Η εξωστρέφεια και οι σχέσεις συνεργασίας με άλλους πολιτιστικούς φορείς

«Διπλωματική Εργασία»

2.3 Η εξωστρέφεια και οι σχέσεις συνεργασίας με άλλους πολιτιστικούς

«Διπλωματική Εργασία»

Στην συνέντευξή της η κα. Ζορμπά¹⁵ υποστήριξε την ανάληψη δράσεων από τις περιφέρειες, αποδεικνύοντας την εξωστρέφεια των πολιτιστικών οργανισμών και των μουσείων. Το κοινό βρίσκεται σε διαδραστική σχέση με τον πολιτισμό (πολιτιστικά ιδρύματα, εκθέσεις, δρώμενα) και συντελεί με αυτόν τον τρόπο στην οικονομική, κοινωνική, πνευματική ευημερία του τόπου, αλλά αποτελεί συνδετικό κρίκο με τον πολιτισμό ολόκληρης της χώρας και ταυτόχρονα συνδέεται με την πολιτιστική Ευρώπη και όλο τον κόσμο. Τονίζει την δημιουργία μιας

«Περιφερειακής Πολιτικής Σύγχρονου Πολιτισμού» η οποία θα παρέχει υποστήριξη και τεχνογνωσία στο ανθρώπινο δυναμικό σε περιφερειακό επίπεδο. Αναγνωρίζοντας την αγάπη της κοινωνίας για τον πολιτισμό και επενδύοντας στην δυναμικότητα των νέων, η πολιτική του Σύγχρονου Πολιτισμού φιλοδοξεί να κάνει κοινωνούς τους νέους στον κόσμο του πολιτισμού και των μηνυμάτων του για ελευθερία, δημοκρατία, ειρηνική συνύπαρξη και κοινωνική πρόοδο.

Στο Εγχειρίδιο για μια νέα Πολιτιστική Πολιτική¹⁶ αναφέρεται η ύπαρξη οικονομικών ανισοτήτων που καταγράφεται στο ΑΕΠ , η οποία, όμως, πρέπει να εκλείψει παντελώς στο πολιτιστικό επίπεδο με την ανάπτυξη μιας περιφερειακής πολιτικής. Η πολιτική αυτή επικεντρώνεται στους δείκτες πολιτιστικής αναπτυξιακής πορείας, όχι μόνο μέσω παραγωγής, διανομής, κατανάλωσης, αλλά και στους «αξιακούς δείκτες» που εστιάζουν στην εξωστρέφεια, την κουλτούρα, την κοινωνική ενότητα και ευημερία, την σύμπραξη για την από κοινού επιτέλεση ενός έργου, την ανεκτικότητα προς το διαφορετικό και την εν γένει σφυρηλάτηση μιας πολιτιστικής ταυτότητας.

Στα πρακτικά της διημερίδας¹⁷: «Διαχείριση Πολιτιστικών Οργανισμών σε Περίοδο Κρίσης»

η κα Αναστασία Λαζαρίδου, διευθύντρια στη Διεύθυνση Αρχαιολογικών Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων, παρουσιάζει την πολιτική του Βυζαντινού Μουσείου κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Αντιμετωπίζοντας τις μειώσεις στις

15https://www.eleftheria.gr/%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%C F%8C%CF%82/item/223207- Συνέντευξη της Μ. Ζορμπά στην εφημερίδα Ελευθερία στις 16/2/2019

16 https://www.culture.gov.gr/DocLib/g_43764.pdf

17https://issuu.com/yannisskarpelos/docs/praktika Διαχείριση Πολιτιστικών Οργανισμών σε Περίοδο Κρίσης, Αθήνα, 31 Μαΐου- 1 Ιουνίου 2013

«Διπλωματική Εργασία»

κρατικές επιχορηγήσεις, τις περικοπές στα λειτουργικά έξοδα, τα περιορισμένα κονδύλια για τα εκπαιδευτικά προγράμματα και τις δράσεις το Μουσείο, πραγματοποιεί σε συνεργασία με άλλους πολιτιστικούς φορείς εκθέσεις που αναδεικνύουν τον χαρακτήρα του βυζαντινού πολιτισμού. Σε συνεργασία με το Ερευνητικό Ινστιτούτο των Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών στο Παλέρμο της Σικελίας και με τον ελληνισμό της Διασπο ράς διοργάνωσε την Έκθεση «Εικόνα και Γραφή». Σε συνέχεια των προσπαθειών του για την επίλυση των οικονομικών προβλημάτων το Βυζαντινό Μουσείο επιχείρησε συνεργασία με την Πρεσβεία της Σερβίας και το Εθνικό Μουσείο του Βελιγραδίου. Ανάμεσα σε πολλές ακόμη συνεργασίες με πολιτιστικούς φορείς άλλων κρατών (Δανίας, Κύπρου) αξίζει να αναφερθεί και εκείνη με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και την Ελληνική Εταιρεία Βιβλιοδεσίας μέσω της Έκθεσης «Η Τέχνη της Βιβλιοδεσίας» με σκοπό μια διαφορετική προσέγγιση των επισκεπτών στον κόσμο του βιβλίου.

Τα πιο εμπνευσμένα σχέδια, οι τέλειες πρακτικές και οι άψογες διαδικασίες μπορεί να μην φέρουν κανένα αποτέλεσμα, αν το μουσείο ή άλλος πολιτιστικός οργανισμός είναι απομονωμένος από το πολιτιστικό του περιβάλλον. Τα μουσεία πρέπει να συνδέονται με ένα δίκτυο από άλλα ιδρύματα (μουσεία, κυβερνητικούς τομείς, εκπαιδευτικά ιδρύματα, ειδικές κοινότητες, τουριστική βιομηχανία, ιδιωτικούς τομείς) τόσο σε ιδιωτικό όσο και σε δημόσιο επίπεδο. Ο παγκόσμιος οργανισμός για τα Μουσεία (ICOM) εγγυάται την ισότητα μέσα από δημοκρατικούς θεσμούς και ενθαρρύνει την συνεργασία μεταξύ των πολιτιστικών οργανισμών (Lord & Lord, 1997,σελ.53-56).

2.4 Τα Μουσεία στην Ευρώπη και την Ελλάδα: πολιτιστική αξία και οικονομική συμβολή

Ο δυτικοευρωπαϊκός πολιτισμός έχει τις ρίζες του στον ελληνικό, τον ρωμαϊκό και τον χριστιανικό κόσμο. Η Ευρώπη οφείλει το όνομά της στην ελληνική μυθολογία (εὐρύς + ὢψ, ὠπός= ανοιχτομάτης Μπαμπινιώτης,2002 )και συνδέεται με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό

«Διπλωματική Εργασία»

χάρις στις έννοιες της ελευθερίας, της δικαιοσύνης, της δημοκρατίας (Καραμανλής, 1979)¹⁸. Η «συγγένειά της» αυτή συντελεί στη θετική ανταπόκριση στις προτάσεις της Ελλάδας για χρηματοδότηση, ιδιαίτερα, όταν αφορούν σε «πρακτικές διαχείρισης, οργάνωσης και μεθοδολογίας» Ακόμα, οι προτάσεις χρηματοδότησης εγκρίνονται, μόνο όταν οι πολιτιστικές δραστηριότητες εμπλέκουν τουλάχιστον τρεις ευρωπαϊκές χώρες μέσω συνέργειας και ομοψυχίας (Οικονόμου,2003,σελ.103).

Τα Μουσεία στην Ευρώπη και γενικότερα στον κόσμο αποτελούν πόλους έλξης επισκεπτών τόσο, επειδή προάγουν την γνώση και τις πολιτιστικές αξίες, αλλά και, επειδή αποτελούν βιομηχανίες αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου (Μπούνια,2005,σελ.41-48).

Το μουσείο Prado στη Μαδρίτη και το μουσείο Λούβρου στη Γαλλία λειτουργούν ως

«ιδρύματα αστικής συλλογικότητας», ενώ τα εθνικά μουσεία στον Καναδά από το 1990 αποτελούν κρατικά ελεγχόμενες εταιρείες. Το παιδικό μουσείο Zoom στη Βιέννη βρίσκεται υπό την αιγίδα της δημοτικής αρχής, αλλά διοικείται με τρόπο αυτόνομο (at arm’s length).

Η αρτιότητα μιας ορθώς σχεδιασμένης εξωτερικής πολιτικής η οποία συμπεριλαμβάνει και τον οικονομικό παράγοντα, εντάσσει στα φιλόδοξα σχέδιά της και τον πολιτισμό. Σε τομείς, όπως η εκπαίδευση ή ο τουρισμός, είναι καθοριστικής σημασίας ο παράγοντας της μουσειακής πολιτικής, η οποία συνιστά «την ραχοκοκκαλιά για μια ολοκληρωμένη αντίληψη της λειτουργίας τους» (Σκαλτσά, 1999, σελ.101-103)¹⁹.

Από τις τελευταίες δεκαετίες του 20^ου αιώνα επισημάνθηκε η σημαντικότητα του πολιτισμού στη χάραξη μιας εθνικής πολιτικής για την ευημερία του τόπου. Ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης, όπως οικονομικής δυσπραγίας, συνθήκες πανδημίας, θεωρείται συνετό να εξάρουμε τον ρόλο του πολιτισμού στην αντιμετώπιση των δυσκολιών.

Αξίζει να αναφερθούν καλές πρακτικές επίλυσης προβλημάτων , όπως εκείνη που υιοθέτησε το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Το ΜΚΤ στο πλαίσιο της σειράς εκθέσεων «Θεϊκοί

18 Από τον λόγο του Κ. Καραμανλή που εκφωνήθηκε στις 28 Μαΐου, όταν υπογράφτηκε στο Ζάππειο Μέγαρο

η συνθήκη “περί προσχωρήσεως της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα και στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας”

19 Το ΒΉΜΑ της Κυριακής, 31 Οκτωβρίου 1993

«Διπλωματική Εργασία»

Διάλογοι» πραγματοποίησε από 20 Ιουνίου μέχρι 20 Οκτωβρίου 2019 την έκθεση «Πικάσο και Αρχαιότητα» σε επιμέλεια του Καθηγητή Ν. Χρ. Σταμπολίδη και του Olivier Berggruen, την οποία επισκέφτηκαν 25.000 άτομα. Το κοινό ενθουσιασμένο θαύμασε τα 68 σπάνια έργα από πηλό και τα σχέδια του Πικάσο στολισμένα με πτηνά, θαλάσσιες και ανθρώπινες υπάρξεις, μυθολογικά όντα, όπως ο Μινώταυρος ή ο Κένταυρος και άλλα βασισμένα σε θέματα από αρχαίες τραγωδίες και κωμωδίες. Τα έργα αυτά συνδιαλέγονται με 67 έργα-αρχαιότητες, αναπτύσσοντας έναν ακόμη «Θεϊκό Διάλογο» γεφυρώνοντας την απόσταση ανάμεσα στους αρχαίους ελληνικούς κόσμους και την μοντέρνα εποχή και τέχνη. Τα δημιουργήματα του Πικάσο από το 1920 μέχρι το 1960 μέσα από συλλογές ιδρυμάτων και μουσείων, συλλογές από ιδιώτες ή συλλογές της FABA - Fundación Almine y Bernard Ruiz-Picasso para el Arte, το Musée Νational Picasso-Paris, το Musée Picasso Antibes, το Museo Picasso Μálaga, το Museum Berggruen του Βερολίνου εκτίθενται στο χώρο του ΜΚΤ παράλληλα με αρχαιοελληνικά έργα από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, τα μουσεία της Αρχαίας Αγοράς, Αγίου Νικολάου, Δήλου, Ερέτριας, Ηρακλείου, Θηβών, Μαραθώνα, Πάρου, Πατρών, Χανίων, Χώρας Μεσσηνίας, το Κυπριακό Μουσείο, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και τη Νομισματική Συλλογή της Alpha Bank. Τα έργα, γλυπτά, κεραμικά, χάλκινα ανήκουν στους προϊστορικούς χρόνους (περ.3.200 π.Χ.) και φθάνουν μέχρι την Ύστερη Ρωμαϊκή εποχή(μέσα του 3^ου αι. μ.Χ.)²⁰.

Ευνοώντας την οικονομική και πνευματική ανάπτυξη της τοπικής κοινωνίας, μια σύγχρονη μουσειακή θεώρηση «ανοιχτών οριζόντων» επιτάσσει την αποκέντρωση των «εθνικών θησαυρών» και τη δυνατότητα γνωριμίας με το κοινό πέραν εκείνου της πρωτεύουσας. Έτσι, η εθνική πολιτική καθίσταται προνόμιο και κληρονομιά όλου του έθνους και τα «εθνικά εκθέματα» δεν αποτελούν ιδιοκτησίες αμετακίνητες κάποιων μουσείων της πόλης. Τα μουσεία με αυτόν τον τρόπο υπηρετούν δημοκρατικές αρχές, προωθούν την ισότητα και προσφέρουν εκπαίδευση, γνώση και ψυχαγωγία σε όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες (Σκαλτσά, 1999, σελ.150-153)²¹.

20 Απόσπασμα από την 3^η Εργασία Μελισσουργού κατά το 2020 στη ΔΠΜ 61 στο Ε.Α.Π.

21 Τα Νέα 22 Ιουλίου 1993

«Διπλωματική Εργασία»

3

^Ο

ΚΕΦΑΛΑΙΟ

3.1 Ο θεσμός της Χορηγίας

Η ανάληψη ενός πολιτιστικού έργου, προγράμματος. εκδήλωσης απαιτεί οικονομικό προγραμματισμό και εξεύρεση πόρων για την υλοποίηση των σχεδίων. Ο 21^ο αιώνας κατέγραψε δύο μεγάλες περιόδους - κρίσεις, την οικονομική και την υγειονομική της πανδημίας. Και οι δυο επηρέαζαν το αξιακό σύστημα και τις πολιτισμικές αξίες. Ωστόσο, η ψηφιακή τεχνολογία και η πραγματικότητα της παγκοσμιοποίησης προστάζουν την εφαρμογή νόμων και κανόνων, την υιοθέτηση μέτρων και ρυθμίσεων συνέργειας και χρηματοδότησης μεταξύ μη κερδοσκοπικών πολιτισμών και ιδιωτικών επιχειρήσεων (Γκαντζιάς, 2010, σελ.2- 3)

Η ιδιαιτερότητα των πολιτιστικών μονάδων αποκλείει τις περιπτώσεις κέρδους, ενώ σαν κύριο στόχο έχει την ανάπτυξη της τοπικής, περιφερειακής κοινότητας και την αξιοποίηση της ιστορίας και της πολιτιστικής ταυτότητας της περιοχής. Ωστόσο, η ανάγκη εξεύρεσης οικονομικών πόρων οδηγεί τους διευθυντές στην αναζήτηση οικονομικών ερεισμάτων, όπως χρηματοδότηση από προσωπικά και ίδια κεφάλαια (self-funding) ή χρηματοδότηση από ξένες πηγές (δημόσιο-επιχορηγήσεις, τοπικοί φορείς, τράπεζες- δανεισμός, χορηγίες, ιδιωτική πρωτοβουλία). Η χρηματοδότηση μπορεί να έχει διάρκεια ενός έτους (βραχυπρόθεσμο κεφάλαιο) ,δύο έως πέντε έτη (μεσοπρόθεσμο κεφάλαιο) ή να απαιτεί την εξόφληση του χρέους μετά από πέντε έτη (μακροπρόθεσμο κεφάλαιο) (Πασχαλίδης, Γ. σελ.28-29).

Ο Ν. 3525/2007 ορίζει το νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει για τον θεσμό των χορηγιών. Η έννοια της χορηγίας διαφοροποιείται από τη δωρεά (οικειοθελή παροχή δίχως υποχρέωση ανταπόδοσης), την επιχορήγηση (χρηματική ενίσχυση του Δημοσίου), τη διαφήμιση (προβολή προϊόντος ή υπηρεσίας στο ευρύ κοινό με προοπτική κέρδους, την «προώθηση πωλήσεων» με εμπορικό χαρακτήρα και εξυπηρέτηση ιδιοτελών συμφερόντων βάσει πελατοκεντρικών σχέσεων και νοοτροπιών. Ποια είναι, λοιπόν, τα χαρακτηριστικά της χορηγίας; Στο λεξικό του Μπαμπινιώτη ορίζεται η χορηγία ως μία από τις λειτουργίες , ένα «πολιτικό αξίωμα της αθηναϊκής δημοκρατίας» τιμητική υποχρέωση πλούσιου Αθηναίου πολίτη να αναλάβει τα

«Διπλωματική Εργασία»

έξοδα του χορού για τη διδασκαλία ενός δράματος κατά την τέλεση της γιορτής των Μεγάλων Διονυσίων. Σήμερα, χορηγία θεωρείται η ανάληψη των εξόδων για την πραγματοποίηση ενός πολιτιστικού έργου με οφέλη προς το κοινωνικό σύνολο. Στην έρευνα για τον «Πολιτισμό της Χορηγίας» ο Γκαντζιάς προσδιορίζει τις χορηγίες ως «επενδυτικές ευκαιρίες στην κοινωνία των πληροφοριών και της γνώσης». Ο χορηγός αποκτά και εκείνος οφέλη με την αναφορά του ονόματος του και με την συνεισφορά του σε ένα κοινωνικό και πολιτιστικό επίτευγμα. Τα προβλήματα, ωστόσο, νομοθετικής και φορολογικής φύσεως, δηλαδή απουσία μιας ενιαίας αξιόλογης και ρητής ρύθμισης, φορολογική απαλλαγή έως το 30% επί του φορολογητέου ποσού, η έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ των συμβαλλόμενων μελών, του πολιτιστικού οργανισμού και του υποψήφιου χορηγού, αποθαρρύνουν τους Έλληνες και ξένους επενδυτές να χρηματοδοτήσουν έργα πολιτισμού.

Στο άρθρο της η Αναστασία Πρίφτη²² (Η «Οδύσσεια» του θεσμού της πολιτιστικής χορηγίας) επισημαίνει τις δυσκολίες που συναντά ένας ενδιαφερόμενος χορηγός που συνειδητά επιδιώκει να προσφέρει στον κόσμο των τεχνών , των γραμμάτων, των μουσείων, αλλά παρεμποδίζεται από την άκαμπτη γραφειοκρατία. Αρχικά, ο πολιτιστικός οργανισμός πρέπει να εγγραφεί στο μητρώο πολιτιστικών φορέων ²³ . Ο χορηγός καλείται να συντάξει μια αίτηση χορηγιών, προσκομίζοντας και τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Αφού εγκριθεί η αίτηση και ολοκληρωθεί η χορηγική σύμβαση το χρηματικό ποσό του χορηγού αντί για τον προβλεπόμενο αποδέκτη, φυλάσσεται στο «Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων» μέχρι νεωτέρας! Ο θεσμός της χορηγίας, υποστηρίζει η κοινωνική ανθρωπολόγος, είναι ανάγκη να « διέπεται από τις αρχές της αποτελεσματικότητας, της διαφάνειας και της δημόσιας λογοδοσίας» , να απεμπλακεί από τα γρανάζια της αφόρητης γραφειοκρατίας, να πάψει να θεωρεί τον χορηγό ως άτομο που αναζητά τεχνάσματα μειωμένης φορολόγησης και, κυρίως, να συνειδητοποιήσει ο χορηγός το λειτούργημα και την σημαντικότητα του κοινωνικού έργου που επιτελεί.

23 Διαδικτυακή πύλη εγγραφής στο Μητρώο Πολιτιστικών

Φορέων

«Διπλωματική Εργασία»

Η Μαργαρίτα Πουρνάρα²⁴,ειδικός δημοσιογράφος σε πολιτιστικά θέματα, με τη σειρά της αποδίδει τις δυσχέρειες του χορηγικού θεσμού στην έλλειψη ορθής πληροφόρησης, εμπιστοσύνης και προσαρμοστικότητας που χαρακτηρίζει τόσο τον δημόσιο τομέα, όσο και τους απλούς ιδιώτες σε θέση χορηγίας και τους πολιτιστικούς οργανισμούς. Εν αντιθέσει με χώρες του εξωτερικού, για παράδειγμα στο καθεστώς της Γαλλίας, όπου αναγνωρίζεται η ιδιωτική στήριξη στις τέχνες, τα γράμματα και τα ιδρύματα του πολιτισμού²⁵, στην χώρα μας δεν έχει γίνει αντιληπτό, ακόμα, ότι η «πολιτιστική επιχειρηματικότητα» ευνοεί την ανάπτυξη.

Και ανάπτυξη σημαίνει πρόοδο και ευημερία σε όλους τους τομείς, η οποία συνεπάγεται καλύτερες συνθήκες διαβίωσης των πολιτών και ποιότητα ζωής. Μια πλειάδα ανθρώπων σε θέσεις ευθύνης διισχυρίζεται την αναγκαιότητα της χορηγίας για τα πολιτιστικά δρώμενα και τα εμπόδια στα οποία αυτή προσκρούει, όπως ο Ν. Σταμπουλίδης, διευθυντής του Μ.Κ.Τ. που κάνει λόγο για «δαιδαλώδεις γραφειοκρατικές διαδικασίες». Ο Α. Δεληβορριάς, διευθύνων σύμβουλος στο Μουσείο Μπενάκη χαρακτηρίζει την χορηγία ως «κρατικοκεντρική σύλληψη του νομοθετήματος», η Ξ. Χόιπελ, διευθύντρια του ΜΜΤ στη Θεσσαλονίκη προσδιορίζει ως

«τραυματική εμπειρία» την προσπάθεια προσέλκυσης χορηγών, ενώ η Σ. Στάικου, σε θέση προεδρίας του ΠΙΟΠ, προσθέτει ότι η απουσία «ειδικών κριτηρίων» δεν εγγυάται τα προσδοκώμενα οφέλη ούτε για τον χορηγό ούτε για τον αποδέκτη της χορηγικής προσφοράς (Γκαντζιάς, 2010,σελ.4-7).

