη δραστικότητα των βακτηρίων η οποία διπλασιάζεται για κάθε αύξηση της θερμοκρασίας για 10^οC μέχρι τους 35 ^οC.

Η χαμηλή θερμοκρασία στο ανάμεικτο υγρό (κάτω των 13^οC) επηρεάζει αρνητικά την λειτουργία της εγκαταστασης, καθώς σε χαμηλές θερμοκρασίες μειώνεται σημαντικά η δραστικότητα των κανονικών βακτηρίων (που δημιουργούν καθιζάνοντα φλόκο) όπως επίσης και η δραστικότητα των νιτροποιητικών βακτηρίων

™ Το PH

™ Τη διαλυτοποίηση των αλάτων και τη διάσπαση τους και συνεπώς και την αγωγιμότητα

™ Την ταχύτητα των χημικών και βιολογικών αντιδράσεων

™ Την ποιότητα εκροής (απόδοση)

Η μέτρηση της θερμοκρασίας μπορεί να γίνει με ένα απλό υδραργυρικό θερμόμετρο Κελσίου (κατά προτίμηση διαβαθμισμένο ανά 0,1^οC).

6.2.3 PH

Το PH μετράται σε όλα τα δείγματα και σε καθημερινή βάση. Επηρεάζει:

Tη δραστικότητα των μικροοργανισμών. Βέλτιστο εύρος τιμών θεωρείται από 7-8,2, ενώ τιμές από 6,5-8,5 είναι γενικά αποδεκτές.

™ Την καθιζησιμότητα

™ Την διαδικασία της χλωρίωσης

™ Την ποιότητα εκροής (απόδοση)

Η μέτρηση του PH μπορεί να γίνει είτε με την χρωματομετρική μέθοδο (με δείκτη

«ερυθρό του μεθυλίου») είτε με την ηλεκτρομετρική μέθοδο. Για την μέτρηση του PH των αποβλήτων η χρωματομετρική μέθοδος δεν προσφέρεται για αξιόπιστες μετρήσεις καθώς επηρεάζεται από το χρώμα του υγρού, τη θολότητα, τη μεγάλη αλατότητα, τις κολλοειδής ύλες, το ενέργό χλώριο και από διάφορα δραστικά χημικά (οξειδωτικά – αναγωγικά).

6.2.4 ΒΟD

Ο προσδιορισμός του BOD είναι από τις πιο διαδεδομένες μεθόδους που χρησιμοποιούνται για τον σχεδιασμό και τον έλεγχο της απόδοσης των συστημάτων επεξεργασίας λυμάτων αλλά και για την εκτίμηση της επίδρασης των λυμάτων στους φυσικούς αποδεκτές. Για τους λόγους αυτούς μετριέται σε καθημερινή βάση κατά κύριο λόγο στην είσοδο και έξοδο ή και σε ενδιάμεσα στάδιο αν είναι επιθυμητό. Η μέτρηση του αναπαράγει εργαστηριακά, την φυσική και βιολογική διαδικασία οξείδωσης των οργανικών ενώσεων στους φυσικούς αποδέκτες. Βασίζεται στον άμεσο ή έμμεσο προσδιορισμό του καταναλισκόμενου οξυγόνου από αερόβιους μικροοργανισμούς σε διάστημα 5 ημερών για ορισμένο όγκο δείγματος και συμβολίζεται ως BOD5 (mg/l).

Κατά τον υπολογισμό του BOD απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή καθώς υψηλές συγκεντρώσεις αιωρούμενων στερεών αυξάνουν σημαντικά την μετρούμενη τιμή (ισχύει και για το COD). Επίσης, η παρουσία αμμωνιακών επηρεάζει την συγκέντρωση του BOD. Άλλες ουσίες που είναι δυνατό να εμποδίσουν τον προσδιορισμό του BOD είναι το ελεύθερο χλώριο (καταστρέφει τους μικροοργανισμούς), τα άλγη γιατί παράγουν οξυγόνο λόγω φωτοσύνθεσης και τοξικά στοιχεία ή οργανικές ενώσεις (βαρέα μέταλλα, θειούχα, κυανιούχα, φαινόλες, φυτοφάρμακα κ.α) που σκοτώνουν τους μικροοργανισμούς. Ο προσδιορισμός του BOD γίνεται με δύο τρόπους. Έμμεσα με μανομετρική συσκευή ή με απευθείας μέτρηση του καταναλισκόμενου οξυγόνου. Κατά τη μανομετρική (βαρομετρική) μέθοδο προσδιορισμού του BOD ενδείκνυται να σημειώνεται η ένδειξη της κλίμακας σε τακτά χρονικά διαστήματα (π.χ. ανά ημέρα) έτσι ώστε απεικονίζοντας τις τιμές BOD σε σχέση με το χρόνο να πάρουμε τις καμπύλες βιοαποικοδόμησης του οργανικού φορτίου του δείγματος. Οι καμπύλες αυτές μπορούν να υποδείξουν το αν η μέθοδος έχει εφαρμοστεί σωστά ή αν υπάρχουν λάθη κατά τον προσδιορισμό (πρόβλημα στεγανότητας, χαμηλό BOD δείγματος ώστε να επαναληφθεί το πείραμα

με μεγαλύτερο όγκο δείγματος, υψηλό BOD ώστε να επαναληφθεί το πείραμα με επιπλέον αραίωση, ανεπάρκεια αριθμού μικροοργανισμών).

6.2.5 COD

Στα απόβλητα υπάρχουν ουσίες, που αποδομούνται δύσκολα βιολογικά (π.χ.

κυτταρίνη) ή είναι απαγορευτικές για την ανάπτυξη των σαπροφυτικών οργανισμών ή ακόμη και τοξικές. Η ύπαρξη των ουσιών αυτών έχει σαν αποτέλεσμα το BOD να παρουσιάζεται μειωμένο.

Για την εκτίμηση του απαιτούμενου οξυγόνου ανεξαρτήτως βιοαποδομησιμότητας των αποβλήτων υπολογίζεται το COD. Το COD είναι η απαίτηση σε οξυγόνο για την χημική οξείδωση των οργανικών ουσιών. Οι σταθμοί και η συχνότητα των δειγματοληψιών είναι ίδιοι με αυτούς του BOD.

Το COD υπολογίζεται με δυο μεθόδους. Μακρο-μέθοδος (όρια μεθόδου 50-2000 mg/l) ή μικρο-μέθοδος (όρια 50-2000 mg/l, με χρήση φωτόμετρου)^Χ. Κατά τον προσδιορισμό του COD με τη μακρο-μέθοδο είναι δυνατό να γίνουν ορισμένα σφάλματα τα οποία μπορεί να οφείλονται είτε στην παρουσία χλωριούχων ιόντων είτε στην παρουσία υψηλών συγκεντρώσεων ανόργανων ενώσεων που δρουν αναγωγικά (NO 3, Fe⁺⁺, S^- , Mn⁺⁺ κ.α) είτε ακόμη στις υψηλές συγκεντρώσεις αιωρούμενων στερεών, που όπως προαναφέρθηκε, αυξάνουν σημαντικά την μετρούμενη τιμή.

Δεδομένου ότι η ποιότητα των αστικών λυμάτων υπόκειται σε πολύ μικρές διακυμάνσεις έχει υπολογιστεί εμπειρικά ότι το COD και το BOD συνδέονται με τη σχέση : BOD / COD =1/1.25 έως 1/ 2,5.

6.2.6 Αμμωνία

Στα αστικά λύματα το αμμωνιακό άζωτο κυμαίνεται από 10-30 και 40 mg/l. Η πρωτοβάθμια καθίζηση είναι δυνατό να προκαλέσει μικρή αύξηση του αμμωνιακού αζώτου λόγω μερικής αμμωνιοποίησης των πρωτεϊνών και της ουρίας που βρίσκονται σε διάλυση.

Η μέτρηση του αμμωνιακού αζώτου στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων μπορεί να γίνει είτε με τη χρήση φωτόμετρου είτε ογκομετρικά (βασισμένη πάντα στην αντίδραση Nessler). Οι κύριες παράμετροι που εμποδίζουν τον προσδιορισμό της αμμωνίας είναι το χρώμα, η θολερότητα και η περιεκτικότητα του δείγματος σε μαγνήσιο.

Η συγκέντρωση που μετράται με τον τρόπο αυτό αντιστοιχεί σε mg/l αμμωνίας σαν άζωτο (N-NH3). Για να εκφράσουμε την τιμή σε mg/l NH3 πολλαπλασιάζουμε με 1,21 ενώ για mg/l NH4+ πολλαπλασιάζουμε με 1,29.

6.2.7 Νιτρικά

Τα νιτρικά ιόντα αντιστοιχούν στην ανώτατη οξειδωτική κατάσταση του αζώτου.

Είναι θερμοδυναμικώς σταθερά και η μεταβολές της συγκέντρωσης τους στις εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού οφείλονται στις βιολογικές δράσεις κατά τη

δευτεροβάθμια επεξεργασία, όπου πραγματοποιείται μερική νιτροποίηση της αμμωνίας σε νιτρώδη και μετά σε νιτρικά. Η οξείδωση των νιτρωδών σε νιτρικά είναι τόσο γρήγορη που εκτός μερικών εξαιρέσεων η συγκέντρωση των νιτρωδών δεν ξεπερνά τα μερικά δέκατα του mg/l.

Σφάλματα κατά τη μέτρηση των νιτρικών είναι δυνατό να προκληθούν από την παρουσία νιτρωδών (σε συγκέντρωση μεγαλύτερη από 2 mg/l), υπολειμματικού χλωρίου (κυρίως στην εκροή) και από την ύπαρξη χλωριόντων σε συγκέντρωση μεγαλύτερη από 1000 mg/l.

Τα νιτρικά υπολογίζονται με φασματοφωτόμετρο. Η συγκέντρωση που παίρνουμε είναι σε mg/l νιτρικών σαν άζωτο (N-NO3-). Για να πάρουμε αποτέλεσμα σε mg/l NO3- πολλαπλασιάζουμε με 4,43.

6.2.8 Ορθοφωσφορικά

Τα ορθοφωσφορικά (H2PO4-, HPO4-2, PO4-3) είναι η πιο διαδεδομένη μορφή φωσφόρου στα λύματα όπως και τα πολυφωσφορικά (π.χ. Να3(PO3)6) τα οποία όμως υδρολύονται βαθμιαία προς σταθερές ομάδες ορθοφωσφορικών. Τα ορθοφωσφορικά σε όξινο περιβάλλον, αντιδρούν με μολυβδαινικό αμμώνιο και σχηματίζουν μολυβδαινοφωσφορικό οξύ. Η ιδιότητα αυτή αποτελεί και την αρχή μέτρησης των ορθοφωσφορικών.

Ο προσδιορισμός της συγκέντρωσης των ορθοφωσφορικών στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων γίνεται με τη χρήση φασματοφωτόμετρου. Θετικές παρεμβολές δημιουργούνται από την παρουσία πυριτίου και αρσενικό, ενώ αρνητικές από την παρουσία αρσενικικού, φθοριούχα, θόριο, βισμούθιο, θειώδη, θειοθειικά, θειοκυανιούχα και περίσσεια μολυβδαινίου.

Η ελάχιστη ανιχνεύσιμη συγκέντρωση φωσφόρου είναι 0,2 mg/l P ενώ τα συνήθη όρια της μεθόδου είναι 1-20 mg/l P. Για να πάρουμε αποτέλεσμα σε mg/l PO4

πολλαπλασιάζουμε με 3,1.

6.2.9 Στερεά

Τα στερεά είναι υπεύθυνα για την θολότητα και το χρώμα των απόβλήτων (ιδιαίτερα τα αιωρούμενα). Διακρίνονται σε ολικά στερά (TS), αιωρούμενα στερεά (SS), πτητικά στερεά (VS), διαλυμένα στερεά (DS).

6.2.9.1 Ολικά στερεά (ΤS)

Η μέτρηση τους γίνεται με εξάτμιση ορισμένης ποσότητας δείγματος, σε κάψα πορσελάνης ή δίσκο αλουμινίου στους 103-105 ^ΟC. Η διαφορά του απόβαρου από το μικτό βάρος του στερεού υπολείμματος, μας δίνουν το βάρος των ολικών στερεών.

6.2.9.2 Αιωρούμενα στερεά (SS)

Τα αιωρούμενα στερεά περιλαμβάνουν όλα τα αιωρούμενα και καθιζάνοντα στερεά που κατακρατούνται σε φίλτρο με γυάλινες ίνες, οπής 1μ και παραμένουν μετά από ξήρανση του φιλτρου στους 103-105 ^ΟC.

Ο προσδιορισμός των αιωρούμενων στερεών είναι απαραίτητος για την εκτίμηση της φόρτισης των δεξαμενών, της ηλικίας των λασπών, του ρυθμού ανακυκλοφορίας, του SVI και του ρυθμού ανάλωσης οξυγόνου.

Τα αιωρούμενα στερεά διακρίνονται σε καθιζάνοντα και μη καθιζάνοντα. Τα καθιζάνοντα στερεά αποτελούν το μέρος των αιωρούμενων στερεών που έχουν αρκετό βάρος και μέγεθος για να καθιζήσουν σε μια ώρα σε ένα κώνο Imhoff.

Εκφράζονται σε mg/l. Η διαφορά των καθιζανόντων από τα αιωρούμενα δίνει τα μη καθιζάνοντα.

6.2.9.3 Διαλυμένα στερεά (DS)

Τα διαλυμένα στερεά είναι όλα τα διαλυμένα ή κολλοειδή, που περνούν από φίλτρο με γυάλινες ίνες και παραμένουν μετα από εξάτμιση και ξήρανση στους 180 ^ΟC.

Συνήθως δεν πραγματοποιείται εργαστηριακός προσδιορισμος των διαλυμένων στερεών καθώς προκύπτουν από τη διαφορά των ολικών στερεών από τα αιωρούμενα (DS=TS-SS).

6.2.10 Αλκαλικότητα

Η αλκαλικότητα των αποβλήτων προέρχεται από τα ανθρακικά και δισανθρακικά ιόντα, τα υδροξυλιόντα, τα φωσφορικά , βορικά ή πυριτικά άλατα. Ο προσδιορισμός της είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τη διαχείριση των χωνευτών της λάσπης.

6.2.11 Δείκτης Όγκου Λάσπης (SVI)

Ο δείκτης του όγκου της λάσπης (SVI ή Mohlmann Index) αποτελεί το μέτρο της δυνατότητας καθίζησης της λάσπης στη δευτεροβάθμια δεξαμενή και είναι ένας εναλλακτικός τρόπος καθορισμού του ρυθμού της επιστρέφουσας λάσπης και της καλής λειτουργίας της εγκατάστασης.

Ο δείκτης υπολογίζεται ως εξής:

SVI = (ΚΑΘΙΖΗΣΙΜΟΤΗΤΑ/ MLSS) * 10³

Οπου καθιζησιμότητα, ο όγκος των καθιζανόντων στερεών σε ml που προκύπτει ύστερα από καθίζηση δείγματος (από την δεξαμενή αερισμού) για 30 λεπτά σε κώνο Imhoff (1000 ml).

Στην πράξη, έχει βρεθεί ότι ο δείκτης SVI σχετίζεται άμεσα με τα χαρακτηριστικά καθίζησης της λάσπης. Πιο συγκεκριμένα:

• Για SVI<50 η λάσπη καθιζάνει εξαίρετα

• Για SVI=50-100 η λάσπη καθιζάνει πολύ καλά

• Για SVI= 100-150 η λάσπη καθιζάνει κανονικά

• Για SVI>150 η λάσπη δεν καθιζάνει καλά (συσσωμάτωση) (Κουϊμτζής, Σαμαρά,1995)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΗΜΙΚΩΝ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ 7.1 ΠΡΩΤΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ

Οι μετρήσεις έγιναν σε δύο κύκλους. Οι πρώτες μετρήσεις έγιναν το χρονικό διάστημα από 1/7/2003 έως 29/8/2003, δηλαδή πριν την αναβάθμιση και επέκταση της μονάδας. Σε αυτό τον κύκλο μετρήθηκαν οι παράμετροι T, PH, DO, Ν-NH4+, N- NO3-, PO4-3, Cl2, COD, TSS, VSS. Επίσης, σε αυτό τον κύκλο μετρήθηκαν οι διακυμάνσεις των μορφών του φωσφόρου στα στάδια επεξεργασίας των αποβλήτων, τα αποτελέσματα των οποίων παρατίθενται στο επόμενο καφάλαιο. Οι μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν στο ειδικά εξοπλισμένο εργαστήριο της ΜΕΥΑI. Τα δείγματα που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτή τη φάση των μετρήσεων ήταν στιγμιαία εκτός από δύο περιπτώσεις δειγμάτων [W2(M) και W5(Μ)] οι οποίες αναφέρονται παρακάτω.

Τα σημεία στα οποία πραγματοποιήθηκαν δειγματοληψίες στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων της πόλης των Ιωαννίνων, σε αυτό τον κύκλο, ήταν:

• W2: Έξοδος αμμοσυλλέκτη, είσοδο πρωτοβάθμιας καθίζησης

• W3: Έξοδος πρωτοβάθμιας καθίζησης, είσοδος αερισμού

• W5: Είσοδος πριν τη χλωρίωση

• W6: Έξοδος μετά τη χλωρίωση

• W2 (M): 24ωρη δειγματοληψία από το W2 (Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη )

• W5 (M): 24ωρη δειγματοληψία από το W5 (Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη )

• W4.1: πρώτη δεξαμενή αερισμού

• W4.2: δεύτερη δεξαμενή αερισμού, περίπου στην έξοδο προς το τέλος

• S1: Ανακυκλοφορία ιλύος, από δευτεροβάθμια καθίζηση προς δεξαμενή αερισμού

• S6: Μέσα στους χωνευτές ιλύος

Για τις μετρήσεις των COD, Ν-NH4+, N-NO3-, PO4-3, Cl2 έγινε χρήση του σπεκτοφωτόμετρου Hach με τον εξοπλισμό που το συνοδεύει. Σε κάθε δείγμα προστίθονταν το κατάλληλο αντιδραστήριο όπως υπαγόρευε το manual χρήσης (βασισμένο στο APHA-AWWA-WPCF, Standard Methods For The Examination Of Water And Wastewater, 17^th Edition, 1987) και η μέτρηση γινόταν στο ανάλογο μήκος κύματος (σύμφωνα και πάλι με τις οδηγείες της Hach) . Η μέτρηση του DO έγινε με οξυγονόμετρο με ηλεκτρόδιο μεμβράνης, του PH ηλεκτρομετρικά με PH- μετρο (ηλεκτρόδιο υάλου) ενώ η θερμoκρασία με θερμόμετρο ενσωματωμένο στο οξυγονόμετρο ή με το PH –μετρο αντίστοιχα.

