Ανάπτυξη μεθοδολογίας ποσοτικής εκτίμησης και χωρικής κατανομής των μυκήτων σε παραλίες αναψυχής

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ   

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒίΝΤΕΝΚΟ 

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΣΟΤΙΚΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΚΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΤΩΝ ΜΥΚΗΤΩΝ ΣΕ ΠΑΡΑΛΙΕΣ  ΑΝΑΨΥΧΗΣ 

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΪΑ   

ΜΥΤΙΛΗΝΗ 2010   

1

ΠΕΡΙΕΦΟΜΕΝΑ

ΕΩΧΑΦΛΧΨΘΦΛΑ ... 3

ΥΕΦΛΟΘΨΘ ... 4

1 ΧΞΣΥΣΧ ΨΘΧ ΕΦΓΑΧΛΑΧ ... 5

2 ΕΛΧΑΓΩΓΘ ... 6

2.1 ΥΑΦΑΟΛΕΧ ... 6

2.2 ΥΣΛΣΨΘΨΑ ΨΘΧ ΥΑΦΑΟΛΑΧ ΑΡΑΨΩΧΘΧ... 7

2.3 ΡΣΠΣΚΕΧΛΑ ... 8

2.3.1 ΘΡΩΠΕΡΕΧ ΥΣΟΛΨΕΛΕΧ ΑΠΕΦΛΞΘΧ ... 8

2.3.2 ΕΩΦΩΥΑΝΞΘ ΕΡΩΧΘ ... 8

2.3.3 ΕΟΟΑΔΑ ... 10

2.4 ΠΩΞΘΨΕΧ ... 11

2.5 ΥΑΦΣΩΧΛΑ ΞΑΛ ΕΥΛΒΛΩΧΘ ΠΛΞΦΣΣΦΓΑΡΛΧΠΩΡ ΞΑΛ ΠΩΞΘΨΩΡ ΧΨΘΡ ΑΠΠΣ ... 13

2.5.1 pH. ΧΧΕΧΕΛΧ pH ΞΑΛ ΠΩΞΘΨΩΡ ΧΨΘΡ ΑΠΠΣ ... 15

2.5.2 ΩΓΦΑΧΛΑ. ΧΧΕΧΕΛΧ ΩΓΦΑΧΛΑΧ ΞΑΛ ΠΩΞΘΨΩΡ ΧΨΘΡ ΑΠΠΣ ... 15

2.6 ΥΣΧΣΨΛΞΕΧ ΠΕΟΕΨΕΧ ΧΨΛΧ ΧΩΓΞΕΡΨΦΩΧΕΛΧ ΠΩΞΘΨΩΡ ... 16

2.7 ΠΕΨΦΑ ΓΛΑ ΨΘΡ ΥΦΣΟΘΨΘ ΠΣΟΩΡΧΘΧ ... 17

2.8 ΧΦΘΧΘ ΓΕΩΓΦΑΦΛΞΩΡ ΧΩΧΨΘΠΑΨΩΡ ΥΟΘΦΣΦΣΦΛΩΡ (Γ.Χ.Υ) ... 18

3 ΠΕΚΣΔΣΟΣΓΛΑ ... 20

3.1 ΞΑΟΟΛΕΦΓΕΛΑ ΠΩΞΘΨΩΡ ... 20

3.1.1 ΞΑΨΑΠΕΨΦΘΧΘ ΠΩΞΘΨΩΡ ... 20

3.1.2 pH ... 21

3.1.3 ΩΓΦΑΧΛΑ ... 21

3.2 ΑΡΑΟΩΧΘ ΠΕ ΨΘΡ ΧΦΘΧΘ ΨΩΡ Γ.Χ.Υ ... 22

3.2.1 ΠΕΚΣΔΣΛ ΧΩΦΛΞΘΧ ΥΑΦΕΠΒΣΟΘΧ ... 22

3.2.2 ΕΞΨΛΠΘΧΘ ΨΘΧ ΑΞΦΛΒΕΛΑΧ ΨΩΡ ΑΥΣΨΕΟΕΧΠΑΨΩΡ ΨΘΧ ΠΕΚΣΔΣΩ ΥΑΦΕΠΒΣΟΘΧ ... 24

3.2.3 ΒΑΦΛΣΓΦΑΠΠΑΨΑ ... 26

4 ΟΣΓΛΧΠΛΞΣ ... 28

5 ΥΕΦΛΣΧΘ ΠΕΟΕΨΘΧ ... 29

5.1 ΥΕΦΛΓΦΑΦΘ ΨΘΧ ΥΕΦΛΣΧΘΧ ΠΕΟΕΨΘΧ ... 29

5.2 ΧΧΕΔΛΑΧΠΣΧ ΨΣΩ ΔΛΞΨΩΣΩ ΧΨΑΚΠΩΡ ΔΕΛΓΠΑΨΣΟΘΨΛΑΧ ... 29

5.3 ΧΨΑΚΠΣΛ ΔΕΛΓΠΑΨΣΟΘΨΛΑΧ ΞΑΛ ΣΛ ΩΥΘΦΕΧΛΕΧ – ΧΦΘΧΕΛΧ ΨΘΧ ΥΑΦΑΟΛΑΧ ... 30

5.4 ΔΕΛΓΠΑΨΣΟΘΨΛΑ ... 31

2

6 ΕΦΑΦΠΣΓΘ – ΑΥΣΨΕΟΕΧΠΑΨΑ ... 34

6.1 ΥΣΧΣΨΛΞΘ ΕΞΨΛΠΘΧΘ ΥΑΦΣΩΧΛΑΧ ΠΩΞΘΨΩΡ ΧΨΘΡ ΑΠΠΣ ... 34

6.2 Α΢ΛΣΟΣΓΘΧΘ ΨΘΧ ΠΕΚΣΔΣΩ ΧΩΦΛΞΘΧ ΥΑΦΕΠΒΣΟΘΧ (IDW) ... 35

6.3 ΓΕΩΧΨΑΨΛΧΨΛΞΘ ΑΡΑΟΩΧΘ ... 46

6.4 ΥΑΦΣΩΧΛΑΧΘ ΨΩΡ ΑΥΣΨΕΟΕΧΠΑΨΩΡ ΧΕ ΚΕΠΑΨΛΞΣΩΧ ΧΑΦΨΕΧ ... 51

6.5 ΧΩΧΧΕΨΛΧΕΛΧ ΠΕΨΑ΢Ω ΨΩΡ ΥΑΦΑΠΕΨΦΩΡ ... 51

6.5.1 ΧΩΓΞΕΡΨΦΩΧΕΛΧ ΠΩΞΘΨΩΡ – pH ... 51

6.5.2 ΧΩΓΞΕΡΨΦΩΧΕΛΧ ΠΩΞΘΨΩΡ – ΩΓΦΑΧΛΑ ... 52

6.5.3 pH – ΩΓΦΑΧΛΑ ... 53

7 ΧΩΗΘΨΘΧΘ - ΧΩΠΥΕΦΑΧΠΑΨΑ ... 58

8 ΒΛΒΟΛΣΓΦΑΦΛΑ ... 62

ΥΑΦΑΦΨΘΠΑ ... 67

1. SABOURAUD DEXTROSE AGAR (SDA) with CHLORAMPHENICOL 0.5 g/L. ... 67

2. RINGER’S SOLUTION... 69

ΥΛΡΑΞΕΧ ... 70

ΕΛΞΣΡΕΧ ... 70

3

ΕΤΦΑΡΙ΢ΣΗΡΙΑ

Κα ικελα να ευχαριςτιςω κερμά τα μζλθ τθσ τριμελοφσ επιτροπισ Π. Α. Ευςτρατίου, Δ. Ξίτςιου και Π. Ξαρφδθ. Ψισ κακθγιτριεσ Π. Α. Ευςτρατίου και Δ. Ξίτςιου, επιβλζπουςεσ κακθγιτριεσ αυτισ τθσ πτυχιακισ εργαςίασ, οι οποίεσ με τισ παρατθριςεισ και τισ ςυμβουλζσ τουσ ςυνζβαλαν κακοριςτικά ςτθν ολοκλιρωςι τθσ. Ψον κακθγθτι Π. Ξαρφδθ, ο οποίοσ βοικθςε ςτθν οργάνωςθ, ςτα πρϊτα ςτάδια τθσ πτυχιακισ αυτισ εργαςίασ.

Κα ικελα να ευχαριςτιςω και τουσ γονείσ μου οι οποίοι με εμπιςτεφτθκαν και μου προςζφεραν τθν υποςτιριξθ που χρειάςτθκα ςτα χρόνια των ςπουδϊν μου.

Χασ ευχαριςτϊ πολφ!!!

4

ΠΕΡΙΛΗΧΗ

Σι ακτζσ κολφμβθςθσ, οργανωμζνεσ ι μθ, μπορεί να προκαλζςουν μόλυνςθ των κολυμβθτϊν και των παρακεριςτϊν όταν είναι μολυςμζνεσ.

Θ παρουςία των μυκιτων ςε παραλία αναψυχισ μπορεί να αποτελζςει κίνδυνο για τθ δθμόςια υγεία. Σι μφκθτεσ δεν αποτελοφν ζνα μικροβιολογικό δείκτθ ποιότθτασ τθσ ακτισ. Πελζτεσ αναφζρουν ότι οι μφκθτεσ, πικανϊσ κα μποροφςαν να χρθςιμοποιθκοφν ωσ δείκτεσ μόλυνςθσ. Δεν υπάρχουν όμωσ αρκετά δεδομζνα όςον αφορά ςτισ ποςοτικζσ ςυγκεντρϊςεισ τουσ και ςτθ χωρικι τουσ κατανομι ςε μια παραλία αναψυχισ.

