ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ-ΠΕΛΛΑΣ (ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ-ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ)

(1)

ΣΧΟΛΗ ΣΤΕΦ

ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΑΣ

ΤΙΤΛΟΣ ΘΕΜΑΤΟΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ-ΠΕΛΛΑΣ (ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ-ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ)

Όνομα Σπουδαστή: ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

ΑΕΜ: 4663

Επιβλέπων Καθηγητής: ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΝΙΚΟΛΑΙΔΗΣ

ΚΑΒΑΛΑ 2010

(2)

Ευχαριστώ την Δ.Ε.Υ.Α.Γ ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ για την βοήθεια τους στην πραγματοποίηση αυτής της εργασίας καθώς και για την παραχώρηση των τεχνικών σχεδίων.Επίσης ευχαριστώ όλους τους καθηγητές μου σε όλη την διάρκεια των σπουδών μου για τις γνώσεις που μου παρείχαν.Και τέλος ευχαριστώ όλη την οικογένειά μου (κυρίως την αδερφή μου και τον άντρα μου) που ήταν πάντα δίπλα μου σε ότι χρειάστηκα.

ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ ΣΤΟΝ ΓΙΟ ΜΟΥ!

(3)

1.1 Εισαγωγικές έννοιες

...11

1.1.1 Για την προστασία του περιβάλλοντος...11

1.1.2 Επεξεργασία του νερού...12

1.1.3 Από τι μολύνεται το νερό...13

1.1.4 Που οφείλεται η ρύπανση...13

1.1.5 Η πρόληψη της ρύπανσης...13

1.1.6 Τι είναι ο βιολογικός καθαρισμός...14

1 .1.7 Τι είναι ένας αυτόνομος βιολογικός καθαρισμός...15

1.1.8 Αποχέτευση...16

1.1.9 Αποχέτευση λυμάτων...16

1.1.10 Αποχέτευση ομβρίων...16

1.1.11 Τι είναι κέντρα βιολογικού καθαρισμού...16

1.1.12 Γιατι πρεπει τα λύματα να καθαρίζονται στα κέντρα βιολογικού καθαρισμού πριν διοχετευτουν στη θάλασσα...17

1.1.13 Τι πετυχένουμε με τον βιολογικό καθαρισμό των λυμάτων...17

1.1.14 Τα συνήθη προβλήματα των εγκαταστάσεων αποχέτευσης...17

1.2 Η ΠΕΛΛΑ...…...18

1.2.1 Γενικά στοιχεία...18

1.2.2 Η πόλη των Γιαννιτσών...19

1.2.3 ΔΕΥΑΓ Γιαννιτσών...19

1.2.4 Νομός Πέλλας... …..20

1.2.5 Απαιτούμενα έργα διαχειρησης αστικων λυμάτων στο νομό...20

1.2.6 Η Παρούσα κατάσταση της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων στη Κεντρική Μακεδονια...21

1.2.7 Μέθοδοι επεξεργασίας στη Κεντρική Μακεδονία... ...21

1.2.8 Προβλήματα λειτουργίας...22

1.3 Επιλογή του τεχνολογικού σχεδίου του καθαρισμού των

(4)

βοθρολυμάτων...23

1.3.1 Οι μακροπρόθεσμοι μέθοδοι του βιολογικού καθαρισμού των βοθρολυμάτων...23

1.3.2 Μοντέρνα συστήματα καθαρισμού...24

1.3.3 Προέλευση απορριμμάτων...24

1.3.4 Ποσότητα απορριμμάτων...25

1.3.5 Οι μέθοδοι του καθαρισμού των λυμάτων...25

1.3.6 Πως λειτουργούν οι μονάδες...26

1.3.7 ∆ιαχείριση και επεξεργασία υγρών αποβλήτων...27

1.3.8 Μέθοδοι επεξεργασίας υγρών αποβλήτων...28

1.3.9 Φυσικοχηµικές µέθοδοι επεξεργασίας...29

1.3.9.1 Εξισορρόπηση...29

1.3.9.2 Εξουδετερωση...29

1.3.9.3 Θρόµβωση – κροκίδωση...29

1.3.9.4 Καθίζηση …...30

1.3.9.5 Χηµική Kαθίζηση...30

1.3.9.6 Χηµική Οξείδωση... 31

1.3.9.7 Οξείδωση µε υγρό αέρα (wet air)...32

1.3.9.8 Απογύµνωση (Stripping)...32

1.3.9.9 ∆ιήθηση...33

1.3.9.10 Αµ

µόφιλτρα...

33

1.3.9.11 Γη διατόµων... 33

1.3.9.12 Φίλτρα πολλαπλών στρωµάτων (multimedia)... 34

1.3.9.13 Μεµβράνες... 34

1.3.9.14 Ενεργός άνθρακας... 35

1.3.9.15 Ιοντοανταλλαγή …... 36

1.3.10 Βιολογικές µέθοδοι... 36

1.3.11 Αερόβιες µέθοδοι... 37

1.3.11.1 Πάχυνση και διήθηση... 37

(5)

1.3.11.2 Περιστρεφόµενα βιολογικά φίλτρα επαφής (RBC).... 37

1.3.11.3 Αντιδραστήρες ρευστοστερεού στρώµατος (κλίνης)... 38

1.3.11.4 Μέθοδοι µη-προσαρτηµένης αύξησης... 38

1.3.11.5 Ενεργός Ιλύς... 39

1.3.12 Αναερόβιες βιολογικές µέθοδοι επεξεργασίας... 40

1.3.13 Μέθοδοι επεξεργασίας απορριμμάτων... .. 43

1.3.13.1 Καύση Απορριμμάτων... 44

1.3.13.2 Περιγραφή της διαδικασίας της καύσης... 44

1.3.13.3 Πλεονεκτήματα – μειονεκτήματα... 45

1.3.14 Στάδια επεξεργασίας λυμάτων... 46

1.3.14.1 Πρωτοβάθμια επεξεργασία... 46

1.3.14.2 Δευτεροβάθμια Επεξεργασία... 46

1.3.14.3 Τριτοβάθμια Επεξεργασία …... . 46

1.3.15 Μη συμβατικές μέθοδοι επεξεργασίας λυμάτων... 47

1.3.16 Διαχείριση Λάσπης... 47

1.3.17 Αναερόβια χώνευση... 47

1.3.18 Αεροβική χώνευση... 48

1.3.19 Διάθεση της λάσπης... 48

Β ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2.1 Γενική περιγραφή και τεχνικές προδιαγραφές των εγκαταστάσεων Επεξεργασίας λυμάτων Γιαννιτσων...48

2.1.1 ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΕΝΙΚΑ...49

2.1.2 Βοθλολύματα- Αγροτικά και Βιομηχαικά απόβλητα...50 2.2 ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΩΝ

(6)

ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ...51

2.2.1 Επεξεργασία λυμάτων...51

2.2.2 Επεξεργασία ιλύος...52

2.2.3 Παροχές και φορτία σχεδιασμού...52

2.3 ΕΡΓΑ ΕΙΣΟΔΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΛΥΜΑΤΩΝ...53

2.3.1 Φρεάτιο Εισόδου Λυμάτων...53

2.3.2 Αντλιοστάσιο Ανύψωσης Λυμάτων...54

2.3.3 Εσχάρες...57

2.3.4 Μετρητής παροχής...58

2.3.5 Εξαμμωση – απολίπωση...60

2.3.6 Μηχανική αεριζόμενη εξάμμωση-απολύμανση...61

2.3.7 Φρεάτιο διανομής... .63

2.3.8 Αγωγός παράκαμψης... .63

2.4 MONAΔΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ... .63

2.4.1 Το σύστημα του αερισμού που επιλέχτηκε είναι:...64

2.4.2 Δεξαμενές τελικής καθίζησης...66

2.4.3 Αντλιοστάσιο δευτεροβάθμιας ιλύος...68

2.4.4 Απολύμανση των επεξεργασμένων λυμάτων...69

2.4.5 Μηχανική πάχυνση της ιλύος...70

2.4.6 Αντλιοστάσιο παχυνθείσης ιλύος...71

2.4.7 Μηχανική αφυδάτωση ιλύος...72

2.4.8 Αντλιοστάσιο στραγγιδίων …...74

2.4.9 Κτίριο Διοίκησης...75

2.4.10 Ηλεκτροπαραγωγό Ζεύγος...76

2.4.11 Διαμόρφωση περιοχής...

