THE MORGENSTERN LIBRARY 14 RAVAH STREET P.O.B.3620 ASDOD, ISRAEL -

» • © • • • • a * ® • • • • ft ft + • » • ® • • • • • • ® * • «

ד ״ ס ב

י״ע דבענו ק ר 0 נ ה ז ר פ ס

."מ״עב ה ר ו ת ה תורצוא 'גמיא הקיאדוי"

"גרבנזור םייח י״עש "0קוב ארביה״ל תושר ת נ ת י נ

. ד ב ל ב ישיא שומיש ךרוצל וציפהלו ר ת א ל וסינכהל

יעדומל תאזו

וקיתעהל וא וסיפדהל ד ח א ף א ל תושר ןיא

אוהש יעצמא ל כ ב וא אוהש ןפוא ל כ ב

םיברל ןיב דיחיל ןיב ר כ ש ב ןיב םניחב ןיב

ם י ר פ ס דועו ה ז ר פ ס מ קתוע גישהל ןתינ

ת ב ל ו ש מ ה v v ה נ כ ו ת ה ןכו

( •

ק ס ו פ ה ר צ ו א ב ו ל ש ב )

:לצא

ןרסשנגרומ תיירפס ת י ב

דודשא 3620 . ד . ת 14 א ב ר בוחר

0 8 - 8 6 6 - 5 0 5 9 ס ק פ 0 8 - 8 6 6 - 0 8 2 1 ןופלט

O T Z R O T H A T O R A H

T H E M O R G E N S T E R N L I B R A R Y

14 R A V A H S T R E E T

P.O.B.3620 A S D O D , I S R A E L

Email- kidosheypolin@bezeqint.net

This sefer has been provided by

Judaica Image O T Z R O T H A T O R A H for individual use only.

A l l rights reserved by Judaica Image O T Z R O T H A T O R A H .

Permission is only granted to Hebrew Books O r g .

No Permission is granted (in any form to distribute these books)

to anyone else even if they don't sell them.

D E D I C A T O R I A

A os TsLobilifiimos Senbores (Parnafim

de T a l m u d T o r a h ) & Tbe^oureirb

de Hes׳Haym.

O S

. AbrahamNunezHenrrque?.

O S

. YmanucI Levi Mendez.

O S

. Ioflcph Abrabanel Barboza.

O S\ Yshac de Matitya Aboab.

O S

. Simhon Abrabanel Sbiiza.

O S

. Moieh Curiel. The^pureiro.

D

E V M S . (Illuftriflimos

Se-nhores) he a obra, pofto

que feja men o crabalhq^ he

a obra de V M S . porquc como

Re-gcntes de noflas Univerfidades j

tudot) que fe faz para utilidade

de-Has, a VMS.fedeve

D E E H C A T Q J U A

nho. He po'15 efta obra, parta le^

gitinjo p^ra apbriguafso

t)oMc-d'ras em que affifto, pello que a

V M S . {1e dadp £ prptecfap defta

Empr^za

Ja 0 8 tempos

pafia-dos (em tempo de Illuftres

Senho-res) dey a eftajnpa q Vocabulario

Hebtaycq, fegunda parte

daGra-matipa^ agora ftp ? primeira, (que

ant^Q prometi) por eftillo

corren-te, clarppellfidifpozifao,

&bre-ve para facili tar fe a os Eftudates,

Ajunteilhe a Gramatica

Chalday-ca, em hums breves apontamentos

quebaftao para oquefabe

aGra-matica Hebrayca.

Aercftnt^y mais para logro de

meu intento, nefte Volumen, as

Regras queiedao aos que

eftu-dao a Guemaia, que os

•plan-D E •plan-D I C A T O R I A

piantes ncceffitap deltas: & o r e ^

formey com hum Yndex de todos

os Preceytos, por Alpha*Beta,

para fe acharem •facilmente feus

Origems. E por fer tudo ifto

obras, que na Efcola fe frequent

ta, a V M S . vao dedicadas , para

lhes daroesforfo Sr valor 5

reco-nhccendo o fervor de feu zelo,

com a contjnua^ao & afllftencia

para feu augmcnto, & avontade

de animo devoto, paraque floreffa

o eftudo, com feu anello.

Das Artes liberaes; (que fao

fe-t o ) as fe-trez primeiras focao a falla

& difcurio, eftas fecomprendem

nas obras que hey feyto para

an-daiem todas em hum Volume,

pa-ra comodo de todos. A Gpa-rama*

tica he efta, com feu Alpha-Beto

D E D I C A T O R I A

pellas Raizes das palavras. A L o

gica he as Rcgras & frazis do T a l

-mud, & o termo das propozif oes

de arguyr & deftinguir, para a

concluzao, que agora fae aluz, A

Rcthorica he a proza elegante no

feu eftilo, em modo de.hiftoria: E

os verfos de Poezia, com as Regras

deffa Arte, & ordem dos cofoates.

Tudo ifto he a ocupa^ao do ef־

tudo defte Medrasj E V M S . re^

ceberao avontade dede piqueno

offcrccimero, para Ihe dar o

ampa-ro & pampa-rotcc^ao: Onde como Sol

luzem os rayos de feu cuydado &

vigi!ancia,efperando reverberarao

osdo SoIDivino em VMS. coma

rcmunera^ao de prcmiofelice, &

augmcnto gloriozo.

M u y b u m l d t Strvidor de VATS.

SELOMOH DE OL1VEYRA.

ג5.

5449.

ל כ ש ה ר ס ו מ ת ח ק ל

G r a m a t k a H e b r a k a

G r a m a t i c a C h a l d a k a

As l(ay^es da E J c r t t u r a

0 Cbaldako da S. vS*.

jlpba-Beta H e b r a k o

V o c a b u l a r i o *Portugtte^

Qfytborka H e b r a k a

Poezia H e b r a k a

Logica ( R j b ' m k a

I n d e x dos Treceytos

ןושל די

סיתפ# לד

םייח ץע

תימרא בותכ

ןנער תיז

ויפנעו ;ליא

מיבהא תליא

תולגג תוער#

םעונ יכרד

׳ה יכרד

:הברה רכש ףל ונתיו הכרה הרות דומל

״ owbfב

ריש

םת

לבמהתוי4עכתויגעץאו?םזהדוכאכדמאןיא

ן ו ש ל ד<

G R A M A T I C A

M a n u a l da l i n m a

H E 6 R A I C A .

T a c i l p a r a decorar, & ccmpendiofa p a r a fe exercitar.

Recopilada do Livro

ןיש^י א פ ״ימ

Autor do (que ;a iahio a luz)

םייח ץע

P a r a exercicio dot

Ejiudantes-Feito no Anno 5441.

Efiampado

CsraLicrn^a dosSenores do Mahariiacf, & A prorata•

DoSefiorHaham Y. ABUAB. A.B.D. &t.

A 18. He/Van 5449.

Em Amfterdam.

Prologo a o Y A D L A S O N

balanites para ficar capacitado della, 0 que com cuyda-do as efibular, & a cominua^uo cuyda-do tempo com 0 daycar! osfiara com fundamento capaz.es defta, Arte, O mefi-Wofi~ k Gimme A cbaldajcA que vay anexaa efta.

Examen da Gramatica

H E ' B R A 1 C A .

Compendio dd* principaes *SggrM Fun-damentaes da Gramatica Hebrea, para fac'ditar a Conftruccad & Inteltgenc'ta de

qualquerVocabulo dejla Lingua Sacia.

Dividcfe em varios ParagraphoSi & cada hum em differences Pcriodos.

I, Quantas fao as letras do Alcpb- bctb,

& c o m o f e dividem.

S Jetras Hebraicas fao vinte & fetje, comprehendidasneftas palayras.

