Αντλιοστάσιο στραγγισµάτων

προστέθηκαν δύο δοσοµετρικές αντλίες (κοχλιωτές) µεταβλητής παροχής 0 - 1.500 l / h η κάθε µία.

6.5.6. Αντλιοστάσιο στραγγισµάτων

Τα στραγγίσµατα από τις ταινιοφιλτρόπρεσσες και τα νερά πλύσης συλλέγονται µέσω συστήµατος αγωγών και οδηγούνται δια βαρύτητας προς κεντρικό φρεάτιο στραγγιδίων διαστάσεων 4 x 2,50m. Στο φρεάτιο αυτό συλλέγονται επίσης και τα υπερκείµενα υγρά της οµογενοποίησης. Εντός του φρεατίου υπάρχει αντλιοστάσιο αποτελούµενο από υποβρύχιες φυγοκεντρικές αντλίες που οδηγούν τα στραγγίδια µε καταθλιπτικό αγωγό προς το φρεάτιο διανοµής µετά το αντλιοστάσιο ανύψωσης.

6.6. ΣYΣΤΗΜΑ ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ (PLC) 6.6.1. Γενικές Αρχές Συστήµατος Αυτοµατισµού

Ο εξοπλισµός του Κεντρικού Συστήµατος Ελέγχου είναι προϊόν έγκυρων και εξειδικευµένων προς το αντικείµενο Οίκων ώστε εξασφαλίζεται η µέγιστη αξιοπιστία του. Το σύστηµα επικοινωνίας Χειριστή_Συστήµατος γίνεται σε ηλεκτρονικό υπολογιστή και ειδικότερα σε περιβάλλον Windows, ώστε να εξασφαλίζεται η απαραίτητ φιλικότητα προς το χειριστή αλλά και η δυνατότητα συνεργασίας µε άλλα προγράµµατα του ίδιου συστήµατος.

Στην περίπτωση ύπαρξης εγκατεστηµένων εφεδρικών µηχανηµάτων, το εφεδρικό θα ενεργοποιείται αυτόµατα είτε στην περίπτωση βλάβης του κύριου µηχανήµατος, είτε στα πλαίσια της εναλλαγής για την ισοκατανοµή των ωρών λειτουργίας. (ΝΑΜΑ,1999)

6.6.2. Περιγραφή λειτουργίας των επιµέρους µονάδων µε PLC

¾ Εσχάρωση: Έχει προβλεφθεί επιλογικός διακόπτης AUTO/MANUAL, όπου στη θέση AUTO ο έλεγχος της λειτουργίας της µιας αυτόµατης εσχάρας γίνεται µε χρονοπρόγραµµα, οι παράµετροι του οποίου καθορίζονται από το χειριστή, ενώ στη θέση MANUAL λειτουργεί µέσω οριακών διακοπτών µε µπουτόν ON/OFF. Επιπρόσθετα µέσω του οργάνου διαφοράς στάθµης ανάντη και κατάντη της εσχάρωσης, η εσχάρα ενεργοποιείται στην περίπτωση που η διαφορά στάθµης ξεπερνά ένα συγκεκριµένο όριο το οποίο µπορεί να καθοριστεί από το χειριστή. Η εσχάρα έχει έναν τερµατικό διακόπτη, που την σταµατά πάντα µετά την εντολή λειτουργίας της σε ένα καθορισµένο σηµείο της διαδροµής της. Στο

Κεντρικό Σύστηµα Ελέγχου (Κ.Σ.Ε.), καταγράφονται σε συνεχή βάση οι τιµές της µετρούµενης στάθµης ανάντη της εσχάρωσης καθώς και οι τιµές της διαφοράς στάθµης.

¾ Μέτρηση παροχής / Εξάµµωση – Απολίπανση: Η παροχή στην είσοδο της µονάδας καταγράφεται συνεχώς µέσω µετρητή υπερήχων. Στο Κ.Σ.Ε.

παρέχονται στοιχεία τόσο της στιγµιαίας ροής όσο και της αθροιστικής παροχής της µονάδας. Η παλινδροµική γέφυρα της µονάδας εξάµµωσης- απολίπανσης λειτουργεί µέσω τοπικού πίνακα. Ο πίνακας της γέφυρας έχει timer για τον ενδεικνυόµενο χρόνο λειτουργίας της Γέφυρας που ρυθµίζεται από το χειριστή. Στο Κ.Σ.Ε. υπάρχει ένδειξη για την κανονική λειτουργία της καθώς και σήµα γενικού σφάλµατος.

¾ Αντλιοστάσιο ανύψωσης: Οι τρεις αντλίες ανύψωσης λειτουργούν αυτόµατα βάσει της µετρούµενης στάθµης του Α/Σ από το µετρητή υπερήχων και συναρτήσει των ορίων έναρξης-παύσης που ορίζει ο χειριστής. Η εφεδρική αντλία τίθεται σε λειτουργία στα πλαίσια της κυκλικής εναλλαγής, στην περίπτωση βλάβης µιας από τις αντλίες ή τέλος στην περίπτωση που η στάθµη του Α/Σ υπερβεί τη στάθµη κανονικής λειτουργίας.

¾ Βιολογική αποφωσφόρωση: Οι αναδευτήρες της µονάδας αποφωσφόρωσης λειτουργούν µε χρονοπρόγραµµα, τις παραµέτρους του οποίου µπορεί να καθορίσει ο χειριστής.

¾ Απονιτροποίηση-Αερισµός: Οι αναδευτήρες της µονάδας απονιτροποίησης λειτουργούν µε χρονοπρόγραµµα, τις παραµέτρους του οποίου µπορεί να καθορίσει ο χειριστής. Η ρύθµιση της παροχής οξυγόνου στις δεξαµενές αερισµού συντελείται µέσω των µετρητών διαλυµένου οξυγόνου. Έχουν εγκατασταθεί 2 µετρητές διαλυµένου οξυγόνου, κοντά στον Υπερχειλιστή Γραµµής Α&Β . µε βάση τη µετρούµενη τιµή του διαλυµένου οξυγόνου εντός της δεξαµενής, µεταβάλλεται η στάθµη του υπερχειλιστή στην έξοδο της δεξαµενής και κατά συνέπεια το προσφερόµενο οξυγόνο. Στην περίπτωση ιδιαίτερα υψηλής στάθµης εντός της δεξαµενής διακόπτεται η λειτουργία των αεριστήρων. Στην περίπτωση ιδιαίτερα χαµηλής στάθµης Ο2 θα υπάρχει σήµα συναγερµού στο Κέντρο Ελέγχου. Οι αντλίες ανάµικτου υγρού λειτουργούν µε χρονοπρόγραµµα.(τις παραµέτρους ορίζει ο χειριστής). Σε κάθε µονάδα αερισµού έχει εγκατασταθεί µετρητής συγκέντρωσης του ανάµικτου υγρού και σε περίπτωση ιδιαίτερα υψηλής ή χαµηλής συγκέντρωσης ανάµικτου υγρού θα υπάρχει σήµα συναγερµού.

¾ Καθίζηση – Αντλιοστάσιο Ανακυκλοφορίας ιλύος: Τα ξέστρα των δεξαµενών καθίζησης λειτουργούν σε συνεχή βάση και οι ενδείξεις λειτουργίας τους στέλνονται στο Κ.Σ.Ε. Οι αντλίες ανακυκλοφορίας και περίσσειας ιλύος λειτουργούν µε χρονοπρόγραµµα. Εκκινούν κατά προτεραιότητα σε περίπτωση υψηλής στάθµης ιλύος εντός της δεξαµενής καθίζησης, παράµετρος που µετράται συνεχώς από τους µετρητές στάθµης

ιλύος. Για τον έλεγχο της ανακυκλοφορίας σε κάθε καταθλιπτικό αγωγό έχει εγκατασταθεί µετρητής παροχής, καθώς και µετρητής συγκέντρωσης στερεών. Οι µετρούµενες παράµετροι καταγράφονται στο Κ.Σ.Ε.

¾ Χλωρίωση: Οι δοσοµετρικές αντλίες χλωρίου έχουν την δυνατότητα αυτορρύθµισης, αφού δέχονται απ’ευθείας αναλογικό σήµα. Έτσι η δοσοµέτρηση των αντλιών χλωρίου ρυθµίζεται αναλογικά προς την µετρούµενη παροχή στον υπερχειλιστή εξόδου της δεξαµενής χλωρίωσης.

¾ Επεξεργασία ιλύος: Η λειτουργία του συστήµατος επεξεργασίας ιλύος (αντλίες παχυµένης λάσπης, τράπεζα πάχυνσης,ταινιοφιλτρόπρεσσα, συστήµατα πολυηλεκτρολύτη), ελέγχεται από τοπικό πίνακα. Οι ενδείξεις λειτουργίας-βλάβης του επιµέρους εξοπλισµού καταγράφονται στο Κ.Σ.Ε.

¾ Υπόλοιπες-Βοηθητικές µονάδες: Όλες γενικά οι µονάδες ελέγχονται µε τοπικούς πίνακες είτε µε διακόπτες στάθµης. Από τοπικό πίνακα ελέγχεται και η µονάδα βοθρολυµάτων. Οι ενδείξεις λειτουργίας-βλάβης των αντλιών και των φυσητήρων αερισµού καταγράφονται στο Κ.Σ.Ε.

ΕΝ Ε Ν ΟΤ Ο ΤΗ ΗΤ ΤΑ Α 7 7

A

ΠΟ∆ΟΣΕΙΣ

Λ

ΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ

Ε

ΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

Ε

ΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ

Λ

ΥΜΑΤΩΝ ΤΟΥ

∆

ΗΜΟΥ

Σ

ΠΑΡΤΗΣ

Γενικά:

Ύστερα από όσα αναφέραµε λοιπόν στις πρώτες ενότητες αυτής της εργασίας, είναι καιρός τώρα να δούµε αναλυτικά την απόδοση της Ε.Ε.Λ Σπάρτης στην αφαίρεση των κυριότερων ρυπαντών. Οι ρυπαντές αυτοί ως γνωστόν είναι το χηµικά απαιτούµενο οξυγόνο (COD), το βιολογικά απαιτούµενο οξυγόνο (ΒΟD⁵), τα αιωρούµενα στερεά (SS), το άζωτο (Ν) και ο φώσφορος (Ρ), που στην Ε.Ε.Λ. Σπάρτης µετράται στη µορφή των ορθοφωσφορικών(Ο-ΡΟ⁴). Για να µπορέσουµε να βγάλουµε ασφαλή συµπεράσµατα και να κάνουµε τις απαραίτητες συγκρίσεις, χρειάζεται να ξέρουµε τις αποδόσεις της εγκατάστασης τόσο πριν όσο και µετά την αναβάθµιση και επέκταση που πραγµατοποιήθηκε. Έτσι παρακάτω παρατίθεται πλήθος µετρήσεων των τιµών των κυριότερων ρυπαντών τόσο στην είσοδο και έξοδο της εγκατάστασης όσο και στον ποταµό Ευρώτα, µέσω των οποίων καθίσταται εφικτή η εξαγωγή συµπερασµάτων όχι µόνο για τη διερεύνηση της απόδοσης της λειτουργίας της Ε.Ε.Λ. αλλά και για το συγκριτικό όφελος που προσέδωσε η αναβάθµιση και επέκταση της.

Κρίνεται λοιπόν αναγκαίο η µελέτη µας να γίνει σε τρία στάδια:

1. Απόδοση της µονάδας πριν την αναβάθµιση και επέκταση 2. Απόδοση της µονάδας κατά την µεταβατική περίοδο

3. Απόδοση της µονάδας µετά την αναβάθµιση και επέκταση

7.1. ΑΠΟ∆ΟΣΗ ΤΗΣ Ε.Ε.Λ. ΣΠΑΡΤΗΣ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΕΠΕΚΤΑΣΗ

Τα στοιχεία που παρατίθενται παρακάτω αφορούν την περίοδο του φθινοπώρου του 2001, ακριβώς ένα χρόνο πριν ολοκληρωθεί η αναβάθµιση και επέκταση της µονάδας και µας δόθηκαν από τη ∆ηµοτική Επιχείρηση Ύδρευσης και Αποχέτευσης του ∆ήµου Σπάρτης (∆ΕΥΑΣ). Αναζητήσαµε στοιχεία για τη συγκεκριµένη περίοδο (φθινόπωρο 2001), ώστε να υπάρξει αντιστοιχία µε τις µετρήσεις που κάναµε εµείς το φθινόπωρο του αµέσως επόµενου έτους 2002, που η αναβάθµιση και επέκταση της µονάδας είχε ολοκληρωθεί. Παραθέτουµε λοιπόν τα εβδοµαδιαία δελτία απόδοσης της µονάδας τους µήνες Οκτώβριο και Νοέµβριο 2001. Όπως πληροφορηθήκαµε από τους υπευθύνους της Ε.Ε.Λ. τα συγκεκριµένα στοιχεία αντικατοπτρίζουν κατά προσέγγιση την εικόνα των συγκεντρώσεων των ρυπαντών στην αρχική µονάδα καθώς τα ποσά τους δεν υφίσταντο ιδιαίτερα «δραµατικές» αλλαγές καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Οι συγκεντρώσεις των διαφόρων ρυπαντών λοιπόν τόσο στην είσοδο όσο και στην έξοδο της εγκατάστασης κυµαίνονταν πάνω-κάτω στα παρακάτω επίπεδα µε αποκλίσεις βέβαια σε συγκεκριµένες χρονικές περιόδους π.χ. κατά τους θερινούς µήνες που τα ποσά των ρυπαντών παρουσιάζονταν και παρουσιάζονται ακόµα αυξηµένα λόγω της προσωρινής αύξησης του πληθυσµού. (∆ΕΥΑΣ,2001)

7.1.1. Εβδοµαδιαία δελτία απόδοσης της ΕΕΛ, Οκτώβριος-Νοέµβριος 2001

Ε.Ε.Λ. ΣΠΑΡΤΗΣ

Εβδοµαδιαίο δελτίο απόδοσης της µονάδας Ηµεροµηνία: 2 Οκτωβρίου 2001

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΜΟΝΑ∆ΕΣ ΕΙΣΟ∆ΟΣ ΕΞΟ∆ΟΣ

Q m3 / d 3496 35

COD mg / l 783 101

BOD5 mg / l 201 24,5

SS mg / l 250 40

N-NH3 mg / l 53,25 11,3

N-NO3 mg / l 2,6 2,3

O-PO4 mg / l 21,9 12,4

VSS/SS mg / l 0,83 ---

Ε.Ε.Λ ΣΠΑΡΤΗΣ

Εβδοµαδιαίο δελτίο απόδοσης της µονάδας Ηµεροµηνία: 15 Οκτωβρίου 2001

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΜΟΝΑ∆ΕΣ ΕΙΣΟ∆ΟΣ ΕΞΟ∆ΟΣ

Q m3 / d 3508 30

COD mg / l 809 119

BOD5 mg / l 271 39

SS mg / l 210 45

N-NH3 mg / l 54,2 12,1

N-NO3 mg / l 2,1 2,1

O-PO4 mg / l 19 11,5

VSS/SS mg / l 0,79 ---

Ε.Ε.Λ. ΣΠΑΡΤΗΣ

Εβδοµαδιαίο δελτίο απόδοσης της µονάδας Ηµεροµηνία: 22 Οκτωβρίου 2001

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΜΟΝΑ∆ΕΣ ΕΙΣΟ∆ΟΣ ΕΞΟ∆ΟΣ

Q m3 / d 3681 41

COD mg / l 788 115

BOD5 mg / l 243 31

SS mg / l 240 45

N-NH3 mg / l 58 15

N-NO3 mg / l 1,2 1

O-PO4 mg / l 23,6 12,4

VSS/SS mg / l 0,82 ---

Ε.Ε.Λ. ΣΠΑΡΤΗΣ

Εβδοµαδιαίο δελτίο απόδοσης της µονάδας Ηµεροµηνία: 31 Οκτωβρίου 2001

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΜΟΝΑ∆ΕΣ ΕΙΣΟ∆ΟΣ ΕΞΟ∆ΟΣ

Q m3 / d 3696 38

COD mg / l 661 81

BOD5 mg / l 286 20

SS mg / l 245 45

N-NH3 mg / l 64 20,5

N-NO3 mg / l 1,2 0,8

O-PO4 mg / l 19,8 11,1

VSS/SS mg / l 0,82 ---

Ε.Ε.Λ. ΣΠΑΡΤΗΣ

Εβδοµαδιαίο δελτίο απόδοσης µονάδας Ηµεροµηνία: 6 Νοεµβρίου 2001

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΜΟΝΑ∆ΕΣ ΕΙΣΟ∆ΟΣ ΕΞΟ∆ΟΣ

Q m3 / d 3777 48

COD mg / l 780 87

BOD5 mg / l 260 23,5

SS mg / l 280 70

N-NH3 mg / l 54,2 12,7

N-NO3 mg / l 1,9 1,4

O-PO4 mg / l 21,2 10,6

VSS/SS mg / l 0,75 ---

Ε.Ε.Λ ΣΠΑΡΤΗΣ

Εβδοµαδιαίο δελτίο απόδοσης της µονάδας Ηµεροµηνία: 13 Νοεµβρίου 2001

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΜΟΝΑ∆ΕΣ ΕΙΣΟ∆ΟΣ ΕΞΟ∆ΟΣ

Q m3 / d 3704 44

COD mg / l 902 101

BOD5 mg / l 256 19

SS mg / l 275 55

N-NH3 mg / l 67 17,3

N-NO3 mg / l 1,5 1,7

O-PO4 mg / l 21,6 12,5

VSS/SS mg / l 0,8 ---

Ε.Ε.Λ. ΣΠΑΡΤΗΣ

Εβδοµαδιαίο δελτίο απόδοσης της µονάδας Ηµεροµηνία: 26 Νοεµβρίου 2001

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΜΟΝΑ∆ΕΣ ΕΙΣΟ∆ΟΣ ΕΞΟ∆ΟΣ

Q m3 / d 3758 34

COD mg / l 769 98

BOD5 mg / l 202 31,25

SS mg / l 245 55

N-NH3 mg / l 66 13,1

N-NO3 mg / l 2 1,9

O-PO4 mg / l 18,5 11,3

VSS/SS mg / l 0,78 ---

Χαρακτηριστικές παράµετροι µηνός Οκτωβρίου 2001:

