Στρατηγικός σχεδιασμός της ναυτιλιακής εταιρίας Golden Union

Πανεπιςτήμιο Αιγαίου

Τμήμα Διοίκηςησ επιχειρήςεων

Στρατηγικός σχεδιασμός της ναυτιλιακής εταιρείας

Golden Union

Πτυχιακή εργαςία Φοιτητήσ:

Γεώργιοσ Κοςκινάσ

Επιβλέπων καθηγητήσ:

κ. Κωνςταντόπουλοσ Νικόλαοσ

13/6/2014

2

Περιεχόμενα

Δπραξηζηίεο ... 5

Δηζαγσγή ... 6

Σθνπφο θαη εξεπλεηηθφ εξψηεκα ... 7

Κεθάιαην 1 – Σηξαηεγηθφο ζρεδηαζκφο ... 8

1.1. Δηζαγσγή ... 8

1.2. Οξηζκφο ηεο ζηξαηεγηθήο ... 8

1.3. Δίδε ζηξαηεγηθήο ... 11

1.4. Σεκαζία ηεο ζηξαηεγηθήο ... 12

1.5. Η έλλνηα ηνπ ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ ... 13

1.5.1. Η αλαγθαηφηεηα ηνπ ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ ... 16

1.5.2. Η Σεκαζία ηνπ ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ ... 17

1.6. Σηάδηα ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ ... 18

Κεθάιαην 2 – Ο θιάδνο ηεο λαπηηιίαο ζηελ Διιάδα ... 20

2.1. Έλλνηα ηεο ιεηηνπξγηθήο δηνίθεζεο ησλ λαπηηιηαθψλ επηρεηξήζεσλ .... 21

2.2. Οη πξνθιήζεηο ηεο επνρήο ζηε ιεηηνπξγηθή δηνίθεζε ησλ λαπηηιηαθψλ επηρεηξήζεσλ… ... 24

2.2.1. Πηέζεηο εμαηηίαο ηεο θξίζεο ... 24

2.2.2. Πηέζεηο εμαηηίαο ηνπ θνξνινγηθνχ ζπζηήκαηνο ... 25

2.2.3. Πηέζεηο εμαηηίαο ηεο αζηάζεηαο ηνπ ειιεληθνχ πεξηβάιινληνο ... 26

2.2.4. Πηέζεηο εμαηηίαο ηνπ παγθφζκηνπ αληαγσληζκνχ ... 27

2.2.5. Πηέζεηο γηα ζπλερή εθπαίδεπζε θαη αλάπηπμε ... 29

3

2.2.6. Πηέζεηο γηα ηελ επηρεηξεκαηηθή δηαδνρή ... 30

2.3. Πνιηηηθέο αληηκεηψπηζεο θαη αλάπηπμεο ησλ λαπηηιηαθψλ επηρεηξήζεσλ. ... 31

Κεθάιαην 3 – Δηαηξία ‘Golden Union Shipping Co.S.A.’ ... 33

3.1. Δηαηξηθφ πξνθίι θαη θχξηεο δξαζηεξηφηεηεο ... 33

3.2. Δηαηξηθή απνζηνιή θη εηαηξηθφο ζηφρνο ... 45

3.3. Δηαηξηθέο Αμίεο ... 46

3.4. Δηαηξηθέο ζπλεξγαζίεο ... 47

Κεθάιαην 4- Αλάιπζε εζσηεξηθνχ πεξηβάιινληνο ηεο εηαηξίαο ‘Golden Union’ ... 48

4.1. Παξερφκελεο ππεξεζίεο ... 48

4.2. Τηκνινγηαθή πνιηηηθή ... 48

4.3. Πξνσζεηηθέο ελέξγεηεο ... 49

4.4. Αλζξψπηλν δπλακηθφ ... 49

4.5. Γηαδηθαζίεο ... 50

4.6. Πφξνη θαη ηθαλφηεηεο ... 50

4.6.1. Θεσξία ησλ πφξσλ ... 51

4.6.2. Θεσξία ηεο αιπζίδαο αμίαο ... 55

Κεθάιαην 5 – Αλάιπζε εμσηεξηθνχ πεξηβάιινληνο εηαηξίαο ‘Golden Union’ ... 57

5.1. Αλάιπζε αληαγσληζηψλ ... 57

5.2. Αλάιπζε πειαηψλ ... 59

5.3. Αλάιπζε πξνκεζεπηψλ ... 59

4

5.4. Δκπφδηα εηζφδνπ ζηελ αγνξά ... 60

5.5. Αλάιπζε πνιηηηθψλ, νηθνλνκηθψλ, λνκηθψλ θαη ηερλνινγηθψλ παξαγφλησλ….. ... 61

5.5.1. Πνιηηηθνί Παξάγνληεο ... 61

5.5.2. Οηθνλνκηθνί Παξάγνληεο ... 62

5.5.3. Κνηλσληθνί Παξάγνληεο ... 63

5.5.4. Τερλνινγηθνί Παξάγνληεο ... 65

5.5.5. Πεξηβαιινληηθνί Παξάγνληεο ... 67

5.6.4. Ννκηθνί Παξάγνληεο ... 68

Κεθάιαην 6 – Σηφρνη θαη ζηξαηεγηθέο ... 69

6.1. Swotanalysis ... 69

6.1.1. Αλάιπζε ησλ επθαηξηψλ ... 73

6.1.2. Αλάιπζε ησλ απεηιψλ. ... 74

6.1.3. Γπλάκεηο ... 75

6.1.4. Αδπλακίεο ... 77

6.2. Δπηρεηξεζηαθνί ζηφρνη ... 77

6.3. Πξνηεηλφκελεο ζηξαηεγηθέο ... 79

Σπκπεξάζκαηα ... 80

Βηβιηνγξαθία ... 83

5

Εςσαπιζηίερ

Θεσξψ ππνρξέσζε κνπ λα επραξηζηήζσ ηνλ επηβιέπνληα θαζεγεηή κνπ, θ.

Κσλζηαληφπνπιν γηα ηελ πνιχηηκε θαζνδήγεζε ηνπ ζηελ πηπρηαθή κνπ εξγαζία θαη θαζ’ φιε ηελ ζπλεξγαζία καο θαηά ηελ δηάξθεηα ησλ 4 εηψλ κνπ.

6

Ειζαγωγή

Η λαπηηιία είλαη έλαο επηρεηξεκαηηθφο θιάδνο πνπ είλαη εθ θχζεσο ηδηφηππνο γηαηί αζρνιείηαη κε έλα επξχ αληηθείκελν θαη εκπεξηέρεη πνιιά ζηνηρεία θαη άηνκα.

Σηελ Διιάδα ε λαπηηιία έρεη κηα παξαδνζηαθή δνκή θαη νξγάλσζε, θαζψο απφ ην εξγαηηθφ δπλακηθφ κέρξη ηελ ηδενινγία θαη ηηο επηρεηξεκαηηθέο απνθάζεηο, ραξαθηεξίδνληαη απφ νηθνγελεηνθξαηηθή κνξθή θαη ζπγθεληξσηηθή εμνπζία. Απηφ ζεκαίλεη φηη έλαο θιεηζηφο αξηζκφο εθνπιηζηψλ θπξηαξρνχλ ζηελ λαπηηιηαθή βηνκεραλία, ζπγθεληξψλνπλ φιεο ηηο εμνπζίεο απφ ηα πην νπζηαζηηθά κέρξη ηα ιηγφηεξα νπζηαζηηθά ζέκαηα θαη νξίδνπλ δηαδφρνπο ηνπο άηνκα ηνπ ζηελνχ νηθνγελεηαθνχ θχθινπ ηνπο.

Τα ηειεπηαία ρξφληα έρεη γίλεη έληνλα αληηιεπηφ φηη ην επηρεηξεκαηηθφ πεξηβάιινλ αιιάδεη άξδελ θαη νη απαηηήζεηο γίλνληαη νινέλα θαη πην αζθπθηηθέο.

Σαλ απνηέιεζκα, ε λαπηηιία εμειίζζεηαη θαη γίλεηαη πνιχπιεπξε. Με απιά ιφγηα, νη λαπηηιηαθέο εηαηξείεο ζπλεηδεηνπνηνχλ φηη ρξεηάδνληαη θαη γλψζεηο πέξα απφ εκπεηξία θαη γηα απηφ πξνζιακβάλνπλ άηνκα κε παλεπηζηεκηαθέο γλψζεηο, ρσξίο λα ράλεηαη ην παξαδνζηαθφ ζηνηρείν, ην νπνίν είλαη απαξαίηεην γηα λα δηαηεξεζεί ε πξσηνθαζεδξία ηεο ειιεληθήο λαπηηιίαο.

7

΢κοπόρ και επεςνηηικό επώηημα

Η παξνχζα εξγαζία έρεη βαζχηεξν ζηφρν λα πεξηγξάςεη πψο γίλεηαη ε δηνίθεζε ησλ λαπηηιηαθψλ επηρεηξήζεσλ, πνηεο αιιαγέο έρνπλ ζπκβάιιεη ζηε κεηαζηξνθή ηνπο θαη πψο γεληθά έρεη επεξεαζηεί ε λαπηηιηαθή βηνκεραλία. Σηελ ζχγρξνλε επνρή πνιιέο θαηαζηάζεηο έρνπλ αλαηξαπεί θαη ζαλ απνηέιεζκα φινη νη θιάδνη (πξνθαλψο θαη ν λαπηηιηαθφο) έρνπλ κεηαβάιιεη ηελ επηρεηξεζηαθή ηνπο ιεηηνπξγία, ηνπο ζηφρνπο ηνπο, ηε δνκή θαη ηελ ηδενινγία ηνπο κε απψηεξν ζθνπφ λα δηαηεξήζνπλ ηελ καθξά λαπηηθή ηνπο πνξεία.