:ןיפצ !יזג ףטנ ץחךי־ }קדצ בתכ המלש םא

Delias cinco fa& Angelas צפגמכ & vem no principio & meyo da Dic$ao, & asoutrasdobradas ך ף ץ ן ם chamaofe finacs, porque vem fo no fim da palavra,

II. Dividcmfe em cinco partes couforme a pronunciaqao das letras por cinco or-gaos da falla, afaber, עחהא com a garganta. ףמוב com os beifos, קכיג com opaadar, חנלטד com a lingua, שרצכו com os dentes: & as lc-tras de ימא que chamao ח א זד[:׳לתנמא maes d a

Je&ura, que fao como vogaes, muytas vezes

jj. G r a m a t i c a

nao fe/cntcm no pronunciar, como ,יי רמאיו

& a> vczes fc trocao huo lcrra por oucra dc iua djvizao, como ידי? יכ-־ל י £ ' »י׳י ;

III. A pronuncia^ao das letras cada haa d e l -las he fimples ־&C floxa, & tendo dagues fe pronuncia, como ieiofleni dobradas us i g -tras>* &

ourr:1

רע,רח«

fa6 tioxas 6c nao apcrtadas corn djgucs. רגב

תפנ fao ouapertadas on floxas, & c o m o d a -gues,

סילזיג

com a pronunciaqao dc digues apertado. I V . A s lerras hebraicas (ervem de numeros,

fcguidamcnte do א aihe ט fao unida-d e s , unida-do דוי athe ג־ fao unida-dezenasj unida-do ק athe n centcnas, & frgucm as maesquc falcao, com as letras finaes a n c o , ou o macs ordinario he

duplicar asmelmas como pn $ c o . 900 ק ת ח .

tk para raver miihar tambem fe uza c o m hum

ponto Cobre a letra יא 1000. 'ח y o o o .

1 . Oti.iTitos f a t os Pontos das letras H e b r a k a s .

O s Pontos d o doze figuras incluydas

nef-tas Dic£.oe1us *3' ל י ? :יי ^ יזי״^ ונ-לנ com os שיפטח

raptos, que fe apontao nas letras guturaes, ialvo alguius raros. Ettes foimao as cinco vogatsconfoanrescomos cinco orgafis. JI, Pronunciafc a Jetra antes do p o n t o ,

cxepto o Patah era tfn no fim da

Hebraycd $

principle) da dic$a6,&.voga a com g a h y a d i f -p0is,ou antes as vezes, & i;c o m \<!d k-guinre, gc feguindo lerra g u t u i a l , como elia; c h a

-marie יי;׳ Servo., fiinfiiifl nunca fui 6: םרה pa-l a v i a , ncm o s H i t e p h i m , osqu.us nao rece-bem ד*ח& afibc r que nao fe Ibc-juntafc va,nem outrohatef, nem tri7.rm dugms.

I I I . Defies hay hums ת ו ו ח ג ת!ןי.גח pontos grandes, ontros חונ&ק r . w r ponios p i quenos: os granclrs fjo an־n 3*׳..ות c o m p : e n -didos ricfti. dic^ao יח*יל*־יז trazem hua das Je־

tras תיזחנ quiecer.res, defcuhcrra onencuber-ta, como ץ״*זי: נ•'• & ה^דוכ דשא m as q u a n d o

vem com קיב.- he forqoza, como י־י; ןניכ התא : Os ponn.s piquenos lao cfles5T ^ m~־•?• '• H

& vein de c r d i n a r i o dagucs na letra feguintc. I V . Mudaiie o ponio grande em piqueno

com ףקמ como ־י2 לד 'יי? r# 8c ן13 c o m

parada,& o piqueno cm grade com ףיסא como זל£ זלי? & efta dic<^6 com הקיריה demoftrativa he fempre grande, iuda que nao tenha n'oac-cento d i v i z i v o , como I'ייל ת א ז ה V T i " '

V . Hay variedade nos nomes dos pontos, 8c

chamao ןטס חתכ a o 8 ל ו ג כ c ןיטק ץ •טק a o 8 ירצc alfim fe trocao como rpY: pnr ׳'•"/לי•?:

םלצ1,?•} pur 1-םל;?^ & taobem os nuc־s hums

p o r o u c r o s f c n i u d a o . E dous pontos hay que

6 G r a m a t i c a

tern fuas pronuncia$oes diffcrentes, & varea5 por /uas regras, eftes iao okames &: o feva.

3. Gw/o a promttuiacdo do Karnes,

& como Je conbep.

O kames hfias vczes he בחר ץמק largo, & VoguaporA, &outraspor O , & ^ ף ו מ ח ץ ס ק rapto. Para fe conheller fe notao eflas re-grasj com qs exemplos3 Somra, ״ * ' . יל? זיי1^

0

FX בסןו y

y4com.

II. Faz O , por cinco caufas. Primeira, quando vem antes de feva nach חג quie-centc, como * ל •ילל3^ <S0;»w falvo fc tiver איעג G4^fi, que antao faz A , como '®3 2

Sumera. Segunda, quando naletra feguinte

vem dagues 3 como י^ב C 0/M ו מ י Cpj*w ׳ נ י יננה

falvo ה?# pello םעט accento antes. T e r -ceira, quando fegue m a c a t ) דיל?.' & ־ל? Col, que Jem clle diz Cal3 falvo דל־א?י' אנ־ה־טדא

Addbera: Irpa, quetermina com letra

quiccen-tc nocabo. Qyarta, quando he dos vcrbos

מילזפכ dobrados, convcrtido, em ב92 Vayafob, Quinta,febe dos ןיע יחנ qniecentes em Bi£l

V y a e o m , no futuro convcrrido ,* & faltando

qualquer deftas cauzas fara A, fempre.

4. Como fe fa.be fe he 0 Seva quicctnte,

ou fe be p r o u M i c i a d o ?

OSeya hqasrezes he חנאוש quiecente, & outras

H e b r a y c n ך

eutras ענאוש moble, que para fefaber fe ad-vine ofeguinte, comas letras ה ד ג כ א por lembran^a.

II. Pronunciafe poreftascaufas ( א ) quan-do vem no principio da palavra, como j׳ntf תישארב 0 ״w ״ (כ) quando hay duasle-tras femelhantes, como CTf?** 1 ?ת1פ?תTO com leva na primeira: ou quando vem dous fevaym juntos, como י1 י 1?# V ? $ ? : foa o fe-gundo. ( 1 ) quando lheantecede הלידג הקונח ponto rey , como יאךי: םירזג׳1* יאצי.הדןכפ falvo fendo ליעלם Mi/^/(prolonguadaj com© *ילוי? ייהלןל. que faz oaccento no principio. (ר) quando tern dagues a lctra do feva, como שין?? ינימה £ o (ה) dira B')jfr ( ^ ע « מ ) pe l -Ips dous fevaym iguaes pontos, que he a fe-gunda do final ( ג ) aflima. £ na& bavendo hua deltas cinco regras he arrebarado.

5. Q u a l be 0 effe'tto do Dagues, & fuas Jtegw

nas letras de Begad K e f at ( ח פ כ ד ג נ )

O Ponto Dagues que vem dentro das Je-tras, he paraapertar a pronunciaqao dellas: &naofeacha nas letras de רעמהא ienao raros המיערה ואינת Arrhima, & outros. De ordina-rio no meyo da palavra fupre letra falta, ( S c fc

diz que vem זעוסשה וא שרושה תוא ןורסחל) ou

ra-dical, como por י % & por ,?TO

8 G r a m a t i c a

on fervil , como יג?מ por ייי# W & como

םית: ש:ת^• pcrfalta daletra da raiz, inda que

b e dipois de 1*נ avj fevamobii,8idepoio

gran-dt, lenduaRegra ־חא *לו ןיג^וע רחא &נדת אלש

זולורג r;׳un mas \ 6 dipois de pcnto piqueno

vem dagues. O u van ן י ב ־ י ח א ל por lei das trcs Conjugr.qn( n.s daguczatas (quetrazem d.'.gues) "ן-^y׳'' "־M; & nao 6 traz יייייך7!