Θ παροφςα εργαςία αφορά ςτθν εφαρμογι των Γεωγραφικϊν Χυςτθμάτων Υλθροφοριϊν (Γ.Χ.Υ.) για τθν εξζταςθ τθσ χωρικισ κατανομισ τθσ ςυγκζντρωςθσ των μυκιτων ςε μια παραλία αναψυχισ.

Σι μζκοδοι γεωςτατιςτικισ ανάλυςθσ χρθςιμοποιικθκαν για τθν εξζταςθ τθσ ετερογζνειασ ςτθ χωρικι κατανομι των μυκιτων και τθ βελτιςτοποίθςθ του δικτφου ςτακμϊν δειγματολθψίασ. Ψα αποτελζςματα ζδειξαν μια γενικι ομοιογζνεια ςτθ χωρικι κατανομι των μυκιτων κατά μικοσ τθσ ακτογραμμισ και ανομοιογζνεια κάκετα ςτθν ακτογραμμι. Σι χαμθλότερεσ ςυγκεντρϊςεισ μυκιτων παρατθρικθκαν κοντά ςτθν ακτογραμμι και οι υψθλότερεσ ςυγκεντρϊςεισ μακριά από τθν ακτογραμμι και κοντά ςτισ διάφορεσ χριςεισ – υπθρεςίεσ που προςφζρονται ςε αυτιν τθν παραλία αναψυχισ. Επιπλζον εξετάςτθκε θ ςυςχζτιςθ τθσ ςυγκζντρωςθσ των μυκιτων με δφο περιβαλλοντικζσ παραμζτρουσ, το pH και τθν υγραςία. Σι ςυγκεντρϊςεισ των μυκιτων φαίνεται να ςυςχετίηονται με το pH αλλά όχι με τθν υγραςία.

5

1 ΢ΚΟΠΟ΢ ΣΗ΢ ΕΡΓΑ΢ΙΑ΢

Αν και υπάρχουν μελζτεσ οι οποίεσ αναφζρονται ποιοτικά και θμιποςοτικά ςτθν παρουςία μικροοργανιςμϊν και ςυγκεκριμζνα μυκιτων ςε άμμο ακτϊν κολφμβθςθσ, ελάχιςτεσ είναι αυτζσ οι οποίεσ αναφζρονται ποςοτικά ςτισ ςυγκεντρϊςεισ των μυκιτων και ςτθν χωρικι κατανομι τουσ ςε μια ςυγκεκριμζνθ περιοχι.

Ψα Γεωγραφικά Χυςτιματα Υλθροφοριϊν (Γ.Χ.Υ.) και τα διάφορα εργαλεία που περιλαμβάνουν ζχουν αποδειχκεί ςθμαντικά βοθκιματα ςτθν κατανόθςθ και τθν ερμθνεία των φαινομζνων που εξελίςςονται ςτον χϊρο. Χτισ περιβαλλοντικζσ μελζτεσ τα Γ.Χ.Υ χρθςιμοποιοφνται από τα μζςα τθσ δεκαετίασ του 1990. Χφςτθςαν ζνα νζο τρόπο ςκζψθσ και λιψθσ αποφάςεων με ςκοπό τθν καλφτερθ διαχείριςθ του περιβάλλοντοσ (Schröder, 2006). Παηί με τισ μεκόδουσ γεωςτατιςτικισ ανάλυςθσ τα Γ.Χ.Υ. βοθκοφν ςτον προςδιοριςμό και τθν προβολι χρονικϊν και χωρικϊν τάςεων, ςτθν εκτίμθςθ και χωροκζτθςθ των περιβαλλοντικϊν κινδφνων, ςτθ χαρτογράφθςθ και χωροκζτθςθ ενδιαιτθμάτων και οικολογικϊν περιοχϊν, ςτθν ανάλυςθ και ςχεδιαςμό δικτφων παρακολοφκθςθσ και ςτθν ανάλυςθ, ςφνκεςθ και απεικόνιςθ μετριςεων υπό μορφι ψθφιακϊν χαρτϊν και επιμζρουσ πλθροφοριϊν (Schröder, 2006; Battilani, 2006).

Χκοπόσ τθσ εργαςίασ αυτισ είναι (α) θ ποςοτικι εκτίμθςθ τθσ ςυγκζντρωςθσ μυκιτων ςε άμμο παραλίασ αναψυχισ, (β) θ χριςθ των Γεωγραφικϊν Χυςτθμάτων Υλθροφοριϊν ςτθ χωρικι τουσ κατανομι ςε μια παραλία αναψυχισ ςτθν οποία προςφζρονται διάφορεσ χριςεισ και υπθρεςίεσ προσ τουσ παρακεριςτζσ και τουσ λουόμενουσ, (γ) θ βελτιςτοποίθςθ του δικτφου ςτακμϊν δειγματολθψίασ, ο προςδιοριςμόσ τθσ ομοιογζνειασ ι τθσ ετερογζνειασ ςτθ χωρικι κατανομι των μυκιτων ςτθν παραλία με μεκόδουσ γεωςτατιςτικισ ανάλυςθσ και τζλοσ (δ) θ ςυςχζτιςθ τθσ ςυγκζντρωςθσ των μυκιτων με 2 περιβαλλοντικζσ παραμζτρουσ, το pH και τθν υγραςία.

6

2 ΕΙ΢ΑΓΨΓΗ

2.1 ΠΑΡΑΛΙΕ΢

Σι παραλίεσ αντιπροςωπεφουν το μθ ςτακεροποιθμζνο ίηθμα το οποίο βρίςκεται ςτθ διεπιφάνεια του νεροφ (ωκεανοί, κάλαςςεσ, λίμνεσ) και τθσ χζρςου και ςυνικωσ αποτελοφνται από άμμο, λάςπθ ι χαλίκια (WHO, 2003).

Εικόνα 1: Τυπικι παραλία αναψυχισ.

Από πλευράσ αναψυχισ, ο άνκρωποσ προτιμά περιςςότερο τισ αμμϊδεισ παραλίεσ. Σι παραλίεσ αναψυχισ και ςυνεπϊσ θ άμμοσ των ακτϊν κολφμβθςθσ αποτελεί αποδζκτθ πολλϊν ανκρωπίνων δραςτθριοτιτων αναψυχισ, όπωσ κολφμβθςθσ, θλιοκεραπείασ, ακλθμάτων, κοινωνικϊν ςυνευρζςεων και όλα αυτά κυρίωσ κατά τθ διάρκεια τθσ καλοκαιρινισ περιόδου. Θ περίοδοσ με τισ υψθλότερεσ κερμοκραςίεσ (νεροφ, ατμόςφαιρασ, χζρςου) ονομάηεται και «υψθλι περίοδοσ» που ςθμαίνει ότι τθν περίοδο αυτιν περιςςότεροι λουόμενοι και παρακεριςτζσ μαηεφονται ςε παραλίεσ (Arvanitidou et al., 2002). Λδιαίτερα ςτα μεγαλφτερα γεωγραφικά πλάτθ, περιςςότεροσ χρόνοσ ξοδεφεται ςτθν άμμο και όχι ςτο νερό (WHO, 2003). Σι παραλίεσ αναψυχισ εξαιτίασ του μεγάλου αρικμοφ δραςτθριοτιτων και χριςεων που προςφζρουν προςελκφουν μεγάλο αρικμό τουριςτϊν (Salvo and Fabiano, 2007).

Θ Ελλάδα ζχει περίπου 16000 χλμ ακτϊν. Χχεδόν τα μιςά βρίςκονται ςτα πολυάρικμα Ελλθνικά νθςιά ενϊ τα υπόλοιπα ανικουν ςτον θπειρωτικό κορμό τθσ Ελλάδασ. Ψο αποτζλεςμα αυτοφ του μεγάλου μικουσ που καταλαμβάνουν οι ακτζσ είναι θ φπαρξθ χιλιάδων παραλιϊν αναψυχισ οι οποίεσ είναι είτε ελεφκερθσ πρόςβαςθσ είτε είναι καλά οργανωμζνεσ και πολλζσ από αυτζσ βρίςκονται υπό τθ διαχείριςθ των αρμόδιων αρχϊν, πχ. Διμων και του Ελλθνικοφ Σργανιςμοφ Ψουριςμοφ (Ε.Σ.Ψ.).

Σι οργανωμζνεσ παραλίεσ αναψυχισ περιλαμβάνουν εγκαταςτάςεισ και προςφζρουν υπθρεςίεσ κάποιεσ από τισ οποίεσ είναι:

 Σμπρζλεσ

 ΢απλϊςτρεσ

 Αποδυτιρια

 Ρτουσ

 Ξαφζ – μπαρ – εςτιατόρια

 Υαγκάκια

 Γιπεδα για διάφορεσ ακλθτικζσ δραςτθριότθτεσ όπωσ πχ. το beach volley,

ενϊ υπάρχουν και πφργοι με ναυαγοςϊςτεσ για αςφαλζςτερθ κολφμβθςθ και μονάδεσ παροχισ πρϊτων βοθκειϊν.