Οη Έιιελεο ζεσξνχληαη πξσηνπφξνη ζηε ζάιαζζα θαη ε θνπιηνχξα ησλ λαπηηιηαθψλ εηαηξεηψλ είλαη ππνινγίζηκε δχλακε εμαηηίαο ηεο αγάπεο γηα ηε ζάιαζζα, ηεο λαπηηθήο παξάδνζεο, ηεο εκπεηξίαο ησλ ζηειερψλ ησλ λαπηηιηαθψλ εηαηξεηψλ . Όκσο παξάγνληεο φπσο ε νηθνλνκηθή θξίζε, ν δηεζλήο αληαγσληζκφο, ε εηζαγσγή λέσλ εζληθνηήησλ, ε ζηξνθή ζηελ πνηφηεηα ησλ επηρεηξήζεσλ θαη ε πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο επηδξνχλ ζεκαληηθά θαη ζηνλ λαπηηιηαθφ θιάδν. Έηζη άιιαμαλ

Σε απηφ ην πιαίζην, ε παξνχζα εξγαζία εξεπλά ην πψο κηα λαπηηιηαθή εηαηξεία θαη ζπγθεθξηκέλα ε GoldenUnionθαηαθέξλεη λα είλαη επηηπρεκέλε θαη αληαγσληζηηθή κέζα ζε έλα δχζθνιν θαη επκεηάβιεην πεξηβάιινλ. Σηε ζπλέρεηα αθνινπζεί αλάιπζε ηνπ θιάδνπ ηεο λαπηηιίαο ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη παξνπζίαζε ηνπ ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ ηεο εμεηαδφκελεο λαπηηιηαθήο εηαηξείαο.

8

Κεθάλαιο 1 – ΢ηπαηηγικόρ ζσεδιαζμόρ

1.1. Ειζαγωγή

Τν παξφλ θεθάιαην εζηηάδεηαη ζηνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο έλλνηαο ηεο ζηξαηεγηθήο θαη ζηε δηεξεχλεζε ησλ ελλνηψλ πνπ ηελ πεξηβάιινπλ. Η απνζαθήληζε ησλ ελλνηψλ είλαη απαξαίηεηε γηα ηελ θαηαλφεζε ηνπ ξφινπ ησλ ζηξαηεγηθψλ σο πξνο ηελ επηβίσζε ησλ επηρεηξήζεσλ. Με απηφλ ηνλ ηξφπν ζα γίλεη πην νκαιή ε κεηάβαζε ζηνλ ζηξαηεγηθφ ζρεδηαζκφ.

1.2. Οπιζμόρ ηηρ ζηπαηηγικήρ

Η ζηξαηεγηθή ησλ επηρεηξήζεσλ είλαη ην ζρέδην δξάζεο πνπ ζέηεη ν δηεπζπληήο ζε κηα επηρείξεζε πξνθεηκέλνπ λα επηβηψζεη ζηνλ αληαγσληζκφ θαη λα είλαη θεξδνθφξα. Γηα απηφ, απνηειεί ηε γεληθή πνξεία πνπ αθνινπζεί ε επηρείξεζε γηα λα αληαπνθξηζεί ζηελ απνζηνιή θαη λα θζάζεη ζην φξακα ηνπ ηδξπηή ηεο. Με απιά ιφγηα απαληά ζηα εξσηήκαηα:

 Πνπ ζα εγθαηαζηαζεί ε επηρείξεζε;

 Σε πνηα αγνξά ζα ιεηηνπξγήζεη;

 Πνηα πξντφληα ζα παξάγεη;

 Τη ζέζε ζα επηδηψμεη ζηνλ θιάδν ζηνλ νπνίν ιεηηνπξγεί;

Ο Henderson (1989) αλαθέξεη φηη «ε ζηξαηεγηθή είλαη κηα πξνζερηηθή έξεπλα γηα έλα ζρέδην δξάζεο πνπ ζα αλαπηύμεη ην αληαγσληζηηθό πιενλέθηεκα ηεο

9

επηρείξεζεο θαη ζα ην απμήζεη. Γηα θάζε επηρείξεζε, ε έξεπλα απηή είλαη κηα ζπλερήο δηαδηθαζίαο πνπ μεθηλά κε ηελ αλαγλώξηζε ηεο παξνύζεο θαηάζηαζεο, δειαδή πνπ βξηζθόκαζηε θαη ηη έρνπκε.»

Σχκθσλα κε ηνλ Chandler (1990), ζηξαηεγηθή είλαη «ν θαζνξηζκόο ησλ βαζηθώλ καθξνπξόζεζκσλ ζηόρσλ ηεο νξγάλσζεο, ε πηνζέηεζε πνξείαο δξάζεο θαη ε θαηαλνκή ησλ πόξσλ πνπ απαηηνύληαη γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηόρσλ απηώλ. Είλαη δειαδή έλα ζρέδην θαηαλνκήο θαη ρξήζεο ησλ πόξσλ ηεο νξγάλσζεο, πνπ αληηκεησπίδεη ηνλ αληαγσληζκό θαη δεκηνπξγεί αληαγσληζηηθά πιενλεθηήκαηα.»

Απφ ηνπο πξνεγνχκελνπο νξηζκνχο θαη ηελ ππφινηπε ζρεηηθή βηβιηνγξαθία, ην πεξηερφκελν ηεο ζηξαηεγηθήο ζπλίζηαηαη ζε ηέζζεξα θχξηα ζεκεία:

1. ηνπο καθξνπξφζεζκνπο ζηφρνπο 2. ην εχξνο δξαζηεξηνηήησλ (scope) 3. ηα αληαγσληζηηθά πιενλεθηήκαηα 4. ηε ινγηθή

1. Οη καθξνπξφζεζκνη ζηφρνη είλαη ηειηθά απνηειέζκαηα πνπ ε νξγάλσζε επηζπκεί λα επηηχρεη καθξνπξφζεζκα (π.ρ. ζέζε ζηελ αγνξά, κέγεζνο) 2. Τν εχξνο δξαζηεξηνηήησλ (scope) είλαη ν θαζνξηζκφο ησλ

επηρεηξεκαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο επηρείξεζεο ζε ζρέζε κε:

 ηε γεσγξαθηθή πεξηνρή (πεξηνρέο, ρψξεο) ζηηο νπνίεο ε επηρείξεζε ζα αλάπηπμε δξαζηεξηφηεηα θαη ζα αληαγσληζηεί

 ηα πξντφληα / ππεξεζίεο πνπ ζα πξνζθέξεη ζε ζπγθεθξηκέλα ηκήκαηα ηεο αγνξάο

 ην βηνκεραληθφ θιάδν ζηνλ νπνίν ε επηρείξεζε δξαζηεξηνπνηείηαη

10

 ην βαζκφο θάζεηεο νινθιήξσζεο κε ηελ έλλνηα ησλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ ε επηρείξεζε πινπνηεί ζην εζσηεξηθφ ηεο ή εμσηεξηθεχεη ζε πξνκεζεπηέο

3. Τα αληαγσληζηηθά πιενλεθηήκαηα είλαη ηα ζηνηρεία εθείλα γηα ηα νπνία νη πθηζηάκελνη ή δπλεηηθνί πειάηεο ζαπξνηηκνχλ ηα πξντφληα ή ηηο ππεξεζίεο ηεο επηρείξεζεο έλαληη απηψλ ησλ αληαγσληζηψλ

4. Η ινγηθήεθθξάδεη ηηο ππνζέζεηο – παξαδνρέο, ηηο ζρέζεηο αίηηνπ πνπ εμεγνχλ ην γηαηί θαη ην πψο νη ζηξαηεγηθέο επηινγέο ζα επηηχρνπλ ηνπο καθξνπξφζεζκνπο ζηφρνπο. Δπίζεο εθθξάδεη ην πψο νη πνιηηηθέο, ε θαηαλνκή ησλ πφξσλ θαη ν ζπλδπαζκφο ησλ δξαζηεξηνηήησλ ζα νδεγνχλ ζε αληαγσληζηηθά πιενλεθηήκαηα.

Απφ ηα παξαπάλσ ζπκπεξαίλεηαη φηη ε ζηξαηεγηθή ζπλδέεηαη άκεζα κε ην εμσηεξηθφ θαη εζσηεξηθφ επηρεηξεζηαθφ πεξηβάιινλ, θαζψο κφλν έηζη ζα εμαζθαιηζηεί ε επηβίσζε, ε αλάπηπμε θαη ε επεκεξία ηεο επηρείξεζεο.

11 1.3. Είδη ζηπαηηγικήρ

Ο Μ.Porter πξνζδηνξίδεη ηξείο θχξηεο ζηξαηεγηθέο αληαγσληζκνχ κε θξηηήξηα ην αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα κέζσ ηνπ νπνίνπ ε επηρείξεζε αληαγσλίδεηαηθαη ην εχξνο ηεο αγνξάο ζηελ νπνία αληαγσλίδεηαη.

Η ζηξαηεγηθή εγεζία θφζηνπο έρεη ηελ έλλνηα φηη ε επηρείξεζε αληαγσλίδεηαη κε ρακειφ θφζηνο θαη ηηκέο ζε φιν ην εχξνο κηαο αγνξάο.

Η ζηξαηεγηθή δηαθνξνπνίεζεο έρεη ηελ έλλνηα φηη ε επηρείξεζε αληαγσλίδεηαη πξνζθέξνληαο πξντφληα ή ππεξεζίεο κε γλσξίζκαηα θαη κεζφδνπο ηα νπνία ν πειάηεο ηα αληηιακβάλεηαη σο δηαθνξεηηθά απφ απηά ησλ αληαγσληζηψλ θαη ζπλεπψο είλαη δηαηεζεηκέλνο λα δερζεί πςειφηεξεο ηηκέο αθνχ ιφγν δηαθνξεηηθφηεηαο δελ ζπγθξίλεη ηηο ηηκέο κε απηέο ησλ αληαγσληζηψλ (π.ρ. απηνθίλεηα Ferrari).

Η ζηξαηεγηθή εζηίαζεο έρεη ηελ έλλνηα φηη ε επηρείξεζε εζηηάδεη ηηο πξνζπάζεηεο ηεο είηε ζε έλα ζπγθεθξηκέλν ηκήκα ηεο αγνξάο ψζηε λα επηηχρεη ρακειφηεξν θφζηνο απφ ηνπο αληαγσληζηέο (εζηίαζε κε εγεζία θφζηνπο ) είηε λα κπνξέζεη λα δηαθνξνπνηεζεί απφ απηνχο (εζηίαζε κε δηαθνξνπνίεζε).

