Επισκόπηση και αποτίμηση πολιτικών και τεχνικών για τη διάσωση και αποκατάσταση της λίμνης Κορώνειας

ΠΑΝΔΠΗ΢ΣΖΜΗΟ ΓΤΣΗΚΖ΢ ΑΣΣΗΚΖ΢ – ΔΤΡΧΠΑΨΚΟ ΠΑΝΔΠΗ΢ΣΖΜΗΟ ΚΤΠΡΟΤ ΣΜΖΜΑ ΠΟΛΗΣΗΚΧΝ ΜΖΥΑΝΗΚΧΝ

ΗΧΑΝΝΑ ΑΓΖ΢ΗΛΑΟΤ ΢ΑΒΒΑ

ΠΣΤΥΗΟΤΥΟ΢ ΣΟΠΟΓΡΑΦΟ΢ ΜΖΥΑΝΗΚΟ΢

ΕΠΙ΢ΚΟΠΗ΢Η ΚΑΙ ΑΠΟΣΙΜΗ΢Η ΠΟΛΙΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΕΧΝΙΚΩΝ ΓΙΑ ΣΗ ΔΙΑ΢Ω΢Η ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΣΑ΢ΣΑ΢Η ΣΗ΢ ΛΙΜΝΗ΢

ΚΟΡΩΝΕΙΑ΢

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ

ΑΘΗΝΑ 2018

1

΢ηνπο γνλείο κνπ

θαη ζηα παηδηά κνπ

2

ΔΤΥΑΡΗ΢ΣΗΔ΢

Θεσξψ ηδηαίηεξε ππνρξέσζε κνπ λα επραξηζηήζσ ηνπο αλζξψπνπο πνπ έρνπλ βνεζήζεη θαη ζπκβάιιεη ζηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο παξνχζαο δηπισκαηηθήο δηαηξηβήο κνπ.

Πξψηα απ’ φινπο ζέισ λα επραξηζηήζσ ηνλ επηβιέπνληα Καζεγεηή ηνπ Σκήκαηνο Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Γπηηθήο Αηηηθήο Γξ. Ησάλλε ΢πκπέζεξν πνπ κε πξνζνρή, ζχλεζε θαη επηζηεκνληθή αξηηφηεηα κε θαζνδήγεζε θαη κε βνήζεζε λα ζεκειηψζσ φια ηα ζηνηρεία ηεο έξεπλάο κνπ θαη λα δηαηππψζσ ηα ζπκπεξάζκαηα θαη ηηο πξνηάζεηο κνπ ζηε παξνχζα δηαηξηβή. Θα ήζεια λα εθθξάζσ επίζεο ηδηαίηεξεο επραξηζηίεο ζηνλ Καζεγεηή Γξ.

Γεψξγην Κ. Βαξειίδε Γ/ληε ηνπ ΠΜ΢ «Δθαξκνζκέλεο Πνιηηηθέο θαη Σερληθέο Πξνζηαζίαο Πεξηβάιινληνο» θαη Πξφεδξν ηνπ Σκήκαηνο Πνιηηηθψλ Μεραληθψλ ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Γπηηθήο Αηηηθήο, γηα ηελ άξηηα νξγάλσζε, ηελ ζπλερή επηζηεκνληθή θαζνδήγεζή ηνπ θαη ηελ εμαίξεηε αθαδεκατθή ζπκπεξηθνξά, γλψζε θαη πξνζέγγηζε φισλ ησλ ζεκάησλ.

Δπραξηζηψ επίζεο ζεξκψο, ηνλ Γεληθφ Γηεπζπληή ηεο Πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο θ.

Απφζηνιν Γηαληζή, γηα ην ελδηαθέξνλ θαη ηελ άκεζε αληαπφθξηζή ηνπ ζηα αηηήκαηά κνπ σο θαη γηα ηελ πξνζσπηθή ελεκέξσζε πνπ κνπ έδσζε ζρεηηθά κε ηελ πνξεία πινπνίεζεο ησλ έξγσλ ηνπ Πξνγξάκκαηνο Απνθαηάζηαζεο ηεο ιίκλεο Κνξψλεηαο.

Δπίζεο ζέισ λα επραξηζηήζσ ηνλ θαζεγεηή ηνπ Αξηζηνηέιεηνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο Γξ. Γεψξγην Εαιίδε θαη Πξνέδξνπ ηνπ Γηαβαιθαληθνχ Κέληξνπ Πεξηβάιινληνο Λαγθαδά, πνπ κε πξνζνρή θαη ηδηαίηεξε εγθαξδηφηεηα κε θαζνδήγεζε ζηελ εμεχξεζε ζρεηηθψλ κε ηελ παξνχζα εξγαζία ζηνηρείσλ σο θαη ηελ ελεκέξσζε πνπ κνπ παξείρε.

Δπίζεο ζα ήζεια λα εθθξάζσ έλα πνιχ κεγάιν επραξηζηψ ζηελ Γξ. Διεπζεξία Π. Νηφλνπ ε ζπκβνιή ηεο νπνίαο ήηαλ θαζνξηζηηθή ηφζν κε ηελ ελεκέξσζε πνπ κνπ παξείρε φζν θαη κε ηελ ζπλδξνκή ησλ ζηνηρείσλ ηεο δηδαθηνξηθήο ηεο δηαηξηβήο.

Θέισ επίζεο λα εθθξάζσ ηηο επραξηζηίεο κνπ ζην πξνζσπηθφ ηνπ Φνξέα Γηαρείξηζεο Ληκλψλ Κνξψλεηαο – Βφιβεο, ηεο Απνθεληξσκέλεο Γηνίθεζεο Μαθεδνλίαο Θξάθεο/Γλζε Τδάησλ/Σκήκα Παξαθνινχζεζεο θαη Πξνζηαζίαο ησλ Τδαηηθψλ Πφξσλ, ηεο Δηδηθήο Τπεξεζίαο Γηαρείξηζεο ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο (Μνλάδα Βπ1 ηεο ΔΤΓ ΔΠ/ΤΜΔΠΔΡΑΑ), ηεο Μνλάδαο Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο Ννκνχ Θεζζαινλίθεο θαη ηεο Δηδηθήο Γξακκαηείαο Τδάησλ (ΔΓΤ), γηα ηελ άκεζε αληαπφθξηζή ηνπο ζηα αηηήκαηα ελεκέξσζήο κνπ ζρεηηθά κε ηελ πξφνδν ησλ έξγσλ θαη δξάζεσλ σο θαη ηεο ελεκέξσζήο κνπ ζρεηηθά κε ηελ νηθνινγηθή θαη ρεκηθή θαηάζηαζε ηεο ιίκλεο.

3

ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ

΢πληνκνγξαθίεο ……….5

ΠΔΡΗΛΖΦΖ ………6

1. Δηζαγσγή - Αληηθείκελν ηεο Γηαηξηβήο ………10

1.1 Δηζαγσγή ……….10

1.2 Γεληθά ……… 10

1.3 Αληηθείκελν ηεο Γηαηξηβήο ……… 16

1.4 Μεζνδνινγία έξεπλαο ……… 17

1.5 Πεξηγξαθή πεξηνρήο κειέηεο ………. 18

1.5.1 Γεληθά ………. 18

1.5.2 Πξνζηαζία πδάησλ - Οδεγία Πιαίζην γηα ηα Ύδαηα (ΟΠΤ), εθαξκνγή ζηελ πεξηνρή κειέηεο ……….. 22

1.5.3 Ζ ιίκλε Κνξψλεηα ………. 30

2. Πηέζεηο θαη αηηίεο ππνβάζκηζεο ηνπ νηθνζπζηήκαηνο ηεο ιίκλεο Κνξώλεηαο.. 34

2.1 Δηζαγσγή ……….. 34

2.2 Μέζνδνο Αμηνιφγεζεο ηεο ιεθάλεο απνξξνήο θαη ηεο ιίκλεο ……… 35

2.3 Αλάιπζε πηέζεσλ ζηε ιεθάλε απνξξνήο ………. 41

2.3.1 Τδαηηθφ ηζνδχγην ………. 49

2.3.2 ΢ηνηρεία θαηάζηαζεο ηεο ιίκλεο ………. 50

3. Πνιηηηθέο θαη ηερληθέο απνθαηάζηαζεο ………... 52

3.1 Δηζαγσγή ………. 52

3.2 Φνξέαο Γηαρείξηζεο Ληκλψλ Κνξψλεηαο Βφιβεο (Ν.Π.Η.Γ.) ………. 53

3.3 ΢θνπφο απνθαηάζηαζεο ηεο ιίκλεο θαη ηδεαηή ιεηηνπξγηθή θαηάζηαζε («ηδεφηππνο») ………. 56

3.4 ΢χληνκν ηζηνξηθφ ησλ ΢ρεδίσλ Απνθαηάζηαζεο ……… 57

3.5 ΢ρέδηα Απνθαηάζηαζεο ………... 60

3.5.1 Πεξηβαιινληηθή Απνθαηάζηαζε ηεο ιίκλεο Κνξψλεηαο («Master Plan I») ……… 60

3.5.2 Αλαζεσξεκέλν ΢ρέδην Απνθαηάζηαζεο ηεο Λ. Κνξψλεηαο («Master Plan II») ………..63

3.5.2.1 ΢ελάξηα απνθαηάζηαζεο ηνπ Αλαζεσξεκέλνπ ΢ρεδίνπ – βέιηηζην ζελάξην ………. 64

3.5.2.2 Γέζκε κέηξσλ - έξγσλ θαη παξεκβάζεσλ ηνπ Αλαζεσξεκέλνπ ΢ρεδίνπ Απνθαηάζηαζεο («Master Plan ΗΗ») θαη Δηδηθνί φξνη ρξεκαηνδφηεζεο ……….. 67

3.6 Παξέκβαζε Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο - ππφζεζε C 517/11- ππνβάζκηζε θαη ξχπαλζε ηεο ιίκλεο Κνξψλεηαο ……….. 72

3.7 ΢ηφρνη ηνπ Πξνγξάκκαηνο Απνθαηάζηαζεο ηεο ιίκλεο Κνξψλεηαο ……….. 74

3.8 Πξφνδνο πινπνίεζεο ηνπ Πξνγξάκκαηνο Απνθαηάζηαζεο ηεο ιίκλεο Κνξψλεηαο ην έηνο 2017 ………. 80

