Avaliação de genótipos de feijoeiro comum do grupo comercial carioca cultivados nas épocas das águas e do inverno em Uberlândia, Estado de Minas Gerais.

(1)

Maurício Martins

1

, Luciano Ferreira da Fonseca

2

, Leonardo Cunha Melo

3

, Dayanne

Robertha Filipini de Oliveira

2

, Karen Rodrigues de Toledo Alvim

2

e Denise Garcia de

Santana

1*

1

Instituto de Ciências Agrárias, Universidade Federal de Uberlândia, Cx. Postal 593, 38400-902, Uberlândia, Minas Gerais, Brasil. 2_{Programa de Educação Tutorial, Universidade Federal de Uberlândia, Uberlândia, Minas Gerais, Brasil.}3_Empresa

Brasileira de Pesquisa Agropecuária, Centro Nacional de Pesquisa de Arroz e Feijão, Santo Antônio de Goiás, Goiás, Brasil. *Autor para correspondência. E-mail: dgsantana@umuarama.ufu.br

! " " # " ! $" %" ! ! " & "

! " " ! " " ! ! '( ! ! )* # + ! "

+ #, " ! " , ! # , " ! # ! " " " ! "

" ! * ! - . # " & " / # ! " "

0" ! ! 1 + ! '2 ! 0" ! ! 32 "

# , "4 # " " ! " 56 7 1 8/98 ' 8/98 3' 8/98 :'

;8 3 ;8 : ;8 ;8 ;8 ;8 ;8 8/98 << 8/98 <' 8/98 <:3

= ' = = 68 = 8; <3 8; '' > # ! " " , "

56 & " " ? # 56 & - # " * ;8 % ! @ ! #

@ # ! +# " " # 1 ! " ' " A" )B " # C #

! < / # ! " " " ! " ! " # , " " ! "

3 : , 0;8 ;8 " 2 # ) , 0

, 8/98 3' > " 2 D # " # , " "

! " # ! + )* # , " ! # ,

! ! ! " , ! " # " # )* E

! " # " ! . " ! # ! )* ! #

#$ % #&% ' ( )) *" " +," ( !" ))"

', ' "- !" + - . " " *" / - 0 1" "

-, + " , " " 5 1 # ! " & " " "

" # " ! " " + '( , # ! -, , " " !

F " # , + # " # ! ! , ! F

" " " , - . # " & " " 5 1 # = , F " "

0" F D + '2 ! , F " " 0" F 32 , " ! # "

F 56 7 1 8/98 ' 8/98 3' 8/98 :' ;8 3 ;8 : ;8 ;8 ;8

;8 ;8 8/98 << 8/98 <' 8/98 <:3 = ' = =

68 = 8; <3 8; '' ! > !! , #" ? / 056 &

" " 2 ? # ! 56 & - # " * ! ;8 = , @ ! 1 ! +# G

! " F " " F , ' " ! , # " F , " # @ # # <

= , F " " , #! # , " ! # " !

+ F 3 ! : , 0;8 ! ;8 " # 2 ! , F " " , !

, 0 ! , 8/98 3' ! > " # 2 = # , # " F

! , F " " , , , F , , F " " "

! ! ! " + F , ! " "

2"+ . - # " " " " " # !

!!!!

# ! " & "

" ! # A" " !

" ! H ! " " 0 " + 2

! " 0 ) 2 !

0 + # #, 2 " ! "

! )B " + " ! " " @ " " # " " $ " ! " ""

! . ! # ! I " * "

(2)

"

" ! #, ! # 1

+ #, " ! "

# 0 56%J # <K K 6 L7

# <K ; LM6= # 2

5 " # ! ! # ! *

K " & " " ! %" !

! " ! '( ! ! )*

# " ! "" ! )* # !

! < #,B " ! # ! " ! ! !

