Η εκτίμηση επαγγελματικού κινδύνου κατά την χρήση επικίνδυνων ουσιών στους χώρους εργασίας: περίπτωση Knorr

η . ι .C .i·. N n /x n m n ι n i

ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Η ΕΚΤΙΜ ΗΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΣΤΟΥΣ

ΧΩΡΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ KNORR

Χ„

τ

Σπουδάστρια :

ΛΑΜ ΠΡΙΝΗ X. ΤΣΙΑΜ Η Α.Μ. : 2 0 0 2 1 8 3 Εισηγητής :

Δρ. ΘΕΟΔΠΡΟΣ X. ΒΑΡΖΑΚΑΣ FIFST

0 , 5 «

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Η ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ

ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ KNORR

Εκπονήθηκε για το Α.Τ.Ε.Ι. Καλαμάτας, Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας Τμήμα Τεχνολογίας Γεωργικών Προϊόντων

εισηγητής : Δρ Θεόδωρος X. Βαρζάκας

Συντάχθηκε από την:

ΛΑΜΠΡΙΝΗ ΤΣΙΑΜΗ Α.Μ.: 2002183

Περιοχή: Σχηματάρι, Βοιωτίας Τ .Κ .: 32009

Υπογραφή

Πίνακας περιεχομένων

• ΕΙΣΑΓΩΓΗ...2

• ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΧΗΜΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ...6

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΔΙΑΛΥΤΕΣ (ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ)...6

ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ ΧΗΜΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ...7

• ΤΡΟΠΟΙ ΕΙΣΟΔΟΥ ΤΩΝ ΔΙΑΛΥΤΩΝ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ...9

• ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ- ΚΑΤΗΓΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΟΥΣΙΩΝ/ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ... 11

• ΔΕΛΤΙΑ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ(Μδϋ8)... 15

• ΕΤΙΚΕΤΕΣ... 17

ΕΤΙΚΕΤΕΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ... 18

• ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ...21

ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΤΟΜΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΟΥ ΤΗΡΟΥΝΤΑΝ ΣΤΗΝ KNORR (ΜΑΠ ) ...22

ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟ ΧΩΡΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ...26

ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ...27

ΑΝΤΙΜΕΤΟΠΟΙΗΣΗ ΑΤΗΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΩΝ...28

• ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΚΥΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ...31

• KNORR... 36

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ KNORR ( ISO)...37

ΜΕΡΙΚΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΣΕ Η KNORR ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΞ Η Σ:...38

• ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...42

• ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ...43

ΣΥΜΒΟΛΑ ΚΑΙ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ...44

ΕΥΡΕΤΗΡΙΑ ΥΛΙΚΩΝ ΦΥΛΛΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ MSDS...46

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΣΤΗΝ ΓΡΑΜΜΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ... 61

ΔΕΙΚΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ R ΚΑΙ ΣΟΒΑΡΟΤΗΤΑΣ S ...65

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ISO ΤΗΣ KNORR ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ .70 ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ KNORR... 74

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Κατά καιρούς οι ορισμοί που έχουν αποδοθεί στην υγεία και ασφάλεια της εργασίας είναι αρνητικοί γιατί αναφέρονται σε αποφυγή ασθένειας ή ατυχήματος των εργαζομένων, ως συνέπεια ορίζονται από Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ως σωματική, νοητική και κοινωνική ευεξία καθώς και δυνατότητα προσωπικής ανάπτυξης του ατόμου.

Ουσιαστικά η Υγεία & Ασφάλεια των εργαζομένων στοχεύει:

Στην προαγωγή και διατήρηση του υψηλότερου επιπέδου φυσικής, νοητικής και κοινωνικής ευεξίας των εργαζομένων σε όλα τα επαγγέλματα.

Στην πρόληψη των επιδράσεων των εργασιακών συνθηκών, στην υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων.

Στην προστασία των εργαζομένων από τους επαγγελματικούς κινδύνους.

Στην προσαρμογή της εργασίας στον άνθρωπο.

Για να επιτευχθεί η προαγωγή της Υγείας και Ασφάλειας των εργαζομένων απαιτείται από τις επιχειρήσεις η εφαρμογή διαδικασιών πρόληψης των επαγγελματικών κινδύνων.

Μια διαδικασία για την ολοκληρωμένη ανάλυση των συνθηκών εργασίας και τη λήψη των απαραίτητων μέτρων στους χώρους εργασίας είναι και η Εκτίμηση του Επαγγελματικού Κινδύνου (ΕΕΚ), η οποία αναφέρεται στις διατάξεις του ΠΔ 17/1996(το οποίο συμπληρώνεται με το ΠΔ 159/1999) και αποτελεί εργοδοτική υποχρέωση καθώς επίσης και ένα βασικό μέσο αυτοέλεγχου της κάθε επιχείρησης, εφόσον εξασφαλίζεται η ενεργός συμμετοχή των εργαζομένων τόσο στις φάσεις του ποιοτικού και ποσοτικού προσδιορισμού των κινδύνων του εργασιακού περιβάλλοντος, όσο και σε αυτές της πρόληψης και προαγωγής της εργασιακής ασφάλειας. Η ΕΕΚ πραγματοποιείτε από τον τεχνικό Ασφαλείας, το γιατρό εργασίας και τους εργαζομένους.

Η διαδικασία αυτή εμπεριέχει όλες τις ενέργειες εντοπισμού, καταγραφής, μέτρησης και εκτίμησης των δυνητικών κινδύνων στο χώρο εργασίας για τη λήψη των απαραίτητων μέτρων προστασίας και πρόληψης.

Οι κίνδυνοι που πηγάζουν από κάθε επαγγελματική δραστηριότητα μπορούν να ταξινομηθούν σε τρεις μεγάλες ομάδες :

1η ομάδα

Οι κίνδυνοι για την ασφάλεια ή οι κίνδυνοι ατυχήματος περικλείουν την πιθανότητα να προκληθεί τραυματισμός ή βλάβη στους εργαζόμενους, ως συνέπεια της έκθεσης στην πηγή κινδύνου. Οι κίνδυνοι αυτοί μπορεί να οφείλονται ενδεικτικά:

• Στις κτιριακές δομές (π.χ. μη τήρηση των πολεοδομικών και υγειονομικών κανονισμών, ανεπάρκεια εξόδων κινδύνου, ολισθηρά δάπεδα, ελλιπής συντήρηση κατασκευών, απουσία προστατευτικών έναντι πτώσης κλπ)

• Στον εξοπλισμό εργασίας (π.χ. απουσία προστατευτικών διατάξεων επικίνδυνων ζωνών στις μηχανές, ελλιπής συντήρηση, χρήση από μη εκπαιδευμένο προσωπικό κλπ)

• Στις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις (π.χ. μη τήρηση κανονισμού ηλεκτρικών εγκαταστάσεων, ελλιπής συντήρηση κλπ)

• Σε χρήση εύφλεκτων ή και εκρηκτικών ουσιών (π.χ. μη τήρηση προδιαγραφών ασφαλούς χρήσης και αποθήκευσης των ουσιών, έλλειψη μέτρων έλεγχου πηγών έναυσης, ελλιπής εξαερισμός, ανεπαρκής εξοπλισμός πυρανίχνευσης-συναγερμού-κατάσβεσης απουσία διατάξεων ασφάλειας του εξοπλισμού υπό πίεση κλπ)

• Σε χρήση άλλων επικίνδυνων ουσιών όπως τοξικές, διαβρωτικές, καυστικές, ερεθιστικές κλπ(π.χ. μη τήρηση προδιαγραφών ασφαλούς χρήσης και αποθήκευση των ουσιών με βάση το δελτίο δεδομένων ασφάλειας προϊόντων)

• Σε φυσικούς παράγοντες (π.χ. απόσπαση προσοχής εργαζομένου λογω υψηλού θορύβου)

2τι ομάδα

Κίνδυνοι για την υγεία που περικλείουν την πιθανότητα να προκληθεί αλλοίωση στη βιολογική ισορροπία των εργαζομένων (ασθένεια), συνέπεια της επαγγελματικής έκθεσης σε φυσικούς, χημικούς και βιολογικούς παράγοντες του εργασιακού περιβάλλοντος. Οι κίνδυνοι αυτοί μπορεί να οφείλονται σε:

• Χημικούς παράγοντες [π.χ. υπέρβαση Οριακών Τιμών Έκθεσης(σωματιδιακοί ρύποι, σκόνες, αέρια, κλπ.)]