Vαερισµού = 3000 m³

Χρόνος παραµονής στον αερισµό(ts): 19hr Φόρτιση όγκου (Βr): 0,40 kg BOD⁵ / m³ Kg MLSS: 10245

Kg MLVSS: 8010 Θµικτού υγρού: 17^oC F / M : 0,12

Qw : 85 m³/d F / M^v : 0,15

MLVSS / MLSS : 0,78 S.V.I : 207 ml / l RMLSS : 5797 mg / l R : 0,82

Θc : 20,8d

Περίσσεια λάσπη 905 kg SS / d

Κατανάλωση πολυηλεκτρολύτη: 3,2 kg / tn.SS

Χαρακτηριστικές παράµετροι µηνός Νοεµβρίου 2001:

Vαερισµού = 3000 m³

Χρόνος παραµονής στον αερισµό(ts): 19hr Φόρτιση όγκου (Βr): 0,33 kg BOD⁵ / m³ Kg MLSS: 10140

Kg MLVSS: 7845 Θµικτού υγρού: 16^oC F / M : 0,1

Q^w : 85 m³/d F / M^v : 0,13

MLVSS / MLSS : 0,77 S.V.I : 237 ml / l RMLSS : 5063 mg / l R : 1,94

Θ^c : 23,6d

Περίσσεια λάσπη 717 kg SS / d

Κατανάλωση πολυηλεκτρολύτη: 3 kg / tn.SS

7.1.2. Συµπεράσµατα: (Απόδοση υφιστάµενης µονάδας-φθινόπωρο 2001)

Η µελέτη των παραπάνω πινάκων απόδοσης µας οδηγεί σε πρώτα συµπεράσµατα σχετικά µε την απόδοση της Ε.Ε.Λ. Σπάρτης πριν την αναβάθµιση και επέκτασή της. Από τις υψηλές τιµές αµµωνίας και ορθοφωσφορικών στην έξοδο της εγκατάστασης, φαίνεται καθαρά το πρόβληµα της µονάδας σχετικά µε την αποµάκρυνση αζώτου και φωσφόρου, καθώς σχετικά µεγάλα ποσά φαίνεται να καταλήγουν στον ευαίσθητο αποδέκτη Ευρώτα. Ο µέσος όρος των συγκεντρώσεων Ν-ΝΗ3 και Ο-PO4 είναι 14,5 mg / l και 11,7 mg / l αντίστοιχα, συγκεντρώσεις υψηλές που αποτελούν κίνδυνο όχι µόνο για την ποιότητα των νερών του Ευρώτα, αλλά και για τη δηµόσια υγεία, αφού τα νερά του ποταµού χρησιµοποιούνται ανεξέλεγκτα για αρδεύσεις. Από αυτές τις τιµές και µόνο κρίνεται δικαιολογηµένη η απόφαση αναβάθµισης της µονάδας ώστε µέσο των διαδικασιών της νιτροποίησης- απονιτροποίησης και της βιολογικής αποφωσφόρωσης να επιτυγχάνεται υψηλότερος βαθµός αποµάκρυνσης αζωτούχων και φωσφορούχων ενώσεων.

Όσον αφορά τις συγκεντρώσεις της οργανικής ύλης δεν µπορούµε να θεωρήσουµε ιδιαίτερα αποδοτική ούτε την αποµάκρυνση του χηµικά απαιτούµενου οξυγόνου (COD), καθώς συγκεντρώσεις στην έξοδο της εγκατάστασης που κυµαίνονται γύρω στα 100 mg / l, δεν θεωρούνται αρκετά ικανοποιητικές. Σε µέτρια επίπεδα συγκεντρώσεων κυµαίνονται και οι τιµές των αιωρούµενων στερεών(SS) στην έξοδο και αφού το σχεδιαζόµενο αναβαθµιζόµενο σύστηµα επεξεργασίας προέβλεπε και δευτεροβάθµια καθίζηση των λυµάτων σε νέα δεξαµενή υπήρχε η πεποίθηση ότι οι συγκεντρώσεις τους στην έξοδο θα πέσουν σε ακόµα πιο φυσιολογικά επίπεδα.

Επίσης ο δείκτης καθιζησιµότητας λάσπης (S.V.I.) προβλεπόταν να πέσει κάτω από τα 150 ml/grMLSS στη νέα µονάδα επεξεργασίας, καθώς όπως βλέπουµε στην αρχική µονάδα οι τιµές του δείκτη αυτού ήταν αρκετά υψηλότερες. Tα διαγράµµατα που δείχνουν τις διακυµάνσεις των κυριότερων ρυπαντών στην αρχική µονάδα επεξεργασίας παρατίθενται στις επόµενες σελίδες.

Από το µέσο όρο των παραπάνω µετρήσεων µπορούµε να υπολογίσουµε την απόδοση της αφαίρεσης των συγκεκριµένων ρυπαντών στην αρχική µονάδα επεξεργασίας για το διάστηµα που µελετάται(φθινόπωρο 2001).

¾ Απόδοση αφαίρεσης COD ≈ 85 %

¾ Απόδοση αφαίρεσης ΒΟD5 ≈ 85 %

¾ Απόδοση αφαίρεσης Ν-ΝΗ³ ≈ 75 %

¾ Απόδοση αφαίρεσης Ο-PO⁴ ≈ 45 %

¾ Απόδοση αφαίρεσης SS ≈ 80 %

0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000

2/10/20014/10/20016/10/20018/10/200110/10/2001 12/10/2001

14/10/2001 16/10/2001

18/10/2001

20/10/200122/10/200124/10/200126/10/200128/10/200130/10/20011/11/20013/11/20015/11/20017/11/20019/11/200111/11/200113/11/200115/11/200117/11/200119/11/200121/11/200123/11/200125/11/2001 Ηµεροµηνία

COD (mg/l)

CODΕισόδου CODΕξόδου

0 10 20 30 40 50 60 70 80

2/10/2 001 4/10/2001

6/10 /2001

8/10/2 001 10/10/2

001 12/10/2

001 14/10/2001

16/10/2 001 18/10/2

001 20/10/2001

22/10/2 001 24/10/2001

26/10/

2001 28/10/2

001 30/10/2001

1/11 /2001

3/11/2001 5/11/2001

7/11 /2001

9/11/2 001 11/11/2001

13/11/2 001 15/11/2001

17/11/2 001 19/11/2

001 21/11/2001

23/11/2 001 25/11/2

001

Ηµεροµηνία

Ν-ΝΗ3, Ν-ΝΟ3 (mg/l) N-NH3 Εισόδου

N-NH3 Εξόδου N-NO3 Εξόδου

0 50 100 150 200 250 300

2/10/20014/10/20016/10/20018/10/200110/10/200112/10/200114/10/200116/10/200118/10/200120/10/200122/10/200124/10/200126/10/200128/10/200130/10/20011/11/20013/11/20015/11/20017/11/20019/11/200111/11/200113/11/200115/11/200117/11/200119/11/200121/11/200123/11/200125/11/2001 Ηµεροµηνία

SS (mg/l)

SS Εισόδου SS Εξόδου

0 5 10 15 20 25

2/10/2001 4/10/2001

6/10/2001 8/10/2001

10/10/2001 12/10/200

1 14/10/2001

16/10/200 1 18/10/2001

20/10/2001 22/10/2001

24/10/2001 26/10/2001

28/10/200 1 30/10/2001

1/11/2001 3/11/2001

5/11/2001 7/11/2001

9/11/2001 11/11/2001

13/11/2001 15/11/2001

17/11/2001 19/11/200

1 21/11/2001

23/11/2001 25/11/200

1

Ηµεροµηνία

Ο-ΡΟ4 (mg/l) O -PO 4 Εισόδου

O -PO 4 Εξόδου

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 123

7.2. ΜΕΘΟ∆ΟΛΟΓΙΑ

Για να µελετήσουµε πλέον τη συµπεριφορά της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυµάτων της Σπάρτης στις καινούριες συνθήκες λειτουργίας, πραγµατοποιήσαµε ένα πρόγραµµα µετρήσεων στην είσοδο και στην έξοδο της εγκατάστασης σε δύο χρονικές περιόδους. Ο πρώτος κύκλος µετρήσεων έγινε το µήνα Ιούλιο του 2002, που η µονάδα ήταν υπερφορτισµένη και λειτουργούσε µε ιδιαίτερο τρόπο. Ο δεύτερος κύκλος πραγµατοποιήθηκε στο τέλος Οκτωβρίου-αρχές Νοεµβρίου του ίδιου έτους, όταν πια είχε ολοκληρωθεί η αναβάθµιση και επέκταση της µονάδας και αφού είχε περάσει πλέον ένα διάστηµα 50 ηµερών από τα εγκαίνια της νέας λειτουργίας, ώστε να θεωρείται έτσι ότι το σύστηµα έχει «στρώσει».

Μετρήσεις όµως έγιναν και για τις τιµές των ρυπαντών και στον ποταµό Ευρώτα που είναι ο τελικός αποδέκτης των λυµάτων, για να διαπιστωθεί το ποσό της ρύπανσης που υφίσταται το ποτάµι εξαιτίας της εγκατάστασης και πάλι σε δυο κύκλους δηλαδή Ιούλιο και Οκτώβριο-Νοέµβριο 2002. Αν και συνήθως το ποτάµι έχει ελάχιστο νερό το καλοκαίρι, την περίοδο των µετρήσεών µας η στάθµη του ήταν σε επαρκή για δειγµατοληψία επίπεδα. Οι δειγµατοληψίες έγιναν πριν και µετά την εκροή των λυµάτων στο ποτάµι και σε αποστάσεις 50 µέτρων περίπου αριστερά και δεξιά του σηµείου που γινόταν η απόρριψη των λυµάτων στον ποταµό. Τηρήσαµε αυτές τις αποστάσεις καθότι στον υδατικό αποδέκτη η συγκέντρωση των ρυπαντών µειώνεται µε το χρόνο ή για συνεχή απόρριψη η συγκέντρωση µικραίνει µε την απόσταση από το σηµείο εκβολής. Η µείωση αυτή οφείλεται τόσο στα φαινόµενα µεταφοράς όσο και σε διάφορους µηχανισµούς µετασχηµατισµού, όπως η βιολογική αποδόµηση, η καθίζηση, ο επαναερισµός, η προσρόφηση κ.α. για τα οποία όµως δεν είναι του παρόντος να αναφερθούµε εκτενέστερα.

Αξίζει να σηµειωθεί ότι ακριβώς πάνω από το σηµείο που πραγµατοποιήσαµε τις δειγµατοληψίες πριν το βιολογικό καθαρισµό, υπάρχει ένα σύγχρονο γήπεδο τέννις που κατασκευάστηκε το 1993 στα πλαίσια της οικοτουριστικής ανάδειξης του Ευρώτα. Άγνωστο γιατί, η ανάδειξη αυτή δεν συνεχίστηκε και αυτό το έργο ήταν το πρώτο και το τελευταίο προς το σκοπό αυτό. Μάλιστα είναι παντελώς άγνωστη ακόµα και η ύπαρξη του(!)στην πλειοψηφία των πολιτών. Θα ήταν ευχής έργον να συνεχιζόταν η οικοτουριστική ανάδειξη του ποταµού, όχι µόνο λόγω του φυσικό κάλλους και της οικολογικής του αξίας, αλλά και για την προστασία του καθώς στις όχθες του, τουλάχιστον στο τµήµα που περνάει από τη Σπάρτη, ο Ευρώτας είναι εντελώς αναξιοποίητος και γίνεται αποδέκτης όλο και αυξανόµενων ποσοτήτων µπάζων και κάθε λογής απορριµµάτων.

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 124

Τα δείγµατα συγκεντρώθηκαν µε το βύθισµα καθαρισµένων πλαστικών µπουκαλιών, στο ποταµίσιο νερό σε απόσταση 1-1,5m από την όχθη του ποταµού και στην Ε.Ε.Λ. στην είσοδο της εγκατάστασης αµέσως µετά τις εσχάρες για να αποφευχθούν ογκώδη αντικείµενα που θα αλλοίωναν τις τιµές των δειγµάτων, και στην έξοδο στο σηµείο αµέσως πριν τον τελικό αγωγό διάθεσης που οδηγεί τα επεξεργασµένα λύµατα στο ποτάµι. Μετά τη συλλογή τα δείγµατα µεταφέρθηκαν στο χηµικό εργαστήριο της εγκατάστασης και αναλύθηκαν για χηµικό έλεγχο οξυγόνου (COD-δείκτη οργανικής µόλυνσης), αλλά και διαλυµένο COD (CODsoluble), αιωρούµενα στερεά (SS), αµµωνιακά (Ν-ΝΗ3), νιτρικά (Ν-ΝΟ3) και ορθοφωσφορικά (Ο-ΡΟ4). Η θερµοκρασία του νερού του Ευρώτα και το διαλυµένο οξυγόνο (D.O.) µετριόταν επιτόπου µε τη χρήση φορητής συσκευής (WTW-portable oxygen / temperature meter). Επιτόπου µετριόταν στον ποταµό και η αγωγιµότητα (L). Για τον καθορισµό των υπόλοιπων παραµέτρων χρησιµοποιήθηκαν σταθερές αναλυτικές µέθοδοι, (Standard Methods, 1995) το COD µε τη χρωµατοµετρική µέθοδο ύστερα από δίωρη θέρµανση των αντιδραστηρίων, τα SS µε φιλτράρισµα (φίλτρα 0,45 µm) και ζύγισµα του βάρους των στερεών, και τα Ν-ΝΗ3, Ν-ΝΟ3 Ο-ΡΟ4 µε σπεκτροφωτοµετρία.