4

4. Τθηζηάκελε θαηάζηαζε ηνπ πγξνηνπηθνύ νηθνζπζηήκαηνο ηεο ιίκλεο

Κνξώλεηαο ……….89

4.1 Δηζαγσγή ………89

4.2 ΢ηνηρεία παξαθνινχζεζεο θαη ζπκπεξάζκαηα γηα ηελ θαηάζηαζε ηνπ πγξνηνπηθνχ νηθνζπζηήκαηνο ηεο ιίκλεο Κνξψλεηαο απφ αξκφδηνπο θνξείο θαη αλεμάξηεηε έξεπλα (δηδαθηνξηθή δηαηξηβή) ………..89

4.3 Πεξίιεςε ησλ απνηειεζκάησλ ησλ δξάζεσλ - έξγσλ θαη ζεζκηθψλ παξεκβάζεσλ ζην πιαίζην πινπνίεζεο ηνπ Αλαζεσξεκέλνπ ΢ρεδίνπ Απνθαηάζηαζεο ηεο ιίκλεο Κνξψλεηαο («Master Plan II») ……….124

5. Απνηίκεζε ησλ πνιηηηθώλ θαη ησλ ηερληθώλ πνπ εθαξκόζηεθαλ γηα ηε δηάζσζε θαη απνθαηάζηαζε ηεο ιίκλεο Κνξώλεηαο ………127

5.1. Δηζαγσγή ………..127

5.2 Απνηίκεζε ησλ πνιηηηθψλ θαη ησλ ηερληθψλ πνπ εθαξκφζηεθαλ γηα ηε δηάζσζε θαη απνθαηάζηαζε ηεο ιίκλεο Κνξψλεηαο ………127

6. ΢πκπεξάζκαηα – πξνηάζεηο ………132

6.1 ΢πκπεξάζκαηα ………...132

6.2 Πξνηάζεηο ………..133

7. Πεγέο – βηβιηνγξαθία ………..136

5

΢πληνκνγξαθίεο

Α.Γ.Μ.Θ.: Απνθεληξσκέλε Γηνίθεζε Μαθεδνλίαο Θξάθεο ΒΗΠΔ: Βηνκεραληθή Πεξηνρή

ΓΟΔΒ: Γεληθφο Οξγαληζκφο Δγγείσλ Βειηηψζεσλ ΓΔΔ: Γηθαζηήξην Δπξσπατθήο Έλσζεο

ΓΔΤΑΛ: Γεκνηηθή Δπηρείξεζε Ύδξεπζεο Απνρέηεπζεο Λαγθαδά ΔΓΤ: Δηδηθή Γξακκαηεία Τδάησλ

ΔΔ: Δπξσπατθή Δπηηξνπή

ΔΔΛ: Δγθαηάζηαζε Δπεμεξγαζίαο Λπκάησλ

ΔΚΒΤ: Διιεληθφ Κέληξν Βηνηφπσλ Τγξνηφπσλ/Greek Biotope/Wetlands Centre Δ.Μ.΢.Τ.: Δζληθφ Μεηξψν ΢εκείσλ Τδξνιεςίαο

Δ.Π.ΠΔΡ.: Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα Πεξηβάιινληνο

Δ.Π.ΠΔΡ.Α.Α.: Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα "ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝ ΚΑΗ ΑΔΗΦΟΡΟ΢ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΔΤ΢: Δπηθαλεηαθφ Τδαηηθφ ΢χζηεκα (ή Τδάηηλν ΢ψκα)

ΕΔΠ: Εψλεο Δηδηθήο Πξνζηαζίαο

ΗΓΜΔ: Ηλζηηηνχην Γεσινγηθψλ θαη Μεηαιιεπηηθψλ Δξεπλψλ ΚΤΑ: Κνηλή Τπνπξγηθή Απφθαζε

ΛΑΠ: Λεθάλε Απνξξνήο Πνηακνχ

ΜΛΔ: Μνλάδα Λεηηνπξγηθνχ Δλδηαθέξνληνο ΜΠΔ: Μειέηε Πεξηβαιινληηθψλ Δπηπηψζεσλ ΝΑΘ: Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε Θεζζαινλίθεο ΝΠΓΓ: Ννκηθφ Πξφζσπν Γεκνζίνπ Γηθαίνπ ΟΠΤ: Οδεγία πιαίζην γηα ηα χδαηα

πΓΓΜ: πξψελ Γηνπγθνζιαβηθή Γεκνθξαηία ηεο Μαθεδνλίαο Π.Γ.: Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα

ΠΓΔ: Πξφγξακκα Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ ΠΔ: Πεξηθεξεηαθή Δλφηεηα

Π΢Θ: Πνιενδνκηθφ ΢πγθξφηεκα Θεζζαινλίθεο

΢ΓΛΑΠ: ΢ρέδην Γηαρείξηζεο Λεθάλεο Απνξξνήο Πνηακνχ ΣΤ΢: Σερλεηφ Τδαηηθφ ΢χζηεκα (ή Τδάηηλν ΢ψκα)

ΤΓ: Τδαηηθφ ΢χζηεκα

ΤΤ΢: Τπφγεην Τδαηηθφ ΢χζηεκα

ΤΠΑΣ: Τπνπξγείν Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο θαη Σξνθίκσλ

ΤΠΔΚΑ: Τπνπξγείν Πεξηβάιινληνο Δλέξγεηαο θαη Κιηκαηηθήο Αιιαγήο, λπλ Τπνπξγείν Πεξηβάιινληνο θαη Δλέξγεηαο / ΤΠΔΝ

ΦΓΛΚΒ: Φνξέαο Γηαρείξηζεο Ληκλψλ Κνξψλεηαο - Βφιβεο ΦΔΚ: Φχιιν Δθεκεξίδαο ηεο Κπβέξλεζεο

ΥΑΓΑ: Υψξνο Αλεμέιεγθηεο Γηάζεζεο Απνβιήησλ ΥΤΣΑ: Υψξνο Τγεηνλνκηθήο Σαθήο Απνβιήησλ

6

ΠΔΡΗΛΖΦΖ

Ζ ιίκλε Κνξψλεηα καδί κε ηελ ιίκλε Βφιβε θαη ηα Μαθεδνληθά Σέκπε ζπληζηνχλ έλα πγξνηνπηθφ ζχζηεκα πςειήο νηθνινγηθήο αμίαο πνπ πξνζηαηεχεηαη απφ έλα ζπλεθηηθφ εζληθφ, επξσπατθφ θαη δηεζλέο ζεζκηθφ πιαίζην θαη αλήθεη ζηελ πδξνινγηθή ιεθάλε ηεο Μπγδνλίαο (Τδαηηθφ δηακέξηζκα GR10 Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο, ιεθάλε απνξξνήο GR05 Υαιθηδηθήο), πνπ βξίζθεηαη ζηελ ΒΑ πιεπξά ηεο πφιεο ηεο Θεζζαινλίθεο.

Ζ κε νξζνινγηθή άζθεζε αλζξσπνγελψλ δξαζηεξηνηήησλ ηδηαηηέξσο ζηνπο ηνκείο ηεο γεσξγίαο, ηεο βηνκεραλίαο θαη ηεο θηελνηξνθίαο, πνπ αλαπηχρζεθαλ έληνλα εληφο ηεο ιεθάλεο απνξξνήο ηεο ιίκλεο, θπξίσο απφ ηε δεθαεηία ηνπ ’80, άζθεζαλ ζεκεηαθέο θαη δηάρπηεο πηέζεηο (π.ρ. ππεξάληιεζε ησλ επηθαλεηαθψλ θαη ππφγεησλ πδάησλ γηα αξδεπηηθφ ζθνπφ, αιφγηζηε ρξήζε ιηπαζκάησλ θαη θπηνθαξκάθσλ ζηηο θαιιηέξγεηεο ηεο ιεθάλεο απνξξνήο, απνξξνέο απφ δηάθνξεο δξαζηεξηφηεηεο, δηαξξνέο απφ ΥΑΓΑ θαη ΥΤΣΑ, απφξξηςε πγξψλ απνβιήησλ φισλ ησλ θαηεγνξηψλ, ιχκαηα πνπ δελ θαηέιεγαλ ζε ΔΔΛ, ακκνιεςίεο, θ.α.), είραλ σο απνηέιεζκα ην έληνλα ειιεηκκαηηθφ πδαηηθφ ηζνδχγην, ηφζν ηεο ιίκλεο φζν θαη ηεο ππνιεθάλεο Κνξψλεηαο, ηελ πνζνηηθή θαη πνηνηηθή ππνβάζκηζε ηνπ πγξνηνπηθνχ νηθνζπζηήκαηνο ηεο ιίκλεο, ηε κείσζε ηεο έθηαζήο ηεο, ηε ξχπαλζε, ηελ ζπζζψξεπζε ξππαζκέλσλ ηδεκάησλ ζηνλ ππζκέλα ηεο θαη ηνλ εκπινπηηζκφ ηεο κε ζξεπηηθά, θαη γεληθφηεξα ηε θπζηθή, ρεκηθή θαη βηνινγηθή ππνβάζκηζή ηεο σο θαη ηε κείσζε ηεο ηθαλφηεηάο ηεο λα παξέρεη ππεξεζίεο.

Σα απνηειέζκαηα απηά νδήγεζαλ ζηελ αλάγθε δηαρείξηζεο ηνπ νηθνζπζηήκαηνο ζε επίπεδν ιεθάλεο απνξξνήο, πξνθεηκέλνπ λα κεησζνχλ ή λα αλαηξεζνχλ νη αηηίεο ηεο ππνβάζκηζήο ηνπ θαζψο θαη ε ιεηηνπξγηθή, πεξηβαιινληηθή θαη δνκηθή απνθαηάζηαζε ηνπ πγξνηνπηθνχ νηθνζπζηήκαηνο ηεο ιίκλεο Κνξψλεηαο.

΢ηελ παξνχζα δηπισκαηηθή δηαηξηβή αξρηθά απνηππώζεθαλ νη πηέζεηο θαη νη αηηίεο ππνβάζκηζεο ηνπ νηθνζπζηήκαηνο ηεο ιίκλεο, ε πνξεία ηεο εμέιημεο ελφο ηφζν ζνβαξνχ νηθνινγηθνχ πξνβιήκαηνο, ε αλαγθαηφηεηα ηεο απνθαηάζηαζεο ηνπ ππνβαζκηζκέλνπ νηθνζπζηήκαηνο. Δλ ζπλερεία γίλεηαη ε παξάζεζε ηνπ ζπλνιηθνχ ζρεδηαζκνχ απνθαηάζηαζήο ηνπ (Πεξηβαιινληηθή Απνθαηάζηαζε ηεο Λ. Κνξώλεηαο «Master Plan I»

θαη Αλαζεσξεκέλν ΢ρέδην Απνθαηάζηαζεο «Master Plan II»), ησλ ζηφρσλ θαη ησλ απνηειεζκάησλ δξάζεσλ – έξγσλ ηνπ πξνγξάκκαηνο απνθαηάζηαζεο. Πεξαηηέξσ πεξηγξάθεηαη ε πθηζηάκελε θαηάζηαζε ηνπ πγξνηνπηθνχ νηθνζπζηήκαηνο ηεο ιίκλεο κε ηελ παξάζεζε κεηξήζεσλ θαη ζπκπεξαζκάησλ απφ αξκφδηνπο θνξείο αιιά θαη απφ αλεμάξηεηε κειέηε δηδαθηνξηθήο δηαηξηβήο ζην ΑΠΘ.