Η μέτρηση των TSS έγινε ως εξής: Συγκεκριμένος όγκος δείγματος [ανάλογα με το είδος του δείγματος (π.χ έξοδος, δεξαμενές αερισμού κ.λ.π) και την φαινομενική περιεκτικότητα σε στερεά], φιλτράρονταν σε προζυγισμένα φίλτρα διαμέτρου οπών 0,45 μm. Στη συνέχεια τα φίλτρα ξηραίνονταν στους 105 ^οC για περίπου 2 ώρες και έπειτα ζυγιζόταν σε ζυγό ακριβείας. Τα αποτελέσματα της ζύγισης ήταν το βάρος και του φίλτρου και των στερεών μαζί. Τα αιωρούμενα στερεά υπολογίζονταν βάση της σχέσης:

ΤSS (ή MLSS)=(Α-Β)*1.000.000/ ‘Ογκος δείγματος

Όπου,

Α: Βάρος του φίλτρου μετά την φίλτρανση και ξήρανση Β: Βάρος του φίλτρου πρίν την φίλτρανση

Η μέτρηση των VSS γινόταν μία φορά την εβδομάδα, συγκεκριμένα την τελευταία μέρα της εβδομάδας. Η μέτρησή των VSS γινόταν ως εξής : καύση των φίλτρων (μετά από διήθηση, ξήρανση στους 105^οC για 2 ώρες περίπου και ζύγισή τους) σε πυραντήριο θρμοκρασίας 550 ^οC για 15 λεπτά. Μετά την ψύξη των δειγμάτων σε ξηραντήρα και τη ζύγισή τους σε ζυγό ακριβείας, προέκυψαν οι συγκεντρώσεις των VSS ή MLVSS από τη σχέση :

VSS (ή MLVSS)=(Β-Γ)*1.000.000 / Όγκος δείγματος Όπου,

Γ: Βάρος του φίλτρου μετά την καύση

Β: Βάρος του φίλτρου πρίν την καύση (μετά την φίλτρανση και ξήρανση)

Ακόμη, εκτιμήθηκε και ο δείκτης SVI στις δεξαμενές αερισμού. Όγκος δείγματος τοποθετείτο σε κώνο Imhoff (1000 ml) για 30 λεπτά και στη συνέχεια παρατηρόταν η αντίστοιχη καθιζησιμότητα.

Πρέπει να σημειωθεί το γεγονός ότι, και στους δύο κύκλους μετρήσεων δεν έγινε μέτρηση του BOD για τους εξής λόγους:

• Μετρήθηκε το COD που δείχνει το ολικό οργανικό φορτίο και έτσι δεν κρίθηκε απαραίτητη η μέτρηση του BOD.

• Στην είσοδο της μονάδας το φορτίο ήταν πολύ υψηλό λόγω της ύπαρξης βοθρολυμάτων και πολύ συχνά τοξικών λυμάτων και έτσι καθιστούσαν αδύνατη τη μέτρηση του BOD.

• Πολύ χρονοβόρα διαδικασία.

Επίσης, πρέπει να αναφερθεί ότι, μετρήθηκε το διαλυτό COD και όχι το ολικό COD (ολικό COD = σωματιδιακό COD + διαλυτό COD).

7.1.1 Αποτελέσματα και διαγράμματα πρώτου κύκλου μετρήσεων

Τα αποτελέσματα των μετρήσεων του πρώτου κύκλου, παρουσιάζονται αναλυτικά στους παρακάτω πίνακες :

1/7/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 21,2 21,6 21,6 21,7 21,2 21,3 21,5 29

PH 7,54 7,4 7,61 7,6 7,56 7,55 7,39 7,04

DO 2,6 3 0 0 0

Ν-NH4+ 44,8 21,8

N-NO3-

1,4

P- PO4-3 5 3

Cl2 0,02

COD 437 29

TSS 4238,7 110 9,6 2600 3584 4608,3 IMHOFF cm³/lt 500 570

2/7/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 21,3 21,8 22 22 21,8 21,8 21,9 29

PH 7,44 7,49 7,55 7,56 7,57 7,53 7,43 6,96

DO 2,9 3,1 0 0 0

Ν-NH4+ 44,8 28,5 68,8 21,75

N-NO3- 1,2 1

P- PO4-3 4,5 3,5

Cl2 0,04 COD 462 31 2649 59

TSS 2204 133 6,4 2705 3733,3 4808 2363,2 53,66 IMHOFF cm³/lt 420 670

3/7/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 21,8 21,9 22,5 22,7 22,2 22,2 22,5 28,4

PH 7,43 7,45 7,52 7,61 7,56 7,57 7,38 7,01

DO 2,3 2,6 0 0 0

Ν-NH4+ 44,25 30,25

N-NO3- 0,7

P- PO4-3 5,25 3,5 Cl2 0,04

COD 521 21

TSS 3443,9 154 9,2 2647 3660 4975 IMHOFF cm³/lt 420 650

4/7/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 21,7 22,1 22,8 22,8 22,4 22,3 22,5 28,4

PH 7,41 7,46 7,66 7,73 7,56 7,56 7,42 7,02

DO 2,4 2,6 0 0 0

Ν-NH4+ 41 25,25 62,25 24,25

N-NO3- 2 1

P- PO4-3 6 4,25

Cl2 0,04 COD 466 37 3852 32

TSS 3439 127,5 8 2506 3584 4446 2628 10 VSS 121,66 2058 2905 1895 10,4 IMHOFF cm³/lt 360 580

7/7/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 21,1 21,3 21,6 21,4 21,4 21,3 21,2 29,2

PH 7,36 7,5 7,55 7,48 7,5 7,52 7,4 7,01

DO 2,8 2,8 0 0 0

Ν-NH4+ 39 16,25 64 17,75

N-NO3- 1,1 1,3 P- PO4-3 4,75 3,5

Cl2 0,22 COD 388 10 6296 11

TSS 3180 123 4 3473 3946 5267 4665 13,5 IMHOFF cm³/lt 500 560

8/7/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 21,2 21,5 21,6 21,5 21,2 21,1 21,2 30,2

PH 7,47 7,47 7,65 7,68 7,68 7,61 7,55 7,4 7

DO 2,7 3,1 0 0 0

Ν-NH4+ 39,25 18,5

N-NO3- 1,3

P- PO4-3 5 3,75

Cl2 0,24

COD 434 26

TSS 3965 145 4,8 2975 4062 5226 IMHOFF cm³/lt 420 630

9/7/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 21,3 21,5 21,4 21,7 21 21 21,2 30,9

PH 7,45 7,59 7,6 7,58 7,63 7,63 7,46 7,03

DO 2,4 3,3 0 0 0

Ν-NH4+ 48 30,25 61,75 27,25

N-NO3- 0,1 0,1

P- PO4-3 5,25 4

Cl2 1,1

COD 404 26 5130 26 TSS 3306 107,4 4 2027 3640 5640 3672 10,9 IMHOFFcm³/lt 450 590

10/7/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 20,6 21 20,9 21,2 20,9 20,8 21,1 29,4

PH 7,47 7,5 7,62 7,64 7,62 7,58 7,43 7

DO 2,6 3,5 0 0 0

Ν-NH4+ 46,5 31,5

N-NO3- 1,4

P- PO4-3 5 4,5

Cl2 1,38

COD 449 21

TSS 3708 116,6 6 2825 3939 6384 IMHOFF cm³/lt 340 550

11/7/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 21,2 21,3 21,2 21 21 20,7 21,2 29,1

PH 7,4 7,5 7,63 7,65 7,67 7,64 7,4 7,07

DO 2,9 3,4 0 0 0

Ν-NH4+ 46 30,25 63 30

N-NO3- 1,1 0,8

P- PO4-3 4,75 3,75 Cl2 1,25 COD 419 25 3704 15

TSS 2586 96,18 8,43 2863 3835 5766 2540 16,6 VSS 83,2 2268 3047 1810 15,8 IMHOFF cm³/lt 430 640

14/7/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 21,7 21,4 21,4 21,3 21 21,1 21,3 29,9

PH 7,61 7,45 7,58 7,6 7,61 7,61 7,33 7

DO 2,8 2,9 0 0 0

Ν-NH4+ 51 25,25 47,75 24,25

N-NO3- 3,2 1,5

P- PO4-3 5 4,25

Cl2 0,04 COD 470 10 1280 11

TSS 310 133,3 4,7 3205 4733 6468 689 5,4 IMHOFF cm³/lt 430 590

15/7/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 21,6 21,6 22 21,8 22,1 21,7 21,8 25,5

PH 7,44 7,41 7,62 7,68 7,59 7,54 7,25 6,99

DO 2,6 3 0 0 0

Ν-NH4+ 56 25,5

N-NO3- 1,4

P- PO4-3 4,5 3,25 Cl2 0,23

COD 421 23

TSS 167,8 86 6,14 2889 4009 6176 IMHOFF cm³/lt 390 480

16/7/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 21,4 21,5 21,4 21,8 21 20,8 21,2 26,7

PH 7,55 7,45 7,52 7,68 7,59 7,54 7,37 6,95

DO 2,2 3,2 0 0 0

Ν-NH4+ 48,5 27,25 50,25 27,5

N-NO3- 0 0,4

P- PO4-3 4,5 3,25 Cl2 0,73

COD 437 30 720 16

TSS 362 84,2 6,4 3133 3614 6840 266 9,16 IMHOFF cm³/lt 500 520

17/7/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 21,3 21,4 21,4 21,3 21,5 21,5 21,3 28,9

PH 7,53 7,54 7,59 7,63 7,62 7,5 7,36 6,97

DO 2,7 3,2 0 0 0

Ν-NH4+ 45,75 30,25

N-NO3- 1

P- PO4-3 5 3,75

Cl2 0,04

COD 426 25

TSS 273 100 6,14 3133 4200 6205 IMHOFF cm³/lt 400 570

18/7/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 22 21,7 22 21,8 21,7 21,5 21,8 29,4

PH 7,58 7,53 7,54 7,52 7,61 7,58 7,33 6,93

DO 2,7 3,1 0 0 0

Ν-NH4+ 51,75 30,25 48 30

N-NO3- 0 0

P- PO4-3 4,75 3,5 Cl2 1,76

COD 525 10 595 8

TSS 926 173 4,8 3355 4444 6250 350 12,1 VSS 152 2733 3600 280 18,18 IMHOFF cm³/lt 410 680

21/7/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 22 22 22,6 21,8 22 21,5 21,7 29,1

PH 7,65 7,56 7,7 7,56 7,46 7,52 7,74 7,08

DO 3,4 2,5 0 0 0

Ν-NH4+ 45,5 13,25 66 16,5

N-NO3- 1,1 1,3

P- PO4-3 5 3

Cl2 0,07 COD 392 20 1355 18

TSS 1156 100 3,61 3415 4811 5853 2609 2,29 IMHOFF cm³/lt 420 600

22/7/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 21,8 21,7 21,7 21,9 21,8 21,5 22 28,5

PH 7,63 7,64 7,68 7,61 7,63 7,48 7,47 7,01

DO 2,7 2,8 0 0 0

Ν-NH4+ 52 21

N-NO3- 1

P- PO4-3 5,25 4,25 Cl2 0,21

COD 554 18

TSS 436 196 3,3 4062 4562 5469 IMHOFF cm³/lt 490 520

23/7/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 21,6 21,9 22,3 22,2 22,1 22 21,7 28,6

PH 7,63 7,62 7,65 7,71 7,59 7,45 7,5 7

DO 2,5 2,8 0 0 0

Ν-NH4+ 44,5 25 50,5 17,5

N-NO3- 1,8 1,4

P- PO4-3 4,5 4,25 Cl2 0,04 COD 384 12 2046 24

TSS 1305 87,5 3,6 3869 4919 5435 1380 12,2 IMHOFF cm³/lt 490 650

24/7/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 21,6 22 22,2 22,2 22,3 21,7 22,2 28,3

PH 7,55 7,47 7,64 7,62 7,65 7,63 7,46 7,05

DO 2,7 3,1 0 0 0

Ν-NH4+ 45,25 23,5

N-NO3- 1,1

P- PO4-3 4,5 4,25

Cl2 0,1

COD 466 17

TSS 1860 154,7 4 3323 5062 6067 IMHOFF cm³/lt 480 560

25/7/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 22 22,2 22,7 23 22,2 22,2 22,4 28,6

PH 7,6 7,58 7,68 7,67 7,68 7,71 7,48 7,04

DO 2,6 3,2 0 0 0

Ν-NH4+ 46,5 25,75 65,5 23

N-NO3- 5,2 2,2 0,5

P- PO4-3 5 4

Cl2 0,07

COD 358 25 212 28

TSS 1321 63 4,37 3761 4860 6300 1592 16 VSS 73,8 911,1 1248,5 436 16 IMHOFF cm³/lt 470 470

28/7/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 22,5 22,3 22,7 22,6 22,3 22,2 23 27,4

PH 7,61 7,66 7,64 7,68 7,6 7,57 7,38 7,05

DO 2,7 2,7 0 0 0

Ν-NH4+ 47,5 11,5 37 9,75

N-NO3- 1,1 0,8

P- PO4-3 4,5 3,5

Cl2 0,14

COD 509 43 565 28

TSS 233,3 228,8 3,94 3747 5162 6300 210 15,71

IMHOFF cm³/lt

29/7/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 22 22 22,5 22,7 22,1 22 22,3 26,3

PH 7,63 7,72 7,68 7,68 7,66 7,64 7,41 7,03

DO 2,3 2,9 0 0 0

Ν-NH4+ 19,25 35,75

N-NO3- 0,7

P- PO4-3 3,25 3

Cl2 0,05

COD 320 26

TSS 194,1 83,6 3,96 1333,3 4752 4875 IMHOFF cm³/lt 510 520

30/7/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 22,2 22,5 22,6 23 22,5 22,4 22,5 27,4

PH 7,65 7,64 7,68 7,45 7,58 7,54 7,41 7,07

DO 2,6 3,1 0 0 0

Ν-NH4+ 37,75 22 46 16,75

N-NO3- 1,6 0,7

P- PO4-3 3,75 4,25 Cl2 0,04

COD 420 25 581 24

TSS 162,5 146 2,7 3819 5231 380 15,3 IMHOFF cm³/lt 470 750

31/7/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 22,9 23,4 23 23 22,8 22,9 22,8 27,7

PH 7,63 7,67 7,73 7,73 7,65 7,65 7,46 7,05

DO 2,3 3,6 0 0 0

Ν-NH4+ 44 26

N-NO3- 0,9

P- PO4-3 4 4

Cl2 0,04

COD 519 23

TSS 411,1 200 3,43 6988 5281 7206

IMHOFF cm³/lt

1/8/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 22,1 21,8 22,2 22,2 21,7 21,5 22 27,5

PH 7,77 8,34 7,79 7,86 7,66 7,69 7,64 7,14

DO 2,5 2,9 0 0 0

Ν-NH4+ 44,75 22,25 52 22,25

N-NO3- 2,6 1,8

P- PO4-3 4 3,25

Cl2 0,02 COD 462 23 5100 39

TSS 374,2 150 3,3 3694 4881 7475 266,6 24,6

VSS 138 2975 3919 253,3 23,8 IMHOFF cm³/lt 390 550

5/8/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 22,9 22,4 22,7 22,8 22,1 22 22 28,9

PH 7,63 7,7 7,67 7,81 7,69 7,62 7,43 7,15

DO 2,2 2,9 0 0 0

Ν-NH4+ 39,5 16 31,5 9,5

N-NO3- 1,2 1,7

P- PO4-3 6 3,5

Cl2 0,12 0,12

COD 425 15 357 18

TSS 394,1 158 3,53 4247,7 5225 7000 166,6 7 IMHOFF cm³/lt 480 520

6/8/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 23,5 22,7 23,1 23,2 22,3 22,2 22,7 29,7

PH 7,68 7,7 7,69 7,81 7,57 7,62 7,46 7,07

DO 2,6 4 0 0 0

Ν-NH4+ 35,75 20

N-NO3- 1,1

P- PO4-3 4 3,5

Cl2 0,12

COD 405 7

TSS 411,66 160 5,5 4441 5658 8118 IMHOFF cm³/lt 410 820

7/8/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 22,2 22,5 22,9 23 22,5 22,1 22,2 29,1

PH 7,6 7,65 7,68 7,74 7,64 7,65 7,45 7,05

DO 2,1 3,8 0 0 0

Ν-NH4+ 38,25 18

N-NO3- 1,7

P- PO4-3 3,75

Cl2 0,06

COD 416 3

TSS 576,5 82,5 4 3973 4223 6469 IMHOFF cm³/lt 440 410

8/8/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 22,4 22,5 22,6 22,5 22,3 22 22,4 30,2

PH 7,65 7,63 7,65 7,67 7,62 7,59 7,45 7,07

DO 2,5 2,8 0 0 0

Ν-NH4+ 43,25 18,25

N-NO3- 1,4

P- PO4-3 4,5 3,5

Cl2 0,04

COD 551 9 TSS 332 215 4,05 4677 4986 7471 VSS 197,7 3769 4021,4 IMHOFF cm³/lt 470 800

11/8/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 21,4 21,6 21,3 21,7 21,4 21,1 21,4 28,2

PH 7,77 7,54 7,59 7,45 7,52 7,52 7,37 7,04

DO 2,5 2,4 0 0 0

Ν-NH4+ 42,5 13,25 16 13,25

N-NO3- 1,7 1,4

P- PO4-3 4,5 3,25 Cl2 0,05

COD 392 7 442 36

TSS 690 124 3,2 4177 5607,7 76428 240 20,7 IMHOFF cm³/lt 420 780

12/8/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 23 22,9 22,5 23,1 22,7 21,9 22,2 26,8

PH 7,64 7,49 7,63 7,77 7,54 7,52 7,37 7,06

DO 2,6 3,8 0 0 0

Ν-NH4+ 46 21,5

N-NO3- 1,1

P- PO4-3 4 4

Cl2 0,03

COD 442 24

TSS 820 180 1,2 4846 5808 7354 IMHOFF cm³/lt 490 670

13/8/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 21,8 21,9 21,9 22,2 22 21,7 22 26,4

