Απόψεις για τον ρόλο των δημοσίων σχέσεων στην προβολή του ελληνικού τουρισμού

ΔΩΙ'ΕΑ

---~~~~~~--!

~\~

₁

cbV:ιιo 5 -sc/ι ι fo 6

ΠΑΝΕΠΙΣΤΉΜΙΟ ΑΙΓ ΑΙΟ'

ΤΜΉΜΑ ΟΡΓ ΑΝΩΣΉΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΉΣ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΩΝ

ΠΤΥΧΙΑΚΉ ΕΡΓ ΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ

A\Jill~BIIΣ αι ΤΟΝ F~A~ ΤΩΝ &D~ΣWN mΣΙ~

ΣΊrm illllrO~OAiffi T~f ΕΜΒΟΥ IW~f

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΠΑΡΙΣ ΤΣΑΡΤΑΣ

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΦΩΤΙΟΣ ΖΕΡΙΤΗΣ Α.Μ.:

21102090

ΧΙΟΣ,

2006

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά κατ' αρχήν τον καθηγητή μου που ήταν υπεύθυνος για την επίβλεψη της πτυχιακής μου εργασίας, τον κύριο Πάρι Τσάρτα, ο οποίος με την στάση του και τις συμβουλές του με βοήθησε πάρα πολύ σε όλη τη διάρκεια της προετοιμασίας και μέχρι την ολοκλήρωση της παρούσας πτυχιακής εργασίας.

Θερμά ευχαριστώ σε όσους συμμετείχαν στην έρευνα που διεξήχθη και ειδικά το γραφείο του Προέδρου του Ε.Ο.Τ. όπως και το τμήμα Δημοσίων Σχέσεων του Ε.Ο.Τ. Ευχαριστώ θερμά επίσης και τον καθηγητή κύριο Παναγιώτη Γιαννόπουλο για τον κόπο στον οποίο μπήκε και το χρόνο που μου έχει αφιερώσει έως τώρα.

Τέλος, ένα πολύ ξεχωριστό ευχαριστώ στους γονείς μου Ιωάννη και Λία Ζερίτη για την ηθική και υλική τους συμπαράσταση όλα αυτά τα χρόνια. Επίσης ευχαριστώ τον θείο μου Μιχάλη Ζερίτη ο οποίος διέθεσε πολύτιμο χρόνο και μου στάθηκε όταν η έρευνα παρουσίασε δυσκολίες.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η παρούσα έρευνα επικεντρώνεται στο ρόλο των Δημοσίων Σχέσεων στην προβολή του Ελληνικού Τουρισμού. Για μια χώρα όπως η Ελλάδα η προώθηση της τουριστικής της βιομηχανίας στο εξωτερικό αλλά και στο εσωτερικό της χώρας αποτελεί στόχο υψίστης σημασίας. Ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμός αποτελεί τον επίσημο κυβερνητικό τουριστικό φορέα και είναι υπεύθυνος μαζί με το Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης για την προώθηση του τουρισμού.

Το κίνητρο για την παρούσα έρευνα αποτέλεσε η αυξανόμενη χρήση των Δημοσίων Σχέσεων από τις ανταγωνίστριες χώρες ως μέσο προσέλκυσης δυνητικών επισκεπτών στις χώρες τους. Η μείωση του τουριστικού ρεύματος προς την Ελλάδα κατά το πρόσφατο παρελθόν καθιστά αναγκαία την εφαρμογή ενός πιο οργανωμένου σχεδίου δράσης Δημοσίων Σχέσεων για τον τουρισμό της χώρας μας.

ΑΝΑΛΥΣΗΚΕΦΑΛΑΙΩΝ

Η παρούσα έρευνα αναλύεται σε πέντε κεφάλαια. Το πρώτο κεφάλαιο περιλαμβάνει την εννοιολογική προσέγγιση των Δημοσίων Σχέσεων και περιλαμβάνει ορισμούς των Δημοσίων Σχέσεων, ιστορικές αναδρομές, περιγραφή των λειτουργιών των Δημοσίων Σχέσεων, σύγκριση με την προπαγάνδα, τη διαφήμιση και το μάρκετινγκ και τελευταία το σχέδιο δράσης των Δημοσίων Σχέσεων.

Το δεύτερο κεφάλαιο επικεντρώνεται στην εννοιολογική προσέγγιση του τουρισμού και περιλαμβάνει διάφορους ορισμούς του τουρισμού, ιστορικές αναδρομές, την τουριστική πολιτική, σχεδιασμό και τουριστική ανάπτυξη, αναλύει το ρόλο του κράτους στον τουρισμό και παρουσιάζει τις τελευταίες τάσεις του παγκόσμιου αλλά και του ελληνικού τουρισμού.

Το τρίτο κεφάλαιο επικεντρώνεται στις Δημόσιες Σχέσεις στον τουρισμό και περιλαμβάνει το σχέδιο δράσης των Δημοσίων Σχέσεων στον τουρισμό, εξειδικευμένες ενέργειες Δημοσίων Σχέσεων στον τουρισμό, αναλύει την διαχείριση κρίσεων στον τουρισμό και παρουσιάζει τον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού.

Το τέταρτο κεφάλαιο επικεντρώνεται στην μεθοδολογία της παρούσας έρευνας που διεξήχθη με σκοπό την συλλογή των απαραίτητων στοιχείων για την ολοκλήρωση της παρούσας έρευνας.

Το πέμπτο κεφάλαιο επικεντρώνεται στο σχεδιασμό του ερωτηματολογίου που χρησιμοποιήθηκε κατά την παρούσα έρευνα. Επίσης γίνεται ανάλυση των απαντήσεων και τέλος αναφέρονται τα συμπεράσματα του ερωτηματολογίου.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ

1:

ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ

... 13

1.

ΟΡΙΣΜΟΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ

... 13

1.1

Διάφοροι Ορισμοί

... 13

1.2

Λέξεις Κλειδιά στον Ορισμό των Δημοσίων Σχέσεων

... 14

2.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ

... 14

2.1

Οι Δημόσιες Σχέσεις Παγκόσμια

... 14

2.2

Οι Δημόσιες Σχέσεις στην Ελλάδα

... 16

3.

ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ

... 17

4.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

... 18

4.1

Δημόσιες Σχέσεις και Μάρκετινγκ

... 18

4.2

Δημόσιες Σχέσεις και Προπαγάνδα

... 19

4.2.α Γενικά

... 19

4.2.β Ορισμοί Προπαγάνδας

... 20

4.2.γ Είδη Προπαγάνδας

... 21

4.2.δ Διαφορές και Κοινά Σημεία Προπαγάνδας και Δημοσίων Σχέσεων

... 21

4.3

Δημόσιες Σχέσεις και Διαφήμιση

... 22

4.3.1

Γενικά

... 22

4.3.2

Ορισμοί Διαφήμισης

... 22

4.3.3

Είδη Διαφήμισης

... 23

4.3.4

Διαφορές και Κοινά Σημεία Διαφήμισης και Δημοσίων Σχέσεων

... .23

5.

ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡ ΑΣΗΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ

(PUBLIC RELATION PLAN) ... 24

5.1

Εισαγωγή

... 24

5.2

Η Ανάλυση της Κατάστασης

... 25

5.3

Ο Καθορισμός των Στόχων

... 26

5.4

Η Επιλογή των Μέσων και των Μηνυμάτων

... 27

5.5

Η Εφαρμογή

... 27

5.6

Το Χρονοδιάγραμμα

... 28

5.7

Ο Προϋπολογισμός

... 28

5.8

Η Αποτίμηση /Αξιολόγηση των Αποτελεσμάτων

... 28

ΚΕΦΑΛΑΙΟ

2:

ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

...•.. 30

1.

ΟΡΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

... 30

1.1

Πως αναπτύχθηκε ο Τουρισμός-Η Ιστορία

... .30

1.2

Εννοιολογικές Οριοθετήσεις του Σύγχρονου Τουρισμού

... 31

2.

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ, ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

... 32

2.1

Εισαγωγή

... 32

2.2

Οι Στόχοι του Τουρισμού

... 33

2.3

Η Τουριστική Πολιτική

... 34

2.4

Α Αξιολόγηση της Τουριστικής Πολιτικής

... 35

2.5

Ο Τουριστικός Σχεδιασμός

... 35

3.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

... 37

3.1

Εισαγωγή

... 37

3.2

Ορισμοί σχετικά με το Ρόλο του Τουρισμού

... .38

3.3

Τομείς Κρατικού Παρεμβατισμού

... 39

3.4

Στρατηγική

... 39

3.5

Μορφές Κρατικής Οργάνωσης

... .40

3.6

Κύριες Λειτουργίες του Κράτους

... .41

3.7

Καθήκοντα των Δημοσίων Αρχών του Προορισμού

... .41

4.

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙ

..•...•... 42

5.

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ

...•.. 44

5.1

Εισαγωγή

... 44

5.2

Πρόβλεψη για το Τρέχον Έτος

... .47

5.3

Πρόβλεψη για το Μέλλον

... 48

ΚΕΦΑΛΑΙΟ

3:

ΟΙ ΔΙΙΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ

... 51

1.

ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡ ΑΣΗΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΣΤΟΝ ΤΟΥJ:>ΙΣΙ\ιfΟ

... 51

1.1

Εισαγωγή

... 51

1.2

Η Ανάλυση της Κατάστασης

... 51

1.3

Ο Καθορισμός των Στόχων

... 52

1.4

Η Επιλογή των Μέσων και των Μηνυμάτων

... 53

1.5

Η Εφαρμογή

... 53

1.6

Το Χρονοδιάγραμμα

... 54

1. 7

Ο Προϋπολογισμός

... 55

1.8

Η Αξιολόγηση των Αποτελεσμάτων

... 55

2.

ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ~rι1()1'l rr<>"\'J:>I~l\1()

•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 56 2.1

Συμμετοχή στις Διεθνείς Τουριστικές Εκθέσεις

... 56

2.2

Ταξίδια Εξοικείωσης

(Press trips - Familiarization trips) ... 62

3.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΡΙΣΕΩΝ

... 64

3.1

Εισαγωγή

... 64

3.2

Πριν Από Μία Κρίση

... 65

3.3

Κατά τη Διάρκεια της Κρίσης

... 67

3.4

Αμέσως Μετά την Κρίση

... 68

4.

Ε.Ο.Τ

... 69

4.1

Εισαγωγή

... 69

4.2

Οι Αρμοδιότητες του Ε.Ο.Τ

... 69

4.3

Η Δομή του Ε.Ο.Τ

... 70

4.4

Οι Δαπάνες Τουριστικής Προβολής και Διαφήμισης του Ε.Ο.Τ.

2004-2005 ... 72

ΚΕΦΑΛΑΙΟ

4:

Η ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

... 75

4.1

Εισαγωγή

... 75

4.2

Ποσοτική Έρευνα

... 75

4.3

ΠοιοτικήΈρευνα

... 76

4.4

Πρωτογενής Έρευνα

... 76

4.5

Δευτερογενής Έρευνα

... 77

4.6

Περιορισμοί της Παρούσας Έρευνας

... 77

4.7

Συμπέρασμα

... 78

ΚΕΦΑΛΑΙΟ

5:

Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ

... 78

5.1

Εισαγωγή

... 78

5.2

Δομή του Ερωτηματολογίου

... 78

5.3

Ανάλυση του Ερωτηματολογίου

... 79

5.4

Συμπεράσματα από την Ανάλυση των ερωτηματολογίων

... 148

5.5

Επίλογος

... 151

ΚΑΤ ΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΓΡ ΑΜΜΑΤΩΝ

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΣΕΛΙΔΑ

1

Θεωρείται τις Δημόσιες Σχέσεις απαραίτητες για την προβολή

του Ελληνικού Τουρισμού

; •••••••••••••••.•••.•••.••••.•.•••••••••••••.•.••••••••.•.•.•.•.•••.•.•• 79 2

Γνωρίζεται εάν υπάρχει τμήμα Δημοσίων Σχέσεων στον Ε.Ο.Τ;

•••••.•••• 80 3

Πόσο σημαντική κρίνετε την ύπαρξη ενός ολοκληρωμένου

προγράμματος Δημοσίων Σχέσεων για την προβολή του

Ελληνικού Τουρισμού

; •••••••••••••••.••...••...••••••••••••.••••••••..•...•... 81

4

Γνωρίζετε εάν υπάρχει ένα ολοκληρωμένο προγράμμα Δημοσίων Σχέσεων για την προβολή του Ελληνικού Τουρισμού

; ••.•.•.••••••••••••.•.•.••••••••••••. 82 5

Ύπαρξη εγχειριδίου Δημοσίων Σχέσεων

...••••••••••••••••.•...•.•... 83

6

Αντίληψη του κοινού

...•...•.•.•... 84

7

Ύπαρξη και ανάλυση του προφίλ των ΜΜΕ

...•••.•••••••••••••••••...••••.•.•.•... 84

8 SWOT

ανάλυση

...•...•••.•.•.•.•.•.•...•.••.•...••• 85

9

Ανάλυση προβλημάτων

.•.•.•.•.•.•••.•••••...•••.•.•.••... 86

10

Ποια μηνύματα είναι επιτυχημένα και ποια έχουν αποτύχει

....•••••••.•.•.•••• 86

11

Η εικόνα μας σε σχέση με τον ανταγωνισμό

....•.•...•...• 87

12

Ύπαρξη εγχειριδίου Δημοσίων Σχέσεων

..•...•. 88

13

Αντίληψη του κοινού

... 89

14

Ύπαρξη και ανάλυση του προφίλ του τύπου

...•.••••••.••.•.••.•...•.•... 90

15 SWOT

ανάλυση

.•.•.•.•••••••••.•.••••••••.•.••....•...•.••••••••.•.•.•.•••••••••••.•••.•.•....•...• 91

16

Ανάλυση προβλημάτων

•••••••.•••.•...•••••••...•••••••••••••••••••••...•••••••••••• 92

17

Ποια μηνύματα είναι επιτυχημένα και ποια έχουν αποτύχει

...•...•. 93

18

Η εικόνα μας σε σχέση με τον ανταγωνισμό

... 94

19

Περιφερειακά Έντυπα

...•...•... 95

20

Πανελλαδικός Τύπος (έντυπος,

TV,

κ.τ.λ.)

...•...•...•..•.•... 96

21

Διεθνής Τύπος

( online,

έντυπος)

•.•.•...••...• 97

22

Εξειδικευμένος Τύπος (τουριστικά, περιοδικά, περιοδικά αυτοκινήτου κ. τ.λ.

