ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι) ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ
ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ:
Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΠΑΤΑΤΑΣ, ΚΑΘΩΣ ΕΠΙΣΗΣ ΚΑΙ ΣΤΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΚΟΝΔΥΛΩΝ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΓΑΝΙΣΜΑΤΟΣ
ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ:
ΑΡΑΜΠΑΤΖΟΓΛΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ:
ΒΑΡΖΑΚΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ
Κ Α Λ Α Μ Α Τ Α Α Π Ρ ΙΛ ΙΟ Σ 2 0 0 9
Για την επιτυχή ολοκλήρωση αυτής της εργασίας εκφράζονται ιδιαίτερες ευχαριστίες προς τον υπεύθυνο καθηγητή μου κ. Βαρζάκα Θεόδωρο που με τις γνώσεις του και την εμπειρία του με καθοδήγησε και με βοήθησε να φέρω εις πέρας το πειραματικό. Ευχαριστώ θερμά τον κ. Πασχαλίδη Χρήστο και την κ.
Κορίκη Αντωνία του εργαστηρίου εδαφολογίας, που με την πολύτιμη βοήθειά τους κατάφερα να ολοκληρώσω το αναλυτικό κομμάτι της εργασίας μου. Ευχαριστώ θερμά για την πολύτιμη βοήθειά τους την Αθηνά, τη Μαρία και το Σπύρο. Το μεγαλύτερο ευχαριστώ το οφείλω στους γονείς μου για την ηθική υποστήριξη όχι μόνο κατά τη διάρκεια εγγραφής της πτυχιακής εργασίας μου, αλλά και καθ’ όλη τη διάρκεια των σπουδών μου.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Π Ρ Ω Τ Ο Μ Ε Ρ Ο Σ ...5
1. ΚΑΤΑΓΩΓΗ-ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΤΗΣ Π Α Τ Α Τ Α Σ... 5
2. ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ Α ΞΙΑ ΤΗΣ Π Α Τ Α Τ Α Σ ...11
3. ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ Π Α Τ Α Τ Α Σ ...12
3.1 Ποικιλιακό υλικό πατάτας στην ελληνική αγορά...14
4. ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΕΣ ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ Ε Λ Λ Α Δ Α ... 23
4.1. Παραγωγική διαδικασία...23
4.2 Κατάλληλες κλιματολογικές συνθήκες...25
4.3 Η καλλιέργεια της πατάτας...26
4.4 Κατάλληλα εδάφη και προετοιμασία τους για φύτευση...26
4.5 Σημασία και χειρισμός του πατατόσπορου...26
4.6 Τεμαχισμός του πατατόσπορου...28
4.7 Φύτευση και καλλιεργητικές φροντίδες...30
4.7.1 Εποχή φύτευσης... 30
4.7.2 Συνθήκες κατά τη φύτευση...30
4.7.3 Αποστάσεις και πυκνότητα φύτευσης...31
4.7.4 Παράχωμα... 31
4.7.5. Εκμηχάνιση της πατατοκαλλιέργειας... 32
4.8 Η ποιότητα των πατατών...33
4.8.1 Ποιοτικά χαρακτηριστικά της πατάτας... 33
4.8.2 Τρόποι βελτίωσης της ποιότητας των πατατών... 34
4.9 Λίπανση των πατατών...35
4.10 Άρδευση των πατατών...37
4.11 Ανάγκες των πατατών σε νερό...37
4.12 Ανάγκες σε φως για την κονδυλοποίηση...38
4.13 Καταπολέμηση αγριόχορτων...39
4.14 Συγκομιδή πατατών...40
4.15 Αποθήκευση πατάτας...41
4.16 Εχθροί των πατατών....42
4.17 Ασθένειες της πατάτας...45
4.18 Ιώσεις στην πατάτα...47
5. Η ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΜΑΓΕΙΡΕΜ ΑΤΟΣ ΣΤΗΝ Π Α Τ Α Τ Α ... 48
5.1 Η διαδικασία του μαγειρέματος...48
5.2 Η ελληνική τηγανητή πατάτα...48
5.3 Το μαγειρικό λίπος, το τηγάνι, η μέθοδος...49
5.4 Η συμπεριφορά του ελαιόλαδου κατά το τηγάνισμα...51
Μ Ε Ρ Ο Σ Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο ... 54
2. ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ Δ ΙΑ Δ ΙΚ Α Σ ΙΑ ...54
2.1 Εισαγωγή...54
2.2 Σκοποί του πειράματος...55
2.3 Υλικά και μέθοδοι...56
2.3.1 Περιγραφή φυτικού υλικού...56
2.3.2 Προετοιμασία του πειραματικού... 58
2.4 Πειραματικό σχέδιο...58
2.4.1 Λίπανση φυτών... 62
2.4.2 Καλλιεργητικές και φυτοπροστατευτικές εργασίες...62
2.4.3 Δειγματοληψίες και μετρήσεις... 63
2.4.4 Χημικές αναλύσεις...63
2.4.4.1 Έδαφος...63
2.4.4.2 Φυτικοί Ιστοί...63 2.4.5 Έλεγχος ποιότητας και προσδιορισμός σταθερών και συστατικών του ελαιόλαδου και σογιέλαιου. 64
2.4.5.1 Προσδιορισμός της οξύτητας...64
2.4.5.2 Προσδιορισμός αριθμού υπεροξειδίων... 65
2.4.5.3 Χρωματομετρικός προσδιορισμός αριθμού υπεροξειδίων... 66
2.4.5.4 Προσδιορισμός των ειδικών συντελεστών απορρόφησης ελαίου (σταθερές Κ232, Κ27ο> ΔΚ) ....67
2.4.6 Προσδιορισμός περιεκτικότητας αμύλου με διάλυση σε διάλυμα χλωριούχου ασβεστίου (ΙΟΟ 122/1, 1984)... 69
2.4.7 Προσδιορισμός σακχάρων...70
2.4.7.1 Προσδιορισμός ΗΡΙΧ των σακχάρων στις ακατέργαστες και ψημένες γλυκές πατάτες (Προγραμματιζόμενη ισοκρατική αντλία Η Ρ ΙΧ )... 70
ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ... 71
3.1 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜ ΑΤΑ - Σ Υ Ζ Η Τ Η Σ Η ...71
3.2 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ...130
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 132
ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ
1. ΚΑΤΑΓΩΓΗ-ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΤΗΣ ΠΑΤΑΤΑΣ
Η πατάτα Solarium tuberosum, ανήκει στην οικογένεια Solanaceae, με εξαιρετική αγροτική σημασία και κατάγεται από το Περού. Είναι είδος τετραπλοειδές και φέρει 48 χρωματοσώματα. Η καλλιέργεια της πατάτας είναι διαδεδομένη σε πολλές χώρες και σήμερα αναγνωρίζεται ως ένα από τα σημαντικότερα φυτά στον κόσμο, αφού οι κόνδυλοι της αποτελούν βασική τροφή για πολλούς λαούς.
