• Nenhum resultado encontrado

Opieka i wychowanie - Instytut Badań Edukacyjnych

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2023

Share "Opieka i wychowanie - Instytut Badań Edukacyjnych"

Copied!
64
0
0

Texto

Publikacja przygotowana w ramach projektu systemowego: Badania jakości i efektywności kształcenia oraz instytucjonalizacji potencjału badawczego współfinansowanego przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego i realizowanego przez Instytut Pedagogiczny. Odnalezienie się w grupie rówieśniczej, bycie akceptowanym i lubianym jest dla dziecka sygnałem, który pozwala mu budować pozytywny obraz siebie w oczach siebie i innych oraz prawidłowo funkcjonować w świecie społecznym. Wsparcie rodziców i innych dorosłych, którzy dostrzegają rodzącą się autonomię myślenia i działania dziecka, a jednocześnie dają mu poczucie bezpieczeństwa, ma kluczowe znaczenie dla jego prawidłowego rozwoju i wychowania.

Ponadto celem edukacyjnym jest budowanie satysfakcjonujących kontaktów społecznych, podejmowanie różnych ról i zdobywanie uznania w oczach rówieśników. Dziecko w wieku 8–12 lat usilnie dąży do zdobycia poczucia własnej kompetencji i wypracowania pozytywnego obrazu siebie. Dzieje się to poprzez doskonalenie podstawowych kompetencji – szkolnych (czytanie, pisanie, liczenie) i społecznych (współpraca, odpowiedzialność, znajomość reguł i zasad moralnych) oraz stopniowe uwalnianie się od rodziców, tj. czyniąc starania.

Rysunek 1. Obszary wyłaniania celów opieki i wychowania dziecka w wieku 8–12 lat.
Rysunek 1. Obszary wyłaniania celów opieki i wychowania dziecka w wieku 8–12 lat.

W poszukiwaniu tożsamości grupowej

Przyjaciele i współpracownicy, z którymi dziecko ma kontakt, stają się niezastąpionym źródłem wspólnych doświadczeń, wspieranych przez organizowaną przez szkołę pracę zespołową. Dziecko spędza z nimi czas w szkole i chętnie utrzymuje te kontakty nawet poza szkołą, ale oczywiście ciągle nawiązuje nowe. Dla kształtowania się obrazu siebie dziecka niezwykle ważna jest opinia rówieśników, którzy stają się punktem odniesienia dla przeżywanych sukcesów i porażek.

Kontakty z rówieśnikami sprzyjają rozwijaniu umiejętności współpracy, przełamywaniu typowego dla wieku egocentryzmu, nauce uwzględniania różnych punktów widzenia, rozwijaniu zdolności negocjacyjnych, poszerzaniu umiejętności rozwiązywania konfliktów, przyjmowaniu różnych ról (również jako lider), rozwijaniu umiejętności nieść pomoc - cy wreszcie - budowanie i wzmacnianie pozytywnej samooceny.

Rysunek 3. Środkowy wiek szkolny jako okres przejściowy między dzieciństwem a dorastaniem.
Rysunek 3. Środkowy wiek szkolny jako okres przejściowy między dzieciństwem a dorastaniem.

NAJWAŻNIEJSZE…

Główne zadania rozwojowe w  środkowym okresie wieku szkolnego, czyli w wieku 8/9–11/12 lat, to: doskonalenie sprawności szkolnych i społecznych

Istotną kwestią na tym etapie jest rozwijanie kompetencji moralnych przy jednoczesnym wspieraniu postępującej niezależności dziecka/nastolatka

Cele wychowania dziecka wiążą się głównie z  rozwijaniem i  utrwalaniem poczucia kompetencji na drodze budowania zadowalających kontaktów

Rozdział

Pułapki opieki i wychowania u końca dzieciństwa

  • Wprowadzenie, czyli o pułapkach pseudowychowania w rodzinie i w szkole
  • Moralność i autorytet rodziców a wymagania stawiane dziecku
  • nauka – zamiast podtrzymywania przyjemności uczenia się i  przekazu
  • obowiązki domowe – zamiast stopniowego wdrażania w  obowiązkowość i odpowiedzialność pojawia się przeciążenie obowiązkami typu: pomoc przy
  • zajęcia dodatkowe – zamiast wspierania w rozwoju poprzez tworzenie szansy wyboru jednej/dwóch propozycji i pozostawienia możliwości nawiązywania
    • Początki wyzwalania się od rodziców Pomocą w uniezależnieniu się od rodziców, któ-
    • Klimat emocjonalny w szkole
    • Fikcja wychowawcza w szkole
    • Indywidualizacja oddziaływań wychowawczych

