2º de BAC. 1. Obxectivos xerais da materia de Lingua e Literatura Galega para o 2º de Bacharelato

(1)

2º de BAC

1. Obxectivos xerais da materia de Lingua e Literatura Galega para o 2º de Bacharelato

• Afirma-la lingua galega como propia de Galicia comprendendo as circunstancias que condicionaron a súa evolución e respecta-las dúas linguas oficiais da nosa Comunidade.

Coñecer e valora-las circunstancias históricas e sociais que condicionaron a –

evolución da lingua galega e confrontalas coa situación actual.

Valora-la lingua galega e utilizala, oralmente e por escrito, en tódalas situacións –

de comunicación.

Analiza-lo proceso de normalización lingüística e reflexionar sobre as –

implicacións do mesmo, no ámbito persoal e social.

Manter actitudes respectuosas cara á riqueza plurilingüe do Estado. –

Aprecia-la diversidade lingüística como unha riqueza cultural. –

• Coñecer e analiza-la realidade lingüística da nosa comunidade e de España, os diferentes usos sociais e os fenómenos de contacto entre as distintas linguas, recoñecendo o posible contido ideolóxico da linguaxe e superando os posibles prexuízos relativos ás linguas e ós seus falantes.

Analiza-las interrelacións existentes entre as diferentes linguas e identifica-los –

fenómenos de contacto e de conflicto lingüístico.

Amosar respecto polas opcións lingüísticas non coincidentes coa propia. –

Superar calquera prexuízo ideolóxico ou social relativo ó uso da lingua. –

• Utilizar e valora-la lingua oral e escrita como instrumento eficaz para a comunicación interpersoal e para a comprensión, análise e organización de feitos e saberes de calquera tipo.

Utilizar axeitadamente os diversos procedementos de construcción de textos –

para a comunicación interpersoal e para a vida académica.

Realizar exposicións orais planificadas, previa recollida de datos e información. –

Preparar traballos por escrito utilizando as posibilidades que ofrecen as novas –

tecnoloxías da comunicación para o intercambio de información.

• Comprender e analizar discursos orais e escritos procedentes de distintos ámbitos (académico, intercambio social, medios de comunicación, etc.), atendendo ás peculiaridades de cada un deles e analizando en cada caso os elementos e as funcións que interveñen no proceso comunicativo.

Analizar e comprender textos orais e escritos de todo tipo: linguaxe xurídico-–

administrativa, medios de comunicación e ámbitos de coñecemento especializado. Interpreta-las ideas implícitas e explícitas de todo tipo de textos, identificando o –

rexistro utilizado, a organización interna do discurso e a súa intención comunicativa.

Seleccionar e valora-las fontes de información utilizadas para a recollida de –

(2)

• Expresarse oralmente e por escrito mediante discursos adecuados ás situacións de comunicación, respectando as normas lingüísticas e sociocomunicativas que regulan o uso da lingua.

Producir textos orais e escritos de acordo cunha estructura planificada, –

utilizando os criterios de adecuación, cohesión, coherencia e corrección debidas. Producir textos de diversa tipoloxía adecuados á situación comunicativa, sexa –

persoal, familiar, institucional ou académica.

Producir textos orais e escritos, planificados, que se adecuen á finalidade –

comunicativa que se pretende lograr: convencer, expoñer ideas, defender ou rebater argumentos...

• Coñecer e reflexionar sobre os elementos formais e os distintos compoñentes da lingua no seu plano fonolóxico, morfosintáctico, léxico-semántico e textual para analizar e corrixir, a partir desta reflexión, as produccións lingüísticas propias.

Distinguir e usar adecuadamente os compoñentes e constituíntes da oración, o –

parágrafo e o texto gardando as concordancias e coherencia necesarias.

Identificar e analizar oracións simples, compostas (coordinadas e subordinadas), –

diferenciando as súas cláusulas e frases, e utilizalas na construcción de textos. Recoñecer e utiliza-los mecanismos de derivación para enriquece-la expresión –

oral e a producción escrita de textos.

Manexar con soltura termos e nomenclaturas lingüísticas na análise e –

comentario dos distintos discursos.

Posuír hábitos de corrección e adecuación na presentación de todo tipo de textos –

segundo as convencións ortográficas e lingüísticas establecidas.

• Interpretar e valora-las obras literarias, como manifestación da sensibilidade artística do ser humano, como expresión da identidade cultural dos pobos e como fonte de pracer persoal.

Producir textos, utilizando artificios literarios, coa intención de crear linguaxe –

literaria.

Relaciona-las condicións sociais, culturais e históricas nas que se produciu unha –

obra literaria, sabendo aprecia-la súa evolución e interese artístico. Valora-las obras literarias como fenómenos de expresión estética. –

Valora-las obras literarias como fonte de pracer persoal. –

Identifica-los elementos estéticos presentes nun texto literario. –

• Coñece-las características identificadoras das principais épocas da Literatura Galega, así como dos autores e obras máis significativas, utilizando de forma crítica as fontes bibliográficas e documentais adecuadas para o seu estudio.

Posuí-lo hábito de lectura e apreciala como fonte de pracer estético e de –

coñecemento dunha época histórica (século XX).

Recoñece-las principais obras e autores da literatura galega do século XX e as –

súas características.

Identificar e localizar cronoloxicamente obras literarias nun período –

determinado (século XX).

Recoñece-las características dunha obra segundo o xénero ou subxénero ó que –

(3)

- Comentar un texto literario, pertencente a un autor representativo (século XX), determinando o seu xénero, localizándoo no seu período, identificando o seu asunto, tema e punto de vista, determinando a súa estructura, analizando a súa linguaxe e realizando unha valoración conclusiva do mesmo.

PROGRAMACIÓN POR UNIDADES

UNIDADE 1

Galicia no primeiro terzo do século XX. Os sons do galego OBXECTIVOS

LITERATURA

• Coñecer os principais cambios sociais, económicos e culturais da Galicia de comezos do século XX para entender e contextualizar a historia da literatura deste período. • Comprender a importancia do proxecto político e cultural das Irmandades da Fala. • Ler, analizar e interpretar unha antoloxía de textos da época das Irmandades da Fala relacionados con temas da lingua e a cultura galegas.

LINGUA

• Analizar e explicar as propiedades textuais dos textos.

• Comprender o funcionamento do aparello fonador para explicar trazos fonéticos. • Describir e clasificar os sons consonánticos e vocálicos.

• Diferenciar acento e entoación.

• Explicar que é a variación lingüística, que é unha lingua funcional e un idiolecto. CONTIDOS

CONCEPTOS

• Galicia no primeiro terzo do século XX. O papel dos movementos agrarios.

• As Irmandades da Fala: proxecto político e cultural e papel na dignificación do galego. • A revista Nós e o Seminario de Estudos Galegos.

• O Partido Galeguista. Contexto do seu nacemento. • O texto e as súas propiedades.

• Disciplinas lingüísticas: a fonética.

• Os fonos e o aparello fonador. Vogais e consoantes: modo e punto de articulación. • Prosodia: o acento e a entoación.

• Variación lingüística. Variedades diacrónicas e sincrónicas; diatópicas e sintópicas; diastráticas e sinstráticas; diafásicas e sinfásicas; diamésicas e sinmésicas. Lingua funcional.

• Os idiolectos e a variación lingüística individual.

(4)

PROCEDEMENTOS, DESTREZAS E HABILIDADES

• Lectura e análise da intención comunicativa de textos variados da época das Irmandades. • Valoración da situación do galego no primeiro terzo do século XX.

• Explicación de elementos textuais ausentes ou presentes nun texto concreto.

• Descrición fonética de vogais e consoantes explicando puntos de articulación e modos. • Recoñecemento de variacións prosódicas.

• Diferenciación entre lingua funcional e idiolecto.