Οι χώρες που παράγουν μεγάλες ποσότητες πατάτας είναι η Κίνα, η Ινδία, η Ρωσία, η Πολωνία, η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιρλανδία, οι Η.Π.Α., ο Καναδάς κλπ.
Στην Ελλάδα η πατάτα είναι, μετά την τομάτα, το σημαντικότερο λαχανοκομικό φυτό και καλλιεργείται σε όλα τα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας (ιδιαίτερα στους νομούς: Βοιωτίας, Εύβοιας, Αχαΐας, Ηλείας, Μεσσηνίας, Ηρακλείου, Λασιθίου, Έβρου, Δράμας, Αρκαδίας) σε έκταση 500.000 στρεμμάτων περίπου, με ετήσια παραγωγή που ξεπερνά τους 1.000.0000 τόνους. (Νικολόπουλος, 2004)
Η καλλιέργειά της ξεκίνησε στη Νότια Αμερική μεταξύ τριών και τεσσάρων χιλιάδων χρόνων. Αν και πολλοί επιστήμονες θεωρούν ότι μπορεί να ξεκίνησε η καλλιέργεια της και πριν από δεκατρείς χιλιάδες χρόνια. Η αρχική προέλευση και καταγωγή της εικάζεται ότι είναι η Ορεινή Κεντροδυτική περιοχή της Νοτίου Αμερικής και ειδικότερα ανάμεσα στην περιοχή νοτίως του Περού και Βορειοανατολικά της Βολιβίας. Στην εποχή της αυτοκρατορίας των Ίνκας η καλλιέργεια της πατάτας είχε εξαπλωθεί σε ολόκληρη την Ήπειρο κάτι που παρατήρησαν και οι πρώτοι Ισπανοί χρονογράφοι στις απαρχές της κατάκτησης της Ηπείρου. Οι Ίνκας πέρα από την καλλιέργεια είχαν αναπτύξει και ειδικές μεθόδους συντήρησης και αποθήκευσης, είτε με την αποξήρανση πατάτας, είτε με πολτοποίηση της καταφέρνοντας να την διατηρούν για σημαντικό διάστημα.
Η σπουδαιότητα της πατάτας δεν έγινε αμέσως αντιληπτή από τους Ισπανούς τα πρώτα χρόνια και έπρεπε να περάσουν περίπου 50 χρόνια μέχρι την μεταφορά των πρώτων σπόρων στην Ευρώπη και την καλλιέργεια της σε μικρή κλίμακα από
Ισπανούς αγρότες, κυρίως ως ζωοτροφή. Από την Ισπανία και μέχρι τις αρχές του 17ου αιώνα η καλλιέργεια πατάτας εξαπλώθηκε σχεδόν σε όλη τη Δυτική Ευρώπη χωρίς όμως να συναντά και ιδιαίτερη αποδοχή από τον αγροτικό κόσμο χρησιμοποιούμενη ως ζωοτροφή και ως τροφή σε περίπτωση μεγάλης ανέχειας.
Από τα μέσα του 17ου αιώνα αρχίζει η μεταστροφή και η ένταξη της πατάτας στις διατροφικές συνήθειες των Ευρωπαίων. Το 1662 η βασιλική κοινότητα της Αγγλίας πρότεινε στην κυβέρνηση την εντατικοποίηση της καλλιέργειας της πατάτας, χωρίς όμως η πρόταση της να τύχει ανταπόκρισης, όμως οι ελλείψεις σε τρόφιμα κατά τις περιόδους των πολέμων την επόμενη περίοδο μέχρι τον 18ο οδήγησε το Αγροτικό Συμβούλιο της Αγγλίας να εκδώσει έναν οδηγό με
“Συμβουλές για την καλλιέργεια και την χρήση πατάτας” το 1795 στους Times.
Παρόμοια εξέλιξη υπήρχε και στην απέναντι πλευρά (Ολλανδία, Βέλγιο και Γαλλία), όπου η αναγνώριση προέκυψε προς τα τέλη του 18ου αιώνα, αν και ήδη από το 1771 το Πανεπιστήμιο του Παρισιού διαβεβαίωνε ότι η πατάτα ήταν γευστική και επωφελής για τη δημόσια υγεία. Στη Γερμανία δε ο Μέγας Φρειδερίκος της Πρωσίας διείδε τη δυνατότητα με την πατάτα της διατροφής μεγάλου τμήματος των υπηκόων του, αν και μετά τη διαταγή του 1774 για την υποχρεωτική κατανάλωση πατάτας για την καταπολέμηση λοιμών, αντιδράσεις εμφανίστηκαν από πολλές πλευρές με πιο χαρακτηριστική την απάντηση των κατοίκων της πόλης Kolberg.oi οποίοι αναρωτήθηκαν “Ποια η χρησιμότητα της αφού ούτε μυρωδιά έχει, ούτε γεύση ούτε καν τα σκυλιά δε την ακουμπούν”. Όμως τελικά με ένα ευφυές τέχνασμα αντίστροφης ψυχολογίας ,το επιθυμητό αποτέλεσμα που ήταν η διάδοση της πατάτας επιτεύχθηκε. Ο Μέγας Φρειδερίκος έδωσε διαταγή να καλλιεργηθεί ένα από τα βασιλικά χωράφια με πατάτες και να φυλάσσεται νύχτα μέρα από ισχυρή φρουρά. Μετά από λίγες μέρες χωρικοί από τις γύρω περιοχές είχαν λεηλατήσει το χωράφι , φυτεύοντας τους σπόρους στα δικά τους χωράφια. Στην Ελλάδα η πατάτα εισήχθη στην ελληνική γεωργία από τον Ιωάννη Καποδίστρια το 1833 και καλλιεργήθηκε πειραματικά κλίμακα στην Πελοπόννησο. Η συστηματική της καλλιέργεια άρχισε να πραγματοποιείται μετά από 50 χρόνια στα 1880, αφού χρειάστηκε να περάσει ένα μεγάλο διάστημα για να αναγνωριστεί η σημασία της (http://www.europeanpotatoes.eu/html/istoria.htmn.
Π ΙΝ Α Κ Α Σ 1.1
Π α γ κ ό σ μ ια εξέλ ιξη τη ς π α τα το κ α λ λ ιέρ γ ε ια ς τη ν π ερίοδο 1 9 9 8 -2 0 0 2 .
Π ε ρ ιο χ ή Ε Κ Τ Α Σ Η (1 0 0 0 Η .Α .) Π Α Ρ Α Γ Ω Γ Η (1 0 0 Μ .Τ .)