Γίλεηαη επίζεο απνηίκεζε ησλ πνιηηηθψλ θαη ηερληθψλ πνπ εθαξκφζηεθαλ ζε ζπλδπαζκφ ηφζν κε ηνπο ζηφρνπο ηνπ Αλαζεσξεκέλνπ ΢ρεδίνπ Απνθαηάζηαζεο φζν θαη κε ηα απνηειέζκαηά ηνπο, σο θαη ε επηζήκαλζε δηνηθεηηθψλ θαη νηθνλνκηθψλ αδπλακηψλ πνπ παξνπζηάζηεθαλ ζηελ καθξφρξνλε πνξεία εθηέιεζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο.

7 Σέινο δηαηππψλνληαη ζπκπεξάζκαηα θαη πξνηάζεηο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ αλάγθε πεξαηηέξσ νινθιεξσκέλεο θαη ζπλερνχο παξαθνινχζεζεο ηεο ιίκλεο θαη ηελ αλάγθε βειηίσζεο ηεο νηθνινγηθήο θαηάζηαζεο ηνπ πγξνηφπνπ, κε βάζε ηελ ήδε δηακνξθσκέλε θαηάζηαζή ηνπ θαη ηηο ηδηαίηεξεο αλάγθεο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηνλ εζληθφ ζρεδηαζκφ γηα ηελ θιηκαηηθή αιιαγή.

8 Δηθφλα 1: Υάξηεο Θεζζαινλίθεο

Πεγή: http://www.visitgreece.gr/deployedFiles/StaticFiles/maps/Thessaloniki_map.pdf

9

1. Δηζαγσγή – Αληηθείκελν ηεο Γηαηξηβήο 1.1 Δηζαγσγή

« Σν ύδσξ δελ είλαη εκπνξηθό πξντόλ όπσο όια ηα άιια, αιιά απνηειεί θιεξνλνκηά πνπ πξέπεη λα πξνζηαηεύεηαη θαη λα ηπγράλεη θαηάιιειεο κεηαρείξηζεο»

(πεγή: 2000/60/ΔΚ Οδεγία πιαίζην γηα ηα χδαηα ΟΠΤ*, ζει. L327/1).

Με ηε ιαθσληθή απηή ξήζε, ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, πξνζδηνξίδεη ζηελ πξψηε παξάγξαθν ησλ εθηηκεηηθψλ παξακέηξσλ ηεο παξαπάλσ Οδεγίαο, ηελ ζνβαξφηεηα ηεο πξνζηαζίαο ησλ πδάησλ. ΢ηε ζπλέρεηα παξαζέηεη ηελ αλάγθε πξνζηαζίαο ησλ εζσηεξηθψλ, επηθαλεηαθψλ, κεηαβαηηθψλ, παξάθηησλ θαη ππνγείσλ πδάησλ απφ θάζε κνξθήο ξχπαλζε θαη ηνλ ζθνπφ ζέζπηζεο πιαηζίνπ θνηλνηηθήο δξάζεο ζηνλ ηνκέα ηεο πνιηηηθήο ησλ πδάησλ.

Ζ Οδεγία πιαίζην γηα ηα χδαηα είλαη ε θχξηα λνκνζεηηθή πξάμε γηα ηελ πξνζηαζία ησλ πδαηηθψλ πφξσλ ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε. Δγθξίζεθε ην 2000, κεηά απφ πνιιέο κειέηεο θαη καθξνρξφληα δηαβνχιεπζε πνπ μεθίλεζε ζηελ Φξαλθθνχξηε ζην ππνπξγηθφ ζπκβνχιην γηα ηελ θνηλνηηθή πνιηηηθή ησλ πδάησλ. Σν ΢πκβνχιην κε ην ςήθηζκα ηνπ, ηεο 28^εο Ηνπλίνπ 1988, δήηεζε απφ ηελ Δπηηξνπή λα ππνβάιεη πξνηάζεηο γηα ηε βειηίσζε ηεο νηθνινγηθήο πνηφηεηαο ησλ θνηλνηηθψλ επηθαλεηαθψλ πδάησλ (ΟΠΤ, ζει. L327/1).

Οη πεξηβαιινληηθνί ζηφρνη πνπ ζέηεη ε Οδεγία νξίδνληαη ζην Άξζξν 4. Ο γεληθόο ζηόρνο ηεο Οδεγίαο είλαη ηα θξάηε κέιε λα εθαξκφδνπλ ηα αλαγθαία κέηξα ψζηε λα επηηεπρζεί ζηα επηθαλεηαθά χδαηα θαιή νηθνινγηθή θαη ρεκηθή θαηάζηαζε θαη ζηα ππφγεηα θαιή ρεκηθή θαη πνζνηηθή θαηάζηαζε κέρξη ην 2015, παξάιιεια εηζάγεη ηελ αξρή ηεο απνηξνπήο νπνηαζδήπνηε πεξαηηέξσ ππνβάζκηζεο ηεο θαηάζηαζήο ηνπο θαη ζέηεη ηνπο ζηφρνπο γηα ηηο πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρέο. ΢ην ίδην Άξζξν πεξηιακβάλνληαη εμαηξέζεηο, απφ ηνπο γεληθνχο ζηφρνπο, πνπ επηηξέπνπλ παξάηαζε ηεο πξνζεζκίαο (κεηά ην 2015), γηα ηελ ζηαδηαθή επίηεπμε ησλ ζηφρσλ, κε ιηγφηεξν απζηεξνχο πεξηβαιινληηθνχο ζηφρνπο ή ηελ ζπκπιήξσζε ησλ έξγσλ, εθφζνλ πιεξνχληαη πξνυπνζέζεηο πνπ θαζνξίδνληαη ζην ίδην άξζξν .

Πεξαηηέξσ ζηελ ΟΠΤ**, αλαγλσξίδνληαη νη νηθνινγηθέο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξνπλ νη πγξφηνπνη θαη ε ζεκαζία ηνπο ζηνλ πδξνινγηθφ θχθιν ηεο ιεθάλεο απνξξνήο, ζηε δηαηήξεζε ηεο «θαιήο νηθνινγηθήο θαηάζηαζεο» ησλ πδάηηλσλ ζσκάησλ ηεο ιεθάλεο απνξξνήο, ζηε δηαηήξεζε ηεο βηνπνηθηιφηεηαο θαη ζηελ πξναγσγή κηαο απνηειεζκαηηθήο θαη βηψζηκεο αλάπηπμεο. Πην ζπγθεθξηκέλα νη πγξφηνπνη αληηκεησπίδνληαη ζε ζρέζε κε ην ιεηηνπξγηθφ ηνπο ξφιν θαη ηηο πξνζθεξφκελεο ππεξεζίεο θαη παξαηίζεηαη ε αλάγθε γηα ηελ δηαρείξηζή ηνπο κε νινθιεξσκέλα «ζρέδηα δηαρείξηζεο ιεθάλεο απνξξνήο πνηακνχ» (River Basin Management Planning - RBMP), πνπ πεξηιακβάλνπλ παξαθνινχζεζε παξακέηξσλ πνπ αθνξνχλ ζηε δνκή θαη ιεηηνπξγία ησλ νηθνζπζηεκάησλ θαη πην ζπγθεθξηκέλα ζηελ νηθνινγηθή θαη ηε ρεκηθή ηνπο θαηάζηαζε θαη ην νηθνινγηθφ ηνπο δπλακηθφ, πξνθεηκέλνπ λα επηηπγράλνληαη νη πεξηβαιινληηθνί ζηφρνη πνπ θαζνξίδνληαη ζην άξζξν 4 ηεο Οδεγίαο.

* Ζ Οδεγία 2000/60/ΔΚ ελζσκαηψζεθε ζην εζληθφ δίθαην κε ην Ν. 3199/2003 θαη ην ΠΓ 51/2007.

**Ζ Οδεγία πιαίζην γηα ηα χδαηα ΟΠΤ, έρεη κέρξη ζήκεξα ηξνπνπνηεζεί απφ ηηο παξαθάησ απνθάζεηο θαη νδεγίεο:

 Απφθαζε αξηζ. 2455/2001/ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ ΢πκβνπιίνπ ηεο 20ήο Ννεκβξίνπ 2001 Οδεγία 2008/32/ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ ΢πκβνπιίνπ ηεο 11εο Μαξηίνπ 2008

 Οδεγία 2008/105/ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ ΢πκβνπιίνπ ηεο 16εο Γεθεκβξίνπ 2008

 Οδεγία 2009/31/ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ ΢πκβνπιίνπ ηεο 23εο Απξηιίνπ 2009

 Οδεγία 2013/39/ΔΔ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ ΢πκβνπιίνπ ηεο 12εο Απγνχζηνπ 2013

 Οδεγία 2013/64/ΔΔ ηνπ ΢πκβνπιίνπ ηεο 17εο Γεθεκβξίνπ 2013

 Οδεγία 2014/101/ΔΔ ηεο Δπηηξνπήο ηεο 30ήο Οθησβξίνπ 2014

10 1.2 Γεληθά

Ζ έλλνηα, ε ζεκαζία, ε ζπνπδαηφηεηα θαη ε αλάγθε πξνζηαζίαο ησλ πγξνηφπσλ πεξηγξάθεηαη φπσο παξαθάησ:

Χο πγξφηνπνο, νξίδεηαη ε απφδνζε ηνπ αγγιηθνχ φξνπ «wet land» πνπ πνιιέο θνξέο αλαθέξεηαη θαη σο «πγξνβηφηνπνο» θαη ππνδειψλεη φιεο ηηο κηθξνχ βάζνπο πδάηηλεο ζπγθεληξψζεηο ζηάζηκεο ή ξένπζεο, θαζψο επίζεο θαη πεξηνρέο ησλ νπνίσλ ε ζηάζκε ηνπ ππφγεηνπ λεξνχ βξίζθεηαη πνιχ θνληά ζηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο, ηηο θάζε είδνπο εθβνιέο, ηηο ιηκλνζάιαζζεο, ηηο ιίκλεο, ηνπο πνηακνχο, ηα ξέκαηα, ηνπο ρεηκάξξνπο, ηηο πεγέο, ηνπο ηερληθνχο πγξνηφπνπο θαη ηα παξάθηηα θαη εζσηεξηθά έιε, ηα νπνία κπνξεί λα είλαη θαη επνρηθά, φπνπ δειαδή δελ ππάξρεη ζπλερήο παξνπζία λεξνχ. Πξφθεηηαη, γηα πεξηνρέο πνπ ζπλδπάδνπλ ηα ηξία ζηνηρεία ηεο θχζεο, δειαδή, ην λεξφ, ην έδαθνο θαη ηνλ αέξα θαη ηα νπνία βξίζθνληαη ζε κηα αιιειεπίδξαζε κεηαμχ ηνπο θαη δεκηνπξγνχλ κηα κεγάιε πνηθηιία νηθνινγηθψλ ζπλζεθψλ.