• Enumeración dos trazos distintivos das diferentes variedades textuais.

• Realización de exercicios de aplicación das formas máis, e mais, a mais; máis; amais. ACTITUDES

• Curiosidade por descubrir nos textos pensamentos, ideas e sentimentos correspondentes ao período histórico estudado.

• Interese por coñecer o sistema fonético do galego e por pronunciar correctamente os seus sons vocálicos e consonánticos.

• Valoración da lingua como elemento configurador da identidade colectiva e persoal

CRITERIOS DE AVALIACIÓN

• Coñecer cal era a situación social, cultural, lingüística de Galicia na transición do século XIX ao XX.

• Analizar e comentar criticamente textos do período das Irmandades da Fala que recollen diversos temas.

• Explicar e valorar o labor das Irmandades da Fala a prol da recuperación e dignificación do galego.

• Coñecer o papel do Seminario de Estudos Galegos e da revista Nós.

• Determinar se un texto cumpre os requisitos para ser denominado como tal.

• Definir e describir os sons vocálicos e consonánticos polo modo e polo punto de articulación.

• Explicar as diferenzas articulatorias entre as vogais de grao medio. • Recoñecer a repercusión lingüística do acento e da entoación.

• Saber explicar que en que consiste a variedade lingüística dunha lingua e explicar cales son esas variedades.

(5)

UNIDADE 2

A poesía das Irmandades da Fala. Os fonemas do galego OBXECTIVOS

LITERATURA

• Coñecer os principais representantes da poesía do período das Irmandades da Fala. • Lembrar e explicar datos salientables da vida e da obra poética de Ramón Cabanillas e de Noriega Varela.

• Identificar e comentar trazos temáticos e formais en poemas de Ramón Cabanillas e de Noriega Varela.

LINGUA

• Explicar que é a adecuación textual e cales son os seus parámetros.

• Coñecer o sistema fonético do galego e definir e diferenciar fonemas e alófonos. • Recoñecer e explicar o valor distintivo dos fonemas.

• Identificar e explicar os principais trazos fonolóxicos das variedades dialectais do galego

CONTIDOS CONCEPTOS

• Ramón Cabanillas: Vida e obra. Confluencias estéticas.

• Traxectoria poética de Cabanillas: etapa de formación, etapa galeguista, etapa mitolóxica e etapa de posguerra.

• Liñas poéticas de Cabanillas: poesía lírica (intimista, cívica e costumista) e poesía narrativa. Lingua e métrica.

• Antonio Noriega Varela: Vida e obra. Liñas poéticas.

• Outros poetas da época das Irmandades: Victoriano Taibo, Xerardo Álvarez Limeses, Gonzalo López Abente e Xosé Crecente Vega.

• Os parámetros de adecuación dos textos.

• Fonoloxía. Fonemas e alófonos. O valor distintivo dos fonemas e a distribución complementaria dos alófonos.

• A sílaba. Hiatos e ditongos.

• Fonemas vocálicos e fonemas consonánticos do galego. Encontro de vogais no discurso. Fonemas e letras.

• Dialectoloxía e dialectos. Os trazos dialectais fonolóxicos no ámbito das vogais e das consoantes.

(6)

PROCEDEMENTOS, DESTREZAS E HABILIDADES

• Lectura e análise de diferentes textos poéticos de autores representativos das Irmandades da fala.

• Elaboración de cadros sinópticos sobre as etapas e liñas poéticas. • Comentario literario dun poema de Ramón Cabanillas.

• Análise dos parámetros de adecuación dunhas mensaxes.

• Realización de prácticas de análise fonolóxica para comprobar o valor distintivo dos fonemas e a súa distribución.

• Localización e clasificación de trazos dialectais fonolóxicos.

• Realización de exercicios de aplicación das partículas senón e se non. ACTITUDES

• Aprecio pola lectura e pola interpretación de diferentes elementos dos textos poéticos. • Curiosidade por coñecer o sistema fonolóxico da nosa lingua e interese por pronunciar correctamente os diferentes sons.

• Interese por coñecer as características das variedades dialectais do galego e rexeitamento dos prexuízos cara a elas.

• Analizar e interpretar diferentes textos poéticos de Ramón Cabanillas, Noriega Varela e outros poetas do período das Irmandades da Fala.

• Identificar trazos temáticos e formais característicos da poesía de Ramón Cabanillas e de Noriega Varela en poemas concretos destes autores.

• Saber explicar se un texto cumpre cos parámetros de adecuación. • Diferenciar entre fonema e alófono.

• Describir os fonemas vocálicos e consonánticos do sistema fonolóxico galego.

• Saber explicar o valor distintivo dos fonemas e a distribución complementaria dos alófonos.

• Enumerar e localizar os trazos dialectais fonolóxicos no galego. • Aplicar con corrección as formas senón e se non.

UNIDADE 3

A poesía galega de vangarda. As unidades sintácticas. A análise sintáctica OBXECTIVOS

LITERATURA

• Identificar e comentar os principais trazos das vangardas galegas en textos representativos.

(7)

europeas.

• Coñecer os principais representantes da poesía de vangarda galega e a súa obra. LINGUA

• Recoñecer os elementos de coherencia nun texto.

• Diferenciar unidades comunicativas de unidades sintácticas. • Comprender o funcionamento das unidades sintácticas. • Identificar e analizar diferentes unidades sintácticas.

• Recoñecer e explicar os principais trazos morfolóxicos e léxicos das variedades dialectais do galego.

• O concepto de vangarda. As vangardas europeas: os ismos. As vangardas en Galicia. • O hilozoísmo ou imaxinismo: Luís Amado Carballo, mestre do hilozoísmo.

• O neotrobadorismo: Fermín Bouza Brey.

• Álvaro Cunqueiro. Tendencias vangardistas na súa obra poética. • Manuel Antonio: O manifesto «¡Máis alá!» e a súa obra poética.

• Os trazos de coherencia nos textos: vinculación, progresión, coherencia lineal e global. • Unidades comunicativas: o enunciado e o texto.

• Tipos básicos de unidades sintácticas: a palabra, a frase e a oración. • Fases da análise sintáctica.

• Trazos dialectais morfolóxicos: variación na morfoloxía nominal e variación na morfoloxía verbal.

• Trazos dialectais no ámbito do léxico.

• Corrección ortográfica no uso das formas porque, porqué, por que, por qué. PROCEDEMENTOS, DESTREZAS E HABILIDADES

• Lectura, análise e interpretación dunha antoloxía de textos poéticos representativos das diferentes mostras da vangarda galega.

• Comparación de elementos formais dos poemas neotrobadorescos coa poesía trobadoresca medieval.

• Comentario literario dun poema do libro De catro a catro. • Análise e valoración das condicións de coherencia dun texto. • Identificación de enunciados.

• Recoñecemento e clasificación de palabras. • Identificación dos constituíntes dun enunciado. • Elaboración de exercicios de análise sintáctica.

(8)

• Realización de exercicios de aplicación das partículas porque, porqué, por que e por qué.

ACTITUDES

• Curiosidade por ler e descubrir as achegas innovadoras da poesía de vangarda.

• Interese polo dominio de mecanismos sintácticos da lingua como medio para desenvolver a capacidade comunicativa.

• Respecto polas variedades dialectais do galego e rexeitamento de prexuízos cara a elas.

• Saber explicar as características xerais e tendencias da poesía galega de vangarda. • Coñecer os principais representantes das tendencias poéticas da vangarda galega. • Analizar e comentar textos característicos da vangarda galega.

• Explicar os elementos de cohesión nun texto.

• Comprender as diferenzas entre unidades comunicativas e unidades sintácticas. • Realizar análises sintácticas.

• Enumerar e localizar os trazos dialectais morfolóxicos e léxicos do galego. • Aplicar con corrección as formas porque, porqué, por que, por qué.