Od tego momentu autorytet dorosłego może zostać odrzucony, chociaż jego autorytet nie zawsze traci swoją moc. Aby wspierać dziecko we wspólnej lub samodzielnej pracy, środowisko wychowawcze musi przede wszystkim umożliwiać kontakt z rówieśnikami i zapewniać optymalne warunki do zdobywania wiedzy. Analiza danych HBSC (2002) dla trzynasto- i piętnastolatków w Polsce potwierdza istnienie związku między postrzeganiem środowiska psychospołecznego szkoły a zachowaniami ryzykownymi uczniów.

Przykładem jest Character Education Partnership, którego liderzy wspierają szkoły chcące zmieniać kulturę i klimat, aby wspierać i wzmacniać podstawowe wartości. Szkoła ma wypracowane definicje wartości i umie je wyrażać w obserwowalnych zachowaniach, a jej pracownicy, uczniowie i rodzice z łatwością identyfikują je jako ważne i łatwo rozpoznawalne cechy szkoły. Szkoła podchodzi do kształtowania postaw holistycznie – uczniowie mają rozumieć, z czego składa się dana wartość, a uczą się tych wartości poprzez rozwijanie empatii i działanie na ich podstawie, a szkoła stwarza warunki do podejmowania takich działań.

Szkoła tworzy wspólnotę – mikrokosmos społeczeństwa obywatelskiego: rozwija troskliwe relacje między nauczycielami a uczniami, między uczniami, pracownikami szkoły i rodzinami uczniów. Szkoła oferuje program nauczania, który uwzględnia wszystkich uczniów i rozwija ich charakter oraz umożliwia im odniesienie sukcesu. Szkoła rozwija w uczniach motywację wewnętrzną, związaną z szacunkiem dla innych, a nie podyktowaną strachem przed karą lub nagrodą.

Personel szkoły to etyczna, ucząca się społeczność, która dzieli odpowiedzialność za pielęgnowanie relacji i przestrzeganie wartości, których nauczają. Szkoła regularnie ocenia swój klimat i kulturę, a także pracę swoich pracowników jako pedagogów oraz stopień, w jakim uczniowie wyrażają poglądy, które uważają za stosowne. Skutki manipulacji pedagogicznej to: kształtowanie się postaw konformistycznych uczniów, utrata samodzielności myślenia i działania, anomia moralna.

Unikaj osądzających zwrotów, takich jak „Czy nie mogłeś mi tego wcześniej powiedzieć?”, „Dlaczego do tego dopuściłeś?” itp.

Rysunek 4. Środowisko wychowawcze środkowego wieku szkolnego.
Rysunek 4. Środowisko wychowawcze środkowego wieku szkolnego.

12 zasad prowadzenia

Nie obiecuj zachowania poufności, zwłaszcza gdy rozmowa dotyczy sytuacji zagrażających zdrowiu, życiu i bezpieczeństwu ucznia; jeśli rozmowa zejdzie na inne tematy, warto zapewnić kursanta o swojej dyskrecji i jej zachować.

Dziecko powoli zaczyna wyzwalać się spod władzy i  kontroli rodziców, szukając jednocześnie potwierdzenia swoich możliwości,

Nauczyciel jako osoba znacząca powinien dbać o  sprzyjające relacje z  uczniami, budować dobry klimat współpracy w  szkole i  klasie,

Zadania rodziców i innych dorosłych jako wychowawców

Wprowadzenie, czyli o samodzielności i pomocy

Rola i zadania rodziców

Wychowywanie dziecka w domu i uczestnictwo w życiu szkoły to dwa bieguny zaangażowania rodzicielskiego, rozumianego jako angażowanie własnych dzieci, kontakt z rodzicami innych dzieci oraz kontakt ze szkołą. W życie szkoły wkracza jednak wszystko, począwszy od obecności rodzica na zawodach sportowych, poprzez udział w spotkaniach/zaproszeniach, aż po ukończenie specjalistycznych kursów mających na celu zwiększenie świadomości pedagogicznej rodziców.

