ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ
Αξιολόγηση του ρόλου και της θέσης του προγράμματος σπουδών του Τμήματος Διαχείρισης Πληροφοριών του
ΤΕΙ Καβάλας
Παρθένα Παπαδοπούλου (Α.Ε.Μ.: 830)
ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Δρ. Βασίλειος Σάλτας
Εκπονηθείσα πτυχιακή εργασία απαραίτητη για την κτήση του πτυχίου
© 2013
Παρθένα Παπαδοπούλου All Rights Reserved
Περιεχόμενα
Πρόλογος... 6
Εισαγωγή... 7
Κεφάλαιο 1ο ... 9
Η ουσία των προγραμμάτων σπουδών... 9
1.1 Εισαγωγή... 9
1.2 Βασικοί διδακτικοί - παιδαγωγικοί ορισμοί... 9
1.3 Ορισμός των ΠΣ...10
1.4 Δομή των ΠΣ...11
1.5 Ψυχολογική διάσταση της οργάνωσης των Π Σ ... 12
1.6 Σκοποί και στόχοι των Π Σ ...13
1.7 Κατηγορίες των σκοπών των Π Σ ...13
1.7.1 Γενικοί σκοποί των Π Σ ...13
1.7.2 Ειδικοί σκοποί των ΠΣ...14
1.8 Αναγκαιότητα εκσυγχρονισμού των ΠΣ...15
1.9 Τα ΠΣ και η διά βίου μάθηση...16
1.10 Τα οφέλη των ΠΣ για τους εκπαιδευόμενους...16
Κεφάλαιο 2ο ...18
Αξιολόγηση των προγραμμάτων σπουδών των ΤΕΙ πληροφορικής...18
2.1 Εισαγωγή...18
2.2 Σκοπός της αξιολόγηση των Π Σ ...18
2.3 Ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο αξιολόγησης των Π Σ ...19
2.4 Υλοποίησης αξιολόγησης των ΠΣ στην Ελλάδα... 21
Κεφάλαιο 3ο ... 23
Το πρόγραμμα του Τμήματος Διαχείρισης Πληροφοριών του ΤΕΙ Καβάλας .. 23
3.1 Εισαγωγή... 23
3.2 Αντικείμενο σπουδών του τμήματος... 23
3.3 Σκοπός του ΠΣ του τμήματος... 25
3.4 Το ΠΣ του τμήματος... 26
3.5 Η δομή του ΠΣ του τμήματος... 27
3.5.1 Διάρκεια σπουδών... 27
3.5.2 Ενδεικτικοί τίτλοι μαθημάτων... 27
3.5.3 Πτυχιακή εργασία και πρακτική άσκηση... 28
3.6 Συνεργασία με Α Ε Ι... 28
3.7 Αξιολόγηση του ΠΣ του τμήματος... 29
Κεφάλαιο 4ο ... 32
Οργάνωση έρευνας... 32
4.1 Βασικές ενέργειες και οργάνωση της έρευνας... 32
4.2 Βασικοί έλεγχοι αξιοπιστίας δείγματος έρευνας... 33
4.2.1 t-test έλεγχος αξιοπιστίας δειγμάτων... 33
4.2.2 Anova one-way... 33
4.2.3 Συντελεστές αξιοπιστίας... 33
4.2.4 Δείκτες αξιοπιστίας... 34
4.2.5 Συντελεστές αξιοπιστίας... 34
4.2.6 Παράγοντες που μειώνουν την αξιοπιστία... 35
4.2.7 Πιθανά προβλήματα... 35
Κεφάλαιο 5ο ... 37
Διεξαχθείσα έρευνα... 37
5.1 Στόχος και υποθέσεις διεξαχθείσας έρευνας... 37
5.2 Δείγμα και μεθοδολογία διεξαχθείσας έρευνας... 37
Κεφάλαιο 6ο ... 40
Σύνταξη ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου... 40
6.1 Τρόπος δημιουργίας ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου... 40
6.2 Βήματα δημιουργίας ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου... 40
Κεφάλαιο 7ο ... 45
Παρουσίαση αποτελεσμάτων διεξαχθείσας έρευνας - ερωτηματολόγιο φοιτητών... 45
7.1 Δημογραφικά στοιχεία... 45
7.1.1 Φύλο ερωτηθέντων φοιτητών... 45
7.1.2 Ηλικία ερωτηθέντων φοιτητών... 46
7.1.3 Εξάμηνο φοίτησης ερωτηθέντων φοιτητών... 46
7.1.4 Κατοχή άλλου τίτλου σπουδών... 47
7.2 Στατιστικά δεδομένα ερωτήσεων... 47
7.3 Συγκριτική ανάλυση αποτελεσμάτων - ερωτηματολόγιο φοιτητών...61
7.4 Έλεγχος αξιοπιστίας δείγματος έρευνας - ερωτηματολόγιο φοιτητών .. 62
7.5 Συσχετίσεις των υποκλιμάκων των ερωτηματολογίων - ερωτηματολόγιο φοιτητών... 63
7.6 Έλεγχος t-test - ερωτηματολόγιο φοιτητών... 68
7.7 Έλεγχος υποθέσεων - ερωτηματολόγιο φοιτητών... 68
7.7.1 Έλεγχος υποθέσεων βάσει φύλο... 68
7.7.2 Έλεγχος υποθέσεων βάσει εξάμηνο...70
7.8 Έλεγχος post hoc - ερωτηματολόγιο φοιτητών... 71
Κεφάλαιο 8ο ... 74
Παρουσίαση αποτελεσμάτων διεξαχθείσας έρευνας - ερωτηματολόγιο καθηγητών... 74
8.1 Δημογραφικά στοιχεία... 74
8.1.1 Φύλο ερωτηθέντων καθηγητών... 74
8.1.2 Ηλικία ερωτηθέντων καθηγητών... 75
8.1.3 Προϋπηρεσία ερωτηθέντων καθηγητών... 75
8.2 Στατιστικά δεδομένα ερωτήσεων... 76
8.3 Συγκριτική ανάλυση αποτελεσμάτων - ερωτηματολόγιο καθηγητών ... 89
8.4 Έλεγχος αξιοπιστίας δείγματος έρευνας - ερωτηματολόγιο καθηγητών 90 8.5 Συσχετίσεις των υποκλιμάκων των ερωτηματολογίων - ερωτηματολόγιο καθηγητών... 91
8.6 Έλεγχος t-test - ερωτηματολόγιο καθηγητών... 98
8.7. Έλεγχος υποθέσεων - ερωτηματολόγιο καθηγητών... 98
8.7.1 Έλεγχος υποθέσεων βάσει φύλο... 99
8.7.2 Έλεγχος υποθέσεων βάσει προϋπηρεσία...100
8.8 Έλεγχος post hoc - ερωτηματολόγιο καθηγητών...100
Συμπεράσματα...103
Παράρτημα 1ο ...105
Ερωτηματολόγιο...105
Παράρτημα 2ο ...108
Δόμηση ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου...108
Παράρτημα 3ο ...112
Δομή ερωτηματολογίου ερωτηθέντων καθηγητών σε SPSS...112
Παράρτημα 4ο ...115
Δομή ερωτηματολογίου ερωτηθέντων φοιτητών σε SPSS...115
Παράρτημα 5ο ...118
Συνοπτικός πίνακας ΠΣ του Τμήματος ΔΠ του ΤΕΙ Καβάλας...118
Συντομογραφίες...121
Βιβλιογραφία...123
Αναφορές διαδικτύου... 124
Π ρόλογος
Η παρούσα πτυχιακή εργασία με τίτλο «Αξιολόγηση του ρόλου και της θέσης του προγράμματος σπουδών του Τμήματος Διαχείρισης Πληροφοριών του ΤΕΙ Καβάλας πραγματοποιήθηκε για την κτήση του βασικού πτυχίου στο τμήμα Διαχείρισης Πληροφοριών στο ΤΕΙ Καβάλας.