) ...•... 97

23

Τουριστικοί Πράκτορες

... 98

24

Ομαδικά ταξίδια, Τουριστικά γραφεία

... 99

25

Ξενοδοχεία κ. τ .λ

... 99

26

Επιχειρηματικά περιοδικά, Ένθετα εφημερίδων για τουρισμό

•••••••.•.•.•• 100 27

Περιφερειακά Κέντρα Τουρισμού

... 101

28

Τουριστικές Ενώσεις+ Φορείς όπως Ένωση ξενοδοχείου ΣΕΤΕ, κ.τ.λ

... 102

29

Εναλλακτικοί τουρίστες

... 103

30

Ντόπιος Τουρισμός

... 104

31

Γραφείο Πρωθυπουργού

... 105

32

Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης

... 106

33

Βουλεt>τές

... 107

34

Δημοσιοι Υ παλληλοι

... 108

35

Πιστεύετε ότι το Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων του Ε.Ο.Τ. έχει καθορίσει τις ομάδες κοινού σωστά και με λεπτομέρεια;

•••••...••...• 109

36

Δημιουργία κλίματος αποδοχής Μέσω των Δημοσίων Σχέσεων προβάλλονται στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης θέματα που εστιάζουν στον τουριστικό προορισμό, στις υπηρεσίες φιλοξενίας που προσφέρονται σε αυτόν κ.τ.λ

.•••••....•...•..• 110

37

Δημιουργία Πειστικότητας: οι Δημόσιες Σχέσεις συμβάλλουν στη δημιουργία κινήτρου για τους χονδρέμπορους

(Tour Operators)

και τους λιανέμπορους

(Tour Agents) ... 111

38

Συγκράτηση των δαπανών προβολής: Οι Δημόσιες Σχέσεις έχουν μικρότερο κόστος από την διαφήμιση με αποτέλεσμα να επιτρέπεται η εφαρμογή ενός προγράμματος Δημοσίων Σχέσεων

....•...•••••.••...••••• 112

39

Οι στόχοι πρέπει να έχουν ακρίβεια, να είναι συγκεκριμένοι, πραγματοποιήσιμοι και με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα

•••••.•••...•••• 113

40

Οι στόχοι πρέπει να έχουν τεσταρεστεί από πριν

•••.•••••••.••.•.•••••••••...••••• 114

41

Οι στόχοι θα πρέπει να έχουν άμεση σχέση με τη διαφήμιση

•••••...••.• 115

42

Πιστεύετε ότι το Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων του Ε.Ο.Τ. έχει καθορίσει τους στόχους σωστά και με λεπτομέρεια;

... 116

43

Διοργάνωση ταξιδίων δημοσιογράφων

... 117

44

Βιβλιοθήκη εικόνας και βίντεο

... 118

45

Γραφείο Τύπου

Online ... 119

46

Ύπαρξη στοχευμένου δημοσιογραφικού ντοσιέ

••.•....•...•.••...•••...•...•. 120

47

Πρόγραμμά δημοσίευσης νέων (περιλαμβάνει μηνιαία γεγονότα,

προτάσεις διακοπών κ.λπ.

) ... 121 48

Προώθηση εναλλακτικού τουρισμού (Π.χ. Ιαματικός,

θρησκευτικός κ.τ.λ.)

... 122 49

Διοργάνωση εκδηλώσεων Τουρισμού (συνέδρια, εκθέσεις

•••...•.••••••••••• 123 50

Ταξίδια εξοικείωσης

... 124 51

Δημιουργία βάσης δεδομένων με λίστες ΜΜΕ διεθνή και εγχώρια

όπως και δημοσιογράφων με ειδικότητα στον τουρισμό

••.•.•.•.••••.•.•.•••.•.• 125 52

Η Συμμετοχή σε Διεθνείς Εκθέσεις

... 126 53

Ύπαρξη ιστοσελίδας για τον Τουρισμό

... 127 54

Πιστεύετε ότι το Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων του Ε.Ο.Τ

έχει επιλέξει τις τεχνικές και τα μέσα σε ικανοποιητικό βαθμό;

••••••••.•• 128 55

Η πέμπτη διάσταση ενός Προγράμματος Δημοσίων Σχέσεων

αφορά την Αξιολόγηση του προγράμματος. Πόσο σημαντική

την θεωρείτε;

... 129 56

Πιστεύετε ότι η Αξιολόγηση του προγράμματος Δημοσίων Σχέσεων

του Ε.Ο.Τ. από το τμήμα Δημοσίων Σχέσεων του

είναι αποτελεσματική;

... 130 57

Πρέπει ένα τμήμα Δημοσίων Σχέσεων να διαθέτει δικό του

προϋπολογισμό ή να εντάσσεται στον προϋπολογισμό

για την διαφήμιση;

... 131 58

Γνωρίζετε αν το τμήμα Δημοσίων Σχέσεων του Ε.Ο.Τ. διαθέτει

δικό του προϋπολογισμό;

... 132 59

Το χρονοδιάγραμμα ενός προγράμματος Δημοσίων Σχέσεων Τουρισμού

πρέπει να είναι:

... 133 60

Ένα πρόγραμμα Δημοσίων Σχέσεων Τουρισμού πρέπει να

Είναι στατικό ή συνεχώς μεταβαλλόμενο ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν;

... 134 61

Πόσο σημαντική θεωρείτε τη συνεργασία ενός τμήματος

Δημοσίων Σχέσεων Τουρισμού με τουριστικούς φορείς

όπως ο ΣΕΤΕ;

... 135 62

Γνωρίζετε αν το τμήμα Δημοσίων Σχέσεων του Ε.Ο.Τ. συνεργάζεται

με διαφόρους φορείς τουρισμού;

... 136

63

Πόσο ικανοποιημένος είστε από τη συνεργασία του τμήματος

Δημοσίων Σχέσεων του Ε.Ο.Τ. με τους διαφόρους

φορείς τουρισμού;

... 137 64

Πόσο σημαντική θεωρείτε τη συνεργασία ενός τμήματος

Δημοσίων Σχέσεων Τουρισμού με Ελληνικά Πανεπιστήμια;

••••••••.•...•. 138 65

Γνωρίζετε εάν το τμήμα Δημοσίων Σχέσεων του Ε.Ο.Τ. συνεργάζεται

με τα Ελληνικά Πανεπιστήμια;

... 139 66

Πόσο ικανοποιημένος είστε από τη συνεργασία των

Ελληνικών Πανεπιστημίων με το τμήμα Δημοσίων Σχέσεων

του Ε.Ο.Τ.;

... 140 67

Πόσο σημαντική θεωρείτε τη συμμετοχή του Ε.Ο.Τ. στις

Διεθνείς Τουριστικές Εκθέσεις;

... 141 68

Πόσο ικανοποιημένος είστε από την παρουσία του Ε.Ο.Τ.

στις Διεθνείς Ε κθέσεις;

... 142 69

Η κορυφαία για πολλούς επαγγελματίες του τουριστικού χώρου

χρησιμότητα ενός προγράμματος Δημοσίων Σχέσεων είναι ο χειρισμός των (τυχαίων) αρνητικών καταστάσεων που μπορούν να

δημιουργηθούν κυρίως κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου.

Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την παραπάνω άποψη;

•...•...•..••••••.•.•...• 143 70

Πόσο ικανοποιημένος είστε με τη διαχείριση κρίσεων από το

τμήμα Δημοσίων Σχέσεων του Ε.Ο.Τ.;

... 144 71

Γνωρίζετε εάν στην ιστοσελίδα του Ε.Ο.Τ. υπάρχει ειδικό

τμήμα παραπομπής στις Δημόσιες Σχέσεις;

... 145 72

Θεωρείτε ότι το πρόγραμμα χορηγίας γεγονότων και προσώπων για

την προβολή του Ελληνικού Τουρισμού είναι απαραίτητο;

....••.•... 146

73

Γενικά πόσο ικανοποιημένος είστε από το πρόγραμμα

Δημοσίων Σχέσεων για την προβολή του Ελληνικού Τουρισμού

του Ε.Ο.Τ.;

... 147

ΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΠΙΝΑΚΩΝ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΕΛΙΔΑ

1

ΔΙΑΝΥΚΤΕΡΥΣΕΙΣ ΗΜΕΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ

2004-2005 ... .46

2

ΑΦΙΞΕΙΕΣ ΗΜΕΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ

2004-2005 ... 46

3

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ

2006,

ΑΝΑ ΜΗΝΑ

... 57

4

ΔΑΠΑΝΕΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΒΟΛΗΣ

2004 -

2005,σε ευρώ

... ... 73

5

ΔΑΠΑΝΕΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ

... 74

6

ΔΑΠΑΝΕΣ ΔΙΑΦΜΙΣΗΣ

2004-2005 ... 74

ΚΕΦΑΛΑΙΟ

1:

ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ

1.

ΟΡΙΣΜΟΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ

1.1

Διάφοροι Ορισμοί

Οι Δημόσιες Σχέσεις είναι προϊόν της εξέλιξης της κοινωνίας του ανθρώπου.

Από τη στιγμή που ο άνθρωπος οργανώθηκε σε ομάδες, είτε συμβολικές, είτε επαγγελματικές, άσκησε και ανέπτυξε ενέργειες Δημοσίων Σχέσεων. Κατά το παρελθόν έχουν χρησιμοποιηθεί πολλοί ορισμοί για τις Δημόσιες Σχέσεις. Κρίνω σκόπιμο να παρουσιάσω μερικούς παρακάτω:

α) Σύμφωνα με τον ΟΕCΚΙ «Δημόσιες Σχέσεις είναι η συνειδητή, σχεδιασμένη και διαρκής προσπάθεια, που αποβλέπει στην δημιουργία και διατήρηση αμοιβαίας κατανόησης και εμπιστοσύνης στην κοινή γνώμη».

β) Το βρετανικό ινστιτούτο Δ.Σ. έχει τον εξής ορισμό: «Δημόσιες Σχέσεις είναι: η συστηματική και προγραμματισμένη, συνεχής και συνεπής προσπάθεια για τη δημιουργία και διατήρηση σχέσεων αμοιβαίας κατανόησης και καλής θέλησης ανάμεσα σε μια οργανωμένη ομάδα (ή άτομο) και το κοινό της».

γ) Η αμερικανική εταιρεία Δημοσίων Σχέσεων δίνει τον εξής ορισμό: «Δημόσιες Σχέσεις είναι ένα σύστημα μεθόδων και τεχνικών επικοινωνίας, οι οποίες στοχεύουν στη σωστή και ειλικρινή πληροφόρηση του κοινού μιας οργάνωσης, με στόχο την κατάκτηση της εμπιστοσύνης και της κατανόησής του.

δ) Σύμφωνα με τον ορισμό που διατυπώθηκε το

1994

στο παγκόσμιο συνέδριο του Μεξικού και από τότε είναι γνωστό σαν

<<Mexican Statement»:

«Δημόσιες Σχέσεις είναι η διαχείριση της φήμης σαν αποτέλεσμα των πράξεων, των μηνυμάτων και της αντίληψης των άλλων για αυτά». «Η πρακτική των

Δημοσίων Σχέσεων αντίστοιχα ορίζεται ως η διαδικασία μέσω της οποίας προφυλάσσεται η φήμη. Στοχεύει δε στην απόκτηση βαθύτερης κατανόησης και καλής θέλησης των ομάδων κοινών που εμπλέκονται μέσω της επίδρασης στην γνώμη τους και την συμπεριφορά του».

1.2

Λέξεις Κλειδιά στον Ορισμό των Δημοσίων Σχέσεων

Σύμφωνα με την Ένωση Εταιρειών Διαφήμισης

-

Επικοινωνίας οι λέξεις κλειδιά στον ορισμό των Δημοσίων Σχέσεων είναι: (ΕΕΔΕ:

1-2)

Εμπρόθετο: Όλες οι ενέργειες Δημοσίων Σχέσεων γίνονται με πρόθεση. Κάθε ενέργεια σχεδιάζεται για να επηρεάσει, να ενημερώσει, να κερδίσει κατανόηση και να συγκεντρώσει πληροφόρηση

/

αντιδράσεις όσων στοχεύει.

Προγραμματισμένο: Όλες οι ενέργειες Δημοσίων Σχέσεων έχουν οργάνωση.

Κάθε ενέργεια ανακαλύπτει λύσεις, οργανώνεται λεπτομερώς κάθε σκέλος της και έχει διάρκεια.

Συμπεριφορά: Οι Δημόσιες Σχέσεις βασίζονται σε συγκεκριμένες συμπεριφορές και πολιτικές. Καμία ενέργεια Δημοσίων Σχέσεων δεν μπορεί να δημιουργήσει υποστήριξη για μια επιχείρηση ή για έναν οργανισμό αν δεν την απασχολούν τα κοινωνικά θέματα.

Δημόσιο Συμφέρον: Κάθε ενέργεια Δημοσίων Σχέσεων πρέπει να στοχεύει στο αμοιβαίο συμφέρον τόσο της επιχείρησης ή οργανισμού όσο και του κοινού.

Αμφίδρομη Επικοινωνία: Στόχος των Δημοσίων Σχέσεων δεν είναι απλά και μόνο η μονομερής διάδοση πληροφορίας αλλά η ανάλυση και των αντιδράσεων του κοινού.

Λειτουργία της Διοίκησης: Οι Δημόσιες Σχέσεις είναι πάντα πιο αποτελεσματικές όταν αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της διαδικασίας λήψης αποφάσεων της Διοίκησης.

2.

ΙΣΤΟΡΙΚΉ ΑΝΑΔΡΟΜΉ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ

2.1

Οι Δημόσιες Σχέσεις Παγκόσμια

Οι Δημόσιες Σχέσεις είναι προϊόν της εξέλιξης της κοινωνίας του ανθρώπου.

Από τη στιγμή που ο άνθρωπος οργανώθηκε σε ομάδες, είτε συμβολικές είτε επαγγελματικές, άσκησε και ανέπτυξε ενέργειες Δημοσίων Σχέσεων.

Βλέπουμε λοιπόν ότι οι Δημόσιες Σχέσεις είναι κατεξοχήν προϊόν της κοινωνικής ζωής του ανθρώπου. Ιστορικά οι ενεργές Δημόσιες Σχέσεις υπήρχαν πάντα.

Παρακάτω γίνεται αναφορά στις πιο ιστορικές χρονολογίες στην διαμόρφωση των Δημοσίων Σχέσεων έως τη σημερινή του μορφή

(Lamar: 1-2).

• 1800

π.Χ. Το πιο πρόωρο παράδειγμα εκπαιδευτικού υλικού, η έκδοση αγροτικού δελτίου στην αρχαία Σουμερία με οδηγίες προς τους αγρότες ως προς τον τρόπο αύξησης της παραγωγής τους.

• 1

ος Αιώνας π.Χ. Οι Ρωμαίοι τοποθετούν σε νόμισμα τη φράση

Vox Popoli, Vox Dei,

«Η φωνή του λαού είναι η φωνή του Θεού».

•

15°ς Αιώνας μ.Χ. Η ανακάλυψη του τυπογραφείου

(1446

μ.Χ.) οδηγεί στις πρώτες εκδόσεις εντύπων.

• 1623

μ.Χ. Ο Πάπας Γρηγόριος δημιουργεί το κολλέγιο για την διάδοση της πίστης, η πρώτη παρουσία και χρήση των Δημοσίων Σχέσεων σε μεγάλη κλίμακα.

• 1809

μ.Χ. Το Υπουργείο Οικονομικών της Μ. Βρετανίας διορίζει εκπρόσωπο

Τύπου για να πληροφορεί την κοινή γνώμη πάνω σε θέματα επιχειρηματικής, εμπορικής και οικονομικής κατάστασης του κόσμου.

