Πολιτικές προσέγγισης στο αθλητικό marketing

(1)

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΘΔ΢΢ΑΛΟΝΙΚΗ΢

ΣΜΗΜΑ ΔΜΠΟΡΙΑ΢ ΚΑΙ ΓΙΑΦΗΜΙ΢Η΢

ΓΙΔΤΘΤΝΣΗ΢ ΓΗΜΗΣΡΙΟ΢ ΚΑΡΑΠΙ΢ΣΟΛΗ΢

ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑ΢ΙΑ

ΠΟΛΙΣΙΚΔ΢ ΠΡΟ΢ΔΓΓΙ΢Η΢ ΢ΣΟ ΑΘΛΗΣΙΚΟ MARKETING

ΠΔΡΑΚΗ ΢ΟΦΙΑ

Δπηβιέπωλ Καζεγεηήο: ΣΑΒΛΑΡΙΓΗ΢ ΔΜΜΑΝΟΤΗΛ

Θεζζαινλίθε 2008

(2)

ΠΙΝΑΚΑ΢ ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΧΝ

ζειίδα

ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 1

ΠΔΡΙΛΗΦΗ 4

ΚΑΣΑΛΟΓΟ΢ ΠΙΝΑΚΧΝ 5

ΚΑΣΑΛΟΓΟ΢ ΢ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΙΧΝ ΚΑΙ ΑΚΡΧΝΤΜΙΧΝ 6

1. ΔΙ΢ΑΓΧΓΗ

1.1 Γεληθά 7

1.2 Ιζηνξηθή Αλαδξνκή 7

1.2.1 Ο αζιεηηζκφο ζηελ Αξραία Διιάδα 8

1.2.2 Ο αζιεηηζκφο ζηε Ρσκατθή Δπνρή 9

1.2.3 Η νξγάλσζε αζιεηηθψλ γεγνλφησλ ηελ επνρή ηνπ

Βπδαληίνπ 10

1.2.4 Ο αζιεηηζκφο ζηνλ ειιεληθφ θφζκν ηελ πεξίνδν ηεο

Σνπξθνθξαηίαο 11

1.2.5 Ο αζιεηηζκφο απφ ην 1821 θαη κεηά 11 1.2.6 Πεξίνδνο ηνπ Μεζνπνιέκνπ θαη Β’ Παγθφζκηνο Πφιεκνο 12

1.2.7 Μεηαπνιίηεπζε 13

1.3 Γνκή θαη Οξγάλωζε ηνπ αζιεηηζκνύ 14

1.3.1 Οξγάλσζε ηνπ αζιεηηζκνχ ζε εζληθφ επίπεδν 14 1.3.2 Οξγάλσζε ηνπ αζιεηηζκνχ ζε επξσπατθφ επίπεδν 16

1.4 Γηαθξίζεηο ηνπ αζιεηηζκνύ 17

1.5 Ο Αζιεηηζκόο ζηελ Διιεληθή Οηθνλνκία 18 2. ΓΙΑΚΡΙ΢ΔΙ΢ ΣΟΤ MARKETING

2.1 Γεληθά 21

2.1.1 Βαζηθέο έλλνηεο θαη θηινζνθία ηνπ marketing 22

α. Φηινζνθία 23

β. Γηνίθεζε marketing 25

γ. ΢ηξαηεγηθή marketing 27

2.1.2 Μίγκα marketing 27

α. Πξντφλ 28

β. Σηκή 30

γ. Θαλάιηα δηαλνκήο 32

δ. Πξνψζεζε 33

2.1.3 Γηαθήκηζε 34

2.1.4 Γεκνζηφηεηα θαη δεκφζηεο ζρέζεηο 35

(3)

2.1.5 Πξνψζεζε πσιήζεσλ 36

2.1.6 Πξνζσπηθέο πσιήζεηο 37

2.1.7 Άκεζν marketing 37

2.2 Marketing ππεξεζηώλ 38

2.2.1 Σξίγσλν ππεξεζηψλ 40

2.2.2 Μίγκα marketing ππεξεζηψλ 42

α. Αλζξψπηλνο παξάγνληαο (People) 43 β. Τιηθή ππνδνκή (Physical Evidence) 43

γ. Γηαδηθαζίεο (Processes) 44

3. ΑΘΛΗΣΙΚΟ MARKETING

3.1 Οξηζκόο 45

3.2 ΢ηξαηεγηθή Αζιεηηθνύ Marketing 47

3.2.1 Πξνγξακκαηηζκφο 49

α. Θαηαλφεζε ησλ αλαγθψλ ησλ θαηαλαισηψλ 49 β. Απνθάζεηο επηινγήο ηεο αγνξάο 51 γ. Απνθάζεηο κίγκαηνο marketing 53

3.2.2 Δθαξκνγή 53

3.2.3 Έιεγρνο 54

4. ΑΘΛΗΣΙΚΟ ΜΙΓΜΑ MARKETING

4.1 Γεληθά 56

4.2 Γηαλνκή 57

4.3 Πξνϊόλ 58

4.3.1 Σππνινγία ησλ έμη θαηεγνξηψλ 58

4.3.2 Σππνινγία ησλ ηεζζάξσλ θαηεγνξηψλ 58 4.3.3 Σππνινγία ηεο δηεζλνχο αζιεηηθήο βηνκεραλίαο 59 4.3.4 Ιδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ αζιεηηθνχ πξντφληνο 59

α. Σν αζιεηηθφ πξντφλ είλαη άπιν, εθήκεξν θαη εκπεξηέρεη ην ζηνηρείν ηεο εκπεηξίαο θαη ηεο

ππνθεηκεληθφηεηαο. 59

β. Σαπηφρξνλε παξαγσγή θαη θαηαλάισζε ηνπ

αζιεηηθνχ πξντφληνο 60

γ. Δμάξηεζε απφ ηηο δηαζέζηκεο επθαηξίεο γηα

θνηλσληθφηεηα 60

δ. Δίλαη απξφβιεπην θαη ραξαθηεξίδεηαη απφ αζπλέπεηα 60 ε. Διάρηζηνο έιεγρνο ηνπ αζιεηηθνχ πξντφληνο απφ ην

ηκήκα marketing 61

4.4 Τιηθή Τπνδνκή 62

4.5 Σηκή 62

(4)

α. Αλάιπζε ηζνξξνπεκέλνπ πξνυπνινγηζκνχ 63 β. Σηκνιφγεζε πξνζηηζέκελνπ θφζηνπο 64

γ. What the market will bear 64

4.6 Γηαδηθαζία 64

4.7 Αλζξώπηλνο Παξάγνληαο 65

4.8 Πξνώζεζε 66

4.8.1 Γηαθήκηζε 66

4.8.2 Γεκφζηεο ζρέζεηο 68

4.8.3 Πξνψζεζε πσιήζεσλ 68

4.8.4 Πξνζσπηθέο πσιήζεηο 69

4.8.5 Υνξεγίεο 69

4.8.6 Άκεζν marketing 70

΢ΤΜΠΔΡΑ΢ΜΑΣΑ 71

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ξέλε Βηβιηνγξαθία 75

Διιεληθή Βηβιηνγξαθία 78

Δπηζηεκνληθά Πεξηνδηθά 79

Γηαδίθηπν 80

(5)

ΠΔΡΙΛΗΦΗ

Γεληθφο ζηφρνο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη ε παξνπζίαζε ησλ πνιηηηθψλ πξνζέγγηζεο θαη ησλ κέζσλ ζηξαηεγηθήο marketing πνπ αθνινπζνχληαη ζην ζχλν- ιν ηεο αζιεηηθήο αγνξάο.

Οη εηδηθνί ζηφρνη ηεο εξγαζίαο είλαη:



Λα γίλεη αληηιεπηή ε έλλνηα, ε δνκή θαη ε νξγάλσζε ηνπ αζιεηηζκνχ.



Ζ δηάθξηζε ηνπ εκπνξηθνχ/ πξντνληηθνχ marketing απφ ην marketing ππεξεζηψλ.



Ζ ζθηαγξάθεζε ηνπ αζιεηηθνχ marketing.



Ζ αλάιπζε ηνπ κίγκαηνο marketing ζην αζιεηηθφ marketing.

(6)

ΚΑΣΑΛΟΓΟ΢ ΠΙΝΑΚΧΝ

^ζειίδα

Γηάγξακκα 2.1 Κείγκα marketing 29

Γηάγξακκα 2.3: Θπξηφηεξα θαλάιηα δηαλνκήο 34

Γηάγξακκα 2.2: ΢χζηεκα δηαλνκήο αγαζψλ 34

Γηάγξακκα 2.4: Σξίγσλν ππεξεζηψλ 41

Γηάγξακκα 3.1: Πιαίζην παξαγφλησλ πνπ επεξεάδνπλ ηε ζηξαηεγηθή

ηνπ αζιεηηθνχ marketing 48

Γηάγξακκα 4.1: Σν επηθεληξσκέλν εθ λένπ κίγκα κάξθεηηλγθ γηα ηηο

εμαξηψκελεο δπλαηφηεηεο ησλ αζιεηηθψλ ππεξεζηψλ 56 Γηάγξακκα 4.2: Σππνινγία ηνπ δηεζλνχο αζιεηηθνχ πξντφληνο 59 Γηάγξακκα 4.3: Γηαδηθαζία επηθνηλσλίαο ζηε δηαθήκηζε 67

Γηάγξακκα 4.4: Υνξεγηθή Γηαδηθαζία 69

(7)

ΚΑΣΑΛΟΓΟ΢ ΢ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΙΧΝ ΚΑΙ ΑΚΡΧΝΤΜΙΧΝ

 Ο.Α. = Οιπκπηαθνί Αγψλεο

 ΔΟΑ = Δπηηξνπή Οιπκπηαθψλ Αγψλσλ

 ΢.Δ.Α.Γ.΢.= ΢χλδεζκνο Διιεληθψλ Αζιεηηθψλ θαη Γπκλαζηηθψλ ΢σκαηείσλ

 Δ.Π.Ο. = Δζληθή Πνδνζθαηξηθή Οκνζπνλδία

 Δ.Ο.Φ.Λ.΢. = Διιεληθή Οκνζπνλδία Φηιάζισλ Λαπηηθψλ ΢σκαηείσλ

 Δ.Ο.Φ.Π.Α Διιεληθή Οκνζπνλδία Πάιεο, Ππγκαρίαο θαη Άξζεο βαξψλ

 ΢Θ.Ο.Δ. = ΢θνπεπηηθή Οκνζπνλδία Διιάδνο

 ΓΟΔ = Γηεζλήο Οιπκπηαθή Δπηηξνπή

 Ο.Π.Α.Π. = Οξγαληζκφο Πξνγλσζηηθψλ Αγψλσλ Πνδνζθαίξνπ

 Γ.Γ.Α. = Γεληθή Γξακκαηεία Αζιεηηζκνχ

 Δ.Δ. = Δπξσπατθή Έλσζε

 Δ.Ο.Δ = Δζληθή Οιπκπηαθή Δπηηξνπή

(8)