ΑΝΣΑΓΩΝΙ΢ΣΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΣΗΜΑ

Φακειφ θφζηνο Γηαθνξνπνίεζε

Σπλνιηθή αγνξά

ΕΤΡΟ΢ ΑΓΟΡΑ΢

Τκήκα αγνξάο

΢ηπαηηγική ηγεζίαρ Κόζηοςρ

΢ηπαηηγική διαθοποποίηζηρ

΢ηπαηηγική εζηίαζη με σαμηλό κόζηορ

΢ηπαηηγική εζηίαζηρ με διαθοποποίηζη

΢σήμα 1 ΢ηπαηηγικέρ επισειπήζεων

12 1.4. Σημαζία ηηρ ζηπαηηγικήρ

Η ζεκαζία ηεο ζηξαηεγηθήο ζηηο επηρεηξήζεηο είλαη πνιπζήκαληε, θαζψο:

 Οξίδεη θαηεχζπλζε. Έηζη, πξνζαλαηνιίδεη φινπο ηνπο εξγαδνκέλνπο θαη βειηηψλεη ηελ πνηφηεηα ησλ απνθάζεσλ

 Δπηθνηλσλεί θαη ζπληνλίδεη. Έηζη , δεκηνπξγεί ζπλέπεηα, ζπλνρή θαη ελφηεηα ζηηο πξνο ηα κέζα ζρέζεηο, πξνσζεί ηε ζπλεξγαζία θαη ζεκαηνδνηεί πξνο ηα έμσ ην εχξνο δξάζεο θαη ηνπο ηνκείο δξαζηεξηνπνίεζεο κηαο επηρείξεζεο.

 Οξίδεη ζθνπνχο. Έηζη, παξαθηλεί θαη εκςπρψλεη, εληζρχνληαο ηελ πξνζπάζεηα ηνπ θάζε εξγαδφκελνπ ζε θάζε ηεξαξρηθή βαζκίδα.

Με βάζε ηηο παξαπάλσ ελλνηνινγηθέο απνζαθελίζεηο, ε ζηξαηεγηθή ηεο επηρείξεζεο εθθξάδεη ηδηαίηεξα ζεκαληηθέο επηινγέο πνπ πξνζδηνξίδνπλ καθξνπξφζεζκα ηελ πνξεία ηεο, ηελ θαηαλνκή ησλ πφξσλ ηεο θαη ηα αληαγσληζηηθά ηεο πιενλεθηήκαηα. Πξαθηηθά θαη γηα πιεζηέζηεξε θαηαλφεζε, ε επηρεηξεζηαθή ζηξαηεγηθή κπνξεί λα δηαθξηζεί ζε γεληθή ζηξαηεγηθή ή ζηξαηεγηθή αλάπηπμεο θαη ζηξαηεγηθή αληαγσληζκνχ.

13

1.5. Η έννοια ηος ζηπαηηγικού ζσεδιαζμού

Η αλάπηπμε ηνπ ζσζηνχ ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ είλαη ζηνηρεηψδεο απαίηεζε γηα ηελ επηβίσζε ησλ ζχγρξνλσλ επηρεηξήζεσλ, πνπ έρνπλ λα αληηκεησπίζνπλ έλα πνιχ επκεηάβιεην πεξηβάιινλ, νηθνλνκηθφ, πνιηηηθφ, θνηλσληθφ θαη πνιηηηζκηθφ.

Έλα επηηπρεκέλν ζηξαηεγηθφ ζρέδην (StrategicPlan) πξέπεη λα είλαη ζαθέο, ζχληνκν, πεξηεθηηθφ θαη λα εθθξάδεη ηηο πξννπηηθέο θαη ηηο αλαπηπμηαθέο δπλαηφηεηεο ηνπ νξγαληζκνχ. Δπίζεο, πξέπεη λα πεξηιακβάλεη ηνλ θαζνξηζκφ ησλ καθξνπξφζεζκσλ ζηφρσλ, ησλ ζρεδίσλ πινπνίεζεο ησλ ζηφρσλ, ηελ δηαξθή παξαθνινχζεζε, ηνλ έιεγρν αιιά θαη ηελ δηαξθή αλαπξνζαξκνγή φισλ ησλ παξαπάλσ, αλάινγα κε ηηο εθάζηνηε ζπλζήθεο.

Η θαηάξηηζε ελφο ζσζηνχ ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ, αληηθαηνπηξίδεη θαη πεξηιακβάλεη φιεο εθείλεο ηηο απαξαίηεηεο ζπληζηψζεο, πνπ βνεζνχλ ηα ζηειέρε λα επηηειέζνπλ ην ξφιν ηνπο, λα ιάβνπλ, δειαδή επηρεηξεκαηηθέο απνθάζεηο γηα ζέκαηα πνπ ζα επεξεάζνπλ ηνλ νξγαληζκφ ηνπο ζην κέιινλ.

Καηά ηνλ Drucker (1974), oζηξαηεγηθφο ζρεδηαζκφο νξίδεηαη σο «ε δηαξθήο θαη ζπζηεκαηηθή δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ (πνπ εκπεξηέρνπλ ξίζθν), ε όζν γίλεηαη αθξηβέζηεξε πξόβιεςε ησλ απνηειεζκάησλ ηνπο θαη ε ζπλερήο νξγάλσζε ησλ θαηάιιεισλ πνιηηηθώλ θαη πξνζπαζεηώλ γηα ηελ πεξάησζε απηώλ ησλ απνθάζεσλ θαζώο θαη ηελ απόθηεζε ηεο κεγαιύηεξεο δπλαηήο γλώζεο ηεο κειινληηθήο ηνπο βησζηκόηεηαο. Η κέηξεζε ησλ απνηειεζκάησλ απηώλ ησλ απνθάζεσλ γίλεηαη ζε ζρέζε κε ηηο πξνζδνθίεο (ππνινγηζκόο απνθιίζεσλ: πξαγκαηνπνηνύκελα απνηειέζκαηα – πξνζδνθώκελα απνηειέζκαηα), κέζσ ηνπ νξγαλσκέλνπ θαη ζπζηεκαηηθνύ ειέγρνπ».

Ο Vaill (1983) δηαηείλεηαη, φηη ζηξαηεγηθφο ζρεδηαζκφο είλαη «ν ζρεδηαζκόο γηα ηελ εθπιήξσζε ησλ ζεκειησδώλ ζθνπώλ ηνπ νξγαληζκνύ. Πεξηιακβάλεη ηελ δηαδηθαζία ηεο θαζηέξσζεο θαη ηεο απνζαθήληζεο ησλ επηρεηξεκαηηθώλ ζθνπώλ θαη πξνζδηνξίδεη ηηο θαηάιιειεο δηαδξνκέο-ζηξαηεγηθέο, κέζσ ησλ νπνίσλ ζα επηηεπρζνύλ νη επηδησθόκελνη ζηόρνη.»

Σεκαληηθή είλαη θαη ε ζπλεηζθνξά ηνπ Mintzberg(1987) φζνλ αθνξά ηελ ζηξαηεγηθή, ν νπνίνο εμήγεζε πσο παξφηη νη άλζξσπνη πξνηηκνχλ λα έρνπλ έλαλ

14

νξηζκφ γηα θάζε έλλνηα, θάπνηεο έλλνηεο είλαη ηφζν πνιχπιεπξεο πνπ δελ κπνξνχλ λα νξηζηνχλ κνλνκεξψο. Κάηη ηέηνην, ζπκβαίλεη θαη κε ην ζηξαηεγηθφ κάλαηδκελη, ην νπνίν είλαη κηα ζχλζεηε έλλνηα. Βάζεη απηψλ, δηαηχπσζε ηα 5p’s ηεο ζηξαηεγηθήο:

Plan:

Η ζηξαηεγηθή σο ζρέδην.Η ζηξαηεγηθή εθιακβάλεηαη σο έλα πξνκειεηεκέλν ζρέδην πνπ πξνεηνηκάδεηαη ζπλεηδεηά θαη µε ηδηαίηεξε πξνζνρή. Τν ζρέδην απηφ θαηαξηίδεηαη µε ζθνπφ ηνλ έιεγρν ηεο πξαγκαηνπνίεζεο ζπγθεθξηκέλσλ ζηφρσλ πνπ έρεη ζέζεη ε επηρείξεζε.

Ploy:

Η ζηξαηεγηθή σο ηέρλαζκα. Ο νξγαληζκφο επηδίδεηαη ζην ζρεδηαζκφ ελεξγεηψλ θαη δξάζεσλ πνπ ζα ηνπ δψζνπλ ην πιενλέθηεκα θαη ζα ηνλ βνεζήζνπλ λα μεπεξάζεη ηνπο αληαγσληζηέο.

Pattern:

Η ζηξαηεγηθή σο ππφδεηγκα. Δλψ θαη νη δχν παξαπάλσ δηαζηάζεηο πνπ παξαηέζεθαλ (ζρέδην θαη ηέρλαζκα), εμεηάδνπλ ηε ζηξαηεγηθή σο µηα πξνεηνηκαζία ελεξγεηψλ, αλεμάξηεηα απφ ην επίπεδν πξαγκαηνπνίεζεο απηψλ. Η δηάζηαζε ηεο ζηξαηεγηθήο σο ππνδείγκαηνο δίλεη έκθαζε ζηελ πξαθηηθή δηάζηαζε ηεο έλλνηαο θαη ηελ εμεηάδεη απφ ηελ πιεπξά ησλ πξαγκαηνπνηεζέλησλ απνηειεζκάησλ.

Position:

Η ζηξαηεγηθή σο ηνπνζέηεζε. Η ελ ιφγσ δηάζηαζε επηρεηξεί λα θσηίζεη ηα αθφινπζα εξσηήκαηα: πνηα ζέκαηα πξέπεη λα θαιχςεη ε ζηξαηεγηθή ελφο νξγαληζκνχ; Πφζν ιεπηνκεξήο κπνξεί λα γίλεη µηα ζηξαηεγηθή; Πνιιέο θνξέο νη ιεπηνκέξεηεο ησλ ζεκάησλ κπνξεί λα απνδεηρζνχλ πνιχ ζεκαληηθέο θαη λα πξνζδψζνπλ αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα.