UNIDADE 4

A prosa do primeiro terzo do século XX. As palabras e a súa estrutura OBXECTIVOS

LITERATURA

• Ler, comentar e valorar textos en prosa, narrativos e de ensaio, dos principais representantes da prosa galega de principios do século XX.

• Coñecer os principais grupos e representantes da prosa do primeiro terzo do século XX.

• Definir as características do Grupo Nós e coñecer os seus escritores LINGUA

• Recoñecer a progresión e a unidade temáticas como elemento de coherencia nos textos. • Analizar e explicar a estrutura morfolóxica das palabras.

• Definir o concepto de palabra, as súas clases e morfoloxía.

• Identificar e analizar os distintos procedementos de formación de palabras. • Recoñecer e explicar os principais bloques e áreas dialectais do galego. CONTIDOS

CONCEPTOS

• A consolidación da narrativa galega contemporánea: continuadores do séc. XIX, os narradores das Irmandades, o Grupo Nós e os novecentistas.

(9)

• Vicente Risco: biografía e obra narrativa. • Otero Pedrayo: biografía e obra narrativa. • Castelao: biografía e obra narrativa.

• Narradores novecentistas. Rafael Dieste: biografía e narrativa. • O nacemento do ensaio. Os ensaístas do Grupo Nós.

• O impulso do xornalismo: A Nosa Terra, a revista Nós e as revistas de vangarda. • As propiedades do texto: a progresión e a unidade temáticas.

• A palabra e as súas clases. A estrutura das palabras: afixos flexivos e afixos derivativos. Clasificación das palabras a nivel morfolóxico.

• Procedementos de formación de palabras: derivación, composición e parasíntese. Outros procedementos: redución, siglas e acrónimos.

• Dialectoloxía: Bloques, áreas e subáreas dialectais. Bloque occidental, bloque central e bloque oriental.

• Corrección ortográfica no uso das formas conque e con que. PROCEDEMENTOS, DESTREZAS E HABILIDADES

• Lectura, análise e interpretación dunha antoloxía de textos narrativos e ensaísticos de autores representativos do período correspondente ao primeiro terzo do século XX. • Comentario literario dun texto de Otero Pedrayo.

• Análise e elaboración dun esquema de progresión temática dun texto. • Recoñecemento e clasificación das diferentes clases de palabras. • Realización de diversos exercicios de análise morfolóxica de palabras. • Adscrición de diferentes mensaxes a unha variedade dialectal.

• Realización de exercicios de aplicación de coñecementos de fonética, gramática, semántica e sintaxe, ademais do uso ortográfico das partículas conque e con que.

• Elaboración dunha proba semellante ás de acceso á universidade. ACTITUDES

• Interese pola lectura e pola localización e interpretación de pensamentos e ideas presentes en textos dun período histórico da literatura.

• Interese por coñecer os mecanismos morfolóxicos da lingua e respecto polas normas de corrección gramatical e ortográfica.

• Valoración da lingua galega, respecto polas variedades dialectais e rexeitamento de prexuízos lingüísticos cara a estas realizacións.

• Explicar as características xerais e tendencias da prosa do primeiro terzo do século XX.

• Coñecer os escritores representativos da prosa, da narrativa e do ensaio do primeiro terzo do século XX.

(10)

XX aplicando coñecementos históricos e de análise textual.

• Explicar en que consisten a progresión e a unidade temáticas como elementos de coherencia nos textos.

• Saber explicar os diferentes procedementos de formación de palabras. • Realizar análises morfolóxicas de palabras.

• Recoñecer e explicar os trazos básicos dos diferentes bloques dialectais do galego. • Aplicar, en exercicios variados, coñecementos fonéticos, gramaticais e semánticos e dominar a ortografía do uso das formas conque e con que.

• Desenvolver con boa presentación e corrección unha proba semellante ás que se realizan na Selectividade.

UNIDADE 5

O teatro no primeiro terzo do século XX. O léxico galego OBXECTIVOS

LITERATURA

• Ler, analizar e comentar fragmentos de textos teatrais representativos deste xénero no primeiro terzo do século XX.

• Delimitar as etapas e características básicas do teatro do primeiro terzo do século XX. • Coñecer os principais autores das correntes teatrais do primeiro terzo do século XX. LINGUA

• Recoñecer e explicar as regras básicas de coherencia textual.

• Diferenciar palabras cultas, patrimoniais e semicultas, arcaísmos e neoloxismos. • Explicar o que é unha familia léxica e a súa formación.

• Recoñecer os préstamos léxicos.

• Comprender o concepto de sociolecto e explicar as variedades sociolectais do galego. CONTIDOS

CONCEPTOS

• Etapas do teatro de preguerra.

• O teatro rexional: os precedentes das Irmandades.

• O teatro das Irmandades. Problemas da dramaturxia da época, correntes e autores. • O teatro das vangardas. O teatro de Rafael Dieste.

• O teatro da época Nós. Vicente Risco e Otero Pedrayo.

• As regras de coherencia textual: repetición, relación, non contradición e progresión. • O léxico do galego. A formación do léxico: palabras patrimoniais, cultismos e semicultismos. Os arcaísmos e os neoloxismos.

• As familias léxicas: regulares e irregulares.

(11)

• A variación sociolectal e os grupos sociais. Os sociolectos galegos: galego popular, elaborado e urbano.

• Corrección ortográfica no uso das formas malia e madía. PROCEDEMENTOS, DESTREZAS E HABILIDADES

• Lectura, análise e interpretación de textos dramáticos de autores representativos de distintas etapas do teatro de preguerra.

• Análise de textos e identificación de elementos e problemas de coherencia. • Diferenciación entre cultismos, semicultismos e palabras patrimoniais. • Manexo do dicionario para explicar a etimoloxía de diferentes termos.

• Observación de procedementos morfolóxicos aplicados á formación de neoloxismos. • Análise de familias léxicas con base regular e irregular.

• Identificación de estranxeirismos, préstamos e calcos.

• Realización de traballos de investigación e de análise das formas sociais da fala. • Realización de exercicios de aplicación de coñecementos de morfoloxía, sintaxe e léxico, ademais do uso correcto das partículas malia e madía.

• Resolución dunha proba de avaliación dos contidos tratados no trimestre. ACTITUDES

• Curiosidade pola evolución e modernización do teatro galego no período da preguerra. • Interese por ampliar e manexar con corrección o léxico da lingua e actitude crítica ante o uso de estranxeirismos innecesarios.

• Esforzo na creación de textos coherentes e cohesionados.

• Visión crítica e razoada sobre os comportamentos sociolectais e rexeitamento de prexuízos lingüísticos.

• Saber explicar as etapas e as características xerais do teatro de preguerra.

• Coñecer os principais representantes das diferentes correntes do teatro de preguerra. • Analizar e comentar diferentes textos teatrais e interpretar elementos renovadores. • Ser quen de explicar a presenza ou ausencia de elementos de coherencia nun texto. • Saber explicar cales son as bases do léxico da lingua e recoñecer voces cultas, semicultas, patrimoniais, arcaísmos e préstamos.

• Recoñecer e formar familias léxicas regulares e irregulares. • Diferenciar calcos, palabras adaptadas e estranxeirismos.

• Enumerar e localizar trazos caracterizadores dos sociolectos do galego.

• Aplicar con corrección coñecementos de morfoloxía, de léxico e sintaxe e dominar a ortografía das formas malia e madía.

(12)

UNIDADE 6

Galicia de 1936 a 1975. Situación lingüística. A frase. Tipos e constituíntes

OBXECTIVOS LITERATURA

• Coñecer o contexto histórico (situación mundial, correntes de pensamento e manifestacións culturais) da segunda metade do séc. XX.