• Φυσικούς παράγοντες [π.χ. υπέρβαση Οριακών Τιμών Έκθεσης(θόρυβος, υγρασία, ακτινοβολίες, θερμοκρασίες, φωτισμός-αερισμός κλπ.)]

• Βιολογικούς παράγοντες [π.χ. παρουσία βιολογικών ρύπων(βακτηρίδια, μύκητες, ιοί, κλπ.)]

3η ομάδα

Κίνδυνοι εργονομικοί εγκάρσιοι (για την υγεία και για την ασφάλεια) οι οποίοι χαρακτηρίζονται από την αλληλεπίδραση της σχέσης, εργαζόμενου και οργάνωσης εργασίας στην οποία είναι ενταγμένος. Οι κίνδυνοι αυτοί μπορεί να οφείλονται:

• Στην οργάνωση εργασίας (π.χ. εντατικοποίηση, μονοτονία, βάρδιες κλπ.)

• Σε ψυχολογικούς παράγοντες (π.χ. άτυπες μορφές εργασίας, ηθική παρενόχληση κλπ.)

• Σε εργονομικούς παράγοντες (π.χ. μη εργονομικός σχεδιασμός της θέσης εργασίας κλπ.)

• Σε αντίξοες συνθήκες εργασίας (π.χ. εργασίες με ακατάλληλο εξοπλισμό, εργασίες σε αντίξοες κλιματολογικές συνθήκες κλπ.)

ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΧΗΜΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΔΙΑΛΥΤΕΣ (ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ)

Σε μεγάλο αριθμό κλάδων της παραγωγής αλλά και των υπηρεσιών, χρησιμοποιούνται σήμερα σημαντικές ποσότητες διαλυτών, δηλαδή υγρών χημικών ενώσεων ή μειγμάτων που επιτυγχάνουν την διάλυση ουσιών αδιάλυτων στο νερό. Οι βιομηχανίες χρωμάτων, βερνικιών, μελανιών, κόλλας, πολυμερών, η βυρσοδεψία, η ξυλουργεία, η υφαντουργία, η χημική και φαρμακευτική βιομηχανία, τα νοσοκομεία και πλήθος άλλων δραστηριοτήτων χρησιμοποιούν διαλυτές. Σε όλα τα νοικοκυριά επίσης υπάρχουν προϊόντα που περιέχουν βιομηχανικούς διαλυτές.(π.χ. σπρέι, αντιδιαβρωτικά, καθαρίστηκα κλπ.)

Κάθε διαλύτης διαθέτει ιδιότητες που εξαρτώνται από την χημική φύση των ουσιών που τον αποτελούν. Κατά κανόνα οι διαλυτές προκαλούν προβλήματα υγείας όταν παρουσιάζουν τοξική ή ναρκωτική - διαβρωτική ή ερεθιστική δράση, ασφάλειας όταν είναι εύφλεκτοι και προβλήματα στο περιβάλλον. Μερικές βασικές γνώσεις βοηθούν σημαντικά στην αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών.

Από το 1967 η Επιτροπή των ΕΚ(Ευρωπαϊκή κοινότητα) ανέλαβε την πρωτοβουλία να ρυθμίσει νομοθετικά την ταξινόμηση, τη συσκευασία και την επισήμανση των επικίνδυνων ουσιών και στη συνέχεια, το 1973, των επικίνδυνων παρασκευασμάτων (διαλύματα). Με το πέρασμα του χρόνου αυτή η νομοθεσία ενημερωνόταν τακτικά, δημιουργήθηκε η υποχρέωση από τους κατασκευαστές, τους διανομείς, τους εισαγωγείς και τους εργοδότες να επισημαίνουν κάθε ουσία επικίνδυνη για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Με στόχο την προστασία εργαζόμενου

καταναλωτή και περιβάλλοντος, την ελεύθερη διακίνηση αγαθών εντός Ε.Κ. και τρίτον την εξασφάλιση της ανταγωνιστικότητας της Κοινοτικής Βιομηχανίας.

Έτσι έχει αναπτυχθεί ένα σύστημα . Για τις νέες επικίνδυνες ουσίες πριν τη διάθεση τους στην κοινοτική αγορά οι νέες χημικές ουσίες πρέπει να δοκιμαστούν, να γνωστοποιηθούν στην αρμόδια εθνική αρχή και εφόσον είναι επικίνδυνες, να συσκευασθούν και να επισημανθούν όπως καθορίζεται από την ευρωπαϊκή οδηγία, τα ίδια ισχύουν για τις υπάρχουσες επικίνδυνες ουσίες. Για τις ουσίες που δεν περιλαμβάνονται στην ευρωπαϊκή λίστα ο κατασκευαστής θα πρέπει να τις συσκευάζει και να τις επισημαίνει προσωρινά σύμφωνα με τους κανόνες και τα κριτήρια που προβλέπονται μέχρι η ουσία να περιληφθεί ή μη στην λίστα.

ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ ΧΗΜΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ

1. Σε αμιγή μορφή ή ως ουσίες (πχ. Η ακετόνη, το τριχλωραιθυλένιο, κλπ)

2. Σε μορφή καυστικών διαλυμάτων (πχ. Η καυστική αμμωνία, το υδροχλωρικό οξύ για την αποσκωριωση, την αφαίρεση ακαθαρσιών ή αλλά ισχυρά οξέα στην μεταλλουργία, - ηλεκτρονική βιομηχανία , το υδροφθορικό οξύ στην υαλουργία - κρυσταλλουργία — επεξεργασία χαρτιού, η φορμαλδεΰδη ως απολυμαντικό μέσο στην κλωστοϋφαντουργία- βυρσοδεψία - χαρτοβιομηχανία, χλωρίνη, κλπ.)

3. Σε μορφή παρασκευασμάτων ( διαλυμάτων ή μειγμάτων) που είναι και η πιο συχνή περίπτωση (πχ. Χρώματα, κόλλες, συντηρητικά, παχύρευστα έλαια, μέσα για την αφαίρεση καλουπιών, φυτοφάρμακα κλπ.).

Εικόνα 1. Μορφές χημικών προϊόντων.

ΤΡΟΠΟΙ ΕΙΣΟΔΟΥ ΤΩΝ ΔΙΑΛΥΤΩΝ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ

Η δραστικότητα ενός διαλύτη είναι συνάρτηση της χημικής δομής των συστατικών του. Στη βιομηχανία διαλύτης σημαίνει κατά κανόνα οργανικός διαλύτης. Τα μόρια των διαλυτών αυτών, διαθέτουν ανάλογη δομή με αυτήν πολλών ανθρώπινων ιστών (είναι π.χ. λιπόφιλα) και αλληλεπιδρούν μαζί τους. Σ’ αυτό ακριβώς οφείλεται και η βλαπτική τους δράση για τον οργανισμό.

Η απορρόφηση από τον οργανισμό πραγματοποιείται βασικά με έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω τρόπους : την πέψη, το δέρμα και την εισπνοή.

• Διείσδυση από το στόμα (πεπτική οδός).

Βεβαίως τα χημικά προϊόντα δεν τα καταπίνουμε εκουσίως. Τις περισσότερες φορές η διείσδυση από την πεπτική οδό (ή κατάποση) γίνεται κατά λάθος ή από απερισκεψία. Όταν ένα προϊόν μεταγγίζεται σε ένα άλλο δοχείο με αναρρόφηση με τη βοήθεια σιφονιού ή ακόμη όταν ένα προϊόν διατηρείται σε δοχείο που έχει προβλεφθεί για τρόφιμα ή ποτά.

Όπως και όταν αφού έχουμε χειριστεί ένα επικίνδυνο προϊόν και φέρουμε τα χέρια στο στόμα για να καπνίσουμε, για να φάμε ή ακόμα και για να σκουπιστούμε.

• Διείσδυση από το δέρμα (διαθερμική οδός).