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 125

7.3. ΑΠΟ∆ΟΣΗ ΤΗΣ ΜΟΝΑ∆ΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟ∆Ο (ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2002)

Όπως αναφέραµε σε προηγούµενο κεφάλαιο, µέχρι να ολοκληρωθούν τα έργα το Σεπτέµβριο του 2002, µεσολάβησε µια τετράµηνη περίοδος που η µονάδα λειτούργησε µε ιδιαίτερο τρόπο. Σε αυτήν την περίοδο όλη η παροχή είχε διοχετευθεί στα νέα έργα(τη δεξαµενή αποφωσφόρωσης, το νέο σύστηµα δεξαµενών αερισµού, τη νέα δεξαµενή καθίζησης), τα οποία λειτουργούσαν υπερφορτισµένα όλο αυτό το διάστηµα. Σ’ αυτή το χρονικό διάστηµα κατέστη δυνατόν να εκκενωθούν και να καθαριστούν οι παλιές δεξαµενές καθίζησης και αερισµού, να ολοκληρωθεί η κατασκευή του τεταρτηµορίου των παλιών δεξαµενών αερισµού, να γίνουν οι απαραίτητες µικροµετατροπές και να

εγκατασταθεί ο ΗΛΜ εξοπλισµός.

Οι νέες κατασκευές είχαν µικρότερη έκταση από τις αντίστοιχες κατασκευές της ήδη υπάρχουσας εγκατάστασης και επειδή λειτουργούσαν υπερφορτισµένα ήταν λογικό να παρουσιαστούν ορισµένα προβλήµατα. Τα προβλήµατα αυτά ήταν πρώτον οι κατά διαστήµατα έντονες οσµές στη µονάδα(αισθητή σε όποιον έµπαινε στην εγκατάσταση) και δεύτερον οι έντονες διαµαρτυρίες των παρόχθιων χωριών του Ευρώτα για µόλυνση και σε κάποιες χρονικές περιόδους ανυπόφορες οσµές του ποταµού. Γίναµε µάρτυρες κωµικοτραγικών καταστάσεων µε κοινοτάρχες να καταφθάνουν στην Ε.Ε.Λ. για να εκφράσουν την απορία και αγανάκτηση τους για την κατάσταση. Μελετώντας το σχεδιασµό της εγκατάστασης για τη µεταβατική περίοδο και ειδικότερα για τη βιολογική βαθµίδα γίνονται κατανοητά τα αίτια αυτών των φαινοµένων.

7.3.1. Σχεδιασµός λειτουργίας κατά τη µεταβατική περίοδο 1. Παράµετροι σχεδιασµού

Οι παράµετροι που λαµβάνονται υπόψη είναι οι έξεις για την περίοδο αυτή είναι οι εξείς:

- Παροχή : 3600 m³ / d.

- ΒΟD5 : 1260 kg / d - S.S. : 1470 kg / d - TKN : 210 kg / d - TP : 74 kg / d

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 126

H θερµοκρασία λυµάτων για την περίοδο αυτή λαµβάνεται 22^οC.

Υπενθυµίζεται ότι η νέα δεξαµενή αερισµού που χρησιµοποιείται έχει συνολικό όγκο 2200m³ και ειδικότερα η ανοξική ζώνη ανέρχεται σε 550 m³ ενώ η αερόβια σε 1650 m³.

2. Βιολογικός αντιδραστήρας Νιτροποίηση:

¨ Για την επίτευξη της νιτροποίησης των λυµάτων στην θερµοκρασία Τ=22^οC,έτσι ώστε η συγκέντρωση αµµωνιακού αζώτου στην έξοδο να είναι µικρότερη από 2 mg / l, ο απαιτούµενος χρόνος παραµονής ιλύος όπως προκύπτει από τις σχέσεις της κινητικής της νιτροποίησης του Μonod, σχέσεις (1) έως (4) Κεφάλαιο 6, είναι θcN = 3,55 ηµέρες. Επιλέχθηκε χρόνος παραµονής ιλύος θcαερ

= 7,1 ηµέρες(συντελεστής ασφαλείας.2) Επιλέγοντας συγκέντρωση του ανάµικτου υγρού στην δεξαµενή αερισµού MLSS = 5000mg /l και για Ε = 0,95 σχέσεις (10),(11) Κεφάλαιο 6, προκύπτει ότι θ/θc = 0,059, οπότε ο υδραυλικός χρόνος παραµονής της αερόβιας ζώνης είναι θ = 0,059×7,1 = 0,42 ηµέρες. Άρα ο απαιτούµενος αερόβιος όγκος ανέρχεται σε Vαερ= 0,42×3600 = 1517m³. Συνεπώς επαρκούσε ο όγκος της νέας δεξαµενής: 1517 < 1650m³.

Απονιτροποίηση

Κατά την θερινή περίοδο η συγκέντρωση ολικού αζώτου στην εκροή θα είναι µικρότερη των 15 mg / l. ∆εδοµένου ότι στην εκροή θα παραµένουν περίπου 3 mg / l οργανικού αζώτου και 2.0 mg / l αµµωνιακού αζώτου, θα πρέπει η συγκέντρωση νιτρικών στην έξοδο να ισούται µε 10,0 mg / l περίπου. Εάν ληφθεί υπόψιν ότι κατά την σύνθεση της βιοµάζας προσλαµβάνεται συνήθως το 15% του εισερχοµένου αζώτου προκύπτει η ακόλουθη ισορροπία µάζας για το άζωτο:

• Εισερχόµενο άζωτο 210 Κg/ηµ

• Οργανικό άζωτο στην έξοδο = 0,003 x 3.600 = 11 Κg/ηµ

• Αµµωνιακό άζωτο στην έξοδο = 0.002 x 3.600 = 7 Κg/ηµ

• Νιτρικό άζωτο στην έξοδο = 0.010 x 3.600 = 36 Κg/ηµ

• Άζωτο χρησιµοποιούµενο για σύνθεση = 0.15 x 210 = 31 Κg/ηµ Άζωτο προς απονιτροποίηση =125 Κg/ηµ

Η απαιτούµενη βιοµάζα στον ανοξικό αντιδραστήρα ισούται µε 1.132 kg, (rdn για 22°C) ισούται µε 0.11 ηµ¹.

Θεωρώντας λόγο οργανικών στερεών προς ολικά στερεά 0,66, η συγκέντρωση των οργανικών στερεών είναι: ΜLVSS = 0.66 x 5.000 = 3.300 mg / l. Συνεπώς ο

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 127

απαιτούµενος όγκος του ανοξικού αντιδραστήρα ισούται µε:Vανοξ = 1132/3300 = 343 m³.

Ο ανοξικός όγκος της νέας δεξαµενής ανέρχεται σε 550 m³, συνεπώς επαρκεί για την απονιτροποίηση. Ο ολικός χρόνος παραµονής ιλύος βάσει του ελάχιστου απαιτούµενου όγκου αερόβιας ζώνης ισούται µε :

θc = 7,1 x (2.131/1.517) = 10 ηµέρες.

3.∆εξαµενή τελικής καθίζησης

Τα δεδοµένα του ειδικού σχεδιασµού αυτού ήταν:

- Παροχή λυµάτων 3600 m³ / d - Μέση παροχή ανακυκλοφορίας 1,50 x 3600 = 5400 m³ / d - ΜLSS 5000 mg / l

Για δεξαµενή διαµέτρου 15,5 m αντίστοιχα (επιφάνεια 189m³ ), πλευρικού βάθους 3,30m, κλίσης πυθµένα 10% και µέσου βάθους 3,50m, προκύπτουν τα παρακάτω:

Για συγκέντρωση ανάµικτου υγρού ίση µε 5000 mg / l και συνολική παροχή τροφοδοσίας ίση µε:

Qκ = Qλυµ+ Qανακ = 9000m³ / ηµέρα = 375m³ / hr προκύπτει:

I) Φόρτιση στερεών µε ανακυκλοφ. G = [(1+R)Q x MLSS]/A = 239 kg/m²d II) Φόρτιση στερεών χωρίς ανακυκλοφ. G = (3600 x 5,0)/189 = 96 kg/m²d III) Υδραυλική φόρτιση q = Qλυµ / A = 19,1 m / d ή 0,80 m /h IV) Υδραυλική φόρτιση αιχµής q = Qαιχ / A = 260/189 = 1,38 m/hr Ο χρόνος παραµονής (για τη συνολική παροχή λυµάτων και ανακυκλοφορίας) είναι: t = 660 / 375 = 1,76 ώρες

Ο χρόνος παραµονής για συνθήκες αιχµής (χωρίς ανακυκλοφορία) είναι:

t = 660 /260 = 2,5 ώρες

Η υδραυλική φόρτιση του περιµετρικού υπερχειλιστή σε συνθήκες αιχµής είναι:

qυπ = 150 / (π_*15,5) = 3,10 m³ / m.hr (NAMA,1996)

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 128

7.3.2. Επεξήγηση του προβλήµατος των οσµών και της µόλυνσης του ποταµού κατά τη µεταβατική περίοδο:

Απ’ότι βλέπουµε ο σχεδιασµός είχε γίνει όπως παραπάνω και µε πρόβλεψη ότι η µεταβατική περίοδος δεν θα διαρκούσε πάνω από 2 µήνες. Εξαιτίας διάφορων αιτιών όµως που δεν είναι του παρόντος, η λειτουργία της µονάδας κατ’ αυτόν τον ιδιάζοντα τρόπο ξεπέρασε το τετράµηνο. Ο σχεδιασµός είχε γίνει για θερµοκρασία λυµάτων 22^οC και όπως είδαµε η µονάδα αναµένετο να λειτουργήσει υπερφορτισµένη µεν αλλά σχετικά αποτελεσµατικά δε. Η θερµοκρασία των λυµάτων ήταν αυτή που έπαιξε τον καθοριστικό ρόλο στην δυσλειτουργία της µονάδας, καθώς η θερµοκρασία αυτή σε πολλά χρονικά διαστήµατα δεν ήταν πάντα από 22 βαθµούς και πάνω.

Αν χρησιµοποιήσουµε τις παραπάνω σχέσεις της κινητικής του Monod(1) έως (4) Κεφάλαιο 6 , για θερµοκρασία λυµάτων π.χ.17^οC προκύπτει ότι θcΝ=5,67.

∆εχόµαστε συντελεστή ασφαλείας (Σ.Α) έστω 1,5, το λιγότερο δυνατόν, οπότε θcαερ = 8,5. Επιλέγοντας όπως και πριν συγκέντρωση στερεών του ανάµικτου υγρού[σχέση (11), Κεφάλαιο 6 ] στην δεξαµενή αερισµού ΜLSS=5000mg / l, και για Ε=0,95 προκύπτει ότι θ / θc = 0,059. Οπότε ο υδραυλικός χρόνος παραµονής της αερόβιας ζώνης θ = 0,059 × 8,5 = 0,50 ηµέρες. Άρα ο απαιτούµενος αερόβιος όγκος ανέρχεται σε: Vαερ = 0,50 × 3600 = 1800 m³ >1650m³. Συνεπώς φαίνεται ότι ο όγκος της αερόβιας ζώνης της νέας δεξαµενής δεν επαρκούσε!

Εξάλλου λύνοντας τη σχέση (11) Κεφάλαιο 6 ως προς θc προκύπτει ότι θc = 7,5 ηµέρες, που αντιστοιχεί σε ταχύτητα ανάπτυξης των νιτροποιητών ίση µε: µΝ = 1/

θc = 0,133 ηµ^-1 (Σχέση (4), Κεφάλαιο 6 ), ενώ ο µέγιστος βαθµός νιτροποίησης για θερµοκρασία λυµάτων 17^οC είναι σαφώς µικρότερος:

µΝ(Τ) max = 0,126 ηµ^-1. Συνεπώς για τη συγκεκριµένη θερµοκρασία δεν ήταν δυνατή η πλήρης νιτροποίηση και κατ’ επέκταση η απονιτροποίηση των λυµάτων. Οπότε τα ποσά της αµµωνίας στην έξοδο παρέµεναν αρκετά υψηλά και έτσι εξηγούνται τα προβλήµατα που αναφέραµε παραπάνω µε τις οσµές και την προσωρινή ρύπανση του ποταµού.

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 129

7.3.3. Αποτελέσµατα µετρήσεων

Οι µετρήσεις που πραγµατοποιήσαµε τον Ιούλιο του 2002 στην Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυµάτων Σπάρτης, και κατά την ιδιαίτερη λειτουργία της φαίνονται στους πίνακες που ακολουθούν. Πέραν των γνωστών µετρήσεων έγιναν δειγµατοληψίες και στην έξοδο της δεξαµενής αποφωσφόρωσης (µετρώντας Ο- ΡΟ4) προκειµένου να κατανοήσουµε αρχικά την λειτουργία της διαδικασίας σε ένα ιδιαίτερο τριτοβάθµιο σύστηµα, έστω και αν τα οριστικά συµπεράσµατα θα έβγαιναν µετά την αναβάθµιση και επέκταση.

ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΜΟΝΑ∆Α-ΙΟΥΛΙΟΣ 2002

Ηµεροµηνία δειγµατοληψίας: 15 Ιουλίου 2002

Ώρα: 9.30 Q = 3033m³

ΕΙΣΟ∆ΟΣ ΕΞΟ∆ΟΣ

COD = 683 mg / l COD = 126 mg / l

N-NH3 = 60 mg / l N-NH3 = 39 mg / l O-PO⁴ = 12,8 mg / l N-NO³ = 0,4 mg / l O-PO4αποφ. = 17,4 mg / l O-PO4 = 3,6 mg / l

SS = 310 mg / l SS = 90 mg / l

VSS = 260 mg / l VSS = 70 mg / l

VSS / SS = 0,84 VSS / SS = 0,81

L = 800 µS / cm

Μετρήσεις στην (καινούρια) δεξαµενή αερισµού:

ΜLSS = 6550 mg / l, MLVSS = 5100 mg / l, MLVSS / MLSS = 0,77 D.O =1,5 mg / l

Καθιζάνοντα (30΄) = 480 ml / l Καθιζάνοντα (60΄) = 380 ml / l S.V.I = 73 ml / gr MLSS

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 130

Ηµεροµηνία δειγµατοληψίας: 17 Ιουλίου 2002

Ώρα: 9.00 Q = 3171m³/d

ΕΙΣΟ∆ΟΣ ΕΞΟ∆ΟΣ

COD = 771 mg / l COD ---

N-NH3 = 73 mg / l N-NH3 = 41,5 mg / l O-PO4 = 13,4 mg / l N-NO3= 1,3 mg / l O-PO4αποφ = 18,2 mg / l O-PO4 = 6,5 mg / l

SS = 220 mg / l SS = 80 mg / l

VSS = 180 mg / l VSS = 60 mg / l

VSS / SS = 0,81 VSS / SS = 0,75

L = 770 µS / cm

Ηµεροµηνία δειγµατοληψίας: 18 Ιουλίου 2002 Ώρα: 9.00 Q = 3840m³/d

ΕΙΣΟ∆ΟΣ ΕΞΟ∆ΟΣ

COD = 602 mg / l COD = 105 mg / l

N-NH3 = 64 mg / l N-NH3 = 29,25 mg / l O-PO4 = 12,4 mg / l N-NO3 = 0,3 mg / l O-PO4αποφ = 18,9 mg / l O-PO4 = 1,2 mg / l

SS = 250 mg / l SS = 90 mg / l

VSS = 160 mg / l VSS = 60 mg / l

VSS / SS = 0,84 VSS / SS = 0,84

L = 820 µS / cm

Μετρήσεις στην (καινούρια) δεξαµενή αερισµού MLSS = 6400 mg / l

Καθιζάνοντα (30΄) = 460 ml / l Καθιζάνοντα (60΄) = 360 ml / l S.V.I = 71 ml / gr MLSS

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 131

Ηµεροµηνία δειγµατοληψίας: 22 Ιουλίου 2002 Ώρα: 8.45 Q = 3432 m³/d

ΕΙΣΟ∆ΟΣ ΕΞΟ∆ΟΣ

COD = 402 mg / l COD 88 mg / l

N-NH3 = 86 mg / l N-NH3 = 32,75 mg / l O-PO4 = 12,6 mg / l N-NO3 = 0,2 mg / l O-PO4αποφ = 17,4 mg / l O-PO4 = 1,0 mg / l