• Determinar os efectos do franquismo na situación sociolingüística en Galicia.

• Ler, analizar e comentar unha antoloxía de textos documentais relacionados con diferentes aspectos políticos, sociais e culturais da época.

LINGUA

• Comprender o valor da cantidade e calidade de información na coherencia textual. • Coñecer as características estruturais da frase e as posibilidades funcionais. • Identificar e analizar diferentes tipos de frases.

• Explicar conceptos básicos de sociolingüística tales como multilingüismo, diglosia e bilingüismo diglósico, conflito lingüístico e substitución, normalización.

• O mundo despois da 2.ª Guerra Mundial. Correntes de pensamento: existencialismo, marxismo, pacifismo.

• Manifestacións artísticas e culturais significativas: xeración beat, cultura de masas. • Recuperación cultural da década de 1950: a Editorial Galaxia.

• As décadas de 1960 e 1970. A reorganización do nacionalismo. • Aspectos sociolingüísticos da época franquista.

• A coherencia textual: cantidade e calidade de información. • A frase e os seus tipos: nominal, adxectiva e adverbial. • A frase nominal: núcleo, determinantes e modificadores.

• Modificadores especificativos e explicativos. A aposición e o epíteto. • A frase adxectiva. A frase adverbial.

• As funcións sociais da lingua. Multilingüismo. Diglosia. Conflito lingüístico. Normalización.

• Corrección ortográfica no uso da locución preposicional cara a. PROCEDEMENTOS, DESTREZAS E HABILIDADES

• Lectura, análise e interpretación de textos documentais (cartas, texto radiofónico, ensaio... ) para comprender a situación da cultura e lingua galega na posguerra.

(13)

• Análise da cantidade e calidade de información presentes nun texto. • Comparación dos mecanismos de determinación na frase nominal. • Identificación de frases e análise da súa estrutura.

• Discriminación de modificadores especificativos e explicativos.

• Análise reflexiva sobre diferentes situacións sociais da lingua e os conflitos lingüísticos.

• Realización de exercicios variados de fonética, gramática, léxico e ortografía. • Resolución dunha proba semellante ás de acceso á universidade.

ACTITUDES

• Curiosidade por coñecer a historia da literatura galega e valorala coma un produto cultural.

• Participación activa nas actividades de intercambio comunicativo. • Interese polo dominio dos diversos mecanismos sintácticos da lingua.

• Valoración da lingua galega, toma de conciencia e actitude crítica e razoada sobre a situación lingüística e os seus problemas.

• Saber explicar o contexto histórico en que se desenvolve a literatura da época da posguerra.

• Comprender e interpretar de forma razoada textos significativos da época. • Explicar os efectos do franquismo na desgaleguización da sociedade.

• Establecer o grao de coherencia dun texto a partir da análise da cantidade e da calidade da información.

• Exemplificar diferentes esquemas sintácticos de frases nominais. • Realizar análises sintácticas de diferentes tipos de frases.

• Explicar e exemplificar conceptos de diglosia, conflito lingüístico, substitución lingüística e normalización.

• Resolver diversos exercicios de fonética, gramática, léxico e ortografía.

• Desenvolver, con boa presentación e con corrección, unha proba semellante ás que se realizan na Selectividade.

UNIDADE 7

A poesía entre 1936 e 1976. A oración. Tipos e constituíntes sintácticos OBXECTIVOS

LITERATURA

• Analizar, comentar e interpretar textos poéticos dos principais representantes da poesía galega entre 1936 e 1976.

• Delimitar as tendencias da poesía do período entre 1936 e 1976.

(14)

Enlace e da Xeración das Festas Minervais. LINGUA

• Identificar os procedementos gramaticais e léxicos que lle dan cohesión a un texto. • Diferenciar e explicar os tipos de oracións: simples, compostas, coordinadas dependentes.

• Recoñecer distintos tipos de oracións dependentes pola forma, o nexo e a función. • Realizar análises sintácticas de oracións desde o nivel máis alto ao nivel de palabra. • Explicar en que consisten os prexuízos e os estereotipos lingüísticos.

• Tendencias da poesía de 1936-1976: tendencias herdadas da preguerra, paisaxismo renovador, clasicismo e culturalismo, intimismo e Escola da Tebra, socialrealismo. • A figura de Luís Pimentel.

• A xeración de 1936: Aquilino Iglesia Alvariño, Xosé María Díaz Castro, Celso Emilio Ferreiro.

• A promoción de Enlace: Antón Tovar, Luz Pozo Garza, Manuel Cuña Novás.

• A Xeración das Festas Minervais: Uxío Novoneyra, Xosé L. Méndez Ferrín, Manuel María, Bernardino Graña, Xohana Torres, Antón Avilés de Taramancos, Arcadio López Casanova, Salvador García-Bodaño.

• Os procedementos de cohesión gramatical e léxica. • A oración. Oración simple e oración composta.

• Tipos de oración composta por coordinación: copulativa, disxuntiva, distributiva, adversativa.

• Tipos de oracións dependentes: polo verbo, polo nexo, pola función e polo significado. • As construcións verbais. Funcións sintácticas oracionais.

• Estereotipos e prexuízos. Estereotipos e prexuízos sobre partes das linguas e sobre as linguas. Consecuencias dos estereotipos e dos prexuízos.

• Corrección ortográfica no uso das formas si e consigo.

• Lectura, análise e interpretación de textos poéticos producidos de 1936 a 1976 e de autores representativos das diferentes tendencias.

• Comentario literario dun poema de A. Iglesia Alvariño.

• Aplicación de procedementos de cohesión gramatical e semántica a un texto dado. • Elaboración dun cadro sinóptico coa clasificación de oracións dependentes.

• Análise de oracións compostas e discriminación das funcións do nexo que. • Identificación de diferentes constituíntes oracionais e das súas funcións.

(15)

• Realización de exercicios variados de aplicación de coñecementos de gramática, semántica e ortografía e dunha proba semellante ás de acceso á universidade.

ACTITUDES

• Sensibilidade pola interpretación de poemas e valoración da literatura como produto artístico.

• Interese polo dominio de mecanismos sintácticos da lingua como medio para desenvolver a competencia lingüística e comunicativa.

• Valoración positiva da lingua galega e actitude crítica cos prexuízos ligados a ela. CRITERIOS DE AVALIACIÓN

• Saber explicar as tendencias poéticas e as características xerais da poesía entre 1936 e 1976.

• Coñecer os principais representantes das tendencias poéticas da poesía deste período que vai de 1936 a 1976 e a súa obra máis significativa.

• Analizar e comentar textos de autores representativos da xeración do 36, da Promoción de Enlace e da Xeración das Festas Minervais.

• Explicar cales son os procedementos de cohesión nun texto.

• Identificar distintos tipos de oracións dependentes pola forma, polo nexo e pola función.

• Realizar análises sintácticas completas.

• Explicar en que se basean os prexuízos e os estereotipos lingüísticos e determinar as súas consecuencias.

• Resolver diversos exercicios de gramática, sintaxe e léxico e dominar a aplicación ortográfica das formas si e consigo.

• Realizar unha proba semellante ás da Selectividade.

UNIDADE 8

A prosa entre 1936 e 1976: a narrativa e o ensaio. As oracións adxectivas OBXECTIVOS

LITERATURA

• Analizar, comentar e interpretar unha antoloxía de textos en prosa representativos da prosa galega da posguerra.

• Coñecer e explicar as correntes temáticas da narrativa da posguerra, así como os principais autores e a súa obra narrativa.

LINGUA

• Recoñecer e explicar os principais mecanismos de cohesión textual. • Comprender as relacións de concordancia do adxectivo co substantivo. • Entender e analizar as características e os tipos de oracións adxectivas.