1. ΔΙ΢ΑΓΧΓΗ

1.1 Γεληθά

Ο αζιεηηζκφο είλαη έλα απφ ηα ζπνπδαηφηεξα ζχκβνια ηνπ αξραίνπ ειιελη- θνχ πνιηηηζκνχ θαη απφ ηα πην δσληαλά θιεξνδνηήκαηα ηνπ αξραίνπ θφζκνπ πξνο ην ζχγρξνλν. (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006) Όπσο ε Γεκνθξαηία, νη ηέ- ρλεο θαη νη επηζηήκεο, έηζη θαη ν αζιεηηζκφο απνηειεί έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα ζηνηρεία πνπ ζπληέιεζαλ θαη ζπληεινχλ ηα κέγηζηα ζηελ αλάπηπμε ηνπ αλζξψπη- λνπ πνιηηηζκνχ θαη έρνπλ ηηο ξίδεο ηνπο ζην αξραίν ειιεληθφ πλεχκα. (Γαξγαιηά- λνο, 1998)

Ο αξραίνο Έιιελαο ήηαλ ηδηαίηεξα αληαγσληζηηθφο θαη πξνζπαζνχζε λα δηα- θξίλεηαη λα πξσηεχεη θαη λα αξηζηεχεη. Σν αγσληζηηθφ πλεχκα, ε άκηιια, ε θηιν- πξσηία θαη ε θηινπαίγλνπζζα δηάζεζε ήηαλ φρη κφλν ε γελεζηνπξγφο θαη θηλεηή- ξηα δχλακε ηνπ αξραίνπ ειιεληθνχ αζιεηηζκνχ, αιιά θαη πεγή δεκηνπξγίαο γηα φιεο ηηο άιιεο δξαζηεξηφηεηαο ηνπ αξραίνπ Έιιελα (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπ- ινο, 2006). Έηζη, γελλήζεθε θαη ν νξγαλσκέλνο αζιεηηζκφο, ν νπνίνο κέζα απφ:

α) ηελ πξνζπάζεηα πνπ θαηαβάιινπλ νη αζιεηέο, β) ηελ αληνρή πνπ απαηηεί απηή ε πξνζπάζεηα, γ) ηελ επηζπκία γηα λίθε, δ) ηνλ αληαγσληζκφ πνπ αλαπηχζζεηαη γηα απηήλ, ε) ηελ αλάγθε γηα πξνζαξκνγή ζηελ αλαπφθεπθηε ήηηα, ζη) ηελ αί- ζζεζε ηεο δεκηνπξγηθήο ειεπζεξίαο πνπ ληψζνπλ φζνη αζινχληαη, δ) ηελ πεηζαξ- ρεκέλε ζπκπεξηθνξά πνπ ρξεηάδεηαη γηα λα βειηησζνχλ νη επηδφζεηο θαη ε) ηελ ε- πηθνηλσληαθή δπλαηφηεηα πνπ έρεη, νδεγεί ηνπο ζπκκεηέρνληεο ζηελ αλαθάιπςε ελφο κεγάινπ κέξνπο ησλ ζσκαηηθψλ, πλεπκαηηθψλ θαη ςπρηθψλ ηνπο δπλαηνηή- ησλ. (Γαξγαιηάλνο, 1998)

΢ηε ζχγρξνλε επνρή απνηειεί ελεξγφ ππνζχζηεκα ησλ αλζξψπηλσλ θνηλσ- ληψλ θαη ζπκβάιιεη ζηελ εθδήισζε ησλ ιεηηνπξγηψλ ηνπο. Δμειίρζεθε ζε παγθφ- ζκην θνηλσληθφ-πνιηηηζηηθφ ζεζκφ, ην κνλαδηθφ πνπ κέζσ ηεο ηειεφξαζεο, έρεη ηε δπλαηφηεηα λα ζπλελψλεη ηνπο αλζξψπνπο φινπ ηνπ πιαλήηε. (Γαξγαιηάλνο, 1998)

1.2 Ιζηνξηθή Αλαδξνκή

Ο αζιεηηζκφο είλαη έλα θαηλφκελν πνπ νη ξίδεο ηνπ ράλνληαη ζηηο πξψηεο κέ- ξεο εκθάληζεο ηνπ αλζξψπηλνπ είδνπο. Αξρηθά γηα ηελ επηβίσζή ηνπ θαη ζηε ζπλέ- ρεηα γηα ιφγνπο ζηξαηησηηθνχο θαη ζξεζθεπηηθνχο, αιιά θαη φζν εμειηζζφηαλ πνιη- ηηζηηθά θαη γηα ιφγνπο φπσο ν ελζνπζηαζκφο ηεο δηάθξηζεο, ε ραξά ηεο λίθεο, ν ζαπκαζκφο ηεο ππεξνρήο θαη ε ηθαλνπνίεζε ησλ ςπρηθψλ ηνπ αηζζεκάησλ, ν άλ-

(9)

ζξσπνο δε ζηακάηεζε λα αζρνιείηαη κε απηφλ ζε θακία πεξίνδν ηεο δσήο ηνπ.

(Γαξγαιηάλνο, 1998)

Τπάξρνπλ ρεηξνπνίεηα αληηθείκελα θαη δνκέο πνπ πξνηείλνπλ φηη νη θηλεδηθνί ιανί ζπκκεηείραλ ζηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ζπλαληνχλ ηνλ θαζνξηζκφ αζιεηηζκνχ καο απφ 4 000 έηε BCE. Ζ πξνέιεπζε θαη ε αλάπηπμε ησλ αζιεηηθψλ δξαζηεξην- ηήησλ ηεο Θίλαο θαίλνληαη λα είλαη ζηελά ζπλδεδεκέλεο ζηελ παξαγσγή, ηελ εξ- γαζία, ηνλ πφιεκν θαη ηελ ςπραγσγία ηνπ ρξφλνπ. (www.websters-online- dictionary.org)

Σα πξψηα ζεκάδηα αζιεηηζκνχ παξαηεξνχληαη ηελ 3^ε π.Υ. ρηιηεηία ζε κλε- κεία ηέρλεο θπξίσο ησλ Αηγππηίσλ ελψ ν πνιηηηζκφο ησλ Διιήλσλ ήηαλ ν πξψηνο πνπ ηνλ ελζσκάησζε ζηελ θαζεκεξηλή θνηλσληθή δσή. (Γαξγαιηάλνο, 1998)

1.2.1 Ο αζιεηηζκφο ζηελ αξραία Διιάδα

Ζ έθηαζε ηνπ αξραίνπ ειιεληθνχ θφζκνπ δηέθεξε απφ επνρή ζε επνρή. Θαηά ηνπο δχν απνηθηζκνχο, νη Έιιελεο επνίθηζαλ ζε παξάιηεο πεξηνρέο απφ ηε Καζζα- ιία κέρξη ηνλ Δχμεηλν Πφλην θαη απφ ηε Κ. Αζία κέρξη ηα βφξεηα παξάιηα ηεο Αθξη- θήο. Όπνπ θη αλ πήγαλ φκσο, νη Έιιελεο πήξαλ καδί ηνπο θαη ηελ αγάπε ηνπο γηα αγσγή θαη παηδεία. Ίδξπζαλ γπκλάζηα θαη παιαίζηξεο θαη δηνξγάλσζαλ αγψλεο.

(Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

Θαζψο φκσο νη αγψλεο ήηαλ δσηηθήο ζεκαζίαο γηα ηνπο αξραίνπο Έιιελεο, απνηέιεζαλ πξσηαξρηθφ ιφγν ίδξπζεο ησλ γπκλαζίσλ, ραξαθηήξα ηνλ νπνίν δελ έραζαλ πνηέ. Σα γπκλάζηα θαη νη παιαίζηξεο ήηαλ νη θχξηνη ρψξνη ηεο ζσκαηηθήο άζθεζεο ησλ λέσλ θαη ζπλδένληαλ ζηελά κε ηελ αγσγή θαη ηελ αλάπηπμε ηνπ α- ζιεηηθνχ πλεχκαηνο. Απνηεινχζαλ, ινηπφλ, βαζηθά ηδξχκαηα ησλ ειιεληθψλ Πφ- ιεσλ θαη ε ζπκβνιή ηνπο ζηελ πγηεηλή δηάπιαζε ησλ ζσκάησλ ησλ λέσλ, ζηελ πξνεηνηκαζία γελλαίσλ ππεξαζπηζηψλ ηεο πφιεο θαη ζηε δηακφξθσζε ειεπζέξσλ πνιηηψλ ήηαλ νπζηαζηηθή θαη αλακθηζβήηεηε. (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

Δθείλα ηα ρξφληα αζιεηηθνί αγψλεο δηνξγαλψλνληαλ, κεηαμχ άιισλ, γηα ζξεζθεπηηθνχο, ςπραγσγηθνχο, θνηλσληθνχο θαη πνιηηηθνχο ιφγνπο, γηα ηελ αλά- δεημε κεηαμχ ίζσλ θαη ηελ απφδνζε ηηκψλ ζε λεθξνχο. Οη θπξηφηεξνη απφ ηνπο α- ζιεηηθνχο αγψλεο πνπ δηνξγάλσλαλ νη αξραίνη Έιιελεο ήηαλ ηα Πχζηα, ηα Ίζζκηα, ηα Λέκεα θαη ηα Οιχκπηα. (Γαξγαιηάλνο, 1998)

Ζ ζπρλφηεηα ηέιεζεο ησλ αγψλσλ φξηδαλ θαη ηε ζεκαληηθφηεηα απηψλ. Όζν πην ζεκαληηθή ήηαλ κηα δηνξγάλσζε ηφζν ζπαληφηεξα ηεινχληαλ. (Γαξγαιηάλνο &

Αζεκαθφπνπινο, 2006) Σα Οιχκπηα, ή Οιπκπηαθνί Αγψλεο (Ο.Α.) ηεινχληαλ θάζε ηέζζεξα ρξφληα, γεγνλφο πνπ πξνζδίδεη ηε κεγάιε ζεκαζία πνπ είραλ ζηε δσή ησλ αξραίσλ Διιήλσλ. (Γαξγαιηάλνο, 1998)

(10)