...

.76

Γ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

3.1 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΛΥΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ

(7)

ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ...76

3.1.1 ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΙΣΟΔΟΥ - ΠΑΡΑΚΑΜΨΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ.79 3.1.1.1 Εξοπλισμός φρεατίου εισόδου...79

3.1.1.2 Τεχνικά Χαρακτηριστικά Εξοπλισμού...80

3.1.2 ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟ ΕΙΣΟΔΟΥ...81

3.1.2.1 Εξοπλισμός αντλιοστασίου εισόδου...82

3.1.3 ΕΣΧΑΡΩΣΗ...83

3.1.3.1 Εξοπλισμός κτιρίου εσχάρωσης...84

3.1.4 ΜΕΤΡΗΣΗ ΠΑΡΟΧΗΣ Δομικά...87

3.1.4.1 Μετρητής παροχής...88

3.1.4.2 Αισθητήριο Στάθμης...88

3.1.4.3 Πομπός Σήματος...89

3.1.4.4 Όργανο Στιγμιαίας Ένδειξης Παροχής...89

3.1.4.5 Καταγραφικό Παροχής...89

3.1.5 ΕΞΑΜΜΩΣΗ – ΛΙΠΟΣΥΛΛΟΓΗ...89

3.1.5.1 Εξοπλισμός δίδυμου εξαμμωτή – λιποσυλλέκτη...90

3.1.6 ΜΕΡΙΣΤΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΔΕΞΑΜΕΝΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ...93

3.1.6.1 Εξοπλισμός μεριστή παροχής...93

3.1.6.2 Θυροφράγματα...94

3.1.7 ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ...94

3.1.7.1 Εξοπλισμός δεξαμενών βιολογικής αποφωσφόρωσης...95

3.1.7.3 Εξοπλισμός δεξαμενών απονιτρικοποίησης...96

3.1.7.5 Εξοπλισμός δεξαμενών αερισμού...98

3.1.7.6 Τεχνικά Χαρακτηριστικά Εξοπλισμού...100 3.1.7.7 Έλεγχος Λειτουργίας των Βιολογικών Αντιδραστήρων

(8)

3.1.8 ΜΕΡΙΣΤΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΔΕΞΑΜΕΝΩΝ ΚΑΘΙΖΗΣΗΣ...104

3.1.8.1 Μεριστής παροχής...104

3.1.9 ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΚΑΘΙΖΗΣΗΣ Δομικά...105

3.1.9.1 Δεξαμενές καθίζησης...106

3.2 ΦΡΕΑΤΙΟ ΣΎΛΛΟΓΗΣ ΚΑΘΑΡΩΝ ΥΓΡΩΝ...107

3.2.1 Φρεάτιο συλλογής καθαρών υγρών...108

3.2.2 Τεχνικά Χαρακτηριστικά Εξοπλισμού...108

3.3 ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ...109

3.

3.1 Μονάδες απολύμανσης...109

3.3.2 ΜΟΝΑΔΑ ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗΣ ΜΕ ΥΠΕΡΙΩΔΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ (UV)...110

3.3.3 Στοιχεία που τοποθετούνται στο κανάλι...112

3.4 ΔΕΞΑΜΕΝΗ ΤΕΛΙΚΗΣ ΟΞΎΓΟΝΩΣΗΣ...115

3.4.1 Εξοπλισμός μονάδας τελικής οξυγόνωσης...116

3.5 ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΛΑΣΠΗΣ...119

3.6 ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΑ ΑΝΑΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΣΕΙΑΣ ΙΛΥΟΣ...120

3.6.1 Εξοπλισμός αντλιοστασίου ιλύος...120

3.7 ΔΕΞΑΜΕΝΗ ΟΜΟΓΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΙΛΥΟΣ...123

3.7.1 Εξοπλισμός δεξαμενής ομογενοποίησης... .125

3.8 ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟ ΟΜΟΓΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΙΛΥΟΣ...…..128

3.8.1 Εξοπλισμός αντλιοστασίου...128

3.9 ΜΟΝΑΔΕΣ ΠΑΧΥΝΣΗΣ – ΑΦΥΔΑΤΩΣΗΣ...129

3.9.1 Εξοπλισμός μονάδων πάχυνσης – αφυδάτωσης...130

(9)

3.9.2 Τύμπανα πάχυνσης...131

3.9.4 Ταινιοφιλτροπρέσσες αφυδάτωσης...132

3.9.4.1 Ζώνη αφυδάτωσης με βαρύτητα...133

3.9.4.2 Σφηνοειδής ζώνη...133

3.9.4.3 Ζώνη πιέσεως...134

3.9.4.4 Τεχνικά Χαρακτηριστικά Εξοπλισμού …...135

3.9.4.5 Συγκρότημα παρασκευής διαλύματος πολυηλεκτρολύτη...136

3.9.4.7 Δοσομετρικές αντλίες πολυηλεκτρολύτη...137

3.9.4.8 Λοιπός βοηθητικής εξοπλισμός πάχυνσης – αφυδάτωσης..137

3.9.5 ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟ ΣΤΡΑΓΓΙΔΙΩΝ...138

3.9.5.1 Εξοπλισμός αντλιοστασίου στραγγιδίων...138

3.10 ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΣΧΑΡΙΣΜΑΤΩΝ,ΑΜΜΟΥ ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ...140

3.10.1 ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΙΣΟΔΟΥ ...141

3.10.2 ΕΣΧΑΡΩΣΗ...142

3.10.2.1 Τεχνικά Χαρακτηριστικά Εξοπλισμού.. ...143

3.10.3 ΕΞΑΜΜΩΣΗ – ΛΙΠΟΣΥΛΛΟΓΗ...144

3.10.3.2 Εξοπλισμός διαχείρισης λιπών...147

3.10.4 ΦΡΕΑΤΙΑ ΑΦΡΟΥ ΕΠΙΠΑΕΟΝΤΩΝ ΔΕΞΑΜΕΝΩΝ ΚΑΘΙΖΗΣΗΣ...148

3.10.4.1 Τεχνικά Χαρακτηριστικά Εξοπλισμο ...149

3.10.5 ΥΠΟΓΕΙΟ ΑΦΥΔΑΤΩΜΕΝΗΣ ΊΛΥΟΣ...149

3.10.5.1 Τεχνικά Χαρακτηριστικά Εξοπλισμού...150 3.10.6 ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ

(10)

ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ …...150

3.10.6.1 ΔΥΣΟΣΜΩΝ ΑΕΡΙΩΝ...151

3.10.7 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ...152

3.10.8 ΕΝΕΡΓΟΣ ΑΝΘΡΑΚΑΣ ΤΥΠΟΥ CENTAUR HSV...152

3.10.9 ΔΟΧΕΙΟ...153

3.10.10 Ρητίνη...153

3.10.1.1 Σύστημα στήριξης άνθρακαΔιάφορα... ...153

3.11 ΑΝΕΜΙΣΤΗΡΑΣ ΚΑΙ ΚΙΝΗΤΗΡΑΣ...154

3.11.1 Ανεμιστήρας...154

3.11.2 Κινητήρας...154

3.12 ΣΩΛΗΝΕΣ ΣΥΝΔΕΣΗΣ...154

3.13 ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΑ …...154

3.14 ΕΠΙΛΟΓΟΣ...155

(11)