Αρχικά θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά όλους όσους συνετέλεσαν ώστε να ολοκληρωθεί η έρευνα επιτυχώς. Εκφράζω τις ευχαριστίες μου στους καθηγητές και φοιτητές της Διαχείρισης Πληροφοριών του ΤΕΙ Καβάλας για την προθυμία που έδειξαν και συμμετείχαν στην έρευνα.
Επίσης ιδιαίτερες ευχαριστίες θέλω να εκφράσω στον επόπτη καθηγητή της παρούσας εργασίας κ. Βασίλειο Σάλτα για την άριστη συνεργασία μας.
Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω την οικογένεια μου και τους φίλους μου για την συμπαράσταση τους σε όλα τα επίπεδα.
Εισαγωγή
Η παρούσα εργασία αναφέρεται στη θέση και το ρόλο του προγράμματος σπουδών του Τμήματος Διαχείρισης Πληροφοριών του ΤΕΙ Καβάλας, όπως ορίζεται αυτό από το αντίστοιχο τμήμα. Ακολουθήθηκαν οι βασικοί κανόνες σύνταξης πτυχιακή - διπλωματικής εργασίας, τόσο κατά δομή όσο και κατά περιεχόμενο ([3], [6]).
Λόγω του ότι η ανάθεση και έναρξη της συγκεκριμένης πτυχιακής εργασίας, καθώς και η υλοποίησης της απαιτούμενης έρευνας, έγιναν πριν τις αλλαγές του Αυγούστου 2013 που αφορούσαν το τμήμα και το ίδρυμα, κρίνεται απαραίτητη η επισήμανση ότι η εργασία και κατά συνέπεια η έρευνα αφορά και το «νέο» τμήμα του «νέου» ιδρύματος. Συγκεκριμένα γίνεται λόγος για το Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων, Κατεύθυνση Διοίκηση Πληροφοριακών Συστημάτων του ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.
Ως στόχος για την εν λόγω έρευνα τέθηκε το κατά πόσο πιστεύουν, οι ενεργεί καθηγητές και φοιτητές του Τμήματος ΔΠ της ΣΔΟ του ΤΕΙ Καβάλας, ότι το ΠΣ προσαρμόζεται και ανταποκρίνεται στις ανάγκες της εποχής, ακαδημαϊκές και επαγγελματικές.
Οι δε υποθέσεις της διεξαχθείσας έρευνας επικεντρώνονται στα ακόλουθα έξι σημεία:
Αν και σε τι βαθμό το ΠΣ ανταποκρίνεται στους σκοπούς και στόχους του τμήματος.
Αν το ΠΣ του τμήματος είναι συνεκτικό και λειτουργικό.
Αν το ΠΣ του τμήματος συντονίζει την ύλη και τη δομή των μαθημάτων.
Αν το ΠΣ του τμήματος συνδέεται με το εξεταστικό σύστημα.
Αν το ΠΣ του τμήματος βοηθάει στην ορθολογική οργάνωση των εκπαιδευτικών θεσμών.
Αν το ΠΣ του τμήματος υποστηρίζεται από διαθέσιμες εκπαιδευτικές υποδομές
Βάσει των λαμβανόμενων επεξεργασμένων αποτελεσμάτων της έρευνας, ελήφθησαν και έμμεσα συμπεράσματα, όπως για παράδειγμα η συσχέτιση των
υποθέσεων με την ηλικία ή το φύλο των ερωτηθέντων καθηγητών, από τη μια και του εξαμήνου ή το φύλο των φοιτητών από την άλλη.
Στο 1ο Κεφάλαιο της πτυχιακής εργασίας γίνεται θεωρητική αναφορά στον ορισμό του προγράμματος σπουδών, στη δομή του, στους σκοπούς και στου στόχους του. Επίσης υπάρχει και αυτό βάσει βιβλιογραφικής αναζήτησης, ο καθορισμός της αναγκαιότητας εκσυγχρονισμού ενός προγράμματος σπουδών. Το κεφάλαιο αυτό ολοκληρώνεται με την καταγραφή των οφελών ενός προγράμματος σπουδών, για τους φοιτητές, τους καθηγητές αλλά και για το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα.
Το Κεφάλαιο 2ο αναφέρεται στα προγράμματα σπουδών των ΤΕΙ πληροφορικής, στο σκοπό τους και στην αξιολόγησή τους.
Στο 3ο Κεφάλαιο αναλύεται το πρόγραμμα σπουδών του εν λόγω τμήματος με έμφαση στους σκοπούς και στόχους του, στην αξιολόγησή του καθώς και στη συνεργασία μέσω του προγράμματος σπουδών, του τμήματος με άλλα ΑΕΙ.
Τα επόμενα δύο κεφάλαια αναφέρονται στη δομή, στους στόχους και στις υποθέσεις της διεξαχθείσας έρευνας, ενώ το 6ο Κεφάλαιο στον τρόπο δόμησης και λειτουργίας ενός ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου το οποίο επικούρησε στη διεξαγωγή της εν λόγω έρευνας.
Τα επόμενα δύο και τελευταία κεφάλαια παρουσιάζουν τα αποτελέσματα της διεξαχθείσας έρευνας με διαχωρισμό, ανά κεφάλαιο, αν επρόκειτο για τους φοιτητές (7ο Κεφάλαιο) ή για τους καθηγητές (8ο Κεφάλαιο) του συγκεκριμένου τμήματος. Η συγκριτική ανάλυση των αποτελεσμάτων, βάσει συγκεκριμένων παραμέτρων, που παρουσιάζονται στα προαναφερόμενα δύο κεφάλαια, υλοποιείται με τη βοήθεια του λογισμικού προγράμματος SPSS 17.0 βάσει το οποίο εκτελείται t-test, Anova one way, post hoc και συντελεστή Cronbach’s alpha ([2], [14]).
Ακολουθούν βασικά συμπεράσματα από τη διεξαχθείσα έρευνα και τέλος, ως επικουρικά και συμπληρωματικά υπάρχουν συνολικά πέντε παραρτήματα.
Το βιβλίο της πτυχιακής εργασίας ολοκληρώνεται με πίνακα συντομογραφιών καθώς και με την απαιτούμενη βιβλιογραφία και τις χρησιμοποιημένες αναφορές διαδικτύου.
Κεφάλαιο 1ο
Η ουσία των προγραμμάτων σπουδών
1.1 Εισαγωγή
Στο κεφάλαιο αυτό της πτυχιακής εργασίας θα αναφερθούμε αρχικά στον ορισμό των ΠΣ και συγκεκριμένα στη δομή και την ουσία τους, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τις διεθνείς τάσεις και συγκεκριμένα τις ευρωπαϊκές σύγχρονες αντιλήψεις που σχετίζονται και το εν λόγω θέμα.
Εν συνεχεία θα αναφερθούμε στην αναγκαιότητα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των ΠΣ τα οποία σχετίζονται πάντα με την εκπαίδευση και την αρωγή αυτής στην επαγγελματική αποκατάσταση των εκπαιδευομένων.