ορισμένα προϊόντα, όπως τα ερεθιστικά και τα διαβρωτικά, επενεργούν τοπικά στο σημείο της επαφής τους με το δέρμα, τις βλεννογόνους μεμβράνες ή τα μάτια. Άλλα που είναι λιποδιαλυτά, επενεργούν στο δέρμα και επιπλέον διαπερνούν και διαχέονται σε όλο τον οργανισμό ή προκαλούν επίσης διάφορα προβλήματα. Επίσης είναι κάποιοι διαλύτες που κιθαρίζουν το δέρμα αλλά προκαλούν επίσης και προβλήματα στα νεφρά, στο συκώτι ή στο νευρικό σύστημα.

• Διείσδυση από τους πνεύμονες (αναπνευστική οδός).

Είναι η ποιο συχνή οδός διείσδυσης κατά την εργασία, αφού οι ρυπαντές μπορεί να έχουν αναμειχτεί πλήρως με τον αέρα που αναπνέουμε. Αυτοί οι ρυπαντές, διασκορπισμένοι μέσα στην ατμόσφαιρα, διεισδύουν στους πνεύμονες μαζί με τον αέρα που εισπνέουμε.

Αυτό συμβαίνει κατά τη διάρκεια του χειρισμού διαλυτών, χρωμάτων ή κολλών, της αφαίρεσης μολυβδούχου σκουριάς με φυσητήρα ή ακόμα κατά τη συγκόλληση. Από τη στιγμή που θα τα εισπνεύσουμε, αυτά τα προϊόντα, μεταφερόμενα από το αίμα ξεκινώντας από τους πνεύμονες, μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στα αναπνευστικά αλλά και σε άλλα όργανα (τα νεφρά, το συκώτι κλπ.).

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ- ΚΑΤΗΓΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΟΥΣΙΩΝ/ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ

Έχουμε ομάδες για τον προσδιορισμό των ουσιών που ταξινομούνται ανάλογα με τις φυσικοχημικές και τοξικολογικές ιδιότητες και επιπλέον των τοξικολογικών ιδιοτήτων. Σε συνάρτηση με τις συνέπειες τους στην υγεία και το περιβάλλον. Το σύμβολο κάθε κατηγορίας κινδύνου είναι ένα τετράγωνο σε πορτοκαλί φόντο με ένα σχέδιο που απεικονίζει ή συμβολίζει τη δράση των χημικών της ομάδας. Κάθε σύμβολο συνοδεύεται από ένα λατινικό γράμμα το οποίο σε ορισμένες περιπτώσεις ακολουθείται από ένα δείκτη ή σύμβολο + . (π.χ. οι εκρηκτικές φέρουν το Ε, οι πολύ τοξικές ουσίες το Τ + , κλπ.). (παράρτημα σελ. 44 - 45)

Μπορεί να προκαλέσει πυρκαγιές ή εκρήξεις. Οι διαλύτες είναι κατά κανόνα πτητικοί και εύφλεκτοι. Όσο πτητικότεροι είναι ,τόσο ευκολότερα απομακρύνονται από την διαλελυμμένη ουσία. Είναι προϊόντα σε στερεή ή υγρή ή αέρια μορφή που μπορούν να αναφλεχθούν στον αέρα και να εξακολουθήσουν να καίγονται, καθώς και τα οξειδωτικά προϊόντα (τα νιτρικά άλατα, τα χλωρικά άλατα, τα υπεροξείδια) που συντηρούν την καύση μιας εύφλεκτης ουσίας. Αρκετοί σχηματίζουν εκρηκτικά μίγματα με τον αέρα ακόμα και σε θερμοκρασία δωματίου. Υπάρχει άμεσος κίνδυνος εάν η θερμοκρασία του δωματίου είναι ανώτερη από το σημείο ανάφλεξης του διαλυτή. Το σημείο ανάφλεξης είναι η κατώτατη θερμοκρασία στην οποία μπορεί να παραχθεί ικανή ποσότητα εύφλεκτων ατμών που να αναφλέγεται με την εφαρμογή μιας μικρής φλόγας, με αποτέλεσμα την έκρηξη.

Ο

Οξειδωτικά

6

Εύφλεκτο

Ε

Ε κ ρ η κ τ ι κ ό

Επιβλαβή για την υγεία. Ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους, τον τρόπο με τον οποίο διεισδύουν στο σώμα, την ποσότητα που έχει απορροφηθεί, ανάλογα με κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, τα προϊόντα μπορούν να πλήξουν λιγότερο ή περισσότερο σοβαρά την υγεία.{Οξείες δηλητηριάσεις, χρόνιες δηλητηριάσεις, τοξικά - επιβλαβή (Η τοξικότητα του διαλύτη εξαρτάται από τη διάρκεια της έκθεσης και τη συγκέντρωση του διαλύτη, βλάβες όπως στο αιμοποιητικό σύστημα, το νευρικό σύστημα, τους πνεύμονες, το συκώτι ή και θάνατο), Καρκινογόνα - μεταλλαφιογόνα - τοξικά για την αναπαραγωγή, νάρκωση (Οι διαλυτές προκαλούν νάρκωση διότι είναι δυνατόν να καταλάβουν λιπόφιλες θέσεις των νευρικών κύτταρων. Η πλήρης ανάνηψη είναι συνήθως δυνατή)}.

Λ η

Επιβλαβές

IX

Τ

Τοξικά

Διαβρωτική ή ερεθιστική. Είναι οι κατηγορίες των προϊόντων των οποίων τα αποτελέσματα καλούνται τοπικά, περιορίζονται στο σημείο επαφής με το σώμα με τη δημιουργία ξηρής, εύθραυστης και ευαίσθητης επιδερμίδας. Οι διαβρωτικές ουσίες επενεργούν καταστροφικά στους ζωντανούς ιστούς, καταστρέφουν τα κύτταρα της επιδερμίδας, καίνε το δέρμα και τις βλεννογόνους μεμβράνες και προκαλούν κακώσεις καμία φορά πολύ σοβαρές. Οι ερεθιστικές ουσίες προκαλούν κνησμό ή κοκκινίλες στο δέρμα, επιπεφυκίτιδες ή φλεγμονές των αναπνευστικών οδών.

Ο

Διαβρωτικό

Χί

Ερεθιστικό

X

Επικίνδυνη για το περιβάλλον. Πολυάριθμες ουσίες που απελευθερώνονται χωρίς έλεγχο στο περιβάλλον μπορούν να επιφέρουν άμεση ή μακροχρόνια μόλυνση που είναι δύσκολο να εξαλειφθεί. Από τις βιομηχανικές εκπομπές και απόβλητα στα περιβαλλοντικά διαμερίσματα. Από αστικές και αγροτικές δραστηριότητες. Από ατυχήματα ή κατά τις μεταφορές, (τέτοιες ουσίες είναι οι οργανοχλωριούχες ουσίες, τα ενεργά συστατικά των εντομοκτόνων, ορισμένοι διαλύτες, τα άλατα των βαρέων μετάλλων κλπ.)

Ν

Επικίνδυνο για το περιβάλλον

Επίσης ορισμένες ουσίες έχουν ταυτόχρονα πολλές από αυτές τις ιδιότητες (εικ 1).

Εικόνα 2. Ετικέτα προϊόντος με δυο ιδιότητες.

H Knorr έχει κατατάξει τα επικίνδυνα υλικά σύμφωνα με την χρήση τους στα παρακάτω:

1 .Εργαστηριακή χρήση και βοηθητικό εξοπλισμό εργαστηρίου.

• Εργαστήριο Ποιοτικού Ελέγχου

• Μικροβιολογικό Εργαστήριο

• Τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης

• Πλυντήριο κουζίνας

2. Παραγωγή Προϊόντων ως Α Υλη.

• Όσα υλικά χρησιμοποιούνται σαν Α Υλη για την παραγωγή προϊόντων.

3. Απολύμανση Μηχανημάτων, Δικτύων, Σκευών και Δαπέδων.

• Καθαρισμοί δικτύων, σκευών και μηχανημάτων παραγωγής, απολύμανση δαπέδων κλπ.