Οι ιδιώτες που αναλαμβάνουν τον ρόλο του χορηγού είτε διαθέτουν χρήματα ή τεχνογνωσία, είτε προσφέρουν υπηρεσίες ή διεκπεραιώνουν συγκεκριμένο έργο. Πολλοί, μάλιστα, υποστηρίζουν ότι προτιμούν να προσφέρουν άμεση βοήθεια με την παραγωγή έργου, παρακάμπτοντας τον σκόπελο της γραφειοκρατίας. Προχωρούν σε «ελεύθερη συναλλαγή» μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών χωρίς μεσάζοντες, όπως προτείνει η ειδική στις χορηγίες μουσειολόγος Μ. Σκαλτσά. Για τον σκοπό αυτό, οι πολιτιστικοί οργανισμοί προσλαμβάνουν ειδικό προσωπικό, ικανό για το αντικείμενο της χορηγίας, που θα συντελέσει στην εξεύρεση

24 Συνέντευξη της Μ. Πουρνάρα

στην Καθημερινή

25 Κατά την περίοδο 2004-05, η σύμπραξη 152 επιχειρήσεων, 30 ιδιωτών,13 ιδρυμάτων και πολλών συλλόγων

είχε σαν αποτέλεσμα την ενίσχυση της πολιτιστικής δόξας της Εθνικής Όπερας του Παρισιού(Τετράδια Πολιτισμού,Τ.1^ο, σελ.135)

«Διπλωματική Εργασία»

οικονομικών λύσεων για τη βιώσιμη και εύρυθμη λειτουργία των οργανισμών (Byrnes,2003,σελ..278-303). Οι υπεύθυνοι για το θεσμό της χορηγίας, κάτοχοι ειδικών γνώσεων, συντάσσουν ένα κατάλογο με τα ονόματα των υποψήφιων χορηγών, επιλέγοντας τον τρόπο και το μέσο προσέγγισης, ενώ εστιάζουν στο δυνατό σημείο του οργανισμού που θέλουν να προβάλουν. Η σύνταξη και οι αντίστοιχες ενέργειες πρέπει να πραγματοποιηθούν ένα έτος πριν την προγραμματισμένη εκδήλωση, έτσι ώστε να έχει εξασφαλιστεί το απαιτούμενο ποσό.

Ο χορηγός είναι απαραίτητο και συνετό να γνωρίζει για τις οικονομικές του υποχρεώσεις με όλες τις λεπτομέρειες, καθώς και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης τους και αν θα συμμετέχουν και άλλοι χορηγοί. Ο υπεύθυνος για τον θεσμό της χορηγίας ενημερώνει τον επιλεγμένο χορηγό για τα δώρα, τα αναμνηστικά, τις διευκολύνσεις, την τιμητική στο όνομά του εκδήλωση, την προβολή της επωνυμίας του στο έντυπο του προγράμματος. Παρ΄ όλα αυτά και ο χορηγός και ο πολιτιστικός οργανισμός πρέπει να γνωρίζουν ότι ο συγκεκριμένος θεσμός δύναται να προσδώσει δόξα και αίγλη, αλλά κρύβει και κινδύνους που μπορεί να βλάψουν είτε τον επιχορηγούμενο είτε τον οικονομικό υποστηρικτή (Τσουρβάκας,2012,σελ. 245-248).

3.2 Εταιρική και κοινωνική ευθύνη

Είναι αδιαμφισβήτητο ότι σε περιόδους που η κοινωνία πλήττεται από οικονομικά προβλήματα και καλείται να αντιμετωπίσει την έκπτωση αξιών και την έλλειψη ρυθμιστικών κανόνων, η ευθύνη των εταιρειών απέναντι στο κοινωνικό σύνολο, η προστασία και η προώθηση του γενικού δημόσιου συμφέροντος και ο πολύτιμος ελεύθερος χρόνος των καταναλωτών/επισκεπτών καθορίζουν τις συνθήκες ενός υγιούς ανταγωνισμού στην αγορά των χορηγιών. Η χορηγία, σύμφωνα με την έρευνα «Πολιτισμός της Χορηγίας», αποτελεί ένα είδος «αμφίδρομης πολιτιστικής ανταλλαγής», ένας πρακτικός τρόπος των επιχειρήσεων για να εκδηλώσουν την εταιρική ευθύνη τους απέναντι στην κοινωνία και στον πολιτισμό, μια μορφή

«εναλλακτικής επένδυσης». Τόσο οι συνθήκες της παγκοσμιοποίησης όσο και η τεχνολογική εξέλιξη και η ψηφιακή επανάσταση επιβάλλουν ένα νέο σύστημα προγραμματισμού των χορηγιών.

«Διπλωματική Εργασία»

Ο προγραμματισμός αυτός κινείται σε δύο αλληλένδετα και αμφίδρομα επηρεαζόμενα και για τους χορηγούς και για τους αποδέκτες συστήματα διαχείρισης(βλ.σχημα7) το:

• Πραγματικό Σύστημα Διαχείρισης Χορηγιών (ΠΣΔΧ)

• Ψηφιακό Σύστημα Διαχείρισης Χορηγιών (ΨΣΔΧ)

Σχήμα 7 Συστήματα Διαχείρισης Προγραμμάτων Χορηγιών Πραγματικό (Συμβατικό) &

Ψηφιακό Σύστημα ΧορηγιώνΠηγή: Γκαντζιάς, 2010, σελ.11

Σύμφωνα με την έρευνα «Πολιτισμός της Χορηγίας», η ποιότητα ζωής, οι αξίες και οι κανόνες της ανθρώπινης κοινότητας διαμορφώνονται σε δύο παράλληλα επίπεδα, εκείνο της

«Καθημερινότητας της Ψηφιακής Σύνθεσης» (ΚΨΣ) και της «Καθημερινότητας της Φυσικής Σύνθεσης» (ΚΦΣ). Ο Levi – Strauss, πάλι, συμπληρώνει ότι μέσα στα «δυναμικά ανθρωποκεντρικά συστήματα» που βασίζονται στη λειτουργία της ανθρώπινης λογικής γεννιούνται οι δοξασίες, οι συνήθειες, οι συμπεριφορές και οι θρησκευτικές αντιλήψεις.

Τελικά, ο «Πολιτισμός της Χορηγίας» διαμορφώνεται από τρεις βασικούς παράγοντες(βλ.σχήμα8): τον προσδιορισμό του τόπου, την χρονική περίοδο και τις δράσεις των ανθρώπων (Γκαντζιάς,2010, σελ.14-18).

«Διπλωματική Εργασία»

Σχήμα 8 Παράγοντες παραγωγής του Πολιτισμού Πηγή : Γκαντζιάς, 2010

Η επιχειρηματική δραστηριότητα που συνδέεται με την χορηγία απαιτεί την καλλιέργεια της εταιρικής και κοινωνικής ευθύνης εκ μέρους των εταιρειών/επιχειρήσεων που ενεργούν με βάση όχι, φυσικά, το κέρδος αλλά την προσφορά στο κοινωνικό σύνολο, το αίσθημα ευθύνης, την κοινωνική υποχρέωση και ευαισθησία και την απόκτηση μιας θετικής εικόνας που ταυτίζεται με το όνομα της εταιρείας/ επιχείρησης. Οι υπεύθυνοι για τα οικονομικά ζητήματα των επιχειρήσεων, που διαθέτουν, όμως, πολιτισμική παιδεία, αξίες και φιλότιμο επιζητούν να συνεισφέρουν στο κοινωνικό σύνολο, να ενισχύσουν την κοινωνική συνοχή και το δέσιμο της κοινότητας, Άλλωστε, οι συγκεκριμένες πολιτικές του οργανισμού εξασφαλίζουν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα σε σχέση με άλλους ομοειδείς οργανισμούς χάρη στην αναγνωρισιμότητα και την καλή του φήμη. Ακόμα, η σύμπραξη με μία πολιτιστική μονάδα εγγυάται τα οφέλη μιας «αμφίπλευρης πολιτιστικής ανταλλαγής». Η ανάπτυξη της συνεργασίας τους διέπεται από τον σεβασμό στις «αρχές του δημόσιου καθήκοντος» και την εφαρμογή δημοκρατικών διαδικασιών. Από την άλλη, οι πολιτιστικές μονάδες πρέπει να διαθέτουν εμπνευσμένες στρατηγικές και πρωτοπόρα μοντέλα για τον σχεδιασμό χορηγικών προγραμμάτων.

«Διπλωματική Εργασία»

Σίγουρα, όμως, όλες οι χορηγικές προτάσεις και τα οικονομικά πακέτα, υπηρετώντας τις αρχές της διαφάνειας, είναι φρόνιμο να ανακοινώνονται στο Διαδίκτυο, αποκλείοντας την νοοτροπία των πελατειακών σχέσεων (Γκαντζιάς & Κορρές, 2011,σελ.76).

3.3 Η συμβατότητα ταυτότητας και ποιότητας χορηγιών

Για πολλά χρόνια επικρατούσε η αντίληψη ότι το κράτος μέσω των κρατικών επιδοτήσεων μεριμνά για τα Μουσεία και τους άλλους πολιτιστικούς οργανισμούς που διαφυλάσσουν την ιστορία του έθνους, την ταυτότητα, την γλώσσα, τις παραδόσεις του λαού. Σήμερα, κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Αφενός η πληθώρα των πολιτιστικών μονάδων καθιστά αδύνατη την κρατική αρωγή, αφετέρου οι περίοδοι κρίσεων που υπέστη η οικονομία, ο πολιτισμός και οι αξίες ανατρέπουν τα δεδομένα και εισάγουν νέες πραγματικότητες. Έτσι, οι πολιτιστικές μονάδες καλούνται να στραφούν στον ιδιωτικό τομέα και τους χορηγούς, προκειμένου να επιβιώσουν.

Αναπροσαρμόζουν τη στρατηγική τους και προσλαμβάνουν στελέχη με κατάλληλη εκπαίδευση και πολιτιστική παιδεία για την εξεύρεση κονδυλίων που θα εξασφαλίσουν βιωσιμότητα και ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα (Μπαντιμαρούδης,2011,σελ. 54-55). Τέτοιες θέσεις πλήρους απασχόλησης υπάρχουν στο Μουσείο του Λούβρο, στις Tate στην Αγγλία, ενώ στο Μουσείο της Νέας Υόρκης πάνω από 40 υπάλληλοι εξειδικεύονται στον τομέα των χορηγιών (Twitchell, 2004,σελ.197). Ακόμη, για την οικονομική ανάπτυξη των μουσείων πέρα από τη διάθεση εισιτηρίων- περιορισμένος αριθμός την εποχή Covid- 19 – υπάρχει το πωλητήριο, αίθουσες χαλάρωσης και εστίασης, το ηλεκτρονικό εμπόριο που προσφέρει εξ αποστάσεως αγορές. Μέσα από αυτές τις υπηρεσίες προς το κοινό/επισκέπτες και την οικονομική στήριξη των χορηγών, τα μουσεία και οι άλλοι πολιτιστικοί οργανισμοί οικοδομούν την ταυτότητά τους και βελτιώνουν την εικόνα τους. Όπως, σωστά υποστηρίζει ο Twitchell (2004, σελ.195), Μουσεία και Χορηγοί έχουν να παρουσιάσουν ένα αφήγημα.

Πολιτισμός και επιχειρηματικότητα συνδέονται. Οι εταιρείες επιλέγουν πολιτιστικές μονάδες που θα τους εξασφαλίσουν ένα καλό όνομα- profile όπως ισχυρίζονται οι Hill L., Sullivan G., Sullivan T. και ο Whitehead B. , θα οδηγήσουν σε αύξηση των κερδών τους, ανταποδοτικών τελών και της λαμπρής τους φήμης, χάρη στην σύνδεσή τους με τον συγκεκριμένο πολιτιστικό οργανισμό. Αν και οι χορηγίες σε πολιτιστικούς οργανισμούς αγγίζουν μόλις το 4% σε σχέση

«Διπλωματική Εργασία»

με το 70% στον αθλητισμό, υπάρχουν εταιρείες/ επιχειρήσεις που έχουν χτίσει μια ισχυρή επωνυμία που συνδέεται στενά με το κύρος και τις αξίες του πολιτισμού. Εξάλλου, μπορεί η συνεργασία να στηρίζεται σε προσωπική σχέση ή να προκύπτει από ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε ένα ξεχωριστό είδος τέχνης ή πολιτισμού, ωστόσο μπορεί να απογειώσει τη φήμη και των δύο εμπλεκόμενων μελών (Hill, Sullivan & all,2018, σελ. 164-165). Τα οφέλη είναι διττά και προς τις δυο κατευθύνσεις. Η έρευνα που διεξήχθη το 2003 ανάμεσα στις 500 καλύτερες εταιρείες του κόσμου από τον κατάλογο Forbes ανέδειξε τις 50 καλύτερες εταιρείες με γνώμονα τη δράση τους στον τομέα των χορηγιών.

Οι εταιρείες παρουσίασαν υπευθυνότητα, ευαισθησία, υποχρέωση προς το κοινωνικό σύνολο, προώθησαν την εικόνα τους στο τοπικό, περιφερειακό και παγκόσμιο γίγνεσθαι σε μια ψηφιο- επικοινωνιακή πραγματικότητα εν μέσω οικονομικών, πολιτισμικών και αξιακών κρίσεων.

Άρα, προτείνεται η υιοθέτηση του «Μοντέλου Δυναμικός Πολιτισμός της Χορηγίας» μαζί με το μοντέλο «Πολιτισμός της Χορηγίας», τα οποία ορίζουν στρατηγικό σχεδιασμό των Χορηγιών και επιτάσσουν συμβατότητα ταυτότητας και ποιότητας Χορηγιών (Γκαντζιάς, 2010, σελ.143- 145).

Η κοινωνία και ο πολιτισμός είναι ζωντανοί οργανισμοί που εξελίσσονται και η εξάρτησή τους από το οικονομικό γίγνεσθαι είναι απολύτως λογική. Η αφοσίωση στις αρχές του δημόσιου συμφέροντος και η πολιτική των εταιρειών/επιχειρήσεων/χορηγών που βασίζεται στην Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη δημιουργεί νέες εξελίξεις στις διεθνείς αγορές και συμβάλλει στην πολιτιστική ευημερία και στον πνευματικό πολιτισμό (Γκαντζιάς & Κορρές, 2011, σελ.73-75). Συνειδητοποιώντας την αρχαία ελληνική λειτουργία της χορηγίας και τη συνεισφορά της στον πολιτισμό, είναι επιβεβλημένη η οικονομική αρωγή των πολιτιστικών μονάδων, αρκεί οι επιχειρήσεις/χορηγοί να ακολουθούν τον κώδικα δεοντολογίας, να μην διαβρώνουν τον χαρακτήρα της χορηγίας με εμπορευματοποιημένες σκοπιμότητες και να μην συγχέουν τη διαφήμιση με τον θεσμό της χορηγίας. Η διαφήμιση απαιτεί χρηματικά οφέλη, ενώ η χορηγία εξασφαλίζει κοινωνική αναγνώριση και αποδοχή, επιβραβεύει την προσφορά στον πολιτισμό και την πολιτιστική ευαισθησία των υποστηρικτών του(Μπιτσάνη,2004, σελ.202-206).

«Διπλωματική Εργασία»

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

^ο

4.1. Το Μουσείο ως εικόνα της φύσης, της τοπικής παράδοσης και του πολιτισμού

Για το Μουσείο, αντίστοιχα όπως και για την έννοια του πολιτισμού, καθώς σοφά διατείνονται οι Kroeber και Kluckhohn, έχουν διατυπωθεί μια πληθώρα ορισμών που προσπαθούν να διασαφηνίσουν την πολυπλοκότητα και την πολυεπίπεδη διάσταση των εννοιών.

Σύμφωνα με την Μαρία Οικονόμου που βασίζεται στον ορισμό του Μουσείου του ICOM (1984 & 1998) το Μουσείο είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός, προσανατολισμένος στην υπηρεσία του κοινού καλού, ο οποίος με επαγγελματική διάσταση συγκεντρώνει, διατηρεί αρχείο και καταγράφει, προστατεύει, αναλύει, παρουσιάζει με αισθητικό χαρακτήρα, επικοινωνιακή και παιδαγωγική λειτουργία στο κοινό/επισκέπτες αντικείμενα και συλλογές, υλικές μαρτυρίες από το παρελθόν που συνδέονται με τη ζωή και την πορεία του ανθρώπου στην κοινωνία και το φυσικό περιβάλλον. Οι επισκέπτες/κοινό αναπτύσσουν μια διαδραστική διαδικασία, μετατρέποντας το Μουσείο από «ναό» σε «τόπο μάθησης και ψυχαγωγίας»

(Οικονόμου,2003, σελ. 15-23). Το Μουσείο διαπνέεται από αρχές δημοκρατίας και ισότητας, καθώς απευθύνεται σε όλους τους πολίτες και χάρη στη συμμετοχικότητα και την άσκηση της κριτικής σκέψης μετουσιώνει την εμπειρία στον χώρο του Μουσείου σε γνώση και αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου. Προάγει την «ανθρώπινη αξιοπρέπεια» και την «κοινωνική δικαιοσύνη», αποσκοπώντας στην πρόοδο και την εξέλιξη σε παγκόσμιο επίπεδο ²⁶.

Τα αντικείμενα στις συλλογές αποτελούν έργα της καθημερινότητας των ανθρώπων ενός συγκεκριμένου χωροχρόνου, τα οποία πέραν της υλικής υπόστασης τους, υποστηρίζει η Susan Pierce, διαθέτουν κοινωνική και πολιτισμική αξία. Το υλικό κατασκευής και η τεχνοτροπία του, η τεχνογνωσία και η δεξιοτεχνική εικόνα του, η χρηστικότητα και η λειτουργικότητά του

26 https://theartnewspaper.gr/epikairotita/ti-einai-ena-moyseio-simera/Τι είναι το μουσείο σήμερα; Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο τ. 247 των Νέων της Τέχνης (15 Νοεμβρίου 2019) στο The Art Newspaper Greece (τελευταία ανάκτηση 2/5/2021)

«Διπλωματική Εργασία»

παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες που άπτονται της πολιτιστικής κληρονομιάς του ανθρώπινου γένους και της ιστορίας του (Pearce,2002, σελ.56-59).

Το Μουσείο επιδιώκει να αναβιώσει παλιότερες μορφές κοινωνικής συνύπαρξης, τέχνης και πολιτισμού. Το Μουσείο είναι ζωντανός οργανισμός που καταγράφει όλες τις αλλαγές που συμβαίνουν στο πέρασμα των αιώνων.

Υπάρχουν τα Φυσιογραφικά και Εθνογραφικά Μουσεία που αποσκοπούν να παρουσιάσουν μέσω φυσικής ιστορικής μνήμης πληροφορίες για τον τρόπο ζωής των κατοίκων της περιοχής.

Tα Μουσεία Φυσικής Ιστορίας και Ανθρωπολογίας, όπως το Εθνικό Μουσείο της Αμερικανικής Ινδίας (των Ιθαγενών της Αμερικής), διαφοροποιούνται από τα δωμάτια με τα αξιοπερίεργα των πρωταρχικών σταδίων σε δωμάτια απεικόνισης της φυσικής εξέλιξης. Τα πρώτα μουσεία επικεντρώνονταν στην διασκέδαση των ευγενών, ενώ τα σύγχρονα στοχεύουν στο να φανερώσουν σε όλους την πορεία και την εξέλιξη της επιστήμης. Ακόμη, τα μουσεία αυτά αποκαλύπτουν τους σύγχρονους αστικούς τρόπους ζωής, τον ιμπεριαλιστικό και αποικιοκρατικό χαρακτήρα και τους κινδύνους που ελλοχεύουν από την άκρατη αστικοποίηση μακριά από τη φύση, τα αγαθά της και την αρμονία που εξασφαλίζει. Έτσι, τα αντικείμενα αφηγούνται με έναν πρωτόγνωρο τρόπο, ενώ μέσω των εκθεμάτων επιτυγχάνεται η γνώση και η κατανόηση των πολιτισμών της Φύσης(Alexander E., Alexander M. ,2008, σελ. 73-75).

Μία διαφορετική κατηγορία Μουσείων είναι τα Θεματικά πάρκα, τα Υπαίθρια μουσεία, οι Αρχαιολογικοί χώροι, τα λεγόμενα «Μουσεία χωρίς τοίχους». Το αφήγημα στα μουσεία αυτά συμπληρώνεται από το «φυσικό ή το ανθρωπογενές περιβάλλον» . Οι χώροι αποτελούν απομεινάρια του παρελθόντος, αντανακλούν «χωροχρονικές λειτουργίες», «ήθη και παραδόσεις» και «ιδεολογικές θεωρήσεις» των ανθρώπων μιας άλλης εποχής. Η επαφή με τον χώρο, ο εγκλιματισμός του σύγχρονου επισκέπτη σε μια αλλοτινή πραγματικότητα δημιουργεί

«εύκολες προσλαμβάνουσες», αλλά δύναται να εμποδίσει τις κριτικές προσεγγίσεις ή τους συγκριτικούς αναστοχασμούς (Χουρμουζιάδη,2015,σελ.191-193).

Σύμφωνα με την πολιτιστική πολιτική (Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, 2012 , σελ58- 61) δίνεται έμφαση στην ισόρροπη ανάπτυξη των περιφερειών και μέσα σε κλίμα συνεργασίας, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την «οικονομική, κοινωνική, πολιτιστική σύγκλιση» . Η πολιτική αυτή

«Διπλωματική Εργασία»

αποσκοπεί στην αξιοποίηση των υπαρχόντων πόρων, υλικών και ανθρώπινου δυναμικού, σε μια αειφόρο πολιτιστική ανάπτυξη , προκειμένου να αναδείξει, σεβόμενη τις ιδιαιτερότητες της τοπικής κοινωνίας, το φυσικό περιβάλλον και την πολιτιστική κληρονομιά.

Κατά την 70η Σύνοδο των Ηνωμένων Εθνών αποφασίστηκε να εφαρμοστεί η Ατζέντα του 2030²⁷, η οποία έφερε τον τίτλο: «Μετασχηματίζοντας τον κόσμο μας», εστιάζοντας στην αειφόρο ανάπτυξη μέσω της ανάδειξης της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς. Πρόθεση των ηγετών των Εθνών είναι να κληροδοτήσουν στις μεταγενέστερες γενιές τα αγαθά του φυσικού και του πολιτιστικού περιβάλλοντος με έμφαση στην εκπαίδευση, τις ίσες ευκαιρίες για όλους, την προάσπιση της υγείας και της ειρήνης.

Στο πλαίσιο αυτό προωθήθηκε ένα άλλο είδος μουσείου, το Οικομουσείο²⁸. ΟRiviere, G.H.

προσπαθώντας να ορίσει την έννοια του Οικομουσείου, αναφέρει χαρακτηριστικά ότι είναι ο καθρέφτης της τοπικής κοινωνίας μέσα από τον οποίο παρουσιάζεται η ιστορική συνέχεια και η εξέλιξη της τοπικής παράδοσης. Το Οικομουσείο φιλοτεχνεί την ταυτότητα, τα ήθη και τις παραδόσεις των ανθρώπων του τόπου, διασώζει στοιχεία και αντικείμενα, επιφυλάσσει ενεργό ρόλο στις τοπικές αρχές, αποδεικνύει την διαλεκτική σχέση ανθρώπου και φύσης, διδάσκει με ενεργό τρόπο τους επισκέπτες/ κοινό, ενημερώνει, ερμηνεύει.