Επίσης θα αναφερθούμε στις προϋποθέσεις που θα πρέπει να έχουν τα ΠΣ ώστε αυτά να θεωρούνται σύγχρονα και λειτουργικά, λαμβάνοντας υπόψη τους παράγοντες που επηρεάζουν αυτές.
1.2 Βασικοί διδακτικοί - παιδαγωγικοί ορισμοί
Θα αναφερθούμε σε πέντε βασικούς ορισμούς οι οποίοι σχετίζονται με τη διδακτική και την παιδαγωγική και έχουν άμεση σχέση με την εκπαίδευση, σε όλες τις βαθμίδες, ακόμη και στην τριτοβάθμια. Συγκεκριμένα ([8]):
ΐ) Γνώση: Το αποτέλεσμα της αφομοίωσης πληροφοριών μέσω της εκπαίδευσης.
Οι γνώσεις είναι το σώμα θετικών στοιχείων, αρχών, θεωριών και πρακτικών που σχετίζεται με ένα πεδίο εργασίας ή σπουδής.
ΐΐ) Δεξιότητα: Η ικανότητα εφαρμογής γνώσεων και αξιοποίησης τεχνογνωσίας για την εκπλήρωση εργασιών και την επίλυση προβλημάτων. Οι δεξιότητες περιγράφονται ως χρήση λογικής, διαισθητικής και δημιουργικής σκέψης καθώς και πρακτικές οι οποίες αφορούν τη χειρωνακτική επιδεξιότητα και τη χρήση μεθόδων, υλικών, εργαλείων και οργάνων.
ΐΐΐ) Ικανότητα: Η αποδεδειγμένη επάρκεια στη χρήση γνώσεων, δεξιοτήτων και προσωπικών, κοινωνικών ή/και μεθοδολογικών δυνατοτήτων σε περιστάσεις εργασίας ή σπουδής και στην επαγγελματική ή/και προσωπική ανάπτυξη.
ΐν) Σκοπός: ο σύνολο των ενεργειών που απαιτούνται για την εδραίωση, κατανόηση και εμπέδωση των επιστημών. Σχετίζονται άμεσα με διδακτικές ερωτήσεις όπως «γιατί να διδάσκεται», «πρέπει να διδάσκεται» κ.τ.λ., η κάθε επιστήμη.
ν) Στόχος: Οι γνώσεις εκείνες που πρέπει να αποκτηθούν από τους εκπαιδευόμενους και σχετίζονται άμεσα με συγκεκριμένες επιστημονικές έννοιες.
1.3 Ορισμός των ΠΣ
Το ΠΣ δεν είναι παράθεση θεμάτων τα οποία συντάσσονται από κάποια επιστημονική επιτροπή ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος και προτείνονται προς διδασκαλία. Είναι πρωταρχικός κανόνας της δομής, οργάνωσης και ποιότητας της διδασκαλίας.
Το περιεχόμενός τους είναι έτσι, ή πρέπει να είναι έτσι, ώστε να βοηθούν στη βελτίωση των εκπαιδευομένων, ενθαρρύνοντας τη διά βίου μάθηση και δομώντας την επαγγελματική τους κατάρτιση.
Ένα δομημένο ΠΣ μελετά ή θα πρέπει να μελετά τα ακόλουθα τρία διδακτικά σημεία:
■ Τις συνθήκες μέσα στις οποίες οι εκπαιδευόμενοι μαθαίνουν ή δε μαθαίνουν, επικεντρώνοντας την προσοχή του στις καταστάσεις και τις συνθήκες ή ακόμη στα προβλήματα, που διαμορφώνουν τη μία ή την άλλη κατάσταση.
■ Τις συνθήκες που καθορίζουν τόσο το περιεχόμενο των γνώσεων προς διδασκαλία, όσο και των δεξιοτήτων που πρέπει να αποκτηθούν από τους εκπαιδευόμενους ώστε να αποκτήσουν την επιθυμητή επαγγελματική κατάρτιση.
■ Τους τρόπους με τους οποίους οργανώνεται η γνώση στα διάφορα πλαίσια διδασκαλίας και συγκεκριμένα για θεωρητική (διαλέξεις) ή πρακτική εργασία (εργαστηριακά μαθήματα, ασκήσεις πράξεις κ.α.).
1.4 Δομή των ΠΣ
Τόσο η οργάνωση, όσο και η υλοποίηση ενός ΠΣ θα πρέπει να διέρχεται, προκειμένου να έχει τα απαιτούμενα διδακτικά αποτελέσματα, από τις
ακόλουθες τέσσερις καταστάσεις:
• Την επιστημολογία των γνώσεων, ώστε να προσδιοριστεί ο όγκος της διδακτέας ύλης η οποία αποτελεί υποσύνολο της επιστημονικής ύλης (διδακτική μετάπλαση).
• Τη γένεση και συγκεκριμένα, τον καθορισμός του τρόπου δράσης, δηλαδή τις μεθόδους διδασκαλίας (διάλεξη, επίδειξη - εκτέλεση κ.α.).
• Την εμπέδωση των γνώσεων με αναφορά στους προκαθορισμένους τρόπους και μεθόδους εισαγωγής, εμπέδωσης και αξιολόγησης μιας έννοιας από τους εκπαιδευόμενους.
• Διεπιστημονική και διαθεματική προσέγγιση με απώτερο σκοπό την ανάδυση κοινών εννοιών στις διδακτικές των διαφόρων μαθημάτων.
Συνεπώς παρατηρείται άμεση σχέση μεταξύ του ΠΣ και των ακόλουθων τριών άμεσα εμπλεκόμενων και συγκεκριμένα:
^ Των γνώσεων
^ Των εκπαιδευομένων
^ Των εκπαιδευτών
Τονίζεται, ότι οι γνώσεις, οι εκπαιδευόμενοι και οι εκπαιδευτές μπορούν να ερευνηθούν και περαιτέρω σε χώρο που δεν αφορά αυτό καθαυτό το ΠΣ. Τόσο η επιστημολογική, όσο και η εννοιολογική δομή του χώρου, που αφορούν τις γνώσεις, οι διάφορες ψυχολογίες της μάθησης, που αναφέρονται στον κάθε μαθητή και τα μοντέλα διδασκαλίας και η κοινωνική ψυχολογία, τα οποία σχετίζονται με τον εκπαιδευτικό, πρέπει να αποτελούν ξεχωριστό τομέα έρευνας. Αναφέρονται ενδεικτικά οι διάφοροι αυτοί τομείς:
• Ο τομέας ανάπτυξης των περιεχομένων (για παράδειγμα: η διδακτική προσέγγιση του θέματος, οι κοινωνικές πρακτικές αναφοράς κ.α.).
• Ο τομέας των στρατηγικών της οργάνωσης και θεμελίωσης των γνώσεων και της μάθησης (για παράδειγμα: τα διδακτικά εμπόδια, η διατύπωση και επίλυση προβλήματος κ.α.).
• Ο τομέας της οργάνωσης και θεμελίωσης διδακτικών καταστάσεων και συνθηκών (για παράδειγμα: οι διδακτικές συμβάσεις, ο προβληματισμός κ.α.).
• Ο τομέας των διδακτικών αλληλεπιδράσεων (για παράδειγμα: η διδακτική βοήθεια προς στους εκπαιδευομένους).
• Ο τομέας των χρησιμοποιούμενων μέσων που παίζουν διαμεσολαβητικό ρόλο στις αλληλεπιδράσεις κατά τη διδασκαλία συγκεκριμένης επιστημονικής έννοιας.