& ouiros, par ler dos dtipiicados: & tao bem

vem ל;יפנ ןונ םוק־יב quando falta, como ין?*??•' 6c muitas veies ,",?,"p^ r.^ain p״ radorno da ledura dipois de ponto piqueno, como pi? חל ? י םניכצק &as vC 7 es feacha para dilb'nguir o feniido, como יגיל'-י DW׳'P he הוןינעןיבשי־8הל

הנולתו הניל לש תיז ןינעל fraze de queixa 8c na6

de durmir. E vem taobem dipois de ה/*ר ה ׳ה demoftrativo, & de ךפ־־ם וו q converte de fu-turo em pretcrito, & com patah antes. II. Eftes referidos fao קזה שגר forte, &

he לק ע ג י Jeve, o que vem nas letras de

ת'1כר'גב no principio dc dicqao, ou dipois de חנ איש arrebatado, como ®It &

nao traz dagues a dalet, porque vem medido por nP £ • que fe pronuncia, & o mefmo

יי־־???? & taobem "י??י pnrfer accidental, &

affim D9HS podera fer por D ? W pois no

Chaldaico *Wf d i z queparecefuprele-'tra, como he 1* a raiz ףא ou ףנא &

Sehrayca. 9

$18£ da raiz ןמא verdade*

jjj. Eftando no principio da palavra, heo mefmo, & fe diz 72* שארב ח פ ב י נ ב חוא • השוגד ח ל מ que qualquer deftas letras he da• guefata: & felhe antefede algua de רחא fe forma efta Rcgra. י§ר ׳והאל ךיססר ת פ נ ד נ כ ל כ

קיחרמ יתאו קיחרו קיספמו קיפממ ר ב Sendo que cftas

letras, begad kefat, fempre vem com dagues, juntandofle na dicqao antes, hua das letras aevi, /erao יער Rafe, floxo, (ou (ingela a pro-jiuncia^ad que coAumavio finaiar com hfia linea ה fobrealetra) {em dagues; fenao lho impidir hua deftas quatro couzas.

IV. Primeira ma pick, que he o ponto que vem na letra ח em fim de palavra, c o ־ jno סישת ה ך « & qualquer das letras תוחנ quic-centcs, pronunciadas, como חת?ת ׳ j w יזג יזה הנאיעו vv . Segunda maffik, he hum accento

dos םיקיספמ םימעט T a h a m i m m a f f i k i m , quer fcja

pauzantc, quermuzical, como ,ז

י#

?/!?

דן?סל

סימיממ ה נ $ ינב & ןיהא ינב ונתנו & nao 1^ י"?:!',

הר?: Terceira Dahik, he palavra breve, que felee apertada, com omakaf, que con-liga a ה com afeguinte, como חפ־הב^ ן״צבלהמ

ח

ד!?"׳דן

merahik, he a pronunciaqao prolongada, a l -ta & levari-tada, &nao fendoa ח radical, fal-vo fe tiver fegolj & ha mifter que figua *

acccn-1 o G r a m a t i c a

accento nalctra de begad kefat, falvo feefla tern feva, q*e nao fe coma por ponto, & o mefmo he queefteja emporencia enenberto, oumanifefto defcuberto, exemplos סנזזןןקןנ חספ.9ייב« tera dagues, & n a 5 תנ^וףיגפ־הייאה W f l : &advirte que o mefmo he nas letras

de 00 םילו 1 נ ץקש que tem dagues, antefeden-do ה como os ditos.

V . E aktri da regra dka aiima, fe acha mats ״ com dagues, •יי^אי ףככ חנטןכ קלבאךי,רבךב qU e fa5 as letras תומוד ignaes, oudehurh אצומ orguao, ouasduas תולופכ do-bradas, oufeva חנ ea letra quiecente naantc-cedente, & por final.

6. O que flo os סיסעמ Taharaim accentos, ' • & p a r a que ferveml

Os accentos fad para moArar a pro nun-jtiaqao certa, prolonguada ou breve de ca-da palavra, & maes para enfinar as pauzas & para das de cada propozito, & fao os muzi-caes, para que igualmentc fe lea cantadohum verfo daSagrada Scriptura.

II. E m todos fao vinte & outo, hums cha-map םיבלם Reis, outros ••תרקס miniftros: & ambos tem pauzantes & muzicaef. Dos יכי07», fa6 os muzicaes 11. הרפ ,־נ׳רק ^ ף ^ ק ר ן

דיןויי ן?ש»דג*נע תלז&ע $ד1:ףקז עיבר ׳קספ שידג *צרת Os

H e k r a y c a - 1 1

0s pauzantes 7.:י ;,־?׳ת׳.חנתא אןזד^ן ן$ק, ףקז ^

:קזספ ףוס ^ ל ו ג ס Dos םיתרשמ fad os Muzicae* ^ אשלתאגרד ימעט ירת Q S pauzantes 7. ה פיש־ ף ק מ ; א :ע ג ^ י א מ ך פ ו ה מ י פ ו * א ל ז א ל י י ןב זוויןלוה £ o m q ״ e

dezeouto fao םיקיםמןג dirijzivei$,. 8f dez, nao fazera feparaqao.

III. Eftcsfazcmpronunciar a$ p^layras cp-moconvem, 6nde״efta q .accentg,tira־ 4 0 e ' f t e s q u a t r q ,w^ ^ ^ ^ . quc

fempre feafencao nps cabos das paJayps: & 6

pefmo ניתי que vem na ליעלמ וא אריע!הלמ mpr

pofilaba ou Iongua, no principio da dic^ao, antes do ponto: & taobem אמזוןנ0,Ppfim fo-bre a letra, que lev4 as yezes I, i r ,p ״ץי .' par^

nota & final da perfeita ledur^.

i y . Eadvirteque fegaem ordinariamente as Nptas defta maneira. Q $ muzicaes,

אתלוגם אקדו fempre yemacompanatjos juntos,

0 תלשלש vem por fi f6, & o *םרת o me/ma

ןזיבר שידג אלזא fempre fcguem affinj, & fe achap fparte: ao ןימירגינק feguemuzical, ao

ל ח נ ףקו nao,

8c

ימעט ׳רת he como Tebir. אשלח לודג,רזפ a eftcs fegue AUA g e m u b i a b , & antes do Tdfa vem tj^obem הר9 ינרק .וממןבחרי O אמת vem f<$,

1 1 G r a m a t i c a ,

& nelle faz parada. ק ס פ ordinario he trazer

ן ל ו ה ־יפוע na inefma palavra, ou M a b a r i b & AzJd, sonde faz o accento, ou D a r g a , & fegue R a b i a h a dous Sopbar o l e h , Sc no primeiro P a f t k . Os pauzantes,ןיטק ףpז אמדק ךפוהמ דפוש as vezes ביחי dipois do K a d m a , ou antes, em 1*0 ou ל ע ל מ & fe hay hum ponto entte, he Sofba! mthupAb

k a d m a , & nao havendo ponto em meyo, he l U b a t i b k a d m a , & antes do Sopbar tnebupab vem JelAy & fe he dipois de RainAh he k a d m a . O

לודג ףקז vem dipois de Z a q u c f k a t o n , & no prin-cipio de verfo.como fentgerifin,חנתא אחרט ךיראמ antes do A t n a h vem Sopbar oieb, & antes do קוספ ףוס vem M u b a r i b . ' S a o em תימא que vem tao bem &>/׳Jwr falvo antefedendolhe עיבדעידג queantaofegue ךיראמ׳ Entremeterafe nelles, como em todos, איעג ףקמ : o Makaf ajnnta as palavras, o G a h y a faz pauzar a ie&ura de hua

palavra, fcnota que nao feachad dous A m h em hum verfo.

I V . Noslivros תימא T e b i l i m Mifle Tyob, naSfe achao algums defies, 8c fad,אשלת הדפ ינרק אתלזגס ׳d*» ירת ריבת אגרד לודג ףקז ץשידג ינש !ןסרח ןוטק ףקז בי** אמדק: & dos que hay, temalgums

outrafor^a, & fe acba diferen^a זק/יבראחרט6

לודג רזפ תלשלש ק ס פ אקרז & maes de novo vem *ולע דפוש ״ דרויו הלזע דפוש & tem fuas regras.

AcjvertindQ que para fer קיכפם diitinguinte, e

H e h r a y c a 1 3

Q Tdrha hade vir העונתה סרוק הלס שארב como v e t t t o Y e t i b , & fempre he naprimeira pauza

do verfo. O Zarba nao ha de ter ontro ac-cento, O Pafekz hec o m ו9 י ח מ יט י ש יא *,1יי** *• ^

Salfelet, he com ftz/r/k & o P a z j r g a d o i , fern elle,•

& vindo de outra maneira, nao fad Maffikim: & o mefmo So/>/wr biluy, mas So/>/j<tr feo/« ve)0r«rf he קיםפמ no cabo do accento, inda que efteja cm duas palavras. (fiosfmaes :per,)

7, D4* letr4s תויעוםש fervis, & 0 que mojba cadd

bm, naofendo תיימרק radicacs.