4.2 Συλλογές και αντικείμενα

Ο κύριος σκοπός των εθνολογικών συλλογών πρέπει να είναι η διάδοση του γεγονότος ότι ο πολιτισμός δεν είναι κάτι απόλυτο, είναι κάτι σχετικό και ότι οι ιδέες και οι συλλήψεις μας είναι αληθείς μόνο στο μέτρο που το επιτρέπει ο πολιτισμός μας.

Franz Uri Boas, πατέρας της αμερικανικής ανθρωπολογίας

27 https://en.unesco.org/sdgs/clt The Global Challenge for Government transparency: The Sustainable Development Goals (SDG) 2030 Agenda

28 https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000127347

«Διπλωματική Εργασία»

Τα μουσεία και οι συλλογές τους στην Ελλάδα, την Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο έχουν μια μακραίωνη ιστορία, αποτελούν δημόσια ιδρύματα που μεταφέρουν και διαπλάθουν δημόσιες απόψεις και θεωρήσεις που καθορίζουν την αξία και την πολυτιμότητα μέσα από την εξέλιξη της κοινωνίας και την καταγραφή των γεγονότων. Παρουσιάζουν, επίσης, την πορεία της ιστορίας, της γνώσης, της επιστήμης, τόσο στους ανθρωπιστικούς τομείς όσο και στους θετικούς κλάδους. Το 1565 ο Βέλγος γιατρός Samuel Quiccheberg, επιστημονικός και καλλιτεχνικός σύμβουλος του Albrecht V. Βαυαρού Δούκα, δημοσίευσε την πρώτη πραγματεία για τα μουσεία, όπου αναφέρει τα πιο σημαντικά είδη συλλογής σε ολόκληρο τον κόσμο: ζωγραφικοί πίνακες, θρησκευτικά σκεύη, αντικείμενα κατασκευασμένα από ανόργανο υλικό, οργανικά υλικά σχετιζόμενα με τη γη, τον αέρα, το νερό και καλλιτεχνήματα που εξυμνούν τον δημιουργό. Η διάκριση αυτή συνεχίζεται μέχρι σήμερα: καλές τέχνες, εφαρμοσμένες τέχνες, φυσική ιστορία και ιστορικό υλικό.

Αξίζει να σημειωθεί πως το παραδοσιακό μουσειολογικό οικοδόμημα συμπληρώνεται με τις δομές της γνώσης και του συναισθήματος, πλαισιωμένο με τις συλλογές, τις νοοτροπίες, τις παραδόσεις και τις αντιλήψεις. Τα αναμενόμενα ερωτήματα «τι είναι αυτά;» ή «τι μπορεί να σημαίνει αυτό για εμάς;» θα ήταν καλύτερα να αντικατασταθούν με τα ερωτήματα: «πώς και με ποιο τρόπο δημιουργήθηκε η συλλογή;» ή «ποιος την δημιούργησε;» ή « γιατί έγινε η συγκεκριμένη επιλογή;». Πάντως, καμία συλλογή δεν μας επιτρέπει την διεξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων, καθώς αποτελεί ένα μέρος μιας ολότητας, ενός συνόλου και μιας πραγματικότητας του παρελθόντος (Pearce,2002,σελ.133-171). Ο Lowenthal (1987) διατείνεται χαρακτηριστικά: «οι μαρτυρίες δεν επαληθεύονται συγκριτικά με το παρελθόν αυτό καθαυτόν, μόνον σε σύγκριση με άλλες μαρτυρίες».

Τα αντικείμενα διαθέτουν πολιτικά νοήματα και διάσταση πολιτική, έχουν άμεση σχέση με τις αντιλήψεις της κοινωνικής τάξης των ανθρώπων που τα επινόησαν και τα κατασκεύασαν. Στην ίδια κατηγορία ανήκει το θέμα των μαρμάρων του Παρθενώνα, τα οποία αποσπάστηκαν βιαίως από τον Έλγιν, καθώς και οι επίμονες αιτήσεις για τον επαναπατρισμό τους. Αλλά και οι ανάλογες συζητήσεις και τα επιχειρήματα μεταξύ Ελλάδας και Μεγάλης Βρετανίας, το αδιέξοδο των κρατικών διαπραγματεύσεων και οι αξιώσεις που εγείρουν και οι δύο πλευρές

«Διπλωματική Εργασία»

έχουν βαθιά πολιτική σημασία και με ολέθριες συνέπειες. Μέσα από το συγκεκριμένο ιστορικό παράδειγμα, μπορούμε να συνάγουμε συμπεράσματα για την πολιτική των ισχυρών κρατών να οικειοποιούνται ξένους πολιτιστικούς θησαυρούς (Νάκου,2001,σελ.96-99).

Τα αντικείμενα της συλλογής ενός μουσείου χαρακτηρίζουν το ίδιο το μουσείο, του προσθέτουν την επωνυμία, ενώ μέσα από τον τρόπο έκθεσης τους, την θέση τους μέσα στον χώρο δημιουργούν μια ιστορία, «ένα αφήγημα». Συνδέονται μεταξύ τους και στέλνουν ένα μήνυμα στο κοινό/επισκέπτες (Βέντζα,2018,σελ.47-48)

Τα ίδια τα αντικείμενα, επίσης, διακρίνονται για την πολυσημία των ερμηνειών τους, σε σχέση με τη θέση και την κατάταξή τους στο μουσείο, τη συνοδευτική πληροφορία, την συνύπαρξή τους με άλλα αντικείμενα, την αρχιτεκτονική και το είδος του ίδιου του μουσείου, τον ευρύτερο χώρο που ανήκει το μουσείο και το κοινό/επισκέπτες. Κάθε επισκέπτης παράγει το δικό του μήνυμα και τη δική του ερμηνεία ανάλογα με την ιδεολογική και πολιτική του ταυτότητα, τις ικανότητες, τις νοητικές, πνευματικές και ψυχικές δομές του, τις προσδοκίες, τις ανάγκες και τις εμπειρίες του. Αξίζει να τονίσουμε την ικανότητα του κάθε επισκέπτη να αποκρυπτογραφεί και να διαβάζει το μήνυμα που εκπέμπουν τα αντικείμενα.

Τα αντικείμενα είναι «παλίμψηστα». Στο λεξικό του Μπαμπινιώτη διαβάζουμε την ερμηνεία:

παλίμψηστο: για παπύρους, περγαμηνές, κώδικες, όπου το αρχικό κείμενο έχει αποξεσθεί, για να γραφεί ένα νέο. Ετυμολογική προέλευση: πάλιν + ψηστός < ψήω= ξύνω, αποξέω.

Τα παραπάνω μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τα αντικείμενα φημίζονται για την πολυσημία τους. Όσοι είναι οι επισκέπτες, άλλα τόσα είναι και τα «κείμενα» που «διαβάζουν» στα αντικείμενα (Νάκου,2001,σελ.172-174).Ακόμη περισσότερο τα μουσεία θεωρούνται

«παλίμψηστα», αφού οι αναγνώσεις προέρχονται από επάλληλα κείμενα, που πλαισιώνουν ξανά και ξανά τα αντικείμενα και την πολυσημία τους. Έτσι, δημιουργήθηκε ο κλάδος της

«ανθρωπολογίας των μουσείων» που, κατά τον Michael M. Ames (1994, σελ.99-100) μελετά τη δυνατότητα των ανθρώπων να αντιλαμβάνονται και να κατακτούν το «γνῶθι σεαυτόν», μέσω της διαδικασίας των συνεχών αναγνώσεων σε σχέση και με τα αντικείμενα και με τα άλλα άτομα.

«Διπλωματική Εργασία»

4.3 Εκπαιδευτικά προγράμματα και δραστηριότητες: Ψυχαγωγία και γνώσεις

Τα αντικείμενα και ο χώρος του Μουσείου μπορούν να συμβάλουν στην διαδικασία της μάθησης και της γνώσης. Η εμπειρία, η συμμετοχή του ατόμου μέσω των αισθήσεων, η αντίληψη, η κριτική ικανότητα και η έκφραση είναι αξιοποιήσιμα μέσα για την μουσειακή εκπαίδευση. Τα μουσειακά αντικείμενα χαρακτηρίζονται από τις αξίες της υλικότητας, της αυθεντικότητας, της ευρύτητας και της αισθητικής που ευνοούν τη μαθησιακή λειτουργία. Η υλικότητα συνδέεται με την αντίληψη και τις αισθήσεις που υποβοηθούν τη λειτουργία της μνήμης. Η αυθεντικότητα κατασκευάζει απτές συνδέσεις με το παρελθόν, κινητοποιεί τη φαντασία και οικοδομεί μέσω των προσωπικών εμπειριών και των βιωμάτων το οικοδόμημα της γνώσης. Η ευρύτητα συνάπτεται με την πληθώρα των πληροφοριών και την ποικιλία των αφηγήσεων που απορρέουν από τα αντικείμενα και τον μουσειακό χώρο. Έτσι, η μουσειακή εκπαίδευση απευθύνεται στις φυσικές επιστήμες, την διαπολιτισμική παιδεία, την τεχνολογία κ.α. Τέλος, η αισθητική αγωγή προκύπτει από τις τρισδιάστατες απεικονίσεις των αντικειμένων και τις δραστηριότητες που εκπονούνται με βάση τις δυνατότητες των αισθήσεων (Νικονάνου, 2015,σελ.92).

Η Hooper-Greenhill (2007),καθηγήτρια μουσειακών σπουδών, παρατηρεί τον πολυεπίπεδο χαρακτήρα των μουσείων που δεν αρκούνται μόνο στην κατάκτηση της γνώσης, αλλά προβαίνουν στην καλλιέργεια στάσεων και συμπεριφορών, την απόκτηση εμπειριών μέσω ενεργητικής συμμετοχής, την εξασφάλιση της ψυχαγωγίας, την όρεξη για δράση και δημιουργικότητα.

Και ενώ στο σχολείο η διαδικασία της μάθησης εκκινείται από εξωτερική ανάγκη, όπως η υψηλή βαθμολογία, στο μουσείο η κατάκτηση της γνώσης είναι εσωτερική υπόθεση που πηγάζει από βιωματικές μεθόδους, συνεργατικές προσεγγίσεις, πρωτοβουλίες και αυτοβουλία.

Επιπλέον, εκλείπει ο καταναγκασμός της μάθησης, παρέχεται ελευθερία επιλογής σχετικά με τον χρόνο, τον τρόπο ή τη διαδικασία μάθησης (Νικονάνου, 2015, σελ. 93-94).

Είναι εμφανές ότι στις τελευταίες δεκαετίες του προηγούμενου αιώνα και του 21^ου , συνέβησαν δραστικές αλλαγές οι οποίες συντέλεσαν αφενός στη σύνδεση της κοινωνίας με τον πολιτισμό

«Διπλωματική Εργασία»

και τα μουσεία, αφετέρου στην εμφάνιση μιας νέας επιστήμης, της μουσειοπαιδαγωγικής η οποία διέπεται από ένα σύνολο επιστημονικών, παιδαγωγικών αρχών και μεθόδων, αποσκοπώντας σε μια κριτική θεώρηση μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων του πολιτισμικού, κοινωνικού και φυσικού γίγνεσθαι.

Η μουσειοπαιδαγωγική, επίσης, αξιοποιώντας τους θεσμούς της αγωγής και της εκπαίδευσης και συνεξετάζοντας όλες τις παραμέτρους της ανθρώπινης προσωπικότητας σχετικά με το κοινωνικό, γνωστικό, πνευματικό, συναισθηματικό και ψυχικό επίπεδο, επιτελεί σημαντικό έργο, αφού φιλοδοξεί να διαπλάσει ακέραιους και ολοκληρωμένους πολίτες με ώριμη στάση και συμπεριφορά, αναθεωρημένη και κριτική ματιά για τον κόσμο, τις κοινωνικές και διανθρώπινες σχέσεις και τον πολιτισμό (Νάκου,2001, σελ.177- 182).

Αναγνωρίζεται πλέον στις μέρες μας το πέρασμα από την οικονομία των αγαθών στην οικονομία της πληροφορίας και της γνώσης. Η διαπίστωση αυτή ανήκει στον Fritz Machlup, οικονομολόγο του πανεπιστημίου του Πρίνστον και διατυπώθηκε μόλις το 1962, ενώ το 1977 το Υπουργείο Εμπορίου των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής συμφώνησε ότι η πληροφορία και η γνώση αποτελούν «οικονομικό προϊόν» που ευθύνεται για τις μεταβολές των ανθρώπων και των κοινωνιών. Από το συμπεριφοριστικό μοντέλο μάθησης που δίνει προεξάρχοντα ρόλο στον δάσκαλο και την ευθύγραμμη οριζόντια πορεία της μάθησης, οδηγούμαστε σε μια

«συσχετιστική εποικοδομητική διαδικασία», όπου πρωταγωνιστής είναι το πρόσωπο που αναζητά και επιδιώκει τη μάθηση. Η διαδικασία της μάθησης λαμβάνει χώρα σε ολόκληρη τη ζωή του, σχετίζεται με το κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό, πολιτισμικό επίπεδο. Είναι αποτέλεσμα του φυσικού περιβάλλοντος στο οποίο διαβιοί, των ερεθισμάτων που προκύπτουν από την συγκεκριμένη επίσκεψη στην συγκεκριμένη έκθεση ή το συγκεκριμένο μουσείο, απόρροια από τις εκάστοτε συνθήκες του μουσείου ή της έκθεσης, συνδέεται με το πλήθος και την ποιότητα των πληροφοριών (Falk, Dierking & Adams, 2012, σελ. 449- 454). Βέβαια, πολλές φορές δεν ακολουθείται μια ευθύγραμμη πορεία στην πρόσληψη της πληροφορίας και την κατάκτηση της γνώσης, όπως προαναφέρθηκε, αλλά μεσολαβούν διαστήματα αφομοίωσης της μάθησης. Αυτό φαίνεται καθαρά, όταν κάποιος επισκέπτης σε ένα μουσείο, ερωτώμενος αδυνατεί να μεταφέρει μια σαφή εικόνα των όσων είδε και άκουσε μέσα στο συγκεκριμένο

«Διπλωματική Εργασία»

χώρο. Θα ήταν βιαστικό και επισφαλές να συμπεράνουμε ότι δεν επιτεύχθηκε η «διαδικασία της μάθησης», γιατί αργότερα, προφανώς συνδυάζοντας και άλλες γνώσεις, το ίδιο άτομο περιγράφει με αρκετές λεπτομέρειες όσα έμαθε και άκουσε, αποδεικνύοντας τη «μαθησιακή του εμπειρία» μέσω της επίσκεψης σε ένα μουσείο ή σε έναν πολιτιστικό χώρο (Falk &

Storksdieck, 2005, σελ.744-748). Από το παραπάνω παράδειγμα, προκύπτουν χρήσιμες πληροφορίες για την προσωπικότητα και τις δυνατότητες μάθησης του εκάστοτε επισκέπτη στο μουσείο, δηλαδή η διαδικασία της μάθησης και η εμπέδωση των γνώσεων είναι εξατομικευμένη περίπτωση και ξεχωριστή για τον κάθε επισκέπτη ,αφού συνδέεται με προσωπικές εμπειρίες και ήδη κατακτημένες γνώσεις. Μάλιστα, σύμφωνα με τους Falk, Dierking & Adams (2012, σελ. 455), η κατάκτηση της γνώσης διαγράφει δύο παράλληλες πορείες : α) εμπέδωση οικουμενικών εννοιών, όπως η γη είναι σφαιρική ή υπάρχει μια τεράστια ποικιλία χλωρίδας και πανίδας σε όλες τις ηπείρους, και β) κατανόηση και γνώση εξειδικευμένων περιπτώσεων, όπως η θέση των θεών στα ομηρικά έπη ή η τεχνοτροπία της ερυθρόμορφης ζωγραφικής στα αγγεία και τους αμφορείς του 5^ου π.Χ. αιώνα.

Τελικά, η διαδικασία της μάθησης αποτελεί ένα σύνθετο φαινόμενο, η μελέτη της απόκτησης γνώσεων μέσω της επίσκεψης των μουσείων χρήζει ιδιαιτέρως ενδελεχούς εξέτασης και τα πορίσματα της μελέτης αναδεικνύουν το «πλαισιακό μοντέλο μάθησης» που περιλαμβάνει όλους τους παράγοντες που δρουν σε κάθε μεμονωμένο άτομο/επισκέπτη με διαφορετικά αποτελέσματα.

Ο κοινωνικός χαρακτήρας της μάθησης μέσω των επισκέψεων στο μουσείο διαφαίνεται στον τρόπο, το είδος των εκθεμάτων, τις συζητήσεις και τις αναλύσεις που πλαισιώνουν τις ομάδες των επισκεπτών/κοινού. Στην προσωπική ιστοσελίδα του Gardner, Αμερικανού καθηγητή ψυχολογίας του Harvard²⁹ γίνεται αναφορά για επτά είδη νοημοσύνης. Η θεωρία «των πολλαπλών ευφυιών» (γλωσσικής, μαθηματικής/λογικής, χωρικής, σωματικής/κινησιακής , μουσικής, διαπροσωπικής, ενδοπροσωπικής) αντιστοιχεί στους επτά διαφορετικούς τρόπους αντίληψης του κόσμου που μας περιβάλλει. Με αυτόν τον τρόπο, καταρρίπτεται η ορθότητα μιας και μόνο προσέγγισης και καταμέτρησης μέσω ψυχολογικών τεστ της ευφυίας και

29 https://www.howardgardner.com/

«Διπλωματική Εργασία»

αποκαλύπτονται και άλλοι ισότιμοι τρόποι έκφρασης και δημιουργίας. Έτσι και στο χώρο του μουσείου και του σχολείου, αναδεικνύονται ταλέντα μέσω της τέχνης και δίνονται διαφορετικές ερμηνείες με βάση τις διαφορετικές προσλαμβάνουσες των νοημάτων. Οι μουσειοπαιδαγωγοί επεξεργάζονται εκπαιδευτικά προγράμματα που αγκαλιάζουν όλες τις αισθήσεις και απευθύνονται σε διάφορες ηλικίες και ομάδες επισκεπτών/κοινού (Οικονόμου, 2003, σελ. 89-92).

Οι Falk & Storksdieck υποστηρίζουν ότι ένα σύνολο παραγόντων αλληλοεπιδρούν και ευθύνονται για το τελικό αποτέλεσμα της μάθησης. Τα μουσεία χαρακτηρίζονται όχι ως

«σκηνικά μάθησης», αλλά ως «δυναμικά περιβάλλοντα μάθησης», λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις πολυπλοκότητες της εμπειρίας του μουσείου και την διάθεση του ατόμου για αυτόβουλη μάθηση και ενεργητική συμμετοχή (Falk & Storksdieck,2005,σελ.770-772).

Τα μουσεία, ακόμα, μπορούν να διαθέτουν εκπαιδευτικά προγράμματα που αφορούν μαθητές, συνεργαζόμενα με το σχολείο και καλύπτοντας μέρος της υποχρεωτικής ύλης. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα, συνήθως, επιδοτούνται από την τοπική αυτοδιοίκηση ή από την κυβέρνηση. Μάλιστα, ακολουθούνται ρυθμίσεις (ξεχωριστή είσοδος των παιδιών στο μουσείο), ειδικοί χώροι, κατάλληλα προσαρμοσμένοι για την εκπαίδευση των μαθητών με τον απαραίτητο εξοπλισμό, καθώς και ξενάγηση σε χώρους του μουσείου. Σίγουρα, πρόκειται για μια μορφή «άτυπης διδασκαλίας» που κάνει τη διαδικασία της μάθησης πιο ελκυστική και πιο διασκεδαστική, χωρίς να παραβλέπεται ο εκπαιδευτικός χαρακτήρας.

Εκπαιδευτικά προγράμματα και διαλέξεις υπάρχουν και για τους ενήλικους ανθρώπους που περιλαμβάνουν δυνατότητες παρουσίασης εικόνας και ήχου για την καλύτερη εμπέδωση των πληροφοριών και των γνώσεων.

Αλλά και για τους τουρίστες, υπάρχουν προγράμματα με επαγγελματίες ξεναγούς και με εισιτήριο, ενισχύοντας τα έσοδα του μουσείου (Lord & Lord, 1997,σελ.173-174).

Στην «Θεωρία της μάθησης» ο D. Kolb θέτοντας ως αφετηρία της σκέψης του την ενεργητική συμμετοχή αυτού που μαθαίνει, διακρίνει τέσσερις τρόπους κατάκτησης της γνώσης: την

«χειροπιαστή εμπειρία» με την προσωπική εμπλοκή σε καταστάσεις, την «παρατήρηση και τη σκέψη» με την αντικειμενική παρουσίαση και την εμπεριστατωμένη μελέτη, την «θεωρητική

«Διπλωματική Εργασία»

εννοιολόγηση» αλλά με την λογική προσέγγιση και όχι με τη δύναμη του συναισθήματος και τον «ενεργό πειραματισμό» που ευνοεί την δράση, τη μεταβολή, την πράξη έναντι της σκέψης.

Και κατ’ επέκταση διακρίνουμε τους ακόλουθους τύπους μαθητών: τους αποκλίνοντες μαθητές που μέσω του αποτελέσματος αναζητούν τα αίτια, τους αφομοιωτές που πασχίζουν να κατακτήσουν την καινούργια γνώση, τους συγκλίνοντες που γνωρίζουν το καινούργιο και επιδιώκουν να κατακτήσουν τον τρόπο και τους προσαρμοστικούς που πειραματίζονται, επιλέγουν όμως τον ίδιο δρόμο (Black, 2009,σελ.171- 174).

Ποια, όμως, θεωρείται η προσφορότερη μάθηση για τον χώρο του μουσείου; Η μάθηση - ανακάλυψη στηρίζεται στη δομή ενός επιστημονικού προβλήματος, δηλαδή στις υποθέσεις/

πιθανότητες, τη συλλογή δεδομένων και την συναγωγή συμπερασμάτων. Η μάθηση – ανακάλυψη αποδίδει προεξάρχοντα ρόλο στα αντικείμενα και τη συμβολική τους αξία, άρα είναι η καταλληλότερη για τα μουσεία, που κατακλύζονται από αντικείμενα και αξίες (Hein, 1998, σελ.31)

Ο Hein, οπαδός του κονστρουκτιβισμού, ισχυρίζεται ότι ο μαθητής/επισκέπτης αναπόδραστα διαμορφώνει την προσωπική του άποψη, χωρίς τη δυνατότητα να παρέμβουμε και να του αλλάξουμε τρόπο μάθησης και πορεία (Hein, 1998,σελ.34-35).