! ! ' G , # " ! ! + @ "

! # ! ! " # "

0? JL NO/= 6 # 2 % " "

" " " # + @ ! ! ! "

! P )* ! ! " ! ! # #

# # " ! !

" 0; LM6= # K

7= D # 2 8 ! " )B "

P ! )* ! # )* ! # "

" ! " ! * " "

! " " " " ! " " ! "

" ! " ! C ! "

# 0 - /%K ?%6%=6 <2

# # " ! " !

0? # :2

# )* ! $ ! "

# , " ! )B " ! # " ! " " "" + # ! )* ! # " " " " " E

! )* ! # " 0DJ 6-%K

>= %6 // 2 8 + " # )* !

! " , " . " ! " + # ! !

$ ! # " + # 0 <K 2

! # , " "" " !

%" ! ! " & " %"" # )* ! #

1 P )* I @ + "

" ! " " P # !

! # ! " # , " ! "

" " 06 L7 # 2 "

"" ! P ! " " ! # !

" ) ! #, ! !

" ! ! # 0& %

NO/= 6 # 2

" ! ! " " " !

! C !

" # * " " !

* " " " " # )B "

! ! ! "* " ! )*

! # " 8 ! " " " ! "

# )B " " *

P )* ! " # A " ! " ! " " " # ! " * "" + #

# "B " " + " # )B " ! "

0;%/8 ; QRK 5 66=& 2 ""

+ ! " + #, " ! " , !

# , " ! # ! " " "

! " " ! * ! - . #

" & "

9 ! 1 ! " ! " @ " "

! 8 A " ! #, ! 9

8 0% + 4J9L 4J9; % 2

" # ! " " " ! " " !

9 1 ! %@ # S L ! J " ! !

9 ! # ! J+ #. ! # # 1 ! # ! ! :

# ! < T :UV # ! T''U

$ ! J+ #. ! %" ! ! " & "

/ # ! " " @ " # !

! 1 + ! ' ! !

3 + " L - L ;%6 %L7

% 8J6 # ! " I @ ! ? !

@ ! # @ # # 1 !

! +# " " # 1 ! " A" )B "

9 # ! " " " ! : # , " !

# 0;8 8/98 '

8/98 3' 8/98 :' ;8 3 ;8 : ;8 ;8

;8 ;8 ;8 8/98 << 8/98

<' 8/98 <:3 = ' = =

68 = 8; <3 8; '' > 2 P

# " 056 & " " ? # 56 &

- # " * 56 7 1 2 # 1 ! :' # "

8 ! # " $! ! P # , " <

! " ) ! " ' "

# 1 ! / #, ! " 1 ! " "

! " # , " @ " " ! C # ! <

8 ! " ! " $! " # ! "

# , " ! # " + " )* ! "

# " " ! " # " ! " + ! " " " "

? # " ! " # " " " # "

# ! " ! ! "

" " !

# + I ! # " " ! # " ! = " !

8 A " " ! J " ! ! 9 ! # !

J+ #. ! ! " # " !

)* ! 0 # ! 2 " ! !

+ ! " " # " " ) ! '

# , " # 1 ! " # ! ! , "

! ! ! ! ' )* ! " #

" ! + )B " " + " " ! )B " ! ' @ )* ! 8 ""* ! 9 # ! ! ! # ! %" ! ! " & " W

89 % & 087 & # 2 # "

(3)

? X ! K Q X # ! K # X < #

! K 8 X # ! K X # ! K

7Y # X # ! K 5 X ' # ! K X

# ! K - X : # ! K ; X (K X

<3(K . X ! G = #

# ! " ' G , ! # ! # $

?6/- ( " # ! " !

" ! " " " # #

" ! " P ! ! ! "

0/ ? Q2 " # ! " !

" " " # ! " " "

" # ! " ! E ! ! ! ! '

! " ! ! ! ' " " #

P "" # 1 ! )* #

! + )* ! + # 1 ! #

" ! " I" A # 1 ! "

" G , ! " # !

Z # $ # ! ! # , !

" ! ? # ! " "

+ 0 P , 0 " 2

" ! " # )B " ! ! , "

! " ! ' L , # ! #! ! ' L ,

# ! # " ! , " #

#, # ! ! " I"

" ! " ! " " / +

" " ! + #, ! " " ! " ! " 1 " # ! " " " !