Wychowanie ku odpowiedzialności

Badania podłużne wykazały największe kompetencje społeczne u dzieci narażonych na spójny autorytatywny styl od najmłodszych lat.

Rodzicielskie zaangażowanie

Rola i zadania nauczycieli i wychowawców

Ważnym momentem jest przejście do wyższego etapu edukacji, czyli klas IV–VI szkoły podstawowej. W momencie rozpoczęcia nauki w klasie IV dziecko ponownie staje przed zadaniem odkrycia zasad, norm, zasad klasowych i ogólnych zasad relacji międzyludzkich, różnych na każdej lekcji, z każdym nauczycielem, ale jednak spójnych kulturowo i społecznie. Wchodzi w interakcję ze swoimi studentami (poziom interpersonalny), uruchamia procesy grupowe (poziom grupowy), wpływa na klimat w instytucji, w której pracuje (poziom instytucjonalny i organizacyjny).

Dlatego też styl działania nauczyciela pociąga za sobą zawsze nie tylko określone, specyficzne efekty dydaktyczne, ale także wychowawcze i społeczne. Najlepszym modelem nauczyciela jest typ współpracujący, będący członkiem różnych zespołów nauczycielskich, uczący się, studiujący, stale doskonalący swoje umiejętności, aktywny w szkole. Tego typu działania, jakie podejmuje nauczyciel w szkole, to budowanie środowiska wsparcia dla siebie i swoich uczniów, wymiany doświadczeń i pomocy w trudnych sytuacjach.

Nauczyciel może również stać się postacią znaczącą dla uczniów ze względu na ich działalność w społeczności lokalnej, podejmując role i zadania, takie jak bycie członkiem orkiestry muzycznej czy konsultantem projektu. Ważnym zadaniem nauczyciela szkoły podstawowej jest pomoc i wsparcie dziecka w budowaniu zdrowej samooceny. Doświadczenia tego rodzaju pojawiają się tylko w sytuacji wspólnotowej, w której dzieci muszą się ze sobą kontaktować, aby się spotkać.

Zadaniem nauczyciela w tej sytuacji jest stworzenie społeczności uczących się, współpracujących i komunikujących się osób z klasy. Wspólne uczenie się może być skuteczne tylko wtedy, gdy uczestnicy są gotowi wspierać się nawzajem. Takie wyrazy uznania, jakie wyrażają sami wychowankowie, prowadzą do podniesienia wzajemnego poczucia własnej wartości, ale także gotowości do pomocy.

Nauczyciel-wychowawca, motywując uczniów oraz kierując i dyscyplinując zajęcia, pozwala uczniom wziąć odpowiedzialność za własną naukę.

Rysunek 10. Nauczyciel jako osoba znacząca dla uczniów.
Rysunek 10. Nauczyciel jako osoba znacząca dla uczniów.

Cechy nauczyciela decydujące o jego

  • Planowanie przed rozpoczęciem roku szkolnego
  • Faza planowania zasad właściwego zachowania uczniów
  • Działania na początku roku szkolnego 1. Pierwszego dnia nauki lub na pierwszej lekcji
  • Utrzymywanie efektywnego systemu kierowania przez cały rok szkolny
    • Rolą rodziców dziecka w środkowym wieku szkolnym jest mądre wyznaczanie granic, dawanie wsparcia i przyzwolenie na rosnącą samodzielność
    • W  dalszym ciągu rodzice mogą wzmacniać swój wizerunek jako osób znaczących i  ważnych dla dziecka, spędzając z  nim czas, rozmawiając,
    • Nauczyciel – osoba ważna dla ucznia – stanowi pewnego rodzaju model kompetencyjny, do którego najważniejszych zadań należy budowanie

Identyfikacja konsekwencji – celem jest omówienie z uczniami konsekwencji przestrzegania lub nieprzestrzegania zasad i procedur klasowych; kluczowym problemem staje się wprowadzenie skutecznego systemu wzmacniania odpowiednich zachowań, aby zminimalizować karę. Przez pierwsze kilka dni korzystaj z zajęć angażujących całą klasę lub wymagających prostych procedur. Nie oczekuj, że uczniowie będą w stanie wykonać zabieg po jednej próbie — sam fakt, że wyjaśniłeś coś raz, nie oznacza, że ​​uczniowie w pełni rozumieją, czego od nich oczekujesz, ani że będą w stanie to zrobić od razu.