ΣΧΕΔΙΑ

-ΕΡΓΟ ΛΗΨΕΩΣ-ΚΑΤΟΨΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ 1

-ΕΡΓΟ ΛΗΨΕΩΣ-ΤΟΜΕΣ >> 1

-ΦΡΕΑΤΙΟ ΕΙΣΟΔΟΥ >> 2

-ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟ ΕΙΣΟΔΟΥ-ΕΣΧΑΡΩΣΗ >> 3

-ΕΞΑΜΜΩΤΗΣ-ΑΠΟΛΙΠΩΣΗ >> 4

-ΔΕΞΑΜΕΝΗ ΑΕΡΙΣΜΟΥ >> 7

-ΚΤΙΡΙΟ ΦΥΣΗΤΗΡΩΝ,ΟΜΟΓΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ,ΤΕΛΙΚΗΣ ΟΞΥΓΟΝΩΣΗΣ,ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΠΥΡΟΣΒΕΣΗΣ 8

-ΔΕΞΑΜΕΝΗ ΚΑΘΙΖΗΣΗΣ >> 10

-ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟ ΑΝΑΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗΣ ΠΕΡΙΣΣΕΙΑΣ ΙΛΥΟΣ >> 11

-ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙ ΚΤΙΡΙΟ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗΣ ΜΕ ΥΠΕΡΙΔΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ >> 12

-ΔΕΞΑΜΕΝΗ ΤΕΛΛΙΚΗΣ ΟΞΥΓΟΝΩΣΗΣ >> 13

-ΚΤΙΡΙΟ ΠΑΧΥΝΣΗΣ-ΑΦΥΔΑΤΩΣΗΣ >> 14

-ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΟ ΣΤΡΑΓΓΙΔΙΩΝ >> 19

-ΚΤΙΡΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ >> 21 -ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ P AND I

(12)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Αρχικά στο κεφάλαιο αυτό θα αναφερθούν οι γενικοί ορισμοί που περικλείουν το τι είναι ένας βιολογικός καθαρισμός.καθώς επίσης που βρίσκεται η γεωγραφική θέση της περιοχής των

Γιαννιτσών,ποια μοντέρνα συστήματα των βιολογικών καθαρισμών υπάρχουν ,πως λειτουργούν οι μονάδες και ποια τα στάδια επεξεργασίας των λυμάτων που ακολουθούν.

1.1

Εισαγωγικές έννοιες

Περιβάλλον είναι το σύνολο των φυσικών και ανθρωπογενών παραγόντων και στοιχείων που βρίσκονται σε αλληλεπίδραση και επηρεάζουν την οικολογική ισορροπία, την ποιότητα της ζωής, την υγεία των κατοίκων, την ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά και τις αισθητικές αξίες

Οικοσύστημα είναι κάθε σύνολο βιοτικών και μη βιοτικών παραγόντων και στοιχείων του περιβάλλοντος που δρουν σε ορισμένο χώρο και βρίσκονται σε αλληλεπίδραση μεταξύ τους.

Φυσικός αποδέκτης είναι κάθε στοιχείο του περιβάλλοντος που χρησιμοποιείται την τελική διάθεση των αποβλήτων. Παράδειγμα φυσικών αποδεκτών είναι οι λίμνες, τα ποτάμια κ.λ.π.

Νερό

.

Αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς φυσικούς πόρους. Η ιστορία του ανθρώπου ήταν πάντα συνδεδεμένη με τη διαχείριση του νερού και το μεγαλύτερο ποσοστό του νερού υπάρχει σε μορφές που δεν είναι άμεσα διαθέσιμες στον άνθρωπο.

Μόλυνση είναι η μορφή ρύπανσης που χαρακτηρίζεται από την παρουσία παθογόνων μικροοργανισμών στο περιβάλλον.

Ρύπανση είναι η παρουσία ρύπων στο περιβάλλον, δηλαδή κάθε είδους ουσιών, θορύβου, ακτινοβολίας ή άλλων μορφών ενέργειας σε ποσότητα συγκέντρωση ή διάρκεια που μπορούν να προκαλέσουν αρνητικές επιδράσεις στην υγεία, στους ζωντανούς οργανισμούς και στα

οικοσυστήματα ή υλικές ζημιές και γενικά να καταστήσουν τι περιβάλλον ακατάλληλο για τις επιθυμητές χρήσεις του.

(13)

Απόβλητα είναι κάθε ποσότητα ρύπων (ουσιών, θορύβου, ακτινοβολίας ή άλλων μορφών ενέργειας )σε οποιαδήποτε φυσική κατάσταση(στερεά, υγρή ή αέρια) ή αντικειμένων από τα οποία ο κάτοχος τους θέλει ή πρέπει ή υποχρεούται να απαλλαγεί, επειδή είναι δυνατόν να προκαλέσουν ρύπανση.

1.1.1

Για την προστασία του περιβάλλοντος

Η προστασία των υδάτινων πόρων από την υπερεκμετάλλευση, μόλυνση και την αποδοτική χρησιμοποίησή τους για τις ανάγκες της εθνικής οικονομίας είναι το πιο βασικό πρόβλημα, που απαιτεί την άμεση λύση.

Μια από τις κυριότερες κατευθύνσεις για την προστασία του περιβάλλοντος είναι η εφαρμογή των καινούριων τεχνολογικών διαδικασιών παραγωγής, μετάβαση σε κλειστούς κύκλους της ύδρευσης, όπου τα καθαρισμένα βοθρολύματα δεν αποχετεύονται, αλλά χρησιμοποιούνται. Οι κλειστοί κύκλοι της ύδρευσης θα αποτρέψουν την αποχέτευση των βοθρολυμάτων στις λεκάνες

απορροής(υδροβιότοποι ), και το καθαρό νερό θα χρησιμοποιηθεί για την αντικατάσταση των ανεπανόρθωτων απωλειών. Την σημαντική επίδραση στο σύστημα ύδρευσης μπορεί να έχει η εφαρμογή των μεθόδων του καθαρισμού των βοθρολυμάτων υψηλής αποτελεσματικότητας.

Η πραγματοποίηση των μέτρων για την προστασία των υδάτινων πόρων από την μόλυνση και υπερεκμετάλλευση σε όλες αναπτυγμένες χώρες επιχορηγείται με επιδόματα , τα οποία φτάνουν 2- 4% του εθνικού εισοδήματος, π.χ. στις Η.Π.Α. αντίστοιχα έξοδα είναι: η προστασία της

ατμόσφαιρας35,2%, η προστασία των υδροβιότοπων - 48,0%, η απόσυρση των στέρεων ρύπων 15,0%, η μείωση του θορύβου- 0,7%,

Όπως δείχνει το παράδειγμα, τα περισσότερα έξοδα είναι έξοδα για την προστασία των υδροβιότοπων .

Έτσι, η προστασία του περιβάλλοντος και η αποδοτική χρήση των υδάτινων πόρων είναι ένας από τους κρίκους του παγκοσμίου προβλήματος για την προστασία του περιβάλλοντος.