Ζ πξψηε επίζεκε θαηαγξαθή γηα ηελ έλαξμε ησλ Ο.Α. είλαη ην 776 π.Υ., σ- ζηφζν ππάξρνπλ ζνβαξέο ελδείμεηο φηη νη Αγψλεο αλαβίσζαλ 100 πξηλ, απφ ην βα- ζηιηά Ίθηην. (Γαξγαιηάλνο, 1998)

Παξά ην γεγνλφο φηη ε επζχλε ηεο νξγάλσζήο ηνπο αλήθε απνθιεηζηηθά ζηελ Οιπκπία (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006), ζηνπο Αγψλεο κπνξνχζαλ λα πάξνπλ κέξνο φινη νη Έιιελεο θαη κφλνο Έιιελεο, δίλνληάο ηνπο ηελ επθαηξία λα βξεζνχλ ζε θνηλφ ρψξν, φπνπ ζπλεηδεηνπνηνχζαλ ηε ζπγγέλεηά ηνπο. (Γαξγαιηά- λνο, 1998)

΢ηηο πξψηεο 13 Οιπκπηάδεο ην κνλαδηθφ αγψληζκα ήηαλ ν δξφκνο ζηαδίνπ (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006) θαη ζε απηέο θαζψο θαη ζηηο δχν επφκελεο ιάκβαλαλ κέξνο κφλν αζιεηέο απφ ηελ Πεινπφλλεζν, ελψ αξγφηεξα ν αξηζκφο ησλ πφιεσλ πνπ ζπκκεηείραλ απμαλφηαλ δηαξθψο, κέρξη ηα ρξφληα ηνπ Κ. Αιέμαλ- δξνπ πνπ ν ειιεληζκφο επεθηάζεθε κέρξη ηελ Αλαηνιή. (Γαξγαιηάλνο, 1998)

΢πγρξφλσο απμάλνληαλ θαη ηα αζιήκαηα θαη κέρξη ηελ 77^ε Οιπκπηάδα νη αγψλεο δηεμάγνληαλ ζε κία κφλν κέξα. Αξθεηά πξηλ ηα κέζα ηνπ 5^νπ αηψλα π.Υ. νη Αγψλεο δηαξθνχζαλ πέληε κέξεο. Οη Ο.Α. άξρηδαλ κε ηελ νξθσκνζία αζιεηψλ θαη ειιαλν- δηθψλ (αμησκαηνχρνη ησλ αγψλσλ – ζεκεξηλνί δηαηηεηέο – Γαξγαιηάλνο & Αζεκα- θφπνπινο, 2006) θαη ζηε ζπλέρεηα μεθηλνχζαλ νη αγψλεο ησλ παίδσλ. Σελ επφκελε εκέξα ήηαλ νη αγψλεο ησλ αλδξψλ, γηα ηε ζεηξά ησλ νπνίσλ δελ ππάξρεη νκνθσ- λία (ζηάδην, δίαπινο θαη δφιηρνο) ελψ άιιε κέξα γίλνληαλ ηα αγσλίζκαηα ηεο πά- ιεο, ηεο ππγκήο θαη ηνπ παγθξαηίνπ, άιιε νη αγψλεο ηνπ ηππνδξφκνπ θαη ηα αγσ- λίζκαηα ηνπ πεληάζινπ θαη ην αγσληζηηθφ πξφγξακκα έθιεηλα πηζαλφηαηα κε ηελ νπιηηνδξνκία. Ζ επίζεκε αλαθήξπμε ησλ αζιεηψλ θαη ην ζηεθάλσκά ηνπο κε ζηε- θάληα απφ θιαδηά θφηηλνπ γηλφηαλ ηελ πέκπηε θαη ηειεπηαία κέξα ησλ αγψλσλ.

1.2.2 Ο αζιεηηζκφο ηε ξσκατθή επνρή

Τπήξμαλ ηέζζεξηο ηχπνη ξσκατθνχ αζιεηηζκνχ: Οη ludi (αγψλεο αξκάησλ, ηπ- πηθφο αζιεηηζκφο, εγθηβσηηζκφο), νη munera (αζιήκαηα κνλνκάρσλ θαη επηδείμεηο δψσλ, ηα νπνία ζεσξείηαη φηη έρνπλ επηβιεζεί απφ ηνπο Δηξνχζθνπο βαζηιηάδεο), αζιεηηζκφο ειιεληθνχ-χθνπο (αγψλεο δξφκνπ, πέληαζιν), θαη αζιεηηζκφο αλαςπ- ρήο πνπ ήηαλ (πξνθαλψο) κε επαγγεικαηηθνί, φπσο νη pilae ludi (παηρλίδηα ζθαη- ξψλ). (http://en.wikipedia.org)

Οη Οιπκπηαθνί Αγψλεο ήηαλ γλσζηνί ζηνπο Ρσκαίνπο απφ πνιχ λσξίο. Όηαλ ην 146 π.Υ. ε θπξίσο Διιάδα ππνηάρζεθε ζηε Ρσκατθή Απηνθξαηνξία, νη Ο.Α. πέ- ξαζαλ κία πεξίνδν δνθηκαζίαο. Οη Ρσκαίνη δελ θαηάξγεζαλ ηνπο Αγψλεο, άιιαμαλ φκσο ηε θηινζνθία ηνπο, δίλνληαο πεξηζζφηεξε έκθαζε ζην ζέακα. Αζιεηέο γίλν-

(11)

ληαλ νη δνχινη θαη νη πεξηζσξηαθνί, γεγνλφο πνπ θξαηνχζε ην θνηλσληθφ ζχλνιν καθξηά απφ ηηο αζιεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο. (Γαξγαιηάλνο, 1998)

Οη αλήθνληεο ζε πςειά θνηλσληθά ζηξψκαηα ζεσξνχζαλ φηη δελ άμηδε λα ρα- ξακίδνπλ ην ρξφλν ηνπο γηα λα ηειεηνπνηεζνχλ ζε θάπνην αγψληζκα θαη νη πνιηηηθνί εθκεηαιιεχνληαλ ηα αζιεηηθά ζεάκαηα γηα ηε δηαηήξεζε ηνπ ζπζηήκαηνο, επεηδή πξνζέιθπαλ ηα πιήζε θαη ηα απαζρνινχζαλ γηα ιίγν απφ ηα πξνβιήκαηά ηνπο.

Απηή ε πνιηηηθή ζε ζπλδπαζκφ κε α) ηελ αιινίσζε ηνπ πλεπκάησλ ησλ γπκληθψλ αγσληζκάησλ, β) ηελ ππεξνρή ηνπ «θαινχ» έλαληη ηνπ «αγαζνχ» θαη γ) ηε ζεν- πνίεζε ησλ εγεηφξσλ, νδήγεζαλ ηα αζιεηηθά ηδεψδε ησλ Διιήλσλ ζε παξαθκή.

(Γαξγαιηάλνο, 1998)

Παξ’ φια απηά νη Ο.Α. ζπλερίζηεθαλ γηα πνιινχο αθφκα αηψλεο θαη ην ηδεν- ινγηθφ ηνπο ππφβαζξν πξνζαξκφζηεθε ζηηο λέεο θνηλσλίεο θαη ζπληέιεζε ζηε δηε- ζλνπνίεζή ηνπο. (Γαξγαιηάλνο, 1998)

1.2.3 Η νξγάλσζε αζιεηηθψλ γεγνλφησλ ηελ επνρή ηνπ Βπδαληίνπ

Ζ νηθνπκεληθφηεηα πνπ απνιάκβαλαλ νη αγψλεο ζηελ Οιπκπία δελ αξθνχζε γηα λα ηνπο θξαηήζεη ζηε δσή. Κία λέα ζξεζθεία είρε αξρίζεη λα αλαπηχζζεηαη θαη απηή ζηελ νπνία ζηεξηδφηαλ ν ειιεληθφο αζιεηηζκφο είρε πεζάλεη. (Γαξγαιηάλνο, 1998)

Δίλαη γεγνλφο φηη νη αζιεηηθέο ζπλήζεηεο επεξεάζηεθαλ ζεκαληηθά απφ ην Υξηζηηαληζκφ. Ζ άζιεζε έπαςε λα έρεη ζξεζθεπηηθφ ραξαθηήξα θαη θξάηεζε κφλν ηελ πξαθηηθή θαη ςπραγσγηθή ηεο δηάζηαζε (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006). Κε ηε λέα ηεο φκσο κνξθή, δελ ήηαλ ηθαλή λα αληηηαρζεί ζην άπιν ηεο αλ- ζξψπηλεο ππφζηαζεο πνπ θαιιηεξγνχζε ε λέα ζξεζθεία. (Γαξγαιηάλνο, 1998) Ζ άζιεζε δελ εμαθαλίζηεθε εληειψο, αιιά ε ζενθξαηηθή πνιηηεία έδηλε πνιχ ιίγε ζεκαζία ζηηο αζιεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη ζηελ αλάπηπμε ηνπο (Γαξγαιηάλνο &

Αζεκαθφπνπινο, 2006). Γηα ην ιφγν απηφ, ε Βπδαληηλή θνηλσλία απνκαθξχλζεθε θαη δε ζπκκεηείρε πνιχ ζηνλ αζιεηηζκφ. Ζ ηειηθή σζηφζν πξάμε ηεο δηεμαγσγήο ησλ Ο.Α. δφζεθε κε ην δηάηαγκα ηνπ Θενδνζίνπ Α’ ην 393 κ.Υ. (Γαξγαιηάλνο, 1998)

Οη αζιεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο ησλ Βπδαληηλψλ εθηείλνληαλ θπξίσο ζηελ πξσ- ηεχνπζα ηεο απηνθξαηνξίαο ηελ Θσλζηαληηλνχπνιε (Γαξγαιηάλνο, 1998) ελψ ζηα πην γλσζηά αζιήκαηα ηεο επνρήο ζπγθαηαιέγεηαη ην ηδπθάλην, αγαπεκέλν παηρλίδη ησλ επγελψλ(Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006). Γηα πνιηηηθνχο ζθνπνχο, ην Βπδάληην ρξεζηκνπνίεζε ηνλ κε κεγάιε δηπισκαηία αζιεηηζκφ. Θαηά ζπλέπεηα ν Ηππφδξνκνο, ν νπνίνο θηινμέλεζε ζεκαληηθέο αζιεηηθέο εθδειψζεηο απνηέιεζε έλα απφ ηα ζπνπδαηφηεξα θνηλσληθνπνιηηηθά θέληξα ηεο πξσηεχνπζαο. (Γαξγαιηάλνο,

(12)