1.5 Ψυχολογική διάσταση της οργάνωσης των ΠΣ
Χαρακτηριστικό γνώρισμα των γνώσεων, είναι ότι δεν μεταδίδονται αλλά οργανώνονται και θεμελιώνονται, σε τρεις τομείς, που δεν είναι υποχρεωτικό και τις περισσότερες φορές δεν συμβαίνει, να επικαλύπτονται ([7]).
Οι τρεις αυτοί τομείς επιδρούν άμεσα και αποτελεσματικά και στη δόμηση των ΠΣ και αποτελούν τα ακόλουθα ([8]):
• Ψυχολογία: Τα ΠΣ θα πρέπει να υποστηρίζονται από τις πλέον πιο σύγχρονες ψυχολογικές αντιλήψεις μάθησης σε συνδυασμό με την επιστημολογική θεώρηση, που αφορά τη σύλληψη των αντικειμένων της επιστήμης.
• Επιστημολογία: Η έννοια αυτή αφορά:
ΐ) Τις σχέσεις μεταξύ των πρακτικών - εμπειρικών δεδομένων και της θεωρητικής τους υπόστασης.
ΐΐ) Την αντίληψη που σχηματίζεται πάνω στο αντικείμενο της γνώσης.
Επισημαίνεται ότι το αντικείμενο μιας επιστήμης δεν είναι ένα δεδομένο, αλλά αντιστοιχεί σε μια νοητική κατασκευή, η οποία καθορίζεται από το γνωστικό επίπεδο των συμμετεχόντων εκπαιδευόμενων.
• Διδακτική: Αφορά τις εκπαιδευτικές διαδικασίες οι οποίες τοποθετούν τον εκπαιδευόμενο στο κέντρο της μάθησης. Βασική διδακτική προϋπόθεση είναι η οργάνωση, η θεμελίωση και η ανατύπωση των απαιτούμενων επιστημονικών γνώσεων από τον εκπαιδευόμενο, με τη βοήθεια του καθηγητή. Η ανατύπωση αυτή σε πολλές περιπτώσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση οδηγεί και σε ανακάλυψη νέων επιστημονικών γνώσεων.
1.6 Σκοποί και στόχοι των ΠΣ
Για να μπορέσει ένα ΠΣ να έχει μια οργανωμένη και συστηματική δομή, απαιτούνται δυο βασικές προϋποθέσεις:
• Να καθορίζονται τα θέματα προς εξέταση και με βάση αυτά να καθορίζονται οι διδακτικοί σκοποί και οι επιμέρους διδακτικοί στόχοι.
• Να υλοποιείται κριτική ανάλυση και συγκεκριμένα αν επιτεύχθηκαν οι διδακτικοί σκοποί και στόχοι που τέθηκαν.
Οι δυο αυτές προϋποθέσεις πρέπει να υλοποιούνται αυστηρά με την προαναφερόμενη σειρά.
1.7 Κατηγορίες των σκοπών των ΠΣ
Είναι δυνατόν οι σκοποί των ΠΣ να διαχωριστούν σε δυο βασικές κατηγορίες: στους γενικούς και στους ειδικούς, οι οποίοι θα αναλυθούν στην επόμενη παράγραφο της εν λόγω πτυχιακής εργασίας.
1.7.1 Γενικοί σκοποί των ΠΣ 1.7.1.1 Εγκυκλοπαιδικός σκοπός
Αποσκοπεί στο να οπλίσει τους εκπαιδευόμενους μαθητές με καθορισμένο σύστημα γνώσεων, καθώς και με τις απαραίτητες επιδεξιότητες και συνήθειες για τη χρησιμοποίησή τους. Στις γνώσεις, επιδεξιότητες και συνήθειες αυτές συμπεριλαμβάνονται:
ΐ) Ο προφορικός και γραπτός λόγος με όλα τους τα ιδιαίτερα προσόντα τα οποία είναι η απλότητα, κατανόηση, λακωνικότητα και τελειότητα.
ΐΐ) Οι μέθοδοι της πραγματικότητας.
ΐΐΐ) Το ελάχιστο των γνώσεων, επιδεξιοτήτων και ικανοτήτων για ενεργητική γνωστική δράση κατά την εκπαιδευτική διαδικασία.
1.7.1.2 Διαπαιδαγωγικός σκοπός
Απαιτεί να χρησιμοποιείται κάθε δυνατότητα για τη διαμόρφωση αστικών (πολιτικών) προσόντων στη νεαρή ηλικία.
Στη διαδικασία της διδασκαλίας θεωρείται απαραίτητο να διενεργείται συστηματική και συνεχή εργασία για τη διαμόρφωση συνειδητής πειθαρχίας και χρέους για τη δική τους εκπαιδευτική εργασία, αίσθηση του ωραίου κ.α..
1.7.1.3 Πρακτικός σκοπός
Αποσκοπεί στο να δώσει στους εκπαιδευόμενους τις απαραίτητες γνώσεις, επιδεξιότητες και συνήθειες (ικανότητες) για την εφαρμογή των γνώσεων και μεθόδων στην άμεση βιοτική τους πραγματικότητα - επαγγελματική αποκατάσταση.
Επιβεβλημένο είναι να παρουσιάζεται στους μαθητές η ευρύτητα των μεθόδων και γνώσεων, αφού λυθούν ασκήσεις φυσικής, χημείας και άλλων διδακτικών αντικειμένων, ασκήσεις πρακτικής, τεχνολογικές ασκήσεις κ.τ.λ.
1.7.2 Ειδικοί σκοποί των ΠΣ
Μετά τη σχετική αναφορά στους γενικούς σκοπούς των ΠΣ καθώς και τη συμβολή αυτών στη σύγχρονη κοινωνία (πρακτική εφαρμογή) αναφέρονται οι έξι ειδικοί σκοποί που πρέπει να κατέχουν και να διατυπώνονται ξεκάθαρα στα σύγχρονα ΠΣ.
α) Αυστηρότητα και η ακρίβεια των όσων σχετίζονται με τα επιστημονικά πεδία - μαθήματα και για το λόγο αυτό η χρησιμοποίηση των επιστημών μεθόδων σε άλλες επιστήμες αυξάνει την αυστηρότητα (δυνατότητα) του επιστημονικού επιπέδου γνώσεων της επιστήμης αυτής.
β) Διάπλαση και η ανάπτυξη της επιστημών σκέψης, δηλαδή σκέψη και ενέργεια με επιστημονικές κατηγορίες. Να γίνει ο μηχανισμός σκέψης αντικείμενο διδασκαλίας και η εμπέδωση αυτού αποτελεί σημαντική άσκηση του εκπαιδευτικού.
γ) Δημιουργία δυνατοτήτων - επιδεξιότητες για σύσταση και χρησιμοποίηση μοντέλων για ακριβέστερη γνωριμία των αντικειμένων και της πορείας ενεργειών τους.
δ) Ανάπτυξη της τρισδιάστατης αντίληψης (φαντασίας) και της γεωμετρικής επαγωγής των εκπαιδευομένων.
ε) Γνωστοποίηση γνώσεων για γεγονότα και νομοτέλειες, καθώς και γεγονότων και νομοτέλειες για την ανάπτυξη της φύσης, της κοινωνίας και του ανθρώπου. Συνειδητοποίηση από τους εκπαιδευομένους της σχέσης των επιστημονικών γνώσεων με την κοινωνικά πρακτική έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη γνωστικών και δημιουργικών προσόντων.