• 1854

μ.Χ. Τα ταχυδρομεία της Μ. Βρετανίας διορίζουν εκπρόσωπο Τύπου με αποστολή να εξηγήσει στο κοινό τις προσφερόμενες υπηρεσίες και τις δυνατότητες των βρετανικών ταχυδρομείων.

• 1850-1860.

Σιδηροδρομικές Εταιρείες στις Η.Π.Α. χρησιμοποιούν τη δημοσιότητα, τη διαφήμιση και τα φυλλάδια ώστε να προσελκύσουν τουρίστες και εποίκους στην Αμερικανική Δύση.

• 1889.

Το πρώτο τμήμα Δημοσίων Σχέσεων εμφανίζεται στην εταιρεία

Westinghouse.

• 1896.

Η πρώτη εμφάνιση οργανωμένης δημοσιότητας σε προεκλογικό αγώνα για την εκλογή του Προέδρου των Η.Π.Α.

• 1900.

Το πρώτο επαγγελματικό γραφείο δημοσιότητας

(Publicity Bureau)

ιδρύεται στην Βοστόνη και αποτελεί τον προάγγελο των γραφείων Δημοσίων Σχέσεων.

• 1906.

Η πρώτη εταιρεία Δημοσίων Σχέσεων ιδρύεται από τον

lvy Lee

στις Η.Π.Α.

• 1912.

Η κυβέρνηση της Μ. Βρετανίας κάνει για πρώτη φορά χρήση των Δημοσίων Σχέσεων όταν ο Υπουργός Οικονομικών

Lloyd George

οργάνωσε και προγραμμάτισε τις ομιλίες μιας ομάδας στελεχών με στόχο την εξήγηση του νέου συνταξιοδοτικού συστήματος.

• 1923.

Ο

Edward L. Bernays,

δημοσιεύει το <<Αποκρυσταλλώνοντας την κοινή γνώμη» και κάνει δημοφιλή τον όρο «Σύμβουλος Δημοσίων Σχέσεων». Επίσης την ίδια χρονιά διδάσκει το πρώτο μάθημα Δημοσίων Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.

•

Από το

1945

και μετά οι Δημόσιες Σχέσεις αναπτύχθηκαν ραγδαία σε όλο τον κόσμο. Ορισμένες από τις πιο σημαντικές ημερομηνίες μετά το

1945

είναι οι εξής:

);>-

1948.

Ιδρύεται η Αγγλική Εταιρεία Δημοσίων Σχέσεων.

Σήμερα η Μ. Βρετανία έχει πάνω από

100

εταιρείες Δημοσίων Σχέσεων.

);>-

1950.

Ιδρύεται η Διεθνής Ένωση Δημοσίων Σχέσεων.

);>-

1965.

Στην Αθήνα συγκεντρώνεται το Ευρωπαϊκό Κέντρο Δημοσίων

Σχέσεων, το οποίο υιοθετεί τον «Διεθνή Κώδικα Ηθικής των Δημοσίων Σχέσεων» γνωστό και ως «Κώδικας των Αθηνών».

2.2

Οι Δημόσιες Σχέσεις στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, η επιστήμη και οι τεχνικές των Δημοσίων Σχέσεων ως λειτουργία της διοίκησης της επιχείρησης άργησε να εφαρμοστεί. Κύρια φροντίδα αυτών που διοικούσαν ήταν να δημιουργήσουν κράτος, να θεμελιώσουν υπηρεσίες και να αναστηλώσουν το καταβεβλημένο ηθικό του κόσμου.

Η πρώτη εκδήλωση Δημοσίων Σχέσεων στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε το

1949

από την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία σε συνεργασία με το κράτος και το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Αφορμή στάθηκε ο εορτασμός των

1900

χρόνων από τον ερχομό του Αποστόλου Παύλου στην Ελλάδα.

Το

1951

ο Ε.Ο.Τ. με τη βοήθεια Αμερικανών ειδικών οργάνωσε τμήμα Δημοσίων Σχέσεων με στόχο την προβολή του ελληνικού κάλλους, των αρχαιοτήτων και του πολιτισμού μας.

Το

1960

ιδρύθηκε η Ελληνική Εταιρεία Δημοσίων Σχέσεων (ΕΕΔΣ), πέμπτη από τις εθνικές εταιρείες των ευρωπαϊκών χωρών (Μ. Βρετανίας, Γαλλίας, Βελγίου, Γερμανίας) και αποτελεί την εθνική επιστημονική ένωση των επαγγελματιών των Δημοσίων Σχέσεων και της Επικοινωνίας της χώρας μας. Η ΕΕΔΣ είναι ιδρυτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Δημοσίων Σχέσεων

(CERP)

και εκπροσωπεί την Ελλάδα σε αυτό το όργανο.

3.

οι ΒΑΣΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ

Σύμφωνα με την ΕΕΔΕ οι βασικές λειτουργίες των Δημοσίων Σχέσεων είναι η εξής: (ΕΕΔΕ:

1)

α) Συμβουλευτική: Σύμβουλος της διοίκησης μιας επιχείρησης ή οργανισμού σε θέματα σχέσεων, πολιτικής και επικοινωνίας.

β) Έρευνα: Προσδιορισμός των θέσεων και της συμπεριφοράς των ομάδων κοινού μιας επιχείρησης ή οργανισμού με στόχο την χάραξη στρατηγικής Δημοσίων Σχέσεων.

γ) Σχέσεις με τα ΜΜΕ: Συνεργασία με τα ΜΜΕ με στόχο την δημοσιότητα ή την ανταπόκριση στο ενδιαφέρον τους για την επιχείρηση.

δ) Δημοσιότητα: Η διάδοση πληροφοριών, προγραμματισμένων μηνυμάτων μέσα από επιλεγμένα ΜΜΕ με στόχο την προώθηση των μηνυμάτων μιας επιχείρησης ή οργανισμού χωρίς άμεση ή έμμεση χρέωση από τα μέσα.

ε) Εσωτερική Επικοινωνία: Η αμφίδρομη διάδοση πληροφορίας και η μεθοδευμένη επικοινωνία της εταιρείας ή οργανισμού προς τους εργαζόμενους σε αυτήν, με στόχο την ενημέρωση, την ανταπόκριση σε ζητήματα που τους απασχολούν, τη δημιουργία κινήτρων κ.λπ.

στ) Σχέσεις με την κοινωνία: Επικοινωνία που αφορά στη δημιουργία σχέσεων της επιχείρησης ή οργανισμού με την τοπική ή ευρύτερη κοινωνία, στη δημιουργία γνώσης και κατανόησης του ρόλου και της δραστηριότητας της επιχείρησης και στη δημιουργία ενός θετικού κλίματος γύρω από αυτήν.

ζ)

Public Affairs:

Αποτελεσματική ανάμιξη μιας επιχείρησης ή οργανισμού στο πολιτικό γίγνεσθαι και η διαδικασία προσαρμογής της στις προσδοκίες της κοινής γνώμης.

η)

Lobbying:

Επικοινωνία που αφορά στην ανάπτυξη των σχέσεων και της επιρροής μιας επιχείρησης ή οργανισμού με κρατικούς, δημόσιους, θεσμικούς και νομοθετικούς φορείς.

θ) Διαχείριση Θεμάτων: Αναγνώριση και παρακολούθηση επίκαιρων και αμφtλεγόμενων θεμάτων που απασχολούν ευρύτερα την κοινή γνώμη και επηρεάζουν τη λειτουργία της επιχείρησης ή οργανισμού.

ι) Χρηματοοικονομικές Σχέσεις: Επικοινωνία που αφορά στη δημιουργία και διατήρηση της εμπιστοσύνης των επενδυτών και στο κτίσιμο καλών σχέσεων με τον ευρύτερο χρηματοοικονομικό χώρο.