1.1.2

Επεξεργασία του νερού

Το νερό πρέπει να υποστεί μια σειρά από διεργασίες για να γίνει κατάλληλο για πόση. Οι διεργασίες αυτές περιλαμβάνουν τον αερισμό, την κροκίδωση, την καθίζηση ,την επίπλευση, τη

(14)

ρύθμιση Ph κ.α Όμως πιο σημαντική είναι η διεργασία της απολύμανσης που έχει σκοπό να ελαττώσει το μικροβιακό πληθυσμό του νερού σε ανεκτά επίπεδα και ο πιο συνηθισμένος τρόπος για απολύμανση είναι η οξείδωση με κάποιο οξειδωτικό μέσο όπως χλώριο, όζον κλπ

1.1.3

Από τι μολύνεται το νερό

Το μη επεξεργασμένο νερό περιέχει ρύπους, οι οποίοι δίνουν στο νερό χρώμα γεύση και οσμή.

Αυτοί οι ρύποι περιλαμβάνουν ζωντανούς μικροοργανισμούς (ιούς, βακτήρια), οργανικά υλικά και ανόργανες ενώσεις. Μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες όπως γαστρεντερίτιδα, ηπατίτιδα,

τυφοειδή πυρετό και δηλητηρίαση. Υπάρχουν τρία είδη μικροοργανισμών στο νερό: Ανθρώπινης Προέλευσης, από αγροτικές φάρμες και από τα φυτά τα δάση και γενικότερα την φύση.

1.1.4

Που οφείλεται η ρύπανση

Η ρύπανση της ατμόσφαιρας οφείλεται σε φυσικές διεργασίες (έδαφος, ηφαίστεια, πυρκαγιές κ.α) και σε ανθρώπινες δραστηριότητες(βιομηχανία,θέρμανση, παραγωγή ενέργειας, αυτοκίνητα, απόβλητα, φωτοχημικά νέφη). Οι αέριοι ρύποι εκπέμπονται και παραμένουν στην ατμόσφαιρα με διάφορες μορφές. Κάθε αέριος ρύπος χαρακτηρίζεται από το χρόνο παραμονής ή το χρόνο ημιζωής , δηλαδή το χρόνο που χρειάζεται ώστε να απομακρυνθεί από την ατμόσφαιρα ένας ρύπος.

1.1.5

Η πρόληψη της ρύπανσης

Δεν συνεισφέρει απλά στη βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος, αλλά αποδεικνύεται και προσοδοφόρα για τις επιχειρήσεις, µια και η δημιουργία εκπομπών και αποβλήτων, καθώς και η σπατάλη ενέργειας και πρώτων υλών, φανερώνουν αδυναµίες στις παραγωγικές διαδικασίες. Εάν η ρύπανση ελέγχεται µόνο µε τη χρήση αντιρρυπαντικής τεχνολογίας, το κόστος µίας µη

αποτελεσματικής παραγωγικής διεργασίας αυξάνεται και από το επιπλέον κόστος της τεχνολογίας αντιρρύπανσης.

Αντίθετα, εάν η αρχή της πρόληψης της ρύπανσης και της αποτελεσματικής διαχείρισης των πόρων εισαχθεί σε ολόκληρη της διαδικασία της παραγωγής, το κέρδος είναι διπλό: εξοικονόμηση πρώτων υλών - ενέργειας και αποφυγή ακριβής αντιρρυπαντικής τεχνολογίας.

Η Ελλάδα ανακάλυψε τον βιολογικό καθαρισμό ως τρόπο διαχείρισης των αστικών της λυμάτων μέσα από την ευρωπαϊκή οδηγία 91/271/ΕΟΚ. Έως τότε, η μόνη διέξοδος ήταν ουσιαστικά η διοχέτευση των λυμάτων στη θάλασσα, στις λίμνες και στα ποτάμια ή η χρήση βόθρων (που

(15)

κατόπιν εκκενώνονταν στη θάλασσα, στις λίμνες και στα ποτάμια).

1.1.6

Τι είναι ο βιολογικός καθαρισμός

Στάδιο της διαδικασίας καθαρισμού λυμάτων (αστικών και βιομηχανικών) κατά το οποίο οι εύκολα αποικοδομήσιμες οργανικές ενώσεις που περιέχονται στα λύματα διασπώνται και

αδρανοποιούνται μέσω μικροοργανισμών που τρέφονται από αυτές. Αποτελεί τη δευτεροβάθμια επεξεργασία λυμάτων, καθώς έπεται συνήθως της πρωτοβάθμιας μηχανικής επεξεργασίας και ακολουθείται, όταν αυτό είναι απαραίτητο, από τριτοβάθμια φυσικοχημική επεξεργασία.

Η βιολογική διεργασία πραγματοποιείται μέσα σε μία δεξαμενή, το βιοαντιδραστήρα, όπου διοχετεύονται τα απόβλητα, αφού σε προηγούμενη βαθμίδα έχει γίνει κατακράτηση των στερεών υλών που περιέχονται σε αυτά.

Μέσα στο βιοαντιδραστήρα υπάρχει μεγάλος αριθμός ετεροτροφικών μικροοργανισμών, που αποτελούν τη βιολογική ύλη (λάσπη), ενώ παράλληλα, μέσω ενός συστήματος αερισμού,

διοχετεύεται στη μάζα των αποβλήτων αέρας, που είναι απαραίτητος για τη διεργασία, και γίνεται συνεχής ανάδευση του νερού και της βιολογικής μάζας. Συχνά, αντί για αέρας διοχετεύεται στα απόβλητα καθαρό οξυγόνο, που αυξάνει την απόδοση του βιοαντιδραστήρα, δηλαδή την ικανότητα επεξεργασίας αποβλήτων ανά μονάδα όγκου του.

Οι μικροοργανισμοί διασπούν τους οργανικούς ρύπους και τρέφονται από αυτούς, ενώ ταυτόχρονα πολλαπλασιάζονται. Όταν πλέον οι μικροοργανισμοί καταναλώσουν όλη την ποσότητα των

οργανικών ουσιών που έχουν την ικανότητα να διασπάσουν και ολοκληρωθεί η βιολογική διεργασία, αρχίζουν να καταναλώνουν το δικό τους οργανικό υλικό, οπότε μειώνεται η συνολική τους μάζα.

Τότε τα απόβλητα διοχετεύονται σε μία δεξαμενή καθίζησης, όπου οι εναπομείναντες ζώντες

μικροοργανισμοί διαχωρίζονται και επαναδιοχετεύονται στο βιοαντιδραστήρα, ενώ το καθαρισμένο νερό μπορεί να μεταβιβαστεί σε υδάτινους αποδέκτες στο περιβάλλον ή να περάσει από τρίτη βαθμίδα επεξεργασίας. Μετά το διαχωρισμό των μικροοργανισμών, στη δεξαμενή καθίζησης παραμένει ένα υπόλειμμα (ιλύς) από στερεά υλικά, οργανικές ουσίες που δεν αποικοδομήθηκαν, νεκρούς μικροοργανισμούς κ.λπ.

Η ιλύς αυτή πρέπει να αδρανοποιηθεί πριν απορριφθεί στο περιβάλλον, πρέπει επομένως να υποστεί επεξεργασία-συμπύκνωση (πάχυνση), αερόβια ή αναερόβια ζύμωση για τη διάσπαση των μακρομοριακών οργανικών ενώσεων, αφυδάτωση και τελικά απόθεση στο περιβάλλον ή καύση.

(16)

Πρόσφατα, άρχισαν να εφαρμόζονται δύο μέθοδοι θερμικής επεξεργασίας της ιλύος, η θέρμανση υπό πίεση και η υγρή οξείδωση. Η ανάγκη επεξεργασίας της ιλύος εισάγει γενικά ένα επιπλέον κόστος στη διαδικασία του βιολογικού καθαρισμού.