ζ) Γνώσεις ποσοτικών, χωριακών και όμοιων μ’ αυτές μορφές πραγματικότητας. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να είναι εφαρμόσιμες εκεί που αυτές και οι όμοιές τους είναι σημαντικές για την εκμάθηση δεδομένου αντικειμένου ή δεδομένης διεργασίας.
1.8 Αναγκαιότητα εκσυγχρονισμού των ΠΣ
Όπως προαναφέρθηκες, τα ΠΣ δεν πρέπει να είναι στατικά αλλά να προσαρμόζονται ανά τακτά διαστήματα, καλύπτοντας τους σκοπούς και τους επιμέρους στόχους που σε κάθε χρονική στιγμή εμφανίζονται και διαφοροποιούνται ([12]).
Συνεπώς η αναγκαιότητα εκσυγχρονισμού των ΠΣ πηγάζει από την αναγκαιότητα εκσυγχρονισμού της εκπαίδευσης και της κατάρτισης ώστε αυτές να καλύπτουν τις ανάγκες, τόσο των εκπαιδευομένων όσο και της αγοράς εργασίας και τις επαγγελματικής τους αποκατάστασης.
Έτσι στα ΑΕΙ της χώρας και συγκεκριμένα στα ΤΕΙ, η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση των εκπαιδευομένων - φοιτητών διευρύνονται, ώστε να περιλαμβάνονται πλέον βασικές σύγχρονες δεξιότητες. Για παράδειγμα στο Τμήμα ΔΠ του ΤΕΙ Καβάλας, η ενέργεια της αναβάθμισης του ΠΣ έφερε την αντικατάσταση της HTML από την PHP, βάσει των σύγχρονων διεθνών τάσεων που αφορούν την κατασκευή ιστοσελίδων.
Τα νέα ΠΣ των ΤΕΙ, επηρεασμένα από τα αντίστοιχα των ευρωπαϊκών χωρών, απομακρύνονται από τον εκ των προτέρων καθορισμό εκπαιδευτικών σκοπών και στόχων με σημείο αναφοράς τους εκπαιδευτικούς. Στρέφονται πλέον προς τη διαμόρφωση αναλυτικών προγραμμάτων βασιζόμενων στα αποτελέσματα της διδασκαλίας με σημείο αναφοράς τους εκπαιδευόμενους - φοιτητές. Το πλεονέκτημα των εν λόγω ΠΣ είναι ότι επιτρέπουν τη συνύπαρξη διαφορετικών ρυθμών και επιλογών διδασκαλία.
Από μελέτη προκύπτει ότι, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, τα νέα αυτά ΠΣ μπορούν να βελτιώσουν τόσο την εκπαίδευση, όσο και την αξιολόγηση των συμμετεχόντων εκπαιδευομένων φοιτητών και να δημιουργήσουν έτσι καλύτερους δεσμούς μεταξύ εκπαίδευσης και κατάρτισης - πρακτικής εφαρμογής και φυσικά αγοράς εργασίας.
(Κΐΐρ://’^ ^ ^ οοάοίορ. ουΓορα. ου/ΕΝ/Εΐ1θ8/5506_οπ.ράί)
Η προαναφερόμενη μελέτη διεξήχθη με απώτερο σκοπό να στηρίξει, με στοιχεία τη διαμόρφωση πολιτικής, τον προσδιορισμό και την ανάλυση αυτών των προϋποθέσεων σε συνολικά 32 ευρωπαϊκές χώρες.
1.9 Τα ΠΣ και η διά βίου μάθηση
Η σχέση που δύναται να έχουν τα σύγχρονα ΠΣ και η δια βίου μάθηση απασχολεί από καιρό ερευνητές και διαμορφωτές πολιτικής σε εθνικό επίπεδο, καθώς και διεθνείς οργανισμούς, όπως η UNESCO και η ΠΤ. Οι ερευνητές επίσης εξέτασαν περιπτώσεις σχεδιασμού και εφαρμογής ΠΣ σε διάφορα μαθησιακά περιβάλλοντα, κάτι που για την ΕΕ δεν είναι κάτι το νέο. Αναφορικά τέτοια ΠΣ εφαρμόζονται εδώ και περισσότερο από δύο δεκαετίες σε χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Φινλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Η τάσεις αυτές είναι πλέον εμφανείς και στα σύγχρονα ΠΣ της Ελλάδας.
Για παράδειγμα τα μαθήματα χωρίζονται σε επιμέρους ενότητες, εξασφαλίζοντας μεγαλύτερη ευελιξία και κατά συνέπεια κατανόηση από τους εκπαιδευόμενους - φοιτητές. Κεντρικό ρόλο εξακολουθούν να έχουν η έννοια, ο σκοπός, ο στόχος και ο ρόλος των ΠΣ, τα οποία επηρεάζουν και επηρεάζονται από παραμέτρους, όπως οι μέθοδοι διδασκαλίας, τα εκπαιδευτικά μέσα, η αξιολόγηση, ο σχεδιασμός του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος κ.α..
1.10 Τα οφέλη των ΠΣ για τους εκπαιδευόμενους
Τα σύγχρονα προγράμματα σπουδών, τα οποία θέτουν πάντα ως κέντρο τον εκπαιδευόμενο, έχουν τα ακόλουθα εννέα βασικά διδακτικά οφέλη για τους προαναφερόμενους - τους εκπαιδευόμενους φοιτητές:
• Γίνονται περισσότερο περιεκτικά.
• Δίνονται περισσότερα κίνητρα στους εκπαιδευόμενους.
• Αυξάνουν την αυτονομία των εκπαιδευομένων.
• Παροτρύνουν τους εκπαιδευόμενους να εξακολουθούν να μαθαίνουν.
• Συμβάλλουν στη βελτίωση της ένταξης των εκπαιδευομένων στην αγορά εργασίας.
• Μεγαλύτερη προσήλωση στους σκοπούς και στόχους της εκπαίδευσης.
• Ενεργή συμμετοχή στη διαδικασία της εκπαίδευσης και της αξιολόγησης.
• Σύνδεση της θεωρίας με την πράξη.
• Παρακινούν τους εκπαιδευόμενους ώστε να συνεχίσουν τις σπουδές του, ακόμη και μετά το πέρας της βασικής τους εκπαίδευση.
Τα προαναφερόμενα θετικά είναι εμφανή στην εκπαιδευτική κατάρτιση των φοιτητών σε πολλές χώρες της ΕΕ, όπως στη Λιθουανία, τη Μάλτα, την Ολλανδία και τη Φινλανδία, όπου θεωρούν ότι τα ΠΣ δείχνουν ότι τα προγράμματα αυτά παροτρύνουν τους εκπαιδευόμενους να εξακολουθούν να μαθαίνουν και συμβάλλουν στο να βελτιώσουν οι εκπαιδευόμενοι την ένταξή τους στην αγορά εργασίας.
Τέλος στη Φινλανδία, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι εκπαιδευόμενοι έχουν καλύτερη εκτίμηση των προσδοκιών, μεγαλύτερη προσήλωση στους στόχους τους, και συμμετέχουν πιο ενεργά στη διαδικασία της μάθησης και της αξιολόγησης, ενώ στη Σλοβενία, αυτά τα ΠΣ θεωρούνται πιο χρήσιμα, δεδομένου ότι συνδέουν στενότερα την θεωρητική με την πρακτική μάθηση (http://www.cedefop.europa.eu).