κ) Κλαδικές Σχέσεις: Αφορά τη δημιουργία και ανάπτυξη σχέσεων με άλλες επιχειρήσεις του κλάδου και με κλαδικές ενώσεις.

λ) Διοργάνωση Εκδηλώσεων

(Event Management):

Ο σχεδιασμός και η διαχείριση μιας εκδήλωσης με αντικείμενο την ανάπτυξη του ενδιαφέροντος για μια επιχείρηση ή οργανισμό Ι προϊόν.

μ)

Marketing

Δημοσίων Σχέσεων: Συνδυασμός ενεργειών με στόχο την πώληση προϊόντος, υπηρεσίας ή ιδέας

-

οι ενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν δημοσιότητα, έντυπο και άλλο υλικό, συμμετοχή σε εκθέσεις, εκδηλώσεις κ.λπ.

4.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ οι ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι επικοινωνίας παρεμφερείς με τις Δημόσιες Σχέσεις.

Αυτές είναι:

α) Το μάρκετινγκ β) Η προπαγάνδα γ) Η δημοσιότητα δ) Η Διαφήμιση

Οι παραπάνω τρόποι επικοινωνίας όπως και οι Δημόσιες Σχέσεις απευθύνονται στο κοινό και επιδιώκουν ένα σκοπό που για την καθεμία από αυτές είναι διαφορετικός. Ανάλογα με τον σκοπό επιδίωξης χρησιμοποιούν εκείνα τα μέσα που είναι πιο αποτελεσματικά γι' αυτές. Υπάρχουν διαφορές όμως ανάμεσα σε αυτές τις Δημόσιες Σχέσεις.

4.1

Δημόσιες Σχέσεις και Μάρκετινγκ

Το

marketing

η Αγορολαγία -κατά μία απόδοση στην ελληνική γλώσσα- είναι η επιστήμη της αγοράς που ασχολείται με τη δημιουργική δράση και συνεργασία εκείνων των υπηρεσιών, λειτουργιών και διαδικασιών που συμπλέκονται στον τελικό σκοπό κάθε επιχειρηματικής δραστηριότητας και την επιδίωξη του κέρδους από τη σχέση επιχείρησης και πελάτη. Το

marketing

επιδιώκει:

α) Τον προσανατολισμό της παραγωγής στις επιθυμίες του καταναλωτή.

β) Την δημιουργία νέων προϊόντων για την καλύτερη ικανοποίηση αυτής της επιθυμίας.

γ) Τη διευκόλυνση του καταναλωτή να ικανοποιήσει τις επιθυμίες του με το συγκεκριμένο προϊόν.

δ) Την αύξηση του κέρδους.

Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων ερευνώνται διάφορες δραστηριότητες όπως: η τιμολόγηση, η συσκευασία, η διαφήμιση, η προώθηση των πωλήσεων κ.ά.

Για να λειτουργήσει το μάρκετινγκ απαιτείται μια ειδική τεχνική που διακρίνεται σε δύο βασικούς τομείς:

α) Την τεχνική της έρευνας των συνθηκών της αγοράς β) Την πολιτική της κατάκτησης της αγοράς

Συσχετίζοντας τις λειτουργίες του μάρκετινγκ και των Δημοσίων σχέσεων παρατηρούμε τα εξής:

α) Οι Δημόσιες Σχέσεις και το Μάρκετινγκ μοιράζονται κάποιο κοινό έδαφος β) Οι Δημόσιες Σχέσεις διαφέρουν σε προοπτικές όσο και στις ιδιότητές τους.

γ) Οι Δημόσιες Σχέσεις πολλές φορές εξυπηρετούν τις ανάγκες του μάρκετινγκ.

δ) Υπάρχει μεγάλη αλληλεξάρτηση μεταξύ τους.

4.2

Δημόσιες Σχέσεις και Προπαγάνδα 4.2.α Γενικά

Εκτός από το μάρκετινγκ, μια άλλη λειτουργία παρεμφερής με τις Δημόσιες Σχέσεις είναι η Προπαγάνδα. Η Προπαγάνδα είναι φαινόμενο που παρουσιαζόταν και στους πρωτόγονους λαούς. Αν παρατηρούμε κάποια μορφή Προπαγάνδας στους αρχαίους πολιτισμούς π.χ. στον αιγυπτιακό, κινέζικο, ελληνικό αυτή η Προπαγάνδα

διαφέρει ουσιαστικά από τη σύγχρονη, γιατί ήταν ατομική ενώ σήμερα είναι μαζική Προπάγανδα.

Στην αρχαία Ελλάδα η Προπαγάνδα πήρε τη γνήσια και ουσιαστική της έννοια που ήταν: (Μαγνήσαλης:

100)

α) Καλή (πληροφόρηση, διάδοση ιδεών, ρήτορες).

β) Κακή (διαστρέβλωση έννοιας γεγονότων, εξυπηρέτηση ιδίων σκοπών, δημαγωγοί).

Στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία η Προπαγάνδα έχει δύο κατευθύνσεις:

α) τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης,

β) τη δημιουργία ψυχολογικού πολέμου εναντίον των εχθρών της Αυτοκρατορίας.

Στον Μεσαίωνα η προπαγάνδα εξυπηρετεί εθνικούς, φυλετικούς και θρησκευτικούς σκοπούς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η Καθολική Εκκλησία τον Ιανουάριο του

1622,

καθώς ο Πάπας Γρηγόριος

XV

αναθεωρούσε την κατάσταση της Εκκλησίας στην Ευρώπη, συνειδητοποίησε ότι η Καθολική Εκκλησία έχανε έδαφος από τον Προτεσταντισμό. Έτσι τον Ιούνιο του

1622,

δημιούργησε τη

Sacra Congregatro Christiano Nomini Propaganda

Πίο γνωστή ως <<Κοινότητα για τη διάδοση της πίστης». Η προπαγάνδα ήταν μαζικής κλίμακας και κατεύθυνσής της ήταν όχι το άτομο αλλά οι «μάζες της Αμερικής» και οι προτεσταντικοί πληθυσμοί της Ευρώπης. Στόχος ήταν οι μάζες να υιοθετήσουν «εθελοντικά» τον καθολικισμό

(Qualter:3).

Στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο όπως και στον Β' γίνεται μαζική χρήση της Προπαγάνδας. Στη σημερινή εποχή με τη χρήση των ΜΜΕ γίνεται όργανο διεθνούς και εθνικής πολιτικής.

4.2.β Ορισμοί Προπαγάνδας

Πολλοί είναι οι ορισμοί που έχουν δοθεί στην προσπάθεια να καθοριστεί εννοιολογικά το φαινόμενο της Προπαγάνδας. Μεταξύ αυτών ο Καθηγητής του

Harvard University:

α)

Howard Laswell:

«Η Προπαγάνδα είναι ο έλεγχος της άποψης από τα σημαντικά σύμβολα ή σαν να λέμε πιο συγκεκριμένα και με λιγότερη ακρίβεια από τις ιστορίες, τις φήμες, τις εκθέσεις, τις εικόνες και άλλες μορφές επικοινωνίας. Υπάρχει μια ανάγκη για μια λέξη που σημαίνει την παραγωγή

σκόπιμης μονόπλευρης δήλωσης σε ένα μαζικό ακροατήριο. Επιλέξτε την

«Προπαγάνδα» ως αυτήν τη λέξη».

β)

Charles

Α.

Siepmamn:

«Η Προπαγάνδα είναι οργανωμένη πειθώ».

γ) Ο ψυχολόγος και ανιψιός του

Sigmund Freud

και πρωτοπόρος στην αποκωδικοποίηση της προπαγάνδας Ε.