4. Λειτουργία Μονάδων, Εξοπλισμού

• Μονάδα βιολογικού καθαρισμού, Λέβητες κλπ.

5. Συντήρηση ή επισκευή Μηχανολογικού Εξοπλισμού.

• Σπρέι καθαρισμού ηλεκτρικών επαφών, αντισκωριακά, αλοιφές καθαρισμού μεταλλικών επιφανειών, διάφορες λιπαντικές ουσίες, κλπ.

ό.Γενικούς Καθαρισμούς.

• Καθαριστικά δαπέδων, χώρων υγιεινής, τζαμιών, κλπ.

ΔΕΛΤΙΑ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ AEOAAEIAE(MSDS)

Τη σημερινή εποχή ανταλλάσσεται πλήθος προϊόντων σε όλο τον κόσμο . Είναι πρακτικά αδύνατο για τον χρηστή να γνωρίζει τους κινδύνους για την υγειά και την ασφάλεια από την χρήση ενός προϊόντος . Ένα σημαντικό ποσοστό χρηστών των προϊόντων αυτών είναι εργοδότες που τα χρησιμοποιούν στην επιχείρηση τους είτε ως πρώτες ύλες, είτε και ως βοηθητικά υλικά(π.χ.

καθοριστικά). Το άρθρο 25 του Ν. 1568/1985 αναφέρει ότι « ο εργοδότης οφείλει να γνωρίζει τους κινδύνους τους οποίους συνεπάγονται για την υγειά των εργαζομένων παράγοντες που χρησιμοποιούνται ή δημιουργούνται στους τόπους εργασίας και προκειμένου να συμμορφωθεί με τις παραπάνω απαιτήσεις , δικαιούται να ζητά από τον παρασκευαστή , εισαγωγέα ή προμηθευτή των παραγόντων αυτών πληροφορίες τόσο για τους κινδύνους που συνεπάγονται για τη υγειά των εργαζομένων όσο και τις μεθόδους ασφαλούς χρήση τους ». Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε την οδηγία 91/155/ΕΟΚ(Υπουργική Απόφαση 378/94)όπου προβλέπεται η υποχρέωση παροχής δωρεάν πληροφοριών από το παραγωγό , τον διανομέα προς τον χρήστη . Οι πληροφορίες πρέπει να παρέχονται υπό την μορφή ενός δελτίου δεδομένων ασφάλειας (Material safety data Sheets. « MSDS»). To άρθρο 3 της οδηγίας αναφέρει τις πληροφορίες που υποχρεωτικά πρέπει να περιέχονται σε ένα MSDS .

Συνκεκριαένα :

• Στοιχεία της ουσίας ή του παρασκευάσματος και στοιχειά για την επιχείρηση /εταιρεία (§1 του δελτίου)

• Σύσταση και στοιχειά για τα συστατικά του παρασκευάσματος , προσδιορισμός των κινδύνων , πρώτες βοήθειες (ανάλογα με το τρόπο έκθεσης του θύματος ) (§ 2,3,4 του δελτίου)

• Μέτρα για την καταπολέμηση της πυρκαγιάς (κατάλληλα και ακατάλληλα μέσα πυρόσβεσης ) (§5 του δελτίου)

• Μέτρα για την αντιμετώπιση τυχαίας έκλυσης (προσωπικές και περιβαλλοντολογικές προφυλάξεις και μέτρα καθαρισμού) (§6 του δελτίου)

• Χειρισμός και αποθήκευση , έλεγχος της έκθεσης στο προϊόν και ατομική προστασία (π.χ. τύπος εξοπλισμού για την προστασία χεριών , οφθαλμών κλπ) (§7,8 του δελτίου)

• Φυσικές και χημικές ιδιότητες (π.χ. οσμή , ρΗ , σημείο ή περιοχή ζέσης , τήξης, ανάφλεξης , τάση ατμών κ.λπ.) (§9 του δελτίου )

• Σταθερότητα και δραστικότητα (συνθήκες ή υλικά που πρέπει να αποφεύγονται , επικίνδυνα προϊόντα αποσύνθεσης) (§10 του δελτίου )

• Τοξικολογικά στοιχεία (§11 του δελτίου)

• Οικολογικά στοιχεία (π.χ. ικανότητα αποικοδόμησης , δυνατότητα βιοσυσσώρευσης κ.λπ.) (§12 του δελτίου)

• Μέθοδοι εξάλειψης της ουσίας ή του παρασκευάσματος (§13 του δελτίου)

• Στοιχεία σχετικά με την μεταφορά (§14 του δελτίου)

• Στοιχεία σχετικά με τις κανονιστικές διατάξεις (§15 του δελτίου)

• Άλλα στοιχεία (§16 του δελτίου)

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το άρθρο 3 της Υ.Α. 508/91 ( συμπλήρωση της Υ.Α.1197/89 σε συμμόρφωση προς την Οδηγία 91/155/ΕΟΚ) αναφέρει ότι το «Το δελτίο δεδομένων ασφαλείας ...

πρέπει να περιέχει υποχρεωτικά τις ακόλουθες ενδείξεις στην ελληνική ή και στην ελληνική». Οι πληροφορίες που περιέχονται στα Μ δϋδ είναι ο ακρογωνιαίος λίθος για την χάραξη πολιτικής υγείας και ασφάλειας στον τομέα των επικίνδυνων χημικών ουσιών. Δεν νοείται εκπαίδευση των εργαζομένων στη σωστή χρήση ή αποθήκευση ουσιών που δεν βασίζεται στο κείμενο των δελτίων δεδομένων.

Στα παραρτήματα σελ. 46 - 60 φαίνονται αναλυτικά οι ουσίες που χρησιμοποιούνται στο χημείο , στο μικροβιολογικό και στην απολύμανση μηχανημάτων και δαπέδων όπως και καποια από τα (MSDS) τους . (εικ. 3) π.χ. Horseradish flavor χρησιμοποιείται σε μικρή ποσότητα για την παρασκευή του dressing Horseradish. Το οξικό οξύ 100% και ο πετρελαϊκός αιθέρας στο χημείο για αναλύσεις . To Ρ3 Topax 66 που χρησιμοποιείται για την απολύμανση των δαπέδων, είναι από τις πιο επικίνδυνες ουσίες που χρησιμοποιούσε η Knorr.

inan Sejttoom Helloj ΦΥΛΛΟ ΕΝΗΜΕΡ9ΣΗΣ

" “ “i S “ '“ ' ΕΤΤΙΕΙΝ Α ΥΝΟΤΗΤ ΑΣ ΥΛΙΚΟΥ MATERIAL SAFEIYJJATAAHEEt ΟΝΟΜΑΣΙΑ „ΥΛΙΚΟΥ

HORSERADISH FLAVOR 12.25.4345

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ ε ι π π ν δ υ ν ο < m ra rmkataτην ESIWOH-ΕΠΑΦΗ ΜΣΤΌ ΔΕΡΜΑ-ΚΑΤΑΠΟΕΗ

( I k

Knorr iciffoodi Hellos

ΟΥΟΠΑΧΟΙΧΚΜΛΤΑΛΟΤ Φ Υ Λ Λ Ο ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ

MATERIAL SAFETY.DATASHEET ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΥΛΙΚΟΥ

HORSERADISH FLAVOR 12.25.4345

Μ Ε ΪΡ Α ϋ Ρ Ο Σ ΙΑ Σ ΙΑ Ι

Q c & l’X YÜVTSO ar» PVC

Θ

Η φόρμα c$Yo caa;d o u p d:ai επαρκής

Copo'.c ράακο ολοχλάρου npooLmcu

Π ΡΟ ΤΕΣ ΘΟΗΘΕΙΕί

□

Γ*ΟΧΟ*Χ

TO VASE Ο ΑΥΤΟ

*»*Ιΐν·Λ|ΧΤΟ

57°C

ΕΠΑΦΗΜ Ε..ΙΑ ΜΑΤΙΑ , ^

λμοστ ηλύοη και επαναληπτικά pc ναρόνοαλάχκησ/ Τ» 15 λεπτά Εαν οξατολοιΛεή ο ορβθιεμός η υπάρχουν Φανερά cr ptV&a κατοστρο- ρί»ς σρόομοτος. λάχετε άμεσα »atpucn ουνβουλά

Avcspoocre ta οοκ>χα σος a t^ v o cno oncsia ¿χουν neoo ηοοΟτρ.τες τηςαχέας ΓΙΙανττί»δ6ρνκ3θος pc μεγάλος

taeaanoCrwl

Εάν οεοεβιομός nooapcvc η υπ έχο υν ρανερα ατψοΛα καταστρο- ςΛς ιχροσματος λάβετε άμεσο wtpaowxvpcuiiL

ΚΑΤΑΠΟΣΗ

^ . λ υ ν τ α το στόμα σας με νερά Λάβετε άμεοο ιατρική

cao o cv o o craö o p b aip a Βάλετε τοητνοκαθήοα αναηου- ηκά Adhere άμσοα jatputf περίθαλψη.