7

2.2 ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΣΗ΢ ΠΑΡΑΛΙΑ΢ ΑΝΑΧΤΦΗ΢

Σ ζλεγχοσ τθσ ποιότθτασ των παραλιϊν αναψυχισ αλλά και θ αξιολόγθςι των κεωροφνται ςθμαντικά τμιματα τθσ ολοκλθρωμζνθσ διαχείριςθσ παράκτιων περιοχϊν (Afifi et al., 2000). Θ μικροβιακι επιβάρυνςθ του νεροφ κολφμβθςθσ αλλά και τθσ άμμου, μπορεί να οδθγιςει ςτθν ακαταλλθλότθτα τθσ χριςθσ τουσ από τον άνκρωπο.

Σι μικροοργανιςμοί αποτελοφν ςυνθκιςμζνθ χλωρίδα μιασ αμμϊδουσ παραλίασ. Βακτιρια, μφκθτεσ, ιοί και παράςιτα ζχουν απομονωκεί από τθν άμμο διαφόρων παραλιϊν. Ζνασ ςθμαντικόσ αρικμόσ από γζνθ και είδθ είναι πακογόνοι μικροοργανιςμοί οι οποίοι μποροφν να μεταφερκοφν ςτον άνκρωπο μζςω τθσ επαφισ με τθν άμμο και ενδεχομζνωσ να προκαλζςουν μόλυνςθ (WHO, 2003). Σι παραλίεσ αναψυχισ γενικά περιζχουν ζνα μείγμα από πακογόνουσ και μθ πακογόνουσ μικροοργανιςμοφσ οι οποίοι προζρχονται από:

 απορροζσ των αγωγϊν λυμάτων, αςτικά λφματα και βιομθχανικά απόβλθτα

 γεωργικζσ δραςτθριότθτεσ και χριςεισ γθσ

 άγρια ηωι (περιττϊματα των παρυδάτιων πτθνϊν και ηϊων)

 απορροζσ κτθνοτροφικϊν μονάδων

 εκβολζσ ποταμϊν και χειμάρρων

 απόπλυςθ του εδάφουσ κατά τθ διάρκεια βροχοπτϊςεων

 παρουςία των αυτόχκονων μικροοργανιςμϊν (φυςικι χλωρίδα) του περιβάλλοντοσ.

Αυτό το μείγμα είναι δυνατό να αποτελζςει κίνδυνο για τουσ λουόμενουσ και τουσ παρακεριςτζσ όταν ζνασ ςθμαντικόσ αρικμόσ πακογόνων μικροοργανιςμϊν αποικίςει αρχικά ζνα κατάλλθλο μικρο-ενδιαίτθμα (πχ. ζνα τραφμα) ςτο ςϊμα, κάτι που μπορεί να οδθγιςει ςε μόλυνςθ ι αςκζνεια (WHO, 1998). Ψο γεγονόσ αυτό κακιςτά χριςιμο τον ζλεγχο τθσ μικροβιακισ ποιότθτασ τθσ άμμου, για λόγουσ δθμόςιασ υγείασ. Εντοφτοισ νόμοι και Σδθγίεσ πχ. θ Σδθγία 76/160/ΕΣΞ, θ Σδθγία 2006/7/EC περί τθσ ποιότθτασ των υδάτων κολφμβθςθσ (Σδθγία 76/160/ΕΣΞ, 1975; Directive 2006/7/EC, 2006) χρθςιμοποιοφν μικροβιολογικοφσ δείκτεσ μόλυνςθσ μόνο για το νερό τθσ κάλαςςασ.

Σι μικροοργανιςμοί – δείκτεσ που χρθςιμοποιοφνται για τθν εκτίμθςθ τθσ ποιότθτασ των υδάτων υποδεικνφουν μόνο τθν πικανότθτα παρουςίασ πακογόνων μικροοργανιςμϊν. Σι αρμόδιεσ αρχζσ οι οποίεσ διαχειρίηονται τισ παραλίεσ αναψυχισ και ελζγχουν το επίπεδο μόλυνςθσ των νερϊν ςτισ ακτζσ κολφμβθςθσ αναλφουν τα δείγματα που ςυλλζγουν για μικροοργανιςμοφσ-δείκτεσ ϊςτε να εκτιμθκεί θ πικανότθτα παρουςίασ πακογόνων μικροοργανιςμϊν.

Εκτόσ από τθν εξζταςθ τθσ μικροβιακισ ποιότθτασ του νεροφ ςτισ παραλίεσ αναψυχισ, προγράμματα τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ όπωσ «Γαλάηιεσ ςθμαίεσ» και «Χρυςόσ Αςτερίασ» αλλά και οριςμζνα κράτθ όπωσ θ Βρετανία δίνουν ιδιαίτερθ ςθμαςία και ςτθν αιςκθτικι ποιότθτα των νερϊν και των ακτϊν κολφμβθςθσ (WHO, 2003; Bartram and Rees, 2000; Παυρίδου και Υαπαπετροποφλου, 1995). Θ παρουςία ςκουπιδιϊν, νεκρϊν ψαριϊν, κθλίδων πετρελαίου, πλαςτικϊν μπουκαλιϊν, γυαλικϊν, μεταλλικϊν κουτιϊν ςυςχετίηεται με τθν εμφάνιςθ ςυμπτωμάτων (εκδορζσ, μικροτραυματιςμοί) τα οποία ευνοοφν λοιμϊξεισ (Παυρίδου και Υαπαπετροποφλου, 1995).

8

2.3 ΝΟΜΟΘΕ΢ΙΑ

Χτα διάφορα κράτθ τα ανϊτερα επιτρεπτά όρια παρουςίασ των μικροοργανιςμϊν-δεικτϊν ποικίλουν και βαςίηονται κυρίωσ ςε επιδθμιολογικζσ μελζτεσ, ςε κοινωνικο-οικονομικά και πολιτικά κριτιρια, αλλά ομοφωνία για τον καταλλθλότερο δείκτθ μόλυνςθσ δεν υπάρχει (Παυρίδου και Υαπαπετροποφλου, 1995).

Σι μικροοργανιςμοί-δείκτεσ ζχουν επικρατιςει και χρθςιμοποιοφνται ευρζωσ τισ τελευταίεσ δεκαετίεσ. Ζχει προτακεί ότι κάποια είδθ μυκιτων μποροφν να λειτουργιςουν ωσ δείκτεσ κοπρανϊδουσ μόλυνςθσ ςε περιοχζσ αναψυχισ εξαιτίασ τθσ υψθλισ ςυχνότθτασ εμφάνιςισ τουσ και τθσ ικανότθτάσ τουσ να προκαλοφν μολφνςεισ (Vogel et al., 2007; Bendel et al., 1993). Σι Papadakis et al. (1997) πρότειναν τθν χριςθ των Staphylococcus aureus και μερικϊν πακογόνων ςτελεχϊν μυκιτων για τθν εκτίμθςθ του επιπζδου μόλυνςθσ των παραλιϊν αναψυχισ για δφο κυρίωσ λόγουσ. Ψα είδθ αυτά ςχετίηονται (1) με τθν πρόκλθςθ αςκενειϊν ςτουσ παρακεριςτζσ και τουσ λουόμενουσ και (2) ζχουν μεγαλφτερουσ χρόνουσ παραμονισ ςτθν άμμο ςε ςχζςθ με τουσ βακτθριακοφσ δείκτεσ. Σι Salvo and Fabiano (2007) αναφζρουν επίςθσ τθ δυνατότθτα μφκθτεσ να χρθςιμοποιθκοφν ωσ αποτελεςματικοί δείκτεσ μόλυνςθσ. Αναφζρουν ότι οι βακτθριακοί δείκτεσ πικανόν να αποτελοφν ζνδειξθ βραχυπρόκεςμθσ μόλυνςθσ, ενϊ οι μφκθτεσ να αποτελοφν ζνδειξθ μακροπρόκεςμθσ μόλυνςθσ. Σι Velegraki et al., (1986) αναφζρουν τθν πικανότθτα οι μφκθτεσ να χρθςιμοποιθκοφν ωσ δείκτεσ μόλυνςθσ εξαιτίασ του αυξθμζνου χρόνου παραμονισ τουσ ςε ςχζςθ με τουσ βακτθριακοφσ δείκτεσ. Ψο μεγαλφτερο χρόνο επιβίωςθσ των μυκιτων ςε ςχζςθ με τουσ βακτθριακοφσ δείκτεσ ζδειξαν με μελζτεσ τουσ μεταξφ άλλων οι Buck (1997, 1998) και ο Anderson (1979).

Πειονζκτθμα τθσ κακιζρωςθσ μυκιτων ωσ δεικτϊν μόλυνςθσ ςε παραλίεσ είναι το πλικοσ των παραμζτρων οι οποίεσ επθρεάηουν τθ ςυγκζντρωςθ και κατανομι τουσ ςτθν άμμο αλλά και θ ζλλειψθ πικανϊν ςυςχετίςεων τθσ αφκονίασ τουσ με τισ παραμζτρουσ αυτζσ (WHO, 2003;

Velegraki et al., 1986; Papadakis et al., 1997; Salvo and Fabiano 2007; Vogel et al., 2007).

2.3.1 ΗΝΨΜΕΝΕ΢ ΠΟΛΙΣΕΙΕ΢ ΑΜΕΡΙΚΗ΢

Χτισ Θνωμζνεσ Υολιτείεσ τθσ Αμερικισ θ U.S.E.P.A (United States Environmental Protection Agency) προτείνει ωσ ανϊτερο επιτρεπτό όριο για τα παράκτια νερά κολφμβθςθσ τουσ 35 εντερόκοκκουσ ανά 100mL. Χφμφωνα με τουσ Hurst et al. (1997) θ πυκνότθτα αυτι βρζκθκε ότι ςχετίηεται με 19 αναμενόμενα είδθ γαςτρεντερικϊν διαταραχϊν για κάκε 1.000 κολυμβθτζσ. Θ μόνθ χϊρα θ οποία ζχει υιοκετιςει τα όρια που υποδεικνφει θ U.S.E.P.A για τισ παράκτιεσ περιοχζσ κολφμβθςθσ είναι ο Ξαναδάσ.