(16)

• Explicar a función identitaria e contextual da lingua e reflexionar sobre os estereotipos negativos que inflúen na diglosia

• O contexto histórico e social en que se desenvolve a prosa do período da posguerra. • Correntes temáticas da narrativa da posguerra, características e narradores: narrativa continuadora do Grupo Nós, narrativa realista, narrativa fantástica.

• Ánxel Fole: biografía, claves da súa narrativa e obras.

• Álvaro Cunqueiro: características da súa narrativa. Narrativa longa e narrativa breve. • Eduardo Blanco Amor: biografía e obra narrativa.

• Xosé Neira Vilas: biografía e obra narrativa. • O ensaio da posguerra: escritores representativos.

• Os mecanismos de cohesión textual: referencia, deíxe e conexión. • As relacións de concordancia co substantivo.

• Tipos de oracións adxectivas.

• Oracións de relativo adxectivas: oracións adxectivas con que, oracións adxectivas con outros relativos; oracións relativas con infinitivo.

• Funcións sociais do galego: función identitaria e contextual. Conflito e diglosia. • Corrección ortográfica no uso de entrambos, entrambas; entre ambos, entre ambas. PROCEDEMENTOS, DESTREZAS E HABILIDADES

• Lectura, análise e interpretación dunha antoloxía de textos narrativos de autores representativos da prosa da posguerra.

• Comentario literario dun fragmento de Xente ao lonxe.

• Localización de mecanismos de cohesión utilizados nun texto dado.

• Análise de diferentes enunciados para identificar os valores e os usos dos relativos. • Recoñecemento de oracións de participio e a súa función.

• Corrección de usos incorrectos de oracións de relativo.

• Comentario reflexivo sobre diversas situacións de conflito lingüístico.

• Realización de exercicios de aplicación de coñecementos de fonética, gramática, semántica e ortografía, e dunha proba semellante ás de acceso á universidade.

ACTITUDES

• Interese pola historia da literatura galega e valoración crítica de textos fundamentais dos períodos tratados.

• Valoración do dominio dos mecanismos sintácticos da lingua como medio para desenvolver a capacidade comunicativa.

(17)

persoal e social e revisión crítica dos estereotipos negativos sobre a lingua. CRITERIOS DE AVALIACIÓN

• Explicar as características xerais e tendencias da prosa narrativa da posguerra.

• Comprender e analizar diferentes aspectos narrativos de textos representativos da prosa do período da posguerra.

• Coñecer os principais narradores da prosa literaria entre 1936 e 1976, as súas obras e características narrativas.

• Explicar os mecanismos de cohesión textual nun texto.

• Discriminar diferentes tipos de modificadores e analizar o tipo de unidade que desempeña esa función.

• Analizar sintacticamente modelos variados de construción adxectivas. • Recoñecer, explicar e corrixir erros de construción de oracións adxectivas.

• Resolver diversos exercicios de fonética, gramática, semántica e dominar a aplicación ortográfica das formas entrambos, entrambas; entre ambos e entre ambas.

• Aumentar o dominio na realización de probas semellantes ás da Selectividade.

UNIDADE 9

A Nova Narrativa Galega. O suxeito. Voz activa, pasiva e media OBXECTIVOS

LITERATURA

• Ler e analizar textos de autores representativos da Nova Narrativa Galega.

• Explicar o concepto de Nova Narrativa Galega, as influencias e os trazos recorrentes. • Coñecer os autores máis significativos da Nova Narrativa Galega e a súa obra.

LINGUA

• Identificar conectores ou marcadores textuais de carácter lóxico.

• Recoñecer o suxeito e explicar as características formais e normas de concordancia coas formas modotemporais e coas amodotemporais.

• Distinguir a voz activa, a voz pasiva e a voz media.

• Diferenciar oracións sen suxeito de oracións con suxeito indeterminado.

• Explicar que é a lingua estándar e coñecer os intentos de estandarización do galego.

• Orixe da Nova Narrativa Galega e contexto sociocultural.

• Novas técnicas narrativas: o monólogo interior, a descrición de estados de ánimo, o clima de irrealidade, a ruptura temporal, o obxectalismo, etc.

(18)

• Delimitación da Nova Narrativa Galega. Etapas: formación, auxe, liquidación. • Trazos recorrentes nos autores da Nova Narrativa Galega.

• Autores da Nova Narrativa Galega; obra narrativa e características: Gonzalo Rodríguez Mourullo, Xosé Luís Méndez Ferrín, Camilo Gonsar, M.ª Xosé Queizán, Xohana Torres, Carlos Casares.

• Función dos conectores textuais. Os conectores lóxicos: contraargumentativos, consecutivos e causais, aditivos.

• A función do suxeito e as normas de concordancia coas distintas formas verbais. • Voz activa e voz pasiva: pasiva perifrástica e pasiva reflexa. A voz media. • Oracións sen suxeito. Construcións impersoais.

• Oracións con suxeito indeterminado. Usos de se.

• A variade estándar. Inicios da construción do estándar do galego: problemas da ortografía, de gramática e léxicos. Intentos de estandarización.

• Corrección ortográfica no uso das formas cando, onde; canda, onda.

• Lectura, análise e interpretación dunha antoloxía de textos representativos da Nova Narrativa Galega prestando especial atención ao uso das técnicas narrativas.

• Escritura dun texto aplicando diferentes conectores textuais.

• Identificación e análise de diferentes tipos de suxeitos de diversas oracións. • Discriminación e análise de diferentes construcións activas e pasivas. • Análise reflexiva sobre os criterios de estandarización do galego.

• Realización de exercicios de aplicación de coñecementos de fonética, gramática, léxico, sintaxe e ortografía e dunha proba semellante ás de acceso á universidade.

ACTITUDES

• Sensibilidade pola interpretación de textos narrativos e curiosidade por captar e interpretar elementos de renovación literaria nos textos da Nova Narrativa.

• Toma de conciencia da necesidade e da importancia da estandarización da lingua. CRITERIOS DE AVALIACIÓN

• Definir o concepto de Nova Narrativa Galega e explicar as tendencias e as características xerais.

• Recoñecer, en textos significativos da Nova Narrativa Galega, algunhas das técnicas narrativas máis innovadoras e recorrentes.

• Enumerar e explicar a obra dos escritores máis representativos da Nova Narrativa. • Empregar con corrección diferentes conectores textuais de carácter lóxico.

(19)

• Saber aplicar a concordancia do suxeito en casos especiais e nos de infinitivo flexionado.

• Diferenciar e explicar as diferenzas entre a voz activa, a pasiva e a media. • Comparar e discriminar distintos tipos de construcións con se.

• Explicar en que consiste a estandarización da lingua e enumerar as propostas históricas.

• Resolver exercicios de fonética, gramática, léxico e sintaxe e dominar a aplicación ortográfica das formas cando, onde; canda, onda.

• Aumentar o dominio na realización de probas semellante ás da Selectividade. UNIDADE 10

O teatro entre 1936 e 1976. A literatura galega no exilio. Complementos oracionais (I)

• Saber cales son as liñas que segue o teatro dos anos cincuenta e sesenta e os autores máis representativos.

• Ler, analizar e interpretar textos representativos de autores que realizaron a súa obra poética, prosística e dramática no exilio.

• Coñecer a obra poética, en prosa e dramática dos principais escritores do exilio. LINGUA

• Recoñecer e empregar conectores textuais estruturais.

• Definir e identificar o obxecto directo e o tipo de unidade que o configura. • Distinguir os complexos verbais das perífrases verbais.

• Realizar análises sintácticas completas e explicar diferentes complementos oracionais. • Comprender a diferenza entre o correcto e o adecuado na lingua estándar.

• Panorámica do teatro de posguerra. A lenta recuperación dos anos cincuenta e a actividade cultural dos anos sesenta. O Grupo de Enlace.