" ! )* ! ! ! ! "

$" " # ! " " ! " @ "

H C ! " # 0 " !

# " #, ! " # ! C # !

# 2 C ! ! * " 0! 1

" # ! " # C # !

# 2 " ! * " 0 2 0 )B " !

* " ! ! # " ! "

+ # 1 ! ! ! ! ! !

! 1 ! " ( ! ! ! 2

! ! ! 0 " # " ! " ! " # , " " " ! " " " ! + #, ! " ! " # " " ! "2 " " !

P # # ! " , ! !

! 1 ! (

? ! " " $" " ! @

0 ! " " 2 " 9 ! # " !

. # ! " ! # " !

Q )B " # , " + "

' ! " . ? " )B " "

" ! " " ! P E

! ! ! " ! * " ! " E

# " ! " @ " )B "

@ ! " # " 9 + ' !

" . 8 # " $" "

" # )* # # "

! ! " # ! # " ! .

" "" "

/ - + # " ! " ! "

# " " ! . " " $" "

Z " ! ! ! ! !

! # ! " )* ! " "

0 $ ! , " 2 " )* ! *

! - . # " '4 3 / #

""$ # +" P ! " " $" "

0 ! ! ! " # * "

" ! * "2 " ! " " , ! )

" " I " !

" ! ! "

% *" 6 " ! # " ! . " $" "

Z " ! ! ! ! ! !

# ! " )* ! " " 0 $ ! , " 2

" )* ! * ! - . # "

'4 3

[ ! ! " ! "

8 " "

! )* # ? ! ! !

; " #

& * " ? " ! * "

S "

& I < < : :3\\

'\\

<' '\

3 <\\

5# < 33 " _:<'" " "

6 "$! < :

=

& I < < : < \\

< : :\\

3< \\

3 \\

5# : " " _<' " _{' "}

6 "$! < ' <' :''

\\K\ " ' ! " . " # " 9 ! ! K "H * " # ! "

? # ! " " ! "

" " ! ! ! " 0- + # " 2

# # ! " # #

0 = : + " )* ! " "

<

': +

= P

! ! ! 2 ! 1 ! "

# # " ! . %"" # )* ! #

! ! ! ! #

" ! ! ! ! )* ! ! )* !

! " 9 ! " # 0 2

D ! / 9 ## 0 2 P

# * ! ! P

? # 0 :2 P ! !

! " ! )B " # )*

# ! # " J # , ! "P " ! "

09%6/ /D% # K N D Q= # 2

" P # )B " ! " !

! " " #, " 1* ! !

! ! ! " )* " "

(4)

"

% *" 8 $" " Z " ! ! ! ! !

! # ! " )* ! " "

0 $ ! , " 2 * ! - . # "

'4 3

8 # 4

L ,

? ! ! !

0 , 2

; " #

& * " ? " ! * " 0 2

;8 : < ' : ::

;8 3 + 3 : 3

8/98 :' ': + : + 3 !

> ' + + ' 3: + :

;8 3 < + < ' + <:

? / 3 : ' + '

? # : 3 ' ' +

;8 : ' ': + 3 +

8; <3 : < + 3 '

;8 + ' ' + :

56 & - # " * ' ' ': +

68 = <: + ' +

;8 + '

8/98 << ' 3: ' 3: + '

= : ! : + 3 :

8/98 ' < ! < ' :

8/98 3' ! <: + ' : + : : !

= ' < ! + ' : + 3 <:

8/98 <' ! 3 ' :: !

;8 : 3 : + ' + 3 !

8/98 <:3 3: 3 3 ' < + < !

56 7 1 3 : + 3 : <: !

8; '' ': + 3 '

= '' 3: + 3 < 3

;8 ' + ' ' + :

0(2 < 3< :

! " " ! " # " ! " " # ! " # " ! Q ' ! " .

% *" 8 $" " Z " ! ! ! ! !

! # ! " )* !

* ! - . # " '4 3

8 # 4

L , "

? ! ! !