2.3.2 ΕΤΡΨΠΑΪΚΗ ΕΝΨ΢Η

Χτθν Ευρϊπθ, ςφμφωνα με τθν ςχετικι Ευρωπαϊκι Σδθγία 76/160/EC (Directive 76/107/EEC, 1976) περί τθσ ποιότθτασ των υδάτων κολφμβθςθσ, τα επικυμθτά όρια ιταν 500 (cfu/100mL)¹ και τα ανϊτερα όρια ιταν 10.000 (cfu/100mL) ολικά κολοβακτθριοειδι (TC)². Για τα κοπρανϊδθ κολοβακτθριοειδι (FC)³ και τουσ εντερόκοκκουσ το επικυμθτό όριο ιταν 100 (cfu/100mL) και το ανϊτερο όριο 2.000 (cfu/100mL) μόνο για τα κοπρανϊδθ κολοβακτθριοειδι (Υίνακασ 1).

Χιμερα ςε ιςχφ βρίςκεται θ νζα Ευρωπαϊκι Σδθγία 2006/7/EC (Directive 2006/7/EC, 2006) περί τθσ ποιότθτασ των υδάτων κολφμβθςθσ. Ψα ανϊτερα επιτρεπτά όρια είναι 185 (cfu/100mL) για τουσ εντερόκοκκουσ και 500 (cfu/100mL) για τθν Escherichia coli, μετρθμζνα ςτο 95% των δειγμάτων.

Δθλαδι το 95% των δειγμάτων να μθν υπερβαίνει τα ανϊτερα αυτά επιτρεπτά όρια (Υίνακασ 2).

1 cfu (Colony Forming Units): Αναφζρεται ςτα κφτταρα τα οποία είναι ικανά να ςχθματίςουν αποικίεσ.

2 Total Coliforms.

3 Fecal Coliforms.

9

Ρίνακασ 1: Επικυμθτά και ανϊτερα επιτρεπόμενα όρια μικροβιολογικϊν δεικτϊν μόλυνςθσ νεροφ κολφμβθςθσ.

Ραλιά Οδθγία τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ 76/160/EC.

ΟΔΘΓΙΑ 76/160/EC

ΡΑ΢ΑΜΕΤ΢ΟΣ ΕΡΙΘΥΜΘΤΘ ΤΙΜΘ ΑΝΩΤΕ΢Θ ΤΙΜΘ

Σλικά κολοβακτθριοειδι / 100 mL 500 10.000

Ξοπρανϊδθ κολοβακτθριοειδι / 100 mL 100 2.000

Εντερόκοκκοι / 100 mL 100 −

Ρίνακασ 2: Πρια για τον χαρακτθριςμό τθσ ποιότθτασ των υδάτων κολφμβθςθσ. Νζα Οδθγία τθσ Ευρωπαϊκισ ζνωςθσ 2006/7/EC.

ΝΕΑ ΟΔΘΓΙΑ 2006/7/EC ΡΑ΢ΑΜΕΤ΢ΟΣ ΕΞΑΙ΢ΕΤΙΚΘ

ΡΟΙΟΤΘΤΑ

ΚΑΛΘ ΡΟΙΟΤΘΤΑ

ΑΝΕΚΤΘ ΡΟΙΟΤΘΤΑ

Εντερόκοκκοι / 100 mL 100* 200* 185**

Escherichia coli / 100 mL 250* 500* 500**

(*) βαςιςμζνο ςτο 90% των δειγμάτων (**) βαςιςμζνο ςτο 95% των δειγμάτων

10 2.3.3 ΕΛΛΑΔΑ

Χτθν Ελλάδα, ςφμφωνα με τθν Ξοινι Ωπουργικι Απόφαςθ περί τθσ απαιτοφμενθσ ποιότθτασ των υδάτων που προορίηονται για κολφμβθςθ (Ξ.Ω.Α. 46399/4352/86 (ΦΕΞ 438Β/3 – 7 – 86)) τα επικυμθτά όρια για τα παράκτια νερά κολφμβθςθσ είναι 500 (cfu/100mL) και ανϊτερο επιτρεπτό όριο τα 10.000 (cfu/100mL) ολικά κολοβακτθριοειδι (TC). Για τα κοπρανϊδθ κολοβακτθριοειδι (FC) και τουσ εντερόκοκκουσ επικυμθτό όριο είναι τα 100 (cfu/100mL) και ανϊτερο τα 500 (cfu/100mL) μόνο για τα κοπρανϊδθ κολοβακτθριοειδι. Ψο 80% των δειγμάτων που λαμβάνονται από το ίδιο ςθμείο δειγματολθψίασ κατά τθν διάρκεια του χρόνου και ςφμφωνα με το πρωτόκολλο δειγματολθψίασ που κακορίηεται από τθν Ωπουργικι Απόφαςθ πρζπει να μθν υπερβαίνει το επικυμθτό όριο και το 95% των δειγμάτων δεν πρζπει να υπερβαίνει τα ανϊτερα επιτρεπτά όρια (Υίνακασ 3).

Ρίνακασ 3: Επικυμθτά και ανϊτερα επιτρεπόμενα όρια μικροβιολογικϊν δεικτϊν ποιότθτασ νεροφ κολφμβθςθσ. ΚΥΑ 46399/1532/3/7/1986.

ΚΥΑ 46399/1352/3/7/1986

ΡΑ΢ΑΜΕΤ΢ΟΣ ΕΡΙΘΥΜΘΤΘ ΤΙΜΘ ΑΝΩΤΕ΢Θ ΤΙΜΘ

Σλικά Ξολοβακτθριοειδι /100 mL 500 10.000

Ξοπρανϊδθ κολοβακτθριοειδι /100 mL 100 500

Εντερόκοκκοι /100 mL 100 −

2.3.3.1 Έλεγχος

Θ δειγματολθψία πρζπει να αρχίηει 15 θμζρεσ πριν τθν ζναρξθ τθσ κολυμβθτικισ περιόδου και να ςυνεχίηεται μζχρι το πζρασ τθσ κολυμβθτικισ περιόδου με ςυχνότθτα δειγματολθψίασ ανά δεκαπενκιμερο (15 θμζρεσ). Ψο νομοκετικό πλαίςιο για τθ διαδικαςία και τον τρόπο ελζγχου, είναι ςε πλιρθ εναρμόνιςθ με τθν Ευρωπαϊκι Σδθγία.

11

2.4 ΜΤΚΗΣΕ΢

Χυγκεντρϊςεισ μικροοργανιςμϊν ζχουν καταγραφεί ςτθν άμμο (Ghinsberg et al., 1994; Alm et al., 2003; Whitman et al., 2003; Shibata et al., 2004) και μεταξφ αυτϊν μφκθτεσ (Arvanitidou et al., 2002;

Papadakis et al., 1997; Velegraki et al., 1986; Salvo and Fabiano, 2007; Vogel et al., 2007; Elmanama, 2005; WHO, 2003; USEPA, 1999). Σι παραλίεσ αναψυχισ με υψθλότερουσ αρικμοφσ χρθςτϊν ζχουν ςτθν άμμο υψθλότερουσ αρικμοφσ και είδθ πακογόνων και δυνθτικά πακογόνων μυκιτων (Papadakis et al., 1997; Salvo and Fabiano, 2007). Σι υψθλότερεσ ςυγκεντρϊςεισ μυκιτων μπορεί να προκαλζςουν κίνδυνο για τθν υγεία των λουομζνων, αν και μετάδοςθ από επαφι δεν ζχει μελετθκεί ακόμα από επιδθμιολογικζσ μελζτεσ (WHO, 2003).

Σι μφκθτεσ είναι αερόβιοι οργανιςμοί οι οποίοι περιλαμβάνουν μικρο- και μεγαλο-οργανιςμοφσ.

Είναι πιο ανκεκτικοί από τα βακτιρια ςε ξθρό και ςε όξινο περιβάλλον (pH<7) (Bääth et al., 2003;

Rousk et al., 2009; Lauber et al., 2008). Χιμερα ζχουν περιγραφεί πάνω από 100.000 είδθ μυκιτων (Παυρίδου και Υαπαπετροποφλου, 1995). Αποτελοφν φυςικι χλωρίδα τθσ άμμου και του νεροφ.

Ενϊ τα περιςςότερα είδθ είναι μθ πακογόνα, μερικά είδθ είναι δυνθτικά πακογόνα και μποροφν να λειτουργοφν ωσ πακογόνα για τον άνκρωπο προκαλϊντασ διάφορα είδθ μολφνςεων ι ακόμα και αςκζνειεσ. Σι Kwon-Chung and Bennett (1992) ανζφεραν ότι περίπου 150 είδθ μυκιτων είναι πακογόνα για τον άνκρωπο και τα ηϊα.

Σ μεταβολιςμόσ των μυκιτων ςε παράκτιεσ περιοχζσ είναι καλά μελετθμζνοσ (Meyers and Ahearn, 1974; Kohlmeyer and Kohlmeyer, 1979) βάςει του ρόλου τουσ ςτθν αποςφνκεςθ οργανικοφ υλικοφ, ςτθν ανακφκλωςθ των ανόργανων κρεπτικϊν αλάτων, ςτθ βιολογικι διάςπαςθ των υδρογονανκράκων, αλλά και ωσ τροφι για μεγάλθ ποικιλία καλάςςιων και χερςαίων οργανιςμϊν (Siepmann and Hoelnk, 1962; Meyers and Ahearn, 1974; Lachance et al., 1976).

