obelo@di.uminho.pt arf@di.uminho.pt ! " # $ %&'(%) ! * + , - " # . )/&'&%/ * + , - " # . )/&'&%/ 0!1 # + # + + !1 2 # # # 3 # 4 #5 # !1 23 6 ' + 1 7+ 3 8 # # # + 0!1 7+ 8 + + # 2 9 # : ; # # +2 2 # + 2 + # # # !< = # + 0 # # # # # - # 4 # # > # !1 # # 5 # # + + # # 9 # + +# ? # # 3 !< 2 ; 3 @ A " # !1 . 23 @".A> # # # + +# + B, + C$ # C C". !1 # + 35 # D !1 9 # # !1 + 4 - # + # # # 5+ # ? # !1 # 3 2 + + +2 2 # + +# 4 # # D # # - # 1 # # # # # !<
# 4 0# # < # # -+5 4 # # # 3 # 4 # # !1 # # 4 # # @$- E && A 3 ! # # # - # # # + 4 # # # # +!1 # 4 0!1 3 # !1 - < !< # # D # # # + !< # # # @ A 0 # # # 7 8 # + # # 1 # 5+ 4 4 + # # 3 # # # !1 # B # # 9 # + # # !1 # 92 3 # - 5 3 1 # # 3 ; # - + 0!1 # !1 *# # 4 # # # - # # # # # + 2+ @ # # 4 # # ' A + 9 0 D < # D +!1 # # # !1 2' 3 # # 0 4 # # !1 3 + + + 0 3 # B$ !1 F : + 1 53 2 C$ !1 F . !1 + 92 + C$ !1 )F 3 !1 # # 5+ C$ !< % GF 6 # !1 # # " < ! " #$ > + 3 53 2 + + # !1 # # + # # + 53 # # # !< B # 3 7 8C# # !1 C# # # 3 4 < 35 C 3 # !< # # 1 # # # 2 !1 # # @H I J(/A ++ # # 3 # # # # # +# # # # !< # : # # 3 # !1 # # @ A4 + B$ !1 -# " 1 , 6 6 0 @6 JJ)A + + # 4 2 + 3 # 9 + + # # #
-+ # D 4 !# 3 # 0#' + # D# # # !1 # # ++ # !1 - # 2 0 3 # @ JJ/A + + " I$I # @"$A "$ # # 4 # # + # 2 # # # + - # $ # # 2 4 0# # # # # !< 0 - # # # # D 5 # # # 4 K @ JJ/A> -# -# # +# # # 7 L# 3 +8 # -# # # 1 # # 0 # 3 0 # + *# D# # # @ - EI J/(A 4 # # 5+ # + # 0!1 # !1 + :# - # @ && A 1 # # 4 # # # !1 &&&& # # ' + # + 1 # # # # # !1 # 4 4 # !1 > - 1 # # # # # # 72 8 # + 1 # # # +# ? 0!1 9 + # # 5 !1 < !1 # , # 4 # # - # # 1 + 5+ @ K , 2 JJ/A K , @ K , 2 JJ/A # # # # !< # # # # ' 0!1 0 + # # # < , # JJ/ # @ K E 6 M E &&&A3 # # 3 ! 35 # !1 # # # < - # # !< L + !< # @ && C , &&%A # 0!1 # K # # 9 + # + # *# D# +!1 # 3 ! # $# @, &&%A # # + !1 # # 0 # # - 53 F 2 + " - @ + JJ%A # # # # 5 # !1 3 D - # # # % # + " -# ' 3 # # # !< # ,
# # + # + #' # # # - # # D# # # # # 9 # # 7 $# 8@ &&A 0# 9 0!< 4 # # # 53 N2 # 2 9 0 7$# 8 O # 6- # @O # JJ(A + # 9 # B 9 4 3 # # # D# @ , 3 &&%A@6 - &&A # # # # !1 # + !1 # 2 L# # 92 - # # P -# : D# !< + # # 3 ;D 0!1 # # # # ++ # # # 1 # 3 4 - # D# ' + # - # # # 9 + !