Σύμφωνα με τους κανονισμούς που έχουν θεσπιστεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όλες οι πόλεις με πληθυσμό πάνω από 15.000 κατοίκους υποχρεούνται μέχρι το 2000 να εγκαταστήσουν μονάδες βιολογικού καθαρισμού για την επεξεργασία των λυμάτων τους, ενώ από το 2005 την ίδια υποχρέωση θα έχουν δήμοι και κοινότητες με πληθυσμό από 2.000 έως 15.000 κατοίκους.

1.1.7

Τι είναι ένας αυτόνομος βιολογικός καθαρισμός

Ένας αυτόνομος βιολογικός καθαρισμός έχει τη δυνατότητα να επεξεργαστεί επί τόπου τα λύματα που παράγονται από μια εγκατάσταση, όπως ένα συγκρότημα κατοικιών, μια βιομηχανία, ένα ξενοδοχείο ή ένα απομονωμένο οικισμό.

Είναι η ιδανική λύση για την επεξεργασία των λυμάτων σε κτίρια τα οποία δεν μπορούν να συνδεθούν με κάποιο δίκτυο αποχέτευσης και η κατασκευή ενός βόθρου παρουσιάζει

κατασκευαστικές δυσκολίες (αποδυναμώνει το υπέδαφος, γεμίζει πολύ σύντομα, μολύνει τον υδροφόρο ορίζοντα).

1.1.8

Αποχέτευση

Αποχέτευση ονομάζουμε τη διαδικασία συλλογής των λυμάτων και των νερών της βροχής (όμβρια νερά), μέσω ξεχωριστών, μεγάλων δικτύων αγωγών. Τα μεν λύματα οδηγούνται για επεξεργασία στις εγκαταστάσεις των βιολογικού καθαρισμού τα δε όμβρια στη θάλασσα.

1.1.9

Αποχέτευση λυμάτων

Τα λύματα (βρώμικα νερά) που προέρχονται από τις καθημερινές χρήσεις του νερού στις πόλεις, διοχετεύονται από τα διάφορα κτίρια σε ένα μεγάλο δίκτυο αγωγών, οι οποίοι καταλήγουν στα κέντρα επεξεργασίας λυμάτων (κέντρα βιολογικού καθαρισμού). Εκεί τα λύματα καθαρίζονται και

(17)

κατόπιν διοχετεύονται στη θάλασσα.

1.1.10

Αποχέτευση ομβρίων

Τα νερά της βροχής συγκεντρώνονται σε μεγάλους υπόγειους αγωγούς (αγωγοί ομβρίων) οι οποίοι καταλήγουν τελικά στη θάλασσα. Τα νερά της βροχής φτάνουν στους αγωγούς ομβρίων μέσω των φρεατίων υδροσυλλογής που υπάρχουν στους δρόμους, δίπλα στα ρείθρα των πεζοδρομίων κι έχουν για καπάκι μία σχάρα.

1.1.11

Τι είναι τα "Κέντρα Βιολογικού Καθαρισμού Λυμάτων" ή "Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων";

Τα Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων είναι μεγάλες εγκαταστάσεις με δεξαμενές στις οποίες συγκεντρώνονται τα λύματα των πόλεων, υποβάλλονται σε διαδικασίες καθαρισμού και τελικά διοχετεύονται στη θάλασσα αφού έχουν καθαριστεί σε ποσοστό έως και 95%.

1.1.12

Γιατί πρέπει τα λύματα να καθαρίζονται στα Κέντρα Βιολογικού Καθαρισμού πριν διοχετευθούν στη θάλασσα;

Τα λύματα των πόλεων είναι πλούσια σε οργανικές ουσίες (πρωτεΐνες, ζωικά και φυτικά λίπη, υδατάνθρακες κλπ.) και μικροοργανισμούς (μικρόβια) που προέρχονται από τη διατροφή και τις καθημερινές δραστηριότητες του ανθρώπου.

Αυτές οι οργανικές ουσίες έχουν την τάση, όταν βρεθούν στη θάλασσα, να καταναλώνουν το οξυγόνο που υπάρχει μέσα σε αυτή.

Όταν η ποσότητα των λυμάτων είναι μικρή, η θάλασσα μπορεί να παρέχει τις ποσότητες του οξυγόνου που χρειάζεται στις οργανικές ουσίες (αυτοκαθαρισμός) και ταυτόχρονα να ανανεώνεται συνεχώς, ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες για οξυγόνο των ψαριών και των θαλάσσιων φυτών που ζουν μέσα σε αυτή.

Όταν όμως οι ποσότητες των λυμάτων που διοχετεύονται στη θάλασσα είναι μεγάλες, τότε όλο το οξυγόνο καταναλώνεται από τις οργανικές ουσίες με αποτέλεσμα η ζωή μέσα στη θάλασσα (ψάρια, φυτά) να χάνεται από έλλειψη οξυγόνου και όλο το σύστημα να νεκρώνεται. Για το λόγο αυτό είναι

(18)

απαραίτητος ο βιολογικός καθαρισμός των λυμάτων πριν διοχετευθούν στη θάλασσα.

1.1.13

Τι πετυχαίνουμε με το βιολογικό καθαρισμό των λυμάτων;

Στα Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων πετυχαίνουμε να απομακρύνουμε τη ρύπανση (οργανικά φορτία) από τα λύματα, πριν αυτή καταστρέψει τους υδάτινους αποδέκτες (θάλασσες, ποτάμια, λίμνες) που τα δέχονται.

Έτσι τα λύματα απαλλαγμένα από το ρυπαντικό τους φορτίο καταλήγουν στους παραπάνω αποδέκτες, ακίνδυνα πια για το ζωικό και φυτικό βασίλειο.

1.1.14

Τα συνήθη προβλήματα των εγκαταστάσεων αποχέτευσης και βιολογικού καθαρισμού.

1. Λίπη, λάδια και οργανικά στερεά που περιέχουν τα λύματα σταδιακά φράζουν σιφόνια, αγωγούς, βόθρους, λιποπαγίδες, φρεάτια κτλ.

2. Οι αντλίες λυμάτων και γενικά ο εξοπλισμός της εγκατάστασης καταστρέφονται από τα λιπαρά.

3. Τα συσσωρευμένα λιπαρά, καθώς αποσυντίθενται, προκαλούν έντονη δυσοσμία.

4. Οι μονάδες βιολογικού καθαρισμού δε λειτουργούν σωστά, κυρίως εξαιτίας του χλωρίου και άλλων συστατικών των λυμάτων.

1.2

Η ΠΕΛΛΑ

Η Πέλλα είναι νομός της Ελλάδας που βρίσκεται στη και ανήκει στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Συνορεύει στα βόρεια με την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας , στα ανατολικά με το νομό Κιλκίς, στα νότιoανατολικά με το νομό Θεσσαλονίκης , στα νότια με τους νομoύς Ημαθίας και Κοζάνης και στα δυτικά με το νομό Φλώρινας .

1.2.1

Γενικά στοιχεία

Πρωτεύουσα του νομού είναι η Έδεσσα (ή Αιγές, αρχαία πρωτεύουσα και Ιερή πόλη της Μακεδονίας) με πληθυσμό 20.253 κατοίκους κατά την απογράφη του ,2001 ενώ η μεγαλύτερη πόλη είναι τα Γιαννιτσά με 35.000 κατοίκους. Άλλα σημαντικά κέντρα είναι οι κωμοπόλεις Κρύα

(19)

Βρύση με 6.535 κατοίκους, Αριδαία με 5.600 κατοίκους, και με 5.801 κατοίκους

Στο νομό Πέλλας βρίσκονται τα όρη Πάικο (1.986 μ.), Βόρας (2.524 μ.), η λίμνη Βεγορίτιδα (54 τ.