Ζ ζπνπδαηφηεηά ηνπο είλαη πνιπζήκαληε. Λεηηνπξγνχλ σο απνζήθεο λεξνχ θαη παξέρνπλ θαζαξφηεξν λεξφ. Γηαθξίλνληαη γηα ηνλ βηνινγηθφ ηνπο πινχην.

Παξάγνπλ αιηεχκαηα θαη ζπληεξνχλ ζεξάκαηα. Ρπζκίδνπλ ην θιίκα θαη πξνζηαηεχνπλ απφ ην θαηλφκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ. Πξνζθέξνπλ πξνζηαζία απφ ηηο πιεκκχξεο θαη απφ ηελ δηάβξσζε πνπ εληείλεηαη ιφγσ ηεο θιηκαηηθήο αιιαγήο. Πέξαλ φκσο απφ ηα παξαπάλσ, παξέρνπλ θαη επθαηξίεο γηα αλαςπρή, αιιά θαη γηα επηζηεκνληθή έξεπλα.

΢ηα νθέιε θαη ηηο αμίεο ησλ πγξνηφπσλ, πεξηιακβάλνληαη ν έιεγρνο ησλ ηδεκάησλ θαη ηεο δηάβξσζεο, ε δηαηήξεζε ηεο πνηφηεηαο ησλ πδάησλ θαη ε κείσζε ηεο ξχπαλζεο, ε δηαηήξεζε ησλ επηθαλεηαθψλ θαη ππνγείσλ πδξνθφξσλ, ε ζηήξημε ηεο βνζθήο θαη ηεο γεσξγίαο, ε εθπαίδεπζε ηεο θνηλσλίαο, θαζψο θαη ε θιηκαηηθή ζηαζεξφηεηα.

Σα πγξνηνπηθά ζπζηήκαηα έρνπλ κεγάιε νξληζνινγηθή αμία. Δλδεηθηηθά, αλαθέξεηαη, φηη νη πγξφηνπνη ηεο Αηηηθήο θηινμελνχλ πεξηζζφηεξα απφ 280 είδε πνπιηψλ, απφ ηα ζπλνιηθά πεξίπνπ 450 πνπ έρνπλ θαηαγξαθεί ζηελ ρψξα καο, ηα νπνία εμαξηψληαη άκεζα ή έκκεζα απφ ηνπο πγξνηφπνπο. Δπηπιένλ, πνιιά απφ ηα πνπιηά ζήκεξα, είλαη ζπάληα θαη παγθνζκίσο απεηινχκελα, γεγνλφο πνπ επηβεβαηψλεη ηε δηεζλή ζεκαζία ησλ ειιεληθψλ πγξνηφπσλ.

Ζ πξνζηαζία ηνπο, δελ αθνξά κφλν ηελ πξνζηαζία ζπάλησλ εηδψλ πνπιηψλ θαη δψσλ, αιιά θπξίσο ηελ πξνζηαζία ησλ πδαηηθψλ πφξσλ, ηελ επάξθεηα λεξνχ γηα χδξεπζε θαη άξδεπζε, απφ ηελ νπνία εμαξηάηαη ε ίδηα ε δσή καο.

Δίλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ φηη νη πγξφηνπνη επεξεάδνληαη απφ ηηο δξαζηεξηφηεηεο φιεο ηεο ιεθάλεο απνξξνήο ηνπο, δειαδή πέξα απφ ηε ζσζηή δηαρείξηζε ηνπ πγξνηφπνπ θαζαπηνχ, φ,ηη ζπκβαίλεη ζηελ ιεθάλε απνξξνήο ηνπ, εμαθνινπζεί λα ηνλ επεξεάδεη.

(Πεγή: ΒΟΤΛΖ ΣΧΝ ΔΛΛΖΝΧΝ/ΠΔΡΗΟΓΟ΢ ΗΕ΄ ΢ΤΝΟΓΟ΢ Α΄, ΔΚΘΔ΢Ζ ΣΖ΢ ΤΠΟΔΠΗΣΡΟΠΖ΢ ΤΓΑΣΗΚΧΝ ΠΟΡΧΝ, ΑΘΖΝΑ 2016)

Οη πγξφηνπνη απνηεινχλ δπλακηθά νηθνζπζηήκαηα πνπ πξνζθέξνπλ ζηνλ άλζξσπν πνιχηηκεο ππεξεζίεο θαη αγαζά. Ζ πξνζθνξά απηή είλαη απνηέιεζκα ησλ πνιιαπιψλ ιεηηνπξγηψλ πνπ επηηεινχλ ηα πγξνηνπηθά νηθνζπζηήκαηα. Ζ έλλνηα ιεηηνπξγία αλαθέξεηαη ζε δηεξγαζίεο πνπ ιακβάλνπλ ρψξα ζηνπο πγξνηφπνπο θαη θαζηεξψζεθε σο φξνο πξνθεηκέλνπ λα δηεπθνιπλζεί ε κειέηε θαη ε δηαρείξηζε ησλ πγξνηνπηθψλ νηθνζπζηεκάησλ. Ο φξνο ιεηηνπξγία

11 πεξηγξάθεη ζπλνπηηθά έλα ζχλνιν θπζηθψλ, ρεκηθψλ θαη βηνινγηθψλ δηεξγαζηψλ πνπ ιακβάλνπλ ρψξα ζηνπο πγξνηφπνπο. Ζ θάζε ιεηηνπξγία απνηειείηαη απφ ην δηθφ ηεο ζπγθεθξηκέλν ζχλνιν δηεξγαζηψλ ην νπνίν κπνξεί λα είλαη εληειψο δηαθνξεηηθφ απφ ιεηηνπξγία ζε ιεηηνπξγία ή λα πεξηιακβάλεη θαη νξηζκέλεο θνηλέο δηεξγαζίεο. Γεληθά νη δηεξγαζίεο πνπ ιακβάλνπλ ρψξα ζηνπο πγξνηφπνπο είλαη απνηέιεζκα ησλ αιιειεπηδξάζεσλ κεηαμχ ησλ δνκηθψλ ζηνηρείσλ ησλ πγξνηφπσλ (εδάθνπο, λεξνχ θιπ.) θαη ηνπ πεξηβάιινληνο. Δμαηηίαο απηψλ ησλ αιιειεπηδξάζεσλ, θάζε πγξφηνπνο απνθηά ηα δηθά ηνπ κνλαδηθά ραξαθηεξηζηηθά κε απνηέιεζκα λα αλαπηχζζεη θάζε κία απφ ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ ζε δηαθνξεηηθφ βαζκφ, ρξφλν θαη ηξφπν.

(Πεγή: Εαιίδεο, θ.α., 2004, Αλαζεσξεκέλν ΢ρέδην Απνθαηάζηαζεο ηεο Λίκλεο Κνξψλεηαο ηνπ Ν. Θεζζαινλίθεο, ΣΟΜΟ΢ Α, Ηνχιηνο 2004, Κεθ. 5^ν , ζει. 95, («Μaster Plan II»)

Ζ ιίκλε Κνξψλεηα, γηα ηελ νπνία γίλεηαη ζηελ παξνχζα δηαηξηβή επηζθφπεζε θαη απνηίκεζε ησλ πνιηηηθψλ θαη ηερληθψλ πνπ εθαξκφζηεθαλ γηα ηε δηάζσζε θαη απνθαηάζηαζή ηεο κεηά ηελ πιήξε θαηάξξεπζε ηνπ νηθνζπζηήκαηνο, απνηειεί έλα αβαζέο επηθαλεηαθφ πγξνηνπηθό νηθνζύζηεκα θαη είλαη έλαο απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο ειιεληθνχο πδξνβηφηνπνπο πνπ δηαθξίλεηαη γηα ηε κεγάιε βηνινγηθή, νηθνινγηθή, αηζζεηηθή, επηζηεκνληθή, γεσκνξθνινγηθή θαη παηδαγσγηθή ηνπ αμία. Πξνζηαηεχεηαη απφ ηελ ΢ύκβαζε Ramsar (1971), από ην επξσπατθό νηθνινγηθό δίθηπν Natura 2000 θαη από κηα ζεηξά ξπζκηζηηθώλ πξάμεσλ, πνπ πξνζδηνξίδνπλ ην θαζεζηώο αλάπηπμεο θαη δηαρείξηζεο ηεο πεξηνρήο.

Δηθφλα 2: Υάξηεο πεξηνρήο ησλ ιηκλψλ Κνξψλεηαο θαη Βφιβεο Πεγή: http://www.foreaskv.gr/drastiriotites/xartis

Καηά ηελ δεθαεηία ηνπ ’50, απνηεινχζε ηελ πέκπηε κεγαιχηεξε ζε έθηαζε ιίκλε ηεο ρψξαο κε πινχζηα αιηεχκαηα. Πιεζίνλ δε ηεο παξφρζηαο δψλεο ηεο, ζην ρσξηφ «Άγηνο Βαζίιεηνο», ιεηηνπξγνχζε κεγάιν παξαγσγηθφ θαη εκπνξηθφ θέληξν κε πνιιέο επαγγεικαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο φπσο θεληξηθή αγνξά αιηεπκάησλ, ηπξνθνκεία, αιεπξφκπινο, ρπηήξην,

12 θνχξλνη, εζηηαηφξηα, παλδνρεία θιπ, ηφζν γηα ηα αιηεχκαηα ηεο ιίκλεο φζν θαη γηα ηα ινηπά γεσξγηθά θαη θηελνηξνθηθά πξντφληα ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο. Τπήξρε ηδηαίηεξνο ρψξνο ζηελ αγνξά πνπ θαζεκεξηλά νη αιηείεο ηεο ιίκλεο πνπινχζαλ ηα ςάξηα ζε δεκνπξαζίεο παξνπζία εθνξηαθψλ ππαιιήισλ θαη ιηκλνθπιάθσλ θαη εθδηδφηαλ ηηκνιφγηα κε θφξν 25% θαη αξγφηεξα 10%. ΢χκθσλα κε ηε καξηπξία ειηθησκέλνπ κφληκνπ θαηνίθνπ ηεο πεξηνρήο (γηφο ςαξά), ε ιίκλε Κνξψλεηα ήηαλ ε κνλαδηθή ιίκλε ζηνλ ειιαδηθφ ρψξν πνπ «κεγάισλαλ ηα ςάξηα θαηά έλα (1) Kg ην ρξφλν».