< :# # < - # 9 + 1 # # + 4 3 4 # @ #A + < # # 3 3 # # D ++ # + - # # # 9 + # 3 # # + 1 3 ! # -# 1 + 0!1 # 2 # 3 # 02+ # # # 4 2 # # # + # !1 6 # # 4 # 0 7 18 # # 4 # # # 5+ 1 # # # -# # # # 3 # # + # + 5+ # # % $ & $ !1 3 + # =# @ &&&& # # A" # < 4 # @ # # + A # # 0 4 # # # 7 ' 8 + @ # # A # + # # # # # 3 # !< ? 5 + # # + !< + + # # 6 1 # #
7 !1 # 8 3 # < # !1 # # !1 # # - # + @ A !1 3 " @" &&)A K ##I " I $E " F @ && )/&& 5 A' " # # # ' 5+ F + 5+ # !< '( $ > !1 # # D 5+ # 3 +2 !1 :# # 1 0 3 +0# + 5 ? # # -# L# # !1 23 + 5+ !1 0# 7 < 8? # 4 # 1 F L# # !1 23 # 3 35 #2 3 # # # " # !< 1 0 ? # # 3 # # D# !1 5 @ # - A #5 1 6 # - # 3 !1 5+ # !1 + Cal3D Autonomia comportamental N ív el d e ab st ra cç ão
4 1 3 # # + # # 35 @ !1 5+ 3 A " 5+ !1 3 # !1 5+ # # -5+ 5+ 3 - 5+ 35 # 4 2 # # # !1P !1 5+ #' # # 0 + 4 + 35 # " # # 2 # 9 5 D 5 @ 5# A # !1 3 !1 5# # # # +'# 4 !1 ? !1 @ # A !1 ? !1 @D # A + # # 5+ + # - # +2 4 # - # # # # 5+ # # : 5+ 0 0!1 + # + 0 3 0 + !1 , # # + # # # ' 0 + 4 # # # # D + # 3 0 # # +0 # 4 # " # 3 0 ' # 3 # # 2 ! ) *'( # 3 # # # 7, 84 # + # # + # # 4 9 4 4 # 4 # # + + # # # 4 # 3 > # # + 3 D 3 # !1 # # 4 ; # - # # 4 # # 4 # # D 5+ 1 9 # 4 # # # 5+ : 4 4 D 5+ # K # P. # - # # + + !1 < # # 0!1 # + !1 + < 9 + !1 3 3 # L# ! !1 # D# !1 #
!"# $ #%&$'()*#+ '!,)-.! / ( / !0 . / ! 0 / ( / ( 1 / / 2 / / / 3 1 4 5 6 7 3 8 4! !96 , ! , 3 . / 5 / / / / : / / 1 ! ;<)($'(< ! $ +<=# ($ !#+ '#,=# (!, $-(#+ $ >!?(#/-@*$?A F 4 " # # # 5+ , " # # + '( , -.) $ # , ' @$, A # - # # # D 3 # 2+ # # 5+ # ? 9 # # + 4 1 D # : D# 9# -+ !1 + +# - # #' - > EN , E Q . - Q . RK # ' 4 -@ RK JJGCQ JJJCQ &&A # # # 4 # # $, 1 # F # 4 #5 # : !1 1 9 # # 5 4 < $, # 3 # # 9 + # # 3 # # + # # + ' #24 @$S && A 3 # # + # 4 # #24 # 3 # @ A@H &&A # 3 # 4 1 1 # 4 # # 4 !1 # 5# 5 @$S && A 3 # ' # 32 # 7# 8+ # # # # D # 9 5# ' 3
2 4 D# 3 !1 # 4 # !1 # # 5# 5# 3 # !1 4 5# # $ D# + # 7" # 8 # 5# + # # # + # 1 # 7> 8 7 8 !1 # # # 2 + + # # # 0 4 1 2 4 2 + # # 2 T # D# # # + 4 # # !1 2 - F # # 5+ +2 3 3 # # # 5#
Nas experiências práticas deste trabalho, # #
+ 2 do sistema envolvido # 7 !1 F
1 F !18@ D 7 +!1 F !1 F 1 F
!18A : # 3 ; 3 # !1 !1 0'
4 # !1 # # + ) 4 cada
módulo tenta simular fraquezas, forças da percepção humana e o seu processamento cognitivo, incluindo reacções instintivas, erros de percepção, degradação da memória, decisões dependentes do contexto, inferência, entre outras.