1 9 9 8 1 9 9 9 2 0 0 0 2001 2 0 0 2 1 9 9 8 1 9 9 9 2 0 0 0 2 001 2 0 0 2
Ευρώπη 9103 9154 8865 8865 8389 137796 134958 149603 137588 130487
Ασία 6932 7607 7837 7837 7746 108564 109680 121059 118071 120575
Β.&Κ.Αμερική 814 799 764 764 785 27799 28183 30266 26357 28027
Ν. Αμερική 1005 1011 911 911 935 13767 14257 13762 13851 14045
Αφρική 928 1046 1229 1229 1152 11008 11989 12967 14223 12543
Αυστραλία 57 54 52 52 52 1874 1830 1703 1753 1763
Π α γ κ ό σ μ ια 1 7 5 8 2 1 8 8 6 4 1 8 4 7 8 1 8 4 7 8 1 7 8 5 5 2 8 0 8 2 2 2 8 0 1 4 8 3 0 8 6 2 9 2 9 1 4 9 7 3 0 7 4 4 0
Πηγή: Στατική Υπηρεσία Ρ.Α.Ο.
Π ΙΝ Α Κ Α Σ 1 .2
Η έκ τα σ η (σ τρ ) κ α ι η π αραγω γή (τό ν ο ι) π α τάτα ς σ τη ν Ε λλά δα το 2 0 0 7
Δ ιε υ θ ύ ν σ ε ις Γ ε ω ρ γ ία ς
Α ν ο ιξ ιά τ ικ η Κ α λ ο κ α ιρ ιν ή Φ θ ιν ο π ω ρ ιν ή Σ ύ ν ο λ ο
Έ κ τ α σ η Π α ρ α γ ω γ ή
Έ κ τ α σ η Π α ρ α γ ω γ ή
Έ κ τ α σ η Π α ρ α γ ω γ ή
Έ κ τ α σ η Π α ρ α γ ω γ ή
Δράμας - - 32.000 80.000 - - 32.000 80.000
Καβάλας - - 1.720 3.640 - - 1.720 3.640
Σερρών 2.600 6.000 3.800 3.300 - - 6.400 19.300
Έβρου 70 210 40 120 - - 110 330
Ορεστιάδας 1.200 4.200 2.000 6.500 - - 3.200 10.700
Ροδόπης - - 1.000 1.500 - - 1.000 1.500
Ξάνθης 4.000 12.000 4.500 15.000 - - 8.500 27.000
Θεσ/νίκης - - 1.900 5.000 - - 1.900 5.000
Πιερίας - - 1.400 2.500 - - 1.400 2.500
Ημαθίας - - 550 2.200 - - 550 2.200
Πέλλης - - 5.000 12.000 - - 5.000 12.000
Γ ιαννιτσών - - 470 1.400 - - 470 1.400
Κιλκίς - - 2.000 4.270 - - 2.000 4.270
Χαλκιδικής - - 2.500 5.200 300 600 2.800 6.800
Φλώρινας - - 7.100 27.000 - - 7.100 27.000
Καστοριάς - 2.500 7.500 - - 2.500 7.500
Κοζάνης - - 4.500 16.000 - - 4.500 16.000
Γ ρεβενών - - 1.750 3.090 - - 1.750 3.090
Άρτας 3.600 3.600 2.000 3.000 50 40 5.650 6.640
Πρέβεζας 3.200 6.400 500 500 - - 3.700 6.900
Ιωαννίνων “ 9.000 22.000 - - 9.000 22.000
Θεσπρωτίας 1.150 1.800 300 480 150 180 1.600 2.460
Λευκάδος 980 700 20 20 100 60 1.110 780
Κέρκυρας 13.000 19.000 500 500 2.000 1.400 15.500 20.900
Λάρισας 2.000 5.000 3.000 6.000 3.300 6.600 8.300 17.600
Μαγνησίας 400 800 150 300 400 950 960 2.060
Δ ιε υ θ ύ ν σ ε ις Γ ε ω ρ γ ία ς
Α ν ο ιξ ιά τ ικ η Κ α λ ο κ α ιρ ιν ή Φ θ ιν ο π ω ρ ιν ή Σ ύ ν ο λ ο
Έ κ τ α σ η Π α ρ α γ ω
γή
Έ κ τ α σ η Π α ρ α γ ω
γή
Έ κ τ α σ η Π α ρ α γ ω
γή
Έ κ τ α σ η Π α ρ α γ ω γ ή
Τρικάλων - - 3.000 6.100 800 700 3.800 6.800
Καρδίτσας " - 2.500 4.000 350 600 2.850 4.600
Ευρυτανίας - " 500 500 - - 500 500
Φθιώτιδας 1.500 4.500 300 400 750 1.650 2.550 6.550
Αργολίδας 800 1.800 800 2.000 400 700 1.800 4.500
Κορινθίας 200 500 2.900 7.250 450 900 3.550 8.650
Αχάίας 14.000 50.000 500 1.200 12.000 27.000 26.500 78.200
Αρκαδίας 300 700 12.000 42.000 - - 12.300 42.700
Μεσσηνίας 8.500 35.000 500 1.200 700 1.400 9.700 37.600
Τριφυλίας 800 2.000 300 750 400 1.000 1.500 3.750
Λακωνίας 1.900 4.900 1.600 4.100 200 450 3.700 9.450
Ηλείας 20.000 70.000 17.000 38.000 15.000 30.000 52.000 138.000
Αιτωλ/νίας 7.540 12.500 2.150 4.500 800 1.500 10.490 18.500
Ζακύνθου 300 350 1.800 2.100 - - 2.100 2.450
Κεφαλληνίας 1.500 2.000 80 50 380 230 1.940 2.280
Δυτ. Αττικής 450 800 120 300 900 2.000 1.470 3.100
Αν. Αττικής 600 1.600 600 2.400 300 750 1.600 4.750
Πειραιώς 520 1.600 200 500 200 500 920 2.600
Βοιωτίας 1.400 3.000 1.300 2.800 12.000 37.000 14.700 42.800
Φωκίδας 280 350 520 630 - - 800 980
Εύβοιας 9.000 27.000 300 400 8.000 18.000 17.300 43.400
Λέσβου 1.200 1.900 1.000 1.400 - - 2.220 3.300
Χίου 950 1.100 80 140 160 160 1.190 1.400
Σάμου 400 700 - - 250 400 650 1.100
Κυκλάδων 12.000 12.000 2.000 2.000 - - 14.000 14.000
Δωδ/σου 3.500 6.500 90 150 1.800 4.000 6.390 10.650
Ηρακλείου 6.000 15.000 1.200 2.500 2.800 6.000 10.000 23.500
Λασιθίου 3.100 4.600 12.000 40.000 - - 15.100 44.600
Χανίων 5.000 6.200 2.000 2.000 1.500 1.500 8.500 9.700
Ρεθύμνης 2.100 3.000 100 150 80 100 2.280 3.260
Σύνολο 135.840 329.310 157.640 408.640 66.600 144.370 359.980 882.220 Πηγή: Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων,2008
Π ΙΝ Α Κ Α Σ 1 .3
Σ τ ο ιχ ε ία π α τα το κ α λ λ ιέρ γ εια ς τ ω ν 2 0 κ υ ρ ιό τερ ω ν π α τα το η α ρ α γ ω γ ικ ώ ν χ ω ρ ώ ν (σ το ιχ ε ία 2 0 0 4 )
ala Χώρα Έκταση
(1000 ΗΑ)
Παραγωγή (1000Μ.Τ.)