• A poesía galega no exilio: Luís Seoane, Lorenzo Varela, Emilio Pita. A narrativa no exilio: Antón Alonso Ríos, Silvio Santiago, Ramón de Valenzuela… O teatro do exilio: Castelao, Blanco Amor, Manuel Varela Buxán, Luís Seoane... O ensaio no exilio. • Os conectores estruturais.

• O obxecto directo: recoñecemento. Uso da preposición a no obxecto directo. • A construción reflexiva. A construción recíproca.

(20)

• Os complexos verbais.

• Construcións particulares co OD e outras funcións das subordinadas substantivas. • Variedade estándar e variedades dialectais. Dialectalismos e vulgarismos. As interferencias e as transferencias do castelán. Cambios de código. Desviación da norma. • Corrección ortográfica no uso das formas como e coma.

• Lectura, análise e interpretación de textos poéticos, narrativos e dramáticos que corresponden a escritores do exilio.

• Análise de textos dramáticos do período dos anos cincuenta e sesenta. • Recollida de información sobre a obra de escritores do exilio.

• Escritura dun texto aplicando os conectores estruturais.

• Identificación e análise de unidades sintácticas coa función de OD.

• Clasificación de construcións interrogativas indirectas e pseudointerrogativas. • Transformación de obxectos directos polos clíticos correspondentes.

• Realización de exercicios diversos e de aplicación ortográfica das partículas como e coma.

• Realización dunha proba de avaliación dos contidos tratados no trimestre. ACTITUDES

• Interese por coñecer as circunstancias en que se desenvolve a literatura do exilio e valoración do labor realizado polos seus representantes.

• Respecto no cumprimento das normas sintácticas da lingua e interese por usalas correctamente.

• Toma de conciencia sobre os aspectos axeitados e correctos no uso da lingua e actitude crítica fronte á presenza de interferencias e ultracorreccións.

• Coñecer autores que realizaron o seu labor no exilio e a súa obra.

• Explicar as liñas temáticas do teatro galego de posguerra e os seus representantes. • Analizar e interpretar textos poéticos, narrativos e dramáticos de autores que desenvolveron o seu labor no exilio.

• Recoñecer e empregar conectores estruturais.

• Identificar o obxecto directo e analizar os tipos de unidades que o forman.

• Distinguir construcións reflexivas de construcións recíprocas, e construcións interrogativas indirectas de pseudointerrogativas e de completivas normais.

• Discriminar complexos verbais de perífrases verbais.

• Explicar o que son as interferencias e as transferencias lingüísticas.

• Aplicar coñecementos gramaticais, léxicos e sintácticos, e dominar a ortografía de como e coma.

(21)

• Resolver exercicios de avaliación aplicando os coñecementos adquiridos no trimestre.

UNIDADE 11

Galicia a fins do séc. XX e comezos do séc. XXI. Complementos oracionais (II). A comparación OBXECTIVOS

LITERATURA

• Coñecer o contexto sociocultural en que se desenvolve a literatura de finais do século XX e comezos do século XXI.

• Ler, analizar e interpretar unha antoloxía de textos documentais, expositivos e argumentativos, sobre aspectos relacionados coa lingua e a literatura deste período. • Explicar e valorar a situación do galego noutros ámbitos sociais ademais do literario. LINGUA

• Explicar as características principais dos distintos xéneros xornalísticos. • Recoñecer o atributo, a súa pronominalización e as oracións atributivas. • Coñecer a forma dos sintagmas comparativos.

• Identificar e clasificar oracións subordinadas adverbiais. • Coñecer as principais propostas estandarizadoras.

• Recoñecer interferencias fonolóxicas, morfolóxicas, sintácticas e léxicas.

• Panorámica histórica xeral a finais do século XX e comezos do século XXI. • Galicia a finais do século XX e comezos do século XXI.

• O galego e as leis: Constitución Española, Estatuto de Autonomía, Lei de Normalización Lingüística...

• Ámbitos de uso do galego: na administración, na política, na xustiza, no ensino, na cultura, na empresa, na Igrexa, nos medios de comunicación.

• Presente e futuro do uso do galego no ámbito individual. • Os textos xornalísticos. Xéneros. Estrutura formal da noticia.

• O atributo e as oracións atributivas. A pronominalización do atributo. • O complemento predicativo.

• Os sintagmas comparativos. Nexos e formas dos sintagmas comparativos. • Oracións subordinadas adverbiais.

• A elaboración do estándar do galego. As propostas e as diferenzas salientables. • As interferencias lingüísticas.

(22)

• Lectura, análise e interpretación dunha serie de textos expositivos e argumentativos que tratan diversos temas relacionados cos ámbitos de uso do galego.

• Comentario dun poema de Xosé Luís Méndez Ferrín. • Análise da situación do galego en diferentes ámbitos. • Elaboración dunha noticia a partir duns datos concretos. • Identificación do atributivo e do complemento predicativo. • Práctica da substitución clítica de atributos e predicativos. • Análise de sintagmas comparativos.

• Identificación e clasificación de oracións subordinadas adverbiais.

• Realización de exercicios variados de gramática, sintaxe, léxico e ortografía. ACTITUDES

• Valoración da importancia e da necesidade de desenvolver a normalización da lingua nos distintos ámbitos sociais.

• Conciencia da necesidade de evitar as interferencias e lograr un desenvolvemento máis correcto da lingua.

• Saber explicar a situación sociocultural en que se desenvolve a literatura galega de finais do século XX e comezos do século XXI.

• Analizar e obter información da antoloxía de textos expositivos sobre a situación do galego e da cultura galega en distintos ámbitos sociais.

• Explicar as características dos distintos xéneros xornalísticos. • Recoñecer e diferenciar oracións atributivas e predicativas.

• Aplicar correctamente as substitucións clíticas de atributos e predicativos. • Identificar e clasificar diferentes tipos de oracións con subordinación adverbial. • Comprender e analizar a estrutura das oracións comparativas.

• Recoñecer interferencias lingüísticas e propoñer as correccións axeitadas. • Aplicar con corrección as formas vinte e un; douscentos / dous centos.

• Resolver con corrección exercicios de gramática, sintaxe, léxico e ortografía, así como unha proba semellante ás da Selectividade.

(23)

UNIDADE 12

A poesía de fins do séc. XX e comezos do séc. XXI. A modalidade. Afirmación e negación

• Ler, analizar e interpretar unha antoloxía de textos poéticos representativos da poesía de fins do século XX e comezos do século XXI.

• Coñecer e explicar as principais liñas temáticas e representantes da poesía de fins do século XX e comezos do século XXI.

LINGUA

• Explicar as características básicas dos textos publicitarios e os tipos de publicidade. • Recoñecer modalidades oracionais e saber transformar a modalidade das oracións. • Identificar e aplicar recursos da negación e da afirmación.

• Diferenciar lingua minoritaria e lingua minorizada e analizar a situación do galego.

• O panorama literario de fins do século XX e comezos do século XXI.

• Precedentes: os Novísimos. O maxisterio dos máis vellos, decadencia da poesía socialrealista.

• O cambio de rumbo de 1976; os colectivos: Colectivo Rompente, Cravo Fondo, Alén, De amor e desamor. As revistas.

• Liñas temáticas da poesía dos oitenta: culturalismo, formalismo, apertura temática. • Autores do culturalismo: Manuel Forcadela, Eusebio Lorenzo Baleirón, Ramiro Fonte, Miguel Anxo Fernán-Vello, X. M.ª Álvarez Cáccamo, Xabier Rodríguez Baixeras. • A poesía do cotián: Manuel Rivas. A experimentación: Manuel Vilanova, Vicente Araguas. A poesía da muller: Pilar Pallarés, Ana Romaní, Xela Arias...

• Camiños senlleiros: Claudio Rodríguez Fer, Cesáreo Sánchez Iglesias...