χμ.) και ο ποταμός Εδεσσαίος (29 χμ.).

O νομός Πέλλας κατά το παρελθόν και μέχρι το έτος 1997 και την εφαρμογή του «Προγράμματος Ι.Καποδίστριας», χωρίζονταν σε 3 επαρχίες: Αλμωπία, Γιαννιτσά και Έδεσσα.

Ο νομός Πέλλας από το έτος 1997 και με την εφαρμογή του «Προγράμματος Ι.Καποδίστριας»^] χωρίζεται διοικητικά σε 11 δήμους

Το 47% του πληθυσμού είναι αγροτικός ,το 22% ημιαστικός και το 31% αστικός. Τον μεγαλύτερο αστικό πληθυσμό έχει η περιοχή Έδεσσας με 40%. Ακολουθεί η επαρχία Γιαννιτσών με 38% ενώ η επαρχία Αλμωπίας συγκεντρώνει ποσοστό 75% αγροτικού πληθυσμού. Ο νομός Πέλλας έχει βαθμό αστικοποίησης υψηλότερο από αυτών των δύο άλλων νομών της Κεντρικής Μακεδονίας ,Σερρών και Κιλκίς, ενώ υστερεί από τον βαθμό αστικοποίησης των νομών Πιερίας και Ημαθίας

ΈδρεςΔήμοι Ν.Πέλλας Δήμων Τ.Κ. Δήμ. - Αρ.Tηλ.Πρoθ.

Δήμος Αριδαίας Έδρα: Αριδαία 58400 23840-2

Δήμος Βεγορίτιδας Έδρα: 'Aρνισσα 58002 23810-31 Δήμoς Γιαννιτσών Έδρα: Γιαννιτσά 58100 23820-2

Δήμoς Έδεσσας Έδρα: Έδεσσα 58200 23810-2

Δήμος Εξαπλατάνου Έδρα: Eξαπλάτανος 58004 23840-4 Δήμος Κρύας Βρύσης Έδρα: Κρύα Βρύση 58300 23820-6 Δήμος Κύρρου Έδρα: Μυλότοπος 58100 23820-51 Δήμoς Μ. Αλεξάνδρου Έδρα: Γαλατάδες 58300 23820-43

Δήμος Μενηίδος Έδρα: Καλή 58500 23810-41

Δήμoς Πέλλας Έδρα: Πέλλα 58005 23820-3

Δήμoς Σκύδρας Έδρα: Σκύδρα 58500 23810-8

1.2.2

Η πόλη των Γιαννιτσών

Τα Γιαννιτσά σήμερα, η μεγαλύτερη πόλη του νομού Πέλλας με 35.000 κατοίκους, αποτελεί μια από τις σημαντικότερες πόλεις της Μακεδονίας, βρίσκεται σε απόσταση 40χιλ. Από τη

Θεσσαλονίκη και στο τρίγωνο Πέλλα, Βεργίνα, Δίον και αποτελεί το σημαντικότερο κέντρο

(20)

γεωργικής, βιομηχανικής και οικονομικής ανάπτυξης του νομού Πέλλας. Τα Γιαννιτσά είναι κατ εξοχήν αγροτική περιοχή. Ο ξακουστός ''βάλτος των Γιαννιτσών '' έχει δώσει πολλά πλεονεκτήματα στην οικονομία της ευρύτερης περιοχής και έχει συντελέσει καθοριστικά στην συγκράτηση του πληθυσμού. Επίσης η περιοχή των Γιαννιτσών διακρίνετε για την ταχεία βιομηχανική ανάπτυξή της.

1.2.3

ΔΕΥΑΓ Γιαννιτσών

Χάρη στη σωστή οργάνωση , τις μελέτες και την έγκαιρη διεκδίκηση των κονδυλίων από την Ευρωπαϊκή Ένωση η Δ.Ε.Υ.Α.Γ είχε μια σημαντική επιτυχία. Αποκορύφωμα των έργων αυτών είναι οι εγκαταστάσεις του Βιολογικού Καθαρισμού Λυμάτων Δήμου Γιαννιτσών. Η σημερινή ΔΕΥΑΓ είναι μια σύγχρονη επιχείρηση, δυναμική, εξοπλισμένη νε σύγχρονα μηχανήματα, εύρωστη οικονομία και διευρυμένες σχέσεις με Εθνικούς και Διεθμής οργανισμους. Με τις μεγάλες νέες επενδύσεις, την κατασκευή νέων έργων καθώς και τις συνεχείς συντηρήσεις, αντικαταστάσεις και την ανάπτυξη των ήδη υπαρχουσών εγκαταστάσεων πετυχαίνει να αναβαθμίζει καθημερινά το επίπεδο ζωής.

1.2.4 ΝΟΜΌΣ ΠΈΛΛΑΣ

(Στοιχεία Μαΐου 2003) : Ολοκληρώθηκε το Α' Στάδιο Σχεδιασμού. Επίσης, ολοκληρώθηκε στην 1^η Διαχειριστική Ενότητα το έργο του ΧΥΤΑ στην Αλμωπία και υπολείπονται συμπληρωματικές εργασίες (δρόμος πρόσβασης, επεξεργασία στραγγισμάτων, προμήθεια εξοπλισμού). Στη 2^η Διαχειριστική Ενότητα η συνολική μελέτη έργων κόστους 12,40 Μ€ περιλαμβάνει την

αποκατάσταση του υφιστάμενου χώρου διάθεσης, την κατασκευή νέου ΧΥΤΑ στο Δήμο Εδέσσης σε επαφή με τον λειτουργούντα χώρο, μονάδα τεμαχισμού ογκωδών αποβλήτων και προμήθεια εξοπλισμού. Ωστόσο κατατέθηκε πρόταση χρηματοδότησης από το Ταμείο Συνοχής μόνο για τον ΧΥΤΑ ύψους 7,892 Μ€ και υπάρχει έγκριση. Στην 3^η Διαχειριστική Ενότητα η συνολική πρόταση κόστους 18,033 Μ€ περιλαμβάνει την κατασκευή ΧΥΤΑ του Δήμου Γιαννιτσών, Μονάδας

Μηχανικής Διαλογής και Compost, γραμμή χειροδιαλογής και προμήθεια εξοπλισμού και βρίσκεται στο στάδιο αξιολόγησης προτάσεως χρηματοδότησης από το Ταμείο Συνοχής

1.2.5

Απαιτούμενα έργα διαχείρισης αστικών λυμάτων στο νομό Πέλλας

ΕΡΓΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Πέλλα

(21)

ΕΡΓΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Πέλλα

Οικισμοί με αποχετευτικό δίκτυο από τους οποίους με πλήρη κάλυψη

22 13 Υφιστάμενες ΜΕΛ

από τις οποίες δεν λειτουργούν

3 0 Οικισμοί με υποχρέωση για αποχετευτικό δίκτυο - 2000

από τους οποίους εξυπηρετούνται σήμερα

2

2 (1 μερ.) Οικισμοί με υποχρέωση για αποχετευτικό δίκτυο - 2005

από τους οποίους με υποχρέωση ολοκλήρωσης δικτύου και με υποχρέωση κατασκευής νέου δικτύου

6 2 4 Απαιτούμενες ΜΕΛ - 2000

από τις οποίες έχουν κατασκευαστεί

2 1 Απαιτούμενες ΜΕΛ – 2005

ΜΕΛ προς κατασκευή – 2005 ΜΕΛ προς επέκταση – 2005

6 5 0 Κόστος κατασκευής αποχετευτικών δικτύων, χιλ. ευρώ 5.550 Κόστος κατασκευής έργων επεξεργασίας λυμάτων, χιλ.