Γ Π Π Γ Β Γ O A h h k l l

Οημς<χθϋ^χ;αςτχ*>ΐπτώτχ^ενβεχεμΓνν*θηλητηρΒ0αΓυν dvtn άχρως <*ιμαντχκά να 6υ6ά βεραηουηχή αγυτή.

TH AE^ Q N AJIEQ IH L ΑΝΑΓΚΗΣ

--- ΚΕίΓΡΟ ΥΓΠΑΤ DCHMATAPIOY 5 9 1 8 4 - 59185 ΚΟΠΡΟ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΕΩΝ 01 - 7 7 93 7 7 7 Κ ΓΙΑΤΡΟΥ ΕΡΓΑΠΑΣ 5 9 0 9 0 - 59100

ΐ ΐ TT3CN3KOY ΑΣΦΑΛΟΑΚ 107

Αποκάνετε να α α π εύ ο τχ τον καπνό της φΐίοάς

XprvciuoncircrTC αυτόνομη α vanvewaw“; συσκευή oc περίπωοη ε^(»αηςστηφΜηά.

Μην xpnapccxadtc νερό με εχτόίειχη

Εάν τα δοχεία που περιέχουν υλικά θερμανθούν, μπορεί να (φοκληθά απελευθόροΜη tnc εύφλεκτης ουσία; και ακόμη να γίνε» έκρηξη Πό να αποΦευχθείαυτά θα πρέπει να φυχβούν το δοχεία με ιρεβοσμό αηόασφαληαηόοτοσπ typgi

ΠΥΡΟΙΚΣΤΜΡΟΝ

που ν η ορ ο ύ μ ι ΝΑ XPHlIWQOQittZOYVC

mPOIMXTWA

ΤΜΗΜΑΤΑ ΟΦΟΦΥΤΩΝ 3 * 9 9 ΤΑΝΑΓΡΑΣ 0321 - 23TJ7

0 4 ΧΧ 22199 ^{i W A i} a m n i f i i ■ ■

K flN tÖ l TOYANeAAÜt A tfO T

i )

ΜΕΤΡΑ ΣΕ ΠΕΡ1ΠΤΟΣΗ ΔΙΑΡΡΟΗΣ

ΕΣοττλχι νλικύν με έν τσ η μν,γχύδιά μτκ*>α να ηροκαλέοσ ·5.σφο<υα και / η ναυτία reu θα rp C n a να αποφεύγεται μ τ σωστό οερκτμό κα to τηνιτόλοξη rcc Ä6ftam :ου

Εάν δεν υτ3άρχατότεου%όστατα η χρήση αναπνευεππτής συσκευής κατάλληλης για οργανικούς ατμούς ή αυτόνομη αναπνευστική

.. ν om r.

Ληομακρύνετε πητάςανάφλβξης και εγκα:οστήοετε to κατάλληλο σύστημα αεριαυού

Κατά rav αποθήκευση τουςφροντίοετενα βρίσκεται βιαβόσιμηάμμος ηκμα ή μη εύφλεκτο aroppean ηχό ολικά

Πλύνετε nrv ιχαοχΑ nou χιΑηχε το υλικό με απορρυπαντικό και νερά Λποφύττχ την διάδοση του ac αηοχετβύοείς, και εχαςονεχιχά νερά.

Θ

Εύφλεκτο. Προφυλάγετε toanfeoexaggrtnote taöaνΛ πτγΑονοφλεξπ ΣΣοοφαλίστε ττν κα τάλληλη α νακυκλοβορία του αέρα και τπν αη>

ραχρυ*/αη ηιν ατμΰν ατούς χάρους αχ»5«χε«οης ra j χρασης tou

Εικόνα 3, ΔΕΙΓΜΑ Μ ( Φ ύ λ λ ο ασφαλείας υλικού), προϊόντος πρώτης ύλης για την δημιουργίας σάλτσας.

ΕΤΙΚΕΤΕΣ

Η πρώτη πληροφορία για τα επικίνδυνα προϊόντα και γενικά για κάθε προϊόν ως προς τον χρήστη είναι η ετικέτα που συνοδεύει το εκάστοτε προϊόν.

Η ετικέτα επιτρέπει την αναγνώριση ενός προϊόντος τη στιγμή της χρήσης του. Επισημαίνει τους κύριους κινδύνους που παρουσιάζονται για τον άνθρωπο και το περιβάλλον του. Υποδεικνύει επίσης τα προληπτικά μετρά που πρέπει να ληφθούν για τη χρήση του και την αποθήκευση του, αλλά και τον τρόπο απόρριψης η καταστροφής των παράγωγων απορριμμάτων τους ώστε να μην υπάρξει κίνδυνος. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να μάθουν όλοι, είτε μέσα στην επιχείρηση είτε κατά την διάρκεια του ελεύθερου χρόνου τους, να διαβάζουν και κυρίως να καταλαβαίνουν την ετικέτα. Κάθε δοχείο που προμηθευόμαστε και περιέχει επικίνδυνο προϊόν είναι υποχρεωτικό να φέρει μια ετικέτα η οποία καθορίζει το όνομα του, την προέλευση του και τους ενδεχόμενους κινδύνους που παρουσιάζει, (εικ. 4).

1 Ονομα και διεύθυνση του κατασκευαστή, διανομέα ή εισαγωγέα

2 Έ να ή δ ύ ο σ ύμβολα μαύρα σε πορτο κα λί φ ό ν το που αντιστο ιγ ο ύ ν σ το υ ο πιο π ο υ π α ρ ο υ σ ιά ζει η'ο ϋ σ ία ή τ ο σ κευα σ μ α Κάθε

"σύμβολο σ υνο δεύ ετα ι από τη σημασία του, ολο­

γρ ά φ ω ς πχ. Τ-Τοξικό, Χη-Επιβλαβές_____________

Συμβουλές για προφύλα­

ξη, όπως αυτές έχουν κα­

θοριστεί από τον κανονι­

σμό, που αφορούν αυτό το προϊόν (ουσία ή σκεύ­

ασμα)__________________

(Π ρ ο λ η π τ ικ ά Μ έτρ α )

--- B0NC0L0R

11, me de la Source F-92290 PORTY

TOLUENE

Πολύ εύφλεκτο Βλαβερό όταν εισπνέεται

Να διατηρείται μακριά από κάθε πηγή ανάφλεξης Μην καπνίζετε

Αποφύγετε την επαφή με τα μάτια Μην πετάτε τα υπολείμματα στην αποχέτευση Αποφύγετε τη συσσώρευση ηλεκτροστατικών φορτίων

5 Την ταυτότητα του προϊό­

ντος: στην περίπτωση κα­

θαρού προϊόντος ή ου­

σίας αναγράφεται η ίδια η ονομασία του προϊό­

ντος. Στην περίπτωση ενός προϊόντος κατα­

σκευασμένου ή παρα­

σκευασμένου, αναγράφε­

ται η εμπορική του ονο­

μασία ή ο ορισμός του.