Κεφάλαιο 2ο
Αξιολόγηση των προγραμμάτων σπουδών των ΤΕΙ πληροφορικής
2.1 Εισαγωγή
Η πληροφορική θεωρείται η νεότατη επιστήμη και παρόλα αυτά μέσα σε λίγα χρόνια κατάφερε να αλλάξει κάθε αντίληψη, κοινωνική και επιστημονική και αυτό σε παγκόσμιο επίπεδο. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η ίδρυση και στην Ελλάδα πολλών τμημάτων ΤΕΙ που προσφέρουν εκπαίδευση σε διάφορους τομείς της πληροφορικής και των εφαρμογών της.
Το θέμα δε της αξιολόγησης των ΤΕΙ της χώρας, και γενικότερα όλων των ΑΕΙ, σε ότι αφορά τα ΠΣ, επηρεάζεται κατά πολύ από την ευρωπαϊκή θεσμική και ακαδημαϊκή κατάσταση. Αναφορικά η αξιολόγηση των ΠΣ έχει απασχολήσει και απασχολεί τους Έλληνες θεωρητικούς της εκπαίδευσης και ιδιαίτερα όλους εκείνους που επιχειρούν το θεσμικό σχεδιασμό και την ανάπτυξη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Ο δε ρόλος και η θέση της αξιολόγησης των ΠΣ στο πλαίσιο της ελληνικής εκπαιδευτικής πολιτικής θα γίνει προσπάθεια να προσδιοριστούν στις επόμενες παραγράφους της εν λόγω πτυχιακής εργασίας.
Τονίζεται ότι η πτυχιακή εργασία πραγματεύεται εξολοκλήρου της αξιολόγηση μόνο των ΠΣ και ειδικότερα του ΠΣ του Τμήματος ΔΠ του ΤΕΙ Καβάλας, χωρίς να εμπλέκετε ή συνολική αξιολόγηση του εν λόγω τμήματος, της οποίας μέρος αποτελεί η αξιολόγηση του ΠΣ.
2.2 Σκοπός της αξιολόγηση των ΠΣ
Ένα από τα βασικότερα ερωτήματα όλων όσων ασχολούνται με την τριτοβάθμια εκπαίδευση, καθηγητών και φοιτητών, είναι αυτό πους σχετίζεται με το σκοπό της αξιολόγησης ενός ΠΣ. Για ποιο λόγο δηλαδή θα πρέπει να υλοποιείται και βάσει ποιών χαρακτηριστικών στοιχείων της εκπαίδευσης ([9]).
Ως απάντηση στο ερώτημα του σκοπού της αξιολόγησης ενός ΠΣ αναφέρουμε τα ακόλουθα: σκοπός της αξιολόγησης ενός ΠΣ είναι η μέτρηση της αναμενόμενης γνώσης που μπορεί να εγγυηθεί ένα τμήμα μέσω του ΠΣ, σε όλους τους αποφοίτους του. Συνεπώς δε μετράει τις γνώσεις του κάθε αποφοίτου μεμονωμένα αλλά τη γνώση που το ΠΣ μπορεί να του εξασφαλίσει ([5]).
Αναμφισβήτητα οι αποκτηθείσες γνώσεις του κάθε απόφοιτου σίγουρα θα παρουσιάζουν μια διακύμανση ανάλογα με τα μαθήματα επιλογής που παρακολούθησε, μιας και πολλά αυτά είναι επιλογής ή υποχρεωτικά επιλογής.
Βάσει τον προαναφερόμενο σκοπό της αξιολόγησης του ΠΣ ενός δεδομένου τμήματος, όπως αυτό της ΔΠ του ΤΕΙ Καβάλας, τίθενται και οι ακόλουθοι έξι επιμέρους στόχοι, οι οποίο δύναται να ληφθούν και σαν ερευνητικές υποθέσεις. Συγκεκριμένα:
1) Ο βαθμό ανταπόκρισης ενός ΠΣ στους σκοπούς και στόχους του τμήματος.
2) Η συνεκτικότητα και λειτουργικότητα του ΠΣ του τμήματος.
3) Η σχέση του ΠΣ του τμήματος με το συντονισμό της ύλης και της δομής των μαθημάτων του.
4) Η σύνδεση του ΠΣ του τμήματος με το εξεταστικό σύστημα.
5) Η αρωγή του ΠΣ του τμήματος στην ορθολογική οργάνωση των εκπαιδευτικών θεσμών.
6) Η στήριξη του ΠΣ του τμήματος από διαθέσιμες εκπαιδευτικές υποδομές.
2.3 Ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο αξιολόγησης των ΠΣ
Από το 1992 η ΕΕ προωθεί συστηματικά τις διαδικασίες αξιολόγησης των ΠΣ των ΑΕΙ. Σύμφωνα με τα «Συμπεράσματα του Συμβουλίου της 1ης Ιουνίου 1992 για την αξιολόγηση των νέων κοινοτικών προγραμμάτων σε θέματα παιδείας και επαγγελματικής κατάρτισης» αναφέρονται τα ακόλουθα: (Wastiau-Schluter, 2004):
ΐ) Όλα τα νέα κοινοτικά προγράμματα σε θέματα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης πρέπει να αξιολογούνται βάσει κριτηρίων και διαδικασιών προσαρμοσμένων στους στόχους του καθενός.
ΐΐ) Η αξιολόγηση αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει μια έκθεση σχετικά με την κατάσταση που επικρατεί πριν από την εφαρμογή του προγράμματος, μια έκθεση
σχετικά με την εφαρμογή του προγράμματος κατά τα δύο πρώτα έτη, προκειμένου να εντοπίζεται η ανάγκη ενδεχομένων προσαρμογών και μια έκθεση που θα συντάσσεται μετά το πέρας του προγράμματος ([1], [4]).
Επομένως η ΕΕ προάγει τις διαδικασίες αξιολόγησης στο χώρο της εκπαίδευσης, χωρίς όμως να εξειδικεύει τις προθέσεις της στο επίπεδο της αξιολόγησης των ΠΣ. Η διαπίστωση αυτή εξάγεται από δύο ακόμα σχετικές εκθέσεις - ανακοινώσεις με την πρώτη να καταγράφεται στην «Επίσημη Εφημερίδα αριθ. C 001 της 03/01/1998 σ. 0004 - 0005» ενώ η δεύτερη στην
«Επίσημη Εφημερίδα αριθ. L 270 της 07/10/1998 σ. 0056 - 0059». Οι αναφορές αυτές είναι οι ακόλουθες:
ι) Στα «Συμπεράσματα του Συμβουλίου της 16ης Δεκεμβρίου 1997 σχετικά με την αξιολόγηση της ποιότητας της σχολικής εκπαίδευσης», όπου τονίζεται η σημασία της αξιολόγησης της επίδοσης των εκπαιδευομένων στις συνολικές τους δραστηριότητες.
π) Στη «Σύσταση του Συμβουλίου της 24ης Σεπτεμβρίου 1998 για την ευρωπαϊκή συνεργασία με σκοπό τη διασφάλιση της ποιότητας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση»
Λίγα χρόνια αργότερα, η ΕΕ αναγνωρίζει τον ρόλο της αξιολόγησης στη διασφάλιση της εκπαιδευτικής ποιότητας, γεγονός που επιβεβαιώνεται από τη
«Σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Φεβρουαρίου 2001, περί ευρωπαϊκής συνεργασίας για την αξιολόγηση της ποιότητας στη σχολική εκπαίδευση». Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καλούνται τα κράτη - μέλη να προωθήσουν τις διαδικασίες αξιολόγησης της ποιότητας της εκπαίδευσης μέσα από τα ακόλουθα (Επίσημη Εφημερίδα της Ε.Ε. αριθ. L 060 της 01/03/2001 σ. 0052 - 0053):
• Την υποστήριξη και τη δημιουργία διαφανών συστημάτων αξιολόγησης της ποιότητας.