Υπάρχουν δύο ειδών πολιτιστικοί οργανισμοί, εκείνοι που απευθύνονται στις γνωστικές δομές και λειτουργίες του επισκέπτη/καταναλωτή και εκείνοι που συνδέονται, κυρίως, με τις συναισθηματικές αντιδράσεις του. Δηλαδή εκείνοι που προωθούν την «ορθολογική ψυχαγωγία» (rational entertainment) και εκείνοι που αποσκοπούν στην «δημοφιλή διασκέδαση» (popular entertainment). Φυσικά, υπάρχει διαφοροποίηση και των επισκεπτών/καταναλωτών που επιλέγουν τον ένα ή τον άλλον πολιτιστικό οργανισμό. Τα μουσεία ανήκουν στην ορθολογική ψυχαγωγία και δεδομένης της αποκλειστικής διεκδίκησης του χρόνου των επισκεπτών/καταναλωτών, ενσωματώνουν στην πολιτική τους προγράμματα που αφορούν διαφορετικές κατηγορίες κοινού. Απευθύνονται σε τουρίστες, παιδιά, επαγγελματίες, μετανάστες.

Στο ερώτημα μιας δημοσκόπησης που διεξήχθη στην Αμερική: «Ποια εμπειρία αποκομίσατε από την παραμονή σας στο μουσείο;» το 57% απάντησε για την σπουδαιότητα της κοινωνικής

«Διπλωματική Εργασία»

συναναστροφής με οικογένεια, συγγενείς και φίλους, το 53% ότι βίωσε μια έντονη συναισθηματική κατάσταση, καθώς και το 46% ότι απέκτησε περισσότερες γνώσεις, αξιοποιώντας τις πληροφορίες από τα εκθέματα, τους ειδικούς, τις εκδηλώσεις και τα προγράμματα του μουσείου. Το μουσείο, σεβόμενο τις ιδιαιτερότητες και τις προτιμήσεις των επισκεπτών/καταναλωτών, καταστρώνει μια τέτοια στρατηγική που εξασφαλίζει και το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του πολιτιστικού οργανισμού και διατηρεί το κοινό του, αλλά και αυξάνει τον αριθμό των μελλοντικών επισκεπτών του (Μπαντιμαρούδης,2011, σελ.98-108) .

4.4 Τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα του Μουσείου ως φορείς πληροφόρησης, επικοινωνίας και γνώσης

Μέσα από την «ψηφιοποίηση της γνώσης, των αγαθών/υπηρεσιών, των αρχείων και των συλλογών» αναδύεται ένα διαφορετικό γίγνεσθαι, «ένα ψηφιακό οικοσύστημα του κυβερνοχώρου». Διανοίγονται νέοι δίαυλοι ψηφιακής επικοινωνίας, οδηγώντας την σύγχρονη κοινωνία και πολιτεία στην ψηφιακή οικονομία και την υιοθέτηση διαφορετικών στρατηγικών (Στρατηγική Ψηφιακής Μετάλλαξης). Ακόμα και στον χώρο του πολιτισμού, παρατηρήθηκαν επαφές και ανταλλαγές πολιτιστικών εκθεμάτων, εκθέσεων, εκδηλώσεων. Δημιουργήθηκε έτσι η ανάγκη μιας «ρυθμιστικής πολιτικής» στον χώρο του πολιτισμού και της επικοινωνίας και γι’ αυτό θεσπίστηκαν νόμοι που κατοχυρώνουν και υπηρετούν την «Ενιαία Πολιτισμική Πολιτική» (Γκαντζιάς, 2005, σελ.290-298).

Το μουσείο , κατά τον 21ο αιώνα, εξελίσσεται και προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες, επιδιώκοντας να μεγιστοποιήσει τα οφέλη προς το κοινό/επισκέπτες. Διαθέτει ιστοσελίδα με ψηφιοποιημένο υλικό από τις συλλογές και τα αρχεία (archives), οργανώνει εικονικές περιηγήσεις(virtual tours) με συγκεκριμένους προορισμούς, ενώ τα εικονικά μουσεία παρέχουν στον χρήστη τη δυνατότητα να ταξιδέψει στον ψηφιακή, εικονική πραγματικότητα.

Οι Hill, O’ Sullivan & et all υποστηρίζουν ότι οι ιστοσελίδες των πολιτιστικών μονάδων απεικονίζουν το marketing και τις εμπορικές δραστηριότητες τους. Επιτελούν σημαντικό έργο τόσο ως προς τον εμπορικό προσανατολισμό όσο και ως προς την ενεργητική επικοινωνία μεταξύ του κοινού/επισκεπτών και μουσείου, αλλά και μεταξύ των επισκεπτών με σχόλια

«Διπλωματική Εργασία»

αλληλεπίδρασης και ανταλλαγή γνώσεων και ιδεών. Μια καλοσχεδιασμένη ιστοσελίδα προσδίδει κύρος στο μουσείο, λειτουργεί αποδοτικά σχετικά με τους στόχους που έχει θέσει, διαπνέεται από δημοκρατικές αρχές και σέβεται την ιδιωτικότητα των χρηστών(Hill, O’

Sullivan & al.,2018, σελ.171-177)

Έτσι στην διαδικτυακή περιήγηση της Βρετανικής Βιβλιοθήκης ο επισκέπτης εκτός από τις συλλογές, θα θαυμάσει την Magna Carta, τον μεγάλο χάρτη των ελευθεριών και της δημοκρατίας του 1215 (Σηφάκη & Σηφάκης, 2007,σελ.265).

Η ψηφιακή τεχνολογία αξιοποιείται, ιδιαίτερα στον χώρο των μουσείων. Εφαρμογές της κινητής τηλεφωνίας, όπως οι «χωρο-ευαίσθητες εφαρμογές με πληροφορίες πριν, κατά και μετά την επίσκεψη στο μουσείο, η ARIS (Augmented Reality and Interactive Storytelling), τα ψηφιακά παιχνίδια με την επιμέλεια των μουσεοπαιδαγωγών ενισχύουν τη δημιουργικότητα και ενεργοποιούν τη βιωματική μάθηση και εμπειρία μέσω της προσωπικής συμμετοχής.

Σκιαγραφείται μέσω των ψηφιακών επισκέψεων το προφίλ (τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας), οι επιλογές του χρήστη/επισκέπτη, καταγράφεται το ιστορικό του και αντλούνται πληροφορίες σχετικά με τις προτιμήσεις του χρήστη. Μια τέτοια προσέγγιση συγκεντρώνει ευνοϊκές και εχθρικές κριτικές. Οι θιασώτες διισχυρίζονται πως η εξατομικευμένη εμπειρία στους χώρους του πολιτισμού διευκολύνει την πληροφορία και τη μάθηση, καθώς καθίσταται ευκολότερη η διαχείρισή της, ενώ οι αρνητές της σύγχρονης ψηφιακής παρακολούθησης υποστηρίζουν ότι αφαιρεί την πρωτοβουλία και τη δυνατότητα της προσωπικής επιλογής (Νικονάνου,2015,σελ.225-249).

Σύμφωνα με τους Koehler και Mishra (2009,σελ.63) στο παρακάτω σχήμα (βλ.Σχήμα9) αποτυπώνεται η παιδαγωγική αλλά και τεχνολογική κατάρτιση που καλείται να έχει ο εκπαιδευτικός αλλά και ο μουσειοπαιδαγωγός, προκειμένου να επιτελέσει άρτια και αποτελεσματικά ως προς τους στόχους του το λειτούργημά του.

«Διπλωματική Εργασία»

Σχήμα 9 Το παιδαγωγικό & το τεχνολογικό πλαίσιο και τα στοιχεία γνώσης του. Πηγή: Koehler και Mishra 2009,σελ.63.

Μία από τις παιδαγωγικές αξίες που υπηρετεί το μουσείο μέσω του διαδικτύου είναι ο

«εγκοινωνισμός». Η επικοινωνία των χρηστών προσθέτει στην κοινωνία της γνώσης ποιότητα, ενώ η διαδικτυακή κοινότητα πρέπει να χαρακτηρίζεται από ευκολία στην πρόσβαση, διαρκή ενημέρωση και ανανέωση και ηλεκτρονική κατάρτιση όλων εκείνων που εμπλέκονται στη διαδικτυακή διαδικασία(Negri, 2009,σελ.124-127).

Το Διαδίκτυο υποστηρίζει πολυμεσικές εφαρμογές με «ζωντανή εικόνα και ήχο» υψηλής ευκρίνειας και ποιότητας με δυνατότητα διαδραστικής επικοινωνίας. Η δυνατότητα αυτή με τη δημιουργία του προφίλ των χρηστών/ καταναλωτών, την βίωση της προσωπικής εμπειρίας και την ανατροφοδότηση σχολίων χαρακτηρίζεται με τον οξύμωρο όρο «μαζική εξατομίκευση»(Δάλλας, 2003, σελ.232-234).

Το διαδίκτυο προσφέρει πολλές δυνατότητες και οφέλη. Αρκεί να μην γίνεται αυτοσκοπός, αλλά λειτουργικό εργαλείο στο έργο των μουσειολόγων και των υπευθύνων για την διαχείριση και την στρατηγική του μουσείου.

«Διπλωματική Εργασία»

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

^ο

Μεθοδολογία

Η συγγραφή της παρούσας Διπλωματικής Εργασίας περιλαμβάνει την ανάπτυξη μιας θεωρητικής προσέγγισης και ενός πρακτικού- εμπειρικού μέρους.

Για την έρευνα, την συλλογή στοιχείων και την μελέτη των δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν βιβλιογραφικές πηγές προερχόμενες από προϋπάρχουσες αναφορές (επιστημονικά άρθρα, δημόσια έγγραφα, αποσπάσματα εφημερίδων και περιοδικών, πρακτικά από ημερίδες και συνέδρια, παλιές φωτογραφίες, αναφορές στο Διαδίκτυο), οι οποίες βοήθησαν στην τεκμηρίωση και στον ολόπλευρο φωτισμό των πτυχών του θέματος σε θεωρητικό επίπεδο.

Για το εμπειρικό τμήμα πέρα από τις προϋπάρχουσες αναφορές διεξάγεται έρευνα η οποία αναδεικνύει στοιχεία που δεν ήταν γνωστά. Η έρευνα διεξήχθη μέσω συνεντεύξεων των υπευθύνων δύο μουσείων, του Μουσείου Λιμναίου Πολιτισμού της Κάρλας και του Εθνογραφικού & Φυσιοκρατικού Μουσείου Val Sanagra της λίμνης Como της Ιταλίας και μέσω αποστολής διαδικτυακά (on line) ερωτηματολογίων απευθυνόμενων στο ελληνικό και στο ιταλικό κοινό/επισκέπτες. Τα ερωτηματολόγια αναρτήθηκαν στο διαδίκτυο από τις 14/6/2021 μέχρι τις 30/6/2021. Συγκεντρώθηκαν 90 ερωτηματολόγια για το Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού της Κάρλας και 30 για το Εθνογραφικό & Φυσιογραφικό Μουσείο Val Sanagra.

5.1 Ο σκοπός και τα ερευνητικά ερωτήματα

Ο σκοπός της συγκεκριμένης διπλωματικής μελέτης είναι να αναδειχθεί η στενή σχέση ανάμεσα στην τοπική κοινωνία, την ιστορία της, τον τρόπο ζωής των κατοίκων στο παρελθόν, τις πολιτισμικές τους συνήθειες, την αρμονία και την ισορροπία απορρέουσες από το φυσικό περιβάλλον. Τέλος, επιχειρείται να αναδειχθεί η ανάγκη οικονομικής στήριξης των μουσείων μέσω της χορηγίας και της ταυτότητας των χορηγών με εταιρική και κοινωνική ευθύνη, έτσι ώστε η οικονομική άνθηση να συμβαδίζει με την πολιτιστική ανάπτυξη.

«Διπλωματική Εργασία»

Μέσω της συνέντευξης, πραγματοποιείται η θεματική ανάλυση(thematic analysis) που στηρίζεται στη συλλογή δεδομένων, την οργάνωση, την αναγνώριση και την ερμηνεία νοημάτων που επαναλαμβάνονται σταθερά εντός των στοιχείων που συγκέντρωσε ο ερευνητής(Braun & Clarke, 2012,σελ.57). Μπορεί να ακολουθήσει στην έρευνά του την παραγωγική (deductive method) ή την επαγωγική μέθοδο(inductive method). Στην πρώτη υιοθετεί ένα ήδη γνωστό πρότυπο ερμηνείας, αποδίδοντας στα δεδομένα την δική του εκδοχή.

Στην δεύτερη, αντίθετα, τα δεδομένα που πηγάζουν από την έρευνα, καθοδηγούν τον ερευνητή. Σίγουρα, η επαγωγική μέθοδος απαιτεί περισσότερο χρόνο και μεγαλύτερη προσπάθεια για την αντιμετώπιση δυσκολιών, όμως, είναι πιο αναλυτική και επιλέγεται από τον ερευνητή συχνότερα(Γαλάνης, Π,2018)³⁰ Από την πληθώρα των νοημάτων που εντοπίζονται στα δεδομένα, ο ερευνητής στη συνέχεια επιλέγει εκείνα που δίνουν απαντήσεις στα ερευνητικά του ερωτήματα. Αποτελούν , δηλαδή, οδηγούς που κατευθύνουν την έρευνα(Τσιώλης,2018, σελ.97-125). Έτσι, η θεματική ανάλυση δεν είναι μια «τεχνικού τύπου»

διαδικασία(Braun & Clarke,2012.σελ.63)σαν τη δουλειά ενός αρχαιολόγου, αλλά επιτάσσει ενεργητική συμμετοχή του ερευνητή που αναπτύσσει μια διαλογική σχέση με τα δεδομένα της έρευνας, τα αφουγκράζεται και τα κωδικοποιεί και στη συνέχεια καταλήγει σε συμπεράσματα(Τσιώλης, 2018, σελ.98).

Για τον σκοπό αυτό διατυπώνονται τα ακόλουθα ερευνητικά ερωτήματα:

• Η φύση συνδέεται με τη ζωή των κατοίκων και τον πολιτισμό;

• Μπορεί να επιδράσει η φύση στη ζωή και τη διαμόρφωση της προσωπικότητας του ανθρώπου;

• Το Μουσείο συνιστά καταγραφή του παρελθόντος και της τοπικής ιστορίας. Μπορεί, όμως, να επηρεάσει το παρόν και το μέλλον;

• Ο στρατηγικός σχεδιασμός μπορεί να συμβάλει στην εύρυθμη λειτουργία του Μουσείου και στην οικονομική ανέλιξή του;

30https://www.mednet.gr/archives/2018-3/pdf/416.pdf Γαλάνης, Π,(2018) Ανάλυση δεδομένων στην ποιοτική έρευνα Θεματική ανάλυση , ARCHIVES OF HELLENIC MEDICINE 2018, 35(3):416-421

«Διπλωματική Εργασία»

• Αποτελεί το Μουσείο παράγοντα οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής και με ποιο τρόπο;

• Ο χορηγός μπορεί να συντελέσει στην οικονομική ανάπτυξη του Μουσείου και του τόπου;

• Ποια η επιθυμητή ταυτότητα του χορηγού;

Για την διεξαγωγή της έρευνας και τη συλλογή στοιχείων, αντικείμενο μελέτης αποτέλεσαν τα δύο παρόχθια Μουσεία στην Ελλάδα και την Ιταλία. Διατυπώθηκαν ερωτήματα και παρατηρήσεις σχετικά με το όραμα και τους στόχους τους, την αποστολή τους, την οικονομική τους στήριξη και την ταυτότητα των χορηγών, τις συνεργασίες και τη βιώσιμη πορεία τους σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον.

5.2 Ποσοτική και Ποιοτική αποτίμηση

Στην παρούσα Διπλωματική εργασία, ακολουθήθηκε ο συνδυασμός και των δύο μεθόδων. Η ποσοτική έρευνα απαιτεί μια προκαθορισμένη διαδικασία διατύπωσης συγκεκριμένων ερωτημάτων που υπολογίζονται με μεταβλητές που, όμως, προσλαμβάνουν συγκεκριμένα αριθμητικά δεδομένα και μπορούν να οδηγήσουν σε στατιστικά αποτελέσματα. Από τις θεωρητικές διατυπώσεις, οδηγούμαστε παραγωγικά(deductive) σε συμπεράσματα, διασφαλίζοντας την εγκυρότητα με την κατάλληλη επιλογή της τεχνικής για το ερευνώμενο αντικείμενο, την αντιπροσωπευτικότητα με τον αρκούντως ικανοποιητικό αριθμό περιπτώσεων μελέτης, την αξιοπιστία με την συμφωνία και την ασφάλεια που απορρέει από τα ίδια αποτελέσματα επαναλαμβανόμενων ερευνών και τέλος την αντικειμενικότητα με την ελάχιστη παρέμβαση της υποκειμενικής άποψης του ερευνητή(Τσιώλης,2013,σελ271-292).

Η ποιοτική έρευνα από την άλλη, σύμφωνα με τους Denzin, & Lincoln, (2005b) αποτελεί μια προσπάθεια μετασχηματισμού του κόσμου μέσα από συνεντεύξεις, φωτογραφίες, σημειώσεις, ημερολόγια κ.α.. Επιχειρείται μια ερμηνεία της πραγματικότητας με νατουραλιστικό τρόπο μέσα σε φυσικό πλαίσιο, έτσι όπως την αντιλαμβάνονται και την ερμηνεύουν οι άνθρωποι(Denzin & Lincoln, 2005,σελ.3) . Η ποιοτική έρευνα, επίσης, διαθέτει μια δυναμική

«Διπλωματική Εργασία»

χάρη στην πολυπλοκότητα της κοινωνικής πραγματικότητας, που παρουσιάζει πολλές και διαφορετικές πτυχές. Είναι μια ματιά και μια προσέγγιση του κόσμου «μία εκ των έσω οπτική», η οποία βασίζεται σε «προσωπικά τεκμήρια» των ανθρώπων, μια επιτόπια έρευνα(ad hoc) φιλτραρισμένη, όμως, από την υποκειμενικά άποψη και ερμηνεία του ερευνητή (Τσιώλης,2013, σελ.3-4). Στη συνέχεια στα μέσα του 20^ου αιώνα, κυριαρχούν δύο ρεύματα στην έρευνα έχοντας ως αφόρμηση τις διαφορετικές μεθόδους, τους στρατηγικούς σχεδιασμούς, τα επιχειρήματα, την επιστημονική βιβλιογραφία και τα πανεπιστημιακά αντικείμενα. Πρόκειται για δυο φιλοσοφικές προσεγγίσεις, την ποσοτική με το

«επιστημολογικό παράδειγμα», βασισμένο σε αριθμητικά δεδομένα και την ποιοτική με το

«ερμηνευτικό παράδειγμα». Κάποιοι χαρακτήρισαν τη σχέση τους εχθρική και ανταγωνιστική, ενώ άλλοι σχέση αμοιβαίας αποδοχής της διαφοροποίησής τους, που προκύπτει από τη χρήση ανόμοιων μεθόδων, αξιακού συστήματος, επιστημονικών προσεγγίσεων και αισθητικών κριτηρίων. Οι Lincoln & Guba αντιλαμβάνονται ότι δεν μπορεί να υπάρξει «αναγκαία και αποκλειστική σύνδεση ποιοτικών και ποσοτικών μεθόδων» με συγκεκριμένα παραδείγματα (Lincoln & Guba, 2000, σελ.174). Στη συνέχεια, οι Tashakkori και Teddlie, θιασώτες της θεωρίας περί «ριζικής ασυμβατότητας» αποφαίνονται ότι η φύση των δύο μεθόδων είναι τόσο ιδιαίτερα διαφορετική που κάθε προσπάθεια συνδυασμού των δύο οδηγεί σε σίγουρη αποτυχία (Tashakkori & Teddlie, 2003,σελ.19). Επειδή, όμως, κατά το τέλος που 20^ου καταβάλλονται προσπάθειες συνδυασμού και γεφύρωσης των δύο μεθόδων, οι Tashakkori και Teddlie διαβλέπουν ένα καινούργιο ρεύμα που αποσκοπεί να θέσει τέλος στη διαμάχη των

«παραδειγμάτων», των διαφορετικών ερευνητικών συστημάτων. Σαν απάντηση έρχεται η έννοια του «τριγωνισμού» (triangulation και η πρόταση του Kelle που εισηγείται τον συνδυασμό διαφορετικών μεθόδων για την κοινωνική έρευνα λόγω της πολυπλοκότητας των κοινωνικών οντοτήτων, με σκοπό την αποτίμηση ποικίλων πλευρών και την εύρεση τρόπων ερμηνείας του κοινωνικού γίγνεσθαι που διαρκώς εξελίσσεται (Kelle, 2001,8-11).

«Διπλωματική Εργασία»

5.3 Η συνέντευξη

Για τις ανάγκες της έρευνας σχετικά με το όραμα, τους στόχους, την αποστολή και την χρηματοδότηση των δύο μουσείων, του «Μουσείου Λιμναίου Πολιτισμού της λίμνης Κάρλας»

και το «Εθνογραφικό και Φυσιογραφικό Μουσείο Val Sanagra» της λίμνης Como στην Ιταλία, διενεργήθηκαν συνεντεύξεις με τους Υπευθύνους και των δύο Μουσείων.

Η συνέντευξη³¹ είναι ένας εναλλακτικός τρόπος συγκέντρωσης δεδομένων στηριζόμενη στη διατύπωση ερωτημάτων. Οι συνεντεύξεις είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν πρόσωπο με πρόσωπο, μέσω τηλεφώνου, μέσω ταχυδρομείου ή μέσω Διαδικτύου και Παγκόσμιου Ιστού.

Οι συνεντευκτές οφείλουν να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί τόσο στις ερωτήσεις που θέτουν όσο και στις διευκρινιστικές ερωτήσεις που θα κληθούν να δώσουν σε ανοικτές ερωτήσεις. Σε κάθε περίπτωση ο συνεντευκτής πρέπει να λειτουργεί ως ουδέτερο μέσο, να αποφεύγεται η αοριστία και η ασάφεια των ερωτήσεων, καθώς και η προσπάθεια επηρεασμού ή καθοδήγησης των απαντήσεων του ερωτώμενου. Τα δεοντολογικά ζητήματα θα πρέπει να προσεγγίζονται με σεβασμό και ευαισθησία στο πρόσωπο του συνεντευξιαζόμενου. Η προετοιμασία και η εξάσκηση του ερευνητή κρίνεται απαραίτητη, ενώ η ευπρεπής ένδυση και εμφάνιση είναι στοιχεία που επηρεάζουν θετικά την εξέλιξη της συζήτησης, επενδύοντας αποτελεσματικά στον πολύτιμο χρόνο και σε μια ωραία εμπειρία τόσο από την πλευρά του συνεντευκτή όσο και του συνεντευξιαζόμενου(Babbie, 2011,σελ.489-505) .