1998) Σν κεγαιχηεξν αζιεηηθφ γεγνλφο ηεο ρξνληθήο απηήο πεξηφδνπ ήηαλ νη αξ- καηνδξνκίεο, νη νπνίεο ηεινχληαλ φρη κφλν ζην Κεγάιν Ηππφδξνκν ηεο Θσλζηαληη- λνχπνιεο αιιά θαη ζε άιινπο κηθξφηεξσλ πφιεσλ, φπσο ηεο Θεζζαινλίθεο, ηεο Βέξνηαο, ηεο Αληηφρεηαο, ηεο Αιεμάλδξεηαο θαη ηεο Δθέζνπ. (Γαξγαιηάλνο & Αζε- καθφπνπινο, 2006)

1.2.4 Ο αζιεηηζκφο ζηνλ ειιεληθφ θφζκν ηελ πεξίνδν ηεο Σνπξθνθξαηίαο θαη ην Μεζαίσλα

Κεηά ηελ πηψζε ηνπ Βπδαληίνπ ζηελ Οζσκαληθή Απηνθξαηνξία, ν ειιεληζκφο κπήθε ζε κία πεξίνδν ππνδνχισζεο πνπ θξάηεζε κέρξη ηε ζηαδηαθή απειεπζέξσ- ζεο ηεο ζεκεξηλήο Διιάδαο απφ ην 1827 έσο ην 1920. Σα ρξφληα απηά ήηαλ δχ- ζθνιν λα ππάξμεη νξγαλσκέλε θπζηθή αγσγή θαη αζιεηηζκφο ζηελ ειιεληθή θνη- λσλία. (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

Κηα αμηνζεκείσηε πιεπξά ηεο αζιεηηθήο δσήο ησλ Διιήλσλ ηα ρξφληα απηά ήηαλ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ γιεληηψλ. Θπξίαξρα ζηνηρεία ηνπ γιεληηνχ ήηαλ ε επί- δεημε ηεο ζσκαηηθήο δχλακεο, θαη νη ιατθνί αγψλεο. Οη αγψλεο απηνί, θαηά ηνλ 17^ν αηψλα πεξηιάκβαλαλ ζπλήζσο αγψλεο πάιεο, δξφκνπ, άικαηνο, ξίςεο ιηζαξηνχ, αθνληηζκνχ κε ζηφρν θαη άιια ελψ ζε άιιεο πεξηφδνπο αλαθέξνληαη σο αζιήκαηα ην ζεκάδη, ε ηππαζία, θαη ε μηθνκαρία. (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

Ζ άζιεζε ζηελ επνρή ηεο Σνπξθνθξαηίαο απνηεινχζε θπξίσο κέξνο ηεο ζηξαηησηηθήο δσήο ησλ θιεθηψλ θαη ησλ αξκαηνιψλ γηα λα απνθηήζνπλ ηθαλφηε- ηεο πνπ ζα ηνπο έθαλαλ αήηηεηνπο απέλαληη ζηνλ ερζξφ. (Γαξγαιηάλνο & Αζεκα- θφπνπινο, 2006)

Σελ επνρή ηνπ Κεζαίσλα ε εθθιεζία έπαημε ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ εθπαίδεπζε ησλ λέσλ. Ζ θχξηα άπνςε ηεο γηα απηφλ ήηαλ αξλεηηθή θαη ζπλέδεαλ ηελ άζιεζε κε ηε ξσκατθή επνρή. Χζηφζν, ε εθθιεζία, ιφγσ ηεο ζθιεξήο εξγαζίαο πνπ επέ- βαιε ζηνπο κνλαρνχο, επέηξεπε ηελ άζιεζε γηα ηελ θαιή πλεπκαηηθή θαη θπζηθή ηνπο θαηάζηαζε. (Γαξγαιηάλνο, 1998)

1.2.5 Ο αζιεηηζκφο απφ ην 1821 θαη κεηά

Όπσο θάζε ρψξα πνπ απνθηά ηελ ειεπζεξία ηεο κεηά απφ καθξφρξνλε θαην- ρή, έηζη θαη ε Διιάδα αξρίδεη λα αληηκεησπίδεη ην ζέκα ηεο γεληθφηεξεο αγσγήο ησλ λέσλ. Σελ επνρή εθείλε, δπζηπρψο, ε κφξθσζε είλαη κνλνκεξήο θαη παξα- βιέπεη ηε θπζηθή αγσγή. Ζ Διιάδα ζα πεξάζεη απφ πνιιά ζηάδηα κέρξη λα δεη κε ηε ζεκεξηλή νπηηθή ηνλ αζιεηηζκφ. (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

(13)

Αξρηθά εληάζζεηαη ην κάζεκα ηεο Γπκλαζηηθήο ηελ επνρή ηνπ Θαπνδίζηξηα, ζηα ζρνιεία ηνπ νξθαλνηξνθείνπ ηεο Αίγηλαο. Σελ επνρή ηνπ Όζσλα (1833-1862) ε νξγάλσζε ηεο Γπκλαζηηθήο αθνινπζεί έλα δηαθνξεηηθφ δξφκν, ν νπνίνο επεξεά- δεηαη απφ ην γεξκαληθφ ζχζηεκα. Ο πξψηνο λφκνο πεξί Γπκλαζηηθήο ζηα ζρνιεία ςεθίδεηαη ην 1834, φηαλ θαη ηδξχεηαη ην πξψην πιήξσο εμνπιηζκέλν γπκλαζηήξην γηα καζεηέο ζην Λαχπιην. (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

Κε ηελ απνκάθξπλζε ηνπ Όζσλα εθδίδεηαη ςήθηζκα ζχκθσλα κε ην νπνίν εληάζζεηαη ε νπιαζθία σο κάζεκα ζην Παλεπηζηήκην θαη ε γπκλαζηηθή ζηα θαηψ- ηεξα εθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα. Σν κάζεκα ηεο γπκλαζηηθήο αλαιακβάλεη λα δηδάμεη έλαο ππαμησκαηηθφ ή ζηξαηηψηεο ηνπ ζψκαηνο ππξνζβεζηψλ θαη έρεη δηδαρζεί ηελ παηδαγσγηθή. (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

Σν 1882 ιεηηνπξγεί πξνζσξηλή ζρνιή γπκλαζηηθήο θαη ηελ ίδηα ρξνληά ν Η- σάλλεο Φσθηαλφο πξνζπαζεί λα απνκαθξχλεη ηηο ζηξαηησηηθέο αζθήζεηο απφ ην ρψξν ηεο γπκλαζηηθήο ελψ επηηπγράλεη ζπγρξφλσο ην θαζνξηζκφ ηνπ βαζκνχ ηεο γπκλαζηηθήο ζην εηήζην δειηίν πξνφδνπ ησλ καζεηψλ θαη θαηαθέξλεη λα γίλεη ε γπκλαζηηθή ηζφηηκν κάζεκα κε ηα ππφινηπα. (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

Κηα λέα θάζε αλάπηπμεο ηνπ αζιεηηζκνχ ζεκαηνδνηείηαη κεηά ηνπο Οιπκπη- αθνχο Αγψλεο ηνπ 1896. Οη Έιιελεο ελζνπζηάδνληαη κε ηελ επηηπρεκέλε απηή δη- νξγάλσζε θαη ηνπο δσεξά ηππσκέλε ζηε κλήκε ηνπο. Αλαδσππξψλεηαη έηζη ,ε ά- πνςε φηη κέζα απφ ηελ κφξθσζε θαη ηελ θαηάιιειε ζσκαηηθή αγσγή ησλ λέσλ ε ρψξα ζα είλαη πεξηζζφηεξν έηνηκε λα αληηκεησπίζεη έλα λέν πφιεκν. (Γαξγαιηάλνο

& Αζεκαθφπνπινο, 2006)

΢ηηο 10 Ηνπιίνπ 1899 ςεθίδεηαη νκφθσλα απφ ηε Βνπιή ησλ Διιήλσλ ν λφ- κνο ΒΥΘΑ’. (60) Ο λφκνο απηφο ζεσξείηαη ε πξψηε ζπζηεκαηηθή λνκνζεηηθή πα- ξέκβαζε ζηα δεηήκαηα ηνπ ειιεληθνχ αζιεηηζκνχ θαη δίλεη νπζηαζηηθέο ιχζεηο ζε ζνβαξά πξνβιήκαηα. (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

Σν 1909 θαζηεξψλεηαη επίζεκα ην ζνπεδηθφ ζχζηεκα γπκλαζηηθήο ζηα ζρν- ιεία. Σελ ίδηα πεξίνδν λέεο αληηιήςεηο ζην ρψξν ηεο γπκλαζηηθήο αξρίδνπλ λα ε- θαξκφδνληαη ζηελ ππφινηπε Δπξψπε θαη ε επηκνλή ηεο Διιάδαο ζην ζχζηεκα απηφ ηελ νδεγεί ζε κία κνλνιηζηθφηεηα γηα πνιιέο δεθαεηίεο. (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφ- πνπινο, 2006)

1.2.6 Πεξίνδνο ηνπ Μεζνπνιέκνπ θαη Β’ Παγθφζκηνο Πφιεκνο

Οη Βαιθαληθνί θαη ν Α’ Παγθφζκηνο Πφιεκνο θαζπζηεξνχλ θαη πάιη ηελ εμέιη- με ηνπ ειιεληθνχ αζιεηηζκνχ. Παξ’ φια απηά, κε ηνλ Α’ Παγθφζκην Πφιεκν έγηλαλ γλσζηά ζηνλ ειιεληθφ ζηξαηφ, θαη θαηά ζπλέπεηα ζηνλ ειιεληθφ πιεζπζκφ, λέα

(14)

θαη δεκνθηιή αζιήκαηα ηεο Δπξψπεο, φπσο ην πνδφζθαηξν, ε θαιαζνζθαίξηζε (basketball) θαη ε πεηνζθαίξηζε (volleyball). (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

Σν δηάζηεκα ηνπ κεζνπνιέκνπ, ηα λέα απηά αζιήκαηα παίξλνπλ κεγάιεο δη- αζηάζεηο ζε εζληθφ επίπεδν, παξά ηαχηα ε αληηπξνζψπεπζε ζε εζληθφ θαη ζπιινγη- θφ επίπεδν πζηεξεί έλαληη ησλ επξσπατθψλ αληηπάισλ. Σν γεγνλφο απηφ είλαη ιν- γηθφ, αθνχ νη ειιεληθέο πξνζπάζεηεο είλαη αθφκα ζε πξψηκν ζηάδην ελψ ζηελ Δπ- ξψπε έρεη αξρίζεη ν εκηεπαγγεικαηηζκφο. (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

Ακέζσο κεηά ηε κηθξαζηαηηθή θαηαζηξνθή ζεκαληηθά ζσκαηεία ηεο Θσλζηα- ληηλνχπνιεο (π.ρ. ν ΠΑΟΘ κε λέα έδξα ηε Θεζζαινλίθε) θαη ηεο ΢κχξλεο (π.ρ. ν Παληψληνο κε λέα έδξα ην δήκν Λέαο ΢κχξλεο) επαληδξχνληαη ζηελ Διιάδα. (Γαξ- γαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