0 , 2

; " #

& * " ? " * " 0 2

8/98 3' : 3 : !

> 3 : ' : < ' !

;8 : + : ! ' + < :

= ' : + ' 3 :

;8 3< ' + ' : ' 3:

;8 3 ': ' + 3 3: 3 : +

? # ' ' + 3 < : : +

;8 <' ! 3 + 3 : ' :

56 & - # " * < ! ! 3 + < ::

68 = < ! < ' + 3 3: !

= 3: ! ' ! : +

;8 : 3 ' 3 !

= : ! ' : ! ' <:

;8 : ! ' ': ' <

8/98 <' 3 + ' ' ' ::

;8 : 3 : 3

8/98 ' : 3 ' :

56 7 1 ! 3 + < !

8/98 :' ' <: 3 : + <

8; <3 3 ' :

8/98 << < , ' ' + ' !

8; '' , : ! ' : + 3 3: +

? / : , : ! ' 3: ' ::

8/98 <:3 ': < : + < :: ! !

;8 ' ! ' + ' :

0(2 : : < : < < :

! " " ! " # " ! " " # ! " # " ! Q ' ! " .

/ # ! " " " I " " ! " " ! " " P E ! ! !

0- + # 2 / ! " I " " ! "

" ! " 3 : , 0;8

;8 " 2 ! " "

! " 3 , 0;8 =

8; '' 56 7 1 8/98 <:3 ;8 :2

# , ;8 0- + # 2 ! " " ! "

" + @ " ! * " 0 :: 2

C ! " # 0 < 2 !

* " 0' :2 P # , ;8

" + @ C ! " #

0 2 ! " ! * " 0 3 2

D "" " $" " C ! * "

" ! 8 #, # 0 2 P " "

" # )B " ! )* !

# ! " )* * *

# # ! " ! * " 0- + # 2

# , ;8 0 : 2 * "

# " ! ! ! 0 , 2 !

# + @ C ! " # 0 ' 2 !

* " 0' ' 2 P +

# , = ' 0 < , 2 $"

" ! * " ! ! .

! #, # ! + )*

! "" # ! ! 0 #2 ! " !

1 ! " #, ! " " !

#, 08 = 56 # K

8 = 56 K 8 6; L7 2

[ ! " " " # , " # ! "

! " " ! ! ! !

" 0- + # 2 " # , " " ! "

, 0 , 8/98 3' >

" 2 P " " ! "

# ) ! ! "" ! ! !

0 ': ' , 8/98 <:3 ;8

" 2 " " ! ! ! " ! "

# , " 8/98 3' > " * # ! " "

# " # " ! C ! * " !

03 :2 ! C ! " #

0 3 : 2 ! " ! 0- + # 2 1 P " ! " # , " " + @ " # " " !

* " 0 < ' " 2

" " , " 56 & " " ? #

56 & - # " * ;8 " ! "

! " ! " " 3K K

, " 0- + # 2 " + @ "

# " ! " ! * " ? # 56 &

- # " * ;8 " " ! ! ! "K

56 & " " # A ! " E + @

P ! ! ! * " 0' 2 / # !

0- + # 2 " " # ! " " #, " " ! " ! " ! " " , " "

! " 0 : ' , 2K # "

# 56 & " " !

0 : , 2

7 ! " ! " # , "

(5)

# " # , " " )* " ! " " P A # # "" )* K

" ! ) ! " )* ! #

! %@ # " "* " # , " ;8 ;8

# "" ! " ! #, !

! " " 0- + # 2 P "

! " ! " 0- + # 2

? # ! # , 8/98 <:3 + @ "

! " " ! " " )B " 0- + # " 2

? )* " " ! # "

0 " 2 # 1 ! " # " "

" ! ! ! " " !

* " ! I " ! ! 0- + # <2

% *" 6 " ! # " ! ! !

! " ! * " !