Η ποιοτική συνέντευξη αντιστοιχεί σε μια εκ βαθέων συζήτηση που στοχεύει στην συγκέντρωση ποιοτικών στοιχείων και επιδιώκει την κάλυψη κοινωνικών, εκπαιδευτικών και ψυχολογικών αναγκών. Συντάσσεται σύμφωνα με δεοντολογικές αρχές και επιστημολογικούς κανόνες. Ο ερευνητής οφείλει να υπακούει και να σέβεται τους κανονισμούς και τις δεσμεύσεις, οι οποίοι έχουν «προδρομική λειτουργία» αφού βάσει αυτών θα λειτουργήσει ο μηχανισμός και οι διαδικασίες της συνέντευξης. Διερευνά τις αντιλήψεις, τις στάσεις, την συμπεριφορά και τις αντιδράσεις των ανθρώπων στο κοινωνικό γίγνεσθαι, ενώ επιχειρεί μια

31 Από την 2^η Γραπτή Εργασία μου στη Θεματική Ενότητα ΔΠΜ61 - Πολιτιστική Επικοινωνία με τίτλο: «Πιλοτική έρευνα για την ευαισθητοποίηση του κοινού» τον Ιανουάριο του 2020.

«Διπλωματική Εργασία»

επιστημολογική προσέγγιση που αποδέχεται ότι προκύπτουν γνωστικά αποτελέσματα μέσα από τη διερεύνηση και τη μελέτη διανθρώπινων σχέσεων. Βέβαια, η συνέντευξη υπόκειται σε επιστημολογικούς φραγμούς, αν και κατά πόσο οι απαντήσεις των ερωτηθέντων είναι γνήσιες και αληθείς και οι συνεντευξιαζόμενοι παρουσιάζουν την πραγματική εικόνα και τα ειλικρινή συναισθήματά τους (Ίσαρη &Πουρκός, 2015, σελ.87-89).

Αυτή η εκ βαθέων συζήτηση αποσκοπεί σε μια λογική παρουσίαση του θέματος εστιαζόμενη αρχικά σε γενικές ερωτήσεις και στη συνέχεια σε ειδικές και συγκεκριμένες, καταγράφοντας τις απαντήσεις αλλά μελετώντας και τη γλώσσα του σώματος, τις αντιδράσεις και την συμπεριφορά των ερωτηθέντων(Hill,O’ Sullivan et all,2018,σελ.64-65).

Η ημι-δομημένη συνέντευξη, που επιλέχθηκε και στις δύο περιπτώσεις με τους Υπευθύνους των Μουσείων, χαρακτηρίζεται από ευελιξία ως προς την προσαρμογή του περιεχομένου, την σειρά, την προσθαφαίρεση και την εμβάθυνση ερωτήσεων(Ίσαρη &Πουρκός, 2015,σελ.97).

Οι ερωτήσεις που διατυπώθηκαν και στις δύο συνεντεύξεις με τους Υπευθύνους των Μουσείων είναι ανοικτού τύπου, παρέχοντας στους ερωτηθέντες τη δυνατότητα να επεκταθούν στο θέμα και να εκφράσουν τον ανάλογο προβληματισμό. Ιδιαίτερη μέριμνα ακολουθήθηκε, προκειμένου να εξασφαλισθεί ένα κλίμα εμπιστοσύνης και αποδοχής ανάμεσα στον συνεντευκτή και τους ερωτώμενους, αφού, όπως υποστηρίζει ο Kelman, πραγματοποιείται «μια φιλική αλλά επαγγελματική σχέση»(Μπούνια,2015,σελ.161).

Έτσι, η ποιοτική συνέντευξη ad hoc πραγματοποιήθηκε στον χώρο του Μουσείου Λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας με συνεντευξιαζόμενους τους υπευθύνους – επιμελητές του Μουσείου κα. Σταματία Μωραΐτη και κ. Σωτήριο Γκανάτσιο. Στόχος της συνέντευξης είναι η διερεύνηση και η καταγραφή της ευαισθητοποίησης και της συμμετοχής των επισκεπτών – χρηστών, αναλύοντας το προφίλ και τις διαφορετικές ανάγκες και προσδοκίες. Για τις ανάγκες της πιλοτικής έρευνας χρησιμοποιήθηκαν πρωτογενή στοιχεία, παραγόμενα από την Συνέντευξη, αλλά και δευτερογενή αντλημένα από την ιστοσελίδα και τα αρχεία του Μουσείου.

Για το ιταλικό μουσείο λόγω απόστασης και αντικειμενικών δυσχερειών(περίοδος πανδημίας Covid-19, περιορισμός στη δυνατότητα μετακινήσεων στο εξωτερικό)επιλέχθηκε η

«Διπλωματική Εργασία»

συνέντευξη μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου(e-mail) με τον Υπεύθυνο του Μουσείου κ.

Attilio Selva.

Μετά το πέρας της συνέντευξης ο ερευνητής καλείται να ακολουθήσει συγκεκριμένα βήματα για να οδηγηθεί σε ασφαλή συμπεράσματα. Ακολουθεί, δηλαδή, ο ερευνητής τη διαδικασία της μετεγγραφής όσων ειπώθηκαν κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, τη συλλογή των δεδομένων και τη συσχέτισή τους με τα αντίστοιχα ερωτήματα στα οποία απαντούν, την

«συστηματική κωδικοποίηση» των νοημάτων και τους «περιεκτικούς κωδικούς», το πέρασμα από τους κωδικούς στα θέματα, τα οποία συνιστούν ανεξάρτητες οντολογικές έννοιες και πιθανές απαντήσεις στα ερευνητικά ζητήματα και τέλος την «έκθεση των ευρημάτων» στα οποία υπάρχει μια σύνδεση με τα θέματα, σχεδιάζοντας έναν θεματικό χάρτη(Τσιώλης,2018,σελ.99-122).

5.4 Το Ερωτηματολόγιο

Ακολουθώντας τα συμπεράσματα της θεωρητικής προσέγγισης για την διεξαγωγή μιας κοινωνικής έρευνας, όπως της συγκριτικής μελέτης των δύο Μουσείων, του «Μουσείου Λιμναίου Πολιτισμού της λίμνης Κάρλας» και το «Εθνογραφικό και Φυσιογραφικό Μουσείο Val Sanagra» της λίμνης Como στην Ιταλία, κρίθηκε απαραίτητη η κατάρτιση ερωτηματολογίου προς τους επισκέπτες/κοινό των Μουσείων. Τα ερωτηματολόγια αναρτήθηκαν διαδικτυακά(στις ιστοσελίδες Φίλων των Μουσείων και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ) από τις 14/6/2021 μέχρι τις 30/6/2021.

Οι δειγματοληπτικές έρευνες είναι γνωστές από την αρχαιότητα και αποσκοπούν στην κάλυψη διερευνητικών, περιγραφικών και ερμηνευτικών αναγκών. Το ερωτηματολόγιο ανήκει στο πεδίο της δειγματοληπτικής έρευνας. Επειδή θεωρείται η αρτιότερη μέθοδος συγκέντρωσης πρωτότυπων δεδομένων, πρέπει να επιλέγονται με προσοχή οι ερωτήσεις που απευθύνονται σε έναν ικανοποιητικό αριθμό ερωτώμενων, συνάγονται, όμως, πληροφορίες και δεδομένα που αφορούν σε μεγαλύτερα πληθυσμιακά σύνολα(Babbie,2011,σελ.383-389).

«Διπλωματική Εργασία»

Σχεδιάζοντας το ερωτηματολόγιο, είναι σημαντικό να λάβουμε μέριμνα για την έκταση και το περιεχόμενό του, την δόκιμη, απλή γλώσσα, με επεξηγήσεις τεχνικών όρων, όπου είναι απαραίτητες, τις ερωτήσεις και τα δεδομένα που θα προκύψουν, έτσι ώστε να καταλήξουμε σε χρήσιμα συμπεράσματα. Οι ερωτήσεις πρέπει να πληρούν τα κριτήρια της σαφήνειας και της ακρίβειας, της συνάφειας με το θέμα που διερευνάται, της συντομίας, της αμεροληψίας και της αντικειμενικότητας, της ευγένειας και της αποφυγής προσβολής και μείωσης του ερωτώμενου(Hill,O’ Sullivan et all,2018,σελ.80-83). Είναι δυνατόν να έχουμε τρεις τύπους ερωτήσεων: τις ανοιχτές(open- ended questions), όπου ο ερωτώμενος μπορεί ελεύθερα σε περιορισμένη έκταση να εκφράσει τη γνώμη του, τις κλειστές ερωτήσεις (closed questions) και ερωτήσεις κλιμακωτής απάντησης(μέσω της κλίμακας Likert) και πολλαπλών επιλογών, τις οποίες ο ερωτώμενος θεωρεί ευκολότερες και λιγότερο χρονοβόρες και τις διχοτομικές ερωτήσεις που περιλαμβάνουν δύο μόνο επιτρεπτές απαντήσεις, τις οποίες προηγουμένως είχαμε προσδιορίσει(binary questions). Οι κλειστές και διχοτομικές ερωτήσεις είναι εύκολες στην κωδικοποίηση και οδηγούν με ασφάλεια σε ποσοτικές εκτιμήσεις. Η σειρά των ερωτήσεων στα ερωτηματολόγια είναι τυπική: στην αρχή, θέτουμε εύκολες και κατανοητές ερωτήσεις, στη συνέχεια τοποθετούμε σε ομάδες τις ερωτήσεις τηρώντας τη λογική κατάταξη, ενώ τέλος απευθύνουμε στον ερωτώμενο τις ερωτήσεις που έχουν ένα βαθμό δυσκολίας (Καστόρας, 2002, σελ.141-143).

Τα ερωτήματα αυτά στο πλαίσιο της δειγματοληπτικής έρευνας δεν εστιάζουν σε ένα πρόγραμμα ή μια συγκεκριμένη πολιτιστική εκδήλωση, αλλά επιδιώκουν στο πλαίσιο μιας ευρύτερης λογικής την ανίχνευση τρόπων και μεθόδων βελτίωσης της συνολικής εικόνας του μουσείου ή του πολιτιστικού οργανισμού. Αποσκοπούν στη συγκέντρωση δεδομένων σχετικά με το μουσείο ως φορέα μάθησης και εμπειρίας του επισκέπτη μέσω της προσωπικής του εμπλοκής (Kelly 2004). Ακόμα, όπως υποστηρίζει η Αλεξάνδρα Μπούνια, οι έρευνες κοινού συμβάλλουν στην αυτοβελτίωση του μουσείου, αλλά δείχνουν και την καλή εικόνα του οργανισμού, προκειμένου να προσελκύσει χορηγούς και να πετύχει την χρηματοδότηση και την βιωσιμότητά του (Μπούνια,2015, σελ.160-169). Επιπλέον, τα αποτελέσματα από την έρευνα και τα ερωτηματολόγια θα σταθούν αρωγοί και για άλλα μουσεία και πολιτιστικές

«Διπλωματική Εργασία»

μονάδες, που στοχεύουν σε καλύτερες συνθήκες και περιβάλλοντα μάθησης εντός των μουσείων(Kelly 2004).

«Διπλωματική Εργασία»

ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΟΥΣΕΙΟΥ

ΛΙΜΝΑΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΡΛΑΣ ΚΑΙ ΕΘΝΟΓΡΑΦΙΚΟΥ

& ΦΥΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ VAL SANAGRA

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

^ο

ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΙΜΝΑΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΡΛΑΣ

6.1 Το Οικοσύστημα της Κάρλας

Πηγή:Εικόνα3 Φωτογραφία από το Karla News

Το Οικοσύστημα της Κάρλας³² (βλ.εικ.3) αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα των Βαλκανίων.

Διακρίνεται για το φυσικό περιβάλλον και την πιο εύφορη πεδιάδα της χώρας που οριοθετείται από τους ορεινούς όγκους της Όσσας, του Μαυροβουνίου και του βουνού των Κενταύρων, το Πήλιο. Φιλοξενεί μια πλούσια ιχθυοπανίδα με 14 είδη ψαριών και ορνιθοπανίδα με 181 είδη πτηνών. Θεωρείται ένας σπάνιος υγροβιότοπος εφάμιλλος με το Δέλτα του Δούναβη, κατά την κρίση Γάλλων ορνιθολόγων.

32 Από την 4^η Εργασία μου(2020) στη Θ.Ε. 61 στο Ε.Α.Π.

«Διπλωματική Εργασία»

Ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους μαρτυρείται διαρκώς στη λίμνη η ανθρώπινη παρουσία με αναφορές στα κείμενα του Ομήρου, του ποιητή Πινδάρου, του Στράβωνα και άλλων νεότερων περιηγητών. Κατά την μυθολογία, από τον θεό Απόλλωνα και την όμορφη μα

«άπιστη» βασιλοπούλα Κορωνίδα γεννήθηκε ο Ασκληπιός, ο θεραπευτής θεός. Η λίμνη Βοιβηίδα, η αρχαιότερη ονομασία της Κάρλας, απλωνόταν σε μεγάλη έκταση στον θεσσαλικό κάμπο και συντηρούσε τους κατοίκους της παρακάρλιας περιοχής που ήταν ψαράδες και κτηνοτρόφοι. Έτσι αναπτύχθηκε με επίκεντρο τη λίμνη ο παραλίμνιος πολιτισμός που συνδέεται με τη δημιουργία του ελληνικού κράτους. Ωστόσο, με το πρόσχημα της ελονοσίας και των πλημμυρικών καταστροφών από το 1883 αποφασίστηκε η αποξήρανση των λιμνών σε ποσοστό 65%.Στηνπραγματικότητα, όμως, αυτό εξυπηρετούσε τις αποικοικρατικές βλέψεις και τα ξένα επενδυτικά κεφάλαια, όπως στην περίπτωση της λίμνης Κωπαϊδας. Σε μια έκταση 120 τετρ.χλμ απασχολούνταν οι ψαράδες της περιοχής, ενώ έβοσκαν τα πρόβατά τους οι Βλάχοι της Πίνδου.

Το 1959 το κράτος προχώρησε στην αποξήρανση της λίμνης, πιστεύοντας ότι διαπράχθηκε ένα σημαντικό για την πρόοδο του γεωργικού τομέα έργο με την παραχώρηση στους αγρότες 80.000 στρεμμάτων κατάλληλων για καλλιέργεια. Με σήραγγα 10.150 περίπου μέτρων διοχετεύτηκε το νερό της λίμνης στον Παγασητικό κόλπο. Στην πρώτη δεκαετία του 1990 τα αποτελέσματα δεν ήταν τα αναμενόμενα και το «μεγαλεπήβολο» σχέδιο της αποξήρανσης εγκαταλείφθηκε. Με ολέθριες, όμως, επιπτώσεις για το οικοσύστημα της Κάρλας. Η διατάραξη της ισορροπίας του οικοσυστήματος ήταν εμφανής με την εξαφάνιση πολλών ειδών πουλιών και ψαριών. Έγιναν προσπάθειες ανασύστασης της λίμνης με την παροχή νερού από τον ποταμό Πηνειό μέχρι την απαραίτητη «οικολογική στάθμη». Το έργο θεωρείται ουσιώδες για την τοπική ευημερία και την ανάπτυξη της Θεσσαλίας. Αποτελεί σήμερα .έναν «επίγειο»

παράδεισο, σημαντικό υγροβιότοπο της Μεσογείου με την αποικία των αργυροπελεκάνων, ένα παραγωγικό οικοσύστημα με πολιτιστικές, κοινωνικές και οικονομικές διαστάσεις(Μελισσουργού, 2020,σελ.6-7).

«Διπλωματική Εργασία»

6.2 Το Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας

(http://www.boebes-karla.gr/sites/07.html )

Το Μουσείο ιδρύθηκε το 2007 σε έναν παλιό κινηματογράφο του χωριού Κανάλια που είχε πλήρως εγκαταλειφθεί από το 1993 και μετά τον δεύτερο τρόπο χρήσης του ως «σπαστήρας αμυγδάλων». Το 2005 αποτέλεσε το Κέντρο προβολής του Λιμναίου περιβάλλοντος και του πολιτισμού της Βοιβηίδος, όπου πραγματοποιήθηκαν πολλές δραστηριότητες και εκδηλώσεις.

Το ΚΕ.ΜΕ.ΒΟ. με την βοήθεια και την συνεργασία της «Εταιρείας Ανάπτυξης Πηλίου Α.Ε.»

το 2007 μετεξέλιξε το κτήριο, αφού ανακαινίσθηκε και εξοπλίστηκε με σύγχρονα τεχνολογικά επιτεύγματα, σε Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού της λίμνης Κάρλας. Μετά την αναγνώριση των προσπαθειών των Υπευθύνων και την βράβευση με το «Βραβείο Καλής Πρακτικής στον τομέα του Πολιτισμού» , το Μουσείο εντασσόμενο στο πρόγραμμα Ε.Π. Κ.Π.LEADER+

αποσκοπεί στην αναβάθμιση της περιοχής, στην κινητοποίηση όλων των κατοίκων για την διάσωση της πολιτιστικής τους ταυτότητας και την διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, στην αξιοποίηση όλων των πόρων-υλικών, οικονομικών, τεχνολογικών, έμψυχων-, προκειμένου να εξασφαλισθεί η βιωσιμότητα και η αειφορία της πολιτιστικής μονάδας και του τόπου.

Το Μουσείο απέχει 25 χιλιόμετρα από την πόλη του Βόλου και υπάρχουν δύο τρόποι προσέγγισης: ακολουθώντας την πεδινή διαδρομή μέσω της εθνικής οδού Βόλου -Λάρισας πριν το Βελεστίνο και η ορεινή διαδρομή μέσω του δήμου Ν. Ιωνίας και του χωριού Κερασιάς.

Το Μουσείο εκθέτει ένα ομοίωμα καϊκιού ψαρέματος και μια νεροκαλύβα(βλ.εικόν.4), όπου διέμεναν οι αλιείς της λίμνης την περίοδο αλιείας, τα σύνεργα και άλλα αντικείμενα, μακέτες προσομοίωσης της λίμνης, εκθέσεις φωτογραφίας και εγγράφων αρχειακού τύπου, αποκόμματα εφημερίδων σχετικά με τη ζωή και τη δράση των παρακάρλιων πληθυσμών. Η συλλογή φωτογραφιών του αρχείου Λ. Χατζηζήση αναφέρεται στη μουσική παράδοση των κατοίκων της περιοχής.

«Διπλωματική Εργασία»

Εικόνα 4 Το καΐκι ψαρέματος και η νεροκαλύβα Πηγή: Από την ιστοσελίδα του Μουσείου Λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας(http://www.boebes-karla.gr/sites/07.html)

6.3 Ο στόχος, το όραμα και η αποστολή του Μουσείου

³³

Μέσα από την συνέντευξη με τους Υπεύθυνους του Μουσείου ορίστηκε καθαρά ότι η αποστολή του Μουσείου είναι να διασώσει έναν πολιτισμό και μια παράδοση που ήκμασε με επίκεντρο τη λίμνη. Να διαφωτίσει για τον τρόπο ζωής των ανθρώπων, τις συνήθειες τους, την επαγγελματική τους απασχόληση, τις κοινωνικές τους αξίες και τη διαστρωμάτωση της κοινωνίας και του πολιτισμού από την αρχαιότητα μέχρι τον 20^ο αιώνα και πριν την αποξήρανση της Κάρλας.

Τα όραμά του έγκειται μέσα από τη γνώση και τις εικόνες του παρελθόντος να ξαναδώσει ζωή στην Κάρλα, να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης για τους κατοίκους της περιοχής και πόλο οικοτουριστικής αξιοποίησης. Όλα αυτά, όμως, με σεβασμό στον άνθρωπο και τις αξίες του, το περιβάλλον και τη φύση.

Από τις δράσεις, τις συνεργασίες, τις ημερίδες και τα εκπαιδευτικά προγράμματα του Μουσείου(βλ.εικ5) από την ίδρυσή του το 2003 μέχρι σήμερα διαφαίνονται οι στόχοι του

33 Από την 4^η Εργασία μου(2020) στη Θ.Ε. 61 στο Ε.Α.Π.

«Διπλωματική Εργασία»

Μουσείου να διασώσει και να προβάλει τον παρακάρλιο πολιτισμό, να διατηρήσει και να ενδυναμώσει την πολιτιστική ταυτότητα της περιοχής, να ευαισθητοποιήσει και να συγκινήσει τόσο τους κατοίκους της περιοχής όσο και το κοινωνικό σύνολο για την μοναδικότητα και τα αγαθά του συγκεκριμένου φυσικού τοπίου(Μελισσουργού,2020, σελ.9).

Εικόνα 5 Οι δράσεις του ΚΕ.ΜΕ.ΒΟ.

6.4 Οι συνεργασίες και η εξωστρέφεια του Μουσείου

³⁴

Το 2007 το Κέντρο για τη Μελέτη και Προστασία του Περιβάλλοντος και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς στη Λίμνη Βοιβηίδα – Κάρλα (ΚΕ.ΜΕ.ΒΟ.) ανακοίνωσε την ίδρυση «Μουσείου Λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας». Η δράση εντάχθηκε και επιχορηγήθηκε από το πρόγραμμα Ε.Π. Κ.Π.Leader+ ,ενώ τον Μάιο του ίδιου έτους ένα παλιό κτήριο κινηματογράφου αποτέλεσε μετά από πολλές παρεμβάσεις το Μουσείο Κάρλας. Το ΚΕ.ΜΕ.ΒΟ. βραβεύτηκε με το «Βραβείο Καλής Πρακτικής» για την αξιοποίηση του χώρου και τη δημιουργία Μουσείου.

34 Από την 4^η Εργασία Μελισσουργού(2020) στη Θ.Ε.61, Ε.Α.Π

«Διπλωματική Εργασία»

Το 2007 το ΚΕ.ΜΕ.ΒΟ. συμμετείχε στο Πρόγραμμα του Υπουργείου Απασχόλησης, ενώ το 2012 υπέγραψε «Μνημόνιο Κατανόησης» με την περιφέρεια Θεσσαλίας σχετικά με την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Προγράμματος 2BPRKS.Το 2013 μαζί με την εταιρεία Ανάπτυξης Πηλίου έλαβε συμμετοχή σε Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα ανάπτυξης, ενώ το 2015 στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα με θέμα «Εμπλουτίζοντας το Ορνιθοτουριστικό και Οικοτουριστικό προϊόν της Θεσσαλίας». Το 2015 συμμετείχε στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα για την

«Εκπαίδευση και την Διά Βίου Μάθηση» , ενώ το 2016 το ΚΕ.ΜΕ.ΒΟ. υπέγραψε στο πλαίσιο

«Αναπτυξιακής Εκπαίδευσης»(Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Ruval DERR Agenda - EYD 2015) Σύμβαση Συνεργασίας με το Δίκτυο Μ.Κ.Ο. Θεσσαλίας και το Δίκτυο Περραιβίας για την από κοινού ανάληψη δράσεων.

