Universidade Federal de Campina Grande
Centro de Saúde e Tecnologia Rural
Unidade Acadêmica de Medicina Veterinária
EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS
Prof. Dr. Silvano Higino
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 1
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
PARVOVIROSE CANINA
É uma doença infecciosa e contagiosa, causada por um vírus de tamanho extremamente pequeno, observado em diversos animais, pertencente a família Parvoviridae.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 2
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
O vírus
Proteína VP2 (variação antigênica);
Replica-se bem em células com alto metabolismo e multiplicação;
PVC-2 – nova cepa (cães adultos);
Sobrevive vários anos em fezes caninas ressecadas no ambiente;
Resistente a condições ambientais.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 3
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Hospedeiros
O Parvovírus canino não está limitado somente aos canídeos;
Infecções naturais têm sido descritas em cães domésticos
(Canis familaris), cães-do-mato (Speothos venaticus),
coiotes (Canis latrans) e lobos-guarás (Chrysocyon
brachyurus).
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 4
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Epidemiologia
Distribuição cosmopolita;
Não há ≠ na suscetibilidade entre sexo e raça;
90% dos casos são em animais com até 1 ano de idade; Letalidade de 90% se não tratados prontamente;
Em adultos, a morbidade é baixa, porém a taxa de letalidade é semelhante aos jovens;
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 5
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Epidemiologia
Eliminação do vírus pelas fezes 3 dias antes dos sinais até 8 meses após a cura;
A infecção é transmitida através do solo, água e alimentos contaminados por fezes;
A via de infecção é a digestiva.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 6
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Cadeia de transmissão
Fontes de infecção: Animais infectados e assintomáticos, insetos e roedores;
Vias de eliminação: fezes, secreções e excretas;
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 7
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Cadeia de transmissão
Fatores de Risco: Idade;
Estresse e infecções secundárias; Confinamento;
Ausência de anticorpos maternos.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 8
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Patogenia
Replicação nas tonsilas ↓
Disseminação para corrente sanguínea com viremia no 3º e 4º dia após a infecção
↓
Predileção por células com alto metabolismo e multiplicação
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 9
Nas células intestinais: necrose e o descolamento do epitélio Tecidos linfopoiéticos e medula:
linfopenia, leucopenia, atrofia tímica e depleção linfóide dos
linfonodos e baço
Neonatos ou ainda no útero ocorre replicação viral nas céls.
do miocárdio _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Sinais Clínicos e Lesões
Necrose das criptas do intestino delgado ocasionando desidratação e diarreia sanguinolenta;
Petéquias hepáticas;
O vírus também pode causar lesões em outros órgãos como linfopenia (medula óssea), miocardite (morte súbita) e sinais respiratórios (faringe);
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 10
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Sinais Clínicos e Lesões
Anorexia, Sonolência, Febre (viremia), Tosse, conjuntivite, enterite (hemorrágica em filhotes).
Vômitos de cor amarelada e com bolhas;
Fezes esbranquiçadas, esverdeadas ou cinzentas tornando-se sanguinolentas;
Choque endotóxico e morte.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 11
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 12 _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Achados de necropsia
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 13
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Diagnóstico
Detecção do vírus nas fezes, vômitos ou em tecidos
"post-mortem”;
Hemograma: leucopenia com neutropenia Hemaglutinação;
IFD; ELISA; PCR.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 14
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Tratamento
Terapia de suporte;
Suspender a alimentação enteral, vitaminas A,B,K; Antieméticos e antiácidos;
Antibióticos; Transfusão; Soros hiperimunes.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 15
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Controle e profilaxia
Isolar o animal infectado;
Vacinação (fêmeas em gestação);
Vacinação (filhotes de 45 dias), revacinação anual; Vazios sanitários em locais infectados.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 16
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Hepatite Infecciosa Canina
Doença superaguda ou aguda;
Adenovírus canino tipo 1(acomete cães jovens) Comprometimento hepático com elevada letalidade.