Χχετικά με τουσ τρόπουσ μετάδοςθσ είναι δυνατόν θ μεταφορά των μικροοργανιςμϊν να γίνει κατά τθν επαφι με τθν άμμο και το νερό ςτισ παραλίεσ αναψυχισ, κάτι που μπορεί να οδθγιςει ςε λοίμωξθ (Pitlik et al., 1987; Vukovic et al., 1995; WHO, 2003). Σι ςυχνότερεσ λοιμϊξεισ που ςχετίηονται με τθν κολφμβθςθ είναι οι γαςτρεντερίτιδεσ, οι δερματίτιδεσ, οι ωτίτιδεσ και οι ρινοφαρυγγίτιδεσ και οφείλονται ςε βακτιρια, παράςιτα, μφκθτεσ και ιοφσ (Παυρίδου και Υαπαπετροποφλου, 1995; WHO, 2003). Σι δυνθτικά πακογόνοι και τα πακογόνα ςτελζχθ των μυκιτων είναι αυτοί που ςυχνότερα προκαλοφν μολφνςεισ ςε άτομα με καταςταλμζνο το ανοςοποιθτικό ςφςτθμα (Jarvis, 1995) ι ςε ευαίςκθτεσ ομάδεσ ανκρϊπων (Kern and Blevins, 1997).

Σι μολφνςεισ αυτζσ μπορεί να είναι μολφνςεισ του δζρματοσ (Elmanama et al., 2005), μολφνςεισ και αςκζνειεσ του αναπνευςτικοφ, των ματιϊν και των αυτιϊν (Arvanitidou et al., 2002).

Σι χριςτεσ των παραλιϊν αναψυχισ τείνουν να ξοδεφουν τον περιςςότερο χρόνο τουσ ςε επαφι με τθν άμμο και ςτθ μετακίνθςι τουσ πάνω ςε αυτιν (WHO, 2003; Bonilla et al., 2007). Ψο αποτζλεςμα είναι ο κίνδυνοσ για μολφνςεισ από τθν επαφι με τθν άμμο να είναι υψθλότεροσ (WHO, 2003;

Bartram and Rees, 2000). Ψα παιδιά βρίςκονται ςε ιδιαίτερο κίνδυνο επειδι παίηουν και ςκάβουν ςτθν άμμο, κάτι που τα κακιςτά πιο ευάλωτα ςτουσ πακογόνουσ και δυνθτικά πακογόνουσ μικροοργανιςμοφσ (WHO, 2003; Papadakis et al., 1997; Bonilla et al., 2007; Salvo and Fabiano, 2007). (Εικόνα 2).

Βζβαια το κάκε περιςτατικό εξαρτάται από παράγοντεσ όπωσ το επίπεδο μόλυνςθσ τθσ περιοχισ, ο χρόνοσ και ο τφποσ τθσ ζκκεςθσ και τθν ανοςοποιθτικι κατάςταςθ των χρθςτϊν των παραλιϊν αναψυχισ (Bartram and Rees, 2000).

12

Εικόνα 2: Ραιδιά που παίηουν ςε παραλίεσ αναψυχισ.

Πφκθτεσ οι οποίοι ζχουν παρατθρθκεί, απομονωκεί και μελετθκεί από τθν άμμο παραλιϊν αναψυχισ περιλαμβάνουν τα είδθ που παρουςιάηονται ςτον πίνακα 4 (Arvanitidou et al., 2002;

Papadakis et al., 1997; Velegraki et al., 1986; Salvo et al., 2007; Vogel et al., 2007).

Ρίνακασ 4: Είδθ μυκιτων που ζχουν απομονωκεί από τθν άμμο ςε παραλίεσ αναψυχισ.

Candida spp.* Verticillium spp. Doratomyces spp.

Saccharomyces cerevisiae Aureobasidium spp. Stachybotrys spp.

Torulopsis spp. Epicoccum spp. Phialophora spp.

Hansenula spp. Trichothecium spp. Dreshlera spp.

Klockera spp. Geotrichum spp. Scytalidium hyalinum Rhodotorula spp.* Fusarium spp. Trichoderma spp.

Scedosporium spp. Sepedonium spp. Lignicola spp.

Penicillium spp. Cladosporium spp. Chaetomium spp.

Aspergillus spp. Exophiala spp. Acremonium spp.

Alternaria spp. Emmonsia spp. Trichosporon spp.*

Mucor spp. Chrysosporium spp. Clavispora lusitaniae*

Rhizopus spp. Trichophyton spp. Issatchenkia orientalis Yarrowia lipolytica* Acremonium spp. Pichia spp.*

(*)Είδθ ανκρϊπινθσ προζλευςθσ.

13

2.5 ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΒΙΨ΢Η ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙ΢ΜΨΝ ΚΑΙ ΜΤΚΗΣΨΝ ΢ΣΗΝ ΑΜΜΟ

Σι καλάςςιεσ και παράκτιεσ περιοχζσ των εφκρατων και τροπικϊν περιοχϊν φιλοξενοφν μεγάλθ ποικιλία μυκιτων. Ζχει παρατθρθκεί μια αφξθςθ ςτθν πυκνότθτα των μυκιτων κατά τουσ κερινοφσ μινεσ (Velegraki et al., 1986). Θ παρουςία των βακτθρίων και των μυκιτων ςτο νερό αλλά και ςτθν υγρι όπωσ και ςτθν ςτεγνι άμμο ζχει ςυςχετιςτεί με τον αρικμό των λουόμενων και των παρακεριςτϊν ςε μια παραλία. Ϊςτερα από ςχετικι μελζτθ οι Papadakis et al. (1997) και οι Salvo and Fabiano (2007) βρικαν και πρότειναν αντίςτοιχα ότι υπάρχει κετικι ςυςχζτιςθ μεταξφ του αρικμοφ των χρθςτϊν τθσ παραλίασ και του αρικμοφ μυκιτων ανκρωπογενοφσ προζλευςθσ και πακογόνων μυκιτων ςε αυτιν.

Θ ςυγκζντρωςθ των μικροοργανιςμϊν ςτθν παραλιακι άμμο δεν καταμετράται ςυςτθματικά, παρόλο που υπάρχει θ πικανότθτα θ παραλιακι άμμοσ να λειτουργεί ςα μια περιοχι διατιρθςθσ μικροοργανιςμϊν (U.S.E.P.A., 1999). Σι Nestor et al. (1984), Roses Codinachs et al. (1988), Mendes et al. (1997) ζδειξαν με ςχετικζσ μελζτεσ ότι θ άμμοσ τθσ παραλίασ ι παρόμοια υποςτρϊματα είναι δυνατό να λειτουργιςουν ωσ ρεηερβουάρ – καταφφγιο για ςθμαντικά μεγάλουσ αρικμοφσ μικροοργανιςμϊν ι ακόμα και ωσ πθγζσ μόλυνςθσ.

Θ άμμοσ αποτελεί φυςικό φίλτρο το οποίο παγιδεφει διάφορα ςωματίδια του περιβάλλοντοσ, οργανικό υλικό και μικροοργανιςμοφσ (Ahammed and Chaudhuri, 1996; Hua et al., 2003; Hijnen et al., 2004) και ζχει τθν ικανότθτα να φιλτράρει το νερό το οποίο φτάνει ςε αυτιν από τουσ κυματιςμοφσ ι κατά τθν απόπλυςθ των εδαφϊν φςτερα από βροχοπτϊςεισ και πλθμμυρικά γεγονότα. Θ παραλιακι άμμοσ επίςθσ ςυγκεντρϊνει μικροοργανιςμοφσ οι οποίοι προζρχονται από τον ίδιο τον άνκρωπο (Papadakis et al., 1997; Elmir et al., 2007). Επιπλζον, οι μικροοργανιςμοί είναι δυνατόν να παραμείνουν, να πολλαπλαςιαςτοφν και πικανότατα να εξαπλωκοφν ςε τροπικά ιηιματα (Carrillo et al., 1985; Davies et al., 1995; Byappanahalli and Fujioka, 1998; Solo-Gabriele et al., 2000; Craig et al., 2004; Anderson et al., 2005; Ghinsberg et al., 1994). Θ ίδια θ φφςθ των κόκκων άμμου και οι μικρορωγμζσ πάνω ςτουσ κόκκουσ προςφζρουν προςταςία και λειτουργοφν ωσ μια αποκικθ κρεπτικϊν ςυςτατικϊν που πικανϊσ κα βοθκιςει ςτθν επιβίωςθ, ίςωσ και ςτθν ανάπτυξθ μυκιτων (Vogel et al., 2007).

Διάφοροι μικροοργανιςμοί επιηοφν για μεγαλφτερο χρονικό διάςτθμα ςτα ιηιματα από ότι ςτο νερό. Ζχει προτακεί ότι τα ιηιματα μποροφν να λειτουργιςουν ωσ λεκάνεσ ςυγκζντρωςθσ μικροοργανιςμϊν και ζχουν τθ δυνατότθτα να μολφνουν τα νερά (Ashbolt et al., 1993; Nix et al., 1993; Ghinsberg et al., 1994; Howel et al., 1996). Πελζτεσ ζχουν δείξει ότι οι μφκθτεσ ζχουν αρκετά υψθλά ποςοςτά επιβίωςθσ ςτθν άμμο εξαιτίασ τθσ ικανότθτάσ τουσ να ςχθματίηουν ανκεκτικζσ μορφζσ ςπορίων (WHO, 2003). Σ Anderson (1979) μζςα από πειράματα ζδειξε ότι 4 είδθ πακογόνων μυκιτων μποροφν να επιηιςουν για τουλάχιςτον 1 μινα. Σι Carillo-Munoz et al. (1990) ζδειξαν ότι κάποια είδθ δερματόφυτων μποροφν να επιηιςουν από 25 μζχρι 360 μζρεσ.