# ! " " )B " ! " " ! * !

- . # " '4 3

[ ! ! " ! "

8 " " ! )* # ? ! ! ! ? " ! * "

M ': <:\\

'33 \\

& I < ' ' : :\\ _< \\

M \ I < < \\

3 \\

5# 0 2 < : <" _3' \\

6 "$! 3 3 3 3

\\ " ! " . " # " 9 ! ! K "H * " # ! "

D # ! ! ! !

$ ! ! 0- + # '2

" @ )B " " # , " ;8 8/98 :'

;8 8/98 << ! ! !

# ! " " " # , " 8/98 <:3

;8 3 ;8 8; <3 P ! "

# )* E " )* #, !

)* " ! P +" !

! " B " ! " !

* # ! 5 " # 0? JL

NO/= 6 # 2 % + # # 0 32

, ! P # 56 & - # " *

! ! )* " $ ! )B " ! " "

# ? # ! ! + # ! ! # "

@ " ! " + #, " " # " " ! " 0- + # '2 # ! ""

# - # " * " " ! ! ! #

0 '2 ! ! !

P ! ! E # , " ! " "

# , ;8 " " !

* " P ! # ! $ ! ! " "K

# 56 & " " $ ! ! #

* # " ! * "K " ! "

" # ! " " ! * "

+ ! # ! 0- + # '2

" " ! ! ! " ! + ! "

# ! " ! " / ""

# ! # )* 0DJ-6

# 2 " P

! !A ! " " # " 08 6; L7

# 2 " ! "

!A ! " ! ) " 0 =L; '2

"* " P + ! " #, P # ! !

! ! ! !

% *" 6 " # ! ! # " ! ! ! ! !

" ! * " ! # !

" " )B " ! " " ! * ! - . #

" '4 3

? ! ! ! 0 , 2 ? " ! * " 0 2

8 # 4

# , " "

8/98 ' < 5 : : 5 ' :

8/98 3' 5 : : 5

8/98 :' ': ' 5 5 <

8/98 << < 5 ' 5 '

8/98 <' 5 :: 5 ' ::

8/98 <:3 3: ': < 5

56 7 1 3 5 <: 5 <

;8 3 < ': <: 5 3 :

;8 : 3 5 3 5 < :

;8 5 : 5 3

;8 : 5 :: 5 ' <

;8 3 3< 3 ' 3: 5

;8 5 <' 3 5 ' :

;8 ' 5 : 5 ' :

68 = 5 < 5 3:

> ' 5 : 5 < '

= ' < 5 : 3 <: 5

8; <3 : ' 5 ' :

= : 5 5 :

= '' 5 3 5 ' <:

8; '' ': 5 ' 5 3 3:

56 & - # " * 5 < 5 < ::

? # 5 ' 5 : :

? / 3 5 : ' ' ::

;8 5 5 3

! " " ! " # " ! " " # , " $" ! " # " 9 ! ! ' ! " .

# ## #

/ # ! " " " ! " ! " # , "

" ! " 3 : , 0;8

;8 " 2 # )

, 0 , 8/98 3' >

" 2 D # " # , "

" ! " # ! !

# " # , " " ! " , ! "

# )* E ! #

" " ! " !

%! )* 4 ! %! )*

""* ! " + #" " " # " ! ? !

%! )* - #K E -. ? ! ! " #

"* #A" ! "

" $ "" $$ " $

56%J 9 5 K 6 L7 ?K /- N 5 K

6-=/ L ? "" ! #,

! " ! ! " ! " " B " #

# ? $+ " & " " 6'

(6)

8 "

56%J 9 5 K 6 L7 ?K /D6 D%

N 5 K ?%6%=6 9=L7 = %" + # ! ! ! # , " ! * # " # # ! ! " ! " & " $ !

! < ' & 9 " # "

/D6 D% 8 5 K 9 /-% ? 8 6 K 8 6/%=6

N % K 8 6D # )* ! " !

! )* ! ! + )* " + ! ! ! !

# " ! * # " ') # )+

: ' '

8 6; L7 8 K 69 K S % ! % !