• Την ενθάρρυνση της συμμετοχής των εκπαιδευτικών παραγόντων στη διαδικασία εξωτερικής αξιολόγησης και αυτοαξιολόγησης με κατανομή ευθύνης για τη βελτίωση της εκπαίδευσης .
• Την αναβάθμιση της κατάρτισης σε θέματα διαχείρισης και χρήσης εργαλείων αυτοαξιολόγησης.
• Την υποστήριξη των εκπαιδευτικών για να «μαθαίνουν» το ένα από το άλλο σε εθνική και ευρωπαϊκή κλίμακα.
• Την ενθάρρυνση της συνεργασίας μεταξύ όλων των αρχών που συμμετέχουν στην αξιολόγηση της ποιότητας στη σχολική εκπαίδευση και την προώθηση της δικτύωσής τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
2.4 Υλοποίησης αξιολόγησης των ΠΣ στην Ελλάδα
Η ελληνική εκπαιδευτική πολιτική, σαφώς επηρεασμένη από τις κατευθύνσεις της ΕΕ, τα τελευταία χρόνια σημείωσε εξελίξεις που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως ελπιδοφόρες.
Στο επίπεδο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ιδιαίτερα σημαντική κρίνεται η προαγωγή των διαδικασιών διασφάλισης ποιότητας με τον νόμο 3374/05
«Διασφάλιση της ποιότητας στην ανώτατη εκπαίδευση - Σύστημα μεταφοράς και συσσώρευσης πιστωτικών μονάδων - Παράρτημα διπλώματος», ο οποίος κάνει λόγο για την αξιολόγηση των ΠΣ στην εκπαίδευση.
Το περιεχόμενο του νόμου επικεντρώνεται, στη διασφάλιση της ποιότητας σπουδών στην τριτοβάθμιας εκπαίδευση και προτείνει τη διαδικασία της αξιολόγησης ως έναν από τους παράγοντες που συμβάλλουν θετικά προς αυτή την κατεύθυνση.
Επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον μας στο άρθρο 3, διαπιστώνεται ότι ο νομοθέτης προτάσσει ως κριτήρια ή δείκτες αξιολόγησης των ΠΣ της τριτοβάθμιας εκπαίδευση τα ακόλουθα:
• Ο βαθμός ανταπόκρισης του ΠΣ στους στόχους της ακαδημαϊκής μονάδας.
• Η συνεκτικότητα και η λειτουργικότητα του ΠΣ.
• Ο συντονισμός της ύλης των μαθημάτων.
• Η ορθολογική οργάνωση των εκπαιδευτικών θεσμών.
• Το εξεταστικό σύστημα.
• Η υποστήριξη από διαθέσιμες εκπαιδευτικές υποδομές.
Στον νόμο αυτό, τα ΠΣ κατέχουν συνεπώς ιδιαίτερη θέση και απαγκιστρώνονται από τη μονοδιάστατη ελληνική πραγματικότητα και
λαμβάνουν έναν περισσότερο δυναμικό χαρακτήρα όπως ΠΣ συνεργασίας μεταξύ ΑΕΙ της Ελλάδας και του εξωτερικού, ΠΣ διά βίου μάθησης κ.α..
Τον πρώτο λόγο στην αξιολόγηση των ΠΣ των ΑΕΙ και κατά συνέπεια των ΤΕΙ κατέχει η ΑΔΙΠ, η οποία εξουσιοδοτείται να διαφοροποιεί τις διαδικασίες και τα κριτήρια για την πιστοποίηση της ποιότητας των ΠΣ στην ανώτατη εκπαίδευση (Νόμο 4009/11). Η εν λόγω αρχή δύναται να:
• Να αξιολογεί περισσότερα από ένα ΠΣ ιδίως αν η ολοκλήρωση του ενός είναι προϋπόθεση για την εισαγωγή στο άλλο.
• Να αξιολογεί συναφή ΠΣ.
Εν κατακλείδι αναφέρεται ότι η αξιολόγηση των ΠΣ, πρέπει να συστηματοποιήσει τις διαδικασίες που αποβλέπουν στη διασφάλιση της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οποιαδήποτε απόπειρα αναθεώρησης ή βελτίωσής των ΠΣ οφείλει να θέτει στο επίκεντρό της των εκπαιδευόμενο.
Κεφάλαιο 3ο
Το πρόγραμμα του Τμήματος Διαχείρισης Πληροφοριών του ΤΕΙ Καβάλας
3.1 Εισαγωγή
Στο τρίτο κεφάλαιο της πτυχιακής εργασίας θα γίνει αναφορά στην οργάνωση και λειτουργία του Τμήματος ΔΠ του ΤΕΙ Καβάλας, βάσει των μέχρι τώρα πληροφοριών από το διαδίκτυο.
Συγκεκριμένα θα αναφερθούμε στο θεσμικό πλαίσιο ίδρυσης του εν λόγω τμήματος πληροφορικές, στο σκοπό του τμήματος, στο ΠΣ του και τέλος στην εξωτερική του αξιολόγηση (http://www.teikav.edu.gr).
3.2 Αντικείμενο σπουδών του τμήματος
Το Τμήμα ΔΠ του ΤΕΙ Καβάλας ιδρύθηκε το 1999 με το ΠΔ 200/1999 που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 179/6-9-1999 και ξεκίνησε τη λειτουργία του το ΑΕ00-01 ([10], [11]).
Βάσει το ΠΣ που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 1417/26-9-2006 (ΥΑ 87486/Ε5/4-9-2006) το τμήμα θα πρέπει να ακολουθεί τα ακόλουθα:
«Αντικείμενο της Διαχείρισης Πληροφοριών είναι η παραγωγή και αξιοποίηση μεθόδων και γνώσεων από τις επιστημονικές περιοχές της Πληροφορικής, της Διοίκησης Επιχειρήσεων και της Οικονομίας με στόχο την αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας και των υπολογιστών προς όφελος των ανθρώπων και των επιχειρήσεων.
Αποστολή του τμήματος Διαχείρισης Πληροφοριών του Τ.Ε.Ι. Καβάλας είναι να προάγει τη μετάδοση και την ανάπτυξη γνώσεων στην τεχνολογία και την επιστήμη με τη διδασκαλία και την τεχνολογική και εφαρμοσμένη έρευνα και να παρέχει στους φοιτητές τα απαραίτητα εφόδια που εξασφαλίζουν την άρτια κατάρτισή τους για την επιστημονική και επαγγελματική τους εξέλιξη και
Οι πτυχιούχοι του Τμήματος αποκτούν τις απαραίτητες επιστημονικές και τεχνικές γνώσεις, ώστε να μπορούν να απασχοληθούν σε όλους τους τομείς του γνωστικού αντικειμένου του Τμήματος.
Κατά τη διάρκεια των πρώτων εξαμήνων οι σπουδές περιλαμβάνουν θεωρητική διδασκαλία, εργαστηριακές ασκήσεις, σεμινάρια και επισκέψεις σε χώρους παραγωγής.
Στο πρόγραμμα σπουδών του τμήματος περιλαμβάνονται μαθήματα:
- Γενικής Υποδομής και ΔΟΝΑ (Διοίκησης, Οικονομίας, Νομικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών), όπως: Εισαγωγή στην Πληροφορική, Μαθηματικά,
Οικονομικά Μαθηματικά, Ιδιωτική Οικονομική, Μεθοδολογία Επιστημονικής Έρευνας, Διαχείριση Ανθρώπινων Πόρων, Έκφραση και Επικοινωνία, Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Υπολογιστή, Διαχείριση Κρίσεων.