PH 7,48 7,62 7,75 7,78 7,57 7,58 7,44 7,16

DO 2,4 3,7 0 0 0

Ν-NH4+ 45,75 22 43,5 22,25

N-NO3- 1,1 1,6

P- PO4-3 4,25 2,75 Cl2 0,03

COD 511 20 555 8

TSS 1680 186 4,4 4450 6016 7133 250 5,26 IMHOFF cm³/lt 500 650

14/8/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 21,9 21,7 22,2 21,6 21,8 21,6 21,5 26,2

PH 7,56 7,6 7,68 7,65 7,44 7,65 7,57 7,15

DO 2,3 3,5 0 0 0

Ν-NH4+ 41,5 28,75

N-NO3- 1

P- PO4-3 4 3 Cl2 0,08

COD 472 24

TSS 582 186 5,2 4666 5592 7320 IMHOFF cm³/lt 480 610

18/8/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 22,8 22,8 22,9 22,6 22,5 22,2 22,4 29,1

PH 7,63 7,46 7,57 7,65 7,57 7,54 7,26 7,05

DO 2,5 2,7 0 0 0

Ν-NH4+ 40,5 4,25 41,25 7,75

N-NO3- 1,1 1,1

P- PO4-3 3,75 2,5 Cl2 0,06

COD 416 20 747 19

TSS 364 138,7 4 4661,5 6216,6 8267 570 3,6 IMHOFF cm³/lt 480 660

19/8/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 22,9 23,7 22,7 23,4 22,7 22 22,3 28,1

PH 7,62 7,43 7,55 7,71 7,58 7,56 7,39 7,13

DO 1,9 3,5 0 0 0

Ν-NH4+ 43 17,5

N-NO3- 1,3

P- PO4-3 5,5 3,75 Cl2 0,15

COD 720 22

TSS 302 264 3,6 4640 6486 7554 IMHOFF cm³/lt 480 630

20/8/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 22,6 22,9 22,3 22,8 22,2 21,8 22,4 26,4

PH 7,63 7,53 7,75 7,78 7,59 7,52 7,38 7,08

DO 2,3 2,5 0 0 0

Ν-NH4+ 50 26,5 57 22,5

N-NO3- 1,1 0,9

P- PO4-3 6,5 4

Cl2 0,3

COD 498 3 634 28

TSS 1271 164 5,2 4742 6092 7927 452 6,45 IMHOFF cm³/lt 480 630

21/8/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 21,7 21 22 21,8 21,7 21,7 21,9 28,6

PH 7,98 7,7 7,62 7,73 7,69 7,67 7,44 7,12

DO 1,9 2,2 0 0 0

Ν-NH4+ 52,5 28

N-NO3- 1,1 P- PO4-3 4,5 3,75

Cl2 0,1

COD 439 18

TSS 814 128 8 4683 6617 7045 IMHOFF cm³/lt 250 670

22/8/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 23,5 23,6 22,9 23,6 23,5 22,6 22,9 26,6

PH 7,55 7,59 7,66 7,92 7,56 7,56 7,44 7,09

DO 2,1 3,6 0 0 0

Ν-NH4+ 46,75 31 44,25 31

N-NO3- 0,8 1,5

P- PO4-3 5,75 3,5 Cl2 0,06

COD 500 15 546 25

TSS 408 332 8,4 4925 6425 8358 326 9,6 VSS 282 3915 5117 238 10,8

IMHOFF cm³/lt

25/8/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 22 22 22,3 21,9 21,9 22 22,1 30,9

PH 7,54 7,56 7,46 7,63 7,61 7,56 7,53 7,08

DO 2,3 2,4 0,1 0 0

Ν-NH4+ 47 27,25 53 29,5

N-NO3- 1,3 0

P- PO4-3 5,25 3,75 Cl2 0,14

COD 463 38 554 28

TSS 424 226 7,6 5300 6890 8480 254 10 IMHOFF cm³/lt 720 700

26/8/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 22,5 22,3 22,4 22,3 22,3 22,3 22,5 29,8

PH 7,36 7,58 7,55 7,68 7,58 7,54 7,44 7,09

DO 2,4 3,9 0,2 0 0,1

Ν-NH4+ 53,75 36,75

N-NO3- 1,2

P- PO4-3 5,5 2,75 Cl2 0,34

COD 582 8

TSS 246 198 16,4 4709 5975 9680 IMHOFF cm³/lt 480 720

27/8/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 22,6 22,5 22,6 22,7 22,7 22,3 22,4 28,5

PH 7,63 7,54 7,56 7,3 7,6 7,61 7,55 7,04

DO 2,4 4,1 0,2 0,1 0,1 Ν-NH4+ 57,5 34,05 53 59,75

N-NO3- 0,7 1

P- PO4-3 5 5,5

Cl2 0,03

COD 580 5 493 31

TSS 397 200 10,5 6223 4873 7583 130 12,4 IMHOFF cm³/lt 600 670

28/8/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 22,122,

0 21,9 21,9 21,9 22,3 22,3 22,7 31,3 PH 7,58 7,52 7,69 7,58 7,68 7,62 7,39 7,03

DO 2,3 2,6 0 0 0

Ν-NH4+ 59,75 37,75 N-NO3- 0,07 P- PO4-3 5,25 2,75 Cl2 0,11

COD 572 4

TSS 275 160 9,6 4606 5400 8822 IMHOFF cm³/lt 450 600

29/8/2003

W2 W3 W5 W6 W4.1 W4.2 S1 S6 W2(M) W5(M) T 22,3 22,4 22,3 22,3 22,3 22,4 22,4 31,8

PH 7,48 7,55 7,63 7,43 7,59 7,56 7,42 7,05

DO 2,5 2,9 0,1 0,2 0,2

Ν-NH4+ 52,75 39,25 58,5 30,75

N-NO3- 0,7 0,6

P- PO4-3 6,75 4,5 Cl2 0,03

COD 570 4,5 480 28

TSS 1540 188 11,6 4027 5860 8286 1129 4,8 IMHOFF cm³/lt 950 500

Στις επόμενες σελίδες, ακολουθούν τα διαγράμματα που δείχνουν τις διακυμάνσεις των σημαντικότερων ρυπαντών της ΜΕΥΑ Ιωαννίνων, όπως προέκυψαν μετά από τις μετρήσεις του πρώτου κύκλου.

7.1.2 Συμπεράσματα-σχολιασμος πρώτου κύκλου μετρήσεων (πριν την αναβάθμιση και επέκταση)

Η μελέτη των παραπάνω πινάκων και διαγραμμάτων, μας δίνει τη δυνατότητα να εξάγουμε κάποια πρώτα συμπεράσματα σχετικά με την απόδοση της λειτουργίας της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων της πόλης των Ιωαννίνων. Αρχικά, γίνεται αντιληπτό το υψηλό φορτίο εισόδου το οποίο καλείται να επεξεργαστεί η Μ.Ε.Υ.Α.Ι.

Το γεγονός αυτο οφείλεται στο υψηλό ρυπαντικό φορτίο που δέχεται η μονάδα εξαιτίας της απόρριψης βοθρολυμάτων στην εγκατάσταση, το οποίο ξεπερνάει κατά πολύ όχι μόνο το μέσο φορτίο αλλα και το μέγιστο φορτίο που μεταφέρεται από την πόλη μέσω του κεντρικού αποχετευτικού αγωγού. Η υπέρβαση του φορτίου σχεδιασμού ενδέχεται να οφείλεται, σε μικρότερο βαθμό και στην εισροή ομβρίων υδάτων στο δίκτυο κατά τους χειμερινούς μήνες. Ενώ το πρόβλημα εντείνεται από το γεγονός ότι η ροή του φορτίου αυτού δεν είναι συνεχής, αλλά γίνεται κατά παρτίδες.

Έτσι, παρατηρούμε ότι οι συγκεντρώσεις του χημικά απαιτούμενου οξυγόνου (COD) στην είσοδο της μονάδας, W2(M) κυμαίνονται από 357 mg/l στις 5/8/2003, η χαμηλότερη τιμή, έως και 6296 mg/l στις 7/7/2003, η μέγιστη τιμή, αρκετά υψηλή με βάση τα δεδομένα σχεδιασμού της μονάδας. Οι μεγάλες τιμές οργανικού φορτίου στην είσοδο συνδέονται με τις μεγάλες συγκεντρώσεις αιωρούμενων στερεών.

Παρόλα αυτά, μετά την πρωτοβάθμια καθίζηση W3, οι τιμές του COD μειώνονται αρκετά. Πρέπει να σημειωθεί ότι, αυτό που έχει μετρηθεί είναι το διαλυτό COD και όχι το ολικό COD που είναι το διαλυτό και το σωματιδιακό COD μαζί. Δεν ήταν δυνατό να μετρηθεί και το σωματιδιακό COD, αφού λόγω της ανεπαρκούς λειτουργίας της δεξαμενής καθίζησης πολλές φορές η ιλύς αντί να καθιζάνει απομακρυνόταν από την υπερχείλιση ή συχνά ξεχείλιζε και έξω απο τη δεξαμενή. Το γεγονός αυτό, αντιμετωπιζόταν με κάποιες υδραυλικές ρυθμίσεις δηλαδή, η καθίζηση γινόταν μέσω διακοπτόμενης επιστροφής ιλύος που εφαρμοζόταν κατά τακτά χρονικά διαστήματα στη δεξαμενή. Τελικά, στην έξοδο οι τιμές του COD κυμαίνονται από 3 mg/l στις 7/8/2003 έως 43 mg/l στις 28/7/2003. Όπως φαίνεται η αφαίρεση του διαλυτού COD γίνεται με υψηλή απόδοση, παρατηρούμε δηλαδή αφαίρεση διαλυτού COD σε ποσοστό 95 %.

Η συγκέντρωση του διαλυμένου οξυγόνου στην έξοδο, είναι υψηλή, με μέσο όρο συγκέντρωσης 3 mg/l, σε σχέση με το προβλεπόμενο όριο που είναι 2 mg/l. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι και στις δύο δεξαμενές αερισμού το διαλυμένο οξυγόνο είναι κατά κύριο λόγο 0. Αυτό συμβαίνει λόγω της ανεπαρκούς λειτουργίας των δεξαμενών αερισμού εκείνη την περίοδο, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ανοξικών συνθηκών και τη μη σωστή επεξεργασία των αποβλήτων. Μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα τα προβλήματα που δημιουργούσε η έλλειψη οξυγόνου που υπήρχε στις δεξαμενές αερισμού, αν παρατηρήσουμε τις τιμές του αμμωνιακού και του νιτρικού αζώτου στην έξοδο. Στις δεξαμενές αερισμού, υπό κανονικές συνθήκες οξειδώνεται το αμμωνιακό άζωτο σε νιτρικά. Παρατηρώντας τις τιμές του αμμωνιακού αζώτου στην έξοδο, βλέπουμε ότι ο μέσος όρος τιμών είναι 24,69 mg/l, τιμή που ξεπερνάει κατά πολύ το όριο διάθεσης που είναι όπως αναφέρθηκε παραπάνω τα 2 mg/l. Αυτό δείχνει ότι, δε γίνεται οξείδωση του αμμωνιακού αζώτου στη δεξαμενή αερισμού όπως θα έπρεπε. Επίσης, παρατηρώντας τις τιμές των νιτρικών στην έξοδο βλέπουμε ότι είναι πολύ χαμηλές (από 0 έως 3,2), ενώ θα περιμέναμε να είναι μεγαλύτερες αφού υπό κανονικές συνθήκες προέρχονται από την οξείδωση του αμμωνιακού αζώτου. Ήδη το διάστημα αυτό βρισκόταν υπό κατασκευή

οι νέες δεξαμενές αερισμού οι οποίες και τέθηκαν σε λειτουργία μετά την αναβάθμιση της μονάδας και οι παλιές χρησιμοποιούνται πλέον ως αναερόβια και ανοξική δεξαμενή για την αφαίρεση αζώτου και φωσφόρου.

Όσον αφορά τις συγκεντρώσεις του αμμωνιακού αζώτου, παρατηρούμε ότι μετά την πρωτοβάθμια καθίζηση ο μέσος όρος των τιμών είναι 45,4 mg/l και κυμαίνονται μεταξύ 19,25 mg/l στις 29/7/2003 και 59,75 mg/l στις 28/8/2003. Στην έξοδο οι τιμές αυτές κυμαίνονται από 4,25 mg/l στις 18/8/2003 έως και 39,25 mg/l στις 29/8/2003 με μέσο όρο 24,69 mg/l πολύ πάνω από το προβλεπόμενο όριο. Το γεγονός αυτό είναι πολύ λογικό να συμβεί, αφού όπως αναφέρθηκε παραπάνω οι δεξαμενές αερισμού δεν λειτουργούσαν σωστά. Όπως φαίνεται λοιπόν, η μονάδα αντιμετωπίζει σημαντικό πρόβλημα απομάκρυνσης αζώτου Αυτό βέβαια αποτελεί υψηλό κίνδυνο για την εμφάνιση ευτροφισμού και τη δημιουργία ανεπιθύμητων συνθηκών στον τελικό αποδέκτη και κυρίως στον ποταμό Καλαμά στον οποίο καταλήγει η υπερχείλιση της τάφρου της Λαψίστας. Το ποσοστό αφαίρεσης του αμμωνιακού αζώτου είναι 45 %.

Αντίθετα με το άζωτο, ο φώσφορος δεν φαίνεται να αγγίζει υψηλές συγκεντρώσεις τόσο στην είσοδο όσο και στην έξοδο. Δηλαδή, μετά την πρωτοβάθμια καθίζηση οι τιμές του φωσφόρου κυμαίνονται από 3,25 mg/l στις 9/7/2003 έως 6,75 mg/l στις 29/8/2003, με μέσο όρο τιμών 4,8 mg/l. Στην έξοδο κυμαίνονται από 2,75 mg/l στις 26/8/2003 έως 4,5 mg/l στις 10/7/2003, με μέσο όρο 3,68 mg/l. Οι συγκεντρώσεις των ορθοφωσφορικών μπορεί να μην θεωρούνται και τόσο υψηλές για την είσοδο. Το γεγονός όμως ότι αυτές οι συγκεντρώσεις δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερη μείωση κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας κάνει εμφανές το πρόβλημα της μονάδας όσον αφορά την απομάκρυνση του φωσφόρου. Το ποσοστό αφαίρεσης των ορθοφωσφορικών είναι 24 %. Ανάλογα προβλήματα με το άζωτο μπορεί να δημιουργήσει και ο φώσφορος στον τελικό αποδέκτη. Από αυτές τις τιμές και μόνο κρίνεται δικαιολογημένη η απόφαση αναβάθμισης της μονάδας ώστε μέσω των διαδικασιών της νιτροποίησης-απονιτροποίησης και της βιολογικής αποφωσφόρωσης να επιτυγχάνεται υψηλότερος βαθμός απομάκρυνσης αζωτούχων και φωσφορικών ενώσεων.

Όσον αφορά τη συγκέντρωση των ολικά αιωρούμενων στερεών, παρατηρούμε ότι στην είσοδο κυμαίνονται από 194,1 mg/l στις 29/7/2003 έως μέγιστη συγκέντρωση 4238,7 mg/l στις 1/7/2003, με μέσο όρο 1179,75 mg/l. Απο την άλλη, οι συγκεντρώσεις των VSS στην είσοδο για τις μέρες που μετρήθηκαν κυμαίνονται από 238 mg/l στις 22/8/2003 έως και 1895 mg/l στις 1/7/2003, με μέσο όρο τιμών τα 818,7 mg/l. Στην έξοδο, οι συγκεντρώσεις των TSS κυμαίνονται από 1,2 mg/l στις 12/8/2003 έως 11,6 mg/l στις 29/8/2003, με μέσο όρο 5,73 mg/l, ενώ οι συγκεντρώσεις των VSS κυμαίνονται από 23,8 mg/l στις 1/8/2003 έως και 10,4 mg/l στις 4/7/2003, με μέσο όρο 15,83 mg/l. Όπως παρατηρούμε, οι συγκεντρώσεις των TSS στην είσοδο είναι αρκετά αυξημένες και αυτό οφείλεται όπως προαναφέρθηκε από την απόρριψη βοθρολυμάτων στην εγκατάσταση. Παρόλα αυτά, στην έξοδο παρατηρούμε αρκετά μεγάλη μείωση των TSS, αφού και το ποσοστό απομάκρυνσης είναι 99% και αυτό οφείλεται στις υδραυλικές ρυθμίσεις που γινόταν στη πρωτοβάθμια δεξαμενή καθίζησης όπως αναφέρθηκε παραπάνω. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με την περίπτωση των VSS όπου το ποσοστό απομάκρυνσής τους είναι 98 %. Επίσης, παρατηρείται γενικά ότι ο δείκτης καθιζησιμότητας SVI είναι υψηλός, αφού οι τιμές του κυμαίνονται κατά μέσο όρο στην πρώτη δεξαμενή αερισμού 470,23

mg/l και στη δεύτερη 619,52 mg/l δηλαδή, δεν υπάρχει καλή καθιζησιμότητα, γεγονός που επιβεβαιώνει τα προβλήματα της μονάδας.

Γενικά, όπως φαίνεται αρκετά αποτελεσματική στη λειτουργία της μονάδας ήταν η προσθήκη υδραυλικών ρυθμίσεων όπου γινόταν διακοπτόμενη επιστροφή ιλύος, αφού οι συγκεντρώσεις των παραμέτρων που μετρήθηκαν παρουσιάζουν ικανοποιητική μείωση μετά την πρωτοβάθμια καθίζηση.

Τέλος, οι συγκεντρώσεις του υπολειματικού χλωρίου είναι αρκετά ικανοποιητικές και εντός του προβλεπόμενου ορίου εκτός από ελάχιστες μέρες που οφείλεται σε κάποιο τεχνικό λάθος του προσωπικού εργασίας. Όσον αφορά τη θερμοκρασία, οι τιμές της είναι ικανοποιητικές, καθώς και το PH,οι τιμές του οποίου κυμαίνονται σε κανονικά επίπεδα.