Σν 1923 δηαπηζηψλεηαη κηα ηάζε αλάπηπμεο ησλ αζιεκάησλ ηνπ θιαζηθνχ αζιεηηζκνχ. Γεγνλφο ζην νπνίν ζπλέβαιε ν ζεζκφο ησλ Βαιθαληθψλ Αγψλσλ, κε αθνξκή ηελ απνηπρία ηνπο ζηνπο Ο.Α. ηνπ 1924 θαη 1928 φηαλ θαη απνθάζηζαλ λα ζπλεξγαζηνχλ. (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

Σν δηθηαηνξηθφ θαζεζηψο θαη ε γεξκαληθή θαηνρή αδξαλνχλ θαη πάιη ηνλ ει- ιεληθφ αζιεηηζκφ. Κεηά ην ηέινο ηνπ Β’ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ θαη ησλ εκθπιίσλ αξρίδεη λα νξγαλψλεηαη ν αζιεηηζκφο ζε λέεο βάζεηο. Κε λέα κέηξα ζπληνλίδεηαη θαη εληζρχεηαη νηθνλνκηθά θάζε κνξθή ζσκαηεηαθήο θαη αλψηεξεο αζιεηηθήο νξγά- λσζεο. (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

1.2.7 Μεηαπνιίηεπζε

Σν 1958 ηδξχεηαη ν Οξγαληζκφο Πξνγλσζηηθψλ Αγψλσλ Πνδνζθαίξνπ (Ο.Π.Α.Π.), κε θχξην ζθνπφ ηνπ ηελ ελίζρπζε ηνπ ειιεληθνχ αζιεηηζκνχ θαη ηε δεκηνπξγία λέσλ αζιεηηθψλ εγθαηαζηάζεσλ. (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

Γηα άιιε κηα θνξά φκσο ε ηζηνξία ζα ζηαζεί εκπφδην ζηελ εμέιημε ηνπ αζιε- ηηζκνχ ζηελ Διιάδα. Θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηθηαηνξίαο ην θαζεζηψο εληζρχεη ηηο κάδεο ζηηο αζιεηηθέο εθδειψζεηο γηα ζπγθεληξψλεη ην ελδηαθέξνλ ηνπ ζην πνδφ- ζθαηξν κε ζθνπφ λα απνπξνζαλαηνιίζεη ην ιαφ απφ ηελ πνιηηηθή αλαηαξαρή.

Σα πξψηα ζεηηθά βήκαηα γίλνληαη δηαθξηηά θαη πάιη ζηε κεηαπνιίηεπζε. Φε- θίδεηαη ν λφκνο 75/1975 θαη ν αζιεηηζκφο παίξλεη ηε ζεκεξηλή ηνπ κνξθή. Σα α- ζιεηηθά ζσκαηεία αλήθνπλ θπξίσο ζηελ ηδησηηθή πξσηνβνπιία ελψ ν ξφινο ηνπ θξάηνπο είλαη επνπηηθφο θαη ξπζκηζηηθφο. (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

Σν 1980 αθνινπζψληαο ην Υάξηε ηνπ ΢πκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο γηα «Αζιεηη- ζκφ γηα φινπο», αξρίδεη λα αλαπηχζζεηαη θαη ζηελ Διιάδα ην θίλεκα ηνπ Καδηθνχ

(15)

Ιατθνχ Αζιεηηζκνχ. Απηφ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ αιιαγή ζηάζεο δσήο ησλ αλζξψ- πσλ, ηελ νπνία επεξέαζε ηδηαίηεξα ε αζηηθνπνίεζε θαη ε ηειεφξαζε, ψζεζε ηνλ θφζκν ζηελ άζιεζε. (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

Ζ Διιάδα ζην πέξαζκα ησλ δεθαεηηψλ θαηαθέξλεη λα δεκηνπξγήζεη κηα νξ- γάλσζε ζηελ αζιεηηθή δηνίθεζε ηεο ρψξαο. Κέζα απφ απηήλ ηε δηνηθεηηθή νξγά- λσζε, θαηαθέξλεη λα εληαρζεί ζηηο πξαθηηθέο ηνπ παγθφζκηνπ αζιεηηζκνχ, ραξα- θηεξηζηηθά ηνπ νπνίνπ είλαη ε θσδηθνπνίεζε ησλ θαλφλσλ ηέιεζεο ησλ αζιεκά- ησλ, θαηαγξαθή ησλ επηδφζεσλ, πεξηνδηθή ηέιεζε ησλ αγψλσλ θαη άιια. (Γαξγα- ιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

Ο αζιεηηζκφο απηή ηε ζηηγκή ζηελ Διιάδα βξίζθεηαη ζηα θαιχηεξα ηνπ επί- πεδα. Δληνχηνηο, ζε ζρέζε κε ηα δηεζλή δεδνκέλα πζηεξεί αθφκα. Πξφθεηηαη γηα έλα δσληαλφ νξγαληζκφ πνπ ελψ ζπλερίδεη λα εμειίζζεηαη δηαξθψο θαη πέξα απφ ηηο θνηλσληθέο, πνιηηηθέο θαη πνιηηηζηηθέο ηνπ δηαζηάζεηο, επηδξά ζεκαληηθά θαη ζηελ νηθνλνκία ζηελ νπνία δξα. (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

(έθαλα κηα κηθξή δηφξζσζε γηα λα είλαη θαιχηεξν ζπληαθηηθά.)

1.3 Γνκή θαη νξγάλωζε ηνπ αζιεηηζκνύ

1.3.1 Οξγάλσζε ηνπ αζιεηηζκνχ ζε εζληθφ επίπεδν

΢ε εζληθφ επίπεδν, ε νξγάλσζε ηνπ αζιεηηζκνχ ζπλίζηαηαη απφ ηα αζιεηηθά ζσκαηεία, ηηο αζιεηηθέο ελψζεηο, ηηο νκνζπνλδίεο, ηε Γεληθή Γξακκαηεία Αζιεηη- ζκνχ (Γ.Γ.Α.) θαη ην Τθππνπξγείν Αζιεηηζκνχ.

΢χκθσλα κε ην λφκν 2725/1999 ζηελ Διιάδα σο αζιεηηθφ ζσκαηείν νξίδε- ηαη «ε έλσζε θπζηθψλ πξνζψπσλ πνπ έρεη σο θχξην ζθνπφ ηε ζπζηεκαηηθή θαι- ιηέξγεηα θαη ηελ αλάπηπμε ησλ δπλαηνηήησλ ησλ αζιεηψλ ηεο γηα ηε ζπκκεηνρή ηνπο ζε αζιεηηθνχο αγψλεο». Διάρηζηνο αξηζκφο ησλ κειψλ ελφο αζιεηηθνχ ζσκα- ηείνπ νξίδεηαη ζε είθνζη (20), ελψ κέινο κπνξεί λα γίλεη θαζέλαο πνπ ζπγθεληξψ- λεη ηηο λφκηκεο πξνυπνζέζεηο. (ΦΔΘ λφκνο 2725/1999)

Οη ζχιινγνη πξνζθέξνπλ ζε φινπο ηε δπλαηφηεηα λα αζρνιεζνχλ κε ηνλ αζιεηηζκφ ζε ηνπηθφ επίπεδν. Πξνσζνχλ ηελ ηδέα «αζιεηηζκφο γηα φινπο» θαη ζηεξίδνπλ ηελ αλάπηπμε λέσλ γελεψλ αζιεηψλ θαη αζιεηξηψλ.

Οη πξψηεο απφπεηξεο ζσκαηεηαθήο νξγάλσζεο ηνπ αζιεηηζκνχ εκθαλίδνληαη ην ηειεπηαίν ηέηαξην ηνπ 19^νπαηψλα. Σα πξψηα αζιεηηθά ζσκαηεία ηδξχνληαη ην 1870 ζηελ Αζήλα αιιά θαη ζε πνιιέο πφιεηο, φπσο ε ΢κχξλε, ε Θσλζηαληηλνχπν- ιε θαη ε Αιεμάλδξεηα, έμσ απφ ηα ζχλνξα ηνπ ειιεληθνχ θξάηνπο κε ζηφρν ηελ πξνβνιή ηεο εζληθήο ηνπο ηαπηφηεηαο. (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

Σν πξψην αζιεηηθφ ζσκαηείν πνπ ηδξχεηαη ζηε ρψξα είλαη ην 1869 ν «Θεξ- θπξατθφο ΢χιινγνο Ρηπήο» (Θεξθπξατθφο ΢θνπεπηηθφο) θαη αθνινπζεί γηα ηα επφ- κελα πέληε ρξφληα κία ζεηξά ζπιιφγσλ. (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

(16)

΢ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1880 ηδξχνληαη λέα ζσκαηεία κε πεξηζζφηεξε δξάζε θαη ε παξνπζία ηνπο ζεκαηνδνηεί ηελ έλαξμε ηεο αγσληζηηθήο δξάζεο. Σν 1891 ηδξχεηαη ν «Παλειιήληνο Γπκλαζηηθφο ΢χιινγνο» θαη δχν ρξφληα αξγφηεξα ν

«Δζληθφο Γπκλαζηηθφο ΢χιινγνο». Ζ ίδξπζε αζιεηηθψλ ζσκαηείσλ θνξπθψλεηαη ην 1895-1896 κε ηε δηνξγάλσζε ησλ πξψησλ δηεζλψλ Ο.Α. ζηελ Αζήλα. Απφ ην 1896 έσο ην 1899 δεκηνπξγνχληαη ζην ειιεληθφ θξάηνο 104 λέα ζσκαηεία. (Γαξ- γαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

Απφ ηα ηέιε ηνπ 19^νπ αηψλα θαη ηηο πξψηεο δεθαεηίεο ηνπ 20^νπ ηα αζιεηηθά ζσκαηεία πνιιαπιαζηάδνληαη θαη γνεηεπκέλα απφ ην βξεηαληθφ πξφηππν ησλ

«ζπνξ» αξρίδνπλ λα θαιιηεξγνχλ έλα άζιεκα κε ζθνπφ ηελ ςπραγσγία. Έηζη θά- λνπλ ηελ εκθάληζε ηνπο ζσκαηεία πνπ θαιιηεξγνχλ έλα κφλν άζιεκα (π.ρ. πνδφ- ζθαηξφ, ηέληο, θιπ). (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

΢ηε ζπλέρεηα, βξίζθνληαη νη αζιεηηθέο ελψζεηο. Λνκηθά, αζιεηηθή έλσζε νξί- δεηαη «ε ηνπηθή νξγάλσζε αζιεηηθψλ ζσκαηείσλ πνπ θαιιηεξγνχλ ην ίδην άζιεκα ή θιάδν άζιεζεο, κε ζθνπφ ηελ ππνβνήζεζε θαη αλάπηπμε ηνπ ζηα γεσγξαθηθά φξηα ιεηηνπξγίαο ηεο θαη κέζα ζην πιαίζην πνπ πξνζδηνξίδεηαη απφ ηνπο εηδηθνχο θαλνληζκνχο ηεο νηθείαο αζιεηηθήο νκνζπνλδίαο». Θάζε αζιεηηθή έλσζε ζπγθξν- ηείηαη απφ αζιεηηθά ζσκαηεία ηνπ νηθείνπ θιάδνπ άζιεζεο θαη ηα νπνία έρνπλ ηελ έδξα ηνπο ζηνλ ίδην λνκφ. Ο ειάρηζηνο αξηζκφο κειψλ ηνπο νξίδεηαη ζε δέθα (10).