Το 2018 -19 με αφορμή το πρόγραμμα «KarlaSchool:Ενημέρωση, Εκπαίδευση και Κατάρτιση» για την ευαισθητοποίηση νέων επιστημόνων, αγροτών και εκπαιδευτικών, αναλαμβάνει δράση, προκειμένου να συμβάλει στην προστασία και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας της Οικοανάπτυξης Κάρλας- Μαυροβουνίου- Κεφαλοβρύσου- Βελεστίνου από κοινού με το Δίκτυο Περραιβία, τον Φορέα Διαχείρισης Κάρλας και την εταιρεία Συμβούλων «Αργοναύτες»(Μελισσουργού, 2020).

Το Μουσείο μέσα από τις ποικίλες δράσεις του , τα προγράμματά του και τις συνεργασίες με άλλους φορείς, όπως διοργάνωση ημερίδας το 2006 με θέμα: «Κάρλα- Παρελθόν, Παρόν και Μέλλον» σε συνεργασία με τον Μορφωτικό Σύλλογο Καλαμακίου, το 2009 με θέμα:

«Άνθρωπος και Πολιτισμός Διαχρονικά στη λίμνη Κάρλα» σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το 2011 με θέμα: «Σπήλαια και Γεωπερίπατοι γύρω από την λίμνη Κάρλα» σε συνεργασία με την Εταιρεία Σπηλαιολογικών Ερευνών Θεσσαλίας, το 2017 με θέμα:

«Περιβάλλον και Ανάπτυξη̇ το οικοσύστημα της Κάρλας ως πόλος οικοτουριστικής Ανάπτυξης» σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το Κ.Π.Ε. Μακρινίτσας και το Δίκτυο Περραιβία, αποδεικνύει την εξωστρέφεια αλλά και την μέριμνα να επικοινωνήσει την αποστολή του και τα μηνύματά του(Μελισσουργού,2020, σελ.8).

Μέσω των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, των ημερίδων , των ξεναγήσεων και των επιμορφωτικών σεμιναρίων το κοινό έρχεται σε επαφή με τους ειδικούς και τον συγκεκριμένο

«Διπλωματική Εργασία»

χώρο πολιτισμού. Αναπτύσσει διάλογο, εκθέτει τις απορίες του και προσλαμβάνει μέσα από τις βιωματικές δράσεις και την εμπειρία τη γνώση(Αθανασοπούλου, 2003,σελ. 147-153).

Για το Μουσείο έχουν γίνει αφιερώματα τόσο στον τοπικό τύπο όσο και σε τηλεοπτικές εκπομπές και ντοκιμαντέρ³⁵.

6.5 Άλλοι λιμναίοι πολιτισμοί στην Ελλάδα και την Ευρώπη

Το νερό των λιμνών προερχόμενο από την τήξη των παγετώνων εγκλωβισμένο μέσα στον αδιαφανή συμπαγή πάγο απελευθερώνεται τώρα ορμητικό στο φως του αέρα και στις κοιλότητες της γης. Από την άγρια, παγωμένη φύση του εν- βαπτίζεται στο λεκανοπέδιο και με ένα ιδιαίτερο τελετουργικό αποκτά την ηρεμία και τη γαλήνη των υδάτων της λίμνης. Μετά το πολυτάραχο ταξίδι τους φτάνουν στην πεπερασμένη απεραντοσύνη μιας λίμνης, που μοιάζει με τον καθρέφτη της φύσης, το μάτι της φύσης, σαν γαλάζια κόρη οφθαλμού, κατά τον Σολωμό στον «Λάμπρο». Μήπως η εικόνα αυτή, η θέαση του κόσμου μέσα από τα όρια της λίμνης είναι ωριμότερη, σοφότερη; Το σκεπτόμενο νερό γελά με τις επιπόλαιες αποφάσεις των ανθρώπων για στοχευμένες αποξηράνσεις που γρήγορα αποδεικνύονται ολέθριες και τιμωρεί, όπως στην περίπτωση του Ταντάλου που μέσα σε μια λίμνη καταδικάστηκε σε αιώνια δίψα εξαιτίας της αφροσύνης και της ύβρης του να ελέγξει τις ικανότητες των θεών (Κοβάνη,2002, σελ.19-25).

8.000 χρόνια πριν διαμορφώθηκε ένας πολιτισμός, ο πολιτισμός του νερού. Οι άνθρωποι οδηγήθηκαν στην κατασκευή σπιτιών πλάι ή μέσα στο νερό είτε αναζητώντας μια γεωγραφική τύχη είτε από προτίμηση ενός άλλου παράξενου, μα τόσο εντυπωσιακό, τρόπο ζωής. Η Ελβετία στην περιφέρεια των Άλπεων με 450 λίμνες θεωρήθηκε η «κοιτίδα των λιμνών» με κατοικημένο χώρο. Στον ελλαδικό χώρο, ανακαλύφθηκαν λιμναίοι οικισμοί στο Δισπηλιό της

35 (https://www.ertnews.gr/eidiseis/mono-sto-ertgr/to-ert-gr-paroysiazei-to-moyseio-limnaioy-politismoy- ka rla s/?fbclid=IwAR3uksV2BaP0iu_I3YP_PzTK_0RVLq00rs0XUw5pDB6cYiu8e3cXmSiDjBU , https://e- thessa lia.gr/paradosiakoi-organopaiktes-mnimes-empeiries-kai-eikones-parelthontos-kai-parontos/ ,

https://www.skaitv.gr/episode/psuchagogia/suntages-psuchis/2021-04-18-

17?fbclid=IwAR1A9G5BkJRX8cK6VowfUPWzUUZNCkvX3rUCgQJHFtpTckGcORLoK7B-STc

«Διπλωματική Εργασία»

Καστοριάς, ένας αρχαίος οικισμός, τέλος της εποχής του χαλκού, στο Θέρμο δίπλα στη λίμνη Τριχωνίδα της δυτικής Στερεάς Ελλάδας, ο παραλίμνιος οικισμός της Κούρνας του νομού Χανίων με τους πολλούς θρύλους, ο λιμναίος πολιτισμός της λίμνης Κάρλας κ.α.

Στην Ευρώπη πραγματοποιήθηκαν έρευνες κατά μήκος του αλπικού τόξου στη Γερμανία, βόρεια Ιταλία, Αυστρία, Σλοβενία, Γαλλία, όπου εντοπίστηκαν 600 θέσεις πλάι σε λίμνες ή έλη, επιβεβαιώνοντας τη ρήση των αρχαίων Αιγυπτίων ότι ο άνθρωπος είναι « ἕλειον και λιμνῷδες ζῷον» (Πυργάκη, 2009)³⁶. Ο Ελβετός αρχαιολόγος Keller, πατέρας της θεωρίας της πασσαλόπηκτης κατασκευής εισήγαγε τη δική του θεωρία, έχοντας διαβάσει τον Ηρόδοτο, η οποία υποστήριζε ότι κατά την προϊστορία οι άνθρωποι στην περιοχή των Άλπειών είχαν φτιάξει οικοδομήματα σε υπερυψωμένα δάπεδα ανοιχτά των λιμνών (Πυργάκη,2009).

Ας εστιάσουμε στην Κάρλα και στον πολιτισμό της. Οι ψαράδες ζούσαν στις νεροκαλύβες τους, ψάρευαν την μέρα και το βράδυ μαζεύονταν γύρω από την εστία στην φωτοκαγιά, αναμένοντας το ψήσιμο της κακκαβιάς , όπου έλεγαν ιστορίες ή λαϊκές διηγήσεις όπου ξεχώριζε όχι η αρετή της ανδρείας, αλλά εκείνη της ανθρωπιάς. Τα Σαββατοκύριακα, όταν έβγαιναν από τις ψαροκαλύβες τους γλεντούσαν με συνοδεία μουσικής, έτσι για να χαλαρώσουν από την ένταση της δουλειάς.

Οι μνήμες διατηρήθηκαν από γενιά σε γενιά και δεν έσβησε η παράδοση των ψαράδων της Κάρλας. Ούτε οι έντονες γεύσεις από την ψαριά της καθαρής λίμνης. Οι πρεσβύτεροι διηγούνταν στους μικρότερους με την αγωνία ζωγραφισμένη στα πρόσωπά τους, ελπίζοντας πως τα γαλανοπράσινα νερά της Κάρλας θα γεννήσουν πάλι καθαρές και εύοσμες ψαριές που θα θρέψουν την οικογένειά τους (Κοβάνη,2002, σελ.125-136).

36 Διάλεξη που δόθηκε από την Πυργάκη Μ. στην Αθήνα, 19 Μαΐου 2009, ύστερα από πρόσκληση του Ελληνο-

Ελβετικού Συνδέσμου

«Διπλωματική Εργασία»

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7

^ο

ΤΟ ΕΘΝΟΓΡΑΦΙΚΟ & ΦΥΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ VAL SANAGRA

Το Μουσείο βρίσκεται στη λίμνη Como της Ιταλίας στην περιοχή της Λομβαρδίας, στη βόρεια Ιταλία. Η λίμνη Como, Lago di Como, «παγετωνικής ανόρυξης^»είναι η τρίτη μεγαλύτερη σε έκταση λίμνη της Ιταλίας, περίφημο τουριστικό θέρετρο ήδη από την Ρωμαϊκή εποχή (30 π.Χ.- 324 μ. Χ), με πλούσια μεσογειακή βλάστηση και με πολλές επαύλεις χτισμένες στις όχθες της λίμνης. Το 1986 διατυπώθηκε μια πρόταση από τον τότε Δήμαρχο της περιοχής Butti Natale για την κατασκευή ενός μουσείου. Μετά την αγορά της Villa Gamozzi, ο χώρος θεωρήθηκε κατάλληλος(Ψήφισμα Νο. 23) για τη λειτουργία ενός συνεδριακού κέντρου, ενός μουσείου και ενός πολιτιστικού κτηρίου. Στη συνέχεια, ιδρύεται ο εθελοντικός Σύλλογος «Ιστορία, Φύση και Ζωή»ο οποίος αναλαμβάνειτον σχεδιασμό και τη δημιουργία του Μουσείου.

7.1 Το Εθνογραφικό & Φυσιογραφικό Μουσείο Val Sanagra:

ιστορία, άνθρωποι και πολιτισμός

(https://museo.valsanagra.it/ )

Το κτήριο οικοδομήθηκε στα μέσα του 17^ου αιώνα από μια οικογένεια ευγενούς καταγωγής, ξεχωρίζει για την χρυσή αναλογία μεταξύ του μήκους των πλευρών και για τις επιβλητικές του διαστάσεις, διαθέτει ισόγειο, κελάρι, σοφίτα, δύο σκάλες-η κύρια και της υπηρεσίας- , τεράστιους διαδρόμους που διατρέχουν τις πλευρές του κτηρίου και δύο ορόφους με πολλά δωμάτια, μοναδικό ανάγλυφο διάκοσμο στην οροφή, πλούσια εσωτερική διακόσμηση με νωπογραφίες από ζωγραφισμένα λουλούδια και γεωμετρικά σχήματα και πολλά έπιπλα, εσωτερικού και εξωτερικού χώρου.

Η συγκεκριμένη πολυτελής έπαυλη αγοράστηκε από τον Luigi Camozzi, όταν οι αρχικοί ιδιοκτήτες μετακόμισαν στη Γερμανία. Αντιπροσωπευτικό οικοδόμημα των βιλών του

«Διπλωματική Εργασία»

Lario(λατινική ονομασία της λίμνης) με πύλη από σφυρήλατο σίδερο, εξωτερικά πάρκα και μπαλκόνια. Την δημόσια χρήση του κτηρίου υπαγορεύουν οι ανάγκες της διατήρησης της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της περιοχής, της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος πλούσιας χλωρίδας και σπάνιας πανίδας, της διάσωσης της τοπικής ιστορίας και παράδοσης των κατοίκων και της δημιουργίας συνεδριακών χώρων για την διάχυση της γνώσης και την επικοινωνία των ανθρώπων. Έτσι, προέκυψαν οι χώροι του Δημαρχείου με στόχο την οργάνωση της Δημόσιας Διοίκησης με σύγχρονα ηλεκτρονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα, του Συνεδριακού και Εκθεσιακού Κέντρου με τη διοργάνωση εκπαιδευτικών, επιστημονικών και ψυχαγωγικών εκδηλώσεων και τελετουργικών δράσεων και του Εθνογραφικού &

Φυσιογραφικού Μουσείου Val Sanagra(βλ.εικ.6).

Εικόνα 6Το Εθνογραφικό & Φυσιογραφικό Μουσείο Val Sanagra Πηγή:(https://museo.valsanagra.it/) Το Μουσείο στελεχωμένο με το επιστημονικό προσωπικό του «Συλλόγου Ιστορία, Φύση και Ζωή» μεριμνά για τη συγκέντρωση ιστορικού και εθνογραφικού υλικού, την κατάταξη και την καταγραφή όλων των πληροφοριών και των αντικειμένων, προκειμένου να ενισχύσουν και να διαφυλάξουν την τοπική παράδοση, την εθνογραφία και την ιστορική και φυσική κληρονομιά, Έτσι, το Μουσείο διαρθρώνεται από:

✓ Την Ιστορία του Grandola, μιας ιταλικής κοινότητας στην επαρχία του Como στην περιοχή της Λομβαρδίας

✓ Την πολιτιστική παράδοση των τοπικών πληθυσμών

✓ Τις δραστηριότητες και τις ασχολίες

«Διπλωματική Εργασία»

✓ Το μουσικό σχήμα του Grandola

✓ Την χλωρίδα και την πανίδα της Val Sanagra

✓ Τον σιδηρόδρομο με τη διαδρομή Menaggio- Grandola- Porlezza

✓ Τμήμα Ορυκτών και Απολιθωμάτων (ορυκτολογία και παλαιοντολογία)

7.2 Ο στόχος, το όραμα και η αποστολή του Μουσείου

Το Εθνογραφικό & Φυσιογραφικό Μουσείο αποσκοπεί στην παρουσίαση της τοπικής παράδοσης και του τρόπου ζωής των κατοίκων της περιοχής. Οι άνθρωποι των προηγούμενων δεκαετιών ήταν στενά δεμένοι με τη γη. Ασχολούνταν, κυρίως, με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Ήταν , επίσης, ξυλοκόποι, σιδηρουργοί, χτίστες, κρεοπώλες - χασάπηδες, παρασκευαστές βουτύρου και άλλων γαλακτοκομικών προϊόντων. Τα περισσότερα επαγγέλματα αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο της οικιακής οικονομίας, όπου η κάθε οικογένεια εξασφάλιζε την αυτάρκεια μέσω της κάλυψης όλων των αναγκών. Μια κερδοφόρα επιχείρηση και ακμάζουσα δραστηριότητα ήταν η εκτροφή μεταξοσκώληκα για την παραγωγή μεταξιού.

Η καλλιέργεια της μουριάς σε συνδυασμό με τη δυνατότητα μεταφοράς προϊόντων μέσω της λίμνης καθιστούσε το εμπόριο ένα επικερδές επάγγελμα.

Στην περιοχή γύρω από την λίμνη αναπτύχθηκε ένας πολιτισμός, μια οργανωμένη κοινωνία με χαρακτηριστικά την αυτάρκεια, την δυναμικότητα, την ευζωία, προσδίδοντας στους γηγενείς κατοίκους μια ιδιαίτερη φυσιογνωμία και την πολιτιστική τους ταυτότητα.

7.3 Οι αίθουσες Έκθεσης, τα Εθνογραφικά δωμάτια και το Φυσικό πάρκο

Η βούληση να αναπαραστήσουν την τοπική κοινωνία και παράδοση του 18^ου αιώνα, η επιθυμία να διατηρήσουν στη μνήμη των μεταγενέστερων επισκεπτών την ιστορία και την εικόνα της φύσης αλώβητη, μακριά από την επέλαση του πολιτισμού, οδήγησαν στη δημιουργία του Εθνογραφικού Μουσείου και την κατασκευή ενός τοπικού πάρκου στην κοιλάδα του Val Sanagra. Ανάμεσα στο Μουσείο και το Φυσικό πάρκο υπάρχει μια αμφίδρομη πορεία που

«Διπλωματική Εργασία»

κατευθύνει τον επισκέπτη, καθώς και το Μουσείο και το Φυσικό πάρκο συνδιαλέγονται, βρίσκονται σε αλληλεπίδραση και αμοιβαία συνύπαρξη³⁷.

Το Μουσείο διαθέτει αίθουσες Συνεδρίων, αίθουσες Έκθεσης και Εθνογραφικά δωμάτια.

Ο Συνεδριακός και Εκθεσιακός χώρος καλύπτει τις ανάγκες της εκπαίδευσης και της επιστήμης με τη διάχυση της γνώσης, καθώς και εορταστικές εκδηλώσεις, ψυχαγωγικές ανάγκες των ανθρώπων της περιοχής, αλλά και άλλων (βλ.εικ.7).

Εικόνα 7 από την ιστοσελίδα του Εθνογραφικού & Φυσιογραφικού Μουσείου Val Sanagra (https://museo.valsanagra.it/MENVS_VCamozzi341/1P1_Villa -Camozzi.html )

Μία από τις αίθουσες Έκθεσης, όπου ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει μια σειρά ξεχωριστών εκθεμάτων, είναι η αίθουσα των απολιθωμάτων. Με αφορμή την διάνοιξη στρατιωτικού δρόμου στην περιοχή, το 1915-1918 ήρθαν στο φως πετρώματα άνθρακα που εντυπωσιάζουν τον επισκέπτη με το χαρακτηριστικό μαύρο χρώμα τους. Τα σπάνια αυτά πετρώματα- ανάλογα βρέθηκαν στη Λιγουρία, πόλη της βορειοδυτικής Ιταλίας, την Τοσκάνη, τη Σαρδηνία- ανέδειξαν τη σημαντικότητα του παλαιοντολογικού τμήματος της Val Sanagra σε ένα από τα πιο φημισμένα μουσεία στον κόσμο.

Στο δωμάτιο της παλαιοντολογίας μπορούμε να διακρίνουμε απολιθώματα φυτών που χρονολογούνται εδώ και 310 εκατομμύρια χρόνια. Η «απολιθωμένη χλωρίδα» ανήκει στην οικογένεια των Pteridophytes , αρχέγονων φυτών που αναπαράγονται με σπόρους. Μερικά από τα απολιθωμένα φυτά που ξεχώρισαν για το επιβλητικό τους μέγεθος(αρκετά μέτρα ύψος)

37 Το ίδιο υποστήριξε και ο Υπεύθυνος του Μουσείου Attilio Selva

«Διπλωματική Εργασία»

φύονταν στις όχθες βάλτων και λιμνών δημιουργώντας πυκνά δάση. Ανάμεσα στα απολιθώματα ιδιαίτερη εντύπωση προκαλούν οι προσωπικές συλλογές του Attilio Selva, δωρεά στο Μουσείο που χαρακτηρίζονται από την έντονη αντίθεση του σκούρου χρώματός τους σε λευκό πέτρωμα φύλαξης στο Μουσείο.

Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει να κάνουμε στα απολιθώματα κοραλλιών από το Bene Lario τα οποία αποκαλύπτουν ότι 250 εκατομμύρια χρόνια πριν ο χώρος των Prealps καλυπτόταν από μια θερμή και αφανή θάλασσα, όμοια με εκείνη των τροπικών και ισημερινών κοραλλιογενών υφάλων(βλ.εικ8).

Εικόνα 8 με υπολείμματα ορυκτών κοραλλιών από την ιστοσελίδα του Μουσείου (https://museo.valsanagra.it/MENVS_VCSale341/2P1_FOsb.html )

Ακόμα, εντοπίζουμε στις προθήκες της παλαιοντολογικής αίθουσας υπολείμματα ψαριών και οστρακοειδών που πιστοποιούν την ύπαρξη στην περιοχή μιας βαθιάς θάλασσας, ενώ σε άλλη προθήκη συναντάμε οστά αρκούδας από το κοντινό παρελθόν που σώθηκαν από το λίπος της αρκούδας, καθώς βρισκόταν σε χειμερία νάρκη εντός μιας σπηλιάς.

Στους Εκθεσιακούς Χώρους που φιλοξενούν την πανίδα, μπορούμε να θαυμάσουμε μια ποικιλία από σπάνια είδη ζώων, ψαριών, αμφίβιων, ερπετών, πουλιών, εντόμων, σκουληκιών κ.α. τα οποία οφείλουν την επιβίωσή τους στον άρτιο φυσικό σχηματισμό της περιοχής και στην πλούσια φύση της γεωλογίας που επιτρέπει την κατασκευή οικοτόπων για τη διαιώνιση των ζώων. Ακόμη, η ποικιλία της υδρόβιας παρουσίας αποτελεί απόδειξη της καλής ποιότητας των υδάτων, αφού κάποια από τα είδη της υδρόβιας ζωής δεν επιβιώνουν σε συνθήκες μόλυνσης και ρυπογόνων καταστάσεων.

«Διπλωματική Εργασία»

Στο Φυσικό πάρκο, βρίσκουν καταφύγιο πολλά ζώα, όπως ελάφια, ζαρκάδια, αγριογούρουνα που περνοδιαβαίνουν από τα μονοπάτια του Alpe di Ballarono στην κοιλάδα του Val Sanagra.

Τέλος, οι γκρίζοι ερωδιοί που συχνάζουν στους υδροβιότοπους της περιοχής, βρίσκουν άφθονη υδρόβια τροφή.

Σε έναν άλλο δωμάτιο του Μουσείου εκτίθενται έπιπλα εσωτερικού χώρου προερχόμενα από τους αγροτικούς πληθυσμούς της περιοχής(βλ.εικ.9). Με αυτόν τον τρόπο αποκτούμε πληροφορίες για τον πολιτισμό των κατοίκων της κοιλάδας Val Sanagra.

Εικόνα 9 από τον ιστότοπο του Μουσείου (https://museo.valsanagra.it/MENVS_VCSale341/2P3_CAsb.html )

Στον εκθεσιακό χώρο με την ποικιλία των μανιταριών, συγκεντρώνονται πληροφορίες για τον πλούτο των ειδών (barbino, porcino, boletusκ.α.), για τη γέννηση και την ανάπτυξή τους, τον τρόπο συντήρησής τους, συνοδευόμενες από εντυπωσιακές εικόνες(βλ.εικ10).