As palavras todas tem fua raiz de trez l e ־ tras, (memoradas no verba לעפ ordinaria-mente, que he o mefmo que dizer * • primei-ra,y? fegunda, דמל tcrceira ittrada raiz,) & bay onze letras que chamao fervis, & fao המלש.אנ בותכי por final, as quaes alem de ferem radicaes, que dao o fentido da palavra certo, como todas as maes outras, que fad הרס ףט pu

קרו( fervem para difereotes demoftra^oems,

adjuntas as radicaes.

II. Qualquer de todas letras q nao for da raiz fundamental do fentido da palavra, nem foremde ויחנמאה acrefentadas תופסונ terao as propiedades de fervis, & fe declarad pella ordem de בלכו חטמ ןתיא emquefe ve os efei-tos de cada hua.

1 ,ן. G r a m a t i c a

8 . D e que fervrm as letras de ןתיא 1׳

Eftas letras ןתיא fervem no tempo futuro

c m principio de verho (affim como as de יית

pjo no fim, em o pretcrito : no benoni as de םתייה : no fivuy & harid as de הגו• no caboj & para todos os tempos & o r d e m s nas Con/'u-ga^oems, fervem as letras de ןומאיהח que fao asmeimasde )יתנמאה acrecentadas nosnomes, como moftra & fe venpsexemplos יתלעמ תלעפ ן ת ? הל ינ םת ולעפ no p r e t e r i t o , ח ו ל חל הל סיל לעופ no prezentcj לעפנ •ל הנלעפת ולעפי לעפא no futuro. I I . A א, a p r i m e i r a pefoa fingular, nao

fen-do radical, como ? י ח א גישא ףודרא ביוא רמא

& י ? ^ :

I I I . A ׳, a terceira pefoa fingular & plural, ודקפי דוקפ• & ובבוסי.וסה; ובושי. & fc r v e n oc a.

bo paraafixo ילמ ^ & זת«נ#:

I V . A n, a fegunda pefoa mafculino & fe-gunda & terceira feminino plural ־*W י י ן ^ ת יץ!3זז & הנרקסת & n o fin1j r e g i m e n ?Q t

ה feminino, como ת

?י:^ •י5י? :

V . A ננ a primeira pefoa comum p l u r a l ,

co-mo הפךךנ הגתנ & דוקפנ & n o Ca b o

dapala-vra por afixo de feminino plural como W

׳רגתיא & TOuitas vezes acrefentadas no fim

dos verbos !ייצל? P ״ £ & com fere em ף*סא & m i l e r a h .

1. P a r a que fervent as letrtts de בלבו השמ ?

H e h r a y c a 15

de-oioftraqoems; & guarda efta regra קיפמ השמ סיגכב בלכו as letras de העמ faz layr a p r o n u n -ciasao, no nomc Santo. E בלכו encobre &C recolhe o primeiro ponto delle. E x e m p l o s . י ונדי1* יהכ * רקפ יהו ־ ןויצב ןיא 'ייה • ויהלא 'ייע י אצי ׳יימ

׳הזומב 'הב ־ ביט ׳כ 'הל : O n d e a le&ura he como a apontadura, & nao como a efcritura do

no-me inefable de היוח que fe aponta com os pon-tos de חונר« de ordinario, & a s vezes com os de חזהלא como יי!דיינידא: verificaflc efta

lec-tura, porque fempre o hirek traz yod & nun-each, ncm o yod traz ja maes hatef, & ta5-bem que asapontaduras das letras fervis fao como a le&ura de hatef & nao de feva, & afll mefmo feguindo חפב דגב traz dagues por fcr lido com mapik o nome de היוח como 'I1?*? ייר.יא

נ1ט יב ;׳ jgua!a 1^ P ? T ? ם9 י ת א & יגדי?:ה!דיל'3"י!נ9

זיזי5? & as maes letras fervis, omefmo.

II. A מ ferve cm principio de nomc, & hay

ן םה םמ & ןזיח».וםמ M e m a m i n & M e m a p r o n ,

ambos fe aponrao com hirek & dagues fe-guinte, como טזק״יחפמ de \a(.Qm בהזמ םידמחנה

maes que ouro: & com fere feguindo letra gutural quen&6 tem dagues como י ? ^ . י ' ? מ & o mefmo חיתצקמ םמ Mem mik^futit, ת י £? א י מ ת ח ן מ י

parte do fruto: & fica hirek as vezes Tm j?9?ת 1 י

ףייבמ; gjrn0 cafoQ fe r v e׳ pa r a af iX l 0 jjg m afc u_

1 6 G r a m a t i c a linopforal סיבזן & ימ & u : מ ח £ י נ ן & ומייסב1! t H I . A ש fcrvc era Jugarde ישא

(que)neprin-cipio da palavra! como חסלשלןק.c o m ן ,ע

j ׳ d 1 4 1 ^ 1& ׳ n m & fegol de ordinario com

da-gues adiantej o Siti ראסש femal cem a propie-dade do famech, como י^ז כ^ & cobrirey. I V . A n ieacha הןידיהאה & האירקמ אה

demof-trativo & invocativo, & fe apontao com patah & dagues na letra feguinte, como tl$?

0 תכלמה !-•.כלמד הנל בה r ey־ £ como יארםתאר1דה & D• ^ - ",•^,י oh ccos, tc fa It* as vezes o da•:

gues no fevi como םי1יךי3^י & םימבהרקמק &

vem com gahya; & fegnindo letra רעהחמ que nao recebem dagues, vem em ר ליא com ka-mes a אה como ni?P ׳רי£(י חלאה םי?£וה ם £נ1ןה רש^ררי^ה ןומאה ןוראה & fe fegue ח־ה ficacom patah, א,זי£י איזי״ל 1 ,?,^ •ינוציחזו תורצחה #ךחה gj. fc tem kames e׳m r חה traz fegol 1*לח? ןי מ5 ׳ י

ס י ך ^ ד צ ח ה םייהה ר^;׳ה & n 0 א v e m ףוסאה &

pספaר חרסעחכ vem ח£ » & na5 "SO outro 'W ' .18 ל י י c hay ר !<ל & muytos que fao םידז,, eftra-vagantes que nao guardao a obfervancia da rcgra.

V . Maes hay הלאשה אה & המיתה אה admirati-vo, &ruodode pregunta (6c tem o fen-tido de םא fe) que trazem feva patah, como

*לזי׳י fc a nd a r a s , י י ״ י תאזה /ehecfta,& heflo-xa a feguinte, & fe eiTa river f cva fica fd com

H e b r a y c t t . 1 ך

patib

י־י

יפ & לי!? טךד-ר

j1 e gucural, רא'^י.ר^!׳י & taobem faz com

fegol, ה^: י. ם ב ח - fe 0 fahio.

VI• . £ o mefmo fegue em תותימאה ׳ה certifies*•

t i v o , como ' 1 ^ת י* יג ג ה י certo fuy

defcu-berto: & no cabo d i palavra ferve para afi-xo feminino c o m mapik, como 'ילז-ל׳ ,'P!

pa-radeftinguir de r0r# ימי gr taobem היאש

התנועו ,ךתוסכ fua & t . & tem o efeito do

lamed

be acrefentada, como 6 הניבא ה ה ו ק א f ח ^

העישוה falva.

V I I - As letras de בירכו c a d a b i i a tem feu f*n-tido i & vem העיריה דז םיקזנב as de ברכ com todas fuas apontaduras, &: fe acba e x -preffa a אח (com fer que de o r d i n a r i o a rra״־ zemencuberta) como םימועהב ד ח ^ ל ^ ב ח ^:

VlfT. A ו em p r i n c i p i o da palavra he 1 ףט1*ח on

רמחה copulativo, d i z £ , יולו ןיעמש S i levy, & fervc taobem por1K0u, que defliga ומוה ויבא oufua may* A p o n t a f e c o m feva יי^י• י3 & c o m furek fe fegue letra de ףמוב como י ה י? םתכך^ו

׳תילכפ׳י לגמו o u feguindo feva como J por

que הל0 מאייכ םיאוש יגש )אובי אל ou feguindo h a -tef, imita feu p o n t o , como ף 1 מ$ ) ׳ T H & i c

falta o hatef com fere י!לל>:•• ou com h i r e k fe

Ihe fegue feva fporqua nao vem dous juntos,

! 8 G r a m n t i c a

como ־ י י ^ ' ׳י^ ־ o n c^e ״ feva ordinario

DO y o d ou com kames em אריעו הלמ

לי;ילטי c o ־ n a c c e n t o pauzante, ןיה י ןזהו תיב ןלמו ךכו ןמ.?! ט׳שן י%־נ ריע.ו •־

I X . T i o b e m be ךופיהה ויו converfivel, ou de prereiito em futuro, דיתעל דנעד• como ןלל׳לא?