15 Perspective:

Η ζηξαηεγηθή σο πξννπηηθή. Σχκθσλα µε απηή ηελ δηάζηαζε, ε ζηξαηεγηθή είλαη γηα ηνλ νξγαληζκφ φηη ε πξνζσπηθφηεηα γηα ην άηνκν. Ιδηαίηεξε έκθαζε δίλεηαη ζηελ θνπιηνχξα πνπ επηθξαηεί ζην εζσηεξηθφ ηνπ νξγαληζκνχ θαη ζηελ θνπιηνχξα ησλ αηφκσλ πνπ ηνλ απαξηίδνπλ. Η ηδενινγία κηαο επηρείξεζεο κπνξεί λα πάξεη δηάθνξεο κνξθέο ζπκπεξηθνξάο. Έηζη ππάξρνπλ επηρεηξήζεηο πνπ αθνινπζνχλ επηζεηηθή ζπκπεξηθνξά απέλαληη ζηελ αγνξά θαη ηνπο αληαγσληζηέο ηνπο, θαη απηνχ ηνπ είδνπο ε ζπκπεξηθνξά είλαη απφξξνηα ηεο ηδενινγίαο ησλ µειψλ ηνπο.

16

1.5.1. Η αναγκαιόηηηα ηος ζηπαηηγικού ζσεδιαζμού

Όια ηα παξαπάλσ, καο θάλνπλ λα θαηαιήμνπκε φηη ν ζηξαηεγηθφο ζρεδηαζκφο είλαη έλα εξγαιείν γηα ηελ νξγάλσζε ησλ ιεηηνπξγηψλ κηαο επηρείξεζεο ζην ζήκεξα κε βάζε ηηο πξνβιέςεηο γηα ην επηζπκεηφ αχξην (κέιινλ). Με απιά ιφγηα, έλα ζηξαηεγηθφ ζρέδην είλαη έλαο νδηθφο ράξηεο, ν νπνίνο κπνξεί λα θαζνδεγήζεη έλαλ νξγαληζκφ απφ ηελ ζέζε πνπ βξίζθεηαη ηψξα, ζην πνπ ζα ήζειε λα βξίζθεηαη ζε 5 κε 10 ρξφληα.

Κάπνηα απφ ηα βαζηθφηεξα ραξαθηεξηζηηθά ελφο ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ, φπσο ζπλνςίδνληαη απφ ηνπο παξαπάλσ νξηζκνχο, είλαη ηα εμήο:

Καζνξίδεη ηνπο καθξνπξφζεζκνπο ζηφρνπο θαη ζθνπνχο ηνπ νξγαληζκνχ

Σπλδέεηαη αλαπφζπαζηα κε ηελ απνζηνιή ηνπ νξγαληζκνχ

Σρεηίδεηαη κε ηε δηαηχπσζε ηεο ζηξαηεγηθήο, ησλ πνιηηηθψλ θαη ησλ πιάλσλ δξάζεο ηνπ νξγαληζκνχ

Καηαλέκεη απνηειεζκαηηθά ηνπο απαηηνχκελνπο πφξνπο γηα ηελ πινπνίεζε ησλ δξάζεσλ θαη ηελ επίηεπμε ησλ επηρεηξεκαηηθψλ ζηφρσλ

Δπηηξέπεη ηελ παξαθνινχζεζε ηεο πνξείαο ηεο επηρείξεζεο, αιιά θαη ηελ αλάιεςε δηνξζσηηθψλ ελεξγεηψλ, φπνπ θαη φηαλ απαηηείηαη

17

1.5.2. Η Σημαζία ηος ζηπαηηγικού ζσεδιαζμού

Ο ζηξαηεγηθφο ζρεδηαζκφο είλαη πνιχ απαξαίηεηνο ζηηο ζχγρξνλεο επηρεηξήζεηο θαη κπνξεί λα εμαζθαιίζεη ηελ επηηπρία ηνπο. Κάπνηνη απφ ηνπο βαζηθφηεξνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ζπκβαίλεη απηφ, ζχκθσλα κε ηνλ Παπαδάθε (2007), είλαη φηη ε ζηξαηεγηθή:

 Θέηεη θαηεπζχλζεηο

 Υπνζηεξίδεη ηελ ιήςε νκνηφκνξθσλ απνθάζεσλ

 Σπληνλίδεη ηελ πξνζπάζεηα θαη ζπληνλίδεη δξαζηεξηφηεηεο

 Οξίδεη ηελ επηρείξεζε θαη ηελ ζέζε ηεο ζηνλ αληαγσληζκφ

 Μεηψλεη ηελ αβεβαηφηεηα

 Μπνξεί λα πξνζδψζεη έλα βηψζηκν αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα Δπηπιένλ, θάπνηα επηκέξνπο νθέιε ηνπ ζσζηνχ ζρεδηαζκνχ ηεο ζηξαηεγηθήο, νία ζχκθσλα κε ηνλ Steiner (1997), είλαη:

 Η αιιαγή θαηεχζπλζεο ηνπ νξγαληζκνχ θαη ε κεηαθνξά θνλδπιίσλ ζε πξαγκαηηθά ζεκαληηθνχο ηνκείο

 Η ζπιινγή θαιχηεξσλ θαη πεξηζζφηεξσλ πιεξνθνξηψλ γηα ηελ εγθπξφηεξε ιήςε απνθάζεσλ

 Η ζέζπηζε πην ξεαιηζηηθψλ, εθηθηψλ θαη απαηηεηηθψλ ζηφρσλ

 Η βειηίσζε ηεο επίγλσζεο γηα ην επκεηάβιεην νηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ Τν ζεκαληηθφηεξν φθεινο απφ ηε δεκηνπξγία ελφο ζηξαηεγηθνχ ζρεδίνπ είλαη φηη ραξάζζεη έλαλ δξφκν, ηνλ νπνίν πξέπεη λα αθνινπζήζνπκε, γηα λα θηάζνπκε ζηνλ πξνθαζνξηζκέλν ζηφρν. Με ηνλ ηξφπν απηφ δεκηνπξγείηαη κηα πην μεθάζαξε καηηά ζρεηηθά κε ηε ιεηηνπξγία ηεο επηρείξεζεο αιιά θαη κηα πην εχθνιε αλαγλψξηζε ησλ αληαγσληζηηθψλ ζπλζεθψλ.

18 1.6. Σηάδια ζηπαηηγικού ζσεδιαζμού

Γηα ηελ αλάπηπμε θαη ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ηνπ ηνπξηζκνχ, είλαη θαιφ ηφζν γηα ηνπο θνξείο ηνπ ηνπξηζκνχ φζν θαη ηηο ηνπξηζηηθέο κνλάδεο, λα εθπνλνχλ έλα επηρεηξεζηαθφ ζρέδην, κέζσ ηνπ νπνίνπ ζα εληνπηζηνχλ νη πξαγκαηηθέο αλάγθεο θαη ηα πνηνηηθά ραξαθηεξηζηηθά θαη ηαπηφρξνλα ζα πξνθχςνπλ ζηξαηεγηθέο πξνβνιήο θη πξνψζεζεο ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο.

Η δηαδηθαζία ηνπ ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ ζπλδέεηαη ζηελά κε ην ζηξαηεγηθφ management αθνχ θαζνξίδεη ηη πξέπεη λα γίλεη θαη πψο κπνξεί λα γίλεη. Η ζηξαηεγηθή δηνίθεζε κπνξεί λα εθαξκνζηεί κε δηάθνξεο ηερληθέο. Πξφθεηηαη γηα κηα κεζνδηθή δηαδηθαζία πνπ κνηάδεη κε εθείλε ηνπ ζρεδηαζκνχ – πξνγξακκαηηζκνχ. Τα ζηάδηα ηνπ είλαη:

 Καζνξηζκφο ζηφρσλ

 Φξνληθή θιηκάθσζε ησλ ζηφρσλ

 Αλαγλψξηζε ηεο θάζεο αλάπηπμεο ηεο εηαηξείαο ή πξνζδηνξηζκφο ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο ηεο επηρείξεζεο

 Καηαγξαθή κεηνλεθηεκάησλ θαη πιενλεθηεκάησλ ηεο επηρείξεζεο

 Αλάπηπμε ελαιιαθηηθψλ κεζφδσλ δξάζεο

 Δπηινγή πξνγξάκκαηνο δξάζεο

 Δθαξκνγή ζηξαηεγηθήο

 Έιεγρνο θη αμηνιφγεζε ησλ απνηειεζκάησλ (ππνινγηζκφο απνθιίζεσλ)

Ο ζηξαηεγηθφο ζρεδηαζκφο γηα ηνλ επηρεηξεκαηηθφ ηνπξηζκφ βνεζά λα απνθεχγνληαη απεηιέο θαη εκπφδηα, δεδνκέλνπ φηη νη αιιαγέο γίλνληαη πνιχ γξήγνξα θαη απξφβιεπηα. Καζνξίδεη ηα βήκαηα δξάζεο πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζνχλ νη ζηξαηεγηθνί ζηφρνη. Τν πην ζεκαληηθφ εξγαιείν ηνπ είλαη ε αλάιπζε ηνπ

19

πεξηβάιινληνο. Τν κάθξν – πεξηβάιινλ είλαη φιεο νη δπλάκεηο πνπ επεξεάδνπλ κηα νηθνλνκηθή κνλάδα. Αληηπξνζσπεχεη ηηο αιιαγέο ζην πεηξέιαην, ηελ άλνδν ησλ ηηκψλ, ηελ κεηαβνιή ησλ επηηνθίσλ, ηελ αγνξαζηηθή δχλακε ησλ θαηαλαισηψλ, ηελ πνιηηηθή αζηάζεηα, ηελ κείσζε ηνπ πιεζπζκνχ, ηελ δπλαηφηεηα λέσλ ηερλνινγηψλ πιεξνθνξίαο θαη πεξηβαιινληηθέο αιιαγέο. Σπλεπψο, κε επξείαο έλλνηα, ην καθξν- πεξηβάιινλ κηαο επηρείξεζεο είλαη ηέζζεξηο ηνκείο: ε πνιηηηθή, ε νηθνλνκία, ην θνηλσληθνπνιηηηζηηθφ πεξηβάιινλ θαη ε ηερλνινγία.