•Doença de Rubarth
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 17
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Etiologia
Família Adenoviridae:
Adenovirus canino tipo I (Hepatite Infeciosa)
Adenovirus canino tipo II (Traqueobronquite infecciosa) Forte relação antigênica (vacinas com ACV-1 protegem contra AVC-2)
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 18
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Acomete membros da família Canidae, Ursidae, Mustelidae; Alta morbidade em vários países mesmo sem sinais clínicos em animais domésticos e selvagens (reservatórios);
Na forma clínica a mortalidade pode ser de até 80%; Não há relação com clima, época do ano, sexo ou raça.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 19
Epidemiologia
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________Epidemiologia
1 mês a 2 anos de idade;
Transmissão – contato com fômites, ectoparasitas, fezes e urina de animais convalescentes (6 a 12 meses);
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 20
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Patogenia
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 21 Exposição
oronasal
Multiplicação primaria nas tonsilas
e linfonodos regionais Células endoteliais vasculares e parênquima hepático Afeta o parênquima renal e corneal (lesões endoteliais) Tonsilas heperêmicas e aumentadas Viremia após 4 a 8 dias _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Ação do vírus no fígado
Baixos título de anticorpos – necrose hepática centrolobular e panlobular;
Icterícia não é um achado frequente;
Convalescentes desenvolvem hepatite crônica ou cirrose;
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 22
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Ação do vírus em outros locais
Lesões nas células endoteliais do vasos glomerulares, nefrite e eliminação viral pela urina (12 meses), imunocomplexos;
Uveíte e fotofobia (aos 7 dias), chegada ao humor aquoso e replicação nas células endoteliais corneanas, imunocomplexos;
Lesões no epitélio corneano causam acúmulo de fluído (olho azul).
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 23
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Ação do vírus em outros locais
CID – lesão endotelial vascular e incapacidade de remoção dos fatores de coagulação pelo fígado;
Liberação de fatores pró-coagulantes do tecido necrótico.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 24
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Sinais Clínicos
Apatia, Anorexia, febre, vômitos, diarreia sanguinolenta, dor abdominal, linfoadenomegalia, petéquias, tonsilite, edema submandibular, vocalização;
Ataxia, incoordenação, paralisia, convulsões; Uveíte e ceratite;
Glomerulonefrite / Óbito em 10 a 30% dos casos;
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 25
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 26 _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Diagnóstico
Leucopenia grave (em alguns casos); Aumento na ALT;
Exsudato abdominal amarelado a avermelhado;
Exame citológico de medula – diminuição de células mieloides;
Isolamento viral (5° dia pós-infecção); ELISA;
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 27
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Tratamento
Terapia de suporte –Hídrico eletrolítico e sintomático; Antibioticoterapia;
Antioxidantes; Hepatoprotetores; Transfusão de sangue; Terapia oftálmica;
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 28
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Prevenção
Medidas gerais (ambiente limpo, evitar comedouros coletivos) Vacinação (1° aos 45 dias, seguidas de duas doses de 30 em 30 dias);
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 29
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Prevenção
Imunidade pós-enfermidade é vitalícia;
O vírus vacinal é eliminado pelo trato respiratório (podendo imunizar outros cães);
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 30
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
CINOMOSE
A Cinomose canina, enfermidade viral altamente
contagiosa, é mundialmente importante para os cães domésticos;
No Brasil, milhares de cães morrem todo o ano, e em outros países a doença é considerada uma ameaça constante.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 31
SH2 _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Agente etiológico
Morbilivirus, da família Paramyxoviridae.
Apresenta alta morbidade - Canis familiaris;
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 32
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
agente
Hemaglutinina (HA) e proteína de fusão (F);
Somente um sorotipo (diferenças antigênicas na HA); América I e II
Ásia I e II Europa silvestre Ártica África do sul
América do sul /Europa América do sul II
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 33
SH3 _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Histórico
Há relatos bem descritos sobre a Cinomose canina que datam de 1746 na América do Sul;
Anos mais tarde, em meados de 1760 a doença foi descrita na Espanha, Inglaterra, Itália e Rússia;
Em 1763, cerca de 900 cães morreram em um único dia em Madri.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 34
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Histórico
1853 surgiu a teoria de que poderia ter sido importada do Peru para a Europa (colonizadores espanhóis);
O agente foi isolado pela primeira vez no início do século XX;
Logo depois, também foi relatado em outros animais e atualmente, continua sendo descoberto em novas espécies.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 35
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Susceptíveis
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 36 Cão Coiote Raposa Lobo Furão Leão Jaguar Urso panda Porco do mato macacos _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Susceptíveis
Em cães o grau de mortalidade só fica atrás da raiva; Elevação da taxa no inverno;
50% das infecções subclínicas.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 37
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Fontes de infecção
Os animais acometidos expelem o agente nas excreções corporais, podendo ou não apresentar sinais clínicos;
PI – 1 a 4 semanas;
Eliminação por até 90 dias.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 38
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Sinais Clínicos