& ׳נאל•?:; fe a terceira radical he

pronuncia-y e l , fera עררמ ; mas fe he ליעלמ tc'r& ףמעזו 'ו exemplo deambos "'יט , & falarey, & םיאיבל hi! ׳הי=רן & faley : & fe aponta com feva,com f i r t k , ou patah,• םתךמן!סןודמ^ו ת שגר & faras, O u convene de futuro cm preterito רבעל דיתעמ ך3הב & antao he o ponto (como nas letras ברכ quando enfcrrao dcmoftrati-v o ) com patah & dagues d i p o i s , como זבד ן ל ד ם ק ר . ה ל כ א י ו & fe { ־egU C. א q u e he das

letras indaguefatas, vem com kames ייב;-$

& fe tem patah he ףמע־ר 'ו por fer תינורג תואל ה0ור como -יילגאו ידנרבל & n o c. ^0 [1 C para afixb

mafculino, c o m o י - ל ^ ז י ג ז fua m e m o r i a dellc. X - A כ he רועישה ףכ & ןלבזה יכ & ta5bem ף כ

ןוימדה quero dizer comparativo, que

fer-ve de וסכ como F ^ ? 0 ; םייב do tempo he

רשאכ quando i nf 1 ? ^ 9?־.: o da cantidade he

טעמכ quazi ם י3 ל א . ת ד ^ ן י כ . & ca5 b e m he תותימאה

deccrtificacjao ליבנ יגיסמכ fed i z k e י ת ׳ ל תמאל :

Aponta fe com feva, & taobem. fcndo םיקמכ העירה 'ה com patah 8c dagues na letra feguinte,

H e h r a y c a , 1 p

l e v a , feguindo hatef lera patah ם?י 1 ל' ל ם ־ ךל3 a razao he ףטהל רבז־ההל : &c n ״ c a b o v c m para

afixo de fegunda pefoa Angular l r ? 9 T r V . & como 'יכזמכ •ךילכנ & ך ת י י ־ ע מ ךל;;פ & ךיד^ינ & יכ

& fe acha com ponto ג!#י'י :

X I . A ל tern o f e n t i d c d e לא.(a) firdeSr (por) E de ידכ (para)cxcmplos י

ל

־'

•

V?a

יי ׳דמ:> p o r m i , ז- ל # י פ3 ל & £ f t pa r a .

E raobcm tem o fentido de לש D e '.'ל י'׳";'- יילל ]יל״יל : Apontafc corn fevJ יול & hay ל1 & como הד, י יל c o m as advertcncias do ו ( o j u n t h o

Sc qnando fupre העיריה ה guards fuas regras.

X I I . A נ furve como or f c o m ) &־ c o m o ךות (em) & fe chamaS ילכה יבו רזעה'ב & taobem de י מ ע ב (por) osexemplos fao ףי"ג1?נ יא ,באב

com, ית: ח ט םויב ם;מב ץחר; n a S j 0Oj קיךצ ףסכב ^

prataj & fe aponta com feva '1? & hay ר? י &

eftando em lugar de העידיה 'ה demoftrativo,cnm patah: & tern as dittas regras; o b l e r v a n d o quenaomoftra העיריה quando vem defta forte apontadas. * \ m . ׳m י ט ב יסומעל • גאש:יךאכ po r

que fegue o hatef, nem םל?ש ־ רפעל קד ן ח ז מ א1הז ם' ? ^ por que nao tem fegol.

10. V or que ctufas fe mudao ospontos* Os pontos fcmudaS as vezes de feu o r d i

-nario d i r e & o , ט פ ש מ כ ןוכנה אוה & que fazem

2 o G r a m a t i c A

ratofentido da palavra, poreftascaufas ס3 י 5

por final, afaber: por יינכ aftxo, c o m o ילבך י ב ר

ילע? & ^ י ו ^ י ו$ ou por יובר pluralidade, יי5??

פירבד םיישמ & פ!ו ;קל ׳דקפ o l l por ח י נ.ג ג femi.

n i n o , •ילועפ ל!־ז3 & הל | י ^: ou por חונימה r e g i

-m e n , י ?י ר? י ר? י & י ? ! ־ ^י פ chamafe

tao-b c m e l U ־ p n : 1 : 8c difere do תרכומ oupDSJ q he םידיץ? .י

I I . A mudan^a dos Pontos por ter קיספמ סקט קכפהח תד׳כעהב na mayor parada, afaber ףיסא

A m u h & Sophpafill: ( & as vezes ם׳קז Z-iquefka-ton & Scgolta. & a i n d a no אחרט mas h c r a r o j

ou por fer nas letras de pnnx em que vem fern-p r t hatef fern-por feva, •י??£ ou fo fern-patah, que fe fora outra letra era feu ponto feva, nao f a z m u d a n j a no fentido & p r o p o z i t o , 6caf-fim t a S b e m a que acompanba & antefede a gutural, que fempre ]he he o ponto antes

ie-melhante תינחגל הזכור c o m o ,5?%"י3£ ׳ ou fica

como י ׳ ^ on & ™TV, & v e m com

fere 0 & ;םיחלאנ ־ימאל mefmo nao desfaz na

i n t e l i g e n c i a , as difercntes apontaduras que hay nas fobreditasletras. Osexemplos dos pontros mudados porcauzados accentos,.fao ­ו­ימש ורזגש & ולזב; ה$גח ץ י א ץלא ץרא &; תחאה

תחאה תחאה הס^א,­

•ןוצלהו האירקה דעמ ןאב דע

H e h r a y c a ב 1

:ןיגעהו הנבהה תאפמ ךליאו ןאכמ

I I . Q u a n t a s fi.0 as panes d a 0 1 * ^ 0 ' , & as foncs dos Nw/ji'j?

As partes daoraqao, & a s fortes de voca-bulosj queheforqa vir emqualquer pra&ica, fao trezj חלמ לעיפ םש N « m e , Verbo, & A d -verbio. EneftasfeincluytmosProhomes, &

propoziqoems & outros. Moftra o nomc cazo & nao tempo, o verbo cazo & tempo, & o ad verbo n c m cazo nem tempo.

II. Osnomes lao oiferentes fortes, & fepo-dem reduzir a trezos<>nn סש רברפש םצעה םש propio, fuftantivo , & adjetivo; O nome propio he ףוס •עס ןראפ'ץיצ ןענכ לאכימ הרש םהרבא חרפ : Nome fuftantivo he לתב תשחנו ףסכו כ,־ז םחל דגב תיב (יח ף כ כ ) תרפוע לידב: "Nome adje-tivo he בוב עשר קידצ ליגכ שלה שר ריעע רובנ םכה derivado de המכמ הרובג רשוע & U

HI. Neftes fe incluem שש ףרטצמה םע סחיה םש רפכמה םעו לעופה; & algums acre fen tao םש רדעהה םעו הרקמה םש ללוכ.־!ןימה (mas nao toca fua

diftin^ao h gramatica, como taobem ףחושסםש ףדרנ םעו equivocos & finonimos) que hum

nome• tem varios fentidos, ou quefenomea por difercntes modos. N o m e aplicado a pjrria ירבע & ימחלה חיכ que a ה demoftratira nao a traz o regimen: &oIinajado a

2 ב Gmmatica

lia ידוהי E ינימיה ןב d o t r i b u Binyamin,• N o m e

relativo םע ךלכ ןב בא & todo.v entrao no apclido ראית: N « m e derivadu de verbo יכ א : ג יי?''' a

co-m/da קש4י]י1\ונ &n l ? , : , K aat'g.io de c o m e r , do

obrador N o m e numeral ףלאה.%מד.־« & אובר milharia, que ia5 dez m i l . O Semamlr. he efpecial que comprende muytos individuos, como ךיעי-ייח הזבזבו םרא : O Semamikr? he accidental pella calidade dclles fee inta&a, c o -mo הראפת הלירג .-יזבנ ה»־עחכב.ו; &C taobem רואי םיחו תומ ךשח: O Sem arbder chamao a os que fao priva^ao de ier, como cfcuridade & mor-re, que he o carccer da luz & da v i d a .