• A poesía dos noventa. Tratamento da lingua. Predecesores e niveladores cos oitenta. Liñas temáticas: o discurso natural, o libertario (colectivo Ronseltz) e o hermético. • Poetas e tendencias actuais máis relevantes.

• Publicidade institucional e comercial. Funcións da publicidade e métodos de persuasión.

• A modalidade oracional: tipos básicos. Marcadores lingüísticos da modalidade: a prosodia, os modos verbais, os marcadores léxicos e gramaticais e a orde das palabras. • Modalización da aseveración. Afirmación e negación. Recursos da negación e da afirmación.

(24)

• Corrección ortográfica no uso da pasiva ser + part. e da pasiva con se. PROCEDEMENTOS, DESTREZAS E HABILIDADES

• Lectura, análise e interpretación dunha antoloxía de textos poéticos de autores e autoras representativos da poesía das últimas décadas.

• Análise dos compoñentes dun anuncio publicitario.

• Identificación da modalidade oracional dunha serie de oracións. • Transformación de modalidades oracionais.

• Localización e interpretación de recursos de negación en oracións concretas. • Análise reflexiva sobre situacións de minorización do galego.

• Realización de diversos exercicios de aplicación de coñecementos de gramática, sintaxe, léxico e ortografía; e dunha proba semellante ás de acceso á universidade. ACTITUDES

• Curiosidade e sensibilidade por descubrir as achegas innovadoras da poesía da historia máis recente da literatura galega e desenvolvemento do espírito crítico á hora de interpretar e valorar os textos.

• Valoración da lingua como elemento configurador da identidade persoal e colectiva e rexeitamento de valoracións pexorativas cara ao uso da lingua.

• Saber explicar as características xerais e as tendencias da poesía das últimas décadas. • Ler, analizar e interpretar textos poéticos variados de autores representativos da poesía galega recente.

• Analizar e explicar os distintos compoñentes dos textos publicitarios.

• Explicar as modalidades oracionais e transformar a modalidade das oracións.

• Coñecer e aplicar con corrección os diferentes recursos da afirmación e da negación. • Explicar os conceptos de lingua minorizada e lingua minoritaria e analizar a situación do galego.

UNIDADE 13

A prosa de fins do séc. XX e comezos do séc. XXI. Semántica (I) OBXECTIVOS

LITERATURA

• Coñecer o panorama da narrativa das últimas décadas atendendo especialmente á diversidade de tendencias existentes.

• Ler, analizar e interpretar unha serie de textos narrativos representativos da narrativa galega das últimas décadas.

(25)

LINGUA

• Recoñecer a argumentación como unha característica básica nos textos científicos. • Definir Semántica, significado e referente.

• Comprender a diferenza entre significado gramatical e significado léxico. • Identificar e formar campos léxicos.

• Reflexionar sobre as medidas de normalización do galego. CONTIDOS

CONCEPTOS

• A narrativa posfranquista (1975-1979): Xosé Fernández Ferreiro, Paco Martín, Xoán Ignacio Taibo, Anxo Adolfo Rei Ballesteros, Lois Diéguez.

• A narrativa dos oitenta; a Promoción dos premios: Víctor Fernández Freixanes, Xavier Alcalá, Úrsula Heinze, Alfredo Conde, Xosé Manuel Martínez Oca.

• A novela histórica: Xesús Rábade Paredes.

• Narrativa de xénero. A novela negra: Carlos G. Reigosa. A narrativa feminina: María Xosé Queizán, Margarita Ledo Andión. A narrativa experimental: Suso de Toro.

• A narrativa dos noventa. A novela negra, a ficción futurista, a narrativa de terror. A nova novela histórica. A narrativa histórica contemporánea: Manuel Rivas. A narrativa fantástica marabillosa: Darío Xoán Cabana. A narrativa experimental: Xurxo Borrazás. • A narrativa infantil e xuvenil: Agustín Fernández Paz, Fina Casalderrey...

• O ensaio: filosófico, relixioso, feminista, etnográfico e antropolóxico, político, económico e histórico; sociolingüístico, literario.

• Características dos textos científicos.

• A Semántica. Significado e referente. Significado léxico e significado gramatical. Connotación e denotación. Significado e contexto.

• Organización do léxico: campos asociativos, campos semánticos.

• Minorización da lingua. Política lingüística. Normalización lingüística. Problemas para a normalización: marco legal, social e cultural.

• Corrección ortográfica no uso da forma haber (de) + inf. PROCEDEMENTOS, DESTREZAS E HABILIDADES

• Lectura, análise e interpretación dunha antoloxía de textos representativos das diferentes tendencias da narrativa galega das últimas décadas.

• Comentario dun texto argumentativo.

• Definición de significados de palabras atendendo ao contexto. • Análise de campos semánticos.

• Comentario reflexivo sobre algunhas das medidas de política lingüística. • Realización de diversos exercicios de gramática, sintaxe, léxico e ortografía. ACTITUDES

(26)

persoal.

• Interese polo uso correcto e polo dominio do léxico da lingua.

• Conciencia da situación lingüística da lingua e respecto polas normas e leis de normalización.

• Saber explicar as características xerais e as tendencias da narrativa galega das últimas décadas.

• Coñecer os principais escritores e obras representativas da narrativa galega das últimas décadas.

• Coñecer os principais autores e obras do ensaio en galego de fins do século XX e comezos do século XXI.

• Ler, analizar e interpretar textos narrativos representativos de distintos xéneros da narrativa galega actual.

• Explicar os trazos expositivos e argumentativos en textos científicos. • Coñecer o campo de estudo da Semántica.

• Explicar os significados das palabras.

• Reflexionar sobre a necesidade das medidas de política lingüística.

UNIDADE 14

O teatro de fins do séc. XX e comezos do séc. XXI. Semántica (II) OBXECTIVOS

LITERATURA

• Comprender a evolución da dramaturxia galega nas últimas décadas e explicar cales son os factores que influíron neste desenvolvemento.

• Coñecer os principais grupos de teatro, as liñas temáticas e os autores significativos. • Ler e analizar textos dramáticos atendendo a aspectos formais e temáticos.

LINGUA

• Explicar características formais e tipos de textos administrativos.

• Comprender e explicar diferentes tipos de relacións semánticas: polisemia, sinonimia, homonimia, antonimia, hiperonimia, hiponimia.

• Explicar os procesos de cambio semántico.

• Reflexionar sobre a situación de minorización do galego e o proceso de normalización.

(27)

independente. As Mostras de Ribadavia. O teatro profesional. O teatro institucional. • Liñas temáticas do teatro de fins do século XX e comezos do século XXI: a crítica social, o culturalismo, o neorruralismo, a intertextualidade, o teatro histórico.

• Autores teatrais de fins do século XX e comezos do século XXI. O grupo Abrente. Manuel Lourenzo, Euloxio R. Ruibal, Roberto Vidal Bolaño,

• A promoción dos 80: Xesús Pisón. A promoción dos 90: Cándido Pazó, Raúl Dans. • Os textos administrativos; características e tipos: instancia, informe, textos legais, acta. • As relacións semánticas. Polisemia. Homonimia. Sinonimia: Oposicións de significado. Hiperonimia, hiponimia e cohiponimia.

• Ampliación e cambio de significado: causas históricas, lingüísticas e sociais. Procesos do cambio semántico: metonimia e metáfora.

• A minorización do galego e as medidas para o proceso de normalización.

• Corrección no uso da perífrase ter + participio fronte a ter + participio non perifrástico.

• Lectura, análise e interpretación dunha antoloxía de textos representativos de diferentes mostras do teatro galego das últimas décadas.

• Elaboración dunha instancia e análise dos trazos lingüísticos de textos legais. • Aplicación de palabras polisémicas, sinónimas e antónimas.