SS = --- SS = 110 mg / l

VSS = --- VSS = 90 mg / l

VSS / SS = --- VSS / SS = 0,81

L = 730 µS / cm

Ηµεροµηνία δειγµατοληψίας: 23 Ιουλίου 2002

Ώρα: 9.00 Q = 3264 m³/d

ΕΙΣΟ∆ΟΣ ΕΞΟ∆ΟΣ

COD = 905 mg / l COD 114 mg / l

N-NH3 = 60 mg / l N-NH3 = 39,75 mg / l O-PO4 = 13,8 mg / l N-NO3 = 0,3 mg / l O-PO4αποφ = 20,8 mg / l O-PO4 = 0,6 mg / l

SS = 300 mg / l SS = 70 mg / l

VSS = 240 mg / l VSS = 50 mg / l

VSS / SS = 0,8 VSS / SS = 0,71

L = 850 µS / cm

Μετρήσεις στην (καινούρια) δεξαµενή αερισµού:

MLSS = 6700 mg / l MLVSS = 5000 mg / l MLVSS / MLSS = 0,74 S.V.I. = 52 ml / gr MLSS

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 132

Ηµεροµηνία δειγµατοληψίας: 25 Ιουλίου 2002

Ώρα: 9.00 Q = 3696 m³/d

ΕΙΣΟ∆ΟΣ ΕΞΟ∆ΟΣ

COD = 1048 mg / l COD 81 mg / l N-NH3 = 40,5 mg / l N-NH3 = 29,75 mg / l O-PO4 = 16,2 mg / l N-NO3 = 0,3 mg / l O-PO4αποφ = 17,8 mg / l O-PO4 = 0,6 mg / l

SS = 260 mg / l SS = 80 mg / l

VSS = 210 mg / l VSS = 60 mg / l

VSS / SS = 0,8 VSS / SS = 0,75

L = 800 µS / cm

Ηµεροµηνία δειγµατοληψίας: 28 Ιουλίου 2002 Ώρα: 15.00 Q = 3888 m³/d

ΕΙΣΟ∆ΟΣ ΕΞΟ∆ΟΣ

COD = 730 mg / l COD 98 mg / l

N-NH3 = 35 mg / l N-NH3 = 41,75 mg / l O-PO4 = 13,2 mg / l N-NO3 = 0,4 mg / l O-PO4αποφ = 15,0 mg / l O-PO4 = 2,2 mg / l

SS = 290 mg / l SS = 90 mg / l

VSS = --- VSS = ---

VSS / SS = --- VSS / SS = ---

L = 820 µS / cm

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 133

ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΤΑ-ΙΟΥΛΙΟΣ 2002

Ηµεροµηνία δειγµατοληψίας: 16 Ιουλίου 2002 Ώρα: 10.00

ΠΡΙΝ Β.Κ. ΜΕΤΑ Β.Κ.

COD = 13 mg / l COD 31 mg / l

N-NH3 = 0,14 mg / l N-NH3 = 9,5 mg / l Ν-ΝΟ3 = 1,9 mg / l N-NO3 = 1,0 mg / l O-PO4 = 0 mg / l O-PO4 = 2,1 mg / l D.O. = 14,1 mg / l D.O. = 3,2 mg / l

L = 490 µS / cm L = 600 µS / cm

Ηµεροµηνία δειγµατοληψίας: 19 Ιουλίου 2002 Ώρα: 10.00

ΠΡΙΝ Β.Κ. ΜΕΤΑ Β.Κ.

COD = 0 mg / l COD 17 mg / l

N-NH3 = 0,05 mg / l N-NH3 = 5,3 mg / l Ν-ΝΟ3 = 1,4 mg / l ^N-NO3 = 0,5 mg / l O-PO4 = 0 mg / l ^O-PO4 = 0,4 mg / l D.O. = 13,7 mg / l D.O. = 2,8 mg / l

L = 550 µS / cm L = 680 µS / cm

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 134

Ηµεροµηνία δειγµατοληψίας: 22 Ιουλίου 2002 Ώρα: 13.00

ΠΡΙΝ Β.Κ. ΜΕΤΑ Β.Κ.

COD = 0 mg / l COD 33 mg / l

N-NH3 = 0,23 mg / l N-NH3 = 10,6 mg / l Ν-ΝΟ3 = 1,2 mg / l N-NO3 = 0,5 mg / l O-PO4 = 0 mg / l O-PO4 = 0,4 mg / l D.O. = 14,8 mg / l D.O. = 5,4 mg / l

L = 450 µS / cm L = 700 µS / cm

Ηµεροµηνία δειγµατοληψίας: 24 Ιουλίου 2002 Ώρα: 9.00

ΠΡΙΝ Β.Κ. ΜΕΤΑ Β.Κ.

COD = 4 mg / l COD 15 mg / l

N-NH3 = 0,11 mg / l N-NH3 = 9,4 mg / l Ν-ΝΟ3 = 1,6 mg / l N-NO3 = 0,5 mg / l O-PO4 = 0,1 mg / l O-PO4 = 1,1 mg / l D.O. = 13,4 mg / l D.O. = 2,6 mg / l

L = 550 µS / cm L = 650 µS / cm

Ηµεροµηνία δειγµατοληψίας: 26 Ιουλίου 2002 Ώρα: 10.00

ΠΡΙΝ Β.Κ. ΜΕΤΑ Β.Κ.

COD = 0 mg / l COD 20 mg / l

N-NH3 = 0,19 mg / l N-NH3 = 4,45 mg / l Ν-ΝΟ3 = 1,5 mg / l N-NO3 = 0,5 mg / l O-PO4 = 0 mg / l O-PO4 = 1,4 mg / l D.O. = 13,6 mg / l D.O. = 2,6 mg / l

L = 500 µS / cm L = 700 µS / cm

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 135

7.3.4. Συµπεράσµατα (Μεταβατική περίοδος):

Μελετώντας προσεκτικά τα παραπάνω ποσά, εντύπωση προκαλούν οι πολύ υψηλές συγκεντρώσεις αµµωνίας στην έξοδο της εγκατάστασης και αναπόφευκτα και στον Ευρώτα. Το ποσοστό αφαίρεσης της Ν-ΝΗ3 στη µονάδα είναι µόλις 40

% και ο µέσος όρος των συγκεντρώσεών της 36,25 mg / l!. Γίνεται κατανοητό ότι αυτά τα ποσά ήταν τόσο υψηλά που προκαλούσαν προβλήµατα µόλυνσης στον ποταµό, αλλά και έντονες οσµές στην περιοχή της µονάδας . Και όπως αναλύσαµε νωρίτερα η αιτία αυτών των πολύ υψηλών συγκεντρώσεων ήταν ότι τις περισσότερες ηµέρες, δεν γινόταν πλήρης νιτροποίηση-απονιτροποίηση στις νέες µικρότερες δεξαµενές αερισµού.

Από τα υπόλοιπα ποσά η µείωση των συγκεντρώσεων των ορθοφωσφορικών εξαιτίας της προσθήκης της δεξαµενής αποφωσφόρωσης είναι αισθητή.

Παράλληλα σχετικά µειωµένη παρατηρείται και η απόδοση αφαίρεσης του COD που άγγιζε το 80 %. Οι συγκεντρώσεις των αιωρούµενων στερεών στην έξοδο είναι πάλι υψηλές, και ελαφρώς υψηλότερες από τις συγκεντρώσεις στην αρχική µονάδα. Αυτό προφανώς οφείλετο στο ότι η καθίζηση των λυµάτων γινόταν στην καινούρια µικρότερης έκτασης δεξαµενή καθίζησης, καθώς η µεγάλη ήταν προσωρινά εκτός λειτουργίας.

Οι παρατηρήσεις που κάναµε στον Ευρώτα είναι ότι πριν την εισροή των λυµάτων το νερό του ποταµού παρουσιάζεται σχετικά καθαρό. Οι πολύ χαµηλές συγκεντρώσεις των αζωτούχων ενώσεων και της οργανικής ύλης, προέρχονταν πιθανότατα από τις απορροές των λιπασµάτων και φυτοφαρµάκων που καταλήγουν στον ποταµό, καθώς οι παρόχθιες στον Ευρώτα περιοχές καλλιεργούνται εντατικά. Μετά την εισροή των λυµάτων παρατηρείται µια αλµατώδη αύξηση στα ποσά των αµµωνιακών, η οποία όπως προείπαµε οφείλετο στο γεγονός ότι γινόταν µερική νιτροποίηση-απονιτροποίηση στη µονάδα. Ο Ευρώτας µολυσµένος καθώς ήταν από τις υψηλές τιµές Ν-ΝΗ3, διέσχιζε συνεχίζοντας την πορεία του χωριά όπως η Σκούρα και η Πλατάνα, προκαλώντας έντονες οσµές και καθιστώντας προσωρινά επικίνδυνη τη χρήση του νερού του ποταµού για αρδεύσεις. Το µόνο θετικό της όλης υπόθεσης, ήταν ότι εξαιτίας των προβληµάτων που προκαλούσε η µεταβατική λειτουργία της µονάδας, επιταχύνθηκαν κατά πολύ τα έργα της περιόδου αυτής, ώστε να ολοκληρωθεί συντοµότερα η αναβαθµισµένη λειτουργία της εγκατάστασης. Στις επόµενες σελίδες παριστάνονται διαγραµµατικά οι διακυµάνσεις των σηµαντικότερων ρυπαντών κατά την περίοδο των µετρήσεών µας, τον Ιούλιο του 2002.

15/7/2002 16/7/2002

17/7/2002 18/7/2002

19/7/2002 20/7/2002

21/7/2002 22/7/2002

23/7/2002 24/7/2002

25/7/2002 26/7/2002

27/7/2002 28/7/2002

COD ΕξόδουCOD Εισόδου

0

200400

600800

10001200

∆ιακυµάνσεις COD Εισόδου-Εξόδουκατάτη µεταβατικήπερίοδο COD Εξ COD Ει

15/7/2002 16/7/2002

17/7/2002 18/7/2002

19/7/2002 20/7/2002

21/7/2002 22/7/2002

23/7/2002 24/7/2002

25/7/2002 26/7/2002

27/7/2002 28/7/2002

Ν-ΝΟ3 ΕξόδουN-NH3 ΕξόδουN-NH3 Εισόδου

010

2030

4050

6070

8090

∆ιακυµάνσειςΝ-ΝΗ3 Εισόδου-ΕξόδουκαιΝ-ΝΟ3 Εξόδουκατάτη µεταβατικήπερίοδο Ν-ΝΟ3 Εξόδου N-NH3 Εξόδου N-NH3 Εισό

15/7/2002 16/7/2002

17/7/2002 18/7/2002

19/7/2002 20/7/2002

21/7/2002 22/7/2002

23/7/2002 24/7/2002

25/7/2002 26/7/2002

27/7/2002 28/7/2002

SS ΕξόδουSS Εισόδου

050

100150

200250

300350

∆ιακυµάνσεις SS Εισόδου-Εξόδουκατάτη µεταβατικήπερίοδο SS Εξόδου SS Ει

15/7/2002 16/7/2002

17/7/2002 18/7/2002

19/7/2002 20/7/2002

21/7/2002 22/7/2002

23/7/2002 24/7/2002

25/7/2002 26/7/2002

27/7/2002 28/7/2002

O-PO4ΕξόδουO-PO4Εισόδου

02

46

810

1214

1618

∆ιακυµάνσειςΟ-ΡΟ4 Εισόδου-Εξόδουκατάτη µεταβατικήπερίοδο O-PO4 Εξόδου O-PO4 Εισό

∆ιακυµάνσειςΝ-ΝΗ3 στονΕυρώταπρινκαι µετάτοΒ.Κ. κατάτη µεταβατικήπερίοδο 024681012 17/7/2002 /7 18 02 /20

/7/ 19 02 20

/7 20 02 /20

/7/ 21 02 20

/7 22 02 /20

/7/ 23 02 20

/7 24 02 /20

/7/ 25 02 20

/7/ 26 02 20

/7/ 27 02 20

/7/ 28 02 20 N-NH3 Πριντο Β.Κ. N-NH3 µετάτο

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 141

7.4. ΑΠΟ∆ΟΣΗ ΤΗΣ ΜΟΝΑ∆ΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΕΠΕΚΤΑΣΗ

Ο τελικός και ίσως πιο σηµαντικός κύκλος µετρήσεων πραγµατοποιήθηκε στο τέλος Οκτωβρίου-αρχές Νοεµβρίου 2002, όταν είχε ολοκληρωθεί πλήρως η αναβάθµιση και επέκταση της Ε.Ε.Λ. Σπάρτης και η µονάδα είχε αρχίσει να λειτουργεί µε ένα πιο σύγχρονο και φαινοµενικά πιο αποτελεσµατικό τρόπο.

Πλέον τα λύµατα περνούσαν από το νέο φρεάτιο άφιξης και στη συνέχεια από τον ανανεωµένο εξαµµωτή-λιποσυλλέκτη, όπου γινόταν αφαίρεση άµµου και λιπών.

Με το νέο αντλιοστάσιο ανύψωσης κατευθύνονταν διαδοχικά στη δεξαµενή της βιολογικής αποφωσφόρωσης, στα δύο συστήµατα(παλιό και νέο) δεξαµενών αερισµού νιτροποίησης και απονιτροποίησης και στις δύο δεξαµενές καθίζησης όπου σε συνθήκες ηρεµίας γινόταν ο διαχωρισµός των στερεών από τα υγρά. Η καθιζάνουσα λάσπη ανακυκλοφορείται στη δεξαµενή αποφωσφόρωσης για να διατηρείται σταθερό το ποσοστό ενεργού ιλύος, ενώ η πλεονάζουσα λάσπη αντλείται προς τους παχυντές. Η λάσπη αυτή υφίσταται συµπύκνωση στον µηχανικό παχυντή, µετά µηχανική αφυδάτωση, πριν τελικώς αποθηκευθεί και αποµακρυνθεί από ειδικά συνεργεία του δήµου. Τα λύµατα µετά τις δεξαµενές καθίζησης περνούν στο σύστηµα απολύµανσης, µέχρι τελικώς τα επεξεργασµένα λύµατα να καταλήξουν στον Ευρώτα, µέσω του φρεατίου εξόδου.

Η αναβάθµιση ήταν εµφανής και από άλλες πράξεις καθώς όταν επιστρέψαµε τον Νοέµβριο του 2002 είχε αποκατασταθεί το οδικό δίκτυο και συνάµα είχε καθαριστεί ο χώρος της εγκατάστασης από πλήθος άχρηστων αντικειµένων που ήταν σκορπισµένα σε διάφορα σηµεία, στοιχεία που χαλούσαν ως τότε την εικόνα της Ε.Ε.Λ. Επίσης ο εξοπλισµός του χηµείου είχε ανανεωθεί και εµπλουτισθεί.

Με το παρακάτω σύνολο µετρήσεων σκοπό είχαµε να αποδείξουµε και στην πράξη την βελτιωµένη απόδοση της µονάδας στην αφαίρεση των κυριότερων ρυπαντών. Εκτός των συνήθων ρυπαντών µετρήσαµε επίσης διαλυµένο COD (CODsoluble) στην είσοδο της µονάδας και στην έξοδο της δεξαµενής αποφωσφόρωσης στην οποία ελέγξαµε ξανά τη συγκέντρωση των Ο-ΡΟ4 για να διασαφηνίσουµε τον τρόπο λειτουργίας της. Τα αποτελέσµατα των µετρήσεων φαίνονται στις σελίδες που ακολουθούν.