Σι πακογόνοι μικροοργανιςμοί ειςζρχονται ςτο καλάςςιο περιβάλλον κυρίωσ μζςω των αποβλιτων και μεταφζρονται ςτθν ξθρά αν το επιτρζπει θ υδροδυναμικι τθσ περιοχισ. Θ ατμόςφαιρα μπορεί και αυτι να αποτελεί οδό ειςόδου πακογόνων μικροοργανιςμϊν ςτο νερό και ςτθν άμμο.

Ωποςτθρίηεται ότι οι άνεμοι που φυςοφν από τισ Θπείρουσ προσ τθ κάλαςςα μεταφζρουν βακτιρια, μφκθτεσ, ιοφσ και παράςιτα και ότι θ βροχι διευκολφνει τθ μετάβαςι τουσ ςτουσ ποταμοφσ, λίμνεσ και ωκεανοφσ (Παυρίδου και Υαπαπετροποφλου, 1995).

Ψα περιττϊματα των παρυδάτιων πτθνϊν και ηϊων κεωροφνται και αυτά ωσ πθγζσ μόλυνςθσ τθσ άμμου. Χφμφωνα με τουσ Bonilla et al. (2007) ζνα περίττωμα μπορεί να αυξιςει ςθμαντικά τουσ πλθκυςμοφσ των μικροοργανιςμϊν ςε ζνα τμιμα ωσ και 3m² ςε αδιατάρακτθ άμμο. Σι μετακινιςεισ των χρθςτϊν ςτθν άμμο τθσ παραλίασ μποροφν να ςυνειςφζρουν ςτθν αφκονία και ςτθν κατανομι μικροοργανιςμϊν. Αυτό μπορεί να είναι αποτζλεςμα τισ ανάμειξθσ τθσ άμμου όπωσ προτάκθκε από τουσ Kinzelman et al. (2003). Σι μεταβολζσ του πλθκυςμοφ των μικροοργανιςμϊν

14 ςτθν άμμο μπορεί να είναι ιδιαίτερα μεγάλεσ ακόμα και ςε πολφ μικρζσ αποςτάςεισ, κάνοντασ τθν ερμθνεία των αποτελεςμάτων πολφ δφςκολθ (Aubert et al., 1987; Figueras et al., 1992; Oshiro and Fujioka, 1995).

Σι μικροοργανιςμοί είναι δυνατό να επιβιϊςουν ςτθν άμμο και κάτω από οριςμζνεσ ςυνκικεσ να πολλαπλαςιαςτοφν και να εξαπλωκοφν, εφόςον τουσ προμθκεφονται κρεπτικά ςυςτατικά.

Εργαςτθριακά πειράματα ζδειξαν ότι τα κρεπτικά ςυςτατικά κινοφνται από τα βακτιρια ςτα πρωτόηωα και τα μετάηωα μζςω τθσ τροφικισ αλυςίδασ (Khiyama and Makemson, 1973). Θ επιβίωςι μικροοργανιςμϊν εξαρτάται κατά ζνα πολφ μεγάλο μζροσ και από άλλουσ παράγοντεσ. Σι παράγοντεσ αυτοί είναι:

 Θ κερμοκραςία. Σι πολφ υψθλζσ ι πολφ χαμθλζσ κερμοκραςίεσ αποτελοφν περιοριςτικό παράγοντα για τθν επιβίωςι τουσ.

 Ψο ποςό ακτινοβολίασ. Χχετίηεται με τθν θλιοφάνεια, θ οποία είναι περιοριςτικόσ παράγοντασ για τθν επιβίωςθ των μικροοργανιςμϊν.

 Θ άμμοσ.

o Ξοκκομετρία o Χθμικι ςφςταςθ

 Θ βροχόπτωςθ. Επθρεάηει το ποςοςτό υγραςίασ τθσ άμμου αλλά και τθν ποςότθτα κρεπτικϊν ςυςτατικϊν τα οποία μπορεί να ςυςςωρευτοφν κατά τθν απόπλυςθ των εδαφϊν προσ τα κατάντθ.

 Ψο pH. Αν και οι μφκθτεσ είναι γενικά οξεόφιλοι, θ πολφ βαςικι ι θ πολφ όξινθ άμμοσ δρα καταςταλτικά ςτθν επιβίωςθ τουσ όπωσ και των άλλων μικροοργανιςμϊν.

 Σ ανταγωνιςμόσ. Αναπτφςςεται μεταξφ των οργανιςμϊν για το χϊρο και τα κρεπτικά ςυςτατικά.

 Ψο κλίμα. Ξατζχει μεγάλθ βαρφτθτα ςτο ποςοςτό επιβίωςθσ των μικροοργανιςμϊν ςτα ιηιματα και ςτο νερό ιδιαίτερα το χειμϊνα όπου θ μόλυνςθ είναι πικανό να αυξθκεί μετά από παρατεταμζνεσ και ιςχυρζσ βροχοπτϊςεισ (Rail, 1989).

Χτθν άμμο ςυναντάται και το φαινόμενο του αυτοκακαριςμοφ. Θ άμεςθ ι θ ζμμεςθ επίδραςθ όλων αυτϊν των παραγόντων ςτουσ μικροοργανιςμοφσ δθμιουργεί ζνα μθχανιςμό αυτοκάκαρςθσ του περιβάλλοντοσ. Αν θ ικανότθτα αυτοκάκαρςθσ του περιβάλλοντοσ είναι μικρότερθ τθσ επιβάρυνςισ του με μικροοργανιςμοφσ τότε προκφπτει μικροβιακι ρφπανςθ (Παυρίδου και Υαπαπετροποφλου, 1995).

15 2.5.1 pH. ΢ΦΕ΢ΕΙ΢ pH ΚΑΙ ΜΤΚΗΣΨΝ ΢ΣΗΝ ΑΜΜΟ

Ψο pH είναι μζτρο τθσ ςυγκζντρωςθσ ιόντων υδρογόνου, (υδρογονοκατιόντων H⁺), ςε ζνα διάλυμα.

Θ άμμοσ, όπωσ όλα τα αμμϊδθ εδάφθ, χαρακτθρίηεται από ποικιλία ςυςτατικϊν. Αν και το μεγαλφτερο μζροσ τθσ άμμου αποτελείται από πυρίτιο (Si) και κα είχε ουδζτερο pH με τιμι 7, θ άμμοσ περιζχει άλατα και οργανικό υλικό. Σι διαφορετικζσ ςυγκεντρϊςεισ αλάτων και οργανικοφ υλικοφ ςτθν άμμο είναι υπεφκυνεσ για τισ διαφοροποιιςεισ του pH από τθν ουδζτερθ τιμι.

Ψο pH επθρεάηει τισ χθμικζσ, φυςικζσ και τισ βιολογικζσ ιδιότθτεσ τθσ άμμου (Brady and Weil, 2002) και ςυνεπϊσ τθν αφκονία, το μεταβολιςμό και τθ ςφνκεςθ τθσ μικροβιακισ κοινότθτασ ςτθν άμμο (Bääth et al., 2003; Rousk et al., 2010; Lauber et al., 2008). Σ Wardle (1992) ανζφερε ότι το pH είναι από τισ πιο ςθμαντικζσ παραμζτρουσ, μετά τον άνκρακα (C) και το άηωτο (N), οι οποίεσ επθρεάηουν τισ ςυγκεντρϊςεισ των μικροοργανιςμϊν. Θ άμμοσ με τιμζσ pH περίπου 6,5 – 8 κεωρείται ιδανικι για τα περιςςότερα βακτιρια που υπάρχουν ςτθν άμμο (Rousk et al., 2010). Σι μφκθτεσ και τα αναερόβια βακτιρια χαρακτθρίηονται από μεγαλφτερθ ανεκτικότθτα και τείνουν να πολλαπλαςιάηονται ςε ακόμα χαμθλότερεσ τιμζσ pH (Rousk et al., 2010; Pietri and Brookes, 2008;

Bääth et al., 2003).

2.5.2 ΤΓΡΑ΢ΙΑ. ΢ΦΕ΢ΕΙ΢ ΤΓΡΑ΢ΙΑ΢ ΚΑΙ ΜΤΚΗΣΨΝ ΢ΣΗΝ ΑΜΜΟ

Θ υγραςία αποτελεί μζτρο τθσ ςυγκζντρωςθσ νεροφ που περιζχεται ςε ζνα υλικό. Θ παράμετροσ αυτι χρθςιμοποιείται ςε μεγάλο εφροσ πεδίων είτε αυτά είναι επιςτθμονικά ι τεχνικά και εκφράηεται ωσ αναλογία θ οποία μπορεί να ζχει τιμζσ από 0 όταν είναι εντελϊσ ςτεγνι ωσ και τθν τιμι του πορϊδουσ⁴ όταν βρίςκεται ςε κορεςμό⁵.