Uważne monitorowanie zachowań uczniów – celem jest wykrycie niewłaściwych zachowań, zanim staną się one poważnym problemem, wyjaśnienie ewentualnych wątpliwości uczniów co do oczekiwań, aw razie potrzeby zmiana podejścia. Radzenie sobie z niewłaściwym zachowaniem - bądź świadomy niewłaściwego zachowania i unikaj przesadnej reakcji i okazywania emocji, np. Przejrzystość – nauczyciel wymienia winowajcę, wykroczenie i bardziej odpowiednie alternatywne zachowanie; lepiej powiedzieć: „Przestań gadać Antek i dokończ esej” zamiast „Przestań gadać tam”.

Definitywnie - podejdź do winowajcy z komendą "nie żartuj", wyegzekwuj to polecenie przed kontynuacją lekcji. Techniki skoncentrowane na zadaniu – kładą nacisk na bieżące zadanie lub konsekwencje nieodpowiedniego wykonania, zamiast podkreślać relację uczeń lub nauczyciel-uczeń; lepiej powiedzieć: „Przestań szeptać, Kate, i patrz, jak ci pokazuję, bo później nie będziesz w stanie zrobić tego sama”. Studenci o wysokim statusie - Zidentyfikuj uczniów o wysokim statusie i obserwuj ich zachowanie; ponieważ ich reakcje na działania nauczyciela mogą wywrzeć silny „efekt fali” na innych, sprawdź, jakie techniki kontroli zachęcają ich do posłuszeństwa i minimalizują wrogość wobec innych.

Niemniej jednak rodzice mogą wzmacniać swój wizerunek jako ważny i ważny dla dziecka spędzając z nim czas, rozmawiając, ważne i ważne dla dziecka, spędzając z nim czas, rozmawiając, akceptując, podtrzymując przyjemność uczenia się, wszystko w oparciu o rodzinne zasady, miłość i wzajemne zaufanie. Nauczyciel – osoba ważna dla ucznia – jest swego rodzaju wzorem kompetencyjnym, którego głównymi zadaniami jest budowanie kompetencji, którego głównymi zadaniami jest budowanie poczucia własnej wartości u ucznia, nauka współpracy w grupie oraz tworzenie warunki rozwoju autonomii studenta w określonych ramach dyscyplinarnych.

Rola społecznego otoczenia rodziny w procesie wychowania

Wprowadzenie, czyli o tym, jak ważne jest odnalezienie miejsca w grupie

Po co są potrzebni uczniowi

Rola rodziny: przygotowanie do niezależności

Co daje dziecku

  • Rola szkoły i społeczności sąsiedzkiej: edukacja obywatelska
  • Rola mass mediów: szanse i zagrożenia Bardzo łatwo jest ulec magii gier komputerowych
  • Umożliwić prowadzenie samodzielnej działalności na terenie szkoły: sklepik, ra- diowęzeł, niezależny samorząd klasowy i szkolny, gazeta szkolna, biuro wymiany
  • Umożliwić korzystanie z  różnych źródeł informacji: kontakt z  nauczycielem, szkolna biblioteka, Internet, zwiedzanie ciekawych miejsc, biblioteka gminna/
  • Rozszerzyć współdziałanie z rodzicami: dyskusje/wywiady ze specjalistami w róż- nych dziedzinach, wycieczki do zakładów pracy, współprowadzenie zajęć
  • Kształtować kompetencje krytycznego myślenia: krytyczna analiza doniesień medialnych, rozwijanie rozumienia dobra wspólnego, uczenie kontrolowania
  • W  środkowej fazie wieku szkolnego, czyli w  wieku koleżeństwa, uczniowie bardzo potrzebują życia w grupie i uczestniczenia w zbiorowej działalności,
  • Grupa odniesienia będzie pełniła coraz większą rolę w  procesie rozwoju dojrzewającej jednostki
  • Dom rodzinny dziecka jest podstawowym źródłem jego zakorzenienia i  poczucia przynależności społecznej, grupowej, etnicznej, pokoleniowej
  • Środowisko szkoły i  otoczenie społeczne mogą stać się nośnikiem pozytywnych postaw obywatelskich, bazując na współpracy różnych
  • Korzystanie przez dziecko z  komputera i  innych mass mediów nie może zastąpić wartościowego emocjonalnie kontaktu z  rodzicami i  innymi