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 142

7.4.1. Αποτελέσµατα µετρήσεων (µετά την αναβάθµιση)

ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΜΟΝΑ∆Α – ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ, ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2002

Ηµεροµηνία δειγµατοληψίας: 29 Οκτωβρίου 2002 Ώρα: 10.00 Q = 4000m³/d

ΕΙΣΟ∆ΟΣ ΕΞΟ∆ΟΣ

COD = 843 mg / l COD = 26 mg / l

CODsol = 217mg / l N-NH3 = 1,5 mg / l N-NH3 = 65 mg / l N-NO3 = 2,2 mg / l O-PO4 = 16 mg / l O-PO4 = 3,4 mg / l

O-PO4αποφ = 19,6 mg / l SS = 600* mg / l

CODsol/αποφ = 20 mg / l VSS = 440* mg / l

SS = 210 mg / l VSS / SS = ---

VSS = 170 mg / l L = 650 µS / cm

VSS / SS = 0,8

Μετρήσεις στην δεξαµενή αερισµού:

Καθιζάνοντα (30΄) = 280 ml / l Καθιζάνοντα (60΄) = 200 ml / l

MLSS = 5100 mg / l MLVSS = 4300 mg / l MLVSS/MLSS = 0,84 SVI = 55 ml / gr MLSS

MLSSRAS =100/SVI x 12000

Ηµεροµηνία δειγµατοληψίας: 30 Οκτωβρίου 2002 Ώρα: 9.30 Q = 3604m³/d

ΕΙΣΟ∆ΟΣ ΕΞΟ∆ΟΣ

COD = 996 mg / l COD = 43 mg / l

CODsol = 209mg / l N-NH3 = 2,9 mg / l N-NH3 = 110 mg / l N-NO3 = 3,6 mg / l O-PO4 = 17,6 mg / l O-PO4 = 5,4 mg / l

O-PO4αποφ = 20,6 mg / l SS = 45 mg / l

CODsol/αποφ = 20 mg / l VSS = 35 mg / l

SS = 250 mg / l VSS / SS = 0,77

VSS = 210 mg / l L = 700 µS / cm

VSS / SS = 0,84

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 143

Ηµεροµηνία δειγµατοληψίας: 31 Οκτωβρίου 2002 Ώρα: 9.30 Q = 3740m³/d

ΕΙΣΟ∆ΟΣ ΕΞΟ∆ΟΣ

COD = 689 mg / l COD = 36 mg / l

CODsol = 181mg / l N-NH3 = 2,1 mg / l N-NH3 = 75 mg / l N-NO3 = 5,8 mg / l O-PO4 = 16 mg / l O-PO4 = 6,6 mg / l

O-PO4αποφ = 19,2 mg / l SS = 350* mg / l

CODsol/αποφ = 15 mg / l VSS = 260* mg / l

SS = 240 mg / l VSS / SS = ---

VSS = 200 mg / l L = 700 µS / cm

VSS / SS = 0,83

Ηµεροµηνία δειγµατοληψίας: 1 Νοεµβρίου 2002 Ώρα: 9.30 Q = 3694m³/d

ΕΙΣΟ∆ΟΣ ΕΞΟ∆ΟΣ

COD = 665 mg / l COD = 12 mg / l

CODsol = 179mg / l N-NH3 = 4,5 mg / l N-NH3 = 82,5 mg / l N-NO3 = 4,4 mg / l O-PO4 = 15 mg / l O-PO4 = 3,2 mg / l

O-PO4αποφ = 18 mg / l SS = 90 mg / l

CODsol/αποφ = 26 mg / l VSS = 65 mg / l

SS = 240 mg / l VSS / SS = 0,72

VSS = 200 mg / l L = 720 µS / cm

VSS / SS = 0,83

Μετρήσεις στη δεξαµενή αερισµού:

Καθιζάνοντα(30΄) = 700 ml / l Καθιζάνοντα (60΄) = 600 ml / l

MLSS = 4700 mg / l MLVSS = 3500 mg / l MLVSS/MLSS = 0,74 S.V.I = 148 ml / gr MLSS

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 144

Ηµεροµηνία δειγµατοληψίας: 2 Νοεµβρίου 2002 Ώρα: 9.00 Q = 3780m³/d

ΕΙΣΟ∆ΟΣ ΕΞΟ∆ΟΣ

COD = 657 mg / l COD = 29 mg / l

CODsol = 161mg / l N-NH3 = 4,25 mg / l N-NH3 = 102,5 mg / l N-NO3 = 4,3 mg / l O-PO4 = 17,6 mg / l O-PO4 = 2,2 mg / l

O-PO4αποφ = 20,4 mg / l SS = 40 mg / l

CODsol/αποφ = 12 mg / l VSS = 30 mg / l

SS = 260 mg / l VSS / SS = 0,75

VSS = 215 mg / l L = 700 µS / cm

VSS / SS = 0,82

Ηµεροµηνία δειγµατοληψίας: 4 Νοεµβρίου 2002 Ώρα: 9.00 Q = 3760m³/d

ΕΙΣΟ∆ΟΣ ΕΞΟ∆ΟΣ

COD = 740 mg / l COD = 39 mg / l

CODsol = 240mg / l N-NH3 = 7,5 mg / l N-NH3 = 127,5 mg / l N-NO3 = 2,6 mg / l O-PO4 = 18,6 mg / l O-PO4 = 2,4 mg / l

O-PO4αποφ = 23,8 mg / l SS = 55 mg / l

CODsol/αποφ = 11 mg / l VSS = 40 mg / l

SS = 340 mg / l VSS / SS = 0,72

VSS = 280 mg / l L = 680 µS / cm

VSS / SS = 0,82

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 145

Ηµεροµηνία δειγµατοληψίας: 5 Νοεµβρίου 2002 Ώρα: 10.00 Q = 3852m³/d

ΕΙΣΟ∆ΟΣ ΕΞΟ∆ΟΣ

COD = 745 mg / l COD = 42 mg / l

CODsol = 207mg / l N-NH3 = 2,8 mg / l N-NH3 = 97,5 mg / l N-NO3 = 3,2 mg / l O-PO4 = 16,6 mg / l O-PO4 = 2,6 mg / l

O-PO4αποφ = 19,7 mg / l SS = 40 mg / l

CODsol/αποφ = 21 mg / l VSS = 35 mg / l

SS = 260 mg / l VSS / SS = 0,87

VSS = 210 mg / l L = 650 µS / cm

VSS / SS = 0,8

Μετρήσεις στη δεξαµενή αερισµού:

Καθιζάνοντα (30΄) = 600 Καθιζάνοντα(60΄) = 460

ΜLSS = 4600 mg / l MLVSS = 3400 mg / l MLVSS/MLSS = 0,73 S.V.I. = 130 ml / gr MLSS

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 146

ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΤΑ – ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ, ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2002

Ηµεροµηνία δειγµατοληψίας: 29 Οκτωβρίου 2002 Ώρα: 14.00

ΠΡΙΝ Β.Κ. ΜΕΤΑ Β.Κ.

COD = 0 mg / l COD 3 mg / l

N-NH3 = 0,55 mg / l N-NH3 = 1,3 mg / l Ν-ΝΟ3 = 1,2 mg / l N-NO3 = 2,0 mg / l O-PO⁴ = 0,1 mg / l O-PO4 = 1,5 mg / l D.O. = 14,0 mg / l D.O. = 6,4 mg / l

L = 650 µS / cm L = 700 µS / cm

Ηµεροµηνία δειγµατοληψίας: 30 Ιουλίου 2002 Ώρα: 9.30

ΠΡΙΝ Β.Κ. ΜΕΤΑ Β.Κ.

COD = --- COD 8 mg / l

N-NH3 = 0,2 mg / l N-NH3 = 0,7 mg / l Ν-ΝΟ3 = 1,4 mg / l ^N-NO3 = 2,0 mg / l O-PO4 = 0,1 mg / l O-PO⁴ = 1,7 mg / l D.O. = 14,5 mg / l D.O. = 6,9 mg / l

L = 650 µS / cm L = 700 µS / cm

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 147

Ηµεροµηνία δειγµατοληψίας: 31 Οκτωβρίου 2002 Ώρα: 9.30

ΠΡΙΝ Β.Κ. ΜΕΤΑ Β.Κ.

COD = 0 mg / l COD 6 mg / l

N-NH3 = 0,4 mg / l N-NH3 = 1,5 mg / l Ν-ΝΟ^{3 =} 1,2 mg / l N-NO3 = 1,6 mg / l O-PO⁴ = 0 mg / l O-PO4 = 2,3 mg / l D.O. = 14,4 mg / l D.O. = 6,2 mg / l

L = 650 µS / cm L = 650 µS / cm

Ηµεροµηνία δειγµατοληψίας: 2 Νοεµβρίου 2002 Ώρα: 9.00

ΠΡΙΝ Β.Κ. ΜΕΤΑ Β.Κ.

COD = 0 mg / l COD 6 mg / l

N-NH3 = 0,4 mg / l N-NH3 = 2,2 mg / l Ν-ΝΟ3 = 1,4 mg / l N-NO3 = 2,4 mg / l O-PO4 = 0 mg / l O-PO4 = 1,2 mg / l D.O. = 14,4 mg / l D.O. = 6,4 mg / l

L = 600 µS / cm L = 650 µS / cm

Ηµεροµηνία δειγµατοληψίας: 4 Νοεµβρίου 2002 Ώρα: 9.00

ΠΡΙΝ Β.Κ. ΜΕΤΑ Β.Κ.

COD = --- COD 5 mg / l

N-NH3 = 1,2 mg / l N-NH3 = 4,5 mg / l Ν-ΝΟ3 = 1,9 mg / l N-NO3 = 1,6 mg / l O-PO4 = 0 mg / l O-PO4 = 1,2 mg / l D.O. = 14,2 mg / l D.O. = 5,5 mg / l

L = 625 µS / cm L = 650 µS / cm

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 148

7.4.2. Συµπεράσµατα (Μετά την αναβάθµιση και απόδοση της Ε.Ε.Λ.)

Ύστερα από µελέτη των µετρήσεων που παραθέσαµε παραπάνω είµαστε σε θέση να βγάλουµε κάποια συµπεράσµατα για την απόδοση της Ε.Ε.Λ. Σπάρτης αφότου ολοκληρώθηκε η αναβάθµιση και επέκταση. Βλέπουµε λοιπόν ότι όσον αφορά το COD αρχικά, το ποσοστό αφαίρεσής του στην µονάδα είναι πολύ ικανοποιητικό, της τάξεως του 95 %. Οι συγκεντρώσεις της οργανικής ύλης στην έξοδο είναι καθαρά εντός των ορίων που είχαν τεθεί (ότι δηλαδή COD < 80 mg / l), δείχνοντας ότι οι νέες και επεκταµένες εγκαταστάσεις λειτούργησαν αποτελεσµατικά προς αυτό το σκοπό. Το CODsol στην είσοδο, που είναι το διαλυµένο COD είναι σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις το 30 – 40 % του COD.

Η προσθήκη της δεξαµενής αποφωσφόρωσης φαίνεται ότι είναι πολύ αποτελεσµατική στην αφαίρεση των ορθοφωσφορικών. Όχι µόνο το ποσοστό αφαίρεσης του φωσφόρου στην µονάδα είναι περίπου 80 %, αλλά και ο µέσος όρος των συγκεντρώσεων των Ο-ΡΟ4 στην έξοδο είναι Ο-ΡΟ4 = 3,5 mg / l, ποσό <

5 mg / l που ήταν το τιθέν όριο. Ακριβώς στην έξοδο της δεξαµενής αποφωσφόρωσης το διαλυµένο COD µειώνεται θεαµατικά, ενώ η συγκέντρωση των ορθοφωσφορικών είναι πάντα µεγαλύτερη από ότι στην είσοδο της δεξαµενής, όόπωπωςς ακακρριιββώώςς θθαα έέππρρεεππεε νανα είείναναιι,, δεδοµένου ότι όπως εξηγήσαµε και στο Κεφάλαιο 5, η όλη λειτουργία της δεξαµενής στηρίζεται στην ανάπτυξη αερόβιων βακτηριδίων που έχουν την ικανότητα να αποθηκεύουν φώσφορο ενδοκυτταρικά. Αυτά τα βακτηρίδια κάτω από αναερόβιες συνθήκες έχουν την ικανότητα να απορροφούν απλές οργανικές ενώσεις και να τις αποθηκεύουν ενδοκυτταρικά υπό τη µορφή οργανικών πολυµερών. Η ενέργεια που απαιτείται για την προσρόφηση και αποθήκευση αυτών των ουσιών παρέχεται από την υδρόλυση ενδοκυτταρικών, υψηλής ενέργειας, πολυφωσφορικών ενώσεων. Γι’

αυτό, κάτω από αναερόβιες συνθήκες παρατηρείται αύξηση της συγκέντρωσης των ορθοφωσφορικών στο ανάµικτο υγρό και ελάττωση της συγκέντρωσης απλών οργανικών ενώσεων, όπως ακριβώς συµβαίνει και στην Ε.Ε.Λ. Σπάρτης.

Όσον αφορά ίσως το βασικότερο πρόβληµα της Ε.Ε.Λ., την αποµάκρυνση αµµωνιακών, και εδώ φαίνεται ότι µετά την αναβάθµιση η αλλαγή είναι αρκετά εντυπωσιακή. Οι συγκεντρώσεις της αµµωνίας στην έξοδο φαίνεται ότι ελαχιστοποιήθηκαν συγκριτικά µε την προϋπάρχουσα κατάσταση, καθώς ο µέσος όρος των συγκεντρώσεων της Ν-ΝΗ3 στην έξοδο της εγκατάστασης είναι περίπου 3,5 mg / l. Βέβαια δεν ήταν µέσα στα όρια που είχαν τεθεί (Ν-ΝΗ3< 2 mg / l.).

Αλλά το ποσοστό αφαίρεσης της αµµωνίας έχει φτάσει το 95 %, ποσοστό πολύ ικανοποιητικό και υπήρχε η πεποίθηση από τους ανθρώπους της Ε.Ε.Λ. ότι αν περνούσε επιπλέον χρονικό διάστηµα η εγκατάσταση θα «έστρωνε» περισσότερο

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 149

στον τοµέα της αποµάκρυνσης Ν-ΝΗ3. Επίσης ο µέσος όρος των συγκεντρώσεων των Ν-ΝΟ3 κυµαίνεται γύρω στα 4-4,5 mg / l, πολύ κάτω από το όριο των 10 mg / l, πράγµα που δείχνει ότι η διαδικασία της νιτροποίησης-απονιτροποίησης εξελίσσεται οµαλά, µε την τελική µετατροπή της αµµωνίας σε ατµοσφαιρικό άζωτο.

Ασφαλή συµπεράσµατα για τα αιωρούµενα στερεά, δεν µπορούµε να βγάλουµε.

Κατά τη διάρκεια των µετρήσεών υπήρχαν τεχνικά προβλήµατα στην πρέσσα και στην έξοδο της εγκατάστασης κατέβαιναν ακανόνιστες ποσότητες λάσπης. Ειδικά την 29^η Οκτωβρίου και στην 31η Οκτωβρίου, οι συγκεντρώσεις των SS στην έξοδο ήταν τεράστιες (600 και 440mg / l) και µη αντικειµενικές για την ικανότητα της µονάδας στην αφαίρεση των στερεών. Οι µετρήσεις των υπόλοιπων ηµερών για τα SS παρ’όλα αυτά, φαίνονται αρκετά φυσιολογικές, θεωρούµε όµως ότι είναι ριψοκίνδυνο να βγάλουµε συµπεράσµατα, αναλογιζόµενοι ότι τα τεχνικά προβλήµατα στην δεν είχαν ως τότε εξ’ολοκλήρου ξεπεραστεί. Επίσης κάναµε και κάποιες µετρήσεις στην δεξαµενή αερισµού για να διερευνήσουµε τον δείκτη καθιζησιµότητας της λάσπης(SVI), o οποίος όπως φαίνεται είναι σε όλες τις περιπτώσεις κάτω από τα 150 ml / gr MLSS, όπως προβλεπόταν στο σχεδιασµό της µονάδας.

Από τις µετρήσεις που κάναµε στον Ευρώτα, σε απόσταση 50 µέτρων από το σηµείο εκβολής των λυµάτων στον ποταµό, παρατηρούµε ότι τα ποσά των ρυπαντών παρουσιάζονται µεν µειωµένα, αλλά όχι και σε τέτοιο βαθµό που να µπορούµε να θεωρήσουµε εντελώς καθαρό το νερό του ποταµού. Οι συγκεντρώσεις Ν και Ρ στο ποτάµι κυµαίνονται µεταξύ 1-2 mg / l, ενώ το ποσό της οργανικής ύλης έχει µειωθεί σηµαντικά. Οι τιµές του διαλυµένου οξυγόνου D.O) γύρω στα 6 mg / l, είναι δείκτες της σχετικά ικανοποιητικής καθαρότητας του νερού του ποταµού και της δράσης των µ/ο, αµέσως µετά την εισροή των λυµάτων. Κρίνουµε ότι µε την περαιτέρω αραίωση που θα υποστούν τα επεξεργασµένα λύµατα, καθώς ο ποταµός συνεχίζει την πορεία του προς τον Β.