Χτα ιηιματα, θ υγραςία εκφράηει το ποςό του νεροφ που βρίςκεται ςτουσ πόρουσ του ιηιματοσ και μπορεί να ζχει τιμζσ από 0 όταν είναι εντελϊσ ςτεγνι ωσ και 100% ςτθν χζρςο. Χυνικωσ όμωσ είναι μικρότερθ του 100%.

Χε μελζτθ τουσ για τθν επίδραςθ τθσ υγραςίασ ςτισ μεταβολικζσ διεργαςίεσ των μικροοργανιςμϊν, οι Barros et al. (1995) ζδειξαν ότι ποςοςτά υγραςίασ μεγαλφτερα από 30% και μικρότερα από 80%

είναι κατάλλθλα για τθν ανάπτυξθ των μικροοργανιςμϊν. Σι ίδιοι αναφζρουν ότι θ υγραςία που παρατθρείται ςτθ φφςθ είναι και θ ιδανικότερθ για τθν ανάπτυξι τουσ. Χε μελζτθ όπου ελζγχκθκε εργαςτθριακά με ελεγχόμενεσ ςυνκικεσ θ επίδραςθ τθσ υγραςίασ και τθσ κερμοκραςίασ ςτθν ανάπτυξθ των μυκιτων ο Ayerst (1969) βρικε ότι ποςοςτά υγραςίασ πάνω από 70% και κερμοκραςίεσ 23 – 40°C είναι οι πλζον κατάλλθλεσ για τθν ανάπτυξθ πολλϊν ειδϊν μυκιτων όπωσ Aspergilus niger, Aspergillus fumigatus, Penicillium cyclopium και άλλοι.

4 Ωσ πορϊδεσ ορίηεται ο λόγοσ του όγκου των πόρων προσ το ολικό όγκο του υλικοφ. Εκφράηεται ωσ ποςοςτό επί τοισ εκατό (%).

5 Ωσ κορεςμόσ ορίηεται ο ςυνολικόσ όγκοσ του νεροφ που βρίςκεται ςτουσ πόρουσ του υλικοφ προσ τον όγκο του υλικοφ. Εκφράηεται ωσ ποςοςτό επί τοισ εκατό (%).

16

2.6 ΠΟ΢ΟΣΙΚΕ΢ ΜΕΛΕΣΕ΢ ΢ΣΙ΢ ΢ΤΓΚΕΝΣΡΨ΢ΕΙ΢ ΜΤΚΗΣΨΝ

Πελζτεσ, όςον αφορά τα είδθ των μυκιτων ςτα παράκτια περιβάλλοντα, γίνονται εδϊ και αρκετά χρόνια. Χτθ βιβλιογραφία μελζτεσ ςχετικζσ με τον ποςοτικό προςδιοριςμό μυκιτων ςτα παράκτια περιβάλλοντα και ςυγκεκριμζνα ςτθν άμμο των παραλιϊν, είναι ελάχιςτεσ.

Σι Bonilla et al. (2007) εξζταςαν τισ ςυγκεντρϊςεισ μικροοργανιςμϊν ςε 3 παραλίεσ αναψυχισ για μια περίοδο 2 ετϊν. Ψα δείγματά τουσ λιφκθκαν από τθ ςτιλθ του νεροφ ςε μικρό βάκοσ, τθν υγρι άμμο κοντά ςτθν ακτογραμμι και τθ ςτεγνι άμμο ςε μεγαλφτερθ απόςταςθ από τθν ακτι. Σι ςυγκεντρϊςεισ ςτθ ςτιλθ του νεροφ, ςτθν υγρι άμμο και ςτθ ςτεγνι άμμο ςυγκρίκθκαν μεταξφ τουσ με ςτατιςτικζσ μεκόδουσ. Ψα αποτελζςματα ζδειξαν ότι θ υγρι άμμοσ μπορεί να περιζχει 100 φορζσ περιςςότερουσ μικροοργανιςμοφσ και θ ςτεγνι άμμοσ ωσ και 1000 φορζσ περιςςότερουσ μικροοργανιςμοφσ ςε ςχζςθ με τουσ πλθκυςμοφσ μικροοργανιςμϊν ςτο νερό. Υαρόμοια αποτελζςματα ζδειξαν και οι μελζτεσ των Van Donsel and Geldreich (1971) και των Ashbolt et al.

(1993) με τισ ςυγκεντρϊςεισ των κολοβακτθριδίων να είναι 100 – 1.000 φορζσ υψθλότερθ ςτθν άμμο από ότι ςτο υπερκείμενο νερό.

Σι Salvo and Fabiano (2007) κατά τθν εξζταςθ 5 διαφορετικϊν παραλιϊν αναψυχισ ςτθ βόρειο – δυτικι Λταλία κατζγραψαν πλθκυςμοφσ μυκιτων από 58±9 (cfu/g άμμου) μζχρι και 11.470±3741 (cfu/g άμμου). Αναφζρουν ότι οι ποςοτικζσ αναλφςεισ τουσ ζδειξαν χρονικζσ και χωρικζσ διαφοροποιιςεισ με τουσ υψθλότερουσ αρικμοφσ μυκιτων να παρατθροφνται κατά τουσ καλοκαιρινοφσ μινεσ. Βάςει των αποτελεςμάτων τουσ πρότειναν ότι υπάρχει ςυςχζτιςθ μεταξφ του αρικμοφ των μυκιτων και του αρικμοφ των χρθςτϊν. Χτατιςτικζσ αναλφςεισ όμωσ για να υποςτθρίξουν αυτιν τθν πρόταςθ δεν ζγιναν.

Σι Vogel et al. (2006) εξετάηοντασ τθν παραλιακι άμμο ςε διαφορετικζσ παραλίεσ αναψυχισ ςτθν Florida τθσ Αμερικισ για τθν περίοδο Αφγουςτοσ 2001 – Λοφλιοσ 2002 κατζγραψαν μζςουσ όρουσ μυκιτων ςτθν ςτεγνι άμμο και ςτθν υγρι άμμο, 37.720,14 και 1.852,55 (cfu/100g) αντίςτοιχα, ςτθν πιο βεβαρθμζνθ από τισ περιοχζσ μελζτθσ.

Σι Hagler and Mendonca-Hagler (1981), για τθν εκτίμθςθ του βακμοφ μόλυνςθσ των νερϊν κολφμβθςθσ, μελζτθςαν τουσ πλθκυςμοφσ μυκιτων ςε ςχζςθ με τον πλθκυςμό των ολικϊν κολοβακτθριοειδϊν. Ξατζλθξαν ςτο ςυμπζραςμα ότι πλθκυςμόσ μυκιτων (ηυμομυκιτων) μεγαλφτεροσ από 100 cfu/100mL είναι χαρακτθριςτικόσ μολυςμζνου νεροφ. Σι Ahearn et al. (1968) βρικαν ότι θ πλειοψθφία των δειγμάτων ςτα εςωτερικά νερά τθσ Florida ςτθν Αμερικι περιείχαν λιγότερα από 100 cfu/100mL και ο Buck (1997) ανζφερε ότι τα ίδια επίπεδα καταγράφθκαν ςε νερό ςε μια παραλία αναψυχισ ςτθν Βορειο-Ανατολικι Αμερικι κατά τθν εντονότερθ ανκρωπογενι δραςτθριότθτα τουσ καλοκαιρινοφσ μινεσ.

Σι Arvanitidou et al. (2002) εξετάηοντασ τα νερά τθσ βορείου Ελλάδασ κατζγραψαν τουσ υψθλότερουσ πλθκυςμοφσ μυκιτων από δείγματα ςτθν Κεςςαλονίκθ με 119 cfu/100mL.

Σι Papadakis et al. (1997) ζδειξαν ότι υπάρχει ςυςχζτιςθ μεταξφ του αρικμοφ των χρθςτϊν και των μυκιτων ανκρωπογενοφσ προζλευςθσ ςε παραλίεσ αναψυχισ. Δείγματα λιφκθκαν από τθν υγρι άμμο και το νερό κολφμβθςθσ ςε 2 παραλίεσ αναψυχισ, για μια περίοδο 3 ετϊν. Θ πρϊτθ παραλία αναψυχισ είχε μικρό αρικμό χρθςτϊν και θ δεφτερθ υψθλότερο αρικμό χρθςτϊν. Ψα αποτελζςματα ζδειξαν ότι θ παραλία με τουσ περιςςότερουσ χριςτεσ είχε και τα περιςςότερα είδθ μυκιτων. Πε ςτατιςτικι ανάλυςθ των δεδομζνων βρζκθκε ςυςχζτιςθ μεταξφ του αρικμοφ των ειδϊν των μυκιτων και του αρικμοφ των χρθςτϊν ςτθν 2^θ παραλία (z=1.93; p=0.054) αλλά όχι με τθν πρϊτθ παραλία. Απζδειξαν ότι ο αρικμόσ των μυκιτων ςε μια παραλία αναψυχισ εξαρτάται εκτόσ από τισ περιβαλλοντικζσ παραμζτρουσ και από τον αρικμό των χρθςτϊν.

17

2.7 ΜΕΣΡΑ ΓΙΑ ΣΗΝ ΠΡΟΛΗΧΗ ΜΟΛΤΝ΢Η΢

Θ ποιότθτα τθσ άμμου ςε μια παραλία αναψυχισ κεωρείται μεγάλθσ ςθμαςίασ από τον Υαγκόςμιο Σργανιςμό Ωγείασ (WHO) (WHO, 2003). Σ Υαγκόςμιοσ Σργανιςμόσ Ωγείασ αναφζρει και τθν πικανότθτα να προκλθκεί μόλυνςθ μζςω τθσ επαφισ με τθν άμμο.