Diarreia, febre, emese, anorexia, tenesmo, tosse, dispneia, apatia e ceratoconjuntivite;
Dentre os sinais neurológicos, incluem-se andar em círculos, mioclonia, convulsão, rigidez cervical, hiperestesia, paresia, paralisia, ataxia, mudanças comportamentais, depressão e desorientação.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 39
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Sinais Clínicos
Cegueira com pupilas dilatadas sem reações a estímulos;
Conjuntivite, rinite, faringites catarrais ou catarro purulentas, broncopneumonia catarropurulenta;
Enterite catarral ou catarropurulenta; Congestão hepática/esplênica; Atrofia do timo.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 40
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 41 _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Epidemiologia
Não há predileção sexual nem racial pelo vírus;
Os cães sem raça definida (SRD) parecem liderar as estatísticas da doença quando comparado às diferentes raças caninas;
Cães de rua parecem ser mais susceptíveis que cães domiciliados;
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 42
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Patogenia
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 43
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Patogenia
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 44
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Diagnóstico Clínico
Congestão conjuntival discreta com corrimento seroso ocular e nasal, pústulas abdominais, tosse curta e repetitiva;
Com a progressão:
Febre (40,5 a 42ºC);
Conjuntivite e rinite purulentas; Vômito;
Diarréia;
Broncopneumonia catarropurulenta.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 45
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Diagnóstico Clínico
Fase Nervosa:
Mioclonias em grupos musculares determinados ou em numerosos grupos;
Apatia, marcha cambaleante, paresia e paraplegia flácida dos membros posteriores.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 46
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Diagnóstico
Cromatografia; Hematologia – linfopenia/trombocitopenia; Soroneutralização; Imunohistoquímica; PCR; ELISA; Imunofluorescência; Isolamento viral;Pesquisa dos corpúsculos de Lentz.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 47
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 48 _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Tratamento
Terapia de suporte Vitaminas;
Antiviral – Ribavirina + DMSO + Vitaminas;
Corticóide – Apenas em quadros neurológicos combinado ao antiviral;
Soro Hiperimune – Cino-globulin ???
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 49
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Tratamento
Oftálmico
◦Terapia para ulcera de córnea e conjuntivite; Nervoso
◦Anticonvulsivantes e Vitamina B1, B6 e B12; e C; Respiratório
◦Antibióticos, broncoditadores, mucolíticos, expectorantes e
nebulizações;
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 50
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Tratamento
Vacinoterapia Venosa
◦Sucesso antes dos sinais clínicos (Ettinger & Feldman, 2005)
◦Via IV - proteção após 48 horas (Chapuis, G. Vet. Microb., 1995; Greene & Appel, 2006) ◦Via SC - proteção em cinco dias (Greene & Appel, 2006)
◦– Resultados promissores em fase pré-neurológica
◦ 3 aplicações em intervalos de sete dias
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 51
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Profilaxia
Vacinação sistemática 6-8; 10-12 e 14-16 semanas Repetição anual
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 52
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Vírus da Imunodeficiência Felina - FIV
É um membro da família Retroviriae, gênero Lentivírus ao qual também pertence o HIV;
Ambos são estruturalmente semelhantes e possuem ciclo de vida e patogenicidade também similares.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 53
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Hospedeiros
Os diferentes FIV´s constituem um grupo de vírus específicos de felídeos como pumas, leões, leopardos além dos gatos domésticos.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 54
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Epidemiologia
Distribuição cosmopolita;
As feridas por mordeduras são a principal forma de transmissão; A transmissão vertical pode ocorrer “In Utero”, durante o parto ou aleitamento;
A transmissão oronasal e venérea não foram documentadas naturalmente.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 55
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Patogenia
Penetração receptores CD134interação com célula hospedeiraPenetração na
Replicação com mutação viral gradual declínio nos
linfócitos T periféricos CD4+ provírus integra-se
ao DNA celular
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 56
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Sinais Clínicos
Na fase aguda observa-se uma síndrome similar a AIDS; Febre, linfoadenopatia generalizada;
A diminuição na carga viral marca o início da fase assintomática; Neste período, observa-se uma progressiva deficiência do sistema imune;
A maioria das manifestações não são específicas da infecção viral.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 57
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Sinais Clínicos
A imunodeficiência e/ou a resposta exacerbada pode
manifestar-se sob a forma de gengivite e estomatite crônica, linfoadenopatia e perda de peso.
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 58
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Diagnóstico
Isolamento Viral; Elisa;
PCR;
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 59
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Tratamento
Suporte terapêutico;
Antinflamatórios esteroides; Antivirais???
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 60
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________
Tratamento
Terapia antiviral
◦Zidovudina (AZT);
◦Confere proteção contra viremia persistente imediatamente após infecção;
Medicação imunomoduladora
◦Interferon [altas doses= antiviral; baixas= imunomodulador]; Tratamento das infecções secundárias e oportunistas; Tratamento de suporte
25/07/2018 EPIDEMIOLOGIA, DIAGNÓSTICO E CONTROLE DAS INFECÇÕES EM CÃES E GATOS 61
_____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________