" ) ! " ! " + ! " ,

! * = ? ! )* ! " " " $ " -"

")" " '

87 & N K 56 & N K ;=%=6 8 K L& D L

- K NJ/[J%=6 /%- K 6 ON & K

/D6 D% N 5 K L / 6 [ K 6=5%=6 8

9 * = H 8 = ] D% 9%6-=L=D D% D L

D % - D D% =/ &%6 = " )" - :;" , ' -" " " (" < " ")

1" H '^ @ )* ; ) " 3 :

8 %L7 D 9 K 86J> 8 D 8 K 6 ON &

K 9J6- D 6 K 6 L 8 L 9

7 ! + # ! ! " # )B " ! ! )* ! * ! " " " " " " " ! # !

* ! * & 9 '

3

8 = 56 N L K 8 6; L7 9 = 9 D A

# , " ! * 0 L 2

! " " ! " P " "

& " =( ' < <: '

8 = 56 N L K 8 6; L7 9 = 9 K 7% ? K

L=;%=6 8 K =L; D A

* & 9 ' < : <

D J6 D /%- D K 9 /8%LL= L -':> -"

(" 4> & $+ H % " # 9 #

DJ 6-% N 5 K >= %6 // N #

# + 0 L 2

# " # " $ " -" 1" ?

< :3' ::

DJ-6 6 K /D6 D% N 5 K NJ/[J%=6

D K =L; ; 8 ! # "

# , " ! ! @ #, ! "

" ! # * " # ! " & " & 9

" # " ' ' '

9%6/ /D% = ? K 6 L7 ? K L=

? 8 8 )* ! ! " ! )* ! " !

* " 6' # ," '7 $ " <

:

& % NJ/= 6 9 & K % K ; L%6= 9=L7

V ; / A " " ! # !

" + $ " # " ') # )+

: '

N D Q= K 8 6L% 6 K V = 87=8Q D K

?%-6R - K 96=>> > ? # )* ! # "

" ) # , " ! ! ==H

6 ! ! * " " ! !

& 9 ' < '3: ':

L=;%=6 & ; K 8 6/%=6 ? 8 K 8 6/%=6 N

% K 86J> 8 D ! + # ! ! " + # ! ! !

# , " ! * " & " " 6'

# ," '7 $ " < ': 3' 3

? 6 K =L; K 86J> ? N K 6 87

K 86J> % K 6 87 8 K 5 7= 7 9 K

LD /7 6 5 D A *

$ 33 < ': ' 3 :

? JL NO/= 6 - N K ;=%=6 6 9 K -%=_%=6 7 K

8 %L7 6 6 K 8 6/%=6 N % K /D6 D%

N 5 K 6%>%/D% ( ) :;" %? ,

' - (" 4 " )') " > "

* " 5 @ ; ) " H %

?= / 8 9 5 K =L; N & 8 K /-J/% = 9

" ! ! )* ! " !

@ " ! #, ! *

" 6' # ," '7 $ " 5 "$# <

3 : 3 3 :

6 L7 ? K 56%J 9 5 K /D6 D% N

5 8 # " ! * # ! 4

( )" # ," '7 : : <

6 L7 ? K /- N 5 K >= %6 //

N 1" ? 6' ") , ' A ) H

# )B " #, ! & . H J9&

7= D K 69 K S % 8 " !

! ! " # ! !

" + ! " ! " ! ! " # " $ ' :

=L; 9 (" 4> -" " H " " Z " !

# & " & . H % + 48 '

0D " ':2

- /% L 9 K ?%6%=6 L ""* 1 *

! " "* H " ! " ) # , "

! + )* # " ! " #

! # " !` ! " 6'

# ," '7 $ " 3 '< <

; LM6= 8 6 K /D6 D% N 5 K 9%66%=6 D 9

8 ! " # " ! * 8

? # ! " # )B " ! # "

" ) " # , " & 9 " # " ' ' '

;%/8 ; QR 6 K 5 66=& ? 1" ? * )?

( )" ! )" 6 + * ? H ! !

5 " # ! &

!!"

# $ % & !!

L " H -, " " "" # ! " + ! ! , " , 8 8 " + L " F, , " " ! " ! " +