1 Κίνα 4402 65052
2 Ομοσπονδία της
Ρωσίας
3229 31900
3 Ινδία 1410 24100
4
υ.ε.Α.
516 210115 Ουκρανία 101 16100
6 Πολωνία 812 15441
7 Γερμανία 284 11492
8 Ολλανδία 160 7363
9 Γ αλλία 162 6763
10 Ηνωμένο Βασίλειο 159 6375
11 Τουρκία 200 5000
12 Καναδάς 170 4646
13 Ρουμανία 270 4000
14 Ιράν 175 3500
15 Ισπανία 114 3103
16 Ιαπωνία 98 2980
17 Βραζιλία 153 2865
18 Κολομβία 163 2698
19 Γ ιουγκοσλαβία 235 2287
20 Αργεντινή 83 2132
Πηγή: Στατιστική υπηρεσία ΡΑΟ
ίο
2. ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΠΑΤΑΤΑΣ
Από διατροφική άποψη η πατάτα είναι γνωστή κυρίως για την υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες, κυρίως υπό τη μορφή του αμύλου, χωρίς αντίστοιχη επιβάρυνση από λίπος, όταν βέβαια μαγειρεύεται βραστή ή ψητή. Το περιεχόμενο σε ίνες της φλούδας πατάτας (2 gr) είναι ίση με την περιεκτικότητα σε ίνες του ολικού ψωμιού, τα ζυμαρικά και τα δημητριακά. Σε σύγκριση με το ψωμί, είναι μια τροφή με μεγάλη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C, που καλύπτει το 50% της ημερήσιας πρόσληψης, και σε μικρότερη ποσότητα περιέχει βιταμίνες του συμπλέγματος Β, που την καθιστά στις σκανδιναβικές χώρες κύρια πηγή. Το κάλιο την καθιστά μια εξαιρετική σύμμαχο για την υπέρταση.
Τα θρεπτικά συστατικά που περιέχει τόσο στο δέρμα, όσο και στη σάρκα της, ωστόσο, ενδέχεται να επιδεινωθούν με το μαγείρεμα. Η πατάτα συγκαταλέγεται στους σύνθετους υδατάνθρακες και αποτελεί ένα ευχάριστο και επιτρεπτό γεύμα για τους διαβητικούς καθότι απορροφάται με αργό ρυθμό από το αίμα σε αντίθεση με τους απλούς υδατάνθρακες π.χ. ζάχαρη.
Από μεταλλικά στοιχεία περιέχει φώσφορο, μαγνήσιο και κάλιο. Το κάλιο βοηθάει στην πρόληψη της υπέρτασης και των εγκεφαλικών επεισοδίων. Σε μια έρευνα του Pasific Western, το 81% των ασθενών με αυξημένη πίεση, καταναλώνοντας συχνά γεύματα πατάτας, έδειξε ότι η πίεση τους ρυθμίστηκε στα φυσιολογικά όρια και μόνο με τη μισή δόση του φαρμάκου.
Τέλος, πρέπει να διαλύσουμε τον μύθο ότι οι πατάτες είναι εχθρός διότι παρά την παρουσία του αμύλου, δεν έχουν χοληστερόλη. Το είδος του μαγειρέματος και της χρήσης των καρυκευμάτων την καθιστούν εχθρό ή σύμμαχο (Ζουμπανέας Ε., lt)ttp://www.cc.columbia.edu/cu/cup/ και http://www.healthvpotato.com).
Ωστόσο, σε περίπτωση που τηγανίζονται σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες (170°C και άνω), όπως και όλα τα τρόφιμα που περιέχουν υδατάνθρακες, έχει διαπιστωθεί το εξής. Σε πρόσφατες έρευνες που πραγματοποιήθηκαν διαπιστώθηκε ότι παράγεται ένα χημικό, το ακρυλαμίδιο, το οποίο ενοχοποιείται ότι διπλασιάζει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκινοπάθειας όταν το τηγάνισμα γίνει σε υψηλές θερμοκρασίες (Hogervorst J., Schouten L , Konings E., Goldbohm A. and Piet A. van den Brandt, 2007).
Αλλά από την άλλη, με το σωστό τρόπο μεταχείρισης μαγειρέματος έχει υπογραμμιστεί, ότι αρκεί να γνωρίζουμε ότι τα 100 γραμμάρια πατάτας περιέχουν 188kcal, οι οποίες γίνονται 537 στην περίπτωση των συσκευασμένων. Τουναντίον, 100 γραμμάρια πατάτες βρασμένες με λίγο αλάτι περιέχουν μόνο 71kcal, έναντι 260 που παράγονται από την ίδια ποσότητα λευκού ψωμιού, τα οποία αντιπροσωπεύουν μια πραγματική εναλλακτική λύση (Ζουμπανέας Ε., http://www.cc.columbia.edu/cu/cup/ και http://www.healthvpotato.co).
3. ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΠΑΤΑΤΑΣ
Οι περισσότερες καλλιεργούμενες ποικιλίες πατάτας είναι τετραπολοειδής και ανήκουν στα υποείδη tuberosum και andiqena του είδους S. tuberosum. Ειδικά στην Ευρώπη καλλιεργούνται σχεδόν κατά αποκλειστικότητα ποικιλίες του υποείδους tuberosum.
Υπάρχουν εκατοντάδες ποικιλίες στην Ευρώπη και χιλιάδες σε παγκόσμια κλίμακα. Έτσι υπάρχουν πολλές ποικιλίες με άλλα πολύ καλά και άλλα μέτρια χαρακτηριστικά που καλλιεργούνται και καλύπτουν κατά τον καλύτερο συγκριτικά τρόπο τις απαιτήσεις τον καταναλωτών ή προσαρμόζονται καλύτερα σε ειδικές εδαφοκλιματικές συνθήκες ή και στα δύο.
Έτσι, όπως προελέχθη, υπάρχουν παμπάλαιες ποικιλίες που κυριαρχούν ακόμη και σήμερα στην καλλιέργεια διότι συνδυάζουν κατά κυρίαρχο τρόπο τις απαιτήσεις αυτές, όπως η ολλανδική Bintje (γνωστή από το 1910) η οποία καταλαμβάνει το 70% των εκτάσεων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση στην Ολλανδία, όπου κυριαρχεί επί 100 και πλέον ποικιλιών που περιέχει ο αντίστοιχος εθνικός κατάλογος.
Οι κ υ ρ ιό τερ ες π ο ικ ιλ ίες από α υ τές είνα ι:
1. Σπούντα. Οι κόνδυλοί της είναι μεγάλοι, μακρουλοί με ελαφρά κίτρινη σάρκα.
2. Agria. Οι κόνδυλοι είναι στρογγυλοί με βαθιά κίτρινη σάρκα.
3. Λιζέττα. Ποικιλία παρόμοια με τη Σπούντα που προήλθε από διασταύρωση της. Οι κόνδυλοί της είναι ομοιόμορφοι.