Rola szkoły i sąsiedztwa: sąsiedztwo edukacja obywatelska: edukacja obywatelska Szkołę i jej otoczenie społeczne można traktować jako miejsce, w którym uczniowie gromadzą różne doświadczenia życiowe. Szkoła jest często traktowana przez uczniów jako wzór aktywności, aktywności, ról i relacji międzyludzkich. Przestrzeń społeczna, w której funkcjonuje dziecko oraz realizowane w niej wartości, przekonania, postawy, znaczenia, zachowania i działania mogą sprzyjać lub hamować jego rozwój.

Jako jedno z ważnych środowisk rozwoju społecznego dziecka, w tym miejsce kształtowania postaw obywatelskich, szkoła powinna umożliwiać uczenie się przez działanie, osobiste poszukiwania oraz praktyczne zastosowanie wiedzy i umiejętności w życiu codziennym. Można to osiągnąć poprzez autentyczną samorządność realizowaną w ramach działań społeczności szkolnej, zarówno na poziomie pojedynczej klasy, jak i całej szkoły. Celem działań edukacyjnych jest nie tylko kształcenie osoby, która wie, czym jest odpowiedzialność społeczna, ale także potrafi odpowiedzialnie postępować w określonych sytuacjach.

Szkoła i rodzina to dwa środowiska, które mają realny wpływ na kształt i funkcjonowanie szkoły jako miejsca kształtowania postaw obywatelskich młodzieży. W najbardziej pożądanym modelu współpracy dwóch środowisk – rodziny i szkoły – przyjmuje się, że nauczyciele akceptują rodziców swoich uczniów jako potencjalnych doradców, ekspertów, od których jest to możliwe i warte zachodu. W tym sensie uczestnictwo w codziennym życiu szkoły oznaczałoby dla rodziców ciągłą naukę i rozwój osobisty.

Z punktu widzenia rozwoju emocjonalnego dziecka i nabywania kompetencji społecznych, agresywne gry wpływają dezintegrująco na zdolność pełnienia ról społecznych i jakość relacji z innymi ludźmi. Jak szkoła może pomóc uczniom rozwinąć etykę pracy i dążyć do osiągnięcia ważnych, ale realistycznych celów. Umożliwić samodzielną aktywność w środowisku szkolnym: sklep, radiostacja, niezależny samorząd klasowy i szkolny, gazetka szkolna, kantor, niezależny samorząd klasowy i szkolny, gazetka szkolna, kantor samopomocowy, portal szkolny, teatr, zespół wokalno-instrumentalny.

Środowisko szkolne i społeczne może stać się nośnikiem pozytywnych postaw obywatelskich, opartych na współpracy różnych pozytywnych postaw obywatelskich, opartych na współpracy różnych środowisk funkcjonowania dziecka (rodzina, społeczność lokalna).

Rysunek 15. Działania rodziny wspierające kształtowanie się tożsamości dziecka w wieku 8–12 lat.
Rysunek 15. Działania rodziny wspierające kształtowanie się tożsamości dziecka w wieku 8–12 lat.

Zakończenie

Niezbędnik Dobrego Nauczyciela

Opieka i wychowanie w okresie dzieciństwa i dorastania

Edukacja w okresie dzieciństwa i dorastania

Imagem

Rysunek 1. Obszary wyłaniania celów opieki i wychowania dziecka w wieku 8–12 lat.
Rysunek 2. Obszary rozwoju w wieku 8–12 lat.
Rysunek 3. Środkowy wiek szkolny jako okres przejściowy między dzieciństwem a dorastaniem.
Rysunek 4. Środowisko wychowawcze środkowego wieku szkolnego.
+7

Referências

Documentos relacionados

Interpersonal, organizational deviance has a positive correlation with work enjoyment 0.145 and challenging organizational deviance 0.417 but interpersonal; organizational deviance has