Συμπερασματικά λοιπον, μπορούμε να αναφέρουμε την απόδοση της αφαίρεσης των σημαντικότερων ρυπαντών που μετρήθηκαν στη μονάδα για το χρονικό διάστημα από 1/7/2003 έως 19/8/2003. Έτσι:

9 Απόδοση αφαίρεσης COD 95 % 9 Απόδοση αφαίρεσης Ν-NH4+ 45 % 9 Απόδοση αφαίρεσης P-PO4-3 24 % 9 Απόδοση αφαίρεσης TSS 99 % 9 Απόδοση αφαίρεσης VSS 98 %

7.2 ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ

Ο δεύτερος κύκλος μετρήσεων περιλαμβάνει τις συγκεντρώσεις των σημαντικότερων παραμέτρων μετά την αναβάθμιση και επέκταση της Μ.Ε.Υ.Α της πόλης των Ιωαννίνων. Όπως αναφέρθηκε, η τριτοβάθμια επεξεργασία τέθηκε σε λειτουργία τον Ιανουάριο του 2004. Κατά τη διάρκεια του μεταβατικού σταδίου λόγω των συχνών διακοπών της λειτουργίας δεν ήταν δυνατό να γίνουν οι περισσότερες μετρήσεις και έτσι, δεν μπορούσαμε να έχουμε ικανοποιητικά αποτελέσματα. Γι’αυτό, όταν ολοκληρώθηκε η αναβάθμιση και επέκταση και η μονάδα βρισκόταν σε πλήρη λειτουργία πήραμε τις συγκεντρώσεις των σημαντικότερων παραμέτρων για να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα για την απόδοση της Μ.Ε.Υ.Α.Ι. Οι μετρήσεις αφορούν το χρονικό διάστημα από 18/2/2004 έως 15/7/2004. Σε αυτό τον κύκλο μετρήθηκαν οι παράμετροι T, PH, COD, Ν-NH4+, N-NO3-, P-PO4-3, Cl2, P-ολικός και TSS. Τα δείγματα που χρησιμοποιήθηκαν ήταν σύνθετα (Composite), δηλαδή, παιρνόταν από ένα σημείο δείγμα κάθε μία ώρα και στο τέλος αναμιγνυόταν τα δείγματα της κάθε ώρας. Τα σημεία στα οποία πραγματοποιήθηκαν οι δειγματοληψίες σε αυτό τον κύκλο ήταν:

• W2: Έξοδος αμμοσυλλέκτη, είσοδος πρωτοβάθμιας καθίζησης

• W6: Έξοδος μετά τη χλωρίωση

Ο τρόπος με τον οποίο μετρήθηκαν οι παράμετροι είναι αυτός που αναφέρθηκε και στον πρώτο κύκλο μετρήσεων.

7.2.1 Αποτελέσματα και διαγράμματα δεύτερου κύκλου μετρήσεων

Τα αποτελέσματα των μετρήσεων του δεύτερου κύκλου, παρουσιάζονται αναλυτικά στους παρακάτω πίνακες:

Για W2: Έξοδος αμμοσυλλέκτη, είσοδος πρωτοβάθμιας καθίζησης προέκυψαν :

W2

T PH COD Ν-NH4+ N-NO3- P-PO4-3 P-ολικός TSS

18/2/2004 1,5 8,3 287 54 4,4 3 244

19/2/2004 5,9 7,79 449 30 2 3,75 208

20/2/2004 11,4 7,58 405 28 3,7 2 272

23/2/2004 8,8 7,7 188 28,5 2,5 0,92 222

24/2/2004 8,8 7,69 177 16,7 3 0,92 280

25/2/2004 15,2 7,8 366 34,5 1,6 3 3,66 386 26/2/2004 10,8 7,62 239 24,75 2,4 1,25 1,25 252 27/2/2004 14,6 7,4 660 19 3,6 2,75 2,50 391

1/3/2004 10,8 7,58 274 21 2,1 0,85 0,67 141 2/3/2004 10,2 7,55 324 28 3 4,25 4,00 123

3/3/2004 8,7 7,66 464 24 3 2 2,50 142

4/3/2004 10,3 7,22 324 18,3 3,5 2 4,25 186

5/3/2004 5,3 6,67 726 18,3 3 2,25 263

8/3/2004 8,5 7,12 405 20,5 4,1 2 133

9/3/2004 7,8 7,1 317 21 3 1,75 7,50 238

10/3/2004 6,5 7,35 162 12,75 3,9 1,75 129

11/3/2004 6,3 7,34 285 25,25 4,1 1,5 3,17 191

12/3/2004 9,1 7,21 232 23,75 3,5 3 238

15/3/2004 6,7 7,31 282 12,25 3,2 0,75 134 16/3/2004 10,4 7,48 357 23 2 3 3,67 174 17/3/2004 8,1 6,99 298 23,25 2,2 2,75 160 18/3/2004 14,1 7,5 989 29 2,6 2,5 6,83 362 19/3/2004 10,5 7,31 1095 28,5 1,9 6,5 795 22/3/2004 12,5 7,52 1465 23,25 1,9 2,5 1557 23/3/2004 12,5 7,51 1106 21,25 1,7 15,25 16,17 1144 24/3/2004 9,9 7,22 1667 27,25 2 11,25 12,83 1402 25/3/2004 7,3 998 34,75 2,1 5,25 12,83 900 26/3/2004 10,2 7,48 542 23 2,7 3 6,50 297 29/3/2004 11,6 7,18 819 18,75 1 2,5 8,67 1457 30/3/2004 12,6 7,27 14,25 1,4 1,8 3,83 260 31/3/2004 7,48 501 22,25 2,2 6,25 7,17 484

1/4/2004 11,6 7,45 298 21,25 2,2 1,25 6,50 107 2/4/2004 9,2 7,32 2060 25,25 1,5 2 13,10 457 5/4/2004 11,3 7,61 2768 24,75 1,7 11 20,67 2217 6/4/2004 9,9 7,67 808 17,75 1,9 1,45 6,50 485 7/4/2004 13,7 7,36 1868 20,25 1,9 13,75 14,33 1471 8/4/2004 12,5 7,45 3425 23,5 2,2 21,5 2330 13/4/2004 13,4 7,5 1890 32 3 21,75 31 1837 14/4/2004 11,5 7,59 3250 29,25 2,5 33,5 23,16 2262

15/4/2004 11,5 7,6 1102 31 1,8 28 2140

16/4/2004 11,5 7,44 3255 21,25 1,8 17,5 21,5 1976 17/4/2004 13,5 7,63 2515 34,75 1,5 17,5 1952 18/4/2004 16 7,53 2780 26 1,5 18,17 2110 19/4/2004 13,4 7,4 2515 14 0,7 9,75 11,13 1740 20/4/2004 13 7,23 1775 23,5 1,4 14,75 20,33 1382 21/4/2004 7,6 7,41 1385 27,5 1,3 11,5 15,33 1129 22/4/2004 12,5 7,34 2043 29,75 1,5 10 40 1488

23/4/2004 9,8 7,43 1240 27,5 1,3 36 809

24/4/2004 17,3 7,85 1860 46,5 2 46 1937

25/4/2004 14,8 7,56 851 29,75 2 50 590

26/4/2004 11,9 7,36 1489 34,75 1,3 19,25 39,5 1271 27/4/2004 14,1 7,45 2955 36,25 1,4 13,75 71,5 1613 28/4/2004 14,6 7,48 1705 27 1,4 36,5 21,33 1800 29/4/2004 12,1 7,32 1340 32,5 1,7 1713 30/4/2004 7,25 3325 39,25 1,8 25,7 2530 3/5/2004 7,32 3615 21,5 0,9 19,5 2390 4/5/2004 7,35 3005 27 1,4 25 1817

5/5/2004 14,8 7,26 2225 40,75 1,4 18 1909

6/5/2004 14,8 7,28 4135 26 1,2 3 19,5 2550 7/5/2004 13,1 7,38 2465 20 1,4 3,75 17,5 1865 10/5/2004 14,5 7,41 4180 21,5 1,7 4,37 27,5 2063 11/5/2004 7,36 1736 25,25 1,2 3,75 2580 12/5/2004 7,4 3050 27,5 1,8 25 2323 13/5/2004 7,38 3046 23,25 1,2 29,5 3390 14/5/2004 14,6 7,26 3450 50,6 3,1 2978 17/5/2004 7,59 3333 23,5 1,4 2677 18/5/2004 7,46 386 25,5 2,9 124

19/5/2004 7,72 550 53 4,2 5,25 293 20/5/2004 7,46 357 27,5 3,6 8 300 21/5/2004 15,9 7,67 28,5 3,5 2 9,5 295 24/5/2004 16,5 7,63 366 21,25 2 1,2 2,3 220 25/5/2004 15,6 7,44 970 36 1,6 1,39 5,6 531 26/5/2004 7,34 1556 37,5 3 3 5,2 1073 27/5/2004 14,9 7,44 2227 32 1,7 5,83 1048

1/6/2004 7,3 4510 37,75 1,4 7,65 2,5 3267 2/6/2004 3,35 2715 36 2,4 10 2837 3/6/2004 7,29 16 26,75 1,3 12,2 2187 4/6/2004 7,3 6957 30,25 1,1 10,17 5637

7/6/2004 14,1 7,39 3740 27,5 2 23 2560

8/6/2004 15,1 7,23 3880 27,5 1,4 22,5 2372 9/6/2004 7,38 2600 31,75 3,3 17,5 1587 10/6/2004 15,7 7,36 4525 27,5 2,6 23,5 2662 11/6/2004 16,2 7,18 3565 24,25 1,9 26,5 2326

14/6/2004 16,7 7,31 24 38 2,1 25,5 2414

15/6/2004 19,2 7,31 5102 30,5 2,6 4,25 17,5 4417 16/6/2004 18 7,04 3040 34,75 2,8 16,5 1938

17/6/2004 19,7 7,15 5585 26,75 1,7 17 3515

18/6/2004 19,5 7,31 4945 28,5 1,8 3082 21/6/2004 19,7 7,35 4725 33,75 3,1 2828 22/6/2004 18,7 7,29 4316 40,5 2,4 18,5 2480 23/6/2004 16,9 7,41 3135 48,25 3,2 2390 24/6/2004 19,8 7,26 2165 37 2,8 19,75 1682 25/6/2004 7,32 4167 38,75 2,9 2826 28/6/2004 20,7 7,13 4650 43,5 3,1 3400 29/6/2004 7,26 5095 34 2,7 19,5 4163 30/6/2004 7,08 4270 40,75 2,5 2789 1/7/2004 7,25 5208 38 2,3 15,5 3613 2/7/2004 7,12 4583 41,5 3,4 3397 5/7/2004 22,1 7,18 3030 32 2 3867 6/7/2004 7,01 3814 42 3,3 18,5 1485 7/7/2004 7,29 665 35 4,3 198

8/7/2004 22,6 7,14 1068 37,75 4,5 9,2 508

9/7/2004 19,9 7,23 514 33,5 2,4 203 12/7/2004 7,4 434 30,75 4,8 174 13/7/2004 20,9 7,21 347 41,75 4,7 9,25 464 14/7/2004 7,62 661 40,25 5,7 272 15/7/2004 19,9 7,38 201 33,25 3,2 4,95 138

Και για W6: Έξοδος μετά τη χλωρίωση, προέκυψαν:

W6

T PH COD Ν-NH4+ N-NO3- P-PO4-3 P-ολικός TSS

18/2/2004 2,8 7,74 7 0,73 6,8 3,8 22,4

19/2/2004 5,9 7,86 27 0,24 6,4 1,25 60,8

20/2/2004 9,6 7,74 109 0,72 4,7 0,92 70,4

23/2/2004 8,5 7,54 18 1,05 5,9 2,25 10,06

24/2/2004 8,8 7,65 14 0,07 7,8 2,00 4,96

25/2/2004 14 7,53 26 6,5 8,8 1 2,32 18,5

26/2/2004 9,6 7,5 39 1,26 8,1 1 1,25 34

27/2/2004 13,4 7,53 35 0,08 6,8 0,75 0,42 41 1/3/2004 8,8 7,78 16 0,57 4,4 0,5 0,42 15 2/3/2004 12 7,44 95 0,32 5,9 2,75 3,00 79 3/3/2004 6,9 7,69 118 1,75 5,9 1,75 2,00 96 4/3/2004 9,2 7,35 84 0,62 6,4 1,2 1,75 78

5/3/2004 4,6 7,05 104 0,82 6,7 1,75 104

8/3/2004 8,3 7,29 15 0,49 6,6 2,5 5,5

9/3/2004 6,5 7,33 5* 1,25 6,6 1 2,00 28,1

10/3/2004 9 6,93 111 0,29 7,7 1,5 112

11/3/2004 7,4 7,51 15 0,24 9 0,5 0,50 10,7

12/3/2004 8,8 7,4 11 0,1 8,9 1,25 11,6

15/3/2004 7,7 7,09 7 0,14 6 0,25 14,8

16/3/2004 11,5 7,24 18 0,22 4,7 0,5 0,67 9,2

17/3/2004 7,9 7,32 14 0,19 5,8 1,25 7,25

18/3/2004 16,6 7,2 75 0,55 5 0,75 1,67 8 19/3/2004 11,5 7,09 98 0,21 6,3 2,5 150

22/3/2004 13 7,63 21 0,27 5,6 1,5 6,4

23/3/2004 12,7 7,31 24 0,84 7,1 1,75 3,00 6,25 24/3/2004 10,2 7,08 7 0,63 6 2,5 3,00 8,4 25/3/2004 7,15 56 0,46 9,6 1 2,50 9,3 26/3/2004 10,5 7,49 42 0,2 4,2 1 1,67 14

29/3/2004 11 7,28 14 0,42 7,4 1 26

30/3/2004 12,5 7,12 0,59 6,5 1,25 1,00 16,4 31/3/2004 16 7,23 0,19 5,3 1,25 0,33 6

1/4/2004 11,6 7,62 77 0,36 5,6 0,75 1,00 10,4 2/4/2004 8 7,57 120 0,18 5,5 0,5 0,28 100 5/4/2004 10,8 7,41 115 0,24 5,7 1,5 0,30 8 6/4/2004 10,1 7,36 33 0,41 6 0,75 0,32 14,8 7/4/2004 13,9 7,31 27 0,25 6,7 0,65 1,50 5,8 8/4/2004 13,9 7,31 27 0,25 6,7 0,54 5,8 13/4/2004 13 7,39 40 0,2 9,8 0,75 0,16 6 14/4/2004 12,2 7,59 33 0,42 8,8 0,25 0,32 4,8

15/4/2004 12 7,32 31 0,32 6,5 0,31 4,6

16/4/2004 12,6 7,41 24 0,41 8,8 0,25 0,31 5

17/4/2004 13,7 7,34 20 0,2 7,9 0,33 7

18/4/2004 15,1 7,82 16 0,24 7,2 0,14 6,2 19/4/2004 13,5 7,52 13 0,55 6,6 0,5 0,18 6,8 20/4/2004 13,2 7,24 10 0,68 7,8 0,95 0,3 3,2 21/4/2004 7,9 7,33 1 7 0,5 0,16

22/4/2004 12 6,9 18 1,1 6,5 0,6 1 6

23/4/2004 11,8 6,86 23 1,3 4,5 0,95 9

24/4/2004 17,7 7,01 23 0,8 3,6 0,9 3,5

25/4/2004 16,3 7,4 25 0,46 3,6 0,78 3,6

26/4/2004 12,7 7,38 8 1 4 0,5 1 7,2

27/4/2004 13,7 7,19 28 2,66 3,2 0,55 0,975 8 28/4/2004 14,6 7,34 15 4,25 0,8 1 1,26 6,4

29/4/2004 12 7,28 33 0,96 2,9 0,34 6,8

30/4/2004 7,22 20 0,1 16,8 0,19 12

3/5/2004 14,6 7,29 15 0,08 6,8 0,18 6

4/5/2004 7 15 0,21 7,2 0,12 2,4 5/5/2004 14,6 7,25 18 0,38 7,9 0,21 5,6 6/5/2004 15,2 7,16 30 0,09 8,7 0,29 0,23 6,4 7/5/2004 13,7 7,49 44 0,06 15,7 0,5 0,21 6,8 10/5/2004 14,2 7,46 15 0,02 12,3 0,23 0,12 5,2 11/5/2004 7,1 14 0,23 12,2 0,15 1,6 12/5/2004 7,27 17 0,29 10,2 0,1 2,8 13/5/2004 7,13 11 0,88 9,4 0,15 3,4 14/5/2004 15 7,14 8 0,98 10,2 0,16 0,21 4,2 17/5/2004 7,88 16 0,01 17,3 4,2 18/5/2004 7,09 8 0,29 9,6 3,2 19/5/2004 7,31 30 0,2 8,8 0,2 1,9 20/5/2004 7,2 5 0,29 7,6 0,1 1,9 21/5/2004 15,97 7,67 0,21 9,6 1,8 0,3 2,7 24/5/2004 16,5 7,26 32 0,32 3,5 0,38 0,31 4,8 25/5/2004 15,6 7,44 6 0,81 4,1 0,43 0,46 6 26/5/2004 39 1,09 4,4 0,48 0,3 2 27/5/2004 14,6 7,58 1,61 2,9 0,71 0,01 1

1/6/2004 7,4 13 0,33 6 1,04 0,37 4,2 2/6/2004 7,38 10 0,32 7,1 0,52 2,3 3/6/2004 7,33 16 0,63 6,9 0,54 6,5 4/6/2004 7,4 10 0,21 7,9 0,56 2,7 7/6/2004 14,3 7,64 62 0,3 7,6 2,2 0,54 5 8/6/2004 15,4 7,39 14 0,41 8,6 0,59 8,6 9/6/2004 7,6 17 0,63 9,8 0,64 4,8 10/6/2004 16,2 7,68 11 0,35 7,3 0,63 2,9 11/6/2004 16,2 7,52 16 0,43 6,4 0,74 4 14/6/2004 17,7 7,58 24 0,31 6,2 0,65 3 15/6/2004 19,2 7,59 6 0,45 6,2 1,36 0,68 4,4

16/6/2004 19 7,25 21 0,5 7,9 0,73 3

17/6/2004 20,1 7,26 12 0,25 7 0,69 5,4

18/6/2004 19,6 7,59 14 0,37 6,3 3 21/6/2004 19,8 7,55 30 0,21 9,2 18 22/6/2004 19,7 7,51 15 0,33 9,9 0,72 2,3 23/6/2004 17,4 7,74 16 0,1 10,3 3 24/6/2004 18,8 7,58 28 0,21 9,9 3,4 25/6/2004 7,56 13 0,1 9,8 3,4 28/6/2004 23,5 7,29 14 0,63 4,2 2,4 29/6/2004 7,54 20 0,34 5,2 0,79 3

30/6/2004 7,35 35 7 2,4

1/7/2004 7,29 13 0,3 5,2 0,6 2 2/7/2004 7,46 13 0,35 5,6 1,2 5/7/2004 23,6 7,38 20 0,34 5,4 4,8 6/7/2004 7,25 18 0,24 5,3 0,8 2 7/7/2004 7,25 18 0,1 6,6 1,8 8/7/2004 22,6 7,21 14 0,41 6,2 0,62 1,8 9/7/2004 19,7 7,49 10 0,1 6,3 1,2 12/7/2004 7,19 18 0,25 6,5 2,6 13/7/2004 7,18 13 0,28 8,2 0,61 2,6 14/7/2004 7,02 11 0,69 6,5 1,4 15/7/2004 7,18 26 0,61 5,4 2,45 1,2

Στις επόμενες σελίδες, ακολουθούν τα διαγράμματα που δείχνουν τις διακυμάνσεις των σημαντικότερων ρυπαντών της ΜΕΥΑ Ιωαννίνων, όπως προέκυψαν μετά απο τις μετρήσεις του δεύτερου κύκλου.