4. Λόλα. Παρόμοια με τη Σπούντα και τη Λιζέττα αλλά με στρογγυλούς κονδύλους.
5. Τιμάτε. Σχετικά νέα ποικιλία. Είναι πιο μικρή από τις προηγούμενες αλλά με τα ίδια χαρακτηριστικά
6. Ντάιαμοντ. Παράγει μέτριους προς μεγάλους κονδύλους σε σχήμα αχλαδιού. Είναι ευρείας χρήσης.
7. Νίκολα. Είναι πατάτα κιτρινόσαρκη με γλυκιά γεύση, πολλαπλής χρήσης αλλά ιδανική για πατατοσαλάτα. Πολύ δημοφιλής στην Ευρώπη.
8. Σιαρλότ. Έχει χαρακτηριστικά παρόμοια με τη Νίκολα.
9. Κάρα. Είναι λευκόσαρκη και έχει σχήμα στρογγυλό με κοκκινωπά μάτια.
10. Φιλέα. Είναι σαλατοπατάτα με αυγοειδής κονδύλους, μέτριου μεγέθους με κίτρινη επιδερμίδα και βαθιά κίτρινη σάρκα.
11. Μάραμπελ. Είναι ποικιλία πλατιάς κατανάλωσης με πολύ καλή, λεπτή γεύση. Έχει κίτρινη σάρκα.
12. Ινόβα. Είναι πατάτα που προήλθε από διασταύρωση της Νίκολα και της I μπάλα
13. Μαρφόνα. Έχει μεγάλος κονδύλους με αυγοειδές σχήμα.
14. Σιηκλήντε. Έχει κονδύλους μικρούς έως μέτριος με κίτρινη σάρκα.
15. Ελβίρα. Σχηματίζει επιμήκεις έως και ωοειδής κονδύλους με ρηχά μάτια και κίτρινη σάρκα
16. Ντράγκα. Έχει μεγάλους κονδύλους με λευκή σάρκα.
17. Σεμττάγκο. Δίνει υψηλές αποδόσεις και κονδύλους μεσαίου πάχους με λευκή σάρκα.
Ωστόσο, οι ποικιλίες της πατάτας καθορίζονται κυρίως από το εξωτερικό χρώμα της φλούδας της (κίτρινο, καφέ, ροζ, κόκκινο ή μοβ), αλλά και το χρώμα της σάρκας της (άλλοτε άσπρο, στο χρώμα του δέρματος ή ελαφρώς κίτρινο) και σε κάθε περιοχή του κόσμου, έχουν αναπτυχθεί διαφορετικές ποικιλίες οι οποίες να ευδοκιμούν με τον καλύτερο τρόπο στις κατά τόπους εδαφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες. Επίσης, σημαντικό ποιοτικό χαρακτηριστικό είναι η συνεκτικότητα κατά το βράσιμο και γενικά η υφή της σάρκας. Από τα είδη της πατάτας που καλλιεργούνται το κυριότερο είδος που καλλιεργείται είναι η κίτρινη πατάτα (με μεγάλους κονδύλους με ελαφρά κίτρινη σάρκα), και η οποία
εμφανίζεται σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου. (Γιαννοπολίτης, Γεωργία και Κτηνοτροφία,2008)
3.1 Π οι κι λιακό υλικό πατάτας στην ελληνική αγορά.
Στην Ελλάδα το ζήτημα των ποικιλιών προκαλεί περισσότερη σύγχυση από όλα τα άλλα. Σε όλες σχεδόν τις υπόλοιπες περιοχές του δυτικού κόσμου (παντού, από την Αυστραλία μέχρι την Αμερική και από τη Γαλλία μέχρι το Βέλγιο, όπου γεννήθηκε ουσιαστικά το έδεσμα),οι ποικιλίες της πατάτας διακρίνονται από μάγειρες. Στην Ελλάδα, ωστόσο, οι πατάτες διακρίνονται με κριτήριο τον τόπο καλλιέργειά τους, την εποχή του χρόνου που γίνεται η συγκομιδή τους και από το αν τις πλένουν ή όχι. Ο κύκλος της σοδειάς είναι περίπου ο ακόλουθος: οι ανοιξιάτικες πατάτες (με κύκλο ανάπτυξης τις 90 μέρες περίπου), καλλιεργούνται στην Καλαμάτα, τον Πύργο, την Αχάία, την Λάρισα και την Κρήτη, οι καλοκαιρινές πατάτες προέρχονται από την Κόρινθο, την Εύβοια, τη Λάρισα, τις Σέρρες, τη Δράμα και την Ορεστιάδα, από τη Θήβα προέρχονται οι πατάτες του Φθινοπώρου, αλλά και από την Πάτρα και τον Πύργο (Αφθονιάτης Γ., http://www.gourmed.gr).
Κανείς, ωστόσο δε φαίνεται να γνωρίζει πολλά για τις ποικιλίες και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας στην Αθήνα, στην Ελλάδα κυκλοφορούν οι παρακάτω βασικότερες ποικιλίες:
Aida: Κατάλληλη εποχή φύτευσης από Δεκέμβριο μέχρι Μάρτιο. Μέσο-πρώιμη ποικιλία με κονδύλους μεγάλου μεγέθους, στενόμακρου σχήματος και κίτρινο χρώμα σάρκας. Κατάλληλη για επιτραπέζια χρήση. Η συγκεκριμένη ποικιλία είναι ανθεκτική στον περονόσπορο φυλλώματος και ευαίσθητη στο νηματώδη Globodera rostochiensis και στον περονόσπορο κονδύλων.
Akira: Κατάλληλη εποχή φύτευσης χειμώνας και άνοιξη. Μέσο-όψιμη ποικιλία με κονδύλους ωοειδείς και κίτρινο χρώμα σάρκας. Κατάλληλη για νωπή χρήση, βραστή, και φούρνου. Καλή αντοχή στον περονόσπορο των φύλλων και του κονδύλου. Ανθεκτική στο νηματώδη, πολύ καλή αντοχή στον ιό X και σχετικά καλή αντοχή στους ιούς Υ,Α και στον ιό του καρουλιάσματος (Γιαννοπολίτης, 2008).
Alaska: Πολύ πρώιμη ποικιλία, προέλευσης Γαλλίας, εισάγεται κατ’
αποκλειστικότητα από την G.P.K. ΑΓΚΡΟΕΛΛΑΣ ΕΠΕ. Ποικιλία που διακρίνεται για τις υψηλές αποδόσεις, την εξαιρετική εμφάνιση και την πολύ καλή συμπεριφορά κατά την αποθήκευση. Δίνει κονδύλους οβάλ, ομοιόμορφους, μεγάλου μεγέθους με επιδερμίδα λεία, ανοιχτού κίτρινου χρώματος και σάρκα χρώματος υποκίτρινου.