(ΦΔΘ λφκνο 2725/1999)

Ο πξψηνο βαζηθφο ζεζκφο ηεο δηνίθεζεο ηνπ αζιεηηζκνχ ηδξχεηαη ην 1894 θαη είλαη ε Δπηηξνπή Οιπκπηαθψλ Αγψλσλ (ΔΟΑ) κε ζθνπφ ηε δηνξγάλσζε ησλ Ο.Α. ηνπ 1896. ΢ηε δηθαηνδνζία ηεο ππάγνληαη φζα ζσκαηεία δελ κπνξνχλ λα ρα- ξαθηεξηζηνχλ αζιεηηθά θαη γπκλαζηηθά θαη ε δηαρείξηζε θαη δηεχζπλζε φισλ ησλ αζιεηηθψλ εγθαηαζηάζεσλ ηεο επνρήο. (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

Έλαο άιινο ζεκαληηθφο ζχλδεζκνο πνπ ηδξχεηαη ην 1897 είλαη ν ΢χλδεζκνο Διιεληθψλ Αζιεηηθψλ θαη Γπκλαζηηθψλ ΢σκαηείσλ (΢.Δ.Α.Γ.΢.). Ζ γέλλεζή ηνπ νθείιεηαη ζε 28 αζιεηηθά ζσκαηεία, κε ζθνπφ λα ιεηηνπξγήζεη έλα αλψηεξν αζιε- ηηθφ φξγαλν πνπ ζα ζπληνλίδεη θαη ζα ππνζηεξίδεη ηα θνηλά ζπκθέξνληα ησλ ζσ- καηείσλ. (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

΢ην επφκελν ηεξαξρηθά επίπεδν βξίζθεηαη ε αζιεηηθή νκνζπνλδία, ε νπνία εί- λαη ε αλψηαηε νξγάλσζε αζιεηηθψλ ζσκαηείσλ ή ελψζεσλ πνπ θαιιηεξγνχλ ην ίδην άζιεκα ή θιάδν άζιεζεο θαη ζθνπφο ηεο είλαη ε θαιιηέξγεηα θαη ε αλάπηπμε ηνπ αζιήκαηνο ή θιάδνπ άζιεζεο ζε φιε ηε ρψξα. Γηα θάζε άζιεκα ή θιάδν ά- ζιεζεο επηηξέπεηαη κία (1) κφλν νκνζπνλδία ζε νιφθιεξε ηε ρψξα θαη είλαη απηή πνπ εθπξνζσπεί ην άζιεκα δηεζλψο. (ΦΔΘ λφκνο 2725/1999)

Οη πξψηεο εζληθέο νκνζπνλδίεο ζηελ Διιάδα, δεκηνπξγήζεθαλ ηε δεθαεηία ηνπ 1920, φηαλ ηα αζιήκαηα αξρίδνπλ λα θεχγνπλ απφ ηελ αξκνδηφηεηα ηνπ

(17)

΢.Δ.Α.Γ.΢. (ην νπνίν ην 1928 κεηνλνκάδεηαη ζε ΢.Δ.Γ.Α.΢.) θαη λα δεκηνπξγνχλ α- λεμάξηεηεο νκνζπνλδίεο. Κέρξη ην 1936 έρνπλ ηδξπζεί ε Δζληθή Πνδνζθαηξηθή Οκνζπνλδία (Δ.Π.Ο.), Διιεληθή Οκνζπνλδία Φηιάζισλ Λαπηηθψλ ΢σκαηείσλ (Δ.Ο.Φ.Λ.΢.), Διιεληθή Οκνζπνλδία Πάιεο, Ππγκαρίαο θαη Άξζεο βαξψλ (Δ.Ο.Φ.Π.Α) θαη ε ΢θνπεπηηθή Οκνζπνλδία Διιάδνο (΢Θ.Ο.Δ.). (Γαξγαιηάλνο &

Αζεκαθφπνπινο, 2006)

Κεηά ην ηέινο ηνπ Β’ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ θαη ηνλ εκθχιην, ν αζιεηηζκφο ζηελ Διιάδα αξρίδεη λα νξγαλψλεηαη πάλσ ζε λέεο βάζεηο. Θεζπίδεηαη ην λέν Τθπ- πνπξγείν Αζιεηηζκνχ θαη ην 1955 απνζπάηαη απφ ηελ ΔΟΑ θαη δεκηνπξγείηαη ε Γε- ληθή Γξακκαηεία Αζιεηηζκνχ (Γ.Γ.Α.). Καδί εξγάδνληαη γηα ηελ πξναγσγή, ηελ ελί- ζρπζε θαη ην ζπληνληζκφ ησλ αζιεηηθψλ ζσκαηείσλ θαη νκνζπνλδηψλ θαη ελδηα- θέξνληαη γηα ηελ νηθνλνκηθή ελίζρπζε ηεο ΔΟΑ. (Γαξγαιηάλνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

Σε δεθαεηία ηνπ 1960 ν αξηζκφο ησλ αζιεηηθψλ ζπιιφγσλ απμάλεηαη θαη ηα κεγάια ζσκαηεία αξρίδνπλ λα θαιιηεξγνχλ πνιιά αζιήκαηα. Έηζη δεκηνπξγνχληαη πεξηζζφηεξεο απηφλνκεο νκνζπνλδίεο γηα αζιήκαηα πνπ κέρξη ηφηε ππάγνληαλ ζην

΢.Δ.Γ.Α.΢. Πιένλ θάζε άζιεκα ππάγεηαη ζηε δηθή ηνπ νκνζπνλδία ε νπνία ειέγρε- ηαη απφ ηελ ΔΟΑ θαη απηή απφ ηε Γηεζλή Οιπκπηαθή Δπηηξνπή (ΓΟΔ). (Γαξγαιηά- λνο & Αζεκαθφπνπινο, 2006)

1.3.2 Οξγάλσζε ηνπ αζιεηηζκνχ ζε επξσπατθφ επίπεδν

Ο αζιεηηζκφο άξρηζε λα νξγαλψλεηαη ζε δηεζλέο επίπεδν ζην δεχηεξν κηζφ ηνπ 19^νπ αηψλα. Σε δεθαεηία ηνπ 1870 ηδξχνληαη νη πξψηεο αζιεηηθέο νκάδεο ζηελ Δπξψπε. Πξφθεηηαη γηα ζπιιφγνπο ξάγθκπη θαη ηζηηνπιντθνχο νκίινπο πνπ δέρν- ληαλ κέιε θαη απφ άιιεο ρψξεο. Σν 18944 δεκηνπξγήζεθε ε ΓΟΔ θαη πνιιέο Δζλη- θέο Οιπκπηαθέο Δπηηξνπέο (Δ.Ο.Δ.). ΢ηε ζπλέρεηα δεκηνπξγήζεθαλ αζιεηηθνί νξ- γαληζκνί θαη Γηεζλείο Αζιεηηθέο Οκνζπνλδίεο αλά άζιεκα. (Γαξγαιηάλνο, 1998)

Ζ νξγάλσζε ηνπ αζιεηηζκνχ ζε δηεζλέο θαη επξσπατθφ επίπεδν απαζρφιεζε απφ πνιχ λσξίο ηνπο αλζξψπνπο πνπ ζπκκεηείραλ ζε απηήλ, πξάγκα πνπ απνδεη- θλχεηαη απφ ηελ εμέιημε ηνπ αζιεηηζκνχ ζε παγθφζκην ζεζκφ κε εζληθέο θαη δηε- ζλείο δνκέο ζε κνξθή ηεξαξρηθήο, νξγαλσηηθήο ππξακίδαο. (Γαξγαιηάλνο, 1998)

΢ε επξσπατθφ επίπεδν, ε δηάξζξσζε ηνπ αζιεηηθνχ ηνκέα, ζπλίζηαηαη θαη απηή ζε κία νξγαλσηηθή ππξακίδα.

΢ηε βάζε ηεο ππξακίδαο βξίζθνληαη θαη πάιη νη ζχιινγνη θαη νη ηνπηθέο νκν- ζπνλδίεο, ηα νπνία έρνπλ ήδε αλαιπζεί αλσηέξσ. (Δπξσπατθή επηηξνπή, 1998)

΢ην δεχηεξν επίπεδν, ζπλαληψληαη νη πεξηθεξεηαθέο νκνζπνλδίεο. Σν πεδίν δξάζεο ησλ πεξηθεξεηαθψλ νκνζπνλδηψλ πεξηνξίδεηαη ζε κία πεξηθέξεηα ζηελ ν-

(18)

πνία είλαη αξκφδηεο γηα ηε δηνξγάλσζε πεξηθεξεηαθψλ πξσηαζιεκάησλ ή γηα ην ζπληνληζκφ αζιεηηθψλ εθδειψζεσλ κέζα ζηελ πεξηθέξεηα δξάζεο ηνπο. (Δπξσπα- τθή επηηξνπή, 1998)

Σν ηξίην επίπεδν θαηαιακβάλνπλ νη εζληθέο αζιεηηθέο νκνζπνλδίεο. Απηέο απνηεινχληαη απφ ην ζχλνιν ησλ πεξηθεξεηαθψλ νκνζπνλδηψλ θάζε ρψξαο θαη ξπζκίδνπλ ηα γεληθά ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ην εθάζηνηε άζιεκα θαη εθπξνζσπνχλ ην άζιεκα ζηηο επξσπατθέο ή δηεζλείο νκνζπνλδίεο. (Δπξσπατθή επηηξνπή, 1998)

Οη επξσπατθέο ή δηεζλείο νκνζπνλδίεο απνιακβάλνπλ ηελ θνξπθή ηεο ππξα- κίδαο. Ζ νξγάλσζε ηνπο δε δηαθέξεη ηδηαίηεξα απφ απηή ησλ εζληθψλ νκνζπνλ- δηψλ. Κέινο ησλ επξσπατθψλ ή δηεζλψλ νκνζπνλδηψλ κπνξεί λα γίλεη κφλν κία εζληθή νκνζπνλδία θάζε ρψξαο. (Δπξσπατθή επηηξνπή, 1998)

Απηή ε κνξθή δηάθξηζεο ηνπ αζιεηηζκνχ, ζπλεπάγεηαη αιιειεμάξηεζε κεηα- μχ ησλ επηπέδσλ φρη κφλν απφ νξγαλσηηθήο αιιά θαη απφ αγσληζηηθήο άπνςεο, εθφζνλ δηνξγαλψλνληαη αγψλεο ζε φια ηα επίπεδα. Ζ άλνδνο θαη ν ππνβηβαζκφο απνηεινχλ πάγηα ραξαθηεξηζηηθά θάζε εζληθνχ θαη επξσπατθνχ πξσηαζιήκαηνο.