Εξαιτίασ τθσ αναγνωριςμζνθσ επικινδυνότθτασ των μυκιτων ςτθν άμμο διάφοροι διεκνείσ και εκνικοί οργανιςμοί προτείνουν και εφαρμόηουν διάφορεσ πολιτικζσ διαχείριςθσ για τθν προςταςία των χρθςτϊν. Σ Υαγκόςμιοσ Σργανιςμόσ Ωγείασ (WHO, 2003) αναφζρει ότι ο κυρίωσ κίνδυνοσ για τθν υγεία των χρθςτϊν των παραλιϊν αναψυχισ ςχετίηεται με τα περιττϊματα ηϊων, ακόμα και οικόςιτων όπωσ τα ςκυλιά. Χε πολλζσ παραλίεσ αναψυχισ δίνονται οδθγίεσ προσ τουσ ιδιοκτιτεσ των ηϊων αυτϊν να μαηεφουν τα περιττϊματά τουσ.

Αν μια παραλία αναψυχισ είναι μολυςμζνθ τότε ςυςτινεται θ αποφυγι τθσ ζκκεςθσ και επαφισ των παρακεριςτϊν και των λουόμενων με τθν άμμο (U.S.E.P.A., 1999). (Εικόνα 3).

Άλλθ διαχειριςτικι πολιτικι είναι ο κακαριςμόσ των παραλιϊν με αφαίρεςθ των ςκουπιδιϊν και τυχόν αιχμθρϊν αντικειμζνων όπωσ ςπαςμζνα γυαλιά. Αυτό γίνεται για αιςκθτικοφσ λόγουσ. Θ ςυνεχισ επίβλεψθ των παραλιϊν αναψυχισ, θ προςωπικι υγιεινι των χρθςτϊν, θ απαγόρευςθ ειςόδου ςτα οικόςιτα ηϊα, ο τακτικόσ κακαριςμόσ και αεριςμόσ τθσ άμμου κεωροφνται ςθμαντικά διαχειριςτικά μζτρα για διάφορουσ διεκνισ και εκνικοφσ οργανιςμοφσ όπωσ θ WHO και το Counseil Superieur d’Hygiene Publique de France (WHO, 2003; Bartram and Rees, 2000; Παυρίδου και Υαπαπετροποφλου, 1995).

Χφμφωνα με τουσ Bartram and Rees (2000) ο κακαριςμόσ των ακτϊν ςε ςυςτθματικι βάςθ είναι ικανόσ να μειϊςει τθν ποςότθτα οργανικοφ φορτίου και να μειϊςει ζτςι το ποςοςτό επιβίωςθσ και τθν ανάπτυξθσ των μικροοργανιςμϊν. Σι Fernandez and Ferrer (1982) αναφζρουν ότι όταν ορίηονται υψθλά πρότυπα κακαριότθτασ τότε θ ποιότθτα τθσ άμμου, από μικροβιολογικισ πλευράσ, ςτισ παραλίεσ αναψυχισ είναι εμφανϊσ βελτιωμζνθ.

Εικόνα 3: Ρινακίδα απαγόρευςθσ χριςθσ τθσ παραλίασ. (www.epa.gov/nheerl/nenear).

18

2.8 ΦΡΗ΢Η ΓΕΨΓΡΑΥΙΚΨΝ ΢Τ΢ΣΗΜΑΣΨΝ ΠΛΗΡΟΥΟΡΙΨΝ (Γ.΢.Π)

Χτθ βιβλιογραφικι αναηιτθςθ βρζκθκαν ελάχιςτεσ μελζτεσ που να αναφζρονται ςτθν εφαρμογι των Γεωγραφικϊν Χυςτθμάτων Υλθροφοριϊν (Γ.Χ.Υ.) ςτον τομζα τθσ μικροβιολογίασ ςε παράκτιο περιβάλλον. Χυγκεκριμζνα, ελάχιςτεσ μελζτεσ βρζκθκαν που αφοροφν ςτθν εφαρμογι των Γ.Χ.Υ.

και ςε μεκοδολογίεσ που εφαρμόςτθκαν για τθν ποςοτικι εκτίμθςθ τθσ ςυγκζντρωςισ μικροοργανιςμϊν, τθσ χωρικισ κατανομισ και μεταβλθτότθτάσ τουσ ι και τθσ φπαρξθσ, αν αυτι υφίςταται, κάποιασ ςυγκεκριμζνθσ δομισ ι τάςθσ ςε αυτιν.

Ενϊ είναι δυνατόν θ χωρικι κατανομι των μικροοργανιςμϊν να προβλεφκεί (Bascompte and Solé, 1998) ςφμφωνα με τουσ Ettema and Wardle (2002) θ χωρικι κατανομι και θ μεταβλθτότθτά τθσ μπορεί να κεωρθκεί ωσ «κόρυβοσ». Αυτό οφείλεται ςτο ότι θ χωρικι κατανομι των μικροοργανιςμϊν είναι αρκετά δφςκολο να μελετθκεί εξαιτίασ του μεγάλου αρικμοφ περιβαλλοντικϊν παραγόντων που τθν ελζγχουν, τθσ χωρικισ κλίμακασ που εξετάηεται αλλά κυρίωσ λόγω τθσ οικονομικά πολλζσ φορζσ αςφμφορθσ διαδικαςίασ δειγματολθψίασ (Catherine et al., 2008). Εντοφτοισ τα αποτελζςματα και τα ςυμπεράςματα που μποροφν να εξαχκοφν είναι ιδιαίτερα ςθμαντικά για τθν διαχείριςθ των περιοχϊν αυτϊν. Αυτά αφοροφν:

 ςτθν αναγνϊριςθ και περιγραφι των ειδϊν, τθν κατανομι και τθν αφκονία τουσ ςτθν περιοχι μελζτθσ,

 ςτθν εκτίμθςθ του βακμοφ μόλυνςθσ και τθν αναγνϊριςθ των εςτιϊν μόλυνςθσ τθσ περιοχισ μελζτθσ

 και να προςδιοριςτοφν ποιοί είναι εκείνοι οι παράγοντεσ οι οποίοι ςχετίηονται με τθν χωρικι κατανομι και αφκονία των μικροοργανιςμϊν.

Ψα αποτελζςματα αυτά είναι δυνατόν να χρθςιμοποιθκοφν ςτθν ανάπτυξθ οικολογικϊν μοντζλων ι και Σδθγιϊν για τθ καλφτερθ διαχείριςθ των παράκτιων περιοχϊν (Catherine et al., 2008).

Οίγεσ είναι οι πλθροφορίεσ που υπάρχουν για τθν προςπάκεια εκτίμθςθσ τθσ χωρικισ κατανομισ των μικροοργανιςμϊν και οι περιςςότερεσ από αυτζσ αφοροφν ςτο καλάςςιο περιβάλλον. Ψα αποτελζςματα τθσ ποςοτικισ εκτίμθςθσ και τθσ χωρικισ κατανομισ των μικροοργανιςμϊν ςτισ μελζτεσ αυτζσ διαφζρουν ςθμαντικά μεταξφ τουσ (Coffey et al., 2010). Σι ίδιοι ερευνθτζσ αναφζρουν ότι πρζπει να γίνει περαιτζρω ζρευνα, ζτςι ϊςτε τα αποτελζςματα που προκφπτουν να μποροφν να περιγραφοφν ικανοποιθτικά, δεδομζνου ότι οι μεταβολζσ του πλθκυςμοφ των μικροοργανιςμϊν μπορεί να είναι μεγάλεσ ακόμα και ςε μικρζσ αποςτάςεισ δυςκολεφοντασ τθν ερμθνεία των αποτελεςμάτων (Aubert et al., 1987; Figueras et al., 1992; Oshiro and Fujioka, 1995).

Ψζτοιου είδουσ προβλιματα αναφζρονται και ςτισ μελζτεσ όπου γίνεται προςπάκεια μοντελοποίθςθσ τθσ γεωγραφικισ κατανομισ και εξάπλωςθσ του παραςίτου Cryptosporidium ςε διάφορα είδθ ιηθμάτων (Dorner et al., 2006; Ferguson and Croke, 2005; Madema and Schijven, 2001; Walker and Stedinger, 1999).

Θ ανάπτυξθ ενόσ δικτφου ςτακμϊν δειγματολθψίασ κα πρζπει να παρζχει τθ μζγιςτθ δυνατι πλθροφορία για τθν εξεταηόμενθ περιοχι (Kitsiou et al., 2000). Θ ςυλλογι δειγμάτων από ζνα μεγάλο αρικμό ςτακμϊν δειγματολθψίασ δε δίνει πάντα τα καλφτερα αποτελζςματα (Kitsiou et al., 2000; Frontier, 1983). Σι μελζτεσ ςτθν χωρικι κατανομι των μικροοργανιςμϊν αναφζρουν ότι θ ςτρατθγικι δειγματολθψίασ και ο προςδιοριςμόσ του αρικμοφ των ςτακμϊν δειγματολθψίασ ςτθν εξεταηόμενθ περιοχι μελζτθσ είναι αντικειμενικά δφςκολο να εκτιμθκεί και ςυνικωσ δε λαμβάνεται υπόψθ, ενϊ όταν λαμβάνεται υπόψθ δεν προςδιορίηεται (Morris et al., 2002; Chorus, 2001; Reynolds and Petersen, 2000; Cook et al., 2004; Willen and Mattson, 1997; Duarte and Canfield, 1992; Catherine et l., 2008).