Πρόκειται για ιδιαίτερα παραγωγική και εμπορεύσιμη ποικιλία με μεγάλες αποδόσεις ακόμα και σε αμμώδη ελαφρά εδάφη. Χρειάζεται προληπτικούς ψεκασμούς για τον περονόσπορο ενώ ιδιαίτερα ανθεκτική στους νηματώδεις και στον ιό X.
Alowa: Κατάλληλη εποχή φύτευσης από Δεκέμβριο μέχρι Φεβρουάριο. Πρώιμη ποικιλία με κονδύλους αρκετά μεγάλου μεγέθους, στενόμακρου σχήματος και κίτρινο χρώμα σάρκας. Κατάλληλη για επιτραπέζια χρήση. Είναι πολύ ανθεκτική στο νηματώδη Globodera rostochiensís και ανθεκτική στον περονόσπορο των κονδύλων και του φυλλώματος.
Apolline: Κατάλληλη εποχή φύτευσης από Δεκέμβριο μέχρι Μάρτιο. Μέσο-πρώιμη ποικιλία με κονδύλους μεγάλου μεγέθους, στενόμακρου σχήματος και κίτρινο χρώμα σάρκας. Κατάλληλη για επιτραπέζια χρήση. Είναι ευαίσθητη στο νηματώδη Globodera rostochiensís και στον περονόσπορο φυλλώματος, είναι όμως ανθεκτική στον περονόσπορο κονδύλων.
Argos: Κατάλληλη εποχή φύτευσης για την περιοχή της Δ. Μακεδονίας τέλη Μαρτίου έως τέλη Απριλίου. Πρώιμη ποικιλία με κονδύλους μεγάλου μεγέθους, σχήμα οβάλ-επιμήκεις και λευκό χρώμα σάρκας .Κατάλληλη για νωπή χρήση.
Εμφανίζει υψηλή αντοχή στη ξηρασία καθώς και στις υψηλές θερμοκρασίες.
Παρουσιάζει μέτρια έως καλή ανθεκτικότητα στην ακτινομύκωση, μέτρια στον περονόσπορο των κονδύλων και μέτρια έως χαμηλή στον περονόσπορο των φυλλωμάτων (Γιαννοπολίτης, 2008).
Bellini: Μέσο-πρώιμη ποικιλία με γρήγορη κονδυλοποίηση και πολύ υψηλή παραγωγή. Έχει δυνατά στελέχη και αναβλαστάνει γρήγορα μετά από καταστροφή της καλλιέργειας από παγετό. Είναι ανθεκτική στους ισχυρούς ανέμους. Έχει μεγάλους, επιμήκεις-ωοειδείς κονδύλους με μεγάλη ομοιομορφία στο σχήμα και το μέγεθος. Μάτια πού ρηχά, με ανοιχτό- κίτρινη επιδερμίδα και ελαφρά κίτρινη σάρκα. Είναι ανθεκτική στο χρυσονηματώδη, έχει καλή αντοχή στον περονόσπορο των φύλλων και τον περονόσπορο των κονδύλων. Εμφανίζει μέτρια ανθεκτικότητα
στην ακτινομύκωση και καλή στο Φουζάριο. Εξαιρετική στο μαγείρεμα, με πολύ ωραία γεύση.
Clarissa: Κατάλληλη εποχή φύτευσης νωρίς το χειμώνα. Μέσο-πρώιμη ποικιλία με κονδύλους ωοειδείς- επιμήκεις και κίτρινο χρώμα σάρκας. Κατάλληλη για επιτραπέζια χρήση. Η συγκεκριμένη ποικιλία είναι πολύ ανθεκτική σε παθογόνα εδάφους, στη μελανή βακτηρίωση και στην ακτινομύκωση.
Claustar: Ποικιλία ιδιαίτερα γνωστή στους Έλληνες παραγωγούς, προέλευσης Γαλλίας. Δίνει κονδύλους ομοιόμορφους, οβάλ με κίτρινη επιδερμίδα και ελαφρά κίτρινη σάρκα. Ιδιαίτερα παραγωγική ποικιλία, ελαφρά ευάλωτη στον περονόσπορο φύλλων και κονδύλων. Ευαίσθητη στους ιούς Υ και καρουλιάσματος των φύλλων.
Daifla: Κατάλληλη εποχή φύτευσης από Δεκέμβριο μέχρι Μάρτιο. Μεσο-πρώιμη ποικιλία με κονδύλους πολύ μεγάλου μεγέθους, στρογγυλού-οβάλ σχήματος και απαλό κίτρινο χρώμα σάρκας. Κατάλληλη για επιτραπέζια χρήση. Η συγκεκριμένη ποικιλία είναι πολύ ανθεκτική στον νηματώδη Globodera rostochiensis και μέτριας ανθεκτικότητας στον περονόσπορο των κονδύλων και του φυλλώματος.
Disco: Κατάλληλη εποχή φύτευσης για την περιοχή της Δ. Μακεδονίας τέλη Μαρτίου εώς τέλη Απριλίου. Όψιμη ποικιλία με κονδύλους μεγάλου μεγέθους, σχήμα οβάλ και ελαφρώς κίτρινο χρώμα σάρκας. Κατάλληλη για νωπή χρήση.
Παρουσιάζει πολύ καλή ανθεκτικότητα ιό PVY, καλή στον περονόσπορο φυλλώματος, μέτρια ανθεκτικότητα στη μελάνωση λαιμού, στην ακτινομύκωση και στον ιό PLRV.
Elodie: Κατάλληλη εποχή φύτευσης Ιανουάριος έως 15 Μαρτίου. Πρώιμη και μέσο-πρώιμη ποικιλία με κονδύλους μεγάλου μεγέθους, ωοειδείς-επιμήκεις και ανοιχτό κίτρινο χρώμα σάρκας. Κατάλληλη για βιομηχανική και επιτραπέζια χρήση.
Παρουσιάζει μέτρια ανθεκτικότητα σε περονόσπορο κονδύλων, μελάνωση λαιμού, ακτινομύκωση, και είναι ευαίσθητη στον περονόσπορο φυλλώματος.
Everest: Κατάλληλε εποχή φύτευσης χειμώνα και καλοκαίρι. Πολύ πρώιμη ποικιλία με κονδύλους ωοειδούς σχήματος, λεία επιδερμίδα και ανοιχτό κίτρινο χρώμα σάρκας. Κατάλληλη για νωπή χρήση. Είναι ανθεκτική στον ιό Υη και στο καρούλιασμα (Γιαννοπολίτης, 2008).
Finka: Κατάλληλη εποχή φύτευσης νωρίς το χειμώνα και στα ορεινά τον Απρίλιο.
Πολύ πρώιμη, με κονδύλους ωοειδούς σχήματος και ανοιχτό κίτρινο χρώμα σάρκας. Κατάλληλη για επιτραπέζια χρήση. Ανθεκτική στις ιώσεις και στα παθογόνα εδάφους.