Πάντως όταν κάποιες ουσίες τοξικές, πολύ το- ξικές, επιβλαβείς ή δια- βρωτικές ξεπερνούν κά­

ποια καθορισμένη τιμή συγκέντρωσης, η χημική τους ονομασία πρέπει να εμφανίζεται επίσης και κάτω από τη σημεί- _______ ωση: »π ερ ιέχει ...>

Τους βασικούς κινδύνους που παρουσιάζει το προ ϊ­

όν (ουσία ή σκεύασμα), υπό μορφή τυποποιη μέ­

νων φ ράσεω ν καθοριζόμε­

νων από το ν κανονισμό

Η ετικέτα που παρουσιάζεται εδώ είναι σύμφωνη με τους κανονισμούς για την επισήμανση επικίνδυνων ουσιών και παρασκευασμάτων (ή. Δεν πρέπει να συγχέεται με μια άλλη ετικέ­

τα, την οποία έχετε αναμφισβήτητα ήδη συναντήσει ή χρησιμοποιήσει για τη μεταφορά επικίνδυνων υλών. Πρόκειται για δύο διαφορετικούς κανονισμούς, έστω και αν καμιά φορά καταφεύγουν σε ταυτόσημα σύμβολα

Εικόνα 4, Μορφή ετικέτας ,με τα δεδομένα που πρέπει να παρέχει.

ΕΤΙΚΕΤΕΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

Λόγο των πολλών επικίνδυνων ουσιών ,ιδιαίτερα οι ετικέτες σε αυτά θα πρέπει να έχουν μεγάλες πινακίδες , να είναι ευανάγνωστα γραμμένες , να είναι και στην Ελληνική γλώσσα και να επισημαίνουν.:

• Για την ταυτότητα του προϊόντος

• Για τις ιδιότητες και την επικινδυνότητα του όταν παράγεται, χρησιμοποιείται ή απορρίπτεται.

• Για τα κατάλληλα μέτρα προφύλαξης και προστασίας, ατομικά ή συλλογικά.

• Αποτροπή λάθους χειρισμού κατά την χρήση, ανάμειξη ή μεταφορά.

• Υποδεικνύει χρήσιμους τρόπους αντίδρασης σε περίπτωση ατυχήματος.

• Είναι πολύτιμη στον τρόπο οργάνωσης αποθήκευσης.

• Υποδεικνύει κατάλληλα μέτρα για την διαχείριση και απόρριψη στο περιβάλλον.

• Προλαμβάνει και μειώνει τους κινδύνους για ην υγεία και το περιβάλλον.

• Καθοδηγεί στη χρήση ή την αγορά προϊόντων με λιγότερους κινδύνους.

Εκτός από την ετικέτα που είναι η πρώτη πηγή πληροφόρησης πρέπει να προσέχετε και η συσκευασία του. Για την συσκευασία έχουμε υποχρεώσεις και απαγορεύσεις.

ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Ανθεκτική συσκευασία.

Απρόσβλητη από το περιεχόμενο.

Πώματα στερεά και ανθεκτικά.

Πώματα ασφαλείας για τοξικά, πολύ τοξικά κι διαβρωτικά.

Ανάγλυφες προειδοποιήσεις κινδύνων για εύφλεκτα, πολύ εύφλεκτα και επιβλαβή.

Σφραγίδα καταστρεφόμενη ανεπανόρθωτα.

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΙΣ

Σχήμα / διακοσμήσεις, που προσελκύουν την περιέργεια των παιδιών.

Εμφάνιση / ονομασία, που χρησιμοποιείται για τρόφιμα, ζωοτροφές, φάρμακα, καλλυντικά.

Σε περιπτώσεις αλλαγής συσκευασίας θα πρέπει η ετικέτα να αναπαράγεται και να βρίσκεται πάνω στο νέο δοχείο μετά από την μετάγγιση ή συσκευασία του προϊόντος.

ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Για να προστατευτούν οι χρήστες έχουμε τη χρήση ετικέτας (πίνακας 1) όπως και των ατομικών μέτρων προστασίας που πρέπει να χρησιμοποιηθούν για το εκάστοτε προϊόν. Εκτός όμως από τους αναγραφόμενους κινδύνους έχουμε και τα προϊόντα που δεν υπόκεινται στις κανονιστικές διάταξης για επισήμανση ή δεν μπορούν να δεχθούν επισήμανση, όπως η αφαίρεση παλαιών χρωμάτων, τα τοξικά ή βλαβερά αέρια, οι αναθυμιάσεις κατά την διάρκεια εργασιών κοπής ή συγκόλλησης και για αυτό στις επιχειρήσεις εκτός από τις ετικέτες στις ουσίες έχουν και τα φύλλα στοιχείων ασφαλείας υλικού (Μ δϋδ) που καλύπτει όλες αυτές τις περιπτώσεις και τις διαδικασίες εργασίας.

Πίνακας 1. Σημασία των συμβόλων που χρησιμοποιούνται στην ετικέτα , με τα προληπτικά μέτρα ασφάλειας.

Σ η μ α σ ία Σ ύμ β ο λο Π ερ ιγ ρ α φ ή τω ν κινδύνω ν Π α ρα δ είγ μ α τα προϊόντω ν Π ροληπτικά μέτρα

Τ ο ξ ικ ό (Τ ) π ο λ ύ τ ο ξ ι κ ό

( Τ + )

— Τ ο ξ ικ έ ς κ α ι ε π ιβ λ α β ε ίς ο υ σ ίε ς κ α ι σ κ ε υ ά σ μ α τ α π ο υ π α ρ ο υ σ ιά ζ ο υ ν , α κ ό μ η κ α ι σ ε μ ικ ρ έ ς π ο σ ό τ η ­ τ ε ς , κ ί ν δ υ ν ο γ ι α τ η ν υ γ ε ία .

— Α ν η σ ο β α ρ ό τ η τ α τ ω ν ε π ιπ τ ώ σ ε ω ν σ τ η ν υ γ ε ία ε κ δ η λ ώ ν ε τ α ι μ ε π ο λ ύ μ ικ ρ έ ς π ο σ ό τ η τ ε ς , τ ο π ρ ο ϊό ν σ η μ ε ιώ ν ε τ α ι μ ε τ ο τ ο ξ ι κ ό σ ύ μ β ο λ ο .

— Α υ τ ά τ α π ρ ο ϊ ό ν τ α δ ιε ισ δ ύ ο υ ν σ τ ο ν ο ρ γ α ν ισ μ ό με ε ισ π ν ο ή , κ α τ ά π ο σ η ή α π ό τ ο δ έ ρ μ α

• Μ ε θ α ν ό λ η , φ ω τ ισ τ ικ ό ο ιν ό π ν ε υ μ α , α π ο σ μ η τ ικ ά ο τ ε γ π ν ω τ ικ ά σ π ρ έ ι

• α π ο λ υ μ α ν τ ικ ά (κ ρ ε ο λ ίν η )

• π.χ. σ π ρ έ ι φ α ν ο π ο ιία ς

• Γ ια ν α α π ο φ ύ γ ε τ ε κ ά θ ε ε π α φ ή με τ ο δ έ ρ μ α , χ ρ η ­ σ ιμ ο π ο ιε ίσ τ ε π ρ ο σ τ α τ ε υ τ ικ ά μ έσ α: γ ά ν τ ια , π ρ ο ­ σ ω π ίδ α , π ρ ο σ τ α τ ε υ τ ικ ό έ ν δ υ μ α κ λ π

• Π ρ ο τ ιμ ά τ ε ν α ε ρ γ ά ζ ε σ τ ε σ τ ο ύ π α ιθ ρ ο ή σ ε κ α λ ά α ε ρ ιζ ό μ ε ν ο χ ώ ρ ο .

• Κ α λ ή υ γ ιε ιν ή : π λ ύ ν τ ε τ α χ έ ρ ια σ α ς, μ η ν τ ρ ώ τε ή κ α π ν ίζ ε τ ε π ο τ έ κ α τ ά τ η δ ιά ρ κ ε ια τ η ς χρ ή σ η ς.

• Τ α π ρ ο ϊ ό ν τ α σ ε α ε ρ ο ζ ό λ ε ίν α ι π ι ο ε π ικ ίν δ υ ν α (ε ισ π ν ο ή !).