ευρώ

Κεντρικοί Αποχετευτικοί Αγωγοί (ΚΑΑ) Μονάδες Επεξεργασίας Λυμάτων (ΜΕΛ)

29.900 7.500 22.400

ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ( χιλ. ευρώ) 35.450

1.2.6

Η Παρούσα κατάσταση της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων στη Κεντρική Μακεδονια

Οι χώροι υγειονομικής ταφής απορριμμάτων που κατασκευάζονται ή λειτουργούν στην

Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας είναι πέντε. Οι χώροι αυτοί έχουν χωροθετηθεί: α) ένας στο Νομό Πέλλας (περιοχή Αλμωπίας στην Αριδαία), β) δύο στο Νομό Πιερίας (ένας στο Δήμο

Κατερίνης και ένας στο Δήμο Λιτοχώρου), γ) ένας στο Νομό Χαλκιδικής (Δήμος Κασσάνδρας) και δ) ένας στο Νομό Σερρών (Δήμος Σερρών). Τέλος, λειτουργεί ένας χώρος ελεγχόμενης διάθεσης απορριμμάτων στο Νομό Θεσσαλονίκης (περιοχή Ταγαράδες), ο οποίος εξυπηρετεί και το Δήμο Καλλικράτειας από το νομό Χαλκιδικής. Οι ανάγκες όσον αφορά στον εξυπηρετούμενο πληθυσμό και τη διατιθέμενη ποσότητα στερεών αποβλήτων στην Κεντρική Μακεδονία καλύπτονται κατά

(22)

10,5% από ΧΥΤΑ, κατά 50% από χώρους ελεγχόμενης ταφής και κατά 39,5% από χώρους ανεξέλεγχτης διάθεσης. Πρέπει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει καμία μονάδα επεξεργασίας- εκτροπής στερεών αποβλήτων στην Κεντρική Μακεδονία.

1.2.7

Μέθοδοι επεξεργασίας στη Κεντρική Μακεδονία

Η ποιότητα του πόσιμου νερού και η εφαρμογή μεθόδων επεξεργασίας του σχετίζονται άμεσα με τις πηγές προέλευσής του. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, στην περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας το 85% των υδροληψιών βασίζεται σε υπόγεια νερά, η άντληση των οποίων στηρίζεται σε υδρογεωτρήσεις. Η άντληση νερού από επιφανειακές πηγές καλύπτει το υπόλοιπο 15%, στο οποίο ωστόσο δεν συμπεριλαμβάνεται η χρήση νερού από τον ποταμό Αλιάκμονα για την κάλυψη των αναγκών του μητροπολιτικού κέντρου της Θεσσαλονίκης.

Η συνολική δυναμικότητα του ημερήσιου διανεμόμενου νερού, αγγίζει τα 370.000 m³ για τις 21 από τις 25 ΔΕΥΑ, που μετείχαν στην έρευνα, η πλειοψηφία των οποίων διανέμει όγκο νερού της τάξης των 10.000-100.000 m³ ημερησίως

Από τις 25 ΔΕΥΑ που μετείχαν στην έρευνα, μόλις 5 εφαρμόζουν φυσικοχημικές μεθόδους επεξεργασίας, με κυριότερη μέθοδο τη θρόμβωση-καθίζηση για την απομάκρυνση κυρίως αιωρούμενων στερεών. Αναλυτικότερα, 3 ΔΕΥΑ εφαρμόζουν θρόμβωση-καθίζηση και σε τελικό στάδιο χλωρίωση, 1 ΔΕΥΑ θρόμβωση-καθίζηση ακολουθούμενη από διήθηση σε φίλτρα ενεργού άνθρακα και σε τελικό στάδιο χλωρίωση, και τέλος μόλις 1 ΔΕΥΑ ακολουθεί τη συνδυασμένη χρήση μεθόδων, όπως η θρόμβωση-καθίζηση, διήθηση σε αμμόφιλτρα, βιολογική οξείδωση, χλωρίωση. Η αυξανόμενη ζήτηση νερού στην περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας καθιστά ολοένα και περισσότερο επιτακτική την ανάγκη για μελλοντική υδροδότηση από επιφανειακά νερά, γεγονός που θα επιβάλλει την χρησιμοποίηση σύγχρονων μεθόδων και τεχνικών επεξεργασίας

1.2.8

Προβλήματα λειτουργίας

Πολλοί δήμοι δεν λαμβάνουν υπόψη το κόστος λειτουργίας και συντήρησης, με αποτέλεσμα την υπολειτουργία ή τη σταδιακή αδράνεια των εγκαταστάσεών τους. Και έτσι εμφανίζεται το

φαινόμενο να διαθέτει μια περιοχή βιολογικό και τα λύματά της να καταλήγουν και πάλι... στα ποτάμια, στις θάλασσες και στις λίμνες. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι οι πολίτες και η αυτοδιοίκηση δεν ενδιαφέρονται αν οι εγκαταστάσεις της περιοχής τους λειτουργούν σωστά, αν παράγουν καθαρό νερό το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι αν μυρίζουν.

Επίσης, επειδή δεν είναι εύκολο για τους μικρούς δήμους να διαθέτουν εξειδικευμένο προσωπικό

(23)

για τη συντήρηση, να οργανωθούν ομάδες από τις κατά τόπους δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης- αποχέτευσης».

Τέλος, αναφορικά με τη διαβόητη λυματολάσπη, όλοι οι επιστήμονες συμφωνούν ότι έχει

δαιμονοποιηθεί πλήρως. «Η Ε.Ε. δεν επιθυμεί την ταφή της λάσπης σε ΧΥΤΑ παρά μόνο σε μικρό ποσοστό, όχι επειδή τη θεωρεί επικίνδυνη, αλλά επειδή πιστεύει ότι μπορεί να

επαναχρησιμοποιηθεί ως εδαφοβελτιωτικό

1.3

Επιλογή του τεχνολογικού σχεδίου του καθαρισμού των βοθρολυμάτων.

Η επιλογή των καλύτερων σχεδίων του καθαρισμού των βοθρολυμάτων είναι αρκετά περίπλοκο πρόβλημα, και αυτό καθορίζεται από την πολυμορφία των προσμίξεων που βρίσκονται στο νερό και από τις υψηλές απαιτήσεις σχετικά με την ποιότητα του καθαρισμού του νερού. Στην επιλογή της μεθόδου του καθαρισμού των προσμίξεων υπολογίζουν όχι μόνο την περιεκτικότητά τους στα

βοθρολύματα, αλλά και τις απαιτήσεις , στις οποίες πρέπει να ανταποκρίνονται τα καθαρισμένα νερά, όταν διοχετεύονται στους υδροβιότοπους. Τα εφαρμοζόμενα σχέδια του

καθαρισμού πρέπει να εξασφαλίζουν την μέγιστη χρησιμοποίηση των καθαρισμένων

1.3.1

Οι μακροπρόθεσμοι μέθοδοι του βιολογικού καθαρισμού των βοθρολυμάτων.