L. Bernays: (Bernays:7-8)

«Προπαγάνδα είναι η συνεπής και συνεχής προσπάθεια δημιουργίας ή διαμόρφωσης γεγονότων επηρεασμού των σχέσεων ενός κοινού μιας επιχείρησης, μιας ιδέας ή μιας ομάδας.

4.2.γ Είδη Προπαγάνδας

Διάφορα είναι τα κριτήρια προσδιορισμού των ειδών της Προπαγάνδας. Μεταξύ αυτών είναι οι μέθοδοι, τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και οι τομείς δράσης.

(Μαγνήσαλης:

102)

Με βάση τις μεθόδους είναι δύσκολο να προσδιορισθούν όλα τα είδη της Προπαγάνδας λόγω των διαφόρων ειδών μεθόδων. Π.χ. η μέθοδος των συμβόλων, προκήρυξης συνθημάτων κ.λπ.

Με βάση τα μέσα επικοινωνίας είναι σχετικά εύκολο να προσδιοριστούν τα είδη της Προπαγάνδας. Ως μέσο προσδιορισμού είναι ο τύπος του μέσου π.χ. προπαγάνδα τύπου, ραδιοφώνου, τηλεόρασης, κινηματογράφου. Με βάση τους τομείς δράσης της είναι εύκολος ο προσδιορισμός της Προπαγάνδας. Π.χ. πολιτική προπαγάνδα, θρησκευτική προπαγάνδα, στρατιωτική προπαγάνδα κ.λπ.

4.2.δ Διαφορές και Κοινά Σημεία Προπαγάνδας και Δημοσίων Σχέσεων Τα κοινά σημεία της Προπαγάνδας και των Δημοσίων Σχέσεων είναι:

α) Απευθύνονται και οι δύο σε ένα κοινό β) Χρησιμοποιούν τα ίδια μέσα επικοινωνίας

γ) Είναι και οι δύο διοικητικές λειτουργίες μόνιμης βάσης

Οι διαφορές της Προπαγάνδας και των Δημοσίων σχέσεων είναι:

α) Η Προπαγάνδα αποτείνεται στο συναίσθημα και στα πάθη, προσπαθεί να επιβληθεί στα άτομα και να αποσπάσει με κάθε μέσο την παραδοχή. Οι

Δημόσιες Σχέσεις αποτείνονται στη λογική του ανθρώπου, σέβονται την κρίση του και προσπαθούν να τον οδηγήσουν στη διαμόρφωση ελεύθερης γνώμης.

β) Αμετακίνητος στόχος των Δημοσίων Σχέσεων είναι ο διάλογος. Αντίθετα η Προπαγάνδα χρησιμοποιεί τον μονόλογο και επιζητεί την ανεπιφύλαχτη προσχώρηση.

γ) Οι μέθοδοι των Δημοσίων Σχέσεων περιλαμβάνουν την πλήρη ειλικρίνεια, η Προπαγάνδα εάν χρειαστεί κρύβει τα γεγονότα.

4.3

Δημόσιες Σχέσεις και Διαφήμιση

4.3.1

Γενικά

Η Διαφήμιση είναι μια ακόμα λειτουργία παρεμφερής με τις Δημόσιες Σχέσεις.

Το ξεκίνημα της Διαφήμισης θα πρέπει να αναζητηθεί στα βάθη της ιστορίας. Η ανάπτυξη του εμπορίου συνδέεται στενά με την εξέλιξη της Διαφήμισης. Η Διαφήμιση στην Αρχαία Ελλάδα και Ρώμη γινόταν διαμέσου εμπορικών κηρύκων, επιγραφών, τοιχοκολλήσεων, εμπορικών εκθέσεων κ.λπ. Κατά τον Μεσαίωνα υπάρχει στασιμότητα της Διαφήμισης. Από την εφεύρεση του τυπογραφείου και μετά παρατηρείται τεράστια εξέλιξη στην πορεία της Διαφήμισης.

Για να φτάσει στη σημερινή της μορφή η Διαφήμιση συντέλεσαν διάφοροι παράγοντες όπως ελευθερία του εμπορίου, μαζική παραγωγή, ανάπτυξη των επικοινωνιών κ.λπ.

4.3.2

Ορισμοί Διαφήμισης

Διάφοροι ορισμοί υπάρχουν για τη Διαφήμιση αλλά μπορούμε να τους κατατάξουμε σε δύο κατηγορίες:

α) Γενικούς όπως λ.χ.: Η Διαφήμιση είναι παγκόσμια δραστηριότητα με ένα κοινό στόχο: τη μαζική επικοινωνία για εμπορικούς σκοπούς.

β) Ειδικούς ορισμούς, οι οποίοι προσδιορίζουν την έννοια της Διαφήμισης από άποψη ειδική (εμπορική, τεχνική κ.λπ.). Παράδειγμα ειδικού ορισμού:

Διαφήμιση είναι το σύνολο των μέσων προβολής, με τα οποία επιδιώκεται η απόκτηση νέας πελατείας ή η διατήρηση της ήδη υφισταμένης.

4.3.3

Είδη Διαφήμισης

Τα κριτήρια προσδιορισμού των ειδών Διαφήμισης είναι διάφορα. Μερικά από αυτά είναι:

α) Χρόνου (Εκτακτη-Τακτική)

β) Τρόπου Επικοινωνίας (Εμμεση-Άμεση)

γ) Μέσου Επικοινωνίας (Διαφήμιση τηλεόρασης, ραδιοφώνου, τύπου κ.λπ.) δ) Γεωγραφικού Χώρου (Τοπική, Διεθνής κ.λπ)

ε) Στόχου (Υπομνηστική, Πληροφοριακή)

4.3.4

Διαφορές και Κοινά Σημεία Διαφήμισης και Δημοσίων Σχέσεων

Πολύς κόσμος συγχέει τη Διαφήμιση με τις Δημόσιες Σχέσεις, παρόλο τις σημαντικές διαφορές μεταξύ τους όπως

(Minor: 1-2):

α) Έλεγχο: Στη Διαφήμιση έχεις πλήρη έλεγχο του μηνύματος, των μέσων μαζικής ενημέρωσης, της συχvότητας του μηνύματος διότι εσύ πληρώνεις. Το αντίθετο συμβαίνει με τις Δημόσιες Σχέσεις, όπου ο έλεγχος περνά στους εκδότες και στους συντάκτες που υπαγορεύουν το περιεχόμενο των Δημοσίων Σχέσεων ή των προγραμμάτων τους.

β) Αξιοπιστία: Η Διαφήμιση όσο έξυπνη, διασκεδαστική ή ελκυστική και εάν είναι εξυπηρετεί τον εαυτό της. Αντίθετα οι Δημόσιες Σχέσεις φιλτράρονται από τους εκδότες και δημοσιογράφους και ελέγχονται εάν είναι αξιόπιστες και εάν έχουν ενδιαφέρον για το ακροατήριο.

γ) Σαφήνεια: Η Διαφήμιση χρησιμοποιεί διάφορες μεθόδους ώστε να επηρεάσει το κοινό. Οι διαφημιστές ελπίζουν ότι θα θυμηθείτε τον αγγελιοφόρο. Αντίθετα, οι Δημόσιες Σχέσεις είναι βασισμένες στις πληροφορίες και όχι στην αποπλάνηση.

δ) Κύκλος Ζωής: Ο κύκλος ζωής της Διαφήμισης εξαρτάται από το πρόγραμμα και το κόστος τοποθέτησής της σε ένα Μέσο Μαζικής Ενημέρωσης. Αντίθετα, ένα μήνυμα Δημοσίων σχέσεων συμβαίνει μια και μόνη φορά. Τα Μέσα

Ενημέρωσης μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις επαναλαμβάνουν ένα μήνυμα Δημοσίων Σχέσεων.