• Κ ρ α τ ε ίσ τ ε τ α μ α κ ρ ιά α π ό τ α π α ιδ ιά ! Ε π ιβ λ α β έ ς

(X rf) X

• α π ο σ μ η τ ικ ά τ ρ ιχ λ ω ρ α ιθ υ λ έ ν ιο

• δ ια λ υ τ ικ ά γ ι α χ ρ ώ μ α τ α

• π ρ ο ϊ ό ν τ α κ α θ α ρ ισ μ ο ύ

• π ρ ο ϊ ό ν τ α γ ια τ η ν π ρ ο σ τ α σ ία κ α ι τ η ν ε π ε ξ ε ρ γ α σ ία τ ο υ ξύ λ ο υ

• σ ν τ ισ κ ω ρ ια κ ά γ ια χ ρ ιίιμ α τα Ε ύ φ λ ε κ το

< υ Ε ξ α ιρ ε τ ικ ά

ε ύ φ λ ε κ τ ο

( F + ) è

(I 7) Τ α έ ύ φ λ ε χ τ α π ρ ο ϊ ό ν τ α α ν α φ λ έ γ ο ν τ α ι π α ρ ο υ ο ία μ ια ς φ λ ό γ α ς , μ ια ς π η γ ή ς θ ε ρ μ ό τ η τ α ς (θ ε ρ μ ή ε π ιφ ά ν ε ια ) ή μ ια ς σ π ίθ α ς .

( Ε + ) Π ρ ο ϊό ν π ο υ μ π ο ρ ε ί ν α α ν α φ λ ε χ θ ε ί π ο λ ύ ε ύ κ ο ­ λ α α π ό τ η δ ρ ά σ η μ ια ς π η γ ή ς ε ν έ ρ γ ε ια ς (φ λ ό γ α , σ π ί θ ε ς κ λ π .), α κ ό μ η κ α ι κ ά τ ω α π ό 0 ° Ο .

• π ε τ ρ έ λ α ιο , β ε ν ζ ίν η

• φ ω τ ισ τ ικ ό ο ιν ό π ν ε υ μ α ή μ ε θ α ν ό λ η

• τ ε ρ ε β ιν θ έ λ α ιο , λ ευ κ ό ο ιν ό π ν ε υ μ α

• α κ ε τ ό ν η , κ α θ ο ρ ισ τ ικ ά γ ια π ιν έ λ α , δ ια λ υ τ ικ ά γ ια χ ρ ώ μ α τ α

• χ ρ ώ μ α τ α σ ε α ε ρ ο ζ ό λ , μ ε τα λ λ ικ ά χ ρ ώ μ α τ α

• α ν τ ιπ α γ ε τ ικ ά γ ια τ ζ ά μ ια

• κ ό λ λ ε ς ε π α φ ή ς , κ ό λ λ ες (ν ε ο π ρ έ ν ιο )

• α π ο σ μ η τ ικ ά χ ώ ρ ο υ

• Α π ο θ η κ ε ύ ε τ ε τ α π ρ ο ϊ ό ν τ α ο ε κ α λ ά α ε ρ ιζ ό μ ε ν ο χ ώ ρ ο .

• Μ η ν τ α χ ρ η σ ιμ ο π ο ιε ίτ ε π ο τ έ κ ο ν τ ά σ ε μ ια π η γ ή θ ε ρ { ιό τ η τ α ς , μ ια θ ε ρ μ ή ε π ιφ ά ν ε ια , κ ο ν τ ά σ ε σ π ί­

θ ε ς ή σ ε α κ ά λ υ π τ η φ λ ό γ α

• Α π α γ ο ρ ε ύ ε τ α ι τ ο κ ά π ν ισ μ α !

• Μ η φ ο ρ ά τ ε ν ά ιλ ο ν ρ ο ύ χ α κ α ι έ χε τε π ά ν τ α π ρ ό ­ χ ε ιρ ο έ ν α ν π υ ρ ο σ β ε σ τ ή ρ α κ α τ ά τ η δ ιά ρ κ ε ια τ η ς χ ρ ή σ η ς ε ύ φ λ ε κ τ ω ν π ρ ο ϊό ν τ ω ν

• Δ ια τ η ρ ε ίτ ε τ α ε ύ φ λ ε κ τ α π ρ ο ϊό ν τ α ( Ρ ) κ α λ ά δ ιπ - δ ι α χ ω ρ ισ μ έ ν α α π ό τ α ο ξ ε ιδ ω τ ικ ά π ρ ο ϊό ν τ α (Ο ).

Ο ξ ε ιδ ω η κ ό (Ο )

6

— Η κ α ύ σ η (ο ξ ε ίδ ω σ η ) χ ρ ε ιά ζ ε τ α ι μ ια κ α ύ σ ιμ η ύ λ η , ο ξ υ γ ό ν ο κ α ι μ ια π η γ ή α ν ά φ λ ε ξ η ς ' ε π ιτ α χ ύ ­ ν ε τ α ι σ η μ α ν τ ικ ά α π ό τη ν π α ρ ο υ σ ία ε ν ό ς ο ξ ε ι- δ ω τ ικ σ ύ Π ρ ο ϊό ν τ ο ς ( ο υ σ ία ς π λ ο ύ σ ια ς σ ε ο ξ υ γ ό ν ο ).

Δ ια β ρ ω τ ικ ό ( Q

t - — = *

À . A

— Ο ι δ ι α β ρ ω τ ικ έ ς ο υ σ ίε ς π ρ ο κ α λ ο ύ ν σ ο β α ρ έ ς β λ ά β ε ς σ τ ο υ ς ζ ω ν τ α ν ο ύ ς ισ τ ο ύ ς κ α ι π λ ή τ τ ο υ ν ε π ίσ η ς κ α ι ά λ λ α υ λ ικ ά Η α ν τ ίδ ρ α σ η μ π ο ρ ε ί ν α ο φ ε ίλ ε τ α ι σ τ η ν π α ρ ο υ σ ία ν ε ρ ο ύ ή υ γ ρ α σ ία ς .

• α π ο φ ρ α κ τ ικ ά γ ι α σ ω λ η ν ώ σ ε ις , α φ α ιρ ε τ ικ ά α κ α θ α ρ σ ιώ ν

• κ α υ σ τ ικ ή σ ό δ α , α ν τ ια κ ω ρ ια κ ά

• ο ξ έ α , θ ε ιικ ό ο ξ ύ (μ π α τ α ρ ίε ς )

• κ α θ ο ρ ισ τ ι κ ά γ ια φ ο ύ ρ ν ο υ ς , το υ α λ έ τ ε ς

• α π ο ρ ρ υ π α ν τ ικ ά π ι ά τ ω ν (σ ε υ γ ρ ή κ α τ ά σ τ α σ η )

• Διατηρείτε τα προϊόντα στην αρχική τους συοκευαοία (δοχεία καλά κλεισμένα-πώματα ασφαλείας.

• Διατηρείτε τα προϊόντα μακριά από τα πα ιδιά

• Προσέχετε κατά την τακτοποίηση. Μ ην αποθέτετε ποτέ σε περβάζια κλπ. (κίνδυνος πτώσης!).

• Προστατέψω τα μάτια, το δέρμα κλπ. από οποιοδήποτε πιτπίλισμα. Να είστε πολύ προσεχτικοί όταν χύνετε το προϊόν ή όταν το πασπαλίζετε. Να χρησιμοποιείτε πά ντα προστατευτικά γάντια και γυαλιά

• Πρώτα α π ' όλα η υγιεινή: μετά τη χρήση πλύντε καλά τα χέρια και τ ο πρόσωπο.

• Ως «πρώτες βοήθειες» το ξέπλυμα με άφθονο νερό για 10 λεπτά είναι αποτελεσματικά

• Τ α διαβρωτικά προϊόντα σε αεροζόλ, είναι επικίνδυνα!

Ε ρ ε θ ισ τ ικ ό ( X i)

X

— Η ε π α ν ε ιλ η μ μ έ ν η ε π α φ ή π ρ ο κ α λ ε ί φ λ ε γ μ ο ν έ ς σ τ ο δ έ ρ μ α κ α ι σ τ ις β λ ε ν ν ο γ ό ν ο υ ς.