Δηθφλα 3: Ο πχξγνο ηνπ Αγίνπ Βαζηιείνπ Δηθφλα 4: Ζ ζέα απφ ηνλ πχξγν. (..ε πξψελ ιίκλε...)

΢επη. 2016

Πεγή: αξρείν Ησάλλαο ΢άββα Πεγή: http://protostrator.blogspot.gr/2011/01/blog-post.html

Έλδεημε ηεο παξαγσγηθήο θαη νηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο ηεο πεξηνρήο ηεο ιίκλεο Κνξψλεηαο απνηειεί ν πχξγνο ηνπ Αγίνπ Βαζηιείνπ, πνπ βξίζθεηαη ζην ρσξηό «Άγηνο Βαζίιεηνο», ιίγα κέηξα απφ ηε ιίκλε, φπνπ παιαηφηεξα ήηαλ ε φρζε (40ν 40’ 04΄΄ Ν 23ν 07’ 03’’ Δ). ΢χκθσλα κε ηελ 9ε εθνξεία Βπδαληηλψλ αξραηνηήησλ ρξνλνινγείηαη ζην 14ν αηψλα θαη «πηζαλόηαηα ζρεηηδόηαλ όρη κε ηελ άκπλα ηεο πόιεο, αιιά κε ηελ πξνκήζεηά ηεο κε αγαζά αιηείαο θαη γεσξγίαο, πνπ πξνέξρνληαλ από ηε ιίκλε θαη ηε γύξσ εύθνξε πεξηνρή. Άιισζηε, ζ’ απηό ζπλεγνξεί θαη ε ίδηα ε ζέζε ηνπ, επάλσ αθξηβώο ζηελ όρζε ηεο ιίκλεο θαη ζε κεγάιε απόζηαζε από ην δξόκν πνπ νδεγνύζε θαη νδεγεί κέρξη ζήκεξα ζηε Θεζζαινλίθε. Η θαηαζθεπή ηνπ ελδερνκέλσο απνζθνπνύζε ζηελ πποζηαζία ηων οικονομικών ζςναλλαγών πνπ αθνξνύζαλ ζηελ εθηεηακέλε αιίεπζε, ηηο νπνίεο κάιηζηα ηεθκεξηώλεη θαη ε ύπαξμε ηδηαίηεξνπ εηζπξάθηνξα θόξνπ ηεο δεθάηεο από ηελ αιηεία ζηα ρξόληα ηεο ηνπξθνθξαηίαο».

Πεγή: http://protostrator.blogspot.gr/2011/01/blog-post.html.

Δηθφλα 5: (α) ΒΑΡΚΑ ΛΗΜΝΖ΢ ΚΟΡΧΝΔΗΑ΢ (β): Από ηα Θενθάλεηα ζηε δεθαεηία ηνπ ’50 όπνπ ε ιίκλε αθόκε γηνξηάδεη…

Πεγή (α):http://greekshipmodels.com/ships/varka-limnis-koronias-thessalonikis (Πεγή: www.arxaiologia.gr) Πεγή (β): http://www.greekarchitects.gr , (Πεγή:http://www.hortiatis570.gr/paper/126/koronia.htm)

13 Καηά ηε δεθαεηία ηνπ ’70 ε ιίκλε έθηαζε λα εθηείλεηαη ζε έθηαζε πεξίπνπ 45.000 ζηξεκκάησλ κε κέζν βάζνο 5κ. ΢χκθσλα κε ηε καξηπξία ηνπ ηδίνπ πξνζψπνπ, ζην ζεηζκφ ηνπ 1978 παξαηεξήζεθαλ κεγάιεο απψιεηεο λεξνχ ζηε ιίκλε (ε αλαθνξά δελ ηεθκεξηψλεηαη επηζηεκνληθά). ΢ην ηέινο ηεο δεθαεηίαο ηνπ ’80 ε έθηαζε ηεο ιίκλεο θαη ε πνζφηεηα ηνπ λεξνχ είραλ κεησζεί ζεκαληηθά. Σν 1995 θαη θαηά ηε ζεξηλή πεξίνδν ε ιίκλε έθηαζε λα έρεη έθηαζε κφιηο 10.000 ζηξέκκαηα θαη κέζν βάζνο 0,5-1 κέηξν (ηφηε παξαηεξήζεθε θαη ε ηειεπηαία εκθάληζε ςαξηψλ), θαη ην θαινθαίξη ηνπ 1999 μεξάζεθε ηειείσο. Σν θαινθαίξη ηνπ 2007 ρηιηάδεο πνπιηά πέζαλαλ θαη ην 2008 μεξάζεθε γηα αθόκε κία θνξά. Γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα δελ επηζθεπηφηαλ ηε ιίκλε απνδεκεηηθά πνπιηά, πξνηηκψληαο ηελ γεηηνληθή ιίκλε Βφιβε, πνπ φκσο ε ηξνθή εθεί δελ επαξθνχζε. Σα επόκελα ρξόληα θαη αλαιόγσο ησλ βξνρνπηώζεσλ έγηλε επαλαζύζηαζε ηεο ιίκλεο κε απμνκείσζε ηεο ζηάζκεο ηεο, ρσξίο όκσο λα επηιπζεί ην πξόβιεκα. Απφ ην 2014 έσο θαη ζήκεξα ε ζηάζκε ηεο ιίκλεο θπκαίλεηαη απφ 2,30-2,80κ. (Πεγή: πξνζσπηθή ζπλέληεπμε απφ ειηθησκέλνπο θαηνίθνπο ηνπ ρσξηνχ «Άγηνο Βαζίιεηνο» Λαγθαδά, ηελ 30-09-2016).

( Δηθ. 6) (Δηθ. 7)

Δηθφλεο 6, 7: Φψην απφ επηηφπηα έξεπλα γηα ηελ απνηχπσζε ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο ηεο Λ. Κνξψλεηαο 30- 9-2016

Πεγή: αξρείν Ησάλλαο ΢άββα

Ζ ππνιεθάλε απνξξνήο ηεο ιίκλεο Κνξψλεηαο δέρζεθε ζνβαξέο αλζξσπνγελείο ζεκεηαθέο θαη δηάρπηεο πηέζεηο, πνπ ζε ζπλδπαζκφ κε:

 Σηο θιηκαηηθέο ζπλζήθεο

 Σηο εδαθηθέο ζπλζήθεο

 Σηο ρξήζεηο γεο

 Σηο ρξήζεηο γεο ηεο επξχηεξεο ιεθάλεο απνξξνήο

 Σελ έιιεηςε εγγεηνβειηησηηθψλ έξγσλ

 Σελ γεσινγία – πδξνγεσινγία ηεο ιεθάλεο

 Σελ έιιεηςε πνιηηηθήο βνχιεζεο γηα ηελ πξνζηαζία ηεο

είραλ σο απνηέιεζκα ηελ πνζνηηθή, ρεκηθή θαη βηνινγηθή ππνβάζκηζε ηεο Λίκλεο Κνξψλεηαο θαη ηελ ελ ζπλερεία αδπλακία ηεο λα παξέρεη ππεξεζίεο.

Ζ θαηάξξεπζε ηνπ πγξνηνπηθνχ ζπζηήκαηνο ηεο ιίκλεο Κνξψλεηαο απαηηνχζε ζεηξά παξεκβάζεσλ θαη κέηξσλ γηα ηελ απνηειεζκαηηθή απνθαηάζηαζή ηνπ. Με δεδνκέλν φηη ε ιίκλε απνηεινχζε ηκήκα ελφο ζπάληνπ πγξνηνπηθνχ ζπκπιέγκαηνο πνπ πεξηιακβάλεη ηηο

14 ιίκλεο Κνξψλεηα θαη Βφιβε, παξαιίκλην δάζνο (Απνιισλίαο), πγξνιίβαδα, θαιακψλεο θαη γεσξγηθέο εθηάζεηο, θαη εθ ηνπ γεγνλόηνο όηη ην 1995 έγηλε ε πξώηε κεγάιε ππνρώξεζε ηεο ιίκλεο, ε ΝΑΘ (Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε Θεζζαινλίθεο) κε αίηεκά ηεο πξνο ην Σακείν ΢πλνρήο δήηεζε λα ρξεκαηνδνηεζεί ε εθπόλεζε ελόο ζρεδίνπ Πεξηβαιινληηθήο Απνθαηάζηαζήο ηεο («Master Plan I»). Σειηθά δελ έγηλε δπλαηή ε έληαμε φισλ ησλ κειεηεκέλσλ έξγσλ ζην Σακείν ΢πλνρήο ιφγσ κε έγθξηζεο ησλ ΜΠΔ (Μειέηε Πεξηβαιινληηθψλ Δπηπηψζεσλ), κε απνηέιεζκα ν αξρηθφο ζρεδηαζκφο, ην «Master Plan I», λα λαπαγήζεη.