IV. O Scm Abe fern, diferc dus maes, que nao

fe acha nelles o que rem os outros,que he העיריה םילעפ תוכימס ׳ובר יונכ final היפ סירכ : E nao hay העירי 'ה com ךיהם f enao raros ירן0 como ץראה ןענכ : mas fe pafla a o feguinte ינענכה ץרא & תיטממינע: nem com ׳ינכ lenao he exep^ao 'ל£#יי:

n c m e m לעפ v c r h o , f i l v o a l g u m extravagan-re שירקהה ןיכהד E vem dous demoftrarivoj juntos ב י ט ה זמ !*? c o m o o bom a2cite.

V. E o dos numcros, fao feparados & r e l a

-tivos: O s feparados מיררפנ hay niafculinos & f e m i n i n o s , & c a d a h u m dellcs 4 b f b -l u t o o u R e g i m e n ךומסי קספימ c o m o .

רשע דחאי ;ונומש השלש םינש דחא

p הרשע תחא הנימש שילע/םיתש תחא C •Abfoluto.

Re<r't-H e h r a y c a 2 3

E hay ישע ׳חש;• & ר ר ש ע י ת ש ע para onze, q mof-tra fer antes de doze. Advirce que de dez para iima nao muda oabloluto do regimen,

bL Ac vinte por diantc nao ditere o mafculino

do feminino. Osrelativos םיפרטצמ lao maf-cuUnus & femininos, como הינש תינש הנישאר

& ינש ןושאר prrmeiro ,&primeira, 6c feacha ח׳גיעאד : eftcs nan chegao macs que athe dez, & fe diz תירישע & היריש;׳ que bum he a deci-ma parte, & outro a decideci-ma em ordem.

1 2 . OA^CS fiio os accidentcs do tsutne,

& f u a d i i U n f M '

Os nomcs tem os accidentes do genero, numero, regimen, & afixo יונכ תוכיגסרפפכ גיס & o הרקס cazo, nao alterao nome, & felhe junta תא לא (a) ןמ לש ( d e ) תא acuza o fer da couza, & לא a da a o fugeito וילארבריז וחוא טחמו aclle: ןמ larga dellafeufer, &-ל0 lhoaplica ירע ימדכ ןאצ ו ןמ• de mi, Sc he como ל genitivo, II. Genero he trez modos ףתזשם הנקנ רכז maf-culino, feminino, & neutro ou comun. Os mafculinos ןסינ םהירבא תיז תיב בא םע לשמ רבד תרפ : Os femininos לחר ןבא ראב רדנ הלמ הכרב הת 'ןזע ל די םילשורי לבכ : !k. de ordinario os que acabao com ה & תנ fao femininos תינבת תוכלמ

4 ב Q r a m a t i c a

nun Be הל ףנ- ה > ל ייג exepto •־ילחנ היר;ל que he

יעי/לס : & porque ן K m , moftra taobem femini-no, no afixo ןכיבאו ןלוק , firve de lembranca ה'.יח •שנ תא eltas trez letras para final dc

femini-bo. Os ncutraes, como חור שיא S c ךרד ,רגימ

que fao dos comuns.

I I I . E muytoshay com letras חיבפונ a ere fen-tadas de ויתנמאה por final תויגסאה como חיישמפ ־ו-ז׳כ £c ת ר א פ ת : & os maes dclles fao derivados de verbo, pclla acgao que fe obra. I V . E lao os nomes pezados pello לקשמ

pc-zo, do verbo ל ז פ que fe nomca peilas rrcz letras radicaes, como os ditns he לקשנ de 1"*'r?

nSjjsiD

£

r h u n

[

^

11 ת י ע פe C o m o תובז ה ל ׳ נ & ת ח פ הניב & t a 5bem

:יש אבצ להא Ue רקשמ לע ^ ליע אעפ לעופ & hot a

a diferenfa de ןיצר ןישש ןוהל & ןוזמ & maes ז !לגמ הנידכ החנם & outrosmuytos por fuas r a i -zes & com as letras acrefentadas, & aflim

^,O . que vem como cm Dv'S o y o d expreffo,

5 : c m זיזייליה falto & taobem הז6א שיא תב ןב

םיש:נ םיענא osfaltos da letra radical.

V . Serve efte לקעמ para conhefer os que en-truo debaxo de hum p c z o , que faraS a mcfma mudan^a em fuasalteraqoems ou ac-cidentes, hum c o m o o o u t r o feu fcmclhante, por e a e c a m i n h o , ייב י יבך םילבן רבד & הזככח "1??V &: nao i d nos perfeitos em fua r a i z ,

H e h r a y c a * a 5

y n a s t a p b e m n o s i m p e r f e i t o s . E x c m p l o d c t o

-j a s f o r t e s d e n o m e s p o r f u a s e f p e c i a s ! י ט ס ה ס כ ה

, ד ט 0 א ש מ ה נ ר ה ל צ ם א ב צ ה נ י ב ה ר ו נ מ ת ע ד ן מ א ת ק מ ה ג צ ס

& ן נ ש ח פ ם ד י פ ן ש ה נ ת מ י פ ו י א צ ו 0 ז י ב ו 1 : E a f f i m m a e s

t o d o s p o r f u a s e f p e c i a s & r a y z c s , q u e ' f e d c

-c l a r a S n o s v e r b o s *

1 3 . Nos Homes que k c H u m c r o ?

N u m e r o h e ם י נ מ ן ו ש ל ם י ב ר ו ד י ח י fingular^ p l u ׳

r a l & d u a l , q u e n a o e f t e n d e m a e s q u e a

d o u s - O s

d

o N u m e r o S i n g u l a ! ^ c o m o n o s

c x e m p l o s a f f i m a d i c o s

& * ? 7 ? ו ל י 3

ל י

? י י ״ י ?

O s d o P l u r a l ת ט י מ ת ו ל ^

n t S m

ו י ז י ^ מ f e m i n i n o s ^ ^ g ? ^ f e 9 | i n o s ם י ל ו ד ג

& ם י ח ב 3 • ם י ר י ש ם י ר ו כ ז ס : O s d o N u m e r o D u a l

h a y o s q u e a c a b a o a f f i m ם י נ ד ; ק מ ן א ע ם י מ t r a t f

& ם י ד י p o r d u a s m a o s ,

I I . E h a y h u m s N o m e s q u e ו ד ־ י פ ח י א ל ת פ 5 f a

-z e m A n g u l a r ד ח י ח י א ל & f e m p r e v e i n n o

p l u r a l , c o m o ם ״ ח ם י ס V i d a : O u r r o s q u e ו צ ב ק ת י א ל .

n a o f e a c h a p l u r a l ה ב ר ת י א ל & v e m f e m p r e

fing u l a r , c o m o ן א צ ו ר ק ב O v e l U t s : E h a y m a f c u l i

-n o s q u e -n o p l u r a l t r a z e m fi-nal f e m i -n i -n o , c a c -n o

ת 1 ב א » raSip S i p . E p e l l b c o n t r a r i q h a y f e m i

-n i -n o s q u e -n o p l u r a l t e m fi-nal m a f c u l i -n o , c a m o

ם ־ ט ה י ב ח

ה ת ^ פ ה נ א ח : Q u t r o s h a y q u e t e r

m i n a o n o p l u r a l c o m final m a f c u l i n o & f e r a i

-n i -n o

c o m o ת ו נ ש 0

ג ש ה נ ש ת ו ש י ס ר ב י ם ו י & o u c r o s

D n o

2 6 G r a m a t i c a

no Hngu\2t וניריע הויש ריע: & femelhantes.

Regimen he com que fe af terao maeseftes

nome*,' com o

como

°!לת ת ש א

ה#א

*למ tanto no Angular como no plural, & vem

emlugar de לש (de) emquefevc

oumudan-<ja de ponto fomente, ou de letra &: ponto,

ou de ponto & falta dc letra. £ algums nao

tem mudan^a algua no lingular, como ף פ כ

II.. Afixo he tambem que com os

. fazera roudanqa, coma fe ve neftes

exero-plos,

3תלמ : £ como todos fe achao na Taboa dos

Afixos dos "Nomes.