Λακωνικό, δεν υπάρχουν σοβαρά προβλήµατα από τις συγκεντρώσεις αυτές των ρυπαντών που µετρήσαµε. Όλα όσα αναφέραµε παραπάνω περί των βασικότερων ρυπαντών, φαίνονται διαγραµµατικά στις σελίδες που ακολουθούν.

Αναφέρουµε συγκεντρωτικά τα ποσοστά αφαίρεσης των κυριότερων ρυπαντών στην αναβαθµισµένη και επεκταθείσα Ε.Ε.Λ. Σπάρτης.

¾ Απόδοση αφαίρεσης COD ≈ 95 %

¾ Απόδοση αφαίρεσης Ν-ΝΗ3 ≈ 95 %

¾ Απόδοση αφαίρεσης SS = ---

¾ Απόδοση αφαίρεσης Ο-ΡΟ4 ≈ 80 %

∆ιακυµάνσεις COD Εισόδου-Εξόδου µετάτηναναβάθµιση 0

200

400

600

8001000

1200 29/10/200230/10/200231/10/20021/11/20022/11/20023/11/20024/11/20025/11/2002 Ηµεροµηνία

COD (mg/

l) COD Eισ COD Εξό

∆ιακυµάνσειςΝ-ΝΗ3 Εισόδου-ΕξόδουκαιΝ-ΝΟ3 Εξόδου µετάτηναναβάθµιση 020406080100120140 29/10/200230/10/200231/10/20021/11/20022/11/20023/11/20024/11/20025/11/2002 Ηµεροµηνία

N-NH3, N- NO3

N-NH3Ει N-NH3Εξό Ν-ΝΟ3 Εξό

∆ιακυµάνσειςΟ-ΡΟ4 Εισόδου-Εξόδου µετάτηναναβάθµιση 0510152025 29/10/200230/10/200231/10/20021/11/20022/11/20023/11/20024/11/20025/11/2002 Ηµεροµηνία

Ο-ΡΟ4 (mg/l)

O-PO4Ει O-PO4Ε

CODsol/COD καιποσοστό % αφαίρεσης CODsol.στηναποφωσφόρωση 0,26 0,21

0,260,27 0,245

0,32 0,28 91 90

92 80

92,5

95 90 0

0,05

0,1

0,15

0,2

0,25

0,3

0,35 1234567707580859095

100 C.O.Dsol./C.O.D % ΑΦΑΙΡΕΣΗ C.

29/10/2002 30/10/2002 31/10/2002 1/11/2002 2/11/2002 3/11/2002 4/11/2002 5/11/2002

CODsol. Είσοδοςαποφ.

CODsol. Έξοδοςαποφ.

050

100150

200

250

Μεταβολές CODsol. στηνΕίσοδοκαιΈξοδοαποφωσφόρωσης CODsol. Είσοδοςαποφ CODsol. Έξοδοςαπ

29/10/2002 30/10/2002 31/10/2002 1/11/2002 2/11/2002 3/11/2002 4/11/2002 5/11/2002

O-PO4 Εισόδου

O-PO4 Έξοδοςαποφ.

05

1015

2025

30

ΜεταβολέςΟ-ΡΟ4 στηνΕίσοδοκαιΈξοδοαποφωσφόρωσης O-PO4 Εισόδου O-PO4 Έξοδοςαποφ

∆ιακυµάνσειςΝ-ΝΗ3,Ν-ΝΟ3 στονΕυρώταπρινκαι µετάτοΒ.Κ. 0

0,5

11,5

22,5

33,5

44,5

5 29/10/200230/10/200231/10/20021/11/20022/11/20023/11/20024/11/2002 Ηµεροµηνία

mg/l N-NH3 πριντο Ν-ΝΟ3 πριντο N-NH3 µετάτο Ν-ΝΟ3 µετάτο

∆ιακυµάνσειςΟ-ΡΟ4 στονΕυρώταπρινκαι µετάτοΒ.Κ. 0

0,5

11,5

22,5

33,5

44,5

5 29/10/200230/10/200231/10/20021/11/20022/11/20023/11/20024/11/2002 Ηµεροµηνία

Ο-ΡΟ4(mg/l)

O-PO4 πριντο O-PO4 µετάτο

∆ιακυµάνσεις D.O.στονΕυρώταπρινκαι µετάτοΒ.Κ. 0246810121416 29/10/200230/10/200231/10/20021/11/20022/11/20023/11/20024/11/2002 Ηµεροµηνία

D.O.(mg/l) D.O.πριντο D.O.µετάτο

7.5. ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η αναβάθµιση και επέκταση της Ε.Ε.Λ. Σπάρτης, που ολοκληρώθηκε το Σεπτέµβριο του 2002, φαίνεται ότι ικανοποιεί αρχικά τους βασικούς σκοπούς για τους οποίους πραγµατοποιήθηκε. Οι εγκαταστάσεις δείχνουν πια ικανές να ανταπεξέλθουν στις διαρκώς αυξανόµενες πληθυσµιακές ανάγκες της πόλης και οι αυξηµένες ως τότε ποσότητες Ν και Ρ που απειλούσαν το υδάτινο οικοσύστηµα του ποταµού, έχουν µειωθεί αισθητά.

Αν δούµε τις αποδόσεις αφαίρεσης των κυριότερων ρυπαντών πριν και µετά την αναβάθµιση, κατανοούµε την επιτυχία του όλου εγχειρήµατος. Η απόδοση της αφαίρεσης της οργανικής ύλης COD, στην αρχική µονάδα ήταν 85 % περίπου ενώ στην νέα µονάδα φτάνει το 95 % µια αύξηση δηλαδή της απόδοσης αφαίρεσης κατά 10 %. Μα τα θεαµατικότερα αποτελέσµατα παρουσιάζονται στις αποδόσεις αφαίρεσης των αζωτούχων και φωσφορούχων ενώσεων. Εφόσον πριν την αναβάθµιση η απόδοση αφαίρεσης των αµµωνιακών ήταν περίπου 80 % αλλά µε συγκεντρώσεις στην έξοδο παρόλα αυτά υψηλές, γίνεται κατανοητό ότι η τωρινή απόδοση της µονάδας στην αφαίρεση Ν-ΝΗ³ που φτάνει το 95 % είναι ιδιαίτερα ικανοποιητική. Το νέο σύστηµα δεξαµενών αερισµού και η επέκταση του παλιότερου φαίνεται ότι επέδρασαν καταλυτικά στη µείωση των αµµωνιακών µετατρέποντάς τα αρχικώς σε νιτρικά και τελικώς σε ατµοσφαιρικό άζωτο. Συγκεντρώσεις Ν- ΝΗ3 της τάξης περίπου 3,5 mg / l στην έξοδο της εγκατάστασης κρίνονται οµαλές, παρόλο που δεν είναι µέσα στα όρια του σχεδιασµού που έγινε αρχικώς.(Ν-ΝΗ³<2 mg / l). Αλλά επαναλαµβάνουµε ότι συγκριτικά µε την κατάσταση πριν την αναβάθµιση, µε αποκορύφωµα κατά την µεταβατική περίοδο που τα ποσά αµµωνίας στην έξοδο ήταν τεράστια, οι τωρινές συγκεντρώσεις είναι σίγουρα λιγότερο επικίνδυνες για τον αποδέκτη Ευρώτα και τη δηµόσια υγεία.(βλ. Παράρτηµα 1)

Η απόδοση αφαίρεσης των ορθοφωσφορικών είναι και αυτή πολύ καλή, της τάξεως του 80 %, ενώ πριν την αναβάθµιση το ποσοστό αυτό µόλις και µετά βίας άγγιζε το 45-50%. Μπορούµε να θεωρήσουµε εποµένως ιδιαίτερα αποτελεσµατική την λειτουργία της προστιθέµενης δεξαµενής αποφωσφόρωσης, που έχει µειώσει τις συγκεντρώσεις φωσφόρου µέσα στα όρια που είχαν τεθεί. Την αποτελεσµατική λειτουργία της την αντιλαµβανόµαστε εξάλλου από τις υψηλές ποσότητες Ο-ΡΟ⁴ ακριβώς στην έξοδο της δεξαµενής και την ταυτόχρονη ελάττωση της οργανικής ύλης σε πολύ χαµηλά επίπεδα, φαινόµενο που είναι αποτέλεσµα της φυσιολογικής δράσης των πολυφωσφορικών βακτηρίων. Όσον αφορά τις συγκεντρώσεις των αιωρούµενων στερεών παραλείψαµε να βγάλουµε συµπεράσµατα σχετικά µε την απόδοση αφαίρεσής τους , καθότι θα ήταν σχετικά ριψοκίνδυνο µε τα γνωστά τεχνικά προβλήµατα κατά την περίοδο των µετρήσεών µας. Πιστεύεται

έντονα όµως ότι µε την επίλυση των προβληµάτων αυτών και µε την ορθή λειτουργία και της δεύτερης δεξαµενής καθίζησης, θα επιτυγχάνεται µικρότερη ποσότητα SS στην έξοδο της εγκατάστασης.

Τα ποσά των ρυπαντών στον Ευρώτα ποταµό, κυµαίνονται πλέον µετά την αναβάθµιση και επέκταση σε σχετικά χαµηλά επίπεδα που δεν νοµίζουµε ότι δύνανται να παρουσιάσουν ιδιαίτερα προβλήµατα, ούτε στο υδάτινο οικοσύστηµα, ούτε στην υγεία των κατοίκων της περιοχής, καθώς υπενθυµίζουµε ότι τα νερά του ποταµού χρησιµοποιούνται εντατικά για αρδεύσεις. Πρέπει να σηµειωθεί πάντως ότι δεν έχει κανένα σχεδόν αποτέλεσµα στο περιβάλλον η αφαίρεση θρεπτικών από τα αστικά λύµατα, όταν τα επιφανειακά και τα υπόγεια νερά κατακλύζονται από άζωτο και φώσφορο αγροτικής προέλευσης. Σηµασία θα έχει η αφαίρεση αζώτου και φωσφόρου από τα αστικά λύµατα της πόλης, µόνο όταν η χρήση γεωργικών λιπασµάτων στην ευρύτερη έντονα καλλιεργούµενη περιοχή της Λακωνίας αρχίσει να γίνεται µε ελεγχόµενο τρόπο.

Κλείνοντας λοιπόν αυτή τη µελέτη µπορούµε να χαρακτηρίσουµε πλέον την Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυµάτων της Σπάρτης, σαν µια αρκετά σύγχρονη και αποτελεσµατική µονάδα, που ανακουφίζει σηµαντικά το πρόβληµα της διάθεσης των λυµάτων της περιοχής, χωρίς να επιβαρύνει ιδιαίτερα τον ευαίσθητο αποδέκτη Ευρώτα. Η αναβάθµιση και επέκταση που πραγµατοποιήθηκε, κρίνεται αρχικά επιτυχής συντελώντας µε ακόµη µεγαλύτερη ασφάλεια στην διατήρηση ενός ικανοποιητικού επιπέδου ποιότητας ζωής των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1

Ε

ΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΤΩΝ ΛΥΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ

Ε.Ε.Λ. Σ

ΠΑΡΤΗΣ

(Ο όρος "ανακύκλωση" θα χρησιµοποιείται για τις περιπτώσεις που τα επαναχρησιµοποιούµενα υγρά λύµατα επιστρέφουν στο ίδιο σχήµα χρήσεως νερού που τα παρήγαγε, συνήθως µια συγκεκριµένη βιοµηχανία. Για τις λοιπές χρήσεις, θα χρησιµοποιείται ο όρος "επαναχρησιµοποίηση". Ο όρος "ανάκτηση υγρών λυµάτων", περιγράφει την επεξεργασία και λοιπές ενέργειες που απαιτούνται για να γίνουν τα υγρά απόβλητα ανακυκλώσιµα ή επαναχρησιµοποιήσιµα.Στη συγκεκριµένη περίπτωση της Ε.Ε.Λ. Σπάρτης, δεν έχουµε ακριβώς επαναχρησιµοποίηση, λόγω όµως της φύσεως του προβλήµατος, ειδικά την ξηρή περίοδο, γίνεται αποδεκτό ότι η ποιότητα των καθαρών θα είναι κατάλληλη για επαναχρησιµοποίηση.)

Επαναχρησιµοποίηση λυµάτων - Γενική θεώρηση

Η έµµεση επαναχρησιµοποίηση των λυµάτων είναι γνωστό ότι έχει εφαρµοστεί σε πάρα πολλές περιπτώσεις και καθ^’ όλη την διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας. Αλλά και η οργανωµένη επαναχρησιµοποίηση λυµάτων για άρδευση έχει εφαρµοσθεί ήδη από τον 16ο αιώνα στην Γερµανία και από τα µέσα του προηγούµενου αιώνα σε αρκετές περιοχές της Ευρώπης και της Αµερικής.

Η συνεχιζόµενη αύξηση του πληθυσµού, η διαρκής υποβάθµιση της ποιότητας των επιφανειακών και υπόγειων νερών καθώς και το συνεχώς αυξανόµενο κόστος για την µεταφορά και επεξεργασία των διαθέσιµων ποσοτήτων νερού, καθιστούν αναγκαία την έρευνα για ανάπτυξη και εκµετάλλευση νέων πηγών νερού. Η επαναχρησιµοποίηση των επεξεργασµένων λυµάτων τα οποία διατίθενται στο περιβάλλον, αποκτά διαρκώς αυξανόµενο ενδιαφέρον ιδιαίτερα σε περιοχές µε ξηροθερµικό κλίµα, όπως π.χ. οι χώρες της Μεσογείου.

Η επαναχρησιµοποίηση των επεξεργασµένων λυµάτων από Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυµάτων (Ε.Ε.Λ.) αναµένεται να αποκτήσει ιδιαίτερη σηµασία στο µέλλον και για την Ελλάδα. Ήδη, λόγω και της δυνατότητας χρηµατοδοτήσεως µέσω προγραµµάτων της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, κατασκευάζονται και λειτουργούν ή αναµένεται να λειτουργήσουν πολλές Ε.Ε.Λ. που στην πλειοψηφία τους επιτυγχάνουν τουλάχιστον δευτεροβάθµια βιολογική επεξεργασία και απολύµανση (συνήθως µε χλωρίωση) των λυµάτων.

Στην πλειοψηφία τους, οι Ε.Ε.Λ βρίσκονται σε µικρή απόσταση από καλλιεργούµενες εκτάσεις και συνεπώς η ύπαρξη µιας σηµαντικής και αξιόπιστης πηγής ύδατος που θα µπορούσε να χρησιµοποιηθεί για άρδευση, αποκτά ιδιαίτερη σηµασία, κυρίως σε περιοχές όπου υπάρχει έλλειψη νερού.

υπόγειων υδροφορέων, ειδικά σε παραθαλάσσιες περιοχές, µπορεί σε πολλές περιπτώσεις να επιλύσει µε επιτυχία και το πρόβληµα της διαθέσεως των αποβλήτων και να περιορίσει τις δυσµενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον.

Η χρησιµότητα και αναγκαιότητα επαναχρησιµοποίησης λυµάτων (στα πλαίσια ενός ολοκληρωµένου και ορθολογικού σχεδιασµού για την διαχείριση των υδατικών πόρων)

Η κατανάλωση και ζήτηση νερού για οικιακή βιοµηχανική και αγροτική χρήση αυξάνεται διαρκώς και η κατάσταση επιδεινώνεται λόγω της αυξανόµενης συγκεντρώσεως του πληθυσµού στα αστικά κέντρα.

Επίσης σύµφωνα µε υπάρχουσες εκτιµήσεις, η κατανάλωση νερού τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενώσεως για άρδευση και αστικές χρήσεις θα αυξάνεται κατά 10% και 15% την δεκαετία αντίστοιχα (ΕC Report ΕUR 14728 ΕΝ).