Δηθφλα 8: Άπνςε ηεο «πξψελ ιίκλεο» απφ ην θξεπίδσκα ηνπ νκίινπ πνπ ιεηηνπξγνχζε ζην ρσξηφ Άγηνο Βαζίιεηνο, ΢επη. 2016

Πεγή: αξρείν Ησάλλαο ΢άββα

΢ηε ζπλέρεηα ην 2004 ε ΝΑΘ πξνώζεζε λέν Master Plan (Αλαζεσξεκέλν ΢ρέδην Απνθαηάζηαζεο ηεο ιίκλεο Κνξώλεηαο), νη ΜΠΔ ηνπ νπνίνπ εγθξίζεθαλ θαη ππνβιήζεθαλ ηα απαηηνχκελα ζηνηρεία ζην Σακείν ΢πλνρήο γηα ρξεκαηνδφηεζε. Σν 2005 (19-12-2005) εγθξίζεθαλ απφ ηελ ΔΔ είθνζη κία (21) δξάζεηο/παξεκβάζεηο κε Π/Τ 26,91 εθ. επξψ. Ζ πξνγξακκαηηθή ζχκβαζε κε ηηο ειιεληθέο αξρέο ππνγξάθεθε ζηηο 15-05-2006. Σνλ Ηνχλην ηνπ 2011 νη αλαισζείζεο δαπάλεο ήηαλ 7,9 εθ. επξψ θαη ππνβάιινληαλ πξνο ηελ ΔΔ ζπλερή αηηήκαηα ηξνπνπνίεζεο ηεο εγθξηηηθήο απφθαζεο θαη παξαηάζεηο πξνζεζκηψλ νινθιήξσζεο έξγσλ. Ζ ΔΔ ζηηο 16-06-2011, κε ζθεπηηθφ ηελ ηδηαίηεξα αξγή πξφνδν πινπνίεζεο ησλ έξγσλ, ηα αηηήκαηα ηξνπνπνίεζεο ηεο εγθξηηηθήο απφθαζεο θαη ησλ εηδηθψλ φξσλ ηεο ζχκβαζεο αιιά θαη ηελ εθηίκεζή ηεο φηη δελ ζα επηηεπρζνχλ νη ζηφρνη ηνπ πξνγξάκκαηνο ζηηο δεηνχκελεο πξνζεζκίεο, αθχξσζε ηελ εγθξηζείζα θνηλνηηθή ζπλδξνκή.

15 Μεηά απφ απηή ηελ έθβαζε θαη κε ζθνπφ ηελ νηθνλνκηθή δηαζθάιηζε ησλ ήδε εθηειεζζέλησλ δξάζεσλ/έξγσλ αιιά θαη γηα ηελ νινθιήξσζή ηνπο, ην Δ.Π.ΠΔΡ.Α.Α.

πξνρψξεζε ζε πξφζθιεζε πξνο ηελ Πεξηθέξεηα Κ. Μαθεδνλίαο, πξνθεηκέλνπ λα εληάμεη ηελ πξάμε γηα ρξεκαηνδφηεζε ζηελ πξνγξακκαηηθή πεξίνδν 2007-2013 [ε ζρεηηθή αίηεζε ππνβιήζεθε ζηηο 20-12-2011 κε δεθαεπηά (17) ππνέξγα Π/Τ: 23.752.670,66 επξψ]. Σειηθψο ε πξάμε εληάρζεθε ζην Δ.Π.ΠΔΡ.Α.Α., ηελ 23-12-2011, κε ζπλνιηθφ επηιέμηκν Π/Τ 19.769.115,46 επξψ.

Απφ ηελ επηζθφπεζε ηεο ζεκεξηλήο θαηάζηαζεο πξνθχπηεη φηη δεθαεπηά (17) δξάζεηο ηνπ αλαζεσξεκέλνπ ζρεδίνπ απνθαηάζηαζεο έρνπλ νινθιεξσζεί, δχν (2) δξάζεηο ήηαλ ζην ηειηθφ ζηάδην νινθιήξσζεο (κέρξη θαη ην 2017) θαη δχν (2) δξάζεηο δελ πινπνηήζεθαλ.

Γεληθφηεξα νη ζηφρνη ηνπ πξνγξάκκαηνο έρνπλ ζήκεξα επηηεπρζεί ζε ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ, φπσο πξνθχπηεη απφ ηηο ηειεπηαίεο Δθζέζεηο Αλαθνξάο ηνπ Φνξέα Γηαρείξηζεο ησλ Ληκλψλ Κνξψλεηαο - Βφιβεο (ΦΓΛΚΒ), ηελ Δηδηθή Γξακκαηεία Τδάησλ (ΔΓΤ) ηνπ ΤΠΔΝ θαη απφ ην πξνζρέδην ηεο 1^εο Αλαζεψξεζεο ηνπ ΢ρεδίνπ Γηαρείξηζεο ησλ Λεθαλψλ Απνξξνήο Πνηακψλ ηνπ Τδαηηθνχ Γηακεξίζκαηνο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο, πνπ είλαη ζε δηαβνχιεπζε.

Δηδηθφηεξα πεξηιεπηηθψο πεξηγξάθεηαη φηη:

Καηά ηα πξψηα έηε παξαθνινχζεζεο (2013-2014) ε ιίκλε είρε ειάρηζην λεξφ, θπξίσο πξνο ην θέληξν ηεο ιίκλεο. Οη επλντθέο θαηξηθέο ζπλζήθεο ην θζηλφπσξν - ρεηκψλα 2014, θαίλεηαη λα ελίζρπζαλ ην πδαηηθφ ηζνδχγην ηεο Κνξψλεηαο, θαη ε ζηάζκε ηεο ιίκλεο άξρηζε λα απμάλεηαη. Ζ γξακκηθή ηάζε ηνπ απφιπηνπ πςνκέηξνπ ηεο ζηάζκεο ηνπ λεξνχ γηα ηελ πεξίνδν 2013-2017 ήηαλ απμεηηθή. Ζ ζηάζκε ηεο ιίκλεο, θαηά ην ηειεπηαίν έηνο (απφ ηηο 15.07.2016 έσο ηηο 08.06.2017 πνπ είλαη ε ηειεπηαία κέηξεζε), ήηαλ ζρεηηθά ζηαζεξή ζηα 70,9 m θαηά κέζν φξν θαη κέγηζην βάζνο 2,2 m

- Tα ηειεπηαία δχν έηε φπσο πξνθχπηεη απφ ζηνηρεία ηνπ ΔΚΒΤ θαη ηνπ Φνξέα Γηαρείξηζεο ηεο πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρήο ππάξρνπλ ελδείμεηο αλφξζσζεο ηνπ πγξνηνπηθνχ νηθνζπζηήκαηνο απφ άπνςε δνκήο (θπηνπιαγθηφλ, πδξφβηα βιάζηεζε, δσνπιαγθηφλ, δσνβέλζνο, ηρζπνπαλίδα, ακθίβηα, νξληζνπαλίδα) θαη ιεηηνπξγίαο ηνπ ηξνθηθνχ πιέγκαηνο ζηνλ πγξφηνπν ηεο Κνξψλεηαο. Δηδηθά θαηά ηε δεηγκαηνιεςία Ηνπλίνπ 2017 ε πνηφηεηα ησλ πδάησλ ηεο ιίκλεο έδσζε πξψηεο ελδείμεηο βειηίσζεο, ζε ζρέζε κε ηελ θαηάζηαζε ηνπ έηνπο 2016. (Πεγή: ΤΠΔΝ/ΔΓΤ, 2017:149, Πξνζρέδην ηεο 1^εο Αλαζεψξεζεο ηνπ ΢ρεδίνπ Γηαρείξηζεο ησλ Λεθαλψλ Απνξξνήο Πνηακψλ ηνπ Τδαηηθνχ Γηακεξίζκαηνο Κ. Μαθεδνλίαο )

Πέξαλ ησλ πξναλαθεξζέλησλ γεληθψλ εθηηκήζεσλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηνπο αξκφδηνπο θνξείο θαη πνπ ζα εθηεζνχλ αλαιπηηθά ζε θεθάιαηα πνπ αθνινπζνχλ, δηαηππψλνληαη δεκνζίσο δηαθνξεηηθέο ζέζεηο θαη απφςεηο απφ δεκνζηνγξάθνπο θαη νηθνινγηθά θηλήκαηα φπσο γηα παξάδεηγκα ε ηνπνζέηεζε ηεο «Οηθνινγηθήο Κίλεζεο Θεζζαινλίθεο» πνπ κεηά από θξηηηθή ζηελ ζεκεξηλή θαηάζηαζε ηεο ιίκλεο (Πνηόηεηα λεξνύ/Οηθνινγηθή θαηάζηαζε) θαη ζην έξγν «Γεκηνπξγία θαη δηακόξθσζε πγξνηόπνπ θαη βαζέσλ ελδηαηηεκάησλ» θαηαιήγεη ζηελ παξαθάησ ηειηθή εθηίκεζε: « Θεσξνύκε σο απέιπηδα ηελ πξνζπάζεηα λα ζπλερηζηνύλ αθόκε θαη ηα πην πξνβιεκαηηθά από ηα έξγα ηνπ Master Plan, πνπ είρε πηνζεηήζεη ε δηνίθεζε……, κε κόλν ζηόρν λα κελ επηδηθαζηεί πξόζηηκν γηα ηε ρώξα καο, κεηά θαη ηηο δπζκελείο απνθάζεηο ηνπ Δπξσπατθνύ Γηθαζηεξίνπ. Πεξηκέλακε ηόζν από ηε δηνίθεζε ηεο Πεξηθέξεηαο Κ. Μαθεδνλίαο, όζν θαη από ηε λέα εγεζία ηεο Δηδηθήο Γξακκαηείαο

16 Τδάησλ κηα λέα πξνζέγγηζε ζην ζέκα, κε άλνηγκα ηνπ δηαιόγνπ, εθόζνλ έρνπλ θαηαδεηρζεί ηα αδηέμνδα ηεο παιηάο πξνζέγγηζεο. Γπζηπρώο, θαίλεηαη όηη ζηέξεςαλ νη ηδέεο θαη νη δηαζέζεηο πεξαηηέξσ δηαβνύιεπζεο.» (Πεγή: http://ecology-salonika.org, Κνξψλεηα: ΢πλέρεηα ησλ έξγσλ ζην ίδην κνηίβν…2017 ΜΑΡΣΗΟ΢ 31). Δπίζεο ζε άιιν δεκνζίεπκα αλαθέξεηαη:

«Οι οικολογικζσ οργανώςεισ άλλωςτε ζχουν εναντιωκεί ςε μια ςειρά από μζτρα και ζργα που προζβλεπε το ςχζδιο αποκατάςταςθσ (όχι μόνο το πρώτο, αλλά και το ανακεωρθμζνο) και ςυνεχίηουν να επιμζνουν ότι τα ςυγκεκριμζνα ζργα δεν ζχουν τθν απαιτοφμενθ κετικι επίπτωςθ ςτθν κατάςταςθ τθσ λίμνθσ, ηθτώντασ άλλεσ πολιτικζσ για τθν αναβίωςι τθσ.» (Πεγή:

http://www.voria.gr/article/i-tesseris-ekkremotites-stin-koronia-pou-apiloun-me-evrokampana).