7.2.2 Συμπεράσματα-σχολιασμος δεύτερου κύκλου μετρήσεων (μετά την αναβάθμιση και επέκταση)

Πριν αναφερθούμε αναλυτικότερα στις συγκεντρώσεις των παραμέτρων που μετρήθηκαν, χρειάζεται να τονίσουμε κάποια σημαντικά στοιχεία που παρατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια των μετρήσεων:

¾ Σημαντικό είναι το γεγονός ότι, στον δεύτερο κύκλο μετρήσεων δεν μετρήθηκε η διακύμανση των διαφόρων μορφών του φωσφόρου. Αυτό έγινε μόνο στον πρώτο κύκλο μετρήσεων για τους εξής λόγους: Πριν την αναβάθμιση και επέκταση της μονάδας, στη δεξαμενή αερισμού επικρατούσαν αναερόβιες συνθήκες λόγω προβλημάτων που αναφέρθηκαν και έτσι ο οργανικός φώσφορος μετατρεπόταν σε ορθοφωσφορικά αντί να απομακρύνεται στη δεξαμενή αερισμού. Επίσης, γενικά δεν υπήρχε ικανοποιητική αφαίρεση φωσφόρου στη μονάδα. Στον δεύτερο κύκλο, αφού υπήρχε πια δεξαμενή αφαίρεσης φωσφόρου και μάλιστα με αρκετά ικανοποιητική αφαίρεση, δεν χρειάστηκε να γίνουν περαιτέρω μετρήσεις.

¾ Ο ολικός φώσφορος, καθώς και τα ορθοφωσφορικά δεν μετριόταν πάντα και μετά από κάποιο χρονικό διάστημα τα ορθοφωσφορικά σταμάτησαν να μετριούνται. Αυτό γινόταν γιατί ο ολικός P τις περισσότερες φορές έβγαινε μικρότερος από τα ορθοφωσφορικά. Επαναλήφθηκε πολλές φορές η διαδικασία και ελέγχθηκαν τα αντιδραστήρια αλλά δεν μπορούσε να γίνει κατανοητό γιατί υπήρχε αυτό το πρόβλημα.

¾ Συχνά στην είσοδο η συγκέντρωση των TSS ήταν πολύ μεγάλη, γιατί δεν λειτουργούσαν σωστά οι χωνευτές ιλύος με αποτέλεσμα να γίνεται μεταφορά ιλύος μέσω της υπερχείλισης στην είσοδο.

¾ Ομοίως με τα TSS συνέβαινε και με το COD.

¾ Πολλές φορές δεν μετριόταν η θερμοκρασία γιατί τα δείγματα ήταν σύνθετα και η θερμοκρασία όπως είναι προφανές ήταν η τελική. Για παράδειγμα το δείμα W6 τοποθετείτο στο ψυγείο για να διατηρηθεί οπότε δεν είχε νόημα η μέτρηση της θερμοκρασίας.

¾ Τον μήνα Μάϊο περίπου, σταμάτησε η προσθήκη θειϊκού σιδήρου (FeSO4) που χρησιμοποιόταν για την απομάκρυνση του φωσφόρου και στη συνέχεια γινόταν η βιολογική απομάκρυνσή του.

¾ Οι δεξαμενές δευτεροβάθμιας καθίζησης είναι τέσσερις και λειτουργούν το καλοκαίρι σε σειρά και το χειμώνα παράλληλα.

¾ Οι δεξαμενές αερισμού ανακατασκευάστηκαν σε αναερόβια και ανοξική δεξαμενή και προστέθηκαν δύο ακόμη νέες δεξαμενές αερισμού.

¾ Η ιλύς για να αφυδατωθεί δεν διέρχεται πλέον μεσα από πρέσσες αλλά αφυδατώνεται με φυγοκέντριση.

¾ Στα φίλτρα γίνεται επιπλέον παρακράτηση στερεών.

¾ Στους μαιάνδρους χλωρίωσης γίνεται και ο τελικός αερισμός. Υπάρχουν δύο μαίανδροι ο παλιός και ο καινούργιος και γίνεται διαχωρισμός των αποβλήτων πριν καταλήξουν σε αυτούς.

Αφού λοιπόν ολοκληρώθηκε η αναβάθμιση και η επέκταση της Μ.Ε.Υ.Α. Ιωαννίνων βλέπουμε αρχικά ότι, οι τιμές του COD στην είσοδο συχνά ηταν πολύ μεγάλες (έως και 5585 mg/l στις 17/6/2004) γεγονός που οφείλεται στη μη σωστή λειτουργία των χωνευτών ιλύος με αποτέλεσμα τη μεταφορά ιλύος στην είσοδο μέσω της υπερχείλισης. Στην έξοδο, οι συγκεντρώσεις του COD είναι αρκετά ικανοποιητικές

και εντος των προβλεπόμενων ορίων που είχαν τεθεί (δηλαδή COD < 60 mg/l). Η απόδοση αφαίρεσης του COD είναι πλέον 98 %.

Όσον αφορά το αμμωνιακό άζωτο, η απομάκρυνσή του μετά την αναβάθμιση και επέκταση της μονάδας είναι πλέον 90 %. Αρκετά σημαντικό είναι το γεγονός ότι ο μέσος όρος των συγκεντρώσεων του αμμωνιακού αζώτου στην έξοδο είναι 0,65 mg/l (πριν την αναβάθμιση ήταν 24,69 mg/l) ενώ το προβλεπόμενο όριο είναι 2 mg/l.

Φαίνεται καθαρά λοιπόν ότι η δεξαμενές νιτροποίησης και απονιτροποίησης που προστέθηκαν ήταν πολύ αποτελεσματικές στην απομάκρυνση των ενώσεων του αζώτου. Επίσης και ο μέσος όρος των συγκεντρώσεων των N-NO3- κυμαίνεται γύρω στα 6-7 mg/l, πολύ κάτω από το όριο των 10 mg/l , πράγμα που δείχνει ότι η διαδικασία της νιτροποίησης- απονιτροποίησης εξελίσσεται ομαλά, με την τελική μετατροπή της αμμωνίας σε ατμοσφαιρικό άζωτο.

Ομοίως με το άζωτο, ο φώσφορος εμφανίζει πολύ υψηλό ποσοστό απομάκρυνσης σε σχέση με πριν. Πλέον, η απόδοση αφαίρεσης του φωσφόρου είναι 85 %, πολύ υψηλότερη από πριν που ήταν μόνο 24 %. Ακόμη και κατά μέσο όρο στην έξοδο η συγκέντρωση το φωσφόρου είναι αρκετά ικανοποιητική, δηλαδή 1 mg/l σε αντίθεση με πρίν που ήταν 3,68 mg/l. Όσον αφορά τον ολικό P, ο μέσος όρος των συγκεντρώσεών του είναι στην έξοδο 0,78 mg/l, μικρότερος από το προβλεπόμενο όριο που είναι 1 mg/l. Το ποσοστό απομάκρυνσής του είναι 94 %. Η προσθήκη της δεξαμενής αποφωσφόρωσης φαίνεται ότι ήταν πολύ σημαντική και αποτελεσματική στην αφαίρεση ενώσεων του φωσφόρου.

Τέλος, όσον αφορά τις συγκεντρώσεις των TSS παρατηρούμε ότι δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά με την κατάσταση που υπήρχε πριν την αναβάθμιση και επέκταση. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, πολύ συχνά στην είσοδο η συγκέντρωση των TSS ήταν πολύ μεγάλη, γιατί δεν λειτουργούσαν σωστά οι χωνευτές ιλύος με αποτέλεσμα να γίνεται μεταφορά ιλύος μέσω της υπερχείλισης στην είσοδο. Έτσι, οι συγκεντρώσεις των TSS στην είσοδο ήταν κατά μέσο όρο 1505,80 mg/l ενώ στην έξοδο ήταν 33,70 mg/l.

Παρόλα αυτά, όπως πριν έτσι και τώρα η απόδοση αφαίρεσης των TSS είναι αρκετά ικανοποιητική, περίπου 98 %.

Συμπερασματικά λοιπον, μπορούμε να αναφέρουμε την απόδοση της αφαίρεσης των σημαντικότερων ρυπαντών που μετρήθηκαν στη μονάδα για το χρονικό διάστημα από 18/2/2004 έως 15/7/2004. Έτσι :

9 Απόδοση αφαίρεσης COD 98 % 9 Απόδοση αφαίρεσης Ν-ΝΗ4 90 % 9 Απόδοση αφαίρεσης P-PO4 85 % 9 Απόδοση αφαίρεσης TSS 98 %

7.3. ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η αναβάθμιση και επέκταση της Μονάδας Επεξεργασίας Λυμάτων της πόλης των Ιωαννίνων που ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2004, φαίνεται αρχικά να ικανοποιεί τους βασικούς σκοπούς για τους οποίους πραγματοποιήθηκε. Οι καινούργιες και αναβαθμισμένες εγκαταστάσεις δείχνουν ότι μπορούν να ανταπεξέλθουν στον συνεχώς αυξανόμενο πληθυσμό της πόλης και η τριτοβάθμια βιολογική επεξεργασία έδωσε τη δυνατότητα για μεγαλύτερη και αποτελεσματικότερη αφαίρεση φωσφόρου και αζώτου.

Βλέποντας τις αποδόσεις της μονάδας πριν την αναβάθμισή της και μετά παρατηρούμε σημαντικές αλλαγές και επιβεβαιώνεται η αποτελεσματικότητα αυτής της προσπάθειας. Αναλυτικότερα, παρατηρούμε την μεγαλύτερη επιτυχία λειτουργίας της νέας μονάδας που είναι η αφαίρεση των ορθοφωσφορικών. Η απόδοση της νέας μονάδας είναι 85 % ενώ παλιά ήταν 24 %. Επομένως, η λειτουργία της προστιθέμενης δεξαμενής αποφωσφόρωσης είναι ιδιαίτερα ικανοποιητική και έχει δώσει θεαματικά αποτελέσματα.

Το ίδιο ισχύει και για τις συγκεντρώσεις του αμμωνιακού αζώτου, η απόδοση του οποίου πριν την αναβάθμιση κυμαίνονταν στο 45 %, με συγκεντρώσεις στην έξοδο πολύ υψηλές που ξεπερνούσαν το προβλεπόμενο όριο διάθεσης, όμως τώρα κυμαίνονται στο 90 % με συγκεντρώσεις στην έξοδο πολύ χαμηλότερες και από το προβλεπόμενο όριο. Παρατηρούμε δηλαδή, αύξηση αφαίρεσης αμωνιακού αζώτου στο διπλάσιο. Το νέο σύστημα δεξαμενών αερισμού και η επέκταση του παλαιότερου φαίνεται ότι επέδρασαν καταλυτικά στη μείωση των αμμωνιακών μετατρέποντάς τα αρχικώς σε νιτρικά και τελικώς σε ατμοσφαιρικό άζωτο.

Τέλος, όσον αφορά τις συγκεντρώσεις των TSS παρατηρούμε ότι δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά με την κατάσταση που υπήρχε πριν την αναβάθμιση και επέκταση, λαμβάνοντας υπόψη όμως τις υδραυλικές ρυθμίσεις που γινόταν πριν την αναβάθμιση επέκταση. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, πολύ συχνά στην είσοδο η συγκέντρωση των TSS ήταν πολύ μεγάλη, γιατί δεν λειτουργούσαν σωστά οι χωνευτές ιλύος με αποτέλεσμα να γίνεται μεταφορά ιλύος μέσω της υπερχείλισης στην είσοδο. Παρόλα αυτά, όπως πριν έτσι και τώρα η απόδοση αφαίρεσης των TSS είναι αρκετά ικανοποιητική, περίπου 98 %.

Συμπερασματικά λοιπόν θα λέγαμε ότι, μετά την αναβάθμιση και επέκτασή της, η Μ.Ε.Υ.Α των Ιωαννίνων είναι μια ολοκληρωμένη μονάδα επεξεργασίας λυμάτων με θεαματικά αποτελέσματα μέσα σε αυτό το λίγο χρονικό διάστημα από την λειτουργία της. Αναμένεται ότι τα ποσοστά αφαίρεσης των κυριότερων ρυπαντών της μονάδας θα αυξηθούν ακόμα περισσσότερο όταν ξεπεραστούν και τα ελάχιστα μικροπροβλήματα τα οποία μπορεί να εμφανίζοναι σε πρώτη φάση. Σημαντικό είναι και το γεγονός ότι όλες οι λειτουργίες της εγκατάστασης γίνονται αυτόματα Δεν πρέπει όμως να επαναπαύεται κανείς σε αυτό, αλλά να γίνεται συχνός έλεγχος από το προσωπικό.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8

ΕΝΩΣΕΙΣ ΦΩΣΦΟΡΟΥ 8.1 ΓΕΝΙΚΑ

Ο φώσφορος είναι απαραίτητο στοιχείο των ζώντων οργανισμών. Ανήκει στα θρεπτικά συστατικά και συντελεί στον ευτροφισμό των νερών. Κατά κανόνα, αποτελεί και τον περιοριστικό παράγοντα στον ευτροφισμό των λιμνών.

Ο φώσφορος δεν απαντά ελεύθερος στο περιβάλλον. Στα νερά βρίσκεται κατά κανόνα με διάφορες μορφές φωσφορικών ενώσεων. Οι μορφές αυτές διαιρούνται σε τρείς μεγάλες κατηγορίες:

1. Ορθοφωσφορικά ιόντα PO4-3

2. Πολυφωσφορικά ιόντα P2O7-4, P3O9-3, P3O9-3 κ.α 3. Οργανικός φώσφορος.

Ο κύκλος του φωσφόρου στην υδρόσφαιρα είναι παρόμοιος με τον κύκλο του αζώτου. Τα ανόργανα φωσφορικά ιόντα μετατρέπονται σε αδενόσινο δι- και τρι- φωσφορικές ενωσεις, οι οποίες είναι απαραίτητες σε πολλές βιομηχανικές αντιδράσεις των ζώντων οργανισμών. Αντίθετα, γηρασμένα ή καταεστραμένα κύτταρα απελευθερώνουν ορθοφωσφορικά στο στάδιο της αυτόλυσής τούς.

Ο κύκλος του φωσφόρου στα νερά παρουσιάζει ενδιαφέρον και από το γεγονός ότι τα φωσφορικά άλατα συμμετέχουν σημαντικά στους διάφορους μηχανισμούς διασποράς και κατανομής των μεταλλικών ιόντων στους υδάτινους αποδέκτες.

Τα ορθοφωσφορικά ιόντα χαρακτηρίζονται από το γεγονός ότι μόνο αυτά αντιδρούν με τα μολυβδαινικά ιόντα (reactive phosphorous). Η ιδιότητα αυτή αποτελεί και την αρχή προσδιορισμού των ορθοφωσφορικών.

Τα πολυφωσφορικά μετατρέπονται σε ορθοφωσφορικά με όξινη υδρόλυση και είναι γνωστό ως οξύ-υδρολυόμενα φωσφορικά (acid-hydrolyzable phosphorous). Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται και οι φωσφορικοί εστέρες μια και δεν μπορουν να διακριθούν από τα πολυφωσφορικά.

Ο οργανικός φώσφορος μετατρέπεται σε ορθοφωσφορικά με κατάλληλη χώνευση των δειγμάτων.

Οι παραπάνω τρείς κατηγορίες των φωσφορικών ενώσεων βρίσκονται στα νερά ως:

α) Διαλυτές ενώσεις κυρίως άλατα (των αλκαλίων)

β) Αδιάλυτες ενώσεις κυρίως άλατα του ασβεστίου οι οποίες υπάρχουν στα αιωρούμενα στερεά.

Αντίστοιχα προκύπτουν διάφορες μορφές φωσφόρου, οι οποίες, αν και δεν είναι απόλυτα καθορισμένες από αναλυτικής πλευράς παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον

στη μελέτη του ευτροφισμού των νερών και στον έλεγχο της ρύπανσής τους. Οι μορφές αυτές είναι:

Α. Ολικά ορθοφωσφορικά

Β. Ολικά οξυ-υδρολυόμενα φωσφορικά Γ. Ολικός φώσφορος

Δ. Ολικός οργανικός φώσφορος Ε. Διαλυτά ορθοφωσφορικά

ΣΤ. Διαλυτά οξύ-υδρολυόμενα φωσφορικά Ζ. Διαλυτός ολικός φώσφορος

Η. Διαλυτός οργανικός φώσφορος Θ. Αδιάλυτα ορθοφωσφορικά

Ι. Αδιάλυτα οξύ-υδρολυόμενα φωσφορικά Κ. Αδιάλυτος ολικός φώσφορος

Λ. Αδιάλυτος οργανικός φώσφορος

8.1.1 Προσδιορισμός ενώσεων φωσφόρου

Ο προσδιορισμός των παραπάνω μορφών του φωσφόρου ανάγεται τελικά στον προσδιορισμό των ορθοφωσφορικών προς τα οποία μετατρέπονται όλες οι μορφές μετά από κατάλληλη κατεργασία των δειγμάτων. Στο Σχήμα 1. δίνεται διαγραμματικά η διαδικασία και τα στάδια της ανάλυσης και του προσδιορισμού των παραπάνω παραμέτρων που αντιστοιχούν στις διάφορες μορφές των ενώσεων του φωσφόρου. Η διήθηση από ηθμούς με πόρους διαμέτρου 0,45 μm είναι ένας συμβατικός διαχωρισμός των διαλυτών από τις αδιάλυτες μορφές του φωσφόρού.

Στην πράξη, ένα δείγμα χωρίζεται στα δύο. Το ένα μέρος αναλύεται ως έχει, το άλλο διηθείται αμέσως με ηθμό 0,45 μm και στη συνέχεια το διήθημα αναλύεται με τον ίδιο τρόπο όπως και το πρώτο μέρος. Η διαφορά των αποτελεσμάτων μας δίνει τις ποσότητες των φωσφορικών μορφών στο αδιάλυτο τμήμα του δείγματος (σωματιδιακός φώσφορος) (Κουϊμτζής, Σαμαρά,1995).