Η μέθοδος του βιολογικού καθαρισμού βασίστηκε στις ικανότητες των μικροοργανισμών να χρησιμοποιούν ως τροφή τους πολλές οργανικές και μη οργανικές ουσίες, που περιέχουν τα

βοθρολύματα. Η ευρεία εφαρμογή του βιολογικού καθαρισμού καθορίζεται από τα πλεονεκτήματά του, όπως η δυνατότητα να εξαφανίζονται από τα βοθρολύματα οργανικές και τοξικές ουσίες, καθώς και τα σχετικά χαμηλά έξοδα της εκμετάλλευσης. Τα μειονεκτήματα είναι οι υψηλές επενδύσεις, αυστηρή τήρηση των τεχνολογικών κανόνων, η τοξική επίδραση στους

μικροοργανισμούς της σειράς των οργανικών και μη οργανικών ουσιών, επίσης η απαιτούμενη αραίωση των βοθρολυμάτων σε περίπτωση υψηλής ρύπανσης. Ο βιολογικός καθαρισμός μπορεί να γίνεται σε αερόβιες και αναερόβιες συνθήκες. Στην διαδικασία του βιολογικού καθαρισμού των βοθρολυμάτων, ένα μέρος των ουσιών, που οξειδώνονται από τους μικροοργανισμούς,

χρησιμοποιείται στη διαδικασία της βιολογικής σύνθεσης, και το άλλο μέρος μετατρέπεται σε ακίνδυνα προϊόντα οξείδωσης(νερό, ανθρακικό οξύ). Οι αρχές της λειτουργίας των σημερινών κατασκευών και μηχανισμών βασίζονται στις μεθόδους της συνεχόμενης καλλιέργειας των

(24)

μικροοργανισμών. Μια από τις μακροπρόθεσμες μεθόδους του βιολογικού καθαρισμού είναι ο αερόβιος ανοξείδωτος καθαρισμός στους SBR αντιδραστήρες(sequencing batch reactor-

οι αντιδραστήρες με κυκλικά διασπαστική ενεργοποίηση), που επιτρέπει να εξαφανίζει όχι μόνο οργανικές, αλλά και βιογενετικές ουσίες. Στους SBR- αντιδραστήρες, όπως και στις δεξαμενές αερισμού, ο κύριος παράγοντας της διαδικασίας του βιολογικού καθαρισμού είναι η ενεργός ιλύς που αποτελείται από τα βακτήρια και μικροοργανισμούς, που αναπτύσσονται πολύγρήγορα. Σε αυτό συμβάλουν οι οργανικές ουσίες των βοθρολυμάτων και η περίσσεια οξυγόνου, το οποίο εισέρχεται στην εγκατάσταση με το ρεύμα του τροφοδοτούμενου αέρα. Τα βακτήρια σκεπάζονται με φλούδα και εκκρίνουν τα ένζυμα. Σε διακοπή του αερισμού διασπούνται οι βιογενετικές ουσίες.

Όταν η ενεργός ιλύς με τις φλούδες φτάνει στην δεξαμενή εξόδου, τότε κατακάθεται , διαχωρίζοντας από το καθαρό νερό. Τα εγχυματικά (infusoria), οι αμοιβάδες και οι διάφοροι μικροοργανισμοί, τρώγοντας τα βακτήρια, που δεν προσκολλώνται στις φλούδες, ανανεώνουν την βακτηριολογική μάζα της ιλύος.

1.3.2

Μοντέρνα συστήματα καθαρισμού Βοθρολύματα

Είναι καταστροφικά για το περιβάλλον, επειδή περιέχουν χημικές και οργανικές ουσίες. Είναι η νάρκη της επιβραδυντικής επίδρασης. Υπάρχουν μερικά χαρακτηριστικά στο επίπεδο της μόλυνσης των βοθρολυμάτων, ένα από αυτά είναι το BAO- δηλαδή βιοχημικά απαιτούμενο οξυγόνο. Το ΒΑΟ είναι η ποσότητα οξυγόνου, απαραίτητη για την βιολογική οξείδωση των οργανικών ουσιών.

Πρέπει να αναφέρουμε ότι όσο περισσότερο είναι το ΒΑΟ, τόσο πιο μολυσμένα θα είναι τα βοθρολύματα. Υπό τον όρο, ότι το καθαρισμένο νερό διοχετεύεται στην λεκάνη απορροής. Να θυμόμαστε αυτό. Αλλά δεν αρκεί να εξαφανίσετε την οργανική ουσία. Είναι απαραίτητο να δίνετε ιδιαίτερη σημασία στον συνδυασμό του αζώτου και φωσφόρου, που υπάρχουν στα καθημερινά βοθρολύματα, και αν δεν τα εξαφανίζουμε, οι λεκάνες απορροής πολύγρήγορα γεμίζουν με φύκια και καταστρέφονται.

1.3.3

Προέλευση απορριμμάτων

Tα απορρίμματα ανάλογα με την προέλευσή τους μπορούν να διακρίνονται στις εξής κατηγορίες:

(25)

1. Oικιακά: Σε αυτά ανήκουν τα απορρίμματα των νοικοκυριών, δηλαδή τα υπολείμματα των τροφών, τα υπόλοιπα καύσιμα ή μη καύσιμα απορρίμματα ενός νοικοκυριού και οι στάχτες.

2. Bιομηχανικά: Eίναι αυτά που προκύπτουν σαν άχρηστα υλικά της παραγωγικής διαδικασίας στην ελαφρά και βαριά βιομηχανία, στις κατασκευές και

κατεδαφίσεις, στα διυλιστήρια, χημικές εγκαταστάσεις, σταθμούς ενέργειας κ.λ.π.

Aποτελούνται, εκτός από τα συνηθισμένα απορρίμματα, από προιόντα

κατεδάφισης ή κατασκευής και από ειδικά απορρίματα όπως λάσπες λυμάτων, πυρηνικά κ.λ.π.

3. Aγροτικά: Πρόκειται για τα απορρίμματα που προκύπτουν από τους κήπους και διάφορες άλλες αγροτικές χρήσεις, όπως θερμοκήπια κ.λ.π.

4. Eμπορικά: Eίναι τα απορρίματα που προέρχονται από τα καταστήματα, εστιατόρια, αγορές, γραφεία, ξενοδοχεία.

5. Eιδικά: Στην κατηγορία αυτή ανήκουν διάφορα άλλα είδη απορριμάτων όπως αυτά των νοσοκομείων, των γκαράζ, των ενδοαστικών μικροεργαστηρίων. Σε αυτά μπορούν να ενταχθούν και τα επικίνδυνα απόβλητα όπως είναι τα χημικά, βιολογικά, εύφλεκτα ή και ραδιενεργά.

1.3.4

Ποσότητα απορριμμάτων

H ποσότητα των απορριμμάτων που παράγονται ανά κάτοικο ποικίλλει πολύ ανάλογα με τη χώρα και την περιοχή. H ποσότητα, όπως είναι ευνόητο είναι

μεγαλύτερη στις πλούσιες χώρες και στις πλούσιες περιοχές της ίδιας χώρας. Ακόμα στις αγροτικές περιοχές η ποσότητα των σκουπιδιών είναι μικρότερη από ότι στις αστικές περιοχές.

1.3.5

Οι μέθοδοι του καθαρισμού των λυμάτων

Ο καθαρισμός των βοθρολυμάτων είναι η επεξεργασία των βοθρολυμάτων με σκοπό τη

καταστροφή ή διάσπαση από αυτά των επικίνδυνων ουσιών. Ο καθαρισμός των βοθρολυμάτων είναι δύσκολο έργο. Εδώ, όπως και σε κάθε παραγωγή, υπάρχουν οι πρώτες ύλες (τα βοθρολύματα) και έτοιμα προϊόντα (το καθαρισμένο νερό και η κατεργασμένη ενεργός ιλύς). Υπάρχουν οι

μηχανικές,χημικές,φυσικό-χημικές και βιολογικές μέθοδοι του καθαρισμού των

βοθρολυμάτων. Όταν τις εφαρμόζουν μαζί, τότε η μέθοδος του καθαρισμού και απολύμανσης των βοθρολυμάτων λέγεται <<ενιαία μέθοδος>>. Η εφαρμογή αυτής ή άλλης μεθόδου σε κάθε