/ 0 # + # # 5+ 3 + + # !< 3 0 # # D# # # 4 # + @3 % A # # # !1 # !1 3 @ " IF A % F , + F # ' 5+ C% F $# !1 D# 3 + # # + + 2 3 0 3 !1 9 # !< + # !1 !1 ? !< D4 5+ :D 5 # # # !1 !< 1 + !< # + 5+ 1 " # 9 4 0# : # 5 # 0 # # # @ D# 3 # +A # B @ # # A 0!1 @+ DI0 A @+ DI0 A+ 3 ! # 4 + # + # P& # # ; @ L# A # # # D # !< # L# 5+ # # # # # # !< 3 1 ' # 4 # # @U VA # # # ) # + + !1 # # # 1 # 5 + # 9 !< # # + # " # # !1 @ # 9 A - D
= # D # < 4 3 # 4 : # # D !1 !1 4 " !1 3 3 # + # # !1 # # !1 @ D A + H # D# # !1 # - # + 3 !< # D @ % A # 3 # # !1 D# 3 + # + # # # # # # + 3 # 7" I8 # 7 8 # 3 : @ 3 # !1 + 2+ +2 !1 A # # !1 0 # # # # -# >1 # @ # # # ' 3 A # " I ?0 3 # @ + !1 # !1 ' A4 # 2 # # ++ # 9 > 3 5 # 4 # # +# ' # + #' # # # # 4 D# # @ 3 # L A + # 1 3 # # # 4 @ + 1 + # A, 3 3 # ' # 0!1 53 # # ' ;# # 1 # # ? 3 @ 5 A 1 2 " # 4 # # ' 5+ + + +# !< 3 # # 3 !1 # 3 # # + !1 # # # # + # 3 # !1 + 7- # 8# 5+ 5+ # # # 4 +2 # 4 # 3 !1 # @ A 9# # 9 !< 5+ @ !< < A# # + + ' # # 0!1 # + 2 + 0!1 # # !1 7 2 8 # !< 0 # 4 # # 3 # +
- # # D # 0!1 #' # # 7 L# 8 # 1 # 5 # !1 # # # # # + 3 0 # 4 # # 53 B !1 # # 1 9 + !1 !< D " # D + 3 4 0 !1 - # # + !< + !1 !1 # # < D 3 ; # - # # 3 # D # 3 3 3 !1 !< 9 # # 9 # !< # # # 4 !1 ' 4 3 # + + 2 0 # +2 # !1 # D# B9 # # !1 # < # !1 # ! # 35 3 # !1 !1 # -4 3 + : : " - @JJ%A$# 3 K # S S - $I # - 3 $# W - D X $ , # @&& A *# # " # # + # $# !1 , < H + $ $1 H$ )@A N K @JJ/A . -+ 3 $I # S - $ 3 I # # H + ) /' % " @&&)A- BPP 3 , , . # @JJ/A " I$I #B " + - - 6 + $ # # - ::: 6 :+ I" # O Q Q - @&&A$# ## 9 6-$# > * + I@: A K E 6 M E @&&&A$# I # 3 : > )&/
K , 2 @JJ/A$ 3' 0 - # S - $-S 0 @ A. -O # , 6- # @JJ(A, 9 3 E - : - Q E- # $# JJ( , 3 N O @&&%A -+ 3 "- # - ", $..H K P: - $I# # " # # " " , - , I @&& A + " S -+ * : + # S - 6 , $ @&&%A $# ' *# $ # $# !1 , < # $ !< :# ; H + Y Z 5# ' ' .2 ' 4 5# ' Z 5# >[ G(G&'G% RK . > N @JJGA 3 3 K + - EI M , , EI @J/(A 3 3 33 3 S > S - J/(B # - " H $ @&&A # # $ , - -. # ## Q # @ $ H A "- H+ , K -# , H I " @J(/A E K $- B -+ , - $..H K(/" # . - @)A $- E , $ $- # @&& A :+ I # B . # IB$ 'M > S\ E $S @&& A" # B + S $- 3 6:: * + I 3 Z 6 - " H " I \ "-I - @&&A -+ $# @ $AB 3 # 3 * -+ + # - . # 6 - I &&@.6:"V&&AK O 6 W 6 0 @JJ)A 3 - B -I # -+ - " # . - B 3 $..H KRJ) ", Q . @JJJA, $I # B , - 3 , 6 Q , @&&A , ' $I # E