• Identificación e análise de palabras homónimas.

• Análise de relacións metafóricas e metonímicas nas acepcións dalgunhas palabras. • Exposición reflexiva e argumentativa sobre a situación de minorización do galego. • Realización de exercicios de aplicación de coñecementos de gramática, sintaxe e léxico, e do uso da perífrase ter + participio fronte á estrutura ter + participio non perifrástico. • Resolución dunha proba de avaliación dos contidos traballados.

ACTITUDES

• Interese por coñecer, dominar e usar o léxico da lingua con precisión e corrección. • Curiosidade pola análise e polo estudo de textos teatrais.

• Valoración dos esforzos realizados a diferentes niveis (institucional, colectivo, persoal...) na busca dunha normalización do uso do galego.

• Interese por presentar os exames e os exercicios con limpeza, orde e claridade.

• Saber explicar a evolución do teatro de finais de século XX e dos últimos anos indicando factores que influíron no seu desenvolvemento, os autores e as liñas temáticas.

• Coñecer os trazos básicos dos textos administrativos e explicar a función e as características formais dos máis usuais.

(28)

• Analizar e identificar palabras polisémicas, sinónimas e antónimas. • Explicar as relacións semánticas de homonimia, hiperonimia e hiponimia. • Comprender e explicar as diferentes causas e procesos dos cambios semánticos.

• Saber explicar os conceptos de lingua minoritaria e lingua minorizada e explicar os pasos dados no galego para a súa normalización.

• Aplicar coñecementos gramaticais, sintácticos e léxicos, e dominar o uso da construción de perífrase ter + participio fronte á construción ter + participio non perifrástico.

• Realizar unha proba de avaliación de contidos traballados no trimestre.

2. SECUENCIACIÓN DOS BLOQUES DE CONTIDOS PARA O 2º CURSO 1ª AVALIACIÓN

OBXECTIVOS

 Analizar os diferentes usos sociais da lingua, valorar as súas variedades e superar estereotipos lingüísticos

 Diferenciar as variedades internas da lingua e identificar as interferencias lingüísticas e desviacións da norma

 Coñecer as características da literatura galega do primeiro terzo do século XX.

 Recoñecer o tema e elaborar axeitadamente un resumo dun texto.

 Interpretar criticamente os distintos discursos. Producir escritos mantendo a coherencia, a corrección gramatical, a adecuada presentación e a utilización dos principais elementos cohesivos.

 Acentuar correctamente e recoñecer os fonemas da lingua galega

 Definir palabras ou expresións engadindo sinónimos e antónimos

 Elaborar familias léxicas e campos semánticos CONTIDOS

 As funcións sociais da lingua. Conflito e diglosia. Estereotipos e prexuízos lingüísticos: a súa repercusión nos usos.

 Historia da normativización: a construción da variedade estándar. Interferencias e desviacións da norma.

 A poesía das Irmandades da Fala. Características, autores e obras representativas.

 A poesía de vangarda. Características, autores e obras representativas.

 A prosa do primeiro terzo do XX: as Irmandades e o Grupo Nós (narrativa, ensaio e xornalismo).

 O teatro do primeiro terzo do XX: Irmandades, vangardas e Grupo Nós.

 Acentuación

 Fonética e fonoloxía

 Léxico-semántica.

 Propiedades do texto: a coherencia e a cohesión.

 Resumo e tema do texto

(29)

 Analiza os diferentes usos sociais da lingua, valora as súas variedades e supera estereotipos lingüísticos

 Diferencia as variedades internas da lingua e identifica as interferencias lingüísticas e desviacións da norma

 Coñece as características da literatura galega do primeiro terzo do século XX.

 Recoñece o tema e elabora axeitadamente un resumo dun texto.

 Interpreta criticamente os distintos discursos. Produci escritos mantendo a coherencia, a corrección gramatical, a adecuada presentación e a utilización dos principais elementos cohesivos.

 Acentúa correctamente e recoñece os fonemas da lingua galega

 Define palabras ou expresións engadindo sinónimos e antónimos

 Elabora familias léxicas e campos semánticos MÍNIMOS ESIXIBLES

 Coñecer as causas que determinan a implantación social da lingua.

 Coñecer a historia da Normativización da lingua galega

 Coñecer a aportación das Irmandades e do Grupo Nós á Cultura Galega nos distintos xéneros

 Coñecer a poesía de vangarda e o contexto cultural no que se produce

 Aprender a definir e identificar fonemas vocálicos e consonánticos

 Producir familias léxicas de 8 palabras.

 Acentuar correctamente e utilizar con rigor o til diacrítico.

 Definir con corrección e ofrecer sinónimos e antónimos.

 Recoñecer o tema dun texto

 Transformar as ideas básicas nun resumo axeitado

 Reflexionar criticamente sobre as ideas básicas do texto. 2ª AVALIACIÓN

OBXECTIVOS

 Diferenciar linguas minorizadas e minoritarias e coñecer a situación histórica e sociolingüística do galego no primeiro terzo do século XX

 Coñecer e comprender a literatura como un produto cultural situado no contexto sociohistórico do franquismo

 Coñecer as causas que propician a recuperación da nosa literatura e a relación coas correntes europeas a partir dos anos 50

 Coñecer os distintos Bloques e Áreas dialectais así como as súas características

 Recoñecer e analizar as distintas categorías lingüísticas

 Identificar os diversos tipos de textos, reflexionar sobre a súa estrutura e a organización da información

CONTIDOS

 Linguas minorizadas e linguas minoritarias. O galego: lingua en vías de normalización.

 O galego no primeiro terzo do século XX: características lingüísticas fundamentais. Contexto histórico e situación sociolingüística.

(30)

 A poesía entre 1936 e 1976: a Xeración do 36, a Promoción de Enlace, a Xeración das Festas Minervais.

 A prosa entre 1936 e 1976: os renovadores da prosa (Fole, Blanco Amor, Cunqueiro e Neira Vilas).

 A Nova Narrativa galega. Características, autores e obras representativas.

 O teatro galego entre 1936 e 1976: a Xeración dos 50 e o Grupo de Ribadavia.

 As variedades dialectais

 Morfoloxía

 Estrutura. Ideas principais e secundarias

 Análise crítica de textos

 Diferencia linguas minorizadas e minoritarias e coñece a situación histórica e sociolingüística do galego no primeiro terzo do século XX

 Coñece e comprende a literatura como un produto cultural situado no contexto sociohistórico do franquismo

 Coñece as causas que propician a recuperación da nosa literatura e a relación coas correntes europeas a partir dos anos 50

 Coñece os distintos Bloques e Áreas dialectais así como as súas características

 Recoñece e analiza as distintas categorías lingüísticas

 Identifica os diversos tipos de textos, reflexiona sobre a súa estrutura e a organización da información

MÍNIMOS ESIXIBLES

 Diferenciar linguas minorizadas e minoritarias e comprender a situación do galego

 Coñecer o contexto histórico e sociolingüístico do galego no primeiro terzo do século XX

 Coñecer os efectos da represión franquista sobre a literatura galega

 Analizar as causas que propician a recuperación da literatura galega a partir dos anos 50

 Coñecer as variedades dialectais da lingua galega

 Coñecer os diferentes constituíntes das categorías gramaticais

 Estruturar textos de opinión xerarquizando as ideas principais e secundarias

 Producir reflexións críticas a partir das ideas básicas dun texto 3ª AVALIACIÓN

OBXECTIVOS

 Coñecer, analizar e reflexionar sobre a situación social do galego. Factores e procesos que desde 1936 o levaron á situación actual

 Coñecer a literatura galega do exilio así como a que se produciu desde fins do século XX ata a actualidade

 Coñecer a formación de palabras e as normas gramaticais así como o uso dun rexistro adecuado ás distintas situacións comunicativas