Γηα ηελ θαηαγξαθή ησλ ζηξαηεγηθψλ απαξαίηεηε είλαη ε swotanalysis. Η εθαξκνγή ηεο κεζφδνπ θξίλεη απαξαίηεηε ηε γλψζε θαη αλάιπζε ηεο θαηάζηαζεο ζπιινγήο πιεξνθνξηψλ ζρεηηθέο κε ηηο απνθάζεηο πνπ ζα ιεθζνχλ. Η αλάιπζε swotείλαη ζεκαληηθφ δηνηθεηηθφ εξγαιείν, γηαηί πξνζπαζεί λα δηαγλψζεη ηα ζεηηθά θαη αξλεηηθά ζηνηρεία κηαο επηρείξεζεο ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο επθαηξίεο θαη απεηιέο πνπ αληηκεησπίδεη ζηνλ θιάδν ηεο. Η βάζε ηεο αλάιπζεο ζηεξίδεηαη ζην φηη κηα απνηειεζκαηηθή ζηξαηεγηθή πξνζαξκφδεη ηηο εζσηεξηθέο δπλαηφηεηεο κηαο επηρείξεζεο (ζεηηθά θαη αξλεηηθά) ζην εμσηεξηθφ ηεο πεξηβάιινλ (επθαηξίεο θαη απεηιέο).

Γεληθά, ε δηαδηθαζία ηνπ ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ απαληάεη ζηα εξσηήκαηα:

 Πνπ βξηζθφκαζηε;

 Πνπ ζέινπκε λα πάκε;

 Πψο ζα πεηχρνπκε ηνπο ζηφρνπο καο;

 Πψο ζα πξνσζήζνπκε ην ηνπξηζηηθφ πξντφλ καο

20

Κεθάλαιο 2 – Ο κλάδορ ηηρ ναςηιλίαρ ζηην Ελλάδα

Οη ζαιάζζηεο κεηαθνξέο κπνξνχλ λα νξηζηνχλ σο ε πην απνηειεζκαηηθή, ζπκθέξνπζα θαη αζθαιή ιχζε γηα ηε κεηαθνξά κεγάιεο κάδαο θνξηίσλ, ρχδελ θαη ζε εκπνξεπκαηνθηβψηηα, παγθνζκίσο, θαη ζπληζηνχλ βαζηθή δξαζηεξηφηεηα γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο εχξπζκεο ιεηηνπξγίαο θαη ηελ δηεπθφιπλζε ηεο αλαπηχμεσο ηεο παγθφζκηαο νηθνλνκίαο. Παγθνζκίσο ε νηθνλνκηθή αλάπηπμε έρεη επηηεπρζεί κέζσ ησλ δηεζλψλ κεηαθνξψλ. Δηδηθφηεξα, ζχκθσλα κε ηνλ ΟΟΣΑ («Transport Οutlook», 2009), ε αμία ηνπ παγθνζκίνπ εκπνξίνπ έρεη ζήκεξα απμεζεί είθνζη θνξέο ζε ζρέζε κε ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1950, ελψ ζχκθσλα κε ηελ UNCTAD («Developments in International Seaborne Trade», 2008) νη ζαιάζζηεο κεηαθνξέο δηαθηλνχλ πεξίπνπ ην 80% ηνπ φγθνπ ηνπ δηεζλνχο εκπνξίνπ, ή ην 90% ηνπ φγθνπ ηνπ δηεζλνχο εκπνξίνπ εκπνξεπκάησλ εάλ εμαηξεζνχλ νη ελδν-επξσπατθέο ζπλαιιαγέο.

Μέζα απφ ηα αλσηέξσ απνδεηθλχεηαη φηη νη κεηαθνξέο κέζσ ζαιάζζεο ζπλερψο βειηηψλνληαη θαη δηαδξακαηίδνπλ πξσηαγσληζηηθφ ξφιν ζηελ ελνπνίεζε ησλ παγθνζκίσλ αγνξψλ.

Η ειιεληθή πνληνπφξνο λαπηηιία δηαδξακαηίδεη παξαδνζηαθά πξσηαγσληζηηθφ ξφιν ζηηο παγθφζκηεο ζαιάζζηεο κεηαθνξέο θαη παξφιεο ηηο αληημνφηεηεο θαηαθέξλεη λα δηαηεξεί ηελ εγεηηθή ζέζε ηεο ζηελ παγθφζκηα νηθνλνκηθή ζθελή κε ζπλερή αχμεζε ηεο δπλακηθφηεηαο ηνπ ειιελφθηεηνπ ζηφινπ.

Βέβαηα, ε παγθφζκηα ρξεκαηννηθνλνκηθή θξίζε ηνπ 2008-2009 είρε εμαηξεηηθά δπζκελείο επηπηψζεηο ζηελ αλάπηπμε θαη ην δηεζλέο εκπφξην θαη, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ηεξάζηηα αχμεζε ηεο πξνζθνξάο κεηαθνξηθήο δπλακηθφηεηαο (κε ηε λαππήγεζε θαη ηελ είζνδν ζηελ αγνξά ελφο κεγάινπ αξηζκνχ λέσλ επηρεηξήζεσλ θαη πινίσλ ζηελ πεξίνδν 2004-2008), έρνπλ νδεγήζεη ζε εμαηξεηηθά πςειή ππεξβάιινπζα δπλακηθφηεηα ζηνλ θιάδν ησλ ζαιάζζησλ κεηαθνξψλ απφ ην δεχηεξν εμάκελν ηνπ 2008 θαη, θαηά ζπλέπεηα, ζε θαηαθφξπθε πηψζε ησλ λαχισλ θαη ησλ εζφδσλ ησλ λαπηηιηαθψλ επηρεηξήζεσλ.

Σηελ ειιεληθή λαπηηιία κεηψζεθαλ νη θαζαξέο εηζπξάμεηο ηνπ ηζνδπγίνπ ηξερνπζψλ ζπλαιιαγψλ θαηά 34% ην 2009 ελψ είραλ απμεζεί θαηά 21% ην 2008.

21

Καη φκσο αθφκα θαη ηελ ηειεπηαία πεληαεηία, ν ειιελφθηεηνο ζηφινο έρεη κεγάινπο ξπζκνχο αλάπηπμεο θαη πνηνηηθή αλαβάζκηζε. Απνηειείηαη θαηά ην 50% πεξίπνπ απφ πινία κεηαθνξάο μεξνχ (ρχδελ) θνξηίνπ θαη θαηά 35% πεξίπνπ απφ πινία κεηαθνξάο αξγνχ πεηξειαίνπ. Τα ηειεπηαία απνηεινχλ ην 21,7% πεξίπνπ ηνπ παγθνζκίνπ ζηφινπ ζε δεμακελφπινηα. Δμίζνπ ζεκαληηθφ ζηνηρείν ησλ ηειεπηαίσλ εηψλ απνηειεί ε ζηαζεξή κείσζε ηνπ κέζνπ φξνπ ειηθίαο ησλ πινίσλ ηνπ ειιελφθηεηνπ ζηφιν. Τν 2009, ν κέζνο φξνο ειηθίαο ηνπ ειιελφθηεηνπ ζηφινπ κεηψζεθε ζηα 11,9 έηε (ελψ ηνπ παγθνζκίνπ ζηφινπ ήηαλ 12,9 έηε). Τέινο, ε ζπκβνιή ηεο ειιεληθήο λαπηηιίαο απμάλεηαη πεξηζζφηεξν φζν πεξηζζφηεξεο ειιεληθέο λαπηηιηαθέο εηαηξείεο επηιέγνπλ σο ηφπν εγθαηάζηαζεο ηνπο ηελ Διιάδα.

2.1. Έννοια ηηρ λειηοςπγικήρ διοίκηζηρ ηων ναςηιλιακών επισειπήζεων

Καηά θχξην ιφγν, ηζηνξηθά, νη Έιιελεο λαπηηθνί έρνπλ αθνινπζήζεη ηελ ίδηα δξαζηεξηφηεηα, παίξλνληαο ην εθαιηήξην θίλεηξν απφ ηελ ίδηα ηνπο ηελ νηθνγέλεηα.

Δίλαη γλσζηέο πνιιέο νηθνγέλεηεο, νη νπνίεο ζπλερίδνπλ απφ γεληά ζε γεληά λα δηνηθνχλ ηνπο ζηφινπο ηνπο καδί κε ζπγγεληθά ηνπο πξφζσπα. ¹

Φπζηθά, νη αιιαγέο ηεο επνρήο επεξεάδνπλ άκεζα θαη ηε δηνίθεζε ησλ λαπηηιηαθψλ επηρεηξήζεσλ. Η χπαξμε απζηεξψλ θαλνληζκψλ ζρεηηθά κε ζέκαηα πεξηβαιινληηθήο ζπλείδεζεο έρνπλ ζαθψο επεξεάδεη ηηο λαπηηιηαθέο εηαηξείεο λα δψζνπλ έκθαζε ζηελ ζπλερή θαηάξηηζε ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπο (εθπαίδεπζε θαη αλάπηπμε) ζε δεηήκαηα αζθάιεηαο θαη απνθπγήο ελεξγεηψλ πνπ επηβαξχλνπλ ζεκαληηθά ην πεξηβάιινλ ή πνπ εθπίπηνπλ ηεο λνκνζεζίαο θαη κπνξεί λα ηνπο θνζηίζεη ζε νηθνλνκηθέο θαη κε θπξψζεηο.

1Ξπξάθεο, Α. Δ., (2005) «Γεσγξαθηθέο ζπγθεληξψζεηο επηρεηξεκαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη λαπηηιηαθέο επηρεηξήζεηο ειιεληθψλ ζπκθεξφλησλ», Γηπισκαηηθή Δξγαζία

22

Πην ζπγθεθξηκέλα, νη θπξηφηεξεο λέεο απαηηήζεηο είλαη ε εθαξκνγή ηνπ ISM Code, νη απαηηήζεηο θαη νη θαλνληζκνί πνπ πξνέθπςαλ από ην Σπλέδξην ηνπ STCW ηνπ 1995, ε εθαξκνγή ηνπ ISO 9002, ε εθαξκνγή ηνπ Oil Pollution Act ηνπ 1990, ε εθαξκνγή λνκνζεζίαο γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ε ζπκκόξθσζε κε ηηο απαηηήζεηο ησλ θαηά ηόπνπο ιηκεληθώλ αξρώλ.