Η διατήρηση των δειγμάτων γίνεται με ψύξη στους – 10 ^οC. Για μεγάλη διάρκεια διατήρησης των δειγμάτων, προστίθεται HgCl2 40mg/lt.

ΑΔΙΗΘΗΤΟ

H2SO4 ΥΔΡΟΛΥΣΗ

-Α

-[Α+Β] Διήθηση

0,45 μm

H2SO4 ΥΔΡΟΛΥΣΗ

Ε

[Ε+ΣΤ]

Α-Ε Β-ΣΤ Γ-Ζ Δ-Η

Σχήμα 8.1. Διαδικασία και στάδια προσδιορισμού των ενώσεων του φωσφόρου ( Κουϊμτζής-Σαμαρά, 1995)

ΔΕΙΓΜΑ

Α

ΟΛΙΚΑ

ΟΡΘΟΦΩΣΦΟΡΙΚΑ Α+Β

Β

ΟΛΙΚΑ ΟΞΥ-ΥΔΡΟΛΥΟΜΕΝΑ ΦΩΣΦΟΡΙΚΑ

Γ

ΟΛΙΚΟΣ ΦΩΣΦΟΡΟΣ

Δ

ΟΛΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΚΟΣ ΦΩΣΦΟΡΟΣ ΔΙΗΘΗΜΑ

Ε

ΔΙΑΛΥΤΑ ΟΡΘΟΦΩΣΦΟΡΙΚΑ

Ε+ΣΤ

ΣΤ

ΔΙΑΛΥΤΑ ΟΞΥ-ΥΔΡΟΛΥΟΜΕΝΑ ΦΩΣΦΟΡΙΚΑ

Ζ

ΔΙΑΛΥΤΟΣ ΟΛΙΚΟΣ ΦΩΣΦΟΡΟΣ

Η

ΔΙΑΛΥΤΟΣ ΟΡΓΑΝΙΚΟΣ ΦΩΣΦΟΡΟΣ

ΑΙΩΡΟΥΜΕΝΑ ΣΤΕΡΕΑ

Λ

ΑΔΙΑΛΥΤΟΣ ΟΡΓΑΝΙΚΟΣ ΦΩΣΦΟΡΟΣ

Κ

ΑΔΙΑΛΥΤΟΣ ΟΛΙΚΟΣ ΦΩΣΦΟΡΟΣ

Ι

ΑΔΙΑΛΥΤΑ ΟΞΥ-ΥΔΡΟΛΥΟΜ.

ΦΩΣΦΟΡΙΚΑ

Θ

ΑΔΙΑΛΥΤΑ ΟΡΘΟ- ΦΩΣΦΟΡΙΚΑ

8.2 ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ

Οι μετρήσεις περιλαμβάνουν αρχικά τις υποκατηγορίες του ολικού φωσφόρου δηλ.

τον προσδιορισμό των ολικών ορθοφωσφορικών, των ολικών οξυ-υδρολυόμενων φωσφορικών (Acid P), του ολικού φωσφόρου (Total P) καθώς και τον προσδιορισμό των υποκατηγοριών του διαλυτού φωσφόρου δηλ. των διαλυτών φωσφορικών, των διαλυτών οξυ-υδρολυόμενων φωσφορικών (Acid P) και του διαλυτού ολικού φωσφόρου (Total P).

Τα σημεία που έγιναν οι δειγματοληψίες για τον προσδιορισμό των παραπάνω μορφών του φωσφόρου είναι:

W2 : Έξοδος αμμοσυλλέκτη- είσοδο πρωτοβάθμιας καθίζησης W3 : Έξοδος πρωτοβάθμιας καθίζησης-είσοδος αερισμού W4.1: πρώτη δεξαμενή αερισμού

W6 : Έξοδος μετά τη χλωρίωση

Ο προσδιορισμός των ενώσεων του φωσφόρου έγινε με τον τρόπο που υποδείκνυε το εγχειρίδιο APHA-AWWA-WPCF, Standard Methods For The Examination Of Water And Wastewater, 17^th Edition, 1987.

8.2.1 Προσδιορισμός ορθοφωσφορικών

Πάρθηκε 1 ml δείγματος το οποίο αραιώθηκε στα 25 ml. Στη συνέχεια με τη βοήθεια του κατάλληλου αντιδραστηρίου της εταιρίας Hach έγινε η μέτρηση των ορθοφωσφορικών στο φασματοφωτόμετρο.

8.2.2 Προσδιορισμός Ολικού φωσφόρου (Total P)

Αρχικά πάρθηκαν 2.5 ml δείγματος από τα W2 και W3, 1 ml από το W4 και 5 ml από το W6. Το κάθε δείγμα αραιώθηκε μέχρι τα 25 ml με νερό, στη συνέχεια προστέθηκαν 2 ml H2SO4 5.25 N, και αντιδραστήριο Sodium Persulfate και αναδεύτηκαν όλα μαζί. Τα διαλύματα τοποθετήθηκαν σε βραστήρα με αυτόματη ανάδευση για μία ώρα. Έπειτα αφού τα διαλύματα κρύωσαν αρκετά, αραιώθηκαν μέχρι τα 23 ml με νερό και στη συνέχεια προστέθηκαν 2 ml NaOH 5N. Μετά από αυτή την κατεργασία ο ολικός φώσφορος μετατράπηκε σε ορθοφωσφορικά και στη συνέχεια μετρήθηκαν με τον τρόπο που αναφέρθηκε παραπάνω.

8.2.3 Προσδιορισμός οξυ-υδρολυόμενων φωσφορικών (Acid P)

Η μέθοδος που ακολουθείται είναι η ίδια με αυτή του προσδιορισμού του Total P που αναφέρθηκε παραπάνω, μόνο που δεν προστίθεται καθόλου το αντιδραστήριο Sodium Persulfate.

Παρακάτω, ακολουθούν οι μετρήσεις που πάρθηκαν για κάθε μορφή του φωσφόρου στα σημεία W2,W3,W6 και W4. Από το W4 δεν μετρήθηκαν τα ολικά οθοφωσφορικά λόγω της πολύ υψηλής συγκέντρωσης του δείγματος μιας και προέρχεται από τη δεξαμενή αερισμού. Γι’αυτό και το W4 εξετάζεται ξεχωριστά από

τα άλλα σημεία. Επίσης, δεν μετρήθηκε από το W6 ο διαλυτός ολικός φώσφορος ( Total P) γιατί είναι σχεδόν ο ίδιος με τον Acid P στο W6.

8.2.4 Αποτελέσματα μετρήσεων ΟΛΙΚΟΣ P Ορθοφωσφορικά

date W2 W3 W6

PO4^3 mg/lt PO4^3 mg/lt PO4^3 mg/lt

29/7/2003 4 3,25 3

30/7/2003 5,25 3,75 4,25

31/7/2003 6,5 4,5 4

1/8/2003 17,5 4 3,25

5/8/2003 7,25 6 3,5

6/8/2003 4,5 4 3,5

7/8/2003 6,28 4 3,75

12/8/2003 11,25 4 4

13/8/2003 11,25 4,25 3,25

14/8/2003 5,75 4 3,5

18/8/2003 6,25 3,75 3

19/8/2003 6 5,5 4

20/8/2003 15 6,5 4

21/8/2003 12,75 4,5 4

22/8/2003 5,25 5,75 3,75

25/8/2003 6,75 5,25 4,25

26/8/2003 6 5,5 2,75

27/8/2003 7,25 5 5,5

28/8/2003 6 5,25 3

29/8/2003 12,75 5,75 4,5

Total P

date W2 W3 W6 W4

Total P mg/lt Total P mg/lt Total P mg/lt Total P mg/lt

29/7/2003 17,64 18,096 9,75 130,5

30/7/2003 28,75 14,9 9 102,5

31/7/2003 24,3 17,1 9,5 118,12

1/8/2003 17,6 13,9 8,1 106,87

5/8/2003 22,3 15,8 8,15 112,5

6/8/2003 16,9 15,72 8 87,5

7/8/2003 26,6 12,1 8,15 111,25

12/8/2003 33,25 16,6 7,5 114,37

13/8/2003 34 18,5 12,25 105,62

14/8/2003 24,3 19,6 8,8 113,12

18/8/2003 24,2 16,8 28,5 135,62

19/8/2003 19,8 22,9 21,9 16,6

20/8/2003 31 38,5 10,25 102,5

21/8/2003 29,5 15,2 11 110,62

22/8/2003 19,3 25,7 10,55 106,25

25/8/2003 26,16 18,9 10,8 98,75

26/8/2003 22,2 21,6 6,3 107,5

27/8/2003 26,6 19,4 9,4 104,37

28/8/2003 19,7 17,9 11 105

29/8/2003 34,5 19,8 11,25 130,62

Acid P

date W2 W3 w6

Acid P Acid P Acid P

29/7/2003 13,64 14,846 6,75

30/7/2003 23,5 11,15 4,75

31/7/2003 17,8 13,1 5,5

1/8/2003 12,6 9,9 4,85

5/8/2003 15,05 9,8 4,65

6/8/2003 12,4 11,72 4,5

7/8/2003 20,32 8,1 4,4

12/8/2003 22 12,6 3,5

13/8/2003 22,75 14,25 7,57

14/8/2003 18,55 15,6 5,8

18/8/2003 17,95 13,05 4,45

19/8/2003 13,8 17,4 18,15

20/8/2003 16 32 6,25

21/8/2003 16,75 10,7 7,25

22/8/2003 14,05 19,95 7,05

25/8/2003 19,41 13,65 7,05

26/8/2003 16,2 16,1 3,55

27/8/2003 19,35 14,4 3,9

28/8/2003 13,7 12,65 6,9

29/8/2003 21,75 14,05 6,75

ΔΙΑΛΥΤΟΣ P Ορθοφωσφορικά

date W2 W3 W6 W4

PO4^3 mg/lt PO4^3 mg/lt PO4^3 mg/lt PO4^3 mg/lt

29/7/2003 3,25 3,25 1,5 3,25

30/7/2003 4,5 3,75 4 1,75

31/7/2003 4,5 4 3,25 2

1/8/2003 5 3,75 3 1,25

5/8/2003 4,5 4 2,25 2,25

6/8/2003 3,5 3,75 2,5 1,25

7/8/2003 3,75 3,25 2,75 1

12/8/2003 4,75 3,75 2,5 1,5

13/8/2003 4,25 3,75 2,75 1,75

14/8/2003 4,5 3,75 3 1,25

18/8/2003 5 3,5 2,5 1,75

19/8/2003 4,5 4,25 3,75 1,75

20/8/2003 4,5 4,25 4 1,75

21/8/2003 7,25 4,5 3,75 2,25

22/8/2003 4,5 4,5 3,5 1,5

25/8/2003 4,5 4,25 3,75 1

26/8/2003 4,5 5 2,25 0,75

27/8/2003 5 4,5 3,25 1

28/8/2003 5,5 4,5 2,75 1,25

29/8/2003 4,75 5,5 3,5 1,5

Total P

date W2 W3 W4

Total P mg/lt Total P mg/lt Total P mg/lt

29/7/2003 10,9 10,296 7,8

30/7/2003 13,4 10,7 5,25

31/7/2003 9 6,2 5,75

1/8/2003 12,5 11,1 3

5/8/2003 13,7 11,9 6,5

6/8/2003 10,9 11,8 5,25

7/8/2003 8,3 10,8 4,25

12/8/2003 16,7 12,5 6

13/8/2003 15,9 13,3 10,32

14/8/2003 15,4 5 7,75

18/8/2003 16,7 12,5 6,95

19/8/2003 13,8 13,7 6,75

20/8/2003 20,9 13,5 7,25

21/8/2003 17,3 13,9 7,75

22/8/2003 14,4 13 6,5

25/8/2003 14 14,2 3,75

26/8/2003 15,2 17,3 5,5

27/8/2003 16,2 15,4 5

28/8/2003 15,5 15,6 9,65

29/8/2003 16,3 18 5

Acid P

date W2 W3 W6 W4 Acid P Acid P Acid P Acid P

29/7/2003 7,65 7,046 8,736 4,55

30/7/2003 8,9 6,95 8,802 3,5

31/7/2003 4,5 1,7 8,75 3,75

1/8/2003 7,5 7,35 8,15 1

5/8/2003 9,2 7,9 7,65 4,25

6/8/2003 7,4 8,05 7,8 4

7/8/2003 4,55 7,55 8,25 3,25

12/8/2003 11,95 8,75 7,85 4,5

13/8/2003 11,65 9,55 8,35 10,5

14/8/2003 10,9 1,25 8,6 6,5

18/8/2003 11,7 9 7,05 26,75

19/8/2003 9,3 9,45 11,2 5

20/8/2003 16,4 9,25 9,8 5,5

21/8/2003 10,05 9,4 10,4 5,5

22/8/2003 9,9 8,5 9,9 5

25/8/2003 9,5 9,95 10,4 2,75

26/8/2003 10,7 12,3 5,7 4,75

27/8/2003 11,2 10,9 9,1 4

28/8/2003 10 11,1 18,6 9,75

29/8/2003 11,55 12,5 10,85 3,5

Όπως αναφέρθηκε και σύμφωνα με το σχήμα 1 όταν αφαιρεθεί από τον ολικό φώσφορο ο διαλυτός , τότε προκύπτει ο αδιάλυτος φώσφορος (ή αλλιώς σωματιδιακός φώσφορος). Έτσι, σύμφωνα με τις παραπάνω μετρήσεις έχουμε:

ΑΔΙΑΛΥΤΟΣ P (ΣΩΜΑΤΙΔΙΑΚΟΣ P) Ορθοφωσφορικά

date W2 W3 W6

Particulate PO4^3 mg/lt

Particulate PO4^3 mg/lt

Particulate PO4^3 mg/lt

29/7/2003 0,75 0 1,5

30/7/2003 0,75 0 0,25

31/7/2003 2 0,5 0,75

1/8/2003 12,5 0,25 1

5/8/2003 2,75 2 0,5

6/8/2003 1 0,25 1

7/8/2003 2,53 0,75 1

12/8/2003 6,5 0,25 1,5

13/8/2003 7 0,5 0,5

14/8/2003 1,25 0,25 0,5

18/8/2003 1,25 0,25 0,5

19/8/2003 1,5 1,25 0,25

20/8/2003 10,5 2,25 0

21/8/2003 5,5 0 0,25

22/8/2003 0,75 1,25 0,25

25/8/2003 2,25 1 0,5

26/8/2003 1,5 0,5 0,5

27/8/2003 2,25 0,5 2,25

28/8/2003 0,5 0,75 0,25

29/8/2003 8 0,25 1

Total P

date W2 W3 W4

PART. Total P

mg/lt PART. Total P mg/lt PART. Total P mg/lt

29/7/2003 6,74 7,8 122,7

30/7/2003 15,35 4,2 97,25

31/7/2003 15,3 10,9 112,37

1/8/2003 5,1 2,8 103,875

5/8/2003 8,6 3,9 106

6/8/2003 6 3,92 82,25

7/8/2003 18,3 1,3 107

12/8/2003 16,55 4,1 108,375

13/8/2003 18,1 5,2 95,305

14/8/2003 8,9 14,6 105,375

18/8/2003 7,5 4,3 128,675

19/8/2003 6 9,2 9,85

20/8/2003 10,1 25 95,25

21/8/2003 12,2 1,3 102,875

22/8/2003 4,9 12,7 99,75

25/8/2003 12,16 4,7 95

26/8/2003 7 4,3 102

27/8/2003 10,4 4 99,375

28/8/2003 4,2 2,3 95,35

29/8/2003 18,2 1,8 125,625

Παρακάτω ακολουθούν οι αποδόσεις του συστήματος σύμφωνα με τις παραπάνω μετρήσεις για τις διάφορες μορφές του φωσφόρου.

ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ ΟΛΙΚΟΣ P Ορθοφωσφορικά

1 2 3 1+2 date Α% (W2-W3) A% (W3-W6) A% (W2-W6)

29/7/2003 18,75 7,69 25,00 26,44

30/7/2003 28,57 -13,33 19,05 15,24

31/7/2003 30,77 11,11 38,46 41,88

1/8/2003 77,14 18,75 81,43 95,89

5/8/2003 17,24 41,67 51,72 58,91

6/8/2003 11,11 12,50 22,22 23,61

7/8/2003 36,31 6,25 40,29 42,56

12/8/2003 64,44 0,00 64,44 64,44

13/8/2003 62,22 23,53 71,11 85,75

14/8/2003 30,43 12,50 39,13 42,93

18/8/2003 40,00 20,00 52,00 60,00

19/8/2003 8,33 27,27 33,33 35,61

20/8/2003 56,67 38,46 73,33 95,13

21/8/2003 64,71 11,11 68,63 75,82

22/8/2003 -9,52 34,78 28,57 25,26

25/8/2003 22,22 19,05 37,04 41,27

26/8/2003 8,33 50,00 54,17 58,33

27/8/2003 31,03 -10,00 24,14 21,03

28/8/2003 12,50 42,86 50,00 55,36

29/8/2003 54,90 21,74 64,71 76,64

Total P

1 2 3 1+2 date Α% (W2-W3) A% (W3-W6) A% (W2-W6)

Total P mg/lt Total P mg/lt Total P mg/lt Total P mg/lt

29/7/2003 -2,59 46,12 44,73 43,54

30/7/2003 48,17 39,60 68,70 87,77

31/7/2003 29,63 44,44 60,91 74,07

1/8/2003 21,02 41,73 53,98 62,75

5/8/2003 29,15 48,42 63,45 77,57

6/8/2003 6,98 49,11 52,66 56,09

7/8/2003 54,51 32,64 69,36 87,16

12/8/2003 50,08 54,82 77,44 104,89

13/8/2003 45,59 33,78 63,97 79,37

14/8/2003 19,34 55,10 63,79 74,44

18/8/2003 30,58 -69,64 -17,77 -39,06 19/8/2003 -15,66 4,37 -10,61 -11,29 20/8/2003 -24,19 73,38 66,94 49,18

21/8/2003 48,47 27,63 62,71 76,11

22/8/2003 -33,16 58,95 45,34 25,79

25/8/2003 27,75 42,86 58,72 70,61

26/8/2003 2,70 70,83 71,62 73,54

27/8/2003 27,07 51,55 64,66 78,61

28/8/2003 9,14 38,55 44,16 47,68

29/8/2003 42,61 43,18 67,39 85,79

Acid P

date A (W2-W6) A(W3-W6) A(W2-W6) Α(W2-W6)

29/7/2003 -8,84 54,53 50,51 45,69

30/7/2003 52,55 57,40 79,79 109,95

31/7/2003 26,40 58,02 69,10 84,42

1/8/2003 21,43 51,01 61,51 72,44

5/8/2003 34,88 52,55 69,10 87,43

6/8/2003 5,48 61,60 63,71 67,09

7/8/2003 60,14 45,68 78,35 105,82

12/8/2003 42,73 72,22 84,09 114,95

13/8/2003 37,36 46,88 66,73 84,24

14/8/2003 15,90 62,82 68,73 78,72

18/8/2003 27,30 65,90 75,21 93,20

19/8/2003 -26,09 -4,31 -31,52 -30,40

20/8/2003 -100,00 80,47 60,94 -19,53

21/8/2003 36,12 32,24 56,72 68,36

22/8/2003 -41,99 64,66 49,82 22,67

25/8/2003 29,68 48,35 63,68 78,03

26/8/2003 0,62 77,95 78,09 78,57

27/8/2003 25,58 72,92 79,84 98,50

28/8/2003 7,66 45,45 49,64 53,12

29/8/2003 35,40 51,96 68,97 87,36

ΔΙΑΛΥΤΟΣ P Ορθοφωσφορικά

1 2 3 1+2

date Α% (W2-W3) A% (W3-W6) A% (W2-W6) PO4^3 mg/lt PO4^3 mg/lt PO4^3 mg/lt

29/7/2003 0,00 53,85 53,85 53,85

30/7/2003 16,67 -6,67 11,11 10,00

31/7/2003 11,11 18,75 27,78 29,86

1/8/2003 25,00 20,00 40,00 45,00

5/8/2003 11,11 43,75 50,00 54,86

6/8/2003 -7,14 33,33 28,57 26,19

7/8/2003 13,33 15,38 26,67 28,72

12/8/2003 21,05 33,33 47,37 54,39

13/8/2003 11,76 26,67 35,29 38,43

14/8/2003 16,67 20,00 33,33 36,67

18/8/2003 30,00 28,57 50,00 58,57

19/8/2003 5,56 11,76 16,67 17,32

20/8/2003 5,56 5,88 11,11 11,44

21/8/2003 37,93 16,67 48,28 54,60

22/8/2003 0,00 22,22 22,22 22,22

25/8/2003 5,56 11,76 16,67 17,32

26/8/2003 -11,11 55,00 50,00 43,89

27/8/2003 10,00 27,78 35,00 37,78

28/8/2003 18,18 38,89 50,00 57,07

29/8/2003 -15,79 36,36 26,32 20,57

Total P

1 2 3 1+2

date Α% (W2-W3) A% (W3-W4) A% (W2-W4) Total P mg/lt Total P mg/lt Total P mg/lt

29/7/2003 5,54 24,24 28,44 29,78

30/7/2003 20,15 50,93 60,82 71,08

31/7/2003 31,11 7,26 36,11 38,37

1/8/2003 11,20 72,97 76,00 84,17

5/8/2003 13,14 45,38 52,55 58,52

6/8/2003 -8,26 55,51 51,83 47,25

7/8/2003 -30,12 60,65 48,80 30,53

12/8/2003 25,15 52,00 64,07 77,15

13/8/2003 16,35 22,41 35,09 38,76

14/8/2003 67,53 -55,00 49,68 12,53

18/8/2003 25,15 44,40 58,38 69,55

19/8/2003 0,72 50,73 51,09 51,45

20/8/2003 35,41 46,30 65,31 81,70

21/8/2003 19,65 44,24 55,20 63,90

22/8/2003 9,72 50,00 54,86 59,72

25/8/2003 -1,43 73,59 73,21 72,16

26/8/2003 -13,82 68,21 63,82 54,39

27/8/2003 4,94 67,53 69,14 72,47

28/8/2003 -0,65 38,14 37,74 37,50

29/8/2003 -10,43 72,22 69,33 61,79

Acid P

date W2 W3 W6 A (W2-W3) A(W2-W3) Acid P Acid P Acid P

29/7/2003 7,65 7,046 8,736 7,90 -14,1961

30/7/2003 8,9 6,95 8,802 21,91 1,10

31/7/2003 4,5 1,7 8,75 62,22 -94,44

1/8/2003 5 7,35 8,15 -47,00 -63,00

5/8/2003 9,2 7,9 7,65 14,13 16,85

6/8/2003 7,4 8,05 7,8 -8,78 -5,41

7/8/2003 4,55 7,55 8,25 -65,93 -81,32 12/8/2003 11,95 8,75 7,85 26,78 34,31 13/8/2003 11,65 9,55 8,35 18,03 28,33 14/8/2003 10,9 1,25 8,6 88,53 21,10

18/8/2003 11,7 9 7,05 23,08 39,74

19/8/2003 9,3 9,45 11,2 -1,61 -20,43

20/8/2003 16,4 9,25 9,8 43,60 40,24 21/8/2003 10,05 9,4 10,4 6,47 -3,48

22/8/2003 9,9 8,5 9,9 14,14 0,00

25/8/2003 9,5 9,95 10,4 -4,74 -9,47

26/8/2003 10,7 12,3 5,7 -14,95 46,73 27/8/2003 11,2 10,9 9,1 2,68 18,75

28/8/2003 10 11,1 18,6 -11,00 -86,00

29/8/2003 11,55 12,5 10,85 -8,23 6,06

ΑΔΙΑΛΥΤΟΣ P (ΣΩΜΑΤΙΔΙΑΚΟΣ P) Ορθοφωσφορικά

1 2 3 1+2 date Α% (W2-W3) A% (W3-W6) A% (W2-W6)

PO4^3 mg/lt PO4^3 mg/lt PO4^3 mg/lt

29/7/2003 100 Δεν υπάρχει -100 100 30/7/2003 100 Δεν υπάρχει 66,66 100

31/7/2003 75 -50 62,5 25

1/8/2003 98 -300 92 -202

5/8/2003 27,27 75 81,81 102,27

6/8/2003 75 -300 0 -225

7/8/2003 70,35 -33,33 60,47 37,02

12/8/2003 96,15 -500 76,92 -403,84

13/8/2003 92,85 0 92,85 92,85

14/8/2003 80 -100 60 -20

18/8/2003 80 -100 60 -20

19/8/2003 16,66 80 83,33 96,66

20/8/2003 78,57 100 100 178,57

21/8/2003 100 Δεν υπάρχει 95,45 100

22/8/2003 -66,66 80 66,66 13,33

25/8/2003 55,55 50 77,77 105,55

26/8/2003 66,66 0 66,66 66,66

27/8/2003 77,77 -350 0 -272,22

28/8/2003 -50 66,66 50 16,66

29/8/2003 96,87 -300 87,5 -203,12

Παρακάτω ακολουθούν τα διαγράμματα των παραπάνω μετρήσεων:

8.2.5 Διαγράμματα και σχολιασμός των αποτελεσμάτων

ΟΛΙΚΟΣ P Ορθοφωσφορικά

Διάγραμμα 8.1 Συγκέντρωση ολικών ορθοφωσφορικών στα σημεία W2,W3,W6.

Από το διάγραμμα και σύμφωνα με τις αποδόσεις, παρατηρoύμε ότι η απομάκρυνση των ορθοφωσφορικών γενικά είναι ικανοποιητική. Η απόδοση του συστήματος είναι σχεδόν 50 %. Όπως φαίνεται και από το διάγραμμα σε κάποια σημεία η συγκέντρωσή τους είναι ίση στα σημεία W3 καιW6 (π.χ. στις 31/7 ή στις 12/8) δηλ. πολύ συχνά το μεγαλύτερο μέρος της απομάκρυνσης των ορθοφωσφορικών γίνεται στη δεξαμενή καθίζησης.

Total P

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

29/7/2003 31/7/2003 2/8/2003 4/8/2003 6/8/2003 8/8/2003 10/8/2003 12/8/2003 14/8/2003 16/8/2003 18/8/2003 20/8/2003 22/8/2003 24/8/2003 26/8/2003 28/8/2003 Ημερομηνία

Total P

W2 Total P mg/lt W3 Total P mg/lt W6 Total P mg/lt 0

24 6 8 10 12 1416 18

29/7/2003 31/7/2003 2/8/2003 4/8/2003 6/8/2003 8/8/2003 10/8/2003 12/8/2003 14/8/2003 16/8/2003 18/8/2003 20/8/2003 22/8/2003 24/8/2003 26/8/2003 28/8/2003 ημερομηνία

PO4^-3

W2 PO4^3 mg/lt W3 PO4^3 mg/lt W6 PO4^3 mg/lt

Διάγραμμα 8.2 Συγκέντρωση ολικού Total P στα σημεία W2, W3, W6.

Παρατηρούμε ότι γενικά υπάρχει μείωση του ολικού φωσφόρου, όμως σε κάποιο σημείο φαίνεται η μονάδα να παρουσίασε κάποιο πρόβλημα. Το διάστημα των ημερών μεταξύ 18/8 και 20/8 δεν γινόταν σωστή επεξεργασία δηλ. η συγκέντρωση του Total P στο W6 είναι μεγαλύτερη από αυτή στο W3 και στο W2 ή η συγκέντρωση του Total P στο W3 είναι μεγαλύτερη από αυτή στο W2. Ένας πιθανός λόγος είναι η υπερβολική φόρτιση της μονάδας εκείνο το διάστημα καθώς επίσης και οι λόγοι που έχουν αναφερθεί σχετικά με την ανεπαρκή λειτουργία της δεξαμενής αερισμού. Η απόδοση του συστήματος είναι περίπου 54 %.

Στο διάγραμμα 8.3 που ακολουθεί, παρατηρούμε ότι στο διάστημα 18-20/8 η συγκέντρωση του W4 είναι η μικρότερη από όλες γεγονός που επιβεβαιώνει το πρόβλημα που αναφέρθηκε. Επίσης, γενικά παρατηρείται ότι η συγκέντρωση στο W4 είναι μεγαλύτερη από τη συγκέντρωση στο W6, δηλ. ο Total P διασπάται σε ορθοφωσφορικά (PO4-3) πριν εξέλθει από τη δεξαμενή αερισμού. Έτσι εξηγείται και το γεγονός ότι στη δεξαμενή αερισμού η συγκέντρωση των ορθοφωσφορικών είναι πάρα πολύ μεγάλη και γι’αυτό και δεν μπορούμε να τα μετρήσουμε.

0 20 40 60 80 100 120 140 160

29/7/2003 31/7/2003 2/8/2003 4/8/2003 6/8/2003 8/8/2003 10/8/2003 12/8/2003 14/8/2003 16/8/2003 18/8/2003 20/8/2003 22/8/2003 24/8/2003 26/8/2003 28/8/2003

Ημερομηνία

Total P

W2 Total P mg/lt W3 Total P mg/lt W6 Total P mg/lt W4 Total P mg/lt

Διάγραμμα 8.3 Συγκέντρωση ολικού Total P στα σημεία W2, W3, W4 και W6.

Acid P

0 5 10 15 20 25 30 35

29/7/03 31/7/03 2/8/03 4/8/03 6/8/03 8/8/03 10/8/03 12/8/03 14/8/03 16/8/03 18/8/03 20/8/03 22/8/03 24/8/03 26/8/03 28/8/03

Ημερομηνία

Acid P

W2 Acid P W3 Acid P w6 Acid P

Διάγραμμα 8.4 Συγκέντρωση οξυ-υδρολυόμενου ολικού φωσφόρου στα σημεία W2,W3,W6.

Παρατηρούμε ότι η συγκέντρωση του οξυ-υδρολυόμενου φωσφόρου γενικά μειώνεται αλλά στο διάστημα 18-20/8 παρουσιάζει αύξηση στο W3 και στο W6 και επίσης μετά από αυτή τη διαταραχή πολλές συγκετρώσεις είναι ίδιες στο W2 και στοW3. Η απόδοση του συστήματος είναι περίπου 63 %.

ΔΙΑΛΥΤΟΣ P Ορθοφωσφορικά

0 1 2 3 4 5 6 7 8

29/7/03 31/7/03 2/8/03 4/8/03 6/8/03 8/8/03 10/8/03 12/8/03 14/8/03 16/8/03 18/8/03 20/8/03 22/8/03 24/8/03 26/8/03 28/8/03 Ημερομηνία

po4-3

W2 PO4^3 mg/lt W3 PO4^3 mg/lt W6 PO4^3 mg/lt

Διάγραμμα 8.5 Συγκέντρωση διαλυτών ορθοφωσφορικών στα σημεία W2,W3,W6

Στο διάγραμμα 8.5, παρατηρούμε ότι γενικά η συγκέντρωση των διαλυτών ορθοφωσφορικών μειώνεται αν και σε κάποια σημεία οι συγκεντρώσεις στα W2 και W3 είναι ίδιες ή πολύ κοντά. Φαίνεται δηλ. ότι η απομάκρυνση των διαλυτών ορθοφωσφορικών στη δεξαμενή αερισμού δεν είναι και πολύ μεγάλη. Η απόδοση του συστήματος είναι περίπου 34 %.

0 1 2 3 4 5 6 7 8

29/7/03 31/7/03 2/8/03 4/8/03 6/8/03 8/8/03 10/8/03 12/8/03 14/8/03 16/8/03 18/8/03 20/8/03 22/8/03 24/8/03 26/8/03 28/8/03 ημερομηνία

PO4^-3

W2 PO4^3 mg/lt W3 PO4^3 mg/lt W6 PO4^3 mg/lt W4 PO4^3 mg/lt

Διάγραμμα 8.6 Συγκέντρωση διαλυτών ορθοφωσφορικών στα σημεία W2,W3, W4 και W6

Σύμφωνα με το διάγραμμα 8.6, η συγκέντρωση των διαλυτών ορθοφωσφορικών στο W4 είναι αρκετά μικρή, που είναι λογικό αφού το μεγαλύτερο ποσοστό των αιωρούμενων στερεών έχει αφαιρεθεί κατά τον υπολογισμό τους.

Total P

0 5 10 15 20 25

29/7/03 31/7/03 2/8/03 4/8/03 6/8/03 8/8/03 10/8/03 12/8/03 14/8/03 16/8/03 18/8/03 20/8/03 22/8/03 24/8/03 26/8/03 28/8/03

Ημερομηνία

Total P

W2 Total P mg/lt W3 Total P mg/lt W4 Total P mg/lt

Διάγραμμα 8.7 Συγκέντρωση διαλυτού Total P στα σημεία W2, W3, W4.

Η συγκέντρωση του διαλυτού Total P παρατηρούμε ότι, παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις στα σημεία των μετρήσεων δηλ. η συγκέντρωση στο W3 είναι μεγαλύτερη ή ίση με το W2. Σε κάποια άλλα η συγκέντρωση στο W4 είναι μεγαλύτερη από το W3. Γενικά όμως, η συγκεντρώσεις των W2 και W3 δεν παρουσιάζουν μεγάλες διαφορές. Η απόδοση του συστήματος είναι περίπου 55 %.

Acid P

02 46 108 1214 16 1820

29/7/2003 31/7/2003 2/8/2003 4/8/2003 6/8/2003 8/8/2003 10/8/2003 12/8/2003 14/8/2003 16/8/2003 18/8/2003 20/8/2003 22/8/2003 24/8/2003 26/8/2003 28/8/2003

ημερομηνία

Acid

W2 Acid P W3 Acid P W6 Acid P

Διάγραμμα 8.8 Συγκέντρωση οξυ-υδρολυόμενου διαλυτού φωσφόρου στα σημεία W2, W3, W3 και W6.

Στο διάγραμμα 8.8, φαίνεται ότι υπάρχει μεγάλη σύγχιση μεταξύ των τιμών του οξυ- υδρολυόμενου διαλυτού φωσφόρου στα διάφορα σημεία των μετρήσεων. Οι μικρότερες συγκεντρώσεις υπάρχουν στο W4 εκτός από το διάστημα που όπως έχει αναφερθεί παρουσίασε πρόβλημα η μονάδα. Τα υπόλοιπα σημεία έχουν σχεδόν τις ίδιες συγκεντρώσεις.

ΑΔΙΑΛΥΤΟΣ P (ΣΩΜΑΤΙΔΙΑΚΟΣ P) Ορθοφωσφορικά

0 2 4 6 8 10 12 14

29/7/2003 31/7/2003 2/8/2003 4/8/2003 6/8/2003 8/8/2003 10/8/2003 12/8/2003 14/8/2003 16/8/2003 18/8/2003 20/8/2003 22/8/2003 24/8/2003 26/8/2003 28/8/2003

Ημερομηνία

Particulate PO4

W2 Particulate PO4^3 mg/lt

W3 Particulate PO4^3 mg/lt

W6 Particulate PO4^3 mg/lt

Διάγραμμα 8.9 Συγκέντρωση αδιάλυτων ορθοφωσφορικών στα σημεία W2,W3, W6.

Οι συγκεντρώσεις του σωματιδιακού φωσφόρου προκύπτουν από την αφαίρεση του διαλυτού από τον ολικό φώσφορο, δηλαδή δεν έχουν γίνει πειραματικές μετρήσεις αλλά τα απότελέσματα έχουν προκύψει σύμφωνα με τις μετρήσεις που προαναφέρθηκαν. Σύμφωνα με το διάγραμμα 8.9, τα αδιάλυτα φωσφορικά είναι σχεδόν ίδια στο W3 και W6. Δηλαδή το μεγαλύτερο μέρος της απόμάκρυνσής τους γίνεται στη δεξαμενή καθίζησης. Λογικό, αφού το ίδιο παρατηρήθηκε και στο διάγραμμα των ολικών ορθοφωσφορικών. Η απόδοση του συστήματος είναι περίπου 60 %.

Total P

0 20 40 60 80 100 120 140

29/7/03 31/7/03 2/8/03 4/8/03 6/8/03 8/8/03 10/8/03 12/8/03 14/8/03 16/8/03 18/8/03 20/8/03 22/8/03 24/8/03 26/8/03 28/8/03

Ημερομηνία

Partic. Total P

W2 PARTICULATE Total P mg/lt

W3 PARTICULATE Total P mg/lt w4 PARTICULATE Total P mg/lt

Διάγραμμα 8.10 Συγκέντρωση αδιάλυτου Total P στα σημεία W2, W3,W4.