I Como fao os modos 40s Verfas, & de

que talidade ?

Os Verbos fao de varios modos םינימ

efpe-cias chamados, afaber םיבכרומ םיחנ םירסח םימלש

D'wnt^waPerfeitos, DefFe&ivos,

Quiecen-tes, Compoftos, Duplicados, & Quadradosa

Em todos elles hay םיאצויו םירמוע םילעט Verbos

Intranfitivos ou Tran£tivos

ifto he, que fica

a ac§ao na peffoa, ou paila a outrem.

1 6 . QuefaZPerfeitos?

Os Perfeitos fao os que trazem fempre,

todas

H e h r a y c a . , 2 ך

Q u e f a t Defeflivos?

Os D e f e d i v o s fao os que Ihe falta a p r U

meira letra r a d i c a l , que de o r d i n a r i o he ןינ

Nun, & fe chama ץנ 1»פ ירסה como $V &

ריתי דדנ: exeptoos que a fegundahegutural, que nao podefuprir o dagues por lerra falta, queeffes/ao dos perfeiros como רע3 להנ ל־נ ץאנ & outros, que no futuro faz

לחנת

affim os maes.

II. Achaofe אפ ירסח faltos de דמל Lamed, dous,

י חקא חקר & יזתנ ?חל: & d e דוי To*/, moftrao

o n t o , ףקי תצ' רצי קצי p v נצי בצי חנ• : & nao fao quiecentes, fena5 defe&ivns, d i z e m algums, porque figuem fua ordem: Outros hay f a l -tos dos extremos chamados תווצק ירסח &. he fd ]ינ1 que no preterito i a h a , a terceira W$ &

no futuro a p r i m e i r a & no i n f i n i t i v o תח

faitao as duas letras.

18, Q u e fao quiecentes ?

Os quiecentes fao os que nao fe fentem na pronunciagao das letras

dcM1;׳1

יוהא

3 8 G r a m a t i c a

raiz o ^ / o o r o i , יד:לכאי tv לכא & fe cb a m a 5

11 ד ו י t ףלא אפ w : N a fegunda, o Vau o u Tod,

תיש םיק תש םק. chamaofe דוי וא וד ןיע יחנ : N a

ter-ceira o M e f o u E b , TO אצמ & תילג ,דלנ. £ f

-tes fe chamao 8 ףלא דמל • ח נ i אה רסל יחנ falvo quatro que tem a £/; ה Mapiki & iao dos

per-feitos fempre ה מ ח ה ג ג ה כב חבנ a{ftm dizem

יהמתר וה^ונ diferente dos quiecentes.

19 • Q u 8 fao Compojlos & quantos mo dos bay ?

Os Compoftos fao os que trazem duas lq-tras quiecentes, ou defe&ivas, & taobem dc-fe&ivos & quiecentes, & iao ids diferentes modos, afaber.

Os איל יחנו / פ •רכה como m TO אש נ &os

חיל יחנו ניפ יר״ח comoת ^ TO הטנ ;Q s fa l t o S ^0 5 dous N.inim•, תגיצקה רכח he fomente ןחנ como fe ba dito, & nao ןבב que fempre vem comoos perfeitos, &c como יי׳״^ nao he dos ניפ ירסח naas

f6 dos ה״ל * « , porque nao confente a fegunda

dagues, como fe diife.

Os היל יהנו איפ יחנ como ׳יבא תיפא הפא ;

E os א *ל יחנו ׳יפ יחנ como א"־£ א— 9א£א£: & o u ־ tro hay macs איי י• ״• E os היד יחנו י *פ *חנ como

הר;נ הר;א תיד; הי;״ : & ef tc s trez fa5 תווצקה יחנ : E lie א*ל יחנו ויע •חנ0$ como אבי א־כא תאב אב : & taobem fe chamao ףלא ילעבו ו *ע נ & vem no

Tptyl •M׳9l : pelio ruoda.de תאבה איבה :

H e h r a y c a 9 ׳2

20. Q u e fao Duplkados ?

Os Duplicados fao os que tem a fegunda duplicada, oufalra, & iupre dagues na tercei-ra, י 1 7לי 1י— eftes feguem o ediiodosperfeitos & os outros ימת ם ת : &€ ז ז ו בב3 d j7 ambos, יגובבפ םנ ינובס , Eftes taobem fe chamao faitos da {egandaradical יעצמאה תיאהירםח he daietrado

meyo da raiz.

21. Q u e fao Ouadrados ?

Os Quadrados fao os que rrazem quarro letras na raiz da palavra, como ם כ י כ לב־־ג &c שפטר זשיפ & hay לקלק לכלכ de ללק ליכ & tao bem ןנער רקדק גשגש he a raiz ןער ר־ק הגש : E outros hay que trazem maes letras radicaes jm1x:aflim como hay demenos de trez letras ס״נשהןמ chamados, como ץגי ׳י.? ל,' & outros.

22. Q u a n t a ! fao as variacoems dos Verbos,

& fuas diferenfas ?

Eftes Verbos convert! nelles a variedadc de,Tempos, Pefoas, Numeros, Generos, & as Conjugaqoems & Afixos, ג מ רפסמ ףוג jq? םייוגכו םינינב , & o תוכימס regimen fe acha fo-mente nos םיינוניב aflim לעופ como לוענ exem-plo יריק? W & nos סיראות como ירבשנל ינמאנב &difere o ראות do לועפ que hum moftra pre-zenremente o paffivo, & o outro que o apeli-do pode fer ja pafaapeli-do.

2 o G r a n i d t i c a

I I . Os Tempos fa5 trez , ׳1njn לעופ ינוניב רבע preterito, prczenre Participio, &

futu-x o : E a eftes fe juntao outros trez modos םירוט

doquefefabrica a Conjuga^ao, רוקמ לועג ינוניב »ו«ו, P a r t i c i p i o pa/Iivo, modo Infinitivo, & Impcrativo,• Hay tambem ראוחה ApeJativo,

nas Conjuga^oems paffivas emlugar do ינוניב nas a & i v a s : Cunhefefefer ראות Tear quando

tem npnv\ תוכיסכ ׳יגב como ?ר.ודי 'יז?1ש יגלאמ : j s jQ

Infinitiyo fe ajunta as letras םל^־? : O

Impe-rativo vem com o frazi futuro : O P a r t i c i p i o he hum meyo entrc Preterito 6c p u t u r o .

2 3 . Nos Verbos que he Pefoa, N u m e r o , Geneto ?

As Pefoas fao trez, primeira, fegunda, &

terceira pefoa, רתסנו חבינ וא אצמנ ודעב רבדמ

co-mo יל*,?: ל1'9 ׳ילעפת לועפה תלעפ •לעפנ לעפא •תלעפ

תנל!»פת:'

I I . O s N u m e r o s fao dous, Singular & P l u -r a l , םיברו דיחי como 0;יל*?"יי1 'Sj;2>! H v * & הנל1־פת:

III. Os Generos fao t r e z , genero mafculine, f e m i n i n o , & C o m m u n , que ferve para ambos ףתושמ הבקנ רכז: como ״ l ,£A'. יםתל£§ &

ןןולעפ ־תלעפ & ל;.י£גונ׳לעפ^

^4* QgAntas fao as Cor.jugdfocms dos Verbos! As Conjuga^uems fao fetc> trez A & i v a s ,

H e h r a y c a 3 1

& trez

Paffivas, cada hua com fua

correfpon-dente, & hua que contem ambas, fazendo

ac^ao em fi propio; Primeira

obroufim-pleiinente, chamafe לקה & he דדמ ou ר נ ש ,

afaber, ותלוזב וא ומצעב לעופ : como יןי-? ^ &

ל?? ou ! ל י יממ בשע Segunda ^ foy

obra-do por fi ou por outro, como י 9 # & hay

לקה םוקמ אירממ como ירבךנ

denotaconri-nuagao da obra: Terceira

*•? obrou

cfi-cazmente 09* chamafe שוגדה ou דבב &

tao-bem tem o fencido do ליעפה como י 5 ל דבל &:

moftra a ac^ao contraria, ף1!סמלןי0; Quarta

ל>.'? fbyobrado por outro nao nomeado, 6c

fediz שוגדהמ ולעופ רכזנ אלש: Quinta לי

.'!׳ל fez

obrar por via de outro, chamaie דבכו ףסונ Sc

fediz ישילשל אצוי לעיפ, como ו ל ט * ־ - : E

j

.

tranfitivos imanentes fao aqui יבטל אצו• , como

73&?