Παξάιιεια, εμαηηίαο ηεο αλάπηπμεο ηεο ηερλνινγίαο, αθόκα θαη ε ίδηα ε θαζεκεξηλή δηαρείξηζε ησλ λαπηηιηαθώλ γξαθείσλ πξνζαξκόδεηαη ζηνλ ηξόπν νξγάλσζεο θαη δηνίθεζεο κηαο ζύγρξνλεο επηρεηξεκαηηθήο κνλάδαο.

Η ιήςε απνθάζεσλ δελ ζηεξίδεηαη απιά θαη κόλν ζηελ εκπεηξία θαη ηελ δηαίζζεζε ησλ πνιπεηώλ δηνηθεηώλ, αιιά εθαξκόδνληαη πνιηηηθέο δνκεκέλεο ζηξαηεγηθήο θαη ηερληθώλ – εξγαιείσλ ηνπ κάξθεηηλγθ. Ο ζύγρξνλνο δηεπζπληήο κηαο λαπηηιηαθήο εηαηξείαο (ship manager) παξαθνινπζεί δηαξθώο ηηο αγνξέο, ελεκεξώλεηαη, βξίζθεηαη ζε εγξήγνξζε θαη ζε ζπλδπαζκό κε ηελ εκπεηξία ηνπ ζηνρεύεη ζηελ πξόιεςε ησλ επεξρόκελσλ εμειίμεσλ. Η άκεζε αληίδξαζε ζηηο αγνξέο επλνεί ηελ αμηνπνίεζε ησλ αλαδπόκελσλ επθαηξηώλ θαη ηελ κείσζε ησλ επηπηώζεσλ ησλ όπνησλ απεηιώλ, θαζώο θαη νδεγεί ζηελ θεξδνθνξία θαη ηελ αληαγσληζηηθόηεηα. Γηαηί, εηδηθά ζην εκπόξην θαη ηελ λαπηηιία, ε πξαγκαηνπνίεζε ησλ γεγνλόησλ ζην ζσζηό ρξόλν (righttiming) είλαη πξσηεύνπζαο ζεκαζίαο.

Ο πινηνθηήηεο είλαη κάλαηδεξ θαη ελδηαθέξεηαη παξάιιεια κε ηελ απόδνζε ησλ επελδύζεώλ ηνπ θαη ηελ θεξδνθνξία, γηα ηε δεκηνπξγία κηαο ζεηηθήο εηθόλαο ηε επηρείξεζεο ηνπ πξνο ηα έμσ, δειαδή, ηελ δεκόζηα εηθόλα ηνπ. Η εηαηξηθή θνηλσληθή επζύλε, (corporateethics) πνπ απνηειεί ηελ λέα ηάζε ηεο επνρήο θαη ε δηνίθεζε νιηθήο πνηόηεηαο (TQM–

TotalQualityManagement) απνηεινύλ θαζνξηζηηθά ζπζηαηηθά γηα ηελ επηηπρεκέλε πνξεία κηαο λαπηηιηαθήο επηρείξεζεο. Βάζεη θαη ηεο βηβιηνγξαθίαο, ν θιάδνο ηεο λαπηηιίαο είλαη ν πιένλ highly regulated. ²[6]

Δπηπιένλ, νη πξόζθαηεο αιιαγέο θαη εμειίμεηο ζηνλ ηερλνινγηθό θιάδν, ε αλάπηπμε ηεο πιεξνθνξηθήο θαη ησλ δηθηύσλ, νη ζύγρξνλεο ηειεπηθνηλσλίεο, ηα ζύγρξνλα πιηθά θαη κπνγηέο θαζώο θαη ε «πξάζηλε»

ηερλνινγία αιιάδνπλ ηειείσο ηελ θηινζνθία πνπ αθνινπζνύζαλ παιαηόηεξα

2Σαξξήο, Γ., (2006) άξζξν ζηελ Οηθνλνκηθή Ναπηηιηαθή, Ννέκβξηνο

23

νη λαπηηιηαθέο. Δίλαη κείδνλνο ζεκαζίαο ε αλάγθε γηα πηνζέηεζε θαη αθνκνίσζε ησλ λέσλ ηξόπσλ δηαρείξηζεο, γηαηί δηαθνξεηηθά ε επηβίσζε ησλ λαπηηιηαθώλ εηαηξεηώλ είλαη δύζθνιε θαη δπζνίσλε. Οη παιαηόηεξεο εηαηξείεο πνπ είραλ ηδξπζεί θαη ιεηηνπξγνύζαλ ππό ηηο νδεγίεο πινηάξρσλ, νη νπνίνη είραλ «βγεη από ηελ ζάιαζζα» θαη είραλ άιιε λννηξνπία πεξί ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ πινίσλ θαη ηνπ κέιινληνο ησλ πινίσλ, είραλ ζεκαληηθέο δπζθνιίεο λα αληαπνθξηζνύλ ζηηο πξνθιήζεηο ησλ θαηξώλ, κε απνηέιεζκα λα πξνρσξήζνπλ ζηελ ζηειέρσζε ηνπο από άηνκα κε ηερλνθεληξηθέο αληηιήςεηο.

Γηαηί, ε θαηάιιειε δηαρείξηζε γίλεηαη από άηνκα πνπ έρνπλ ηόζν ηελ πξαθηηθή γλώζε ηεο λαπηηιίαο, αιιά είλαη άκεζε ε αλάγθε θαη γηα άηνκα πνπ μέξνπλ λα ρξεζηκνπνηνύλ ηα ζύγρξνλα εξγαιεία δηνίθεζεο. Σπλεπώο, ε ζύγρξνλε δηαρείξηζε ησλ λαπηηιηαθώλ επηρεηξήζεσλ ζηεξίδεηαη πιένλ ζηα εμειηγκέλα θαη δηεζλή πξόηππα θαη ζηα ηερλννηθνλνκηθά θξηηήξηα πνπ επηβάινπλ νη επνρέο.

Σαλ ραξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα, ζα αλαθεξζνύλ νξηζκέλεο εηαηξείεο ζηηο νπνίεο έρνπλ ιάβεη ρώξα αλάινγεο αιιαγέο θαη νη νπνίεο θαηαθέξλνπλ λα είλαη πεηπρεκέλεο. Οη Tsakos, Eletson, RoxanaShipping, Magna, Chadris, OSG θαη TEO Shipping, είλαη κεξηθνί από ηνπο λαπηηιηαθνύο νξγαληζκνύο πνπ θηλνύληαη πξνο ηε θαηεύζπλζε δεκηνπξγίαο ζύγρξνλσλ δνκώλ δηνίθεζεο. ³

Γηα ηελ απνηειεζκαηηθή δηνίθεζε λαπηηιηαθήο εηαηξείαο, νη ελδνεηαηξηθέο δξαζηεξηόηεηεο έρνπλ δηακνηξαζηεί ζε θαηάιιεια δηακνξθσκέλα ηκήκαηα. Σε γεληθέο γξακκέο, ηα ζεκαληηθόηεξα ηκήκαηα κηαο λαπηηιηαθήο εηαηξίαο είλαη:

 ην Τερληθό ηκήκα, ή Technical,

 ην ηκήκα Λεηηνπξγίαο ή Operations,

 ην ηκήκα Ναπιώζεσλ ή Chartering,

 ην ηκήκα Πιεξσκάησλ,

 ην ηκήκα Αγνξώλ ή Purchasing,

 ην Λνγηζηήξην θαη

 ην ηκήκα SafetyandQuality (εμαηηίαο ηεο αλάγθεο γηα εηζαγσγήο ησλ λέσλ θαλνληζκώλ)

3Μηραιέηνο, Ι., Διιεληθή Ναπηηιία: Η Διιεληθή Πξσηνπνξία ηνπ 21^νπ Αηψλα

24

Αλάινγα κε ην κέγεζνο ηεο εηαηξείαο, δειαδή ηνλ αξηζκό ησλ πινίσλ πνπ δηαζέηεη θαη θαηά άκεζε ζπλέπεηα θαη ζπλάξηεζε ηνπ πξνζσπηθνύ πνπ δηαζέηεη, ηα ηκήκαηα απηά αλαιακβάλνπλ ηε δηεθπεξαίσζε ησλ δηαθόξσλ εξγαζηώλ πνπ απαηηεί ε ζπληήξεζε θαη ιεηηνπξγία ησλ πινίσλ θαη επηβάινπλ νη δηεζλείο θαη εζληθνί θαλνληζκνί. Έηζη, ζηηο κηθξέο εηαηξίεο κε ιίγν πξνζσπηθό, ππάξρνπλ ιηγόηεξα ηκήκαηα πνπ αλαιακβάλνπλ πιήζνο δξαζηεξηνηήησλ, πνιιέο θνξέο δε πξνζσπηθό ελόο ηκήκαηνο αζρνιείηαη κε εξγαζίεο ελόο άιινπ. Οη εξγαδόκελνη, δειαδή, ζηηο κηθξέο λαπηηιηαθέο αζρνινύληαη ιίγν κε όια ηα θαζήθνληα θαη γλσξίδνπλ ζρεδόλ από όια. Όζν απμάλεηαη ην κέγεζνο, ηα θαζήθνληα ηνπ πξνζσπηθνύ είλαη πην μεθάζαξα θαη ζπγθεθξηκέλα θαη νη ξόινη γίλνληαη πην δηαθξηηνί.

Τν πην ζεκαληηθό γηα ηελ επηηπρεκέλε δηαρείξηζε είλαη ε ζπλερήο θαη θαιή επηθνηλσλία κεηαμύ ησλ εξγαδνκέλσλ ησλ δηαθόξσλ ηκεκάησλ ώζηε λα ιακβάλνληαη άκεζα θαη ζσζηά νη επηρεηξεκαηηθέο απνθάζεηο.

2.2. Οι πποκλήζειρ ηηρ εποσήρ ζηη λειηοςπγική διοίκηζη ηων ναςηιλιακών επισειπήζεων

Αδηακθηζβήηεηα, ε λαπηηιία είλαη κηα πνιχ ζεκαληηθή νηθνλνκηθή δχλακε, ε νπνία έρεη λα αληηκεησπίζεη θάπνηεο πξνθιήζεηο. Τελ ζεκεξηλή πεξίνδν, ηα θχξηα πξνβιήκαηα εζηίαζεο ηεο πξνζνρήο είλαη ε ρξεκαηνδόηεζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ, ε νηθνλνκηθή θξίζε, νη θξαηηθέο πνιηηηθέο, ην θνξνινγηθό θαη λνκηθό πιαίζην, ε εθπαίδεπζε ηνπ εξγαηηθνύ δπλακηθνύ θαη θπξίσο ησλ αλσηέξσλ ζηειερώλ, θαζώο θη ε επηρεηξεκαηηθή δηαδνρή.