Florida: Κατάλληλη εποχή φύτευσης χειμώνας. Μεσο-όψιμη ποικιλία με κονδύλους επιμήκεις- ελαφρώς καμπυλωτούς και βαθύ κίτρινο χρώμα σάρκας. Κατάλληλη για νωπή και προτηγανισμένη χρήση. Είναι ανθεκτική στον ιό PRLV και στον περονόσπορο των κονδύλων.
Fregate: Μεσο-πρώιμη, προέλευσης Γαλλίας, , εισάγεται κατ’ αποκλειστικότητα από την G.P.K. ΑΓΚΡΟΕΛΛΑΣ ΕΠΕ. Δίνει κονδύλους με σχήμα οβάλ, κίτρινη επιδερμίδα και ελαφρά κίτρινη σάρκα. Ιδιαίτερα εμφανίσιμοι κόνδυλοι και ομοιόμορφοι με καλή συμπεριφορά στην αποθήκευση. Σχετικά ευαίσθητη στον περονόσπορο των κονδύλων.
Hermes: Κατάλληλη εποχή φύτευσης για την περιοχή της Δ. Μακεδονίας τέλη Μαρτίου έως τέλη Απριλίου. Ποικιλία με κονδύλους μεγάλου μεγέθους, σχήμα οβάλ και κίτρινο χρώμα σάρκας. Κατάλληλη για βιομηχανική χρήση και παραγωγή chips.
Παρουσιάζει μέτρια ανθεκτικότητα στον περονόσπορο φυλλώματος και κονδύλων.
Jaeria: Ποικιλία προέλευσης Γαλλίας και Ολλανδίας. Πρώιμη ποικιλία με κονδύλους στρογγυλού -ελλειπτικού σχήματος με κιτρινωπό φλοιό και ανοιχτοκίτρινη σάρκα. Υψηλή στρεμματική απόδοση. Κατάλληλη για επιτραπέζια χρήση. Ανθεκτική στους ιούς Α και X και στον περονόσπορο του φυλλώματος.
Σχετικά ευπαθής στον ιό Υ.
Juwell ΝΝ: Κατάλληλη εποχή φύτευσης χειμώνας και άνοιξη. Υπερπρώιμη ποικιλία με κονδύλους στρογγυλούς και επιμήκεις, κίτρινο χρώμα σάρκας.
Κατάλληλη για νωπή χρήση. Ανθεκτική σε νηματώδεις ιούς PLRV και PVY, περονόσπορο, ακτινομύκωση και στη μελάνωση του λαιμού.
Ilona: Κατάλληλη εποχή φύτευσης φθινόπωρο, άνοιξη και καλοκαίρι. Πρώιμη ποικιλία με κονδύλους στρογγυλούς και ελαφρώς πεπλατυσμένους, κίτρινο χρώμα σάρκας. Κατάλληλη για νωπή χρήση (Γιαννοπολίτης, 2008).
Kennebec: Ποικιλία ιδιαίτερα γνωστή σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας, προέλευσης Γαλλίας και Ολλανδίας. Έχει ρηχά μάτια, ελαφρά κίτρινη επιδερμίδα και λευκή σάρκα που αποτελεί και το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της. Μεσο-όψιμη ποικιλία με στρογγυλούς- ελλειπτικούς κονδύλους μεσαίου μεγέθους και μέτρια
στρεμματική απόδοση. Κατάλληλη για επιτραπέζια χρήση. Ποικιλία ανθεκτική στο καρούλιασμα, στον ιό Α αι Υη. Είναι ανθεκτική στον περονόσπορο του φυλλώματος και του κονδύλου καθώς και στο εσωτερικό μαύρισμα. Τέλος χαρακτηρίζεται από καλή συμπεριφορά στην αποθήκευση.
Krone: Κατάλληλη εποχή φύτευσης χειμώνας και άνοιξη. Μεσο-πρώιμη ποικιλία με κονδύλους επιμήκεις και κίτρινο χρώμα σάρκας. Κατάλληλη για νωπή και βιομηχανική χρήση. Ανθεκτική σε νηματώδεις ιούς PVY και PLRV, περονόσπορο, ακτινομύκωση και στη μελάνωση λαιμού.
Labadia: Κατάλληλη εποχή φύτευσης χειμώνας. Μεσο-πρώιμη ποικιλία με κονδύλους ωοειδείς- ομοιόμορφους και ανοιχτό κίτρινο χρώμα σάρκας. Κατάλληλη για χρήση στο φούρνο. Ανθεκτική στο καρούλιασμα και στον περονόσπορο των κονδύλων.
Lanorma: Κατάλληλη εποχή φύτευσης χειμώνας και άνοιξη. Μεσο-πρώιμη ποικιλία, με πολύ υψηλή παραγωγή. Οι κόνδυλοι έχουν σχήμα οβάλ, πολύ λεία επιδερμίδα με ανοιχτό κίτρινο χρώμα σάρκας. Παρουσιάζει καλή αντοχή στις ιώσεις. Με μεγάλη ομοιομορφία κονδύλων, και πολύ ωραία γεύση αποτελεί την ποικιλία του μέλλοντος στην μικροσυσκευασία. Κατάλληλη για νωπή χρήση, τηγάνισμα, βραστή και φούρνου (Γιαννοπολίτης, 2008).
Liseta: Πρώιμη-μεσοπρώιμη ποικιλία (περίπου 10-14 μέρες πιο πρώιμη από τη Spunta) με γρήγορη κονδυλοποίηση. Οι κόνδυλοι της είναι μεγάλοι, επιμήκεις ωοειδής, με ομοιόμορφο σχήμα, ρηχά μάτια, ελαφριά κίτρινη σάρκα, πολύ ωραία κίτρινη επιδερμίδα και ψηλή παραγωγή. Έχει καλή ανάπτυξη και πολύ καλή πυκνή κάλυψη του εδάφους, ενώ τα άσπρα άνθη της είναι σπάνια και δίχως μούρα. Είναι καλή ποιότητας για τον καταναλωτή με τύπο μαγειρέματος Β, διατηρώντας καλό χρώμα μετά το μαγείρεμα και είναι κατάλληλη για τηγάνισμα. Η Λιζέτα είναι μία από τις ποικιλίες που πρόσφατα προήλθε από τη Σπούντα. Λόγω της πρωιμότητας και της μεγάλης παραγωγής, εύκολα προσαρμόζεται στις διάφορες κλιματολογικές συνθήκες και τύπους εδαφών. Απαιτεί πλούσια, όχι όμως υπερβολική δόση αζωτούχων λιπασμάτων και αραιό φύτεμα, λόγω των πολλών κονδύλων. Γενικά, είναι κάπως ευαίσθητη στη ξηρασία και χρειάζεται καλές συνθήκες ανάπτυξης.