ε) Κόστος: Η Διαφήμιση δεν μπορεί να συγκριθεί από πλευράς κόστους με τις Δημόσιες Σχέσεις. Η Διαφήμιση στοιχίζει πάρα πολύ ενώ οι Δημόσιες Σχέσεις όχι.

Τα κύρια κοινά σημεία μεταξύ της Διαφήμισης και των Δημοσίων Σχέσεων είναι τα παρακάτω:

α) Οι Δημόσιες Σχέσεις και η Διαφήμιση απευθύνονται στο κοινό.

β) Οι Δημόσιες Σχέσεις και η Διαφήμιση χρησιμοποιούν τα ίδια μέσα μαζικής επικοινωνίας.

5.

ΤΟΣΧΕΔΙΟΔΡΑΣΗΣΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝΣΧΕΣΕΩΝ

(PUBLIC RELATION PLAN)

5.1

Εισαγωγή

Η επιτυχία ειδικά στον κόσμο των επιχειρήσεων σπάνια είναι τυχαία. Οι πιο επιτυχημένες εταιρείες ξεκινούν με καλά επεξεργασμένα σχέδια και ακολουθούν πρώτα αυτά τα σχέδια έως την ολοκλήρωσή τους δηλαδή μέχρι όλοι οι στόχοι που έχουν καθοριστεί στα σχέδια να έχουν επιτευχθεί.

Ένα σχέδιο Δημοσίων Σχέσεων καθορίζει το ακροατήριο, θέτει στόχους και καθιερώνει προτεραιότητες. Ενώ οι στόχοι των Δημοσίων Σχέσεων έχουν συνήθως σχέση με τη δημοσιότητα, οι συγκεκριμένοι στόχοι ενός σχεδίου Δημοσίων Σχέσεων είναι ευδιάκριτοι.

Το πολιτιστικό, οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον μέσα στο οποίο μπορεί να διαμορφωθεί ένα πλάνο Δημοσίων Σχέσεων συνεχώς αλλάζει. Με κάθε αλλαγή έρχεται και η ευκαιρία αναδιαμόρφωσης ενός σχεδίου δράσης Δημοσίων Σχέσεων.

Συνήθως οι Δημόσιες Σχέσεις είναι μέρος του

Marketing

ενός οργανισμού ή μιας εταιρείας και το σχέδιο

Marketing

αποτελεί τον οδηγό των Δημοσίων Σχέσεων.

Σύμφωνα με τον

Edward L. Bernays:

<<'Όπως ο Χριστόφορος Κολόμβος, μπορείς να πλεύσεις προς τη Δύση και να ανακαλύψεις νέα γη τυχαία. Αν όμως έχεις

χάρτες μπορείς να κάνεις περισσότερα, μπορείς να φτάσεις σε έναν προορισμό που έχεις αποφασίσει εκ των προτέρων. Είναι ο προσεκτικός προγραμματισμός περισσότερο αποτιδήποτε άλλο που ξεχωρίζει τις σύγχρονες Δημόσιες σχέσεις από την παλαιομοδίτικη τακτική της δημοσιότητας και της προπαγάνδας».

Τα κύρια στοιχεία που περιλαμβάνει ένα πλάνο Δημοσίων Σχέσεων είναι

(Marconi: 30-31):

•

Η ανάλυση της κατάστασης

•

Ο καθορισμός των στόχων

•

Επιλογή των μέσων και των μηνυμάτων

•

Εφαρμογή

•

Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων

5.2

Η Ανάλυση της Κατάστασης

Η ανάλυση της κατάστασης συνοψίζει εν συντομία την επικρατούσα κατάσταση δεδομένου ότι έχει επιπτώσεις στην εταιρεία ή οργανισμό σε σχέση με την αγορά, τους πελάτες, επενδυτές, νομοθέτες, τον ανταγωνισμό και τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας. Η ανάλυση της κατάστασης πρέπει να υπακούει σε τρεις κανόνες

(Marconi: 30-31):

•

Να βασίζεται σε μια λεπτομερή έρευνα

•

Να είναι αντικειμενική

•

Να γίνεται με εντιμότητα

Δεν υπάρχει υποκατάστατο στο να γνωρίζει καλά κάποιος την αγορά που δραστηριοποιείται. Απαραίτητο είναι επίσης να γνωρίζεις και τη γνώμη της αγοράς για την εταιρεία σε σχέση με τον εαυτό του αλλά και με τον ανταγωνισμό. Γι' αυτό και η έρευνα αγοράς είναι απαραίτητη για μια επιτυχημένη ανάλυση της κατάστασης.

Η ανάλυση της κατάστασης περιέχει όλες τις πληροφορίες και τα στοιχεία που συλλέγονται για το εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον μιας εταιρείας ή οργανισμού. Πληροφορίες ή και στοιχεία για το εσωτερικό περιβάλλον μιας εταιρείας ή οργανισμού μπορούν ν' αναζητηθούν π.χ.(

Miyarnoto: 3):

•

Στη δήλωση αποστολής, στην ιστορία και στην οργανωτική δομή.

•

Σε καταλόγους, βιογραφικά σημειώματα των ανωτέρων υπαλλήλων.

•

Στις αναλυτικές περιγραφές προγραμμάτων, προϊόντων, υπηρεσιών κ.λπ.

•

Στα στατιστικά στοιχεία των πόρων, του προϋπολογισμού και του προσωπικού.

•

Με προσωπικές συνεντεύξεις με τους αρμόδιους υπαλλήλους που μπορούν να συνεισφέρουν στη λύση του προβλήματος.

•

Στα αντίγραφα των οδηγιών και διαδικασιών που έχουν σχέση με το πρόβλημα.

•

Αναλυτική περιγραφή του τρόπου που αντιμετωπίζεται το πρόβλημα αυτή τη στιγμή.

•

Στις λίστες και την περιγραφή των τωρινών μέσων επικοινωνίας.

Πληροφορίες και στοιχεία για το εξωτερικό περιβάλλον μιας εταιρείας ή οργανισμού μπορούν να αναζητηθούν π.χ.(

Miyamoto: 3):

•

Στα αποκόμματα των εφημερίδων, περιοδικών, εμπορικών δημοσιεύσεων που αφορούν την εταιρεία και το πρόβλημά της.

•

Στις αναφορές του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης

•

Στην ανάλυση της κάλυψης του γεγονότος από τα ΜΜΕ

•

Στους καταλόγους των ατόμων και ομάδων που μοιράζονται την αντίληψη αλλά και την αγωνία τους για την εταιρεία ή οργανισμό.

•

Σε έρευνες της κοινής γνώμης για την επιχείρηση και το πρόβλημά της.

•

Σε καταλόγους κυβερνητικών υπαλλήλων, νομοθετών που έχουν τη δύναμη επηρεασμού της εταιρείας και του προβλήματός της.

•

Στα αντίγραφα νόμων και αποφάσεων που έχουν σχέση με την εταιρεία και το πρόβλημά της.

•

Σε αντίγραφα δημοσιευμένης έρευνας με θέμα σχετικό με το πρόβλημα της εταιρείας.

5.3

Ο Καθορισμός των Στόχων

Ο καθορισμός των στόχων ενός σχεδίου Δημοσίων Σχέσεων βοηθάει στην αναγνώριση των ενεργειών των Δημοσίων Σχέσεων που είναι απαραίτητες για την εταιρεία ή οργανισμό.

Η διαδικασία καθορισμού των στόχων πρέπει πάντα να λαμβάνει υπόψη τις ανησυχίες του στοχευόμενου κοινού ή αγοράς και να διασφαλίζει ότι δεν υπάρχει