2.2.1. Πιέζειρ εξαιηίαρ ηηρ κπίζηρ

25

Η δπζρεξήο νηθνλνκηθή θαηάζηαζε επεξεάδεη ζαθψο ηελ ιεηηνπξγηθή δηαρείξηζε ησλ λαπηηιηαθψλ επηρεηξήζεσλ. Η κείσζε ησλ εηζνδεκάησλ, ε έιιεηςε ξεπζηφηεηαο, ε κεησκέλε εκπηζηνζχλε ζηελ αγνξά, ε έληνλε δπζαξέζθεηα θαη φια ηα γεγνλφηα πνπ επηθέξεη κηα βαζεηά θξίζε είλαη ινγηθφ φηη επηδξνχλ αξλεηηθά. Οη λαπηηιηαθέο επηρεηξήζεηο γηα λα θαηαθέξνπλ λα δηαηεξήζνπλ ζεηηθά νηθνλνκηθά απνηειέζκαηα θαη λα αληαπνθξηζνχλ ζηαζεξά ζηηο ππνρξεψζεηο ηνπ πξέπεη λα θαηαθέξνπλ λα κεηψζνπλ ηα ιεηηνπξγηθά ηνπο έμνδα, λα πεηχρνπλ θαιχηεξεο ζπλεξγαζίεο κε ηνπο πξνκεζεπηέο ηνπο, λα αλαδηαξζξψζνπλ θάπνηεο απφ ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπο θαη λα θάλνπλ πξνζερηηθέο θηλήζεηο.

Η ζπλερήο άλνδνο ηεο ηηκήο ησλ θαπζίκσλ ζαθψο θαη επηδξά ζεκαληηθά ζην θφζηνο ησλ λαπηηιηαθψλ επηρεηξήζεσλ, θαζψο θαη απνηειεί απεηιή γηα ηνλ θιάδν θαη επεξεάδεη ην θφζηνο ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ. Γεληθά, είλαη ινγηθφ λα αληηκεησπίδεη πνιιέο δπζθνιίεο ε λαπηηιία ζε κηα ηφζν εχζξαπζηε πεξίνδν, φπνπ φιεο νη επηρεηξήζεηο παξαπαίνπλ, αιιά έρεη απνδείμεη φηη κπνξεί λα ηα θαηαθέξεη θαη λα εμειίζζεηαη.

2.2.2. Πιέζειρ εξαιηίαρ ηος θοπολογικού ζςζηήμαηορ

Μηα άιιε πνιχ ζεκαληηθή πξφθιεζε πνπ αληηκεησπίδνπλ νη λαπηηιηαθέο επηρεηξήζεηο εμίζνπ κε ηηο ππφινηπεο ειιεληθέο επηρεηξήζεηο, είλαη ην θνξνινγηθφ ζχζηεκα. Απφ ηελ κηα, επηβάιινληαη πνιχ πςεινί θφξνη θαη απφ ηελ άιιε αιιάδνπλ ζπλερψο νη θνξνινγηθνί ζπληειεζηέο.

Η θαηάζηαζε απηή θπζηθά δελ είλαη άγλσζηε γηα ηνλ επηρεηξεκαηηθφ θφζκν ηεο λαπηηιίαο, φκσο ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ νηθνλνκηθή θξίζε, γίλεηαη αθφκα πην νδπλεξή. Γηα λα κπνξέζνπλ, λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο θνξνινγηθέο ηνπο ππνρξεψζεηο, αλαγθάδνληαη λα κεηαθπινχλ ην βάξνο ζηνπο θαηαλαισηέο, απμάλνληαο ηηο ηηκέο ησλ λαχισλ. Κάηη ηέηνην, φκσο ηελ παξνχζα ζηηγκή, κεηψλεη αθφκα πεξηζζφηεξν ηελ δήηεζε γηα ππεξεζίεο θαη επηβαξχλεη ηειηθά αθφκα πεξηζζφηεξν ηελ δηνίθεζε ησλ λαπηηιηαθψλ εηαηξεηψλ.

26

2.2.3. Πιέζειρ εξαιηίαρ ηηρ αζηάθειαρ ηος ελληνικού πεπιβάλλονηορ

Δλ ζπλερεία, εθηφο απφ ηνπο πξνεγνχκελνπο δπν παξάγνληεο, ε γεληθφηεξε θαηάζηαζε ηνπ ειιεληθνχ πεξηβάιινληνο, ηα ηειεπηαία ρξφληα είλαη αληηθίλεηξν γηα ηελ ζσζηή δηαρείξηζε ησλ λαπηηιηαθψλ εηαηξεηψλ. Υπάξρεη κηα ηξνκεξή αβεβαηφηεηα ζην πνιηηηθφ ζθεληθφ, ηελ νηθνλνκηθή πνιηηηθή, ην λνκηθφ θαη ζεζκηθφ πιαίζην. Όια απηά ζπλζέηνπλ έλα πνιχ πεξίπινθν πεξηβάιινλ γηα λα κπνξέζεη λα αλαπηπρζεί θαηαιιήισο ε νπνηαδήπνηε επηρείξεζε θαη πνιχ πεξηζζφηεξν ν λαπηηιηαθφο ηνκέαο, πνπ ζρεηίδεηαη άκεζα κε ηηο πνιηηηθέο πνπ αθνινπζεί ε θάζε ρψξα θαη ηελ νπνία εθπξνζσπεί θαη ζηηο πξνο ηα έμσ ζρέζεηο.

Δπίζεο, ν θφβνο ησλ ηξνκνθξαηηθψλ ελεξγεηψλ εμαθνινπζεί πάληνηε λα ππάξρεη ζηνλ γεληθφηεξν θιάδν ησλ κεηαθνξψλ, ελψ απεηιή απνηεινχλ θαη νη δηεζλείο νηθνλνκηθέο – γεσπνιηηηθέο επηξξνέο ζηελ θίλεζε επηβαηψλ θαη εκπνξεπκάησλ (ζρέζεηο ηεο Διιάδαο κε ηηο γεηηνληθέο ηεο ρψξεο θιπ.). Πηζαλέο απεξγηαθέο θηλεηνπνηήζεηο απφ ηα πιεξψκαηα ησλ πινίσλ θαη ηνπο ιηκεληθνχο εξγάηεο, απνηεινχλ πάληα απεηιή γηα ηνλ θιάδν ηδηαίηεξα φηαλ απηέο πινπνηνχληαη θαηά ηηο πεξηφδνπο απμεκέλεο θίλεζεο. Τέινο, ε απειεπζέξσζε ησλ ζαιάζζησλ ελδνκεηαθνξψλ θαζίζηαηαη απεηιή γηα ηελ ειιεληθή αθηνπινΐα απφ ηε ζηηγκή πνπ μέλεο εηαηξείεο ζα απνθαζίζνπλ λα δξαζηεξηνπνηεζνχλ ζηηο ειιεληθέο ζάιαζζεο.

Όια απηά πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε θαηά ηνλ πξνγξακκαηηζκφ ησλ δξαζηεξηνηήησλ ησλ λαπηηιηαθψλ επηρεηξήζεσλ θαη λα ππάξρεη θαη έλα πεξηζψξην αζθαιείαο ζηηο πξνβιέςεηο, έηζη ψζηε λα επηηπγράλεηαη ε πξνγξακκαηηζζείζα δηαρείξηζε.

27

2.2.4. Πιέζειρ εξαιηίαρ ηος παγκόζμιος ανηαγωνιζμού

Σηε ζεκεξηλή ιεγφκελε «δηαδηθαζία παγθνζκηνπνίεζεο» έλαο θιάδνο ηεο νηθνλνκίαο ν νπνίνο έρεη ηα απαξαίηεηα ερέγγπα λα επηβηώζεη θαη λα δηαθξηζεί είλαη ν λαπηηιηαθόο. Μία ζύγρξνλε επηρείξεζε ηεο ζάιαζζαο έρεη παγθόζκηα αθηηλνβνιία ιόγσ ηεο θύζεσο ηνπ αληηθεηκέλνπ εξγαζηώλ πνπ πεξηιακβάλεη λαππεγήζεηο ζηελ Αλαηνιηθή Αζία, ρξεκαηνδόηεζε από ηε Βόξεην Δπξώπε θαη δηαρείξηζε από ηελ Διιάδα. Σπλεπώο δελ πξέπεη λα αλακέλεηαη απαηζηόδνμε πξννπηηθή γηα ηηο Διιεληθέο εηαηξείεο. Βεβαίσο ν αδπζώπεηνο αληαγσληζκόο, ελδέρεηαη λα επηθέξεη αλαθαηαηάμεηο ζηνπο θόιπνπο ησλ ζεκεξηλώλ νξγαληζκώλ. Οη πξνθιήζεηο ζπλεπώο είλαη κεγάιεο θαη είλαη πιένλ ηνπ βέβαην όηη ζηελ πεξίπησζε ηεο Διιάδνο ε λαπηηιία ζα πξνζειθύζεη θαη λένπο επηρεηξεκαηίεο νη νπνίνη πξνζδνθνύλ παγθόζκηα αλαγλώξηζε θαη δηαζέηνπλ ηα πιενλεθηήκαηα απηά πνπ είλαη ηθαλά γηα ηελ πξόνδν ηνπο.

Γηαρξνληθά άιισζηε, αλεμαηξέησο ησλ εζσηεξηθώλ ζπλζεθώλ, κία επηρεηξεκαηηθή κεηνλόηεηα εθεύξηζθε ηε δίνδν λα αλνίμεη ηα θηεξά ηεο θαη λα δηαθξηζεί καθξηά από ηελ ελ πνιινίο κίδεξε θαηάζηαζε ζην Διιεληθό επηρεηξεκαηηθό πεξηβάιινλ. Δάλ θάηη κπνξεί λα ζεσξείηαη βέβαην θαη ζηνλ αηώλα πνπ δηαλύνπκε , είλαη όηη θάηη αλάινγν ζα ζπκβεί θαη ηώξα. Μηα ελαξγέζηεξε ελαζρόιεζε λέσλ ππνςεθίσλ επηρεηξεκαηηώλ κε ην λαπηηιηαθό ρώξν είλαη κία αξθνύλησο αηζηόδνμε πξόβιεςε γηα ηα ακέζσο επόκελα έηε.