1.3 Αληηθείκελν ηεο Γηαηξηβήο

΢θνπφο ηεο παξνχζαο δηπισκαηηθήο δηαηξηβήο είλαη ε επηζθφπεζε θαη ε απνηίκεζε ησλ πνιηηηθψλ θαη ηερληθψλ πνπ εθαξκφζηεθαλ γηα ηελ απνθαηάζηαζε ηεο ιίκλεο Κνξψλεηαο πνπ ζχκθσλα κε ην Αλαζεσξεκέλν ΢ρέδην απνθαηάζηαζεο είρε σο θχξηνπο ζηφρνπο:

 Να πξνζδηνξίζνπλ ην βέιηηζην ζελάξην, πνπ κε βάζε ηελ πδαηηθή δίαηηα ηεο ιεθάλεο, δχλαηαη λα παξέρεη ηηο θαιχηεξεο ζπλζήθεο γηα: α) ηε καθξνπξφζεζκε ιεηηνπξγηθή θαη δνκηθή απνθαηάζηαζε ηνπ πγξνηνπηθνχ/ιηκλαίνπ νηθνζπζηήκαηνο θαη β) ηε κέγηζηε πνηθηιφηεηα ελδηαηηεκάησλ θαη ηε δηαηήξεζε ησλ πιεζπζκψλ ηεο παλίδαο ηδηαίηεξα δε ηεο νξληζνπαλίδαο θαη ηεο ηρζπνπαλίδαο.

 Να πξνζδηνξηζηνχλ ηα έξγα – κέηξα πνπ ζπλεηζθέξνπλ: α) ζηελ απνθαηάζηαζε ησλ ιεηηνπξγηψλ ηεο Κνξψλεηαο θαη β) ζηελ αλαίξεζε ησλ αηηίσλ ππνβάζκηζεο.

(Εαιίδεο, et al., 2004, Κεθ. 1^ν , ζει.1, Αλαζεσξεκέλν ΢ρέδην Απνθαηάζηαζεο ηεο Λίκλεο Κνξψλεηαο ηνπ Ν. Θεζζαινλίθεο)

Δηδηθόηεξα:

Αθνχ πξαγκαηνπνηεζεί αλαθνξά ζην ζθεπηηθφ ηνπ ζρεδηαζκνχ απνθαηάζηαζεο, ζα γίλεη αλάιπζε ησλ αηηηψλ ππνβάζκηζεο ηεο ιίκλεο Κνξψλεηαο θαη παξνπζίαζε ησλ κέηξσλ απνθαηάζηαζήο ηεο. Θα εμεηαζηνχλ θαη ζα πεξηγξάθνπλ αλαιπηηθφηεξα νη δξάζεηο/παξεκβάζεηο (αλά ηνκέα πνπ επεξεάδεη ην νηθνζχζηεκα), ν βαζκφο πινπνίεζεο ησλ πξνγξακκαηηζζέλησλ έξγσλ θαη νη ιφγνη θαζπζηεξήζεηο πινπνίεζήο ηνπο. Με ηα ζηνηρεία ησλ απνηειεζκάησλ ησλ κεηξήζεσλ-αλαιχζεσλ θαη ζπκπεξαζκάησλ ηφζν ηνπ Φνξέα Γηαρείξηζεο ιηκλψλ Κνξψλεηαο Βφιβεο (ΦΓΛΚΒ) φζν θαη άιισλ Γεκφζησλ Φνξέσλ θαη Τπεξεζηψλ άιια θαη αλεμάξηεηεο επηζηεκνληθήο κειέηεο (δηδαθηνξηθή δηαηξηβή ζην ΑΠΘ), ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο δηαπηζηψζεηο ηεο επηηφπηαο έξεπλαο θαη θαηαγξαθήο ηεο πθηζηάκελεο θπζηθήο θαηάζηαζεο, ζα πξνθχςεη ε γεληθή εηθφλα ηνπ βαζκνχ απνθαηάζηαζεο ησλ ιεηηνπξγηψλ ηνπ πγξνηνπηθνχ ζπζηήκαηνο θαη ε απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ πνιηηηθψλ θαη ησλ ηερληθψλ πνπ πξνγξακκαηίζηεθαλ θαη εθαξκφζηεθαλ γηα ηελ απνθαηάζηαζε ησλ ιεηηνπξγηψλ θαη ππεξεζηψλ ηεο Λίκλεο Κνξψλεηαο θαη ηελ αλαίξεζε ησλ αηηηψλ ππνβάζκηζήο ηεο.

Πεξαηηέξσ δε, ζα γίλεη ε απνηίκεζε ησλ πνιηηηθψλ θαη ηερληθψλ πνπ εθαξκφζηεθαλ γηα ηελ

17 απνθαηάζηαζε ηεο ιίκλεο Κνξψλεηαο θαη ζα παξαηεζνχλ ηα ζπκπεξάζκαηα θαη νη πξνηάζεηο ηεο δηαηξηβήο.

1.4 Μεζνδνινγία έξεπλαο

Αθνινπζήζεθε ε παξαθάησ κεζνδνινγία γηα ηελ επηζθφπεζε θαη ηελ απνηίκεζε ησλ πνιηηηθψλ θαη ησλ ηερληθψλ πνπ εθαξκφζηεθαλ απφ ην ζχλνιν ησλ εκπιεθνκέλσλ θνξέσλ γηα ηελ απνθαηάζηαζε ηεο ιίκλεο Κνξψλεηαο:

 Έξεπλα πεγώλ: Τινπνηήζεθε έξεπλα πεγψλ ζε ρξνληθφ βάζνο εηθνζαεηίαο.

Αλαδεηήζεθαλ ζηνηρεία ζρεηηθά κε ην ζέκα ηφζν ζηελ ειιεληθή βηβιηνγξαθία φζν θαη ζηα αξρεία ησλ ινηπψλ εκπιεθνκέλσλ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ θνξέσλ. Δπίζεο ιφγσ ηεο θχζεσο θαη ηεο έθηαζεο ηνπ ζέκαηνο αλαδεηήζεθαλ απφ ην δηαδίθηπν επηζηεκνληθά άξζξα, έξεπλεο, εθζέζεηο αλαθνξάο, κειέηεο θαη δηαηξηβέο. Παξάιιεια δηεξεπλήζεθε θαη κειεηήζεθε ην Δζληθφ Θεζκηθφ Πιαίζην, νη Δπξσπατθέο Οδεγίεο θαη Γηεζλείο ΢πκβάζεηο.

 Έξεπλα πεδίνπ: Γηελεξγήζεθε επηηφπηα έξεπλα πεδίνπ (πεξηνρή ιίκλεο, Γήκνο Λαγθαδά/Γήκαξρν – Αληηδήκαξρν Σ.Τ., ΔΔΛ Λαγθαδά, ρσξηφ Άγηνο Βαζίιεηνο, Έξγα θαηαζθεπήο αλαρψκαηνο, πγξφηνπνο, πχξγν Αγίνπ Βαζηιείνπ, θξεπίδσκα Οκίινπ, ινπηξά Απνιισλίαο, Πεξηθέξεηα Κ. Μαθεδνλίαο/Γεληθφ Γηεπζπληή), πξνθεηκέλνπ λα δηαπηζησζνχλ θαη λα θαηαγξαθνχλ ηα πθηζηάκελα ζηνηρεία ηφζν ηνπ ππφ κειέηε νηθνζπζηήκαηνο φζν θαη ηνπ επξχηεξνπ αζηηθνχ θαη γεσθπζηθνχ πεξηβάιινληνο.

 Δξγαζηεξηαθή έξεπλα: Υξεζηκνπνηήζεθαλ ηα ζηνηρεία θαη ηα απνηειέζκαηα εξγαζηεξηαθψλ αλαιχζεσλ πνηνηηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ (θπζηθνρεκηθά – βηνινγηθά) ηνπ πγξνηφπνπ, πνπ ήηαλ απαξαίηεηα γηα ηελ απνηίκεζε ηεο θαηάζηαζήο ηνπ θαηά ηελ δηάξθεηα εθαξκνγήο ηνπ πξνγξάκκαηνο απνθαηάζηαζεο. Έρνπλ ιεθζεί είηε απφ Δθζέζεηο ηνπ Φνξέα Γηαρείξηζεο είηε απφ κεηξήζεηο άιισλ επηζηεκνληθψλ εξεπλψλ θαη δηαηξηβψλ.

 Καηαγξαθή θαη επεμεξγαζία ζηνηρείσλ θαη απνηειεζκάησλ: Έγηλε θαηαγξαθή θαη επεμεξγαζία ησλ κέηξσλ – δξάζεσλ – έξγσλ, αιιά θαη ησλ πξαθηηθψλ θαη πνιηηηθψλ, πνπ εθαξκφζηεθαλ, θαηά ηελ δηάξθεηα ησλ πξνγξακκάησλ απνθαηάζηαζεο ηεο ιίκλεο θαη ελ ζπλερεία εμεηάζηεθαλ ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο ππνρξεψζεηο – δεζκεχζεηο ηεο ειιεληθήο πνιηηείαο, ζρεηηθά κε ηελ πξνζηαζία ηνπ πγξνηφπνπ, πξνθεηκέλνπ λα παξνπζηαζηεί ε πνξεία εμέιημεο ηεο απνθαηάζηαζήο ηνπ, ε απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ έξγσλ, ησλ ηερληθψλ θαη ησλ πνιηηηθψλ πνπ εθαξκφζηεθαλ ζε ζρέζε κε ηελ επίηεπμε ησλ πεξηβαιινληηθψλ ζηφρσλ ηεο Οδεγίαο ΟΠΤ, ψζηε λα γίλεη νινθιεξσκέλε επηζθφπεζε θαη απνηίκεζή ηεο, γηα λα εμαρζνχλ ζπκπεξάζκαηα θαη πξνηάζεηο.

18 1.5 Πεξηγξαθή πεξηνρήο κειέηεο

1.5.1 Γεληθά

Ζ ιίκλε Κνξψλεηα απνηειεί κέξνο ελφο ζπάληνπ ζπκπιέγκαηνο νηθνζπζηεκάησλ κε ιίκλεο (Κνξψλεηα θαη Βφιβε), πνηάκηα (Ρήρηνο), παξφρζηα δάζε (παξαιίκλην δάζνο Απνιισλίαο, δάζνο Ρεληίλαο) θαη γεσξγηθέο εθηάζεηο. Μαδί κε ηε ιίκλε Βφιβε εληάζζεηαη ζηε ιεθάλε απνξξνήο ηεο Μπγδνλίαο κε έθηαζε 2.120 ηεηξαγσληθά ρηιηφκεηξα, πνπ πξηλ απφ εθαηνκκχξηα ρξφληα ήηαλ κφλν κία ιίκλε, απνκεηλάξηα ηεο νπνίαο είλαη νη δχν ιίκλεο, Κνξψλεηα θαη Βφιβε. Ζ ιεθάλε νξίδεηαη απφ ηηο θνξπθνγξακκέο ησλ βνπλψλ Κεξδχιιηα, Βεξηίζθνο, Υνξηηάηεο θαη Υνινκψληαο, πνπ έρνπλ χςνο κεηαμχ 600 θαη 1200 κέηξσλ ζην Βνξξά θαη Νφην θαη ζηε δχζε πεξίπνπ 550 κέηξα επάλσ απφ ηελ επηθάλεηα ηεο ζάιαζζαο.