Εικόνα10 από τον ιστότοπο του Μουσείου (https://museo.valsanagra.it/MENVS_Funghi/2P2_FUsb.html )

Μία άλλη εκθεσιακή αίθουσα του Μουσείου που αξίζει να επισκεφτούμε είναι εκείνη με τα μουσικά όργανα και την ιστορία του μουσικού σχήματος του Grandola. Αποτελείται από

«Διπλωματική Εργασία»

μουσικά όργανα κατασκευασμένα από ορείχαλκο και ξύλο, τα περισσότερα πνευστά και μερικά κρουστά. Τέτοιες μπάντες με «αιολικά όργανα» ήταν γνωστές από την αρχαιότητα και τον Μεσαίωνα, ωστόσο το συγκρότημα εμφανίζεται για πρώτη φορά το 1400. Μπορούμε να αντλήσουμε πληροφορίες για τη δράση και το ρεπερτόριο του μουσικού σχήματος από πλούσιο αρχειακό υλικό, μουσικές παρτιτούρες και φωτογραφίες που ξαναζωντανεύουν την τοπική παράδοση, τον πολιτισμό και την ιστορία της περιοχής γύρω από την λίμνη.

Η Φιλαρμονική Εταιρεία Naggio(βλ.εικ11) που δημιουργήθηκε το τελευταίο τέταρτο του 19^ου αιώνα συμμετέχει σε θρησκευτικές εκδηλώσεις και σε φεστιβάλ, σκορπίζοντας χαρά και κέφι στους τοπικούς πληθυσμούς. Το μουσικό σχήμα διατηρήθηκε μέχρι την έναρξη της πρώτης παγκόσμιας αναμέτρησης, έκτοτε δεν παρουσίασε καμία δραστηριότητα.

Εικόνα11 από την Ιστοσελίδα του

Μουσείου(https://museo.valsanagra.it/MENVS_VCSale341/2P5_MUsb.html )

Στον κύριο διάδρομο του Μουσείου, αντικρίζουμε αρχειακό υλικό και φωτογραφίες από τον παλιό σιδηρόδρομο της γραμμής Menaggio – Porlezza που λειτούργησε από το 1884 μέχρι το 1939(βλ.εικ.12). Η όμορφη διαδρομή ήταν ιδιαίτερα αγαπητή στους τουρίστες, ανάμεσα σε αυτούς μνημονεύουμε τον συγγραφέα Franz Kafka. Η ατμομηχανή με τα τρία βαγόνια της θυμίζει άλλες εποχές, όπου η ταχύτητα και οι ρυθμοί της ζωής ήταν διαφορετικοί, φέρνοντας στο μυαλό μνήμες και εικόνες ενός άλλου- περασμένου πια – κόσμου και πολιτισμού.

Ιδιαίτερης συναισθηματικής αξίας είναι το φυλασσόμενο ημερολόγιο ενός εργαζομένου στον σιδηρόδρομο και η σημαία του σταθμού.

«Διπλωματική Εργασία»

Εικόνα12 από την Ιστοσελίδα του Μουσείου(https://museo.valsanagra.it/MENVS_VCSale341/2P6_FRsb.html )

Στα Εθνογραφικά δωμάτια του Μουσείου θα γνωρίσουμε τα μέσα μεταφοράς τόσο για τους ανθρώπους όσο και για τα υλικά – πέτρες, ξύλα- υποζύγια οδηγούμενα από ζώα(γαϊδούρι, μουλάρι).

Σε ένα άλλο Εθνογραφικό δωμάτιο βλέπουμε τα εργαλεία του αγρότη(περόνες, δρεπάνι, σκαπανείς), τα εργαλεία του ξυλοκόπου(σφήνες, τσεκούρια), τα εργαλεία και ο εξοπλισμός για τα ζώα μέσα στον αχυρώνα(σκαμνί για το άρμεγμα, αλυσίδες, περιλαίμιο, πέταλα, κουδούνια) και εργαλεία για την κοπή και την επεξεργασία σανού(τσουγκράνα, πιρούνα, σφυρί, κόφτης σανού).

Καθώς συνεχίζουμε την περιήγησή μας, θα δούμε και άλλα εργαλεία απαραίτητα για την επεξεργασία δημητριακών και κάστανων, την παραγωγή βουτύρου και τυριού , κρασιού, την επεξεργασία μαλλιού, εργαλεία για τον χτίστη, τον κρεοπώλη και τον σιδηρουργό και πολλά μέτρα και εργαλεία υπολογισμού βάρους και χωρητικότητας(βλεικ.13).

Εικόνα13 από την Ιστοσελίδα του Μουσείου (https://museo.valsanagra.it/MENVS_VCSale341/3A3_STsb.html )

«Διπλωματική Εργασία»

Ακόμα, στην αίθουσα με τα εργαλεία, θα εντοπίσουμε τον απαραίτητο εξοπλισμό για την κατεργασία του δέρματος και την επιδιόρθωση παπουτσιών με ένα ολοζώντανο εργαστήριο, όπου ένας τσαγκάρης εντός του Μουσείου θα μπορούσε να εργαστεί!

Ξεχωρίζουν δύο ρολόγια καμπαναριών, ιστορικά κομμάτια που ανήκουν χρονικά στο δεύτερο του 19^ου αιώνα και λειτούργησαν χάρη στον νόμο της βαρύτητας.

Σίγουρα, από την επίσκεψή μας στο Μουσείο θαυμάζουμε τα διοράματα- εκθέσεις που χάρη στον κατάλληλο φωτισμό παρέχουν στον επισκέπτη την εικόνα της φύσης της περιοχής γύρω από τη λίμνη, δίνοντας την ψευδαίσθηση του πραγματικού τοπίου. Πρόκειται για ένα υδροβιότοπο, όπου διαβιούν πολλά ζώα και πουλιά, όπως η αλκυόνα, ο γκρίζος ερωδιός, το γεράκι, η αλεπού κ.α. Σε ένα άλλο πλαίσιο αναπαρίστανται πλαγιές των ανατολικών Άλπειών με δέντρα οξιάς ένα φθινοπωρινό απόγευμα, όπου ενδημούν ελάφια, κουκουβάγιες, σκίουροι, τρυποκάρυδοι κ. α. Η περιοχή της Alpe Ballarona σε υψόμετρο 1600-2100 m απεικονίζεται σε ένα διόραμα(βλ.εικ14) με πλούσια βλάστηση από θάμνους και πεύκα, όπου συχνάζουν ζώα, όπως ο λευκός λαγός, η πετροπέρδικα, η μαύρο αγριόρνιθα κ.α.

Εικόνα14 από την Ιστοσελίδα του Μουσείου (https://museo.valsanagra.it/MENVS_VCSale341/2P4_DRsb.html)

Αφού περιηγηθήκαμε στους χώρους και γνωρίσαμε μέσω των εκθεμάτων την ιστορία του τόπου, καιρός να αντικρίσουμε εκ του σύνεγγυς και διά ζώσης το Φυσικό - Οικολογικό Πάρκο.

Μετά τα διοράματα, το Τοπικό Πάρκο(βλ.εικ.15), διαμορφωμένο σε συνεργασία από τους δήμους Grandola & Menaggio, αναδεικνύει την φυσική ομορφιά και πληροφορεί για τον τρόπο ζωής και τις ασχολίες των ανθρώπων που έζησαν εκεί κατά το παρελθόν. Στην κοιλάδα του Val Sanagra ή Senagra με την μοναδική θέα, ο επισκέπτης βρίσκεται μακριά από τους

«Διπλωματική Εργασία»

θορύβους και τη μόλυνση των αστικών κέντρων, σε ένα ηπειρωτικό δάσος με σπάνια χλωρίδα και πανίδα. Το έδαφος του Φυσικού πάρκου διακρίνεται για τη γεωλογική του σύσταση πλούσιο σε άνθρακα και ορυκτά, αλλά θεωρείται ιδιαίτερης φυσικής και ιστορικής αξίας, αφού εκεί εντοπίστηκαν οι πρώτοι απολιθωμένοι σπόροι στην ιστορία του πλανήτη.

Στην αρχή οι άνθρωποι κατοικούσαν για λίγους μήνες, μόνο, στην περιοχή ασχολούμενοι με την γεωργία και την παραγωγή προϊόντων, όμως, στην πορεία διέμεναν ολόκληρο το έτος αξιοποιώντας την δύναμη του νερού της περιοχής σε βιοτεχνικές ή βιομηχανικές εργασίες.

Αυτό φανερώνουν οι εναπομείναντες μύλοι που χρησιμοποιούνταν από επαγγελματίες σιδηρουργούς και τα ερείπια κτηρίων εργοστασίων που επεξεργάζονταν άργιλο, ασβέστη, μετάξι, κάνναβη, βαμβάκι κ.α. Επίσης, τα υπολείμματα από τον φούρνο Galli μας πληροφορούν για τη λειτουργία του ως εργοστάσιο παραγωγής τούβλων.

Απολαμβάνοντας το τοπίο, συναντάμε Vecchia Chioderia, έναν μύλο που λειτούργησε μέχρι το 1966 ως εργοστάσιο καρφιών. Σήμερα είναι ένας δημοφιλής προορισμός με δεξαμενές εκτροφής πεστρόφων και χώρος αναψυχής των επισκεπτών της Κυριακής.

Υπάρχουν, ακόμη, διάσπαρτες πολλές αγροτικές επαύλεις, όπως έπαυλης Vigoni Mylius που αποτελεί σήμερα αξιόλογο συνεδριακό κέντρο αλλά και χώρο ιταλο-γερμανικής μελέτης.

Στο φυσικό τοπίο με τα αλπικά λιβάδια, τους χειμάρρους και τους καταρράκτες, ο επισκέπτης περιπλανάται στα μονοπάτια της φύσης, συναντά γεφύρια και τα ερείπια ενός μεσαιωνικού πύργου Codogna του 14^ου αιώνα, μικρά χωριουδάκια και πολλά παρεκκλήσια που αποδεικνύουν τη λαϊκή θρησκευτικότητα των κατοίκων.

Ο Carlo Amoretti στο βιβλίο του «Ταξίδι από το Μιλάνο στις τρεις λίμνες Maggiore, Lugano

& Como και τα γύρω βουνά» το 1794 αναφέρει για την ποιότητα των νερών³⁸της περιοχής:

«Το ρεύμα Sanagra, του οποίου το όνομα προέρχεται από το" sanat aegros "(το οποίο θεραπεύει τους άρρωστους) ... αυτό το νερό δεν περιέχει τίποτα ορυκτό, και μόνο πολύ ελαφρύ, και πολύ κρύο ....»

38 https://parco.valsanagra.it/approfondimenti/senagra-sanagra/

«Διπλωματική Εργασία»

Εικόνα15 Ο λογότυπος του Τοπικού Πάρκου που συνδυάζει νερό, ,γη και ουρανόΑπό την ιστοσελίδα του Πάρκου (https://parco.valsanagra.it/approfondimenti/il-simbolo-del-parco/)

7.4 Οι συνεργασίες και η εξωστρέφεια του Μουσείου

Η περιφέρεια της Λομβαρδίας αναγνώρισε επίσημα το 2014 την συνεργασία έξι χωριών για τη δημιουργία του Φυσικού Πάρκου μοναδικής αξίας χάρη στον αρχαιολογικό, βιομηχανικό, πολιτιστικό, περιβαλλοντικό πλούτο, που μπορεί να θαυμάσει ο επισκέπτης της περιοχής. Η ένωση αυτή γνωστή ως Grandola ed Uniti δημιουργήθηκε το 1927, διατηρώντας, όμως, το κάθε χωριό την αυτονομία και την ιδιαίτερη φυσιογνωμία του με τη δική του πλατεία και την εκκλησία.

Τα χωριουδάκια έχουν τις ονομασίες: Cardano, Codogna, Gonte, Grone, Naggio, Velzo (βλ.εικ.16).

Εικόνα 16 Τα χωριουδάκια της Val Sanagra (από την ιστοσελίδα του Φυσικού πάρκου: https://ecomuseo.valsanagra.it/cosa-vedere/borghi-e-frazioni/

«Διπλωματική Εργασία»

Ανάμεσα στο Μουσείο και το Φυσικό πάρκο ή Οικολογικό Μουσείο υπάρχει στενή συσχέτιση και σύμπραξη.

Μουσείο Οικολογικό Μουσείο

εκθέτει μια συλλογή εκθέτει μια κληρονομιά βρίσκεται σε ένα κτήριο βρίσκεται σε μια περιοχή απευθύνεται σε ένα κοινό απευθύνεται σε έναν πληθυσμό

Πηγή: Σχήμα: 10 Ιστοσελίδα του Οικομουσείου(https://ecomuseo.valsanagra.it/chi-siamo/ecomuseo/ )

Η περιφέρεια της Λομβαρδίας προσδιορίζει τον σκοπό του Φυσικού πάρκου και Οικολογικού Μουσείου ως εξής: «ένα πολιτιστικό ίδρυμα που διασφαλίζει, σε μια συγκεκριμένη περιοχή και με τη συμμετοχή του πληθυσμού τις λειτουργίες της έρευνας, της διατήρησης, της ενίσχυσης ενός συνόλου πολιτιστικών αγαθών, αντιπροσωπευτικών ενός περιβάλλοντος και τρόπου ζωής» και αποσκοπεί πέρα από την διαφύλαξη του τοπικού πολιτισμού να τον αναδείξει σε παράγοντα ανάπτυξης και ευημερίας.

Γενικότερα, ολόκληρη η περιφέρεια της Λομβαρδίας αποτελεί ένα δίκτυο Μουσείων και πολιτιστικών χώρων που επιδιώκει την αξιοποίηση και την διάχυση της γνώσης και του πολιτισμού σε όλους τους επισκέπτες, προβάλλοντας την τοπική ταυτότητα, την πολιτιστική κληρονομιά και τη δύναμη της φύσης.

Αρωγός στην προσπάθεια του Μουσείου και του Φυσικού πάρκου στάθηκε ο «Σύλλογος Ιστορίας, Φύσης και Ζωής», ένας εθελοντικός, μη πολιτικός και μη κερδοσκοπικός σύλλογος, του οποίου μέριμνα αποτέλεσε η διαφύλαξη, η προβολή και η ανάπτυξη της πολιτιστικής, καλλιτεχνικής και φυσιογραφικής κληρονομιάς της ένωσης Grandola ed Uniti και των παραδόσεών της(βλ.εικ.17). Ο Σύλλογος διατηρώντας φιλικές σχέσεις με άλλους φορείς και συλλόγους(κοινωνικοοικονομικές εταιρείες, τουριστικές επιχειρήσεις, διάφοροι Σύλλογοι,

εκπαιδευτικοί φορείς

«Διπλωματική Εργασία»

που συνεργάζονται με το Ecomuseum του Val Sanagra) δέχεται την βοήθεια και τη συνεργασία προς επίτευξη του κοινού οφέλους του πολιτισμού, της κοινωνίας και της περιοχής.

Εικόνα17 Ο Λογότυπος του Συλλόγου «Ιστορία, Φύση, Ζωή»

Το Μουσείο, το Φυσικό/ Οικολογικό πάρκο και ο Σύλλογος υπό την αιγίδα της ένωσης Grandola ed Uniti πραγματοποίησε εκδηλώσεις, προκειμένου να γνωρίζει το κοινό από κοντά τους χώρους και τα εκθέματα του Μουσείου και να «ταξιδέψει» στα μονοπάτια του πάρκου.

• Αεροσκάφη και Σιδηρόδρομοι - έκθεση κατασκευής μοντέλων

• CASA RURALE - ΑΝΟΙΓΜΑ Κυριακή 16 Ιουνίου 2019, 10.30

• Παρουσίαση του βιβλίου: "Il Trenino Menaggio-Porlezza"

• Ένα αστέρι λάμπει - Έκθεση σκηνών γέννησης

• Apericena in musica στο Μουσείο

Από δημοσιεύματα του ιταλικού τύπου που βρίσκονται στην ιστοσελίδα του Οικομουσείου(https://ecomuseo.valsanagra.it/apericena-musica-al-museo )

Στην μετά τον Covid19 εποχή, το Μουσείο προσπαθεί να αξιοποιήσει όλες τις ευκαιρίες, προκειμένου να ενισχύσει τα έσοδα του Μουσείου και να πραγματοποιήσει περισσότερες δράσεις και έργα προς όφελος των επισκεπτών. Έτσι, ο Attilio Selva θα παρουσιάσει το βιβλίο στο Ecomuseo στο Val Sanagra και με τα έσοδα από τις πωλήσεις θα κατασκευασθεί το πεζοπορικό δίκτυο Pidaggia(βλ.εικ18).

«Διπλωματική Εργασία»

Εικόνα18 Η αφίσα για το βιβλίο του Attilio Selva.

https://m.facebook.com/ecomuseo.valsanagra/photos/a.275681995958650/1640940299432806/?type=3&source

=57&refid=52&__tn__=EH-R

Ακόμη, το Μουσείο διαθέτει μια πλειάδα χορηγών³⁹(Agriturismo Barcola, Agriturismo La Vecchia Chioderia, Bar La Santa, BI.BI.MIX snc, Carminati Aldo, Crotto Buba κ.α.) που συνεισφέρουν στους σκοπούς και τις εκδηλώσεις του Μουσείου, αναγνωρίζοντας τη σχέση συνεργασίας με κοινές ωφέλειες με απαραίτητη την εταιρική και κοινωνική ευθύνη(Γκαντζιάς

& Κορρές, 2011σελ.73-75).

39 Μέσα από τη συνέντευξη με τον Υπεύθυνο του Μουσείου προέκυψε ότι η επιλογή των χορηγών γίνεται με

κριτήριο τη δράση και την αγάπη τους στον δήμοGrandola και Uniti (https://ecomuseo.valsanagra.it/sostienici/i-nostri-sostenitori/ ).

«Διπλωματική Εργασία»

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8

^ο

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

Τα εργαλεία συλλογής των πρωτογενών δεδομένων παρείχαν την δυνατότητα λήψης ποιοτικών στοιχείων [δεδομένα ονομαστικού (nominal)], όπως τα δημογραφικά στοιχεία και οι ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών. Υπήρχαν, επίσης, ερωτήσεις συγκέντρωσης ποσοτικών δεδομένων μέσω 5βαθμης κλίμακας Likert. Η στατιστική επεξεργασία των στοιχείων περιλάμβανε περιγραφική και συμπερασματική στατιστική.

Στην μεν περιγραφική στατιστική, ανάλογα με το είδος των δεδομένων, υπολογίστηκαν οι απόλυτες και σχετικές συχνότητες (% κατανομή) για τις ποιοτικές μεταβλητές, ενώ για τις ποσοτικές τα μέτρα θέσης (μέση τιμή) και διασποράς (τυπική απόκλιση και διακύμανση).

Η συμπερασματική στατιστική περιλάμβανε την εφαρμογή μεθόδων διμεταβλητής ανάλυσης (συσχέτιση δυο μεταβλητών). Για τον έλεγχο της ύπαρξης εξάρτησης μεταξύ δύο ποιοτικών μεταβλητών, εφαρμόστηκε ο δίπλευρος (two-tailed) χ² – έλεγχος ανεξαρτησίας (chi-square test), για να ελεγχθεί η ύπαρξη ή όχι ομοιογένειας των δημογραφικών μεταβλητών μεταξύ του δείγματος των 2 μουσείων.

Στη πολυμεταβλητή ανάλυση εφαρμόστηκε η μέθοδος της διερευνητικής ανάλυσης παραγόντων (exploratory factor analysis) με την βοήθεια της ανάλυσης κυρίων συνιστωσών (principal component analysis – PCA) και τον υπολογισμό των αντίστοιχων στατιστικών δεικτών ΚΜΟ Measure of Sampling Adequacy και Bartlett's Test of Sphericity. Η μέθοδος περιστροφής των αξόνων που εφαρμόστηκε ήταν η varimax.

Το επίπεδο σημαντικότητας για την αποδοχή ή όχι της μηδενικής υπόθεσης που ελήφθη για όλους τους ελέγχους, ήταν το 5%. Όλες οι στατιστικές επεξεργασίες έγιναν με το στατιστικό λογισμικό SPSS - version 24 .

«Διπλωματική Εργασία»

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ 8.1 Δημογραφική Ανάλυση

Η ποσοστιαία κατανομή των δημογραφικών χαρακτηριστικών (πιν. 1)⁴⁰ σε σχέση με το φύλο, την ηλικία και την επαγγελματική κατάσταση δεν εμφάνισε στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση ( p > 0,05 ), αναδεικνύοντας μια ομοιογένεια στις επιμέρους παραμέτρους των ανωτέρω δημογραφικών μεταβλητών. Οι επισκέπτες/κοινό και στα δύο Μουσεία ήταν περισσότερες γυναίκες(70% για το Μουσείο της Κάρλας, 60% για το Μουσείο Val Sanagra), στην ηλικιακή κατηγορία των 18-30(52,2% και 33,3% αντίστοιχα για τα δύο Μουσεία), φοιτητές για το Μουσείο της Κάρλας(34,4%), ενώ για το Μουσείο Val Sanagra ελεύθεροι επαγγελματίες(26,7%). Η στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση εμφανίζεται στο εκπαιδευτικό επίπεδο ( p=0,005 ). Για την Ιταλία περισσότερα άτομα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης συμμετείχαν (43,3%), ενώ για το μουσείο Κάρλας οι κατέχοντες μεταπτυχιακό τίτλο ήταν περισσότεροι (28,9%).

Μουσείο Κάρλας Μουσείο Val Sanagra

Φύλο Άτομα Ποσοστό % Άτομα Ποσοστό %

Γυναίκα 63 70,0 18 60,0

Άνδρας 27 30,0 12 40,0

Σύνολο 90 100,0 30 100,0

χ²(1)= 1,026 p = 0,311

Ηλικία Άτομα Ποσοστό % Άτομα Ποσοστό %

18-30 47 52,2 10 33,3

31-44 13 14,4 5 16,7

45-57 22 24,4 7 23,3

58-65 7 7,8 5 16,7

66+ 1 1,1 3 10,0

Σύνολο 90 100,0 30 100,0

χ²(4)= 8,887 p = 0,064 Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

40 Η αρίθμηση των πινάκων και των γραφημάτων στο Κεφ. 8 είναι ανεξάρτητη από το υπόλοιπο σώμα της εργασίας.

«Διπλωματική Εργασία»

Μουσείο Κάρλας Μουσείο Val Sanagra Εκπαιδευτικό

επίπεδο Άτομα Ποσοστό % Άτομα Ποσοστό % Δευτεροβάθμια

εκπαίδευση 20 22,2 13 43,4

Πτυχίο Α,Ε,Ι,/Τ,Ε,Ι, 35 38,9 13 43,4

Μεταπτυχιακό 26 28,9 -- --

Διδακτορικό 9 10,0 4 13,2

Σύνολο 90 100,0 30 100,0

χ²(4)= 12,65 p = 0,005 < 0,05

Επαγγελματική

κατάσταση Άτομα Ποσοστό % Άτομα Ποσοστό %

Άνεργος 4 4,4 2 6,7

Δημόσιος Υπάλληλος 29 32,2 7 23,3

Ελεύθερος

Επαγγελματίας 8 8,9 8 26,7

Ιδιωτικός Υπάλληλος 16 17,8 6 20,0

Συνταξιούχος 2 2,2 2 6,7

Φοιτητής 31 34,4 5 16,7

Σύνολο 90 100,0 30 100,0

χ²(4)= 9,912 p = 0,078 Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

Πίνακας 1 Δημογραφικά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων

Η γραφική παράσταση των ευρημάτων ανά δημογραφικό χαρακτηριστικό ακολουθεί.