Σην ρψξν ηεο λαπηηιίαο, ε παγθνζκηνπνίεζε απνδίδεηαη ζηελ αλάπηπμε ηνπ ζεζκνχ ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ δηνίθεζεο πινίσλ πξνο ηνπο πινηνθηήηεο πνπ δελ δηνηθνχλ ηα πινία ηνπο πξνζσπηθά νη ίδηνη γηα δηάθνξεο αηηίεο. Η παγθνζκηνπνίεζε ηεο λαπηηιίαο είλαη θαηλφκελν ησλ αξρψλ ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1970 θαη νθείιεηαη ζην ζεζκφ ηνπ shipmanagement, αιιά ε βαζχηεξε αηηία είλαη ε εμεχξεζε ή πξαγκαηνπνίεζε ηεο ειαρηζηνπνίεζεο ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο κέζσ ηνπ εληνπηζκνχ επζπλψλ ησλ ζπληειεζηψλ παξαγσγήο.

Η πνξεία ηεο ειιελφθηεηεο λαπηηιίαο ήηαλ θαη είλαη δηαθνξεηηθή απφ ηελ πνξεία ηεο παγθφζκηαο λαπηηιίαο, δηφηη:

 Πξνο ηεο ηερλνγλσζία, ππήξμε θαζαξά ειιεληθή.

28

 Πξνο ηηο ζεκαίεο είρε κηα πνξεία κε δηαθπκάλζεηο.

 Πξνο ηε ρξεκαηνδφηεζε θαη ηελ εμεχξεζε θνξηίσλ ήηαλ ζρεδφλ πάληνηε δηεζλήο.

 Πξνο ηα πιεξψκαηα ππήξμε θαηά ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ (60%) ειιεληθή.

 Πξνο ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ππήξμε πξψηε.

 Πξνο ηελ αλάζεζε ηεο δηνίθεζεο ζε εηαηξείεο shipmanagement ππήξμε ηειεπηαία.

 Η ηαχηηζε ηδηνθηεζίαο θαη management ππήξμε ζηα ίδηα πξφζσπα.

Δπνκέλσο, ζηεξείηαη ην ζηνηρείν ηεο παγθνζκηνπνίεζεο. Όκσο, κεηά ηελ απειεπζέξσζε ηνπ ηνκέα ησλ ζαιαζζίσλ ελδνκεηαθνξψλ (άξζε ηνπ cabotage) ζηα πιαίζηα ηεο αξρήο ηεο ειεχζεξεο θπθινθνξίαο ησλ ππεξεζηψλ θαη ζηηο ζαιάζζηεο κεηαθνξέο κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δ.Δ., επηηξέπεηαη ζε νπνηαδήπνηε εηαηξεία κε έδξα ηελ Δ.Δ. λα δξνκνινγήζεη πινία θαη ζηηο ειιεληθέο ζάιαζζεο. Μπξνζηά ζε απηή ηελ εμέιημε, αξθεηέο ειιεληθέο αθηνπιντθέο επηρεηξήζεηο, εθκεηαιιεπφκελεο θαη ηελ πεξίνδν ράξηηνο πνπ ίζρπζε εηδηθά γηα ηελ Διιάδα, επηηάρπλαλ ηα επελδπηηθά ηνπο πξνγξάκκαηα θαη πξνρψξεζαλ ζηνλ εθζπγρξνληζκφ θαη ηελ αλαλέσζε ην ζηφινπ ηνπο πξνθεηκέλνπ κέζσ ηεο αλαβάζκηζεο ησλ παξερφκελσλ απφ κέξνπο ηνπο ππεξεζηψλ λα είλαη ζε ζέζε λα αληαγσληζηνχλ επάμηα νπνηαδήπνηε μέλε εηαηξεία απνθαζίζεη λα δξαζηεξηνπνηεζεί ζηηο ειιεληθέο ζάιαζζεο. ⁴[8]

Φαίλεηαη ινηπφλ φηη ν δηεζλήο αληαγσληζκφο έρεη ηφζν ηα ζεηηθά ηνπ φζν θαη ηα αξλεηηθά ηνπ. Φαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα πίεζεο απνηειεί ε ππνρξεσηηθή ρξήζε λαπηηιηαθψλ θαπζίκσλ κε ρακειή πεξηεθηηθφηεηα ζε ζείν (γηα ηα επηβαηηθά πινία ηαθηηθψλ δξνκνινγίσλ) ην θφζηνο ησλ νπνίσλ είλαη πςειφηεξν απφ ηα ζπκβαηηθά θαχζηκα. Απεηιή επίζεο απνηειεί σο έλα βαζκφ θαη ε πςειή ηζνηηκία κεηαμχ Δπξψ θαη Γνιαξίνπ ηδηαίηεξα γηα ην κέγεζνο ηνπ εηζεξρφκελνπ εθηφο ηεο Δ.Δ. ηνπξηζκνχ. Η κεξηθή απειεπζέξσζε ησλ δξνκνινγίσλ θαη ησλ λαχισλ, αλ θαη δίλεη ηελ επθαηξία ζηηο εηαηξείεο ηνπ θιάδνπ λα δηεθδηθνχλ νπνηεζδήπνηε γξακκέο, κπνξεί λα νδεγεί ζε

4ICAP, (2008) «Κιαδηθή κειέηε – Διιεληθή επηβαηεγφο λαπηηιία», Αζήλα, Απξίιηνο.

29

δπλεηηθή απψιεηα θάπνησλ άιισλ γξακκψλ πνπ έσο ηφηε ζεσξνχληαλ εμαζθαιηζκέλεο.

2.2.5. Πιέζειρ για ζςνεσή εκπαίδεςζη και ανάπηςξη

Η έιιεηςε ζηειερψλ πνπ ζα επαλδξψζνπλ ηνπο Διιεληθνχο ζηόινπο έρεη γίλεη πιένλ εκθαλήο. Πξόζθαηεο δειώζεηο ππεπζύλσλ ηνπ λαπηηιηαθνύ ρώξνπ όπσο θαη επηζεκάλζεηο θαηά ηα «Πνζεηδώληα 2006» ππνγξακκίδνπλ ηελ έιιεηςε ζηειερώλ ζε παλεπξσπατθό επίπεδν ζε 45,000. Η αλάπηπμε ηεο Διιεληθήο λαπηηιίαο ζπληαπηίδεηαη κε ηε λαπηνζύλε ησλ Διιήλσλ, ησλ νπνίσλ εκπηζηεύεηαη πην εύθνια, εμαηηίαο ηεο θνηλήο θαηαγσγήο, ηεο θνηλήο γιώζζαο, ησλ θνηλώλ πνιηηηζηηθώλ δεζκώλ θαη ηεο θνηλήο εθπαίδεπζεο.

Η κε επαξθήο επάλδξσζε ησλ πινίσλ ελδέρεηαη λα πξνθαιέζεη αθελόο ηελ έμνδν νξηζκέλσλ πινηνθηεηώλ από απηό ην θιάδν θαη αθεηέξνπ ηε πνηνηηθή κείσζε ησλ απαηηήζεσλ εθ κέξνπο ησλ εηαηξεηώλ κε απνηειέζκαηα θάζε άιιν παξά ζεηηθά. Δπίζεο, ε πνιηηηθή πξόζιεςεο εξγαδνκέλσλ κε ειιεληθήο θαηαγσγήο είλαη ζρεδόλ ν θαλόλαο, απιά ην ζέκα είλαη λα κπνξεί λα γίλεη θαηάιιειε εθπαίδεπζε ηνπο ώζηε λα αληαπνθξηζνύλ ζηα ζπκθέξνληα ησλ ειιεληθώλ λαπηηιηαθώλ. Σε απηό ην ζεκείν, ζεκαληηθό ξόιν ζα παίμεη ε δηνίθεζε, όπνπ ζα πξέπεη λα είλαη πνιύ πξνζεθηηθή κε ηελ πξόζιεςε θαη λα παξέρεη ηελ θαηάιιειε εθπαίδεπζε ζε θάζε ηκήκα ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο. Οη επηρεηξεκαηηθέο πξσηνβνπιίεο ζρεηηθά κε ηα ζέκαηα πξνζέιθπζεο εξγαδνκέλσλ είλαη πνιύ ζεκαληηθέο. (Recruitment-θαη training ησλ λαπηηιηαθώλ εηαηξεηώλ)

30

2.2.6. Πιέζειρ για ηην επισειπημαηική διαδοσή

Τν ηειεπηαίν δήηεκα πνπ άπηεηαη ησλ αλεζπρηψλ ηνπ λαπηηιηαθνχ θφζκνπ είλαη απηό ηεο επηρεηξεκαηηθήο δηαδνρήο. Οη ζεκεξηλνί λαπηηιηαθνί νίθνη αλήθνπλ ζηε «κεηαπνιεκηθή γελεά» – ε νπνία αλαπόδξαζηα ζα πξέπεη λα κεηαβηβάζεη ηελ επηρείξεζε θαη θπξίσο ην Modus Operandi θαη ζηηο λεόηεξεο γεληέο. Πξόθεηηαη γηα κία δηαδηθαζία εμαηξεηηθά πεξίπινθε ζηελ νπνία ν ηερλνθξαηηθόο παξάγσλ είλαη ν πιένλ ειάρηζηνο. Σπλαηζζεκαηηθνί, θνηλσληθνί θαη πξνζσπηθνί παξάγνληεο είλαη απηνί νη νπνίνη ζα παίμνπλ ην θαηαιπηηθό ξόιν γηα ηελ επηηπρία ε κε ηεο δηαδνρήο ε νπνία επηπιένλ είλαη βέβαην όηη ζα πξνθαιέζεη αμηνζεκείσηεο αιιαγέο ζην ζεκεξηλό λαπηηιηαθό επηρεηξεκαηηθό πξνζθήλην.