Ενώ οι µικρές κοινότητες της υπαίθρου µπορούν σχετικά εύκολα να καλύψουν τις ανάγκες τους σε νερό από τοπικές πηγές, για την κάλυψη των αναγκών των πόλεων απαιτείται συνήθως η µεταφορά νερού από όλο και περισσότερο αποµακρυσµένες περιοχές. Επιπλέον, ενώ η διάθεση των λυµάτων για τον πληθυσµό της υπαίθρου µπορεί να γίνεται τοπικά µε σχετικά ικανοποιητικά αποτελέσµατα, οι πόλεις πρέπει συνήθως να κατασκευάσουν αποχετευτικά δίκτυα και εγκαταστάσεις επεξεργασίας των λυµάτων, ώστε αυτά να µπορούν να διατεθούν µε ασφάλεια στους γειτονικούς αποδέκτες, που στις περισσότερες περιπτώσεις είναι η θάλασσα ή, σπανιότερα για τις ελληνικές συνθήκες, κάποιος ποταµός ή χείµαρρος.

Συνεπώς, η ύπαρξη µιας σηµαντικής διαθέσιµης ποσότητας νερού, πολύ κοντά, στην περιοχή ζητήσεως και µε ποιότητα που είναι ικανοποιητική για πολλές εφαρµογές και χρήσεις, είναι ένας παράγοντας που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη στον σχεδιασµό της διαχειρίσεως των υδατικών πόρων µιας περιοχής. Είναι προφανές ότι επεξεργασµένα λύµατα µπορούν, υπό προϋποθέσεις να αντικαταστήσουν άλλους πολύτιµους υδατικούς πόρους.

Η ανάγκη εξυπηρετήσεως των αναγκών σε νερό σε περιοχές µε περιορισµένα αποθέµατα αποτέλεσε τις περισσότερες φορές τον κινητήριο µοχλό για την εφαρµογή της επαναχρησιµοποιήσεως των λυµάτων. Με τα διαρκώς αυστηρότερα κριτήρια που επιβάλλονται για την διάθεση των λυµάτων σε επιφανειακούς και θαλάσσιους αποδέκτες, τάση που αναµένεται να συνεχισθεί και στο µέλλον, η επαναχρησιµοποίηση των λυµάτων π. χ. για άρδευση αποτελεί σε αρκετές περιπτώσεις µια περιβαλλοντικά αποδεκτή και οικονοµικά συµφέρουσα λύση για την διάθεση των εκροών από Ε.Ε.Λ.

Οι συνηθέστερες περιπτώσεις επαναχρησιµοποιήσεως επεξεργασµένων λυµάτων είναι οι ακόλουθες:

¾ Άρδευση γεωργικών εκτάσεων

¾ Άρδευση κοινόχρηστων χώρων και χώρων αναψυχής

¾ Βιοµηχανικές χρήσεις (νερό ψύξεως, τροφοδοσία λεβήτων κ.ά)

¾ Εµπλουτισµός και προστασία των υπόγειων υδροφορέων από υφαλµύρωση

¾ ∆ηµιουργία τεχνητών λιµνών, αποκατάσταση ελωδών περιοχών και άλλεςπεριβαλλοντικές χρήσεις

¾ Μη πόσιµες αστικές χρήσεις, όπως πυροπροστασία, καθαρισµός χώρων υγιεινής,πλύσιµο αυτοκινήτων κλπ.

¾ Πόσιµες χρήσεις µε κατανάλωση απευθείας, είτε µετά από ανάµιξη µε το νερόυδροδοτήσεως.

Είναι προφανές ότι οι απαιτήσεις για την ποιότητα του νερού διαφέρουν ανάλογα µε την χρήση και είναι πολύ αυστηρότερες για τις περιπτώσεις που το ανακτώµενο νερό έρχεται απ' ευθείας σε επαφή µε τον άνθρωπο, όπως π.χ.

στην περίπτωση που χρησιµοποιείται για πόσιµο νερό, για την τροφοδότηση λιµνών όπου επιτρέπεται η κολύµβηση ή την άρδευση πάρκων και σχολικών κήπων, ενώ για την περίπτωση π.χ. της αρδεύσεως σιτηρών ή ζωοτροφών τα κριτήρια είναι πολύ ελαστικότερα.

Το σηµαντικότερο χαρακτηριστικό από τον οποίο εξαρτάται η καταλληλότητα του ανακτώµενου νερού, ιδιαίτερα για τις αστικές χρήσεις, είναι η παθογένεια (συγκέντρωση παθογόνων µικροοργανισµών στο νερό) ενώ επίσης σηµαντικά χαρακτηριστικά είναι η περιεκτικότητα σε µέταλλα, διαλυµένες οργανικές (χλωρ. υδρογονάνθρακες, φυτοφάρµακα) και ανόργανες (αλατότητα, Νa, Cl, Β) ουσίες κλπ.

Για τις ελληνικές συνθήκες, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση της επαναχρησιµοποιήσεως λυµάτων για άρδευση. Ιδιαίτερα στις παραθαλάσσιες περιοχές και τα νησιά, υπάρχει συνήθως έλλειψη νερού, ιδιαίτερα νερού καλής ποιότητας για ύδρευση των οικισµών και συνεπώς η δυνατότητα υποκαταστάσεως µιας ποσότητας νερού που χρησιµοποιείται για άρδευση µε επεξεργασµένα λύµατα, θα µπορούσε να βελτιώσει σηµαντικά τις συνθήκες υδρεύσεως χωρίς να απαιτηθεί η κατασκευή πολυδάπανων έργων για την συλλογή και µεταφορά των ποσοτήτων νερού.

Επιπλέον λόγω της γειτνιάσεως των οικιστικών περιοχών µε τις καλλιεργούµενες εκτάσεις τα επεξεργασµένα λύµατα από τις εγκαταστάσεις καθαρισµού αποτελούν µια αξιόπιστη επιτόπια πηγή νερού που εύκολα µπορεί να οδηγηθεί προς τα υπάρχοντα δίκτυα αρδεύσεως και τις καλλιέργειες.

Ελληνική εµπειρία

Όσον αφορά στην χρησιµοποίηση επεξεργασµένων λυµάτων για άρδευση, θα πρέπει να σηµειώσουµε ότι στον Ελληνικό χώρο τελευταία, ο τοµέας αυτός άρχισε να παρουσιάζει ανάπτυξη.

Ιστορικά, η πρώτη χρήση εκροών από Ε.Ε.Λ. έγινε στην Κω, όπου χρησιµοποιήθηκε η λάσπη και οι εκροές του βιολογικού για την ανάπλαση του περιβάλλοντος χώρου των εγκαταστάσεων του βιολογικού και την επαναβίωση µικρού φυσικού υγρότοπου, µε ιδιαίτερα θετικά αποτελέσµατα. Την ίδια χρονική περίοδο, οι εκροές του βιολογικού καθαρισµού της Ξάνθης, που αντλήθηκαν από τους καλλιεργητές µέσα από την τάφρο εκροής, κατέστησαν ποτιστικές µεγάλες εκτάσεις, των οποίων η αξία πολλαπλασιάσθηκε.

Πρόσφατα ολοκληρώθηκε στα πλαίσια του ΕΠΠΕΡ "Επαναχρησιµοποίηση των Λυµάτων του Βιολογικού της Χαλκίδας". Το έργο αφορά στην χρησιµοποίηση των λυµάτων για άρδευση των περιοχών στην θέση της νέας γέφυρας και σε άλλες περιοχές στο νότιο άκρο της πόλεως της Χαλκίδας, καθώς και χρήση του νερού από τη Βιοµηχανία Τσιµέντων και τη Βιοµηχανία

"∆ΑΡΙΓΚ" (Βιοµηχανία Μετάλλου). Το έργο αυτό έχει προχωρήσει, στην δε νησίδα, όπου βρίσκονται και οι Ε.Ε.Λ. Χαλκίδας, έχει γίνει εκτεταµένη φύτευση δένδρων και καλλωπιστικών θάµνων, τα οποία ποτίζονται µε τα επεξεργασµένα λύµατα των Ε.Ε.Λ. και λιπαίνονται από την περίσσεια αφυδατωµένη ιλύς των εγκαταστάσεων. Τα αποτελέσµατα αυτής της επεµβάσεως είναι εξαιρετικά⁽¹⁾.

Από τον Σύνδεσµο ∆ήµων και Κοινοτήτων ∆υτικής Αττικής, έγινε προσπάθεια αντιµετωπίσεως του προβλήµατος διαθέσεως των επεξεργασµένων λυµάτων της Ψυτάλλειας σε επίπεδο προµελέτης. Στη µελέτη εξετάστηκαν οι περιπτώσεις χρησιµοποιήσεως για βιοµηχανική χρήση και για άρδευση.

Εξετάστηκαν οι περιπτώσεις αρδεύσεως του Θριάσιου Πεδίου της περιοχής των Μεγάρων, καθώς και ορισµένων καλλιεργήσιµων Τµηµάτων της Σαλαµίνας, καθώς και η άρδευση του όρους Αιγάλεω και Ποικίλου όρους για τη δηµιουργία αισθητικού δάσους και χώρων αναψυχής. Πρόσφατα δηµοπρατήθηκε το έργο επεξεργασίας λυµάτων Θριασίου Πεδίου, το οποίο προβλέπει την επαναχρησιµοποίηση για άρδευση των επεξεργασµένων λυµάτων.

Στην περιοχή των ορυζόνων της Χαλάστρας και της Σίνδου, συµφωνήθηκε η µεταφορά των επεξεργασµένων λυµάτων από τις Ε.Ε.Λ. Θεσσαλονίκης στο τοπικό αρδευτικό δίκτυο για την άρδευση 35.000 στρεµµάτων ορυζώνων κατά τους θερινούς µήνες. Οµοίως, στην περιοχή Ηρακλείου Κρήτης, 35.000 στρέµµατα ελαιόδενδρων αρδεύονται από τα επεξεργασµένα λύµατα των Ε.Ε.Λ. Ηρακλείου.

παροχή υφίσταται τριτοβάθµια επεξεργασία µέσα από αµµόφιλτρο και είναι περιζήτητη από τους καλλιεργητές, και του Αργους-Ναυπλίου όπου πάλι γίνεται τριτοβάθµια επεξεργασία και τα νερά διατίθενται για βιοµηχανική και αρδευτική χρήση. Και τα δύο έργα χρηµατοδοτήθηκαν από το ΕΠΠΕΡ.

Αντίστοιχες φιλοδοξίες υπάρχουν για το έργο του Κολυµβαρίου Κρήτης, που όµως δεν έχει ακόµη λειτουργήσει.

Τέλος, όλες οι πρόσφατες µελέτες επέκτασης και αναβάθµισης παλαιών εγκαταστάσεων (Λάρισα, Ρέθυµνο, Αρτα, Λιβαδειά), προβλέπουν τριτοβάθµια επεξεργασία µέρους ή του συνόλου των αποβλήτων, είτε για την επαναχρησιµοποίηση τους ή την καλύτερη προστασία ευαίσθητων αποδεκτών γλυκού νερού. Για την προστασία του αποδέκτη άλλωστε, γίνεται µε επιτυχία τριτοβάθµια επεξεργασία του συνόλου των λυµάτων της πόλης της Κοζάνης.

∆ιεθνής Εµπειρία

Στο διεθνή χώρο, η συστηµατικότερη αντιµετώπιση του προβλήµατος έχει γίνει στις ΗΠΑ και το Ισραήλ, όπου υπάρχει σηµαντική εµπειρία στο θέµα της επαναχρησιµοποίησης των επεξεργασµένων αστικών λυµάτων, µε πλήρη τεκµηρίωση και µακροχρόνιες παρατηρήσεις της συµπεριφοράς φυτειών και εδαφών και των επιπτώσεων που πιθανώς προκαλεί η επαναχρησιµοποίηση.

Επίσης, έχουν µελετηθεί σε µεγάλη έκταση οι διάφοροι τρόποι απολύµανσης και ο ρυθµός θανάτωσης διαφόρων µικροβίων και ιών, καθώς και οι πιθανότητες και ο χρόνος επιβίωσης των.

Πρόσφατα, κατασκευάστηκε έργο τεχνικού εµπλουτισµού του υπόγειου ορίζοντα στην Αδελαΐδα της Αυστραλίας, ο οποίος χρησιµοποιείται το καλοκαίρι για αρδευτικούς σκοπούς, τον δε χειµώνα επαναφορτίζεται µε αποτέλεσµα η στάθµη του να παραµένει σταθερή σε ετήσια βάση.

3. ΠΡΟ∆ΙΑΓΡΑΦΕΣ ∆ΙΑΘΕΣΗΣ Εισαγωγή

Η άρδευση µε βιολογικά επεξεργασµένα απόβλητα, παρουσιάζει τα πλεονεκτήµατα της σταθερότητας της ποσότητας του νερού και της λιπασµατικής αξίας του νερού, εξαιτίας των θρεπτικών συστατικών που περιέχει (τα οποία µπορούν να αντικαταστήσουν τα λιπάσµατα). Παράλληλα, γίνεται και εξοικονόµηση του νερού, καθώς από το διαθέσιµο ισοζύγιο νερού παραµένει περισσότερο νερό για υψηλότερου βαθµού χρήση, όπως π.χ. για

Κατά την άρδευση µε βιολογικά επεξεργασµένα απόβλητα, ιδιαίτερη σηµασία έχουν οι προδιαγραφές διαθέσεως για επαναχρησιµοποίηση, δηλ. η απαιτούµενη ποιότητα των επεξεργασµένων αποβλήτων, για να είναι κατάλληλα για άρδευση. Τα σηµαντικότερα ποιοτικά χαρακτηριστικά των επεξεργασµένων αποβλήτων από πλευράς διαθέσεως για άρδευση είναι οι συγκεντρώσεις των αλάτων, του νατρίου, των ανθρακικών ιόντων, του χλωρίου, του βορίου, των βαριών µετάλλων και κυρίως του καδµίου, των αιωρούµενων στερεών, των θρεπτικών συστατικών, των παθογόνων συστατικών (παθογόνα βακτηρίδια, σκώληκες, πρωτόζωα και ιοί) και των τοξικών οργανικών. Οι µέγιστες τιµές των χαρακτηριστικών αυτών πρέπει να πληρούν ορισµένα όρια (προδιαγραφές διαθέσεως), τα οποία θεωρείται ότι εξασφαλίζουν την ασφαλή και χωρίς δυσάρεστες επιπτώσεις διάθεση των επεξεργασµένων λυµάτων. Τα όρια αυτά καθορίζονται συνήθως σε εθνικό επίπεδο.

Στην Ελλάδα µέχρι σήµερα, δεν έχουν καθοριστεί " Εθνικές Προδιαγραφές

∆ιαθέσεως για Επαναχρησιµοποίηση " για επεξεργασµένα λύµατα, ενώ σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενώσεως αλλά και Παγκόσµια υπάρχουν σηµαντικές διαφορές µεταξύ των κρατών.

Προδιαγραφές ∆ιάθεσης για Επαναχρησιµοποίηση Επεξεργασµένων Λυµάτων

Παρακάτω αναφέρονται µερικές από τις πιο σηµαντικές προδιαγραφές διαθέσεως για επαναχρησιµοποίηση επεξεργασµένων λυµάτων:

α. Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος ΗΠΑ (Ε.Ρ.Α.)

Στον ΠΙΝΑΚΑ 1 δίνονται οι οδηγίες της Ε.Ρ.Α για την επαναχρησιµοποίηση των λυµάτων.

Τα χαρακτηριστικά καταλληλότητας των επεξεργασµένων υγρών αποβλήτων για άρδευση ταξινοµούνται σε δυο κατηγορίες:

‰ Τα φυσικά και χηµικά χαρακτηριστικά που έχουν γεωργική σηµασία (θρεπτικά στοιχεία, βαρέα µέταλλα, αλατότητα κλπ.)