(Δπξσπατθή επηηξνπή, 1998)

1.4 Γηαθξίζεηο ηνπ Αζιεηηζκνύ

Ζ livepedia ραξαθηεξίδεη ηνλ αζιεηηζκφο σο ηελ «αζρνιία κε ηελ άζθεζε ηνπ ζψκαηνο, ην ζχλνιν ησλ αζιεηηθψλ αζθήζεσλ θαη ησλ αζιεηηθψλ αγσληζκάησλ.

Ο θαζαξφο αζιεηηζκφο δελ απνβιέπεη ζε θαλέλα θέξδνο, παξά κφλν ζηε θπζηθή άζθεζε ηνπ ζψκαηνο θαη ζηελ εμαζθάιηζε ηεο πγείαο θαη δχλακεο ηνπ αγσληδφκε- λνπ.»(http://www.livepedia.gr)

Χζηφζν, έλαο άιινο νξηζκφο έξρεηαη γηα λα δηεπξχλεη ηελ έλλνηα ηνπ αζιεηη- ζκνχ θαη ζπκπεξηιακβάλεη αθφκα θαη ηηο πην ζχγρξνλεο κνξθέο ηνπ αζιεηηζκνχ, ηεο άζθεζεο θαη αλαςπρήο. Πεξηιακβάλεη ηφζν ηνπο Ο.Α. θαη ηα παγθφζκηα θαη ην- πηθά πξσηαζιήκαηα φζν θαη ηα πξνγξάκκαηα αεξφκπηθ, ζθη θ.α. είλαη

«Αζιεηηζκφο είλαη κηα παηγληψδεο, ζπλεξγαηηθή θαη ζπλαγσληζηηθή δξαζηε- ξηφηεηα κε ηε κνξθή αγψλα» (Mull, Bayless, Ross & Jamieson, 1997:5) (Παπαδε- κεηξίνπ, 2005)

Σε δξαζηεξηφηεηα απηή, ην ππνπξγείν ηνπ αζιεηηζκνχ ηεο Γαιιίαο δηέθξηλε ζε ελλέα θαηεγνξίεο, βαζηζκέλεο ζε κηα κέζνδν αλάιπζεο ζηνηρείσλ (κηα απμαλφ- κελε ηεξαξρηθή ηαμηλφκεζε θαη κηα αλάιπζε πνιιαπιάζηνπ παξάγνληα) 12 θνηλσ- ληθννηθνλνκηθψλ θαη δεκνγξαθηθψλ θξηηεξίσλ: α) ν ηχπνο αζιεηηζκνχ (αηνκηθφο, δχν αηφκσλ, ή νκαδηθφο), β) εάλ απαηηείηαη εμνπιηζκφο (απφ θαζφινπ έσο πνιχο), γ) ν αξηζκφο ησλ αλζξψπσλ κεηαμχ ησλ ειηθηψλ 15 θαη 75 πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηελ αζιεηηθή δξαζηεξηφηεηα, δ) ε κέζε ειηθία εθείλσλ πνπ ζπκκεηέρνπλ θαη είλαη κε- ηαμχ 15 θαη 75 εηψλ, ε) ην πνζνζηφ ησλ γπλαηθψλ, ζη) ην πνζνζηφ ησλ κειψλ ησλ

(19)

αζιεηηθψλ νκνζπνλδηψλ, δ) ην πνζνζηφ ησλ λέσλ κε θάξηεο ηδηφηεηαο κέινπο, ε) ν αξηζκφο θνξπθαίσλ αζιεηψλ θαη αζιεηξηψλ, ζ) νη πξνυπνινγηζκνί ησλ νκν- ζπνλδηψλ, η) νη πξνυπνινγηζκνί ηνπ επαγγεικαηηθνχ ηνκέα, ηα) ν αξηζκφο ησλ σ- ξψλ αλακεηάδνζεο ζηα ηειενπηηθά θαλάιηα θαη ηβ) ε θάιπςε ησλ κέζσλ: Απφ ηε δηαδηθαζία απηή, δεκηνπξγήζεθαλ νη εμήο θαηεγνξίεο ηνπ αζιεηηζκνχ:

1. αλεμάξηεηεο δξαζηεξηφηεηεο ειεχζεξνπ ρξφλνπ πνπ απαηηνχλ εμνπιηζκφ 2. θνηλσληθέο δξαζηεξηφηεηεο ειεχζεξνπ ρξφλνπ

3. πςειά νξγαλσκέλεο δξαζηεξηφηεηεο κε πςειφ βαζκφ νξγάλσζεο 4. κεκνλσκέλνο αζιεηηζκφο πνπ απαηηεί πξφζζεην εμνπιηζκφ

5. εμνπιηζκφο-εληαηηθφο ππαίζξηνο αζιεηηζκφο 6. κεκνλσκέλεο δξαζηεξηφηεηεο καδηθήο ζπκκεηνρήο 7. αζιεηηζκφο κεραλψλ (γλσζηφο θαη σο motor sport) 8. εκηεπαγγεικαηηθφο αζιεηηζκφο

9. επαγγεικαηηθφο αζιεηηζκφο (Andreff, & Szymanski, 2006)

1.5 Ο Αζιεηηζκόο ζηελ Διιεληθή Οηθνλνκία

Απφ θνηλσληθήο άπνςεο, ν αζιεηηζκφο εληζρχεη ηελ εζληθή ή πεξηθεξεηαθή ηαπηφηεηα επεηδή δίλεη ζηνπο αλζξψπνπο ηελ αίζζεζε φηη αλήθνπλ ζε κία νκάδα.

Δλψλεη παίθηεο θαη νπαδνχο θαη ηνπο δίλεη ηε δπλαηφηεηα λα ηαπηηζηνχλ κε ηελ παηξίδα ηνπο. Ο αζιεηηζκφο ζπκβάιιεη ζηελ θνηλσληθή ζηαζεξφηεηα θαη απνηειεί ζχκβνιν πνιηηηζκνχ θαη εζληθήο ηαπηφηεηαο. (Δπξσπατθή επηηξνπή, 1998)

Σν θνηλσληθφ ζχλνιν, ζην νπνίν δεη ν άλζξσπνο, δεκηνπξγεί πνιιέο αλάγθεο.

Κεξηθέο απφ απηέο είλαη θαζαξά βηνινγηθήο θχζεο, νη πεξηζζφηεξεο φκσο είλαη πξντφληα ηεο πνιηηηζηηθήο θαη ηεο γεληθφηεξεο αλάπηπμεο ηεο θνηλσλίαο θαη νλνκά- δνληαη θνηλσληθέο αλάγθεο.

Ζ ηθαλνπνίεζε ηεο αλάγθεο δεκηνπξγεί ην αίζζεκα ηεο επραξίζηεζεο, πνπ ζηελ νξνινγία ηεο νηθνλνκίαο ιέγεηαη ρξεζηκφηεηα. Γηα ηελ επίηεπμε ηεο ρξεζηκφ- ηεηαο, είλαη αλαγθαία ε ρξήζε νξηζκέλσλ αγαζψλ, ειεχζεξσλ ή νηθνλνκηθψλ.

(Παπαδεκεηξίνπ, & Γαξγαιηάλνο, 1997)

Ο αζιεηηζκφο παξνπζηάδεηαη σο αλάγθε θαη άιινηε σο κέζν ηθαλνπνίεζεο άιισλ αλαγθψλ. Θαη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο, ελδηαθέξεη ηελ νηθνλνκηθή επηζηήκε.

Έηζη, ν αζιεηηζκφο θαηέρεη ζεκαληηθή ζέζε ζηε δηαδηθαζία ηεο εγρξήκαηεο νηθν- λνκίαο. Απηφ ζεκαίλεη φηη φιεο νη ελέξγεηεο ηνπ απαηηείηαη λα δηέπνληαη απφ αξρέο θαη νξηνζεζία, έηζη ψζηε λα ηζνξξνπνχλ έλαληη ησλ άιισλ θνηλσληθφ-νηθνλνκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ. (Παπαδεκεηξίνπ, & Γαξγαιηάλνο, 1997)

Χο εθ ηνχηνπ, ν αζιεηηζκφο σο κία δπλακηθή έθθξαζε ηνπ θνηλσληθφ- πνιηηηθνχ γίγλεζζαη, απαζρνινχζε πάληνηε ηνπο ηζχλνληεο ηεο πνιηηείαο. Γηα λα κπνξέζεη λα θηάζεη ζηα ζεκεξηλά επίπεδα, ν αζιεηηζκφο έρεη δεκηνπξγήζεη έλα

(20)

αξθεηά επξχ θαη νξγαλσηηθφ πιαίζην ζε ηνπηθφ, εζληθφ θαη δηεζλέο πεξηβάιινλ.