• χ λ ω ρ ίν η

• τ ε ρ ε β ιν θ έ λ α ιο

• κ α υ σ τ ικ ή α μ μ ω ν ία

• ρ η τ ίν η α π ό π ο λ υ ε σ τ έ ρ α

Ε κ ρ η κ τ ικ ό (Η )

— Η έ κ ρ η ξ η ε ί ν α ι ε ξ α ιρ ε τ ικ ά γ ρ ή γ ο ρ η κ α ύ σ η κ α ι ε ξ α ρ τ ά τ α ι α π ό τ α χ α ρ α κ τ η ρ ισ τ ικ ά τ ο υ π ρ ο ϊ­

ό ν τ ο ς , τ η θ ε ρ μ ο κ ρ α σ ία (π η γ ή θ ε ρ μ ό τ η τ α ς ), ε π α φ ή μ ε ά λ λ α π ρ ο ϊ ό ν τ α (α ν τ ίδ ρ α σ η ), χ τ υ π ή μ α τ α , τ η ν τ ρ ιβ ή κλπ.

• τ α κ ά θ ε ε ίδ ο υ ς α ε ρ ο ζ ό λ ( α κ ό μ η κ α ι ά δ ε ια ) ε ίν α ι δ υ ν α τ ό ν ν α ε κ φ ρ α γ ο ύ ν π ά ν ω α π ό τ ο υ ς 5 0 " C α π ο σ μ η τ ικ ά χ ώ ρ ο υ , λ α κ μ α λ λ ιώ ν , χ ρ ώ μ α τα , β ε ρ ν ίκ ια , α ν τ ιπ α γ ε τ ικ ά γ ια π α ρ μ π ρ ίζ κ λ π

• Α π ο φ ύ γ ε τε, τ η ν υ π ε ρ θ έ ρ μ α ν σ η , τ α κ τ υ π ή μ α τα , .π ρ ο σ τ σ τέ ψ τ ε τ α α π ό τ ι ς η λ ια κ έ ς α κ τ ίν ε ς κλπ.

• Μ η ν τ α τ ο π ο θ ε τ ε ίτ ε π ο τ έ κ ο ν τ ά σ ε π η γ έ ς θ ε ρ μ ό ­ τ η τ α ς , λ α μ π τ ή ρ ε ς , θ ε ρ μ α ν τ ικ ά σ ώ μ α τ α κλπ.

• Ρ η τ ή α π α γ ό ρ ε υ σ η τ ο υ κ α π ν ίσ μ α το ς !

Ε π ι κ ίν δ υ ν ο γ ι α το π ε ρ ιβ ά λ λ ο ν

( « Ν )

%

Ο υ σ ίε ς :

— ιδ ια ίτ ε ρ α τ ο ξ ικ ή γ ι α τ ο υ ς υ δ ρ ό β ιο υ ς ο ρ γ α ν ισ μ ο ύ ς '

— τ ο ξ ικ ή γ ι α τ η ν π α ν ί δ α '

— ε π ικ ίν δ υ ν η γ ι α τ ο σ τρ ιά μ α τ ο υ ό ζ ο ν τ ο ς .

• ε ν ε ρ γ ά σ υ σ τ α τ ικ ά τ ω ν ε ν τ ο μ ο κ τ ό ν ω ν

• χ λ ω ρ ο φ θ ο ρ ά ν θ ρ α κ ε ς (C F C )

• Α π ο μ α κ ρ ύ ν ε τ ε τ ο π ρ ο ϊ ό ν ή τ α υ π ο λ ε ίμ μ α τ ά τ ο υ με τ α μ έ τ ρ α π ρ ο φ ύ λ α ξ η ς π ο υ ισ χ ύ ο υ ν γ ι α τ α ε π ικ ίν δ υ ν α π ρ ο ϊ ό ν τ α

• Α π ο φ ύ γ ε τ ε τ η μ ό λ υ ν σ η τ ο υ π ε ρ ιβ ά λ λ ο ν τ ο ς α π ο θ η κ ε ύ ο ν τ α ς σ ω σ τ ά τ α π ρ ο ϊ ό ν τ α

ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΤΟΜΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΟΥ ΤΗΡΟΥΝΤΑΝ ΣΤΗΝ KNORR (ΜΑΠ )

Μέσα ατομικής προστασίας νοείται κάθε εξοπλισμός τον οποίο ο εργαζόμενος πρέπει να φορά ή να φέρει κατά την εργασία, για να προστατεύεται από έναν ή περισσότερους κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία του, καθώς και κάθε συμπλήρωμα ή εξάρτημα του εξοπλισμού που εξυπηρετεί αυτό το σκοπό.

Τα μέσα ατομικής προστασίας πρέπει να χρησιμοποιούνται εφόσον οι κίνδυνοι δεν είναι δυνατό να αποφευχθούν ή να περιοριστούν επαρκώς με τεχνικά μέτρα ή μέσα συλλογικής προστασίας ή με μέτρα, μεθόδους ή διαδικασίες οργάνωσης της εργασίας.

Συνοψίζοντας τα γενικά μέτρα πρόληψης περιλαμβάνουν:

• Εκτίμηση του κινδύνου

• Λήψη τεχνικών και οργανωτικών μέτρων

• Ιατρικός έλεγχος

• Ενημέρωση και εκπαίδευση

Στις περισσότερες θέσεις εργασίας ένας συνδυασμός από διάφορες μεθόδους πρέπει να σχεδιαστεί, ώστε να εξασφαλίζει επαρκής προστασία, γιατί δεν είναι πάντα απόλυτα αξιόπιστη μια ανεξάρτητη και μόνη τεχνική.

ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ενός επικίνδυνου υλικού που χρησιμοποιείται από άλλο ακίνδυνο ή λιγότερο επικίνδυνο. Εδώ περιλαμβάνεται και μεταβολή της πορείας σύνθεσης μιας ουσίας για να αποφύγουμε τη χρήση ή παραγωγή ενδιάμεσων τοξικών ουσιών. Αντικατάσταση μπορεί να γίνει

γιατί τα αρχικά υλικά αποδείχθηκαν επιβλαβή και έχουν απαγορευτεί ή νέα υλικά και διαδικασίες προσφέρονται από την τεχνολογική πρόοδο. Σε κάθε περίπτωση αντικατάστασης, μεγάλη προσοχή πρέπει να δίνεται και επαρκώς να ελέγχεται , αν η νέα ουσία είναι προτιμότερη από τον αρχικό κίνδυνο.

ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ κατά το δυνατό της έκθεσης των εργαζόμενων . Ελαχιστοποίηση του αριθμού των εκτιθέμενων ατόμων και περιορισμός εισόδου στα άκρως απαραίτητα άτομα στις κρίσιμες περιοχές. Για τους εκτιθέμενους τηρούνται αυστηρά όρια στη διάρκεια κα το βαθμό της έκθεσης τους, μέσα στις οριακές τιμές έκθεσης. Η εναλλαγή θέσης εργασίας μπορεί να μειώσει τη χρονικά σταθμισμένη έκθεση.

ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ εγκατάστασης (διεργασίας) και ανθρώπων. Συνολική κάλυψη και εγκλωβισμός των εγκαταστάσεων επεξεργασίας, ώστε το σύστημα να λειτουργεί «εν κλειστώ». Φυσικός διαχωρισμός και τεχνικοί χειρισμοί από απόσταση (ηλεκτρονικά κυκλώματα, τηλεχειρισμός κλπ.) έχουν θετικά αποτελέσματα.

ΑΠΑΓΩΓΗ των εκπομπών στη πηγή. Χρήση συστημάτων τεχνικής απαγωγής των ρύπων όσο το δυνατό κοντότερα στη πηγή εκπομπής ώστε ένα άτομο που εκτίθεται να βρίσκεται πάντα μέσα στις οριακές τιμές έκθεσης. Στα συστήματα απαγωγής πρέπει να προβλέπονται τεχνικές κατακράτησης ή εξουδετέρωσης των ρύπων για την αποφυγή επιβάρυνσης τρίτων προσώπων και του περιβάλλοντος.

ΑΕΡΙΣΜΟΣ φυσικός ή τεχνικός του χώρου εργασίας σε συνδυασμό με τις διαστάσεις του, μπορεί να βοηθήσει ώστε να μην επιβαρύνεται το περιβάλλον εργασίας.