Σν ζχκπιεγκα ησλ ιηκλψλ Κνξψλεηαο (Λαγθαδά) θαη Βφιβεο βξίζθεηαη ζ’ έλα επίκεθεο ηεθηνληθφ βχζηζκα γεο, δηαρσξίδνληαο ηε ρεξζφλεζν ηεο Υαιθηδηθήο απφ ηελ ππφινηπε Κεληξηθή Μαθεδνλία. Σν ππφβαζξν ηεο πεξηνρήο είλαη θξπζηαιινζρηζηψδεο, έληνλα ξσγκαηψδεο θαη εληάζζεηαη ηεθηνληθά ζηε ΢εξβνκαθεδνληθή κάδα, κε εμαίξεζε ην δπηηθφ ηκήκα ηεο ιεθάλεο (ππνιεθάλε Λαγθαδά), πνπ απνηειεί ην φξην κεηαμχ ΢εξβνκαθεδνληθήο κάδαο θαη δψλεο Αμηνχ (Karavokyris et al. 1998). Ζ πεξηνρή έρεη έληνλε ηεθηνληθή δξαζηεξηφηεηα πνπ εθδειψζεθε ηειεπηαία (1978) κε ην κεγάιν ζεηζκφ ηεο «Θεζζαινλίθεο».

Δπίζεο ζηελ πεξηνρή ππάξρνπλ ηξία γεσζεξκηθά πεδία (Λαγθαδά, Ν. Απνιισλίαο θαη Νπκθφπεηξαο), κε ηακαηηθέο πεγέο θαη έρνπλ δεκηνπξγεζεί εληππσζηαθνί γεσινγηθνί ζρεκαηηζκνί («Νπκθφπεηξεο»).

Δηθφλα 9: Τδξνινγηθή ιεθάλε Μπγδνλίαο – Τδξνγξαθηθφ δίθηπν.

Πεγή: http://w2.minagric.gr/ardeftika/files/results/hydro/6.%20HYDRO_MYGDONIAS.pdf , [15-11-2017]

ΔΛΔΓΥΟ΢ ΥΖΜΗΚΖ΢ ΠΟΗΟΣΖΣΑ΢ ΑΡΓΔΤΣΗΚΧΝ ΤΓΑΣΧΝ (ΔΠΗΦΑΝΔΗΑΚΧΝ ΚΑΗ ΤΠΟΓΔΗΧΝ) ΢Δ ΚΛΗΜΑΚΑ ΛΔΚΑΝΧΝ ΑΠΟΡΡΟΖ΢ ΠΟΣΑΜΧΝ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ΢-ΘΡΑΚΖ΢ ΚΑΗ ΘΔ΢΢ΑΛΗΑ΢,

ΑΠΟΣΔΛΔ΢ΜΑΣΑ ΛΔΚΑΝΖ΢ ΜΤΓ∆ΟΝΗΑ΢ Τ∆ΡΟΓΔΩΛΟΓΗΚΑ ΢ΣΟΗΥΔΗΑ, ζει. 6-1

19 Ζ ιίκλε Κνξψλεηα βξίζθεηαη πεξί ηα 36 m ςειφηεξα απφ ηε ιίκλε Βφιβε. Ζ επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ δχν ιηκλψλ επεηεχρζε κε ηε δηάλνημε ηερληθήο απνζηξαγγηζηηθήο ηάθξνπ (βάζνπο 1 m, πιάηνπο 8 m), κε ζηφρν ηελ απνηξνπή ηνπηθψλ πιεκκπξηθψλ θαηλνκέλσλ, θαη παξνρέηεπε ηα λεξά ηεο ιίκλεο Κνξώλεηαο πξνο ηε Βόιβε, όηαλ ε ζηάζκε απηήο (Κνξώλεηαο) μεπεξλνύζε ηα 75 m. Σα ηειεπηαία ρξφληα ε ξνή ζηελ ηάθξν είλαη κεδεληθή εμαηηίαο ηεο πηψζεο ζηάζκεο ζηε ιίκλε Κνξψλεηα. Τπνινγίδεηαη φηη ε ιίκλε ηεο Κνξψλεηαο, από 1972 κέρξη ην 2000 έρεη ράζεη ην 57,14% ηεο έθηαζήο ηεο (απφ 49 km2 ηνπ 1972 είραλ απνκείλεη ην 2000, 28 km2) θαη ην 90% ηνπ πδαηηθνύ δπλακηθνύ ηεο. Σν πξφβιεκα ηεο πιήξνπο ζρεδφλ απνμήξαλζεο ηεο ιίκλεο Κνξψλεηαο (πξνήιζε πξσηίζησο απφ ηελ θαθή δηαρείξηζε ηνπ αξδεπηηθνχ λεξνχ, ιφγσ ππεξάληιεζεο ηνπ ππφγεηνπ πδξνθνξέα. ΢χκθσλα κε ηα ππάξρνληα ζηνηρεία, ην πδξνινγηθφ ηζνδχγην ζην πεδηλφ θαη δπηηθφ ηκήκα ηεο ινθψδνπο πεξηνρήο ηεο ππνιεθάλεο Κνξψλεηαο ήηαλ ζεηηθφ. Απφ ην 1985 έσο ην 2002 είρε παξαηεξεζεί κηα ζεκαληηθή πηψζε ζηάζκεο ζηε ιίκλε, κε θίλδπλν ηελ πιήξε εμάληιεζε ησλ πδαηηθψλ απνζεκάησλ ηεο ηα ηειεπηαία ρξφληα. Ζ θαηάζηαζε είρε επηδεηλσζεί πνιχ κε απνηέιεζκα κεγάιεο εθηάζεηο γεο πνπ ζε πξνεγνχκελα ρξφληα απνηεινχζαλ κέξνο ηεο ιίκλεο, έρνπλ ζήκεξα απνμεξαλζεί. Σα απνζέκαηα λεξνχ ηεο ιίκλεο Κνξψλεηαο κέρξη ην 1985 ήηαλ 200×10⁶ m3 θαη ην 2002 ήηαλ 20×10⁶ m3 αληίζηνηρα.

Πιήζνο πδξνξεπκάησλ θαηαιήγνπλ ζηε ιίκλε, κε πην ζεκαληηθά ην ξέκα Μπνγδάλαο (έθηαζε ιεθάλεο απνξξνήο 178 km2), ηνπ Κνιρηθνχ (86 km2), ηεο Αλάιεςεο (53 km2), ηνπ Υνινκψληα, πνπ πεγάδεη βφξεηα ηνπ φξνπο Υνινκψληα θαη εθβάιιεη ζην κέζν ηνπ λνηίνπ ηκήκαηνο ηεο ιίκλεο Κνξψλεηαο, ηα ξέκαηα Γξαθφληεηνπ, Δπαγγειηζκνχ, Πιαηαλφξεκα, Γεξαθαξνχο φπσο επίζεο θαη ε ηάθξνο Καβαιαξίνπ πνπ απνζηξαγγίδεη φιε ηελ πεξηνρή δπηηθά ηεο ιίκλεο. Γεληθά ην πδξνγξαθηθφ δίθηπν δελ παξνπζηάδεη ηελ ίδηα αλάπηπμε βφξεηα θαη λφηηα ηεο ιίκλεο. Βφξεηα ηεο ιίκλεο ην πδξνγξαθηθφ δίθηπν είλαη θαιά αλαπηπγκέλν θαη απηφ πξέπεη λα ζπλδέεηαη άκεζα αθ’ ελφο κε ηε λενηεθηνληθή δξαζηεξηφηεηα, αθ’ εηέξνπ κε ην είδνο ησλ γεσινγηθψλ ζρεκαηηζκψλ (επηθξαηνχλ ηα αδηαπέξαηα πεηξψκαηα).

΢ηε ιίκλε Κνξώλεηα, κέρξη ην 1985, ην πδξνινγηθό ηζνδύγην ζηελ πεδηλή πεξηνρή ήηαλ ζεηηθό. Σν ζχλνιν ησλ λεξψλ ησλ πδαηνξεπκάησλ έθηαλε κέρξη ηε ιίκλε κε ραξαθηεξηζηηθή ηελ ππεξρείιηζή ηεο πξνο ηελ ηερλεηή ηάθξν θαη ζπλέρεηα πξνο ην ξέκα Γεξβέλη.

Σηο δπν ηειεπηαίεο δεθαεηίεο όρη κόλν δελ παξαηεξείηαη ππεξρείιηζε, αιιά ε ζηάζκε έρεη θαηέβεη ζε επηθίλδπλα επίπεδα (βάζνο λεξνύ 0,5 m). Οη επηθαλεηαθέο απνξξνέο επαλαπιεξψλνπλ ηηο ππεξβνιηθέο πνζφηεηεο ησλ αληινχκελσλ πνζνηήησλ απφ ηα ππφγεηα πδξνθφξα ζηξψκαηα θαη έηζη νη απνξξνέο πνπ θηάλνπλ κέρξη ηε ιίκλε είλαη ειάρηζηεο θαη πξαγκαηνπνηνχληαη κεηά απφ έληνλεο βξνρνπηψζεηο.

Μηα κεγάιε πνζφηεηα ησλ αληινχκελσλ ππφγεησλ λεξψλ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ αξδεπηηθώλ αλαγθώλ 60.000 έσο 65.000 πεξίπνπ ζηξεκκάησλ, ζηελ πεδηλή θαη ινθψδε πεξηνρή ηεο ιεθάλεο. Μέρξη θαη ην 1995 γηλφηαλ ρξήζε θαη ησλ λεξψλ ηεο ίδηαο ηεο ιίκλεο, αιιά κεηά ηε δξακαηηθή κείσζε ησλ απνζεκάησλ ηεο θαη ηνλ ππνβηβαζκφ ηεο πνηφηεηαο ησλ πδάησλ ηεο, από ην 1995 απαγνξεύηεθε ε απόιεςε πδάησλ από απηήλ, όπσο θαη ε δηάλνημε λέσλ γεσηξήζεσλ.