- Ειδικής Υποδομής, όπως: Αλγοριθμοποίηση, Ανάλυση Συστημάτων - Τεχνολογία Λογισμικού, Δομημένος Προγραμματισμός, Αντικειμενοστραφής.
- Μαθήματα Ειδικότητας, όπως: Διοίκηση Επιχειρήσεων, Διοικητική Λογιστική & Αξιολόγηση Επιχειρήσεων, Μάρκετινγκ της Πληροφορίας, Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης.
Το τελευταίο εξάμηνο περιλαμβάνει εκπόνηση Πτυχιακής Εργασίας, ενώ κατά τη διάρκειά του μπορεί να πραγματοποιηθεί και η Πρακτική Άσκηση στο επάγγελμα.
Η εκπόνηση της Πτυχιακής Εργασίας εξασφαλίζει την εμβάθυνση του τελειόφοιτου του Τμήματος σε ένα σοβαρό επίκαιρο θέμα τεχνολογικής ή εφαρμοσμένης έρευνας ή σε αντικείμενο που έχει άμεση σχέση με την ειδικότητα των σπουδών.
Η Πρακτική άσκηση στο επάγγελμα διαρκεί έξι ημερολογιακούς μήνες.
Είναι καθοδηγούμενη και αξιολογούμενη και πραγματοποιείται σε επιχειρήσεις, υπηρεσίες και άλλους συνεργαζόμενους φορείς, που σχετίζονται με το γνωστικό αντικείμενο του Τμήματος.»
Το Τμήμα ΔΠ του ΤΕΙ Καβάλας είναι μοναδικό στην Ελλάδα.
Λειτουργούν όμως και άλλα Τμήματα με ΠΣ τα οποία συνδυάζουν τα επιστημονικά πεδία της ΔΕ και της Πληροφορικής, άλλα σε μικρότερο και άλλα σε μεγαλύτερο βαθμό.
3.3 Σκοπός του ΠΣ του τμήματος
Με την ολοκλήρωση των σποδών τους οι απόφοιτοι του τμήματος ΔΠ ονομάζονται «Πτυχιούχοι Διαχείρισης Πληροφοριών». Διαθέτουν δε όλες τις απαραίτητες επιστημονικές και τεχνολογικές γνώσεις, ικανότητες και δεξιότητες που είναι απαραίτητες για την απασχόλησή τους ως υπεύθυνοι οικονομικής αξιοποίησης και διαχείρισης της πληροφορίας στον ιδιωτικό ή στο δημόσιο τομέα.
Ειδικότερα, διαθέτουν επιστημονική κατάρτιση η οποία παρέχεις τις ακόλουθες επτά ικανότητες και δεξιότητες:
ΐ) Να μελετούν, να καθορίζουν και να διαχειρίζονται τη ροή της πληροφορίας και να εφαρμόζουν μεθόδους προστασίας και ασφάλειας δεδομένων και πληροφοριών.
ΐΐ) Να μελετούν, να συντηρούν και να διαχειρίζονται σύγχρονα τεχνολογικά μέσα, ώστε να αναζητούν, να καταγράφουν, να αποθηκεύουν και να μεταδίδουν πληροφορίες.
ΐΐΐ) Να μελετούν, να εφαρμόζουν και να διαχειρίζονται πληροφοριακά συστήματα διοίκησης και γενιά συστήματα που υποστηρίζουν τη λήψη και υλοποίηση αποφάσεων.
ΐν) Να αναλύουν, να σχεδιάζουν, να υλοποιούν, να διαχειρίζονται και να αξιολογούν πληροφοριακά συστήματα, εφαρμογές πληροφορικής και έργα πληροφορικής.
ν) Να σχεδιάζουν, να αναπτύσσουν, να εγκαθιστούν, να συντηρούν, να διαχειρίζονται και να χρησιμοποιούν λογισμικό σύστημα ή εφαρμογών κάθε χρήσης και συσκευής.
νΐ) Να εφαρμόζουν σύγχρονες επιστημονικές και τεχνολογικές μεθόδους και διοικητικές πρακτικές στην οργάνωση και διοίκηση επιχειρήσεων σε λειτουργικό και στρατηγικό επίπεδο.
νΐΐ) Να εκπονούν, να αξιολογούν και να εφαρμόζουν προγράμματα επενδύσεων, σχέδια βιωσιμότητας και εφαρμογές προτύπων και έχουν το δικαίωμα τήρησης λογιστικών βιβλίων και υπογραφής ισολογισμών σύμφωνα με την ισχύουσα κάθε φορά νομοθεσία.
Οι πτυχιούχοι του εν λόγω τμήματος είναι ακόμη ικανοί και για τα ακόλουθα τρία:
ΐ) Να απασχολούνται σε όλες τις βαθμίδας της εκπαίδευσης σε θέματα της ειδικότητάς τους σύμφωνα με την ισχύουσα κάθε φορά νομοθεσία.
ΐΐ) Να διεξάγουν έρευνα και ανάπτυξη στο γνωστικό αντικείμενο του τμήματος σύμφωνα με την ισχύουσα κάθε φορά νομοθεσία.
ΐΐΐ) Να ασκούν κάθε φορά δραστηριότητα που εμφανίζεται με την εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας και που καλύπτεται από το γνωστικό αντικείμενο του τμήματος.
Το ΠΣ ανανεώνεται αφού λαμβάνονται υπόψη οι τρέχουσες επιστημονικές εξελίξεις αλλά και η αλληλεπίδραση με τις επιχειρήσεις και γενικότερα τους επαγγελματίες του χώρου. Το ΠΣ ελέγχεται μέσω διαδικασίας αξιολόγησης που εντάσσεται στο ΣΔΠ που εφαρμόζεται στο Τμήμα ΔΠ από το 2007. Οι πληροφορίες και τα αποτελέσματα που συλλέγονται, εφαρμόζονται για την περαιτέρω βελτίωση του ΠΣ και αυτό με στόχο την άμεση βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης και της διδασκαλίας.
3.4 Το ΠΣ του τμήματος
Βάσει του σκοπού και των στόχων του τμήματος, δομήθηκε και το αντίστοιχο ΠΣ. Συγκεκριμένα, το ΠΣ του παρέχει επιστημονικές γνώσεις στην πληροφορική και στη διοίκηση, συνδυάζοντας δύο από του περισσότερο σύγχρονους επιστημονικούς τομείς - κλάδους.
Έχει με τον τρόπο αυτό διαμορφωθεί ώστε να συμβάλει αποτελεσματικά στην εκπλήρωση της αποστολής του Τμήματος ΔΠ. Παρέχει γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που εξασφαλίζουν μια επιτυχή επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων του.
Το ΠΣ αναμορφώνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, έτσι ώστε να δύναται να παρακολουθεί, το εν λόγω τμήμα, τις σύγχρονες επιστημονικέ και πρακτικές απαιτήσεις, παρέχοντας υψηλό επίπεδο επιστημονικής γνώσης.
Το 2004, με τη συμπλήρωση τεσσάρων χρόνων λειτουργίας του, το Τμήμα ΔΠ αναμόρφωσε για πρώτη φορά το ΠΣ, ενώ το 2008 υλοποιήθηκε και η δεύτερη αναμόρφωσή του.