Είναι ανθεκτική στη δευτερογενή αύξηση (παραμορφώσεις), στην εσωτερική κηλίδωση και στις μηχανικές βλάβες. Μπορεί να αποθηκευτεί για μεγάλη περίοδο και αναβλαστάνει γρήγορα μετά από κάψιμο από παγετό. Έχει μάλλον μικρή
περίοδο λήθαργου και μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για φθινοπωρινή καλλιέργεια με πολύ μεγάλες αποδόσεις. Είναι κάπως ευαίσθητη στον περονόσπορο των φύλλων, αλλά ανθεκτική στον περονόσπορο των κονδύλων και γι’αυτό πρέπει να γίνονται κανονικοί ψεκασμοί. Παρουσιάζει μέτρια ανθεκτικότητα στην ακτινομύκωση και εξαιρετική ανθεκτικότητα στις διάφορες ιώσεις. Μέτρια ευαισθησία στο Φουζάριο.
Maestro: Κατάλληλη εποχή φύτευσης από Δεκέμβριο μέχρι Μάρτιο. Μεσο-πρώιμη ποικιλία με κονδύλους μεγάλου μεγέθους, στενόμακρου σχήματος και έντονο κίτρινο χρώμα σάρκας. Κατάλληλη για επιτραπέζια χρήση. Είναι πολύ ανθεκτική στο νηματώδη Globodera rostochíensis και στον περονόσπορο κονδύλων και φυλλώματος.
Marabel: Κατάλληλη εποχή φύτευσης χειμώνα και καλοκαίρι. Πρώιμη ποικιλία με κονδύλους ωοειδούς σχήματος και ανοιχτό κίτρινο χρώμα σάρκας. Κατάλληλη για επιτραπέζια με πολύ καλή γεύση στην γεύση στο τηγάνισμα. Διατηρείται για μεγάλο χρονικό διάστημα στην αποθήκη. Είναι πολύ ανθεκτική στις ιώσεις (PVY) και στα παθογόνα εδάφους.
Marine: Κατάλληλη εποχή φύτευσης από Δεκέμβριο μέχρι Φεβρουάριο. Πρώιμη ποικιλία με κονδύλους μεγάλου μεγέθους, στενόμακρου σχήματος και κίτρινο χρώμα σάρκας. Κατάλληλη για επιτραπέζια χρήση. Είναι πολύ ανθεκτική στο νηματώδη Globodera rostochíensis, μέτριας ανθεκτικότητας στον περονόσπορο κονδύλων και ευαίσθητη στον περονόσπορο του φυλλώματος.
O’Sirene: Πρώιμη ποικιλία, προέλευσης Γαλλίας, εισάγεται κατ’ αποκλειστικότητα από την G.P.K. ΑΓΚΡΟΕΛΛΑΣ ΕΠΕ. Δίνει κονδύλους σχήματος οβάλ προς μακρύ, με ελαφρά κίτρινη προς υπόλευκη επιδερμίδα και σάρκα κίτρινου χρώματος. Είναι ευαίσθητη στον περονόσπορο φύλλων, αλλά σχετικά ανθεκτική στον περονόσπορο των κονδύλων. Μέτρια ανθεκτική στον ιό Υ και του ιό του κουρουλιάσματος των φύλλων.
Penelope: Κατάλληλη εποχή φύτευσης από Δεκέμβριο μέχρι Μάρτιο. Μεσο- πρώιμη ποικιλία με κονδύλους μεγάλου μεγέθους, στενόμακρου σχήματος και κίτρινο χρώμα σάρκας. Κατάλληλη για επιτραπέζια χρήση. Είναι ευαίσθητη στο νηματώδη Globodera rostochíensis και στον περονόσπορο κονδύλων και φυλλώματος (Γιαννοπολίτης, 2008).
Ramos: Κατάλληλη εποχή φύτευσης χειμώνας. Μεσο-πρώιμη ποικιλία με κονδύλους ελαφρώς επιμήκεις και ανοιχτό κίτρινο χρώμα σάρκας. Κατάλληλη για τηγάνισμα και βράσιμο. Είναι ανθεκτική στον περονόσπορο των κονδύλων.
Rubis: Μεσο-πρώιμη ποικιλία, προέλευσης Γαλλίας, εισάγεται κατ’
αποκλειστικότητα από την G.P.K. ΑΓΚΡΟΕΛΛΑΣ ΕΠΕ. Δίνει κονδύλους σχήματος οβάλ προς μακρύ με πολύ ρηχά μάτια και λεία επιδερμίδα. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της το κόκκινο χρώμα της επιδερμίδας της. Οι κόνδυλοι της είναι ομοιόμορφοι , μεγάλοι με ελαφρά κίτρινη σάρκα. Είναι σχετικά ευαίσθητη στον περονόσπορο και τον ιό Υ.
Safari: Κατάλληλη εποχή φύτευσης χειμώνας και άνοιξη. Μέσο-όψιμη ποικιλία με κονδύλους ωοειδείς, μεγάλου μεγέθους και ανοιχτό κίτρινο χρώμα σάρκας.
Κατάλληλη για νωπή χρήση, βραστή και για τηγάνισμα. Πολύ καλή αντοχή στον περονόσπορο των φύλλων και κονδύλου, ανθεκτική στο νηματώδη, καλή αντοχή στον ιό PVY.
Safrane: Πρώιμη ποικιλία, προέλευσης Γαλλίας, εισάγεται κατ’ αποκλειστικότητα από την G.P.K. ΑΓΚΡΟΕΛΛΑΣ ΕΠΕ. Καλλιεργείται με ιδιαίτερη επιτυχία σε πολλές περιοχές. Κόνδυλοι οβάλ, κανονικοί, ομοιόμορφοι σε σχήμα και μέγεθος. Η επιδερμίδα της είναι κίτρινη, εξαιρετικά λεία με αβαθή μάτια. Έχει σάρκα ελαφρά κίτρινου χρώματος. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της η εξαιρετική εμφάνιση που σε συνδυασμό με καλή συμπεριφορά στην αποθήκευση την καθιστούν ιδιαίτερα εμπορεύσιμη ακόμη και πολύ καιρό μετά τη συγκομιδή. Χρειάζεται προσοχή στον περονόσπορο με προληπτικούς ψεκασμούς, ισσοροπημένη λίπανση και άρδευση χωρίς υπερβολικές δόσεις νερού και λιπασμάτων. Εξαιρετικά εύγευστη και παραγωγική ποικιλία.
Spirit: Κατάλληλη εποχή φύτευσης χειμώνας. Μέσο-όψιμη ποικιλία με κονδύλους επιμήκεις- ελαφρώς καμπυλωτούς και ανοιχτό κίτρινο χρώμα σάρκας. Κατάλληλη για χρήση στο φούρνο και στο τηγάνι. Είναι ανθεκτική στην ακτινομύκωση και στις
μηχανικές ζημιές (Γιαννοπολίτης, 2008).
Sprint: Κατάλληλη εποχή φύτευσης χειμώνας και άνοιξη. Πρώιμη ποικιλία με κονδύλους ωοειδείς και ανοιχτό κίτρινο χρώμα σάρκας. Κατάλληλη για νωπή χρήση, προτηγανισμένη και για βιομηχανική χρήση, βραστή. Καλή αντοχή στον περονόσπορο των φύλλων και στον περονόσπορο κονδύλου. Ανθεκτική στο