‰ Τα µικροβιολογικά και παρασιτολογικά χαρακτηριστικά

Τα µικροβιολογικά χαρακτηριστικά αποτελούν το κυριότερο πρόβληµα στην επαναχρησιµοποίηση των αστικών υγρών λυµάτων. Υπάρχουν διαφορετικές προδιαγραφές ποιότητας και οι πλέον διαδεδοµένες θεωρούνται:

ƒ της Παγκόσµιας Οργάνωσης Υγείας και

ƒ της Υγειονοµικής διάταξης Α5/2280/83 Παράρτηµα Vα, που φαίνονται στους πίνακες 2 και 3:

Με βάση τα ανωτέρω και δεδοµένης της µη δυνάµενης να ελεγχθεί αρδευτικής χρήσης που γίνεται στα επεξεργασµένα λύµατα, προτείνεται η θέσπιση σχετικά αυστηρών κριτηρίων εκποµπών επεξεργασµένων λυµάτων, ως ακολούθως:

ΒΟD5 (mg/l) < 10 Αιωρούµενα στερεά SS (mg/l) < 10

Πλήθος κολοβακτηριδίων στα 80% των δειγµάτων < 100/ 100 ml.

Η ποιότητα αυτή είναι µέσα στις δυνατότητες της υφιστάµενης εγκατάστασης, χωρίς να χρειασθεί να γίνουν κάποιες µετατροπές.

3. ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΕΘΟ∆ΟΥ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ

Συνήθεις µέθοδοι προχωρηµένης (τριτοβάθµιας) επεξεργασίας λυµάτων Εισαγωγή

Για την εξασφάλιση της απαιτούµενης ασφάλειας και υψηλής ποιότητας των λυµάτων για την χρήση του ποταµού Ευρώτα ως αποδέκτη ή για επαναχρησιµοποίηση των λυµάτων για άρδευση, απαιτείται πρόσθετη, πλέον της δευτεροβάθµιας, επεξεργασία.

Οι βασικές µέθοδοι που χρησιµοποιούνται για τριτοβάθµια επεξεργασία πριν την επαναχρησιµοποίηση λυµάτων περιγράφονται στην συνέχεια.

∆ιύλιση

Η διύλιση είναι µια συνηθισµένη µέθοδος επεξεργασίας για την αποµάκρυνση στερεών σωµατιδίων πριν την απολύµανση. Κατά την διύλιση, τα λύµατα διέρχονται µέσω µιας κλίνης από κοκκώδες υλικό, το οποίο κατακρατεί τα στερεά. Ως µέσο διύλισης χρησιµοποιείται συνήθως άµµος, ανθρακίτης ή συνδυασµός των δύο.

Η απόδοση της εγκαταστάσεως µπορεί να βελτιωθεί µε την προσθήκη πολυµερών (πολυηλεκτρολύτη) και κροκιδωτικών. Στον Πίνακα 4, παρουσιάζονται τα ποσοστά αποµακρύνσεως των διαφόρων συστατικών των λυµάτων κατά την διύλιση δευτεροβάθµια επεξεργασθέντων λυµάτων.

Κροκίδωση-Καθίζηση

Η χηµική κροκίδωση µε υδράσβεστο, θειικό αργίλιο ή χλωριούχο σίδηρο, ακολουθούµενη από καθίζηση αποµακρύνει τα αιωρούµενα στερεά, βαρέα µέταλλα, ιχνοστοιχεία, φώσφορο και θολερότητα.

Λοιπές µέθοδοι

Στις περιπτώσεις που είναι επιθυµητή η περαιτέρω µείωση των οργανικών συστατικών και των µετάλλων, µια πολύ αποτελεσµατική µέθοδος είναι αυτή του ενεργού άνθρακα. Με την µέθοδο αυτή µπορεί να επιτευχθεί αποµάκρυνση των συνθετικών οργανικών χηµικών κατά 75-85 %. Επίσης για την αποµάκρυνση διαλυµένων στερεών, χρησιµοποιούνται οι µέθοδοι της αντίστροφης όσµωσης, ηλεκτροδιάλυσης, ιοντοανταλλαγής κ.α.

Στην περίπτωση τριτοβάθµιας επεξεργασίας των αστικών λυµάτων, βασικός στόχος είναι η αποµάκρυνση στερεών και δευτερευόντως του οργανικού φορτίου. Η συνηθέστερη εφαρµοζόµενη µέθοδος είναι αυτή της διυλίσεως, µε ή χωρίς προηγούµενη κροκίδωση-καθίζηση.

Τόσο µε την κροκίδωση - καθίζηση όσο και µε την διύλιση, σε συνέχεια της δευτεροβάθµιας βιολογικής επεξεργασίας και µε τελική απολύµανση µε

Σύµφωνα µε τις προδιαγραφές της Πολιτείας της Καλλιφόρνια (State of California 1988) για την παραγωγή επεξεργασµένων λυµάτων χωρίς πρακτικά παθογόνους µικροοργανισµούς και ιούς µετά από διύλιση θα πρέπει να τηρούνται οι ακόλουθες προδιαγραφές:

⇒ Προσθήκη κροκιδωτικών, εκτός εάν η θολότητα στις δευτεροβάθµιες εκροέςείναι µικρότερη από 5 ΝΤU (αντιστοιχεί σε SS ~ 12 mg/1).

⇒ Μέγιστη ταχύτητα διυλίσεως 12 m/h.

⇒ Μέση θολότητα διυλισµένου νερού µικρότερη από 2 ΝΤU.

⇒ Έντονη ανάδευση στην προσθήκη χλωρίου.

⇒ Θεωρητικός χρόνος επαφής µε χλώριο τουλάχιστον 2 ώρες.

⇒ Ελάχιστο υπολειµµατικό χλώριο 5 mg/l µετά τον απαιτούµενο χρόνο επαφής. Λόγος µήκους προς πλάτους ή ύψος της δεξαµενής επαφής 40:1 τουλάχιστον.

⇒ Μέση συγκέντρωση ολικών κολοβακτηριδίων στην εκροή 22/100 ml για 7ήµερο δείγµα και πάντοτε µικρότερη από 23/100 ml

.

Προτεινόµενη µέθοδος τριτοβάθιας επεξεργασίας λυµάτων για την εγκατάσταση της Σπάρτης

Σύµφωνα µε τα όσα αναφέρθηκαν προηγουµένως, η µέθοδος τριτοβάθµιας επεξεργασίας που θα επιλεγεί θα πρέπει αφ' ενός να εξασφαλίζει την απαιτούµενη ποιότητα των λυµάτων για τη χρήση του Ευρώτα ως τελικού αποδέκτη ή για επαναχρησιµοποίηση των λυµάτων για άρδευση, και αφ' ετέρου να εµφανίζει απλή και αξιόπιστη λειτουργία και λογικό κόστος κατασκευής.

Η λύση που συνδυάζει τα περισσότερα πλεονεκτήµατα είναι αυτή της απ' ευθείας διυλίσεως (direct filtration).

Τα βασικά πλεονεκτήµατα της διυλίσεως είναι:

¾ ∆οκιµασµένη και ευρέως εφαρµοσµένη µέθοδος.

¾ Ικανοποιητική απόδοση στην αποµάκρυνση στερεών και παθογόνωνµικροοργανισµών.

¾ Λογικό κόστος επενδύσεως και λειτουργίας, χωρίς να απαιτείται η χρήση χηµικών.

¾ Σχετικά µικρή απαιτούµενη έκταση, συγκριτικά µε αυτή της κροκιδώσεως - καθιζήσεως.

¾ Απλή λειτουργία χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις σε εξειδικευµένο προσωπικό.

Από µικροσκοπικής πλευράς εξεταζόµενη, η διαδικασία διύλισης δείχνει ότι συµβαίνουν φυσικοχηµικά φαινόµενα όπως:

α) Στόµωση του πορώδους του υλικού.

β) Σύλληψη των κολλοειδών (µε την επενέργεια ηλεκτροχηµικών δυνάµεων όπως βαρύτητα, αδράνεια, διάχυση, υδροδυναµική κίνηση) και,

των σωµατιδίων κατά την δίοδο µεταξύ των κόκκων, (φαινόµενο κροκιδώσεως), όπως και στη βιολογική µεµβράνη που σχηµατίζεται από άλγες και άλλους µικροοργανισµούς που παράγουν ένζυµα µε τη βοήθεια των οποίων γίνεται κροκίδωση

.

Οι διάφορες παραλλαγές της διυλίσεως που έχουν εφαρµοστεί είναι οι εξής:

¾ Βραδυδιυλιστήρια άµµου

¾ Ταχυδιυλιστήρια βαρύτητας

¾ Φίλτρα πιέσεως

¾ Περιστρεφόµενα φίλτρα.

Από τις παραπάνω κατηγορίες, η µεν πρώτη µε βραδυδιυλιστήρια απαιτεί µεγάλη έκταση που δεν είναι διαθέσιµη, η τρίτη (φίλτρα πιέσεως) χρησιµοποιείται κυρίως για το πόσιµο νερό και η λειτουργία της είναι αρκετά πολύπλοκη (αυτοµατισµοί, πνευµατικές ή ηλεκτρικές βαλβίδες, προσθήκη χηµικών), ενώ η λύση των περιστρεφόµενων φίλτρων, παρά το πλεονέκτηµα του µικρού όγκου και διαστάσεων, στην πράξη παρουσιάζει προβλήµατα (έµφραξη) εάν έχουµε διαφυγή στερεών υψηλότερη από την αναµενόµενη στην δευτεροβάθµια καθίζηση αλλά και µειωµένη µείωση της µικροβιακής µόλυνσης, σε σχέση µε τα αµµοδιυλιστήρια.

Επιλέγεται συνεπώς ως καταλληλότερη η λύση ταχυδιυλιστηρίων βαρύτητας, µε πιο διαδεδοµένες µορφές φίλτρων αυτού του τύπου, τα βαθυστρωµατικά φίλτρα και τα αµµόφιλτρα συνεχούς λειτουργίας αυτόµατης εκπλύσεως µε κινούµενη γέφυρα ρηχής κλίνης.

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΆΣΕΩΝ ΤΗΣ Ε.Ε.Λ. ΣΠΑΡΤΗΣ

- --- ---

ΚΟδΒ

' 1

••

Ρ14Α Ρ14Β

ΦΙΙΙΕΑΠΟ ΕΙΣΟΔΟΥ ΗΟ1

ΕΛΑΙΟΑΜΜΟΔΙΑΧΩΡΙΠΉΣ

Y-FM1

LM-1

Γ> LSHH.ω2 ΜΕΠ'ΗΤΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ

ιι

ΚΟ1Β

"

L10A L10B L10C

ΔΕΞΑΜΕΝΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΠΟΦΩΣ•ΟΡΩΣΗΣ

ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΝΙΤΡΟΠΟΙΗΣΗΣ • ΑΠΟΝΠΡΟΠΟΙΗΣΗΣ

L17A L17B L17 L18B

ΕΚΚΕΝΟΣΗ ΜΕ ΒΥΤΙΟ

ΔΕΞΑΜΕΝΗ ΟΜΟΓΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ

ΡΟβ ΡΟβΑ ΡΟβΒ

ΔΕΞΑΜΕΝΗ ΟΜΟΓΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ

ΡΟ9 ΡΟ7

• ιsιι-12 1

μ.+.ιe

8 L.SLL-1202

'

ΡΟδΑ ΡΟδΒ ΔΟΧΕΙΟ

ΧλΩΡΙΟΥ

eLBL·1402 8LBLL·1401

lrnPIO ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ

ΝΕΡΟΥ

ΙΥΒ

.e

ΔΙΚΤΥΟ ΣΤΡΑΓΓΙΔΙΩΝ

Ρ11Α

b

^Η

18118

b

^Η

Ρ10Α

b

Ρ10Β

1

1

ιοι

-

^ΚΟ3

ΤΙ8ΑΠΙΖΑ ΓΙΑΧΥΝΣΗΣ

807

-

_{b._e} ^ΚΟ4

ΔΙΚΤΥΟ ΠΡΑΓΓΙΔΙΩΝ

.. 12

1

Ρ13

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3

Φ

ΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ

Ε.Ε.Λ. Σ

ΠΑΡΤΗΣ

ΦρΦρεεάάττιιοο εειισσόόδδοουυ λλυυµµάάττωωνν σσττηηνν ΕΕ..ΕΕ..ΛΛ..

ΣΣύσύσττηηµµαα δδεεξξααµµεεννώώνν ααεερριισσµµοούύ ((υυφφιισσττάάµµεεννοο))

ΝΝέέοο σσύύσσττηηµµαα δδεεξξααµµεεννώώνν ααερεριισσµµοούύ

Έ

Έξοξοδδοοςς κκααθθααρρώώνν

Ο

Ο πποοττααµµόόςς ΕΕυυρρώώτταας,ς, όόππωωςς δδιιέέρρχχεεττααιι ππίίσσωω ααππόό ττηηνν ΕΕ..ΕΕ..ΛΛ.. ΣΣππάάρρττηης ς

•

r-~--,~--~---~---.-...---~----~~~~--··---~~_..;---~---

.. _..--. ...

^~-~~

...

--·--==---·---~---~-.ι

ί

Γ ι ^ΣΗΜΕΙΟ

ι ΠΑΡΟΧΗ ΑIΧΜΗΣ

ΠΑΡΟΧΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ

ΑrΩΓΟΣ

l-

_Ψ_Ρ_Ε_Α_n_ο_..+! __ Μ_Ε_Ε_Λ_ΕΥ_θ_Ε_ΡΗ __ ._ι _Φ_P_EA_η._o_"'-f-f-A_ΓΩΓ_O_Σ_Y __ πo_t-_ _ _ _ _ _ E_I_XA_f_P_IH _ _ _ _ _ _ -t/-··---VE_N_ru_R_I ---.~---~ ... ',.;,.;;.;''·· j:ΞAMMQl;H

(REPER) l ΈΠΙ'i'ΑΝΕΙΑ φ6ΟΟ ί ^' Ε!ΣΟΔΟΥ • ΠΙΠΗ φ5QΟ - 1

100.00

~

/ / / / / / / / / / / / ?

i

98.90

1 97.30

98.45

•

^{•• ' " 98.15 . • c_· ·-}

~__.*---~----,.,.----~~~~---ι

... 98.11

)ί·'"'''":-.'''""'' ;ι,ν~vκrκr.Ίt~τ~~ .L . ~

Ι~ ~~ 'ιι----~-...

-~---...ι

7 _ 97.Jd 97.30 tr---.... - - - -

1

^{-/.,,/I ...} ~----~....,.~----9-7_.4_5 ^{_ _ _} \./'"....,,---_,...,,..===--

r-~~,..9-=-8.-=-9-4 _ _ _ /,Jιl---~·72

·i·

^{1-+- /, ...}

/ / ///~////// ^j ~ . . _ _ _ 1 ·~ -:-.γΛ • , 1 ~:~«----~

• ////////////// -'///, ///////// ./ .//-' // /////// /////////// / /// ///.////////////

1 97.13 L ,,

///;~////.//~ v

~~

/ / / / / / / / / / / , ! .

7 L

.. ,.

Ί Υ.97.45

ι

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ·~//////////////////////// / / / / / /

6Ifa

^{97.95 21 97.θ9 20 97.79 19 97.57 18}

^~

^{97.57 97.54 1} ι ^{. . . - -~ ~ 9θ.C 16}

1 99.06 1 97.82 97.79 97.69 ^" 9?.54 ^l 96.C

'

-

ι

ΔΕΞΑΜΕΝΗ ΑΕΡΙΣΜΟΥ~ΝΕΑ) • l ^{11 ΑΓΩΓΟΣ} ΥΠΟ ΠΙΕΣΗ 'Ρ400

. ι Δ.Τ.Κ. (ΝΕ ~.D=15.50m) ι ^{Φ300 Χ/Σ}

99.60

+

Σ.Υ. 98.50 f.Y.9E 70

__±_

1

98.20

~ -"· _{v -...-}

_:.L -

+

v ^s

1

v

π

'-; Σ.Υ.97.70

v

r

v v

, /

v ^{' j} 97.30

f t ..

J.

96.2~

^{1 ...} i J _ J : - ^Υ ~

, / /

96.25 ...,.

v

ν

• ~' λ ^{.'<Λ ,S:\j} ~ ^/

96.65 ^v _v· i'

..

~ ^{v 1}

1 ⁽

^v

l/ 17

, .... _, v

ΔI]

^{/ "}

No documento Μελέτη της απόδοσης της αναβάθμισης και επέκτασης της εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων του δήμου Σπάρτης (páginas 110-200)