Στο παραπάνω διάγραμμα παρατηρούμε ότι η συγκέντρωση του αδιάλυτου Total P στο W4 είναι πολύ μεγαλύτερη από τα σημεία W2 καιW3 στα οποία είναι σχεδόν ίδια. Αυτό είναι λογικό αφού όπως αναφέρθηκε η συγκέντρωση του Total P ήταν πολύ μεγάλη στον ολικό φώσφορο και μικρή στον διαλυτό φώσφορο. Εκτός βέβαια από το διάστημα που αναφέρθηκε ότι η μονάδα παρουσίαζε κάποιο πρόβλημα.

8.2.6 Συσχετίσεις τιμών

1 2 3 4 5 6 7 8 9

PO4^-3 total w2 PO4^-3 total w3 PO4^-3 total w6

PO4^-3 soluble w2

PO4^-3 soluble w3

PO4^-3 soluble

w6 Total P-total w2 Total P-total w3 Total P-total w6

PO4

^-3

total w2

1

PO4^-3 total w3 0,192464355 1

PO4^-3 total w6 0,134160313 0,241858469 1

PO4^-3 sol. w2 0,430338164 0,179596974 0,181653436 1

PO4^-3 sol. w3 0,212307316 0,729216459 0,312739309 0,424176509 1

PO4^-3 sol. w6 0,147947604 0,532548543 0,64854008 0,376299783 0,418741865 1

Total P-total w2 0,456109101 0,109783249 0,44813535 0,259830454 0,219183811 0,418347244 1

Total P-total w3 0,200868317 0,665057571 0,115379232 -0,065283899 0,359462292 0,393941449 0,13427718 1

Total P-total w6 -0,1172709 -0,044157941 -0,112000976 0,152039956 -0,09841099 0,103607154 -0,044088864 0,083372417 1 Total P-sol. w2 0,467331303 0,450958647 0,152830683 0,512572317 0,452038987 0,350581383 0,496621517 0,596449497 0,21828481 Total P-sol. w3 0,223033348 0,532340958 0,143388054 0,280075331 0,695250373 0,126676972 0,219114911 0,22805237 0,102799258 Total P-sol. w6 -0,10493629 0,015062492 -0,376087025 0,166942286 -0,053056548 -0,074920535 0,11573531 0,231885187 0,240871097

W2-TSS 0,621750142 0,236486828 0,178981781 0,106509576 0,261013512 0,231198939 0,771029462 0,314309023 -0,032085195 W3-TSS -0,11453457 0,543207914 0,257497206 0,039669525 0,495877892 0,434151499 -0,080749142 0,427768465 0,117964384 W6-TSS -0,06731107 0,479124909 0,047233973 0,245047369 0,804668896 0,045674127 -0,0068506 0,220255739 -0,178177233 W3-COD 0,071503459 0,589795161 0,266367305 0,223184389 0,651630913 0,384001668 0,056426715 0,359271127 0,222504053 W6-COD -0,0826884 -0,380803209 -0,067737957 -0,002837181 -0,344073921 0,01075847 -0,058650037 -0,22903091 0,168199423 W3-NH4⁺ 0,371182809 0,584825002 0,320264862 0,646350216 0,747763603 0,416291963 0,339357274 0,260116888 -0,054509852 W6-NH4⁺ -0,05684688 0,074295136 0,647165102 0,110411748 0,178901687 0,078466948 0,070326113 0,021747358 -0,078905508 W6-NO3^- 0,398613401 -0,258290138 -0,070294813 -0,076288175 -0,363530932 -0,031935104 -0,070737582 -0,26373528 -0,081869812

Πίνακας 8.1 Συσχετίσεις τιμών διαφόρων μορφών φωσφόρου

10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Total P-soluble w2 Total P-soluble w3 Total P-soluble w6 W2-TSS W3-TSS W6-TSS W3-COD W6-COD W3-NH4 W6-NH4 W6-NO3

1

0,475852637 1

0,37269481 -0,018032074 1

0,478399416 0,252602329 0,294870096 1

0,199532541 0,18902587 -0,028657382 0,004082749 1

0,279639994 0,667457002 -0,035077156 0,036563064 0,270012889 1

0,26861729 0,437281684 0,077057299 0,11947577 0,617057991 0,43998481 1 -0,132477842 -0,416633116 -0,05436922 -0,22995904 0,148174399 -0,4441621 -0,24317216 1

0,562613661 0,576703152 0,043755029 0,280751966 0,391059862 0,61206113 0,655908349 -0,3872702 1

0,14685527 0,216964433 -0,165488516 -0,09892175 0,099798477 0,28631962 0,252539352 -0,2640441 0,33818332 1

-0,264453882 -0,231143912 -0,599109852 -0,1020102 -0,18164079 -0,3844504 -0,20409124 0,2693057 -0,2461517 -0,2045692 1

Πίνακας 8.1 (συνέχεια) Συσχετίσεις τιμών διαφόρων μορφών φωσφόρου

8.2.6.1 Ανάλυση συσχετίσεων

Παρατηρώντας τον Πίνακα των συσχετίσεων (Πινακας 8.1) μπορούμε να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα για το πώς συσχετίζονται οι τιμές των διαφόρων μορφών του φωσφόρου μεταξύ τους. Πρέπει να αναφερθεί το γεγονός ότι όταν η πιθανότητα έχει τιμή μεγαλύτερη από 0,5 τότε η συσχέτιση είναι μεγάλη. Έτσι προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα:

Α. Η μεγάλη συσχέτιση των ολικών ορθοφωσφορικών και του ολικού φωσφόρου στην είσοδο (W2) με τα ολικά αιωρούμενα στερεά (TSS) επίσης στην είσοδο, δείχνει πως το μεγαλύτερο μέρος των ολικών ορθοφωσφορικών και του ολικού φωσφόρου στην είσοδο είναι σωματιδιακής μορφής.

Β. Από τη συσχέτιση μεταξύ των ολικών ορθοφωσφορικών και των διαλυτών ορθοφωσφορικών μετά την πρωτοβάθμια καθίζηση (W3) αντιλαμβανόμαστε ότι μεγάλο μέρος του ολικού φωσφόρου είναι διαλυτής μορφής, κάτι που είναι λογικό δεδομένου του γεγονότος ότι στην πρωτοβάθμια καθίζηση απομακρύνεται μεγάλο μέρος των εισερχόμενων στερεών. Η συσχέτιση μεταξύ των ολικών ορθοφωσφορικών στο W3 και των διαλυτών ορθοφωσφορικών στην έξοδο (W6) δείχνει πως τα εισερχόμενα ορθοφωσφορικά επηρεάζουν την τελική τιμή στην έξοδο και μάλιστα θετικά, δηλαδή όσο αυξάνονται τα ολικά ορθοφωσφορικά στην είσοδο, αυξάνονται και τα διαλυτά ορθοφωσφορικά στην έξοδο. Η συσχέτιση μεταξύ των ολικών ορθοφωσφορικών στο W3 και του ολικού φωσφόρου στο W3 είναι λογική γιατί στον ολικό φώσφορο συμπεριλαμβάνονται και τα ολικά ορθοφωσφορικά.

Επίσης, λογική είναι και η συσχέτιση μεταξύ των ολικών ορθοφωσφορικών στο W3 και του ολικού διαλυτού φωσφόρου στο W3, γιατί στον ολικό διαλυτό φώσφορο συμπεριλαμβάνονται και τα διαλυτά ορθοφωσφορικά που εμπεριέχονται στα ολικά ορθοφωσφορικά. Η συσχέτιση των ολικών ορθοφωσφορικών στο W3 με τα ολικά αιωρούμενα στερεά (TSS) στο W3 δείχνει πως σημαντικό μέρος των ολικών ορθοφωσφορικών είναι σε σωματιδιακή μορφή και μετά την πρωτοβάθμια καθίζηση.

Η συσχέτιση των ολικών ορθοφωσφορικών στο W3 με το COD και τα NH4+ στο W3 δείχνει την κοινή μεταβολή των COD, NH4+ και PO4-3. Σε αυτό το σημείο μπορούμε να παρατηρήσουμε το γεγονός ότι η συσχέτιση των TSS στο W3 με το COD στο W3 δείχνει πως το COD είναι σε αξιοσημείωτο ποσοστό σωματιδιακό στην είσοδο. Αφού όμως υπάρχει και σωματιδιακός P και σωματιδιακά ορθοφωσφορικά στην είσοδο λογικά παρατηρήθηκε προηγουμένως η συσχέτιση μεταξύ COD και PO4-3 .

Γ. Η συσχέτιση των ολικών ορθοφωσφορικών στην έξοδο (W6) με τα διαλυτά ορθοφωσφορικά στην έξοδο, προέρχεται από το ότι τα ολικά ορθοφωσφορικά στην έξοδο περιλαμβάνουν τα διαλυτά ορθοφωσφορικά. Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην συσχέτιση των ολικών ορθοφωσφορικών στην είσοδο με τα NH4+ στην έξοδο, η οποία υποδηλώνει ότι τα ολικά ορθοφωσφορικά στην έξοδο (που είναι σχεδόν όλα σαν διαλύτα) έχουν ίδια συμπεριφορά με τα ΝΗ4+. Η αμμωνία απαιτεί αερόβιες συνθήκες για να οξειδωθεί προς νιτρικά και επομένως αφού υπάρχει στην έξοδο σε μεγάλη ποσότητα, σημαίνει ότι επικρατούσαν αναερόβιες συνθήκες κάτι που επιβεβαιώνεται και από τις μετρήσεις του διαλυμένου οξυγόνου (DO) στις δεξαμενές αερισμού.

Δ. Η συσχέτιση των διαλυτών ορθοφωσφορικών στην είσοδο (W2) με τον διαλυτό ολικό φώσφορο στο W2 προέρχεται από το ότι ο ολικός διαλυτός φώσφορος περιλαμβάνει τα διαλυτά ορθοφωσφορικά ενώ η συσχέτιση των διαλυτών ορθοφωφορικών στην είσοδο με τα ΝΗ4+ στο W3 δείχνει ότι έχουν κοινή μεταβολή, δηλαδή αυξάνονται ταυτόχρονα.

Ε. Η συσχέτιση των διαλυτών ορθοφωσφορικών στο W3 με τον ολικό διαλυτό φώσφορο στο W3 προέρχεται από το ότι ο ολικός διαλυτός φώσφορος περιλαμβάνει τα διαλυτά ορθοφωσφορικά. Το σημαντικό εδώ είναι ο πολύ υψηλός συντελεστής συσχέτισης που είναι αρκετά μεγαλύτερο από 0,5. Αυτό υποδηλώνει πως η αυξημένη τιμή των διαλυτών ορθοφωσφορικών στην είσοδο της βιολογικής επεξεργασίας (έξοδο πρωτοβάθμιας) προκαλεί αύξηση των TSS στην έξοδο ίσως λόγο αύξησης της βιολογικής δραστηριότητας καθώς στην έξοδο τα TSS είναι ουσιαστικά τα MLSS που δεν καθιζάνουν στη δευτεροβάθμια καθίζηση. Η συσχέτιση του ολικού διαλυτού φωσφόρου στο W3 με τα TSS στο W3, επιβεβαιώνει ξανά το γεγονός που αναφέρθηκε.

ΣΤ. Ο πολύ υψηλός συντελεστής συσχέτισης μεταξύ του ολικού φωσφόρου (Τotal P) στο W2 και των TSS στο W2 δείχνει πως το μεγαλύτερο κλάσμα του ολικού P στην είσοδο είναι σωματιδιακής μορφής.

Ζ. Η συσχέτιση του ολικού φωσφόρου (Τotal P) στο W3 και του ολικού διαλυτού φωσφόρου στο W2 είναι λογική αφού στην πρωτοβάθμια καθίζηση αφαιρείται μόνο το σωματιδιακό κλάσμα άρα το διαλυτό παραμένει σχεδόν το ίδιο.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ελληνική βιβλιογραφία

1. Λέκκας Δ. Θεμιστοκλής, “Περιβαλλοντική Μηχανική ΙΙ, Διαχείριση Υγρών Αποβλήτων”, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Περιβάλλοντος, Μυτιλήνη, 2001.

2. Tσιμαράκης Γ., Κάγκαλου Ι., Κοτσιάφτη Β., Γιωτάκη Κ., “Λειτουργία Μονάδας Βιολογικής Επεξεργασίας λυμάτων της Πόλης των Ιωαννίνων.

Ποιότητα νερών του αποδέκτη της εκροής”, Πρακτικά 4ου Συνεδρίου Περιβαλλοντικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου , Τμήμα Περιβάλλοντος, Μόλυβος-Λέσβου, 1995.

3. Μπασάς Γ., Σταμουλάκης Γ., Τσιμαράκης Γ., Πηλίδης Γ., “Επέκταση Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων Ιωαννίνων, Τριτοβάθμιος καθαρισμός”, Δημοτική Επιχείριση Ύδρευσης Αποχέτευσης Ιωαννίνων, Ιωάννινα, 1999.

4. Νομαρχία Ιωαννίνων, Διεύθυνση Υγείας, αριθμός πρωτ. ΥΓ/5189/15-4-93,

“Χορήγηση οριστικής άδειας διάθεσης αποβλήτων της Μονάδας Βιολογικού Καθαρισμού της πόλης των Ιωαννίνων”.

5. KYA A.Π οικ. 66253/29-1-98 “Έγκριση περιβαλλοντικών όρων για τις εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού και σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύση βιοαερίου του Δήμου Ιωαννίνων, που βρίκεται στην περιοχή του αεροδρομίου του Νομού Ιωαννίνων”.

6. Περιβάλλον A.T.E-PASSAVANT ROEDIGER PRODUCTS GMBH

“Αναβάθμιση και επέκταση Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων Ιωαννίνων.

Εγχειρίδιο Λειτουργίας Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων Ιωαννίνων”, Ιωάννινα, 2004.

7. Τραγανίτης Σ., Σκουμπούρης Ι., “Οδηγός Λειτουργίας Μονάδων Επεξεργασίας Λυμάτων”, Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε, Αθήνα, 1995.

8. Παρασκευάς Παναγιώτης, “Προχωρημένες Μέθοδοι Επεξεργασίας Υγρών Αποβλήτων”, Πανεπιστημιακές Σημειώσεις, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Περιβάλλοντος, Μυτιλήνη, 1993.

9. Ζιώγας Γ., Σταμουλάκης Γ., Κωνσταντής Κ., Καλφακάκου Β., “Η ρύπανση στο λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων και οι Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις”, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Τμήμα Ηπείρου, Ιωάννινα, 1986.

10. Κουϊμτζής Θ., Σαμαρά Κ. “Έλεγχος Ρύπανσης Περιβάλλοντος”, Εκδόσεις Ζητή, Θεσσαλονίκη, 1995.

11. Τσουμάνης Χρήστος, “Εκτίμηση της απόδοσης της Μονάδας Επεξεργασίας Υγρών Αποβλήτων της πόλης των Ιωαννίνων”, Διπλωματική Εργασία, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Περιβάλλοντος, Μυτιλήνη, 1994.

12. Δημοσθένης Γκιώκας, “Μονάδα Επεξεργασίας Αστικών Αποβλήτων πόλης Ιωαννίνων”, Εργασία Θερινής Πρακτικής Άσκησης, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Περιβάλλοντος, Ιωάννινα, 1998.

13. Λυμπερόπουλος Σπυρίδων, “Μελέτη της Απόδοσης της Αναβάθμισης και Επέκτασης της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων του Δήμου Σπάρτης”, Διπλωματική Εργασία, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Περιβάλλοντος, Μυτιλήνη, 2003.

14. Βίνη Αικατερίνη, “Μελέτη και διαστασιολόγηση μονάδων ενεργού ιλύος για αφαίρεση άνθρακα, αζώτου και φωσφόρου”, Διπλωματική Εργασία,

Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Πολυτεχνική Σχολή, Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος, Ξάνθη, 2003.

15. Δότσιου Αρετή, “Εκτίμηση της απόδοσης της λειτουργίας της Μονάδας Επεξεργασίας Υγρών Αποβλήτων της πόλης της Κατερίνης”, Διπλωματική Εργασία, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Περιβάλλοντος, Μυτιλήνη, 1995.

Ξένη βιβλιογραφία

1. Metcalf & Eddy Inc., “Wastewater Engineering”, McGraw Hill, 3^rd Edition, 1991.

2. APHA-AWWA-WPCF, “Standard Methods For The Examination Of Water And Wastewater”, 17^th Edition, 1989.

3. Joel Fernandez Duenas, Josep Ribas Alonso, Angel Freixo Rey, Antoni Sanchez Ferrer, “Charactirization of phosphorous forms in wastewater treatment plants”, Journal of Hazardous Materials, p.193-205, 2003.

4. D.L Giokas, A.g. Vlessidis, M.O. Angelidis, G.J. Tsimarakis, M.I.

Karayannis, “Systematic analysis of operational response of activated sludge process to variable wastewater flows. A case study”, Clean Techn. Environ.

Policy, p.183-190, 2002.

5. H. J. Kiuru and L.A. Rautiainen, “Biological Nutrient Removal at a Very Low- Loaded Activated Slydge Plant With High Biomass Concentrations”, Water Science Technology, vol 38, p.63-70, 1998.

6. Peter Kos, “Short SRT (Solids Retention Time) Nitrification

Process/Flowsheet”, Wat. Sci. Techn., vol.38, No 1, p.23-29, 1998.

7. Gatsios S., “The Reuse Of Domestic Wastewater, After Biological Treatment Using The Activated Sludge Method”, M. Sc. Dissertation, Leeds, 1996.

8. G. Kiely, “ Environmental Engineering”, Ircuin McGraw-Hill, 1997.

9. Ramalho R.S., “Introduction to Wastewater Treatment Process”, Second Edition, Academic Press Inc, 1983.

10. Benedek Gy. Plosz, Andrea Jobbagy, C.P. Leslie Grady Jr., “Factors influencing deterioration of denitrification by oxygen entering an anoxic reactor through the surface”, Water Research vol. 37, p.853-863, 2003.

11. Sedlak Richard (ed.), “Phosphorous and Nitrogen Removal from Municipal Wastewater”, Lewis Publishers, 1991.

12. Grady L., Lim H., “Biological Wastewater Treatment”, Marcel Dekker Inc., 1980.

13. Viesmann W., Hammer M., “Water Supply and Pollution Control”, 4^th ed., Happer & Row Publishers, 1980.

14. Fernando J. Betran, Juan F. Garcia-Araya and Pedro M. Alvarez, “Estimation of Biological Kinetic Parameters from a Continuous Integrated Ozonation- Activated Sludge System Treating Domestic Wastewater”, Biotechnol. Prog.

Vol.16, No.6, p.1018-1024.