(Παπαδεκεηξίνπ, & Γαξγαιηάλνο, 1997)

Χζηφζν, κέρξη ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1980, ε νηθνλνκηθή αλάιπζε ησλ αζιεηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη ε εμέηαζή ηνπο σο νηθνλνκηθνχ θιάδνπ, είρε πξν- ζειθχζεη ειάρηζην ελδηαθέξνλ. (Κειεηεηηθή Οκάδα ΘΔΠΔ , 1996)

Απφ ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1990 θαη έπεηηα, νη εξαζηηερληθέο αζιεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο έρνπλ κεηαηξαπεί κε πνιχ γξήγνξν ξπζκφ αξρηθά ζε εκηεπαγγει- καηηθέο θαη ηειηθά ζε επαγγεικαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο. Θαζίζηαηαη, δειαδή, πιένλ αλαγθαία ε πξνζπάζεηα αλάιπζεο ηνπ αζιεηηθνχ θιάδνπ κε ηηο κεζφδνπο θαη ηα κέζα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ αλάιπζε άιισλ θιάδσλ παξαγσγηθήο δξαζηε- ξηφηεηαο. (Κειεηεηηθή Οκάδα ΘΔΠΔ , 1996)

Ζ αζιεηηθή νηθνλνκία αλαπηχρζεθε, ινηπφλ, ζαλ μερσξηζηφο θιάδνο, ηα ηε- ιεπηαία 15 ρξφληα. Σηο βάζεηο γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηνπ λένπ απηνχ θιάδνπ ηεο νηθν- λνκίαο, έδσζαλ νη Scully (1974), Dobscheck (1975) θαη Viadandreff (1980), νη νπνίνη ππνζηεξίδνπλ πσο ε αζιεηηθή νηθνλνκία ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ επέθηαζε ηνπ πεδίνπ κε γλψζεηο πνπ αθνξνχλ ζηηο α) ζρέζεηο κεηαμχ νηθνλνκίαο θαη αζιεηη- ζκνχ, β)νηθνλνκηθέο ζρέζεηο κέζα ζηνλ αζιεηηζκφ θαη γ) ζηε δηείζδπζε ηνπ αζιε- ηηζκνχ ζηα νηθνλνκηθά θαηλφκελα. (Παπαδεκεηξίνπ, & Γαξγαιηάλνο, 1997)

Σε ζεκεξηλή επνρή, ν αζιεηηζκφο αληηπξνζσπεχεη ην 3% ηνπ παγθφζκηνπ εκπνξίνπ θαη ζην πιαίζην απηφ, αλακέλεηαη λα δεκηνπξγεζνχλ λέεο ζέζεηο εξγαζί- αο. (Δπξσπατθή επηηξνπή, 1998) Οη λέεο απηέο ζέζεηο απαζρφιεζεο, δίλνπλ θαη ζηα πιαίζηα ηνπ αζιεηηθνχ θιάδνπ, νληφηεηα ζε νηθνλνκηθέο έλλνηεο, φπσο εηζν- δήκαηα θαη δαπάλεο γηα ηνπο απαζρνινχκελνπο άκεζα ή έκκεζα κε αζιεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο. (Κειεηεηηθή Οκάδα ΘΔΠΔ, 1996)

΢ηελ Δπξψπε, ν αζιεηηζκφο θαηέρεη ζεκαληηθή ζέζε ζηηο δξαζηεξηφηεηεο ησλ πνιηηψλ. Γηα παξάδεηγκα ζηε Γαλία 1,85εθ άηνκα είλαη εγγεγξακκέλα ζε 10.000 πεξίπνπ αζιεηηθά ζσκαηεία, πνζνζηφ πνπ αγγίδεη ην 36% ηνπ πιεζπζκνχ, ελψ ζηε Κ. Βξεηαλία νη δαπάλεο πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηνλ αζιεηηζκφ θαηέρνπλ ηελ έθηε ζέζε ζηελ θαηαλάισζε ησλ λνηθνθπξηψλ. ΢ηελ Ηξιαλδία ν κηζφο ηνπιάρηζηνλ πιεζπζκφο παξαθνινπζεί πνδφζθαηξν θαη ρφθετ θάζε ΢άββαην θαη ζηελ Πνξηνγα- ιία ε αζιεηηθή εθεκεξίδα A Bola εθδίδεη θαηά κέζν φξν 170.000 εκεξεζίσο. ΢ηελ Διιάδα ην ΠΡΟΠΟ πξνζθέξεη ηεξάζηηα εηήζηα θέξδε. (Παπαδεκεηξίνπ, & Γαξγα- ιηάλνο, 1997)

΢ε αξθεηέο ρψξεο – κέιε ηεο Δ.Δ, ν ξφινο ηνπ Θξάηνπο ζηνλ αζιεηηζκφ είλαη πνιχ ζεκαληηθφο θαη θαζνξηζηηθφο (π.ρ. Διιάδα, Βέιγην, Οιιαλδία θ.α.) ελψ ζε άιιεο πεξηπηψζεηο, ζεκαληηθφηεξε είλαη ε ζπκβνιή αζιεηηθψλ θνξέσλ πνπ ιεη- ηνπξγνχλ ζε εζεινληηθή βάζε (π.ρ. Γαλία, Γεξκαλία, Φηλιαλδία θ.α.) (Κειεηεηηθή Οκάδα ΘΔΠΔ, 1996).

(21)

Ζ επηξξνή φκσο ηνπ αζιεηηζκνχ ζηελ νηθνλνκηθή δσή δελ είλαη πάληα ζεηη- θή. Σεξάζηηα νηθνλνκηθά ζθάλδαια θαη ηεξάζηηα ρξεκαηηθά πνζά πνπ δίλνληαη γηα κεηαγξαθέο είλαη κηθξά παξαδείγκαηα ηνπ αζιεηηθνχ θφζκνπ. ΢ηελ Αγγιία θαη ηελ Ηηαιία δελ είλαη ιίγα ηα ζσκαηεία θαη νη ζχιινγνη ησλ νπνίσλ ηα θφζηε ππεξβαί- λνπλ ην ελεξγεηηθφ ηνπο (Παπαδεκεηξίνπ, & Γαξγαιηάλνο, 1997), ελψ φζν παξά- δνμν θη αλ αθνχγεηαη, ν ρνπιηγθαληζκφο είλαη επίζεο έλα πξφβιεκα πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ νηθνλνκηθή πιεπξά ηνπ αζιεηηζκνχ. Οξηζκέλνη νπαδνί, νη νπνίνη είλαη ζχκα- ηα θνηλσληθνχ ή νηθνλνκηθνχ απνθιεηζκνχ, ρξεζηκνπνηνχλ ηηο αζιεηηθέο εθδειψ- ζεηο γηα λα εθθξάζνπλ ηε δπζαξέζθεηά ηνπο. (Δπξσπατθή επηηξνπή, 1998)

(22)

2. ΓΙΑΚΡΙ΢ΔΙ΢ ΣΟΤ MARKETING

2.1 Γεληθά

Σν marketing επηδξά ζηελ θαζεκεξηλή δσή θαη επεξεάδεη ηε ζπκπεξηθνξά ησλ αλζξψπσλ. Ζ ηειεφξαζε, ην ξαδηφθσλν, νη εθεκεξίδεο, ηα πεξηνδηθά θαη ην internet «βνκβαξδίδνπλ» ην θαηαλαισηηθφ θνηλφ κε δηαθεκίζεηο. (Σζαθιάγθαλνο, 2000)

Θπξηαξρεί, ινηπφλ, ε ιαλζαζκέλε άπνςε φηη marketing είλαη κφλν πψιεζε θαη πξνψζεζε. Ζ πψιεζε φκσο, είλαη έλα κφλν κέξνο απφ ηηο πνιιέο ιεηηνπξγίεο ηνπ marketing θαη ζπρλά δελ είλαη ε πην ζεκαληηθή. (Σζαθιάγθαλνο, 2000)

Σν marketing είλαη κία νινθιεξσκέλε δηαδηθαζία πνπ έρεη σο θχξην αληηθεί- κελν ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ αλαγθψλ ηνπ θαηαλαισηή θαη ηε δεκηνπξγία αληαιια- γψλ, κεηαμχ απηνχ θαη κίαο επηρείξεζεο κε φθεινο θαη ησλ δχν (Παπαδεκεηξίνπ,

& Γαξγαιηάλνο, 1997).

Πξφθεηηαη, ινηπφλ, γηα έλα θνηλσληθφ θαηλφκελν πνπ παξαηεξείηαη ζε φιεο ηηο εθθξάζεηο θαη δηαζηάζεηο ηεο ζχγρξνλεο επνρήο. Θαη απηφ, γηαηί ην marketing ζπλδέεη ηηο δχν βαζηθέο ιεηηνπξγίαο ηεο θνηλσλίαο^. ηελ παξαγσγή θαη ηελ θαηαλά- ισζε. (Σζαθιάγθαλνο, 2000)

Ζ δηαδηθαζία ηνπ marketing είλαη απηή πνπ παξέρεη ηα κέζα ζε κία επηρείξε- ζε λα δηαζέηεη ζηελ αγνξά πξντφληα θαη ππεξεζίεο πνπ νη θαηαλαισηέο ζέινπλ λα αγνξάζνπλ. Γελ ππάξρεη άηνκν ή θνηλσληθή νκάδα ή νξγάλσζε πνπ λα κελ έρεη ζρέζε, ζπλεηδεηά ή αζπλείδεηα, κε ην marketing ή λα κελ επεξεάδεηαη απφ απηφ.

΢αλ φξνο, ην marketing κπνξεί λα πξνζδηνξηζηεί απφ δχν ζέζεηο. Ζ πξψηε έλλνηα είλαη γεληθή θαη νξίδεη ην marketing απφ ηελ καθξννηθνλνκηθή ηνπ πιεπξά ζε ζρέζε κε ηελ εζληθή νηθνλνκία, ην θνηλσληθφ θαη πνιηηηζηηθφ πεξηβάιινλ. (Σζα- θιάγθαλνο, 2000)

Ζ δεχηεξε έλλνηα, πην ζηελή, θαη εμεηάδεη ην marketing ζην κηθξννηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ ηεο θάζε επηρείξεζεο θαη αλαιχεη ηηο επηρεηξεκαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηε ξνή ησλ αγαζψλ θαη/ή ππεξεζηψλ απφ ηνλ παξαγσγφ ζηνλ θαηαλαισηή θαη απνζθνπνχλ ζηελ ηθαλνπνίεζε ησλ αλαγθψλ ηνπ δεχηεξνπ.

Ζ δηάθξηζε ηνπ marketing, φπσο απνδφζεθε παξαπάλσ, αλ θαη ππνζηεξίδεηαη απφ πνιινχο ζχγρξνλνπο ζπγγξαθείο, δελ απνηειεί θαη ηε κνλαδηθή ελλνηνινγηθή ηνπνζέηεζε ηνπ marketing. (Σζαθιάγθαλνο, 2000)

Έλαο απφ ηνπο πην γεληθνχο θαη απνδεθηνχο φξνπο, είλαη απηφο πνπ έδσζε ε Ακεξηθάληθε Έλσζε Management (AMA) ην 1985:

«Marketing είλαη ε δηαδηθαζία ηνπ ζρεδηαζκνχ θαη πινπνίεζεο ηεο ζχιιεςεο, ηεο ηηκνιφγεζεο, πξνψζεζεο θαη δηαλνκήο ελφο “πξντφληνο” (πιηθνχ αγαζνχ, ηδέαο