!. Etaobemfervem emlugar do Kal לק

nos que nao vem nelle como TVf?: Sexta

ל1'!'ל foy feito obrar por mao de

outro,quan-do no ליעפה faeaterceiro, & hedito רכמ אלש

ולעופ םש : Septima לעפתה obroufe em fi

mef-mo, & tem o fentido do

לק quando

fe acha nella o tal verbo, como ללפתה : & t a 5

-bem traz dagues a fegunda radical. Outros

acrefentao עבורמה לעופ como זי&?פוש טפוש

que fazemqnatro Adfcivas, &quatroPaffivas.

2 ׳5. Como fe conbecera q u a l quer modo de Verbo ?

g ג G r a m a t i c a

para inceligencia d o dito affima, fao as Coojugaijoems dos Perfeitos, queacordarao os Gramaticos apontar tudo, no verbo לעפ (das trez letras que nomeao as raizes) que todos feus fundamentos vem na primeira C o n -jugaQao לקה ץנכ como vem pofto em T a v o a no fim, & do mefmo modo /eguira nas outras Conjuga^oerns. N o r a n d o as que fe lhe r r o -cao os pontos, que fao לעופ לעיפ & as que fe Jhes acrcfenta l e t r a , que o לעפנ traz ןונ O לעפיה ליעפה t e m אה & o לעפתה acrcfenta אה & וית : atentando taobem as t r e z C o n j u g a t e s que trazem Dagues i E como eile verbo לעפ rem letra gutural, que nad confente o dagues. & taobem fazalteraros pontos, f e f e g u i o d i -pois c a m a raiz ד ק פ (que todas particulas de dita C o n / u g a ^ a o , eftao leguidas nos afixos dos verbos.

II. E por o eftilo deftas fe podem ir conju-gando as outras fortes תורונ & modos ou efpecias de verbos. A d v e r t i n d o que tadbem todas fe pezao por (לעפ) verbo que moftra as t r e z letra $ radicaes, como של2 ב יאל & vem

ועפ לקשמ לע p o r ורעפ ma J fa!t o ^Q רעופה דמל .

& י£« י קש כ ל*<י do P i h e l , & nao por ־ ל ^ יי4

que he do Yphyl a ה & o outro he primeira

da r a i z .

264 Viferen$as nas mefmas fortes de V e r b o .

H e h r a y c a . J J

Alg&s Verbos faz diferetrtemente do que

fe moftra na Conjugate, como not Perfeitos!

opretemo ל*ז׳3 ל*? ל*'? como J«f>V8C»־$*; O

participio י י ז ם ל!:« ל?י3 coma 0 ;ל*:אלמ ןבוש fmperativO ל * ? ל?? י ימ? como ינכז,עסש -*of y &

com ה paragogico, ^ ? 5 ? 1 ' י ה ן}ל9 ^ י ? & amef-mo no infinitive (*ל?? •־typ הלעפ )c o m o ה ^ ל

הקבדלו האריל : o futuro ל??? ליע?* como ייל?'? & com ה de ויתנסאה algums ",ל.^״ como •ריימשא & como n$3?$: E taobem nos ou-tros mod as de verbos hayvariedade f c o m o adiante) advertindo que quando he gutural, muda o feva em hatef, & o antecedente \h£ he femeihantt, (como fe ha ;a dito).

27• V a r i e d a d e de f r n t i d e em cad* verba.

Alem ditto fe moftra aqui o fentido de cada verbo, &. com eftes exemplos fe governaraS os maes verbos da Conjugacjao: obrou, obrava, havia obrado, ha obrado, obran obrante, obrador, obra, obrava, .לי1'? obra-do, he, era obraobra-do, י״' £ obrar, obrando* י| ע9 obra, manda obrar, ל*1״^ obrarey, obra-ra, obraria, obrafe, bbro,

obrava

II* O preterito perfeito he obrou,im perfeito obrava, & maes que perfeito havia obrado, que fao trez modos םלשנ רבכ, • םלש יתלכ• םלש רבע

to-3 4. G r a m a t i c a

todosfazem dehua maneira, E com over-bo futuro feacha o preterito imperfeito,

co-Y00 השעי ה כ ב fazia, O prezente faz com o

be-noni pohel, & uza5 ajuntaraefte verbo, הדו dizendo לעופ היהא וא תייה obravas, &fervepa-ra dizer haver outer, ול היה tinha, O futuro pello modo םא fe, & יכ quando, diz obrar, זושעאםא fefizer, & dezejando ^ fefizeras.

28. Como fe fiber A C o n j u g a r q u a l quer

cfpecia de V e r b o }

Para demoftra^ao dos maes modos de ver-bos, vem a primeira dic^ao na Conjugaqao

Kal (que he a raiz de cada palavra

ordinaria-mente) & affim as dos maes tempos, & o mefmo nas outras Conjuga^oems, & da mef-ma mef-maneira que vem nos perfeitos, feguem em todas os modos de verbos & tempos, cor mo fe moftra na Taboa das Conjugaqoems, que fabido o primeiro verbo, fe irao feguin-do com os demaes pella ordem da Conju-guagao.

2p. D i v e r fas fortes n a p r o p i a efpectA de Verbos.

E em todos eftes modos, achafe differentes fortes, como neftes exemplos do HAbar &

H x t t d : Nos Hafre pe PS ־־ ^ ^ ^

«u׳d;j NosNrtfe/>r, I£l ־נ«׳א ב?:•,נה^בהא רמאידמא די• י ל : י?יא לט;־רזות ךשיא; N o s N ^ ^ w ™?* °R

H e h r a y c a . 35

סזח-ןינא ןב ץיצ;ץצ :**בא ש1ב : N o s l medf ןייקח:.ל?:שז:הש!;:השמ«־ אל? ארקז : ^ o s ^ ^ ״ } > דיש׳:. םיתי םת :

II. E o mefmo taobem fe ve nas outras C o n -juga$oems, & feacha algum רז extrava-game deoutra maneira. S a M f b a l • בי & י ק ^ הל£ :תאשנו רקפה :הלענ : ^ 0 שרק ד^פ ומויסב; וצי.רקפ׳. :ו^ב רזד*ב : ^ j '0 P ״/; d/ ״ ה ס כ רקפ שעונז:* דקפא 5קר;מ: ]sjoTf/w/, 5?ל^זי יק?ה ריקפה ;טה ran תומה :ליפנלו'תוב<ל .,הארמ דקפמ :דקפמ דיקפמ < ל;:׳.הרל*:: ן דקפא דיקפא :בטיהדןעיה ריל1ה• :קדהם^ה דז;י.ידדוה;'.• ך$0 Hufbal, י|י£א י ן י ^ ׳ י ^ י ן ג 8 , ו דמעי,דקפ:* N a 2>/wte/, :*י*?חה׳י :דקפתזר רקפתה ידוחת יפיתת :ת13תתה ; _{... • • - 1}

_{1 •}

III. Taobem hay que fe antepoem a ש & ס rar dical, s o ת daConjuga^ao ללותסמ ךפתשהב & הותתשי mas nao הנטטושת?! p0 rqU e fe encon_ tra com ט , &anta6 falta as vezes a ת do ־27

pxbel, como י ה ט מ ל , taobem lhe antefede o ז

& צ , trocandofe o ת em ד & ט a ( f i m ,n^ J ןסךןה:

E hay palavras תובכרומ compoftas de duas Conjugaqoems, como ,י ן ^ ל ",?בגו ou de dous

tempos ,ty.^ '׳ que he pret. & fut.

N O T A . Achaofe com duas raizes em bum mefmo f e n -i -i d o , ' coma תפכ ףסי & ץוק ץקי & שומ ששמ apalpan OH esladebaxode h u a fo r a i t , i n d a queparecem duas, como

הבה אבה & v e m f o n a o r d i n a r i a , & a p m תירזמ r.fyp:

Bmuytos outros fe vem no Volttmen das Rayues.