Γράφημα 1Κατανομή του φύλου των συμμετεχόντων Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

«Διπλωματική Εργασία»

Γράφημα 2 Κατανομή ηλικιακής ομάδας των συμμετεχόντων

Γράφημα 3 Κατανομή εκπαιδευτικού επιπέδου

Γράφημα 4 Κατανομή επαγγελματικής κατάστασης Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

«Διπλωματική Εργασία»

8.2 Στάσεις / απόψεις επισκεπτών για τοπικά μουσεία

Στην ερώτηση⁴¹ 6) Η επίσκεψη σε ένα Μουσείο είναι για σας…οι ερωτώμενοι απάντησαν

Στόχοι Απαντήσεις Ποσοστό

Εμπλουτισμός γνώσεων 73 81.1%

Συνειδητή επιλογή 70 77.8%

Εκπαιδευτική εμπειρία 57 63.3%

Εποικοδομητική εμπειρία 56 62.2%

Ευαισθητοποίηση για τον πολιτισμό 53 58.9%

Ακαδημαϊκή έρευνα 18 20.0%

Επαγγελματική επιλογή 8 8.9%

Αναγκαστική δραστηριότητα στο

πρόγραμμα της παρέας/οικογένειας 6 6.7%

Σύνολο πολλαπλών απαντήσεων ³⁴¹

Πίνακας 2 Στόχοι για την επίσκεψη σε ένα Μουσείο Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

Στην ερώτηση 7) Ο απολογισμός μετά την επίσκεψη σε ένα μουσείο ήταν για εσάς οι ερωτώμενοι απάντησαν

Απολογισμός Απαντήσεις Ποσοστό

Πολιτιστική εμπειρία 80 88.9%

Εκπαίδευση 64 71.1%

Ψυχαγωγία 58 64.4%

Δεν έμαθα κάτι ιδιαίτερο 4 4.4%

Σύνολο πολλαπλών

απαντήσεων 206

Πίνακας 3 Ο απολογισμός μετά την επίσκεψη στο Μουσείο Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

41 Οι ερωτήσεις για το Μουσείο της Κάρλας συνοδεύονται με παρένθεση ), ενώ για το ιταλικό μουσείο

δηλώνονται χωρίς παρένθεση. Όλα τα γραφήματα, οι πίνακες κ.α. στατιστικά δεδομένα προκύπτουν από την ιδία επεξεργασία αυτών.

«Διπλωματική Εργασία»

Οι περισσότεροι ερωτώμενοι απάντησαν ότι η επίσκεψη στο Μουσείο ήταν για αυτούς εμπλουτισμός γνώσεων, συνειδητή επιλογή, μια εκπαιδευτική & εποικοδομητική εμπειρία, τους ώθησε στην ευαισθητοποίηση για τον πολιτισμό, αποτέλεσε βάση για ακαδημαϊκή και επαγγελματική έρευνα και μόνο το ποσοστό των 6,7% θεώρησαν ότι ήταν αναγκαστική συμμόρφωση στο πρόγραμμα της οικογένειας. Ο απολογισμός μετά την επίσκεψη στο Μουσείο ήταν, σύμφωνα με τις απαντήσεις, πολιτιστική εμπειρία, εκπαίδευση και ψυχαγωγία και μόνο το 4% δεν αποκόμισε κανένα όφελος.

«Διπλωματική Εργασία»

Στην ερώτηση 35) Στην περιοχή της λίμνης Κάρλας, υπάρχει ένα πλούσιο οικοσύστημα. Τα οφέλη που προσφέρει στον άνθρωπο είναι πολλά

Οφέλη Απαντήσεις Ποσοστό

Ηρεμία 76 84.4%

Πλούσια χλωρίδα και πανίδα 70 77.8%

Ισορροπία 57 63.3%

Αισθητική απόλαυση 57 63.3%

Ελευθερία 52 57.8%

Αίσθημα πληρότητας και

ολοκλήρωσης 47 52.2%

Σύνολο πολλαπλών απαντήσεων 359

Πίνακας 4 Οφέλη μετά την επίσκεψη στην λίμνη Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

Μετά την επίσκεψη στην λίμνη Κάρλα, ο άνθρωπος αποκτά ηρεμία, γνώση και εικόνα για την χλωρίδα και πανίδα της περιοχής, ισορροπία και αισθητική απόλαυση, διακατέχεται από το αίσθημα της ελευθερίας, της πληρότητας και της ολοκλήρωσης.

Συνδυασμός ερωτήσεων

Ερωτήσεις1) Ο πολιτισμός θεωρείται αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης ύπαρξης. Πόσο ισχυρά ένα τοπικό μουσείο μπορεί να αναδείξει στοιχεία πολιτισμού των ανθρώπων της τοπικής κοινωνίας και παράδοσης; 3) Ένα τοπικό μουσείο μέσω των πολιτιστικών εκδηλώσεων και των συλλογών του μπορεί να συμβάλει στη διάδοση της γνώσης και τη διάσωση της πολιτιστικής ταυτότητας μιας τοπικής κοινωνίας; 9) Ένα τοπικό μουσείο συμβάλλει…11) Πιστεύετε ότι η ένταξη ενός τοπικού μουσείου στο Δίκτυο Μουσείων μπορεί να αυξήσει την επιρροή του και την επίδρασή του:

«Διπλωματική Εργασία»

(1,3,9,11) Μέση

τιμή

Τυπ.

Απόκλισ η

Διακύμανση πόσο ισχυρά ένα τοπικό μουσείο μπορεί να

αναδείξει στοιχεία πολιτισμού (1) 4,37 0.73 0.53 μπορεί να συμβάλει στη διάδοση της

γνώσης και την διάσωση της πολιτιστικής ταυτότητας (3)

4,54 0.74 0.54

μπορεί να συμβάλει στην προστασία του

φυσικού περιβάλλοντος (9) 3,66 1.00 0.99

μπορεί να συμβάλει στην τοπική κοινωνία

με την αύξηση του τουρισμού (11) 4,22 0.73 0.53 μπορεί να συμβάλει στην οικονομική

άνθηση του τόπου (11) 4,03 0.83 0.68

μπορεί να συμβάλει στην περιφέρεια και

την ευρύτερη περιοχή (11) 3,99 0.81 0.66

Πίνακας 5 Συμβολή τοπικού μουσείου Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

Ένα τοπικό μουσείο μπορεί, σύμφωνα με τις απαντήσεις, να αναδείξει τον πολιτισμό, τις γνώσεις, την πολιτιστική ταυτότητα, τον φυσικό πλούτο, την οικονομία, την ανάγκη προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, την ανάπτυξη και την οικονομική άνθηση του τόπου.

8) Από την επίσκεψή σας στο μουσείο τι σάς εντυπωσίασε και θα θυμάστε:

Μουσείο Κάρλας (8) Μέση

τιμή

Τυπ.

Απόκλιση Διακύμανση

συγκεκριμένα εκθέματα 4,22 0,78 0,60

τις συλλογές αντικειμένων και εργαλείων 4,06 0,87 0,75

τον σχεδιασμό του χώρου 3,86 0,92 0,84

τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα στην υπηρεσία

του επισκέπτη/καταναλωτή 3,86 0,99 0,98

εκδηλώσεις (σε φυσικό ή ψηφιακό χώρο) 3,80 0,97 0,95

την αρχιτεκτονική του κτηρίου 3,77 0,99 0,99

τη συμπεριφορά του προσωπικού 3,44 1,09 1,19

τα εκπαιδευτικά προγράμματα 3,37 1,12 1,25

πωλητήριο 2,63 1,20 1,45

παροχές μουσείου (καφέ, εστιατόριο, κ.ά.) 2,48 1,12 1,26

Πίνακας 6 Περιγραφικά χαρακτηριστικά παραμέτρων

100

«Διπλωματική Εργασία»

Γράφημα 5 Εντυπώσεις επισκεπτών από το Μουσείο Κάρλας Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

Παραγοντική ανάλυση

Η παραγοντική ανάλυση εφαρμόστηκε στις παραπάνω 10 ερωτήσεις. Η μέθοδος επεξεργασίας ήταν η ανάλυση κύριων παραγόντων εξαγωγή (PCA – principal component analysis) με την περιστροφή των αξόνων την varimax. Ο έλεγχος της σφαιρικότητας του Bartlett ήταν στατιστικά σημαντικός [ χ²(45) = 359 p < 0.001 ] και ο ΚΜΟ δείκτης (Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy) υψηλός (0,767), ενδεικτικοί δείκτες της καταλληλότητας εφαρμογής της μεθόδου.

Από την ανάλυση, 3 παράγοντες αναδείχθηκαν με ιδιοτιμή (eigenvalue) > 1 και γράφημα 6, και οι οποίοι ερμηνεύουν το 67,1% της διακύμανσης των απαντήσεων (πιν 7,1).

Οι παράγοντες που αναδείχθηκαν σύμφωνα με τις βαρύτητες (μεγαλύτερες από 0,45) της μεθόδου, αναφέρονται στα Οφέλη επισκεπτών, στο Δομημένο περιβάλλον και στο Περιεχόμενο μουσείου (πιν. 7.2)

101

«Διπλωματική Εργασία»

Γράφημα 6 Scree plot της παραγοντικής ανάλυσης (Κάρλα)

Total Variance Explained Compone

Extraction Sums of Squared

Loadings Rotation Sums of Squared Loadings Total % of

Variance

Cumulative

% Total % of

Variance Cumulative %

1 4,159 41,585 41,585 2,865 28,654 28,654

2 1,330 13,301 54,887 2,213 22,128 50,783

3 1,225 12,249 67,136 1,635 16,353 67,136

Extraction Method: Principal Component Analysis.

Πίνακας 7.1 Δείκτες παραγοντικής ανάλυσης (Κάρλα) Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

102

«Διπλωματική Εργασία»

Rotated Component Matrix

Βαρύτητες παραγόντων Οφέλη

επισκεπτών

Δομημένο

περιβάλλον Περιεχόμενο μουσείου τα εκπαιδευτικά προγράμματα 0,615

εκδηλώσεις 0,571

τη συμπεριφορά του προσωπικού 0,489 τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα στην

υπηρεσία του επισκέπτη 0,548

πωλητήριο 0,908

παροχές μουσείου 0,843

τις συλλογές αντικειμένων και

εργαλείων 0,866

συγκεκριμένα εκθέματα 0,800

την αρχιτεκτονική του κτηρίου 0,879

τον σχεδιασμό του χώρου 0,893

Extraction Method: Principal Component Analysis.

Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization.

Πίνακας 7.2 Βαρύτητες (factor loadings) της παραγοντικής ανάλυσης (Κάρλα) Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

8.3 Οικονομική Στήριξη

8.3.1 Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα

Ένα τοπικό μουσείο πόσο μπορεί να συνεισφέρει στην οικονομική ανάπτυξη μιας περιοχής.

Τα τοπικά μουσεία σε Ευρώπη και Ελλάδα συνδέονται με την διάσωση της πολιτιστικής παράδοσης, την ανάδειξη του φυσικού πλούτου και την οικονομική ανάπτυξη του τόπου

103

«Διπλωματική Εργασία»

Μουσείο Κάρλας Μέση

τιμή

Τυπ.

Απόκλιση Διακύμανση διάσωση της πολιτιστικής παράδοσης (4) 4,27 0,84 0,71 στην τοπική κοινωνία με την αύξηση του

τουρισμού (11) 4,22 0,73 0,53

στη σύνδεση του τόπου με το κύρος του

μουσείου (9) 4,11 0.80 0.64

στην οικονομική άνθηση του τόπου (11) 4,03 0,83 0,68 στην περιφέρεια και την ευρύτερη περιοχή (11) 3,99 0,81 0,66 στην οικονομική ευημερία της περιοχής (9) 3,73 0.90 0.80 Η ανάπτυξη ενός τοπικού μουσείου που

αναφέρεται στον φυσικό πλούτο μιας περιοχής προσδίδει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε σχέση με άλλα μουσεία της ευρύτερης περιοχής (13)

3,64 0,95 0,91

Μουσείο Val Sanagra

Η τοπική κουλτούρα 18 4,37 0,81 0,65

Πίνακας 8 Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

Σύμφωνα με τις απαντήσεις των ερωτηθέντων, το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα προκύπτει από τη διάσωση της πολιτιστικής παράδοσης, την ανάπτυξη της τοπικής κοινωνίας με την αύξηση του τουρισμού, την σύνδεση του τόπου με το κύρος του μουσείου, την τοπική οικονομική άνθηση, την περιφερειακή και της ευρύτερης περιοχής, σε σύγκριση με τα άλλα μουσεία της ευρύτερης περιοχής.

104

«Διπλωματική Εργασία»

8.3.2 Ο θεσμός της Χορηγίας

Συνδυασμός ερωτήσεων Ερώτηση 17) & 3 Με τι έχει συνδεθεί το όνομα του Χορηγού;

(17) & 3

Μουσείο Κάρλας Μουσείο Val Sanagra Απαντήσεις Ποσοστό Απαντήσεις Ποσοστό με εμπορικά και οικονομικά

οφέλη 26 28,9% 4 13.3%

με την προώθηση και την

στήριξη του πολιτισμού 3 3,3% 9 30.0%

με τον συνδυασμό των δύο

παραπάνω 61 67,8% 17 56.7%

Σύνολο απαντήσεων 90 100,0% 30 100,0%

Πίνακας 9 Σύνδεση του ονόματος του χορηγού

Ο θεσμός της Χορηγίας, σύμφωνα με τις απαντήσεις των ερωτηθέντων, συνδέεται και με τα οικονομικά οφέλη και με την προώθηση και την στήριξη του πολιτισμού.

Συνδυασμός ερωτήσεων

19) Κατά πόσο η εταιρική και κοινωνική ευθύνη των χορηγών βοηθά στην ανάπτυξη ενός τοπικού μουσείου; και 5 Κατά πόσο η εταιρική και κοινωνική ευθύνη των χορηγών βοηθά στην ανάπτυξη ενός τοπικού μουσείου;

(19) – 5 Μέση τιμή Τυπ. Απόκλιση Διακύμανση

Μουσείο Κάρλας 4,00 0,95 0,90

Μουσείο Val Sanagra 3,97 0,89 0,79

Πίνακας 10 Ποσοστό συμβολής των χορηγών με Ε. & Κ .Ε. στην οικονομική ανάπτυξη του τοπικού μουσείου

Οι ερωτηθέντες και των δύο ερωτηματολογίων για τα δύο Μουσεία απάντησαν ότι σε ποσοστό σημαντικό, κατά το ήμισυ περίπου, είναι πολύτιμη η συμβολή των χορηγών με εταιρική και κοινωνική ευθύνη.

105

«Διπλωματική Εργασία»

8.4 Επικοινωνιακή Πολιτική

Συνδυασμός ερωτήσεων

Ερώτηση 21) Από πού γνωρίζετε το Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού της Κάρλας; &

9. Από πού γνωρίζετε το Μουσείο; το «Εθνογραφικό και Φυσιογραφικό Μουσείο Val Sanagra» της λίμνης Como της Ιταλίας;

Γράφημα 7 Πηγές πληροφόρησης για το Εθνογραφικό και Φυσιογραφικό Μουσείο Val Sanagra» της λίμνης Como της Ιταλίας Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

106

«Διπλωματική Εργασία»

(21)& 9

Μουσείο Κάρλας Μουσείο Val Sanagra Απαντήσεις Ποσοστό Απαντήσεις Ποσοστό

από γνωστούς και φίλους 35 40,7% 20 66,7%

από εκπαιδευτικά προγράμματα 26 30,2% 3 10,0%

από την ιστοσελίδα του 25 29,1% 14 46,7%

από οργανωμένες ενημερώσεις της

Τοπικής Αυτοδιοίκησης 4 4,7% ---

από τον Σύλλογο Φίλων του

Μουσείου 5 5,8% 2 6,7%

από διαφημιστικά φυλλάδια που

προωθούν τουριστικά αξιοθέατα 8 9,3% 4 13,3%

Δεν το γνωρίζω 18 20,9% ---

Σύνολο πολλαπλών απαντήσεων 121 43

Πίνακας 11 Πηγές γνώσης για το Μουσείο Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

Σύμφωνα με τις απαντήσεις, τα 35 άτομα ήξεραν το Μουσείο Κάρλας από γνωστούς & φίλους, τα 26 από εκπαιδευτικά προγράμματα, 25 από την ιστοσελίδα του, 8 από διαφημιστικά φυλλάδια,5 από τον Σύλλογο Φίλων του Μουσείου, 4 από ενημερώσεις της τοπικής Αυτοδιοίκησης, ενώ 18 δεν το γνώριζαν. Από τις απαντήσεις για το Μουσείο Val Sanagra το 66,7 % το γνώριζε από γνωστούς και φίλους, το 46,7% από την ιστοσελίδα του, το 13,3% από διαφημιστικά φυλλάδια, το 10,0 % από εκπαιδευτικά προγράμματα και το 6,7 % από το Σύλλογο Φίλων του Μουσείου.

8.4.1 Τα Μηνύματα που εκπέμπουν τα 2 Μουσεία

Η ερώτηση ήταν ανοικτή για να εκφράσουν οι συμμετέχοντες στην έρευνα την άποψή τους για τα μηνύματα που εκπέμπουν τα δυο μουσεία. Παρατίθενται αυτούσιες οι απαντήσεις τους, από

107

«Διπλωματική Εργασία»

τις οποίες φαίνεται ότι οι επισκέπτες εκλαμβάνουν διαφορετικά μηνύματα που εκπέμπουν τα δυο Μουσεία.

Για το μουσείο της Κάρλας, οι επισκέπτες εστιάζουν κυρίαρχα στο μήνυμα αναφορικά με περιβάλλον (χλωρίδα, πανίδα), την ευαισθητοποίηση, την προστασία και τον σεβασμό σε αυτό.

Αναφορές υπάρχουν, δευτερευόντως, για το πολιτισμικό και το πολιτιστικό γίγνεσθαι της περιοχή, καθώς και για το ενδιαφέρον του τρόπου ζωής των ανθρώπων στο παρελθόν.

Για το μουσείο Val Sanagra οι κυρίαρχοι παράγοντες που αναφέρουν οι επισκέπτες άπτονται της διατήρησης της πολιτιστικής ιστορίας του τόπου και δευτερευόντως στο φυσικό περιβάλλον και την προστασία του (στο Παράρτημα παρατίθενται επακριβώς οι απαντήσεις των συμμετεχόντων στην έρευνα).

8.4.2 Ρόλος του μουσείου

Ερώτηση 34) Το «Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού της Κάρλας» προειδοποιεί και επισημαίνει

34) Μέση

τιμή Τυπ,

Απόκλιση Διακύμαν ση τις επικίνδυνες για τον άνθρωπο κλιματικές

αλλαγές 3,57 0,92 0,86

τις επιπτώσεις της αποξήρανσης της λίμνης

Κάρλας 4,00 0,89 0,79

την εξαφάνιση της ενδημικής χλωρίδας και

πανίδας 4,02 0,90 0,81

τις παράνομες και εξαντλητικές για το περιβάλλον

ανθρώπινες δραστηριότητες 3,94 0,83 0,68

τους κινδύνους για τη δημόσια υγεία 3,57 0,97 0,94 την ανάπτυξη περιβαλλοντικής συνείδησης 3,92 0,84 0,70 τη διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας 3,99 0,92 0,84 τη διαπίστωση ότι ο άνθρωπος είναι αναφαίρετο

κομμάτι ενός οικοσυστήματος 3,80 0,89 0,79

Πίνακας 12 Στατιστικοί δείκτες κοινωνικού ρόλου του Μουσείου Κάρλας Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

108

«Διπλωματική Εργασία»

Γράφημα 8 Προειδοποιήσεις/ Επισημάνσεις του Μουσείου Κάρλας Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

Παραγοντική ανάλυση για την Κάρλα

Η Παραγοντική ανάλυση για την Κάρλα εφαρμόστηκε στις παραπάνω 8 ερωτήσεις. Η μέθοδος επεξεργασίας ήταν η ανάλυση κύριων παραγόντων εξαγωγή (PCA – principal component analysis) με την περιστροφή των αξόνων την varimax. Ο έλεγχος της σφαιρικότητας του Bartlett ήταν στατιστικά σημαντικός [ χ²(28) = 581 p < 0.001 ] και ο ΚΜΟ δείκτης (Kaiser- Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy) υψηλός (0,889), ενδεικτικοί δείκτες της καταλληλότητας εφαρμογής της μεθόδου.

Η ανάλυση ανέδειξε 2 παράγοντες (γράφημα 9), και οι οποίοι ερμηνεύουν το 77,1% της διακύμανσης των απαντήσεων (πιν. 12.1).

109

«Διπλωματική Εργασία»

Από τους δυο παράγοντες (με βαρύτητες μεγαλύτερες από 0,45) που υπολογίστηκαν ο πρώτος αναφέρεται στην περιβαλλοντική ευαισθησία που δημιουργείται, ενώ ο 2^ος στην ευαισθητοποίηση για τις επιπτώσεις (πιν. 12.2)

Γράφημα 9 Scree plot της παραγοντικής ανάλυσης Μουσείο Κάρλας Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

Total Variance Explained Component

Extraction Sums of Squared Loadings Rotation Sums of Squared Loadings Total % of

Variance

Cumulative

% Total % of

Variance

Cumulative

1 5,630 70,373 70,373 3,192 39,897 39,897

2 0,636 7,947 78,321 3,074 38,423 78,321

Extraction Method: Principal Component Analysis.

Πίνακας 12.1 Δείκτες παραγοντικής ανάλυσης Μουσείο Κάρλας Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

110

«Διπλωματική Εργασία»

Rotated Component Matrix

Component Περιβαλλοντική

ευαισθησία Επιπτώσεις τη διαπίστωση ότι ο άνθρωπος είναι

αναφαίρετο κομμάτι ενός οικοσυστήματος 0,831 την ανάπτυξη περιβαλλοντικής συνείδησης 0,813 τις παράνομες και εξαντλητικές για το

περιβάλλον ανθρώπινες δραστηριότητες 0,751 τις επιπτώσεις της αποξήρανσης της λίμνης

Κάρλας 0,745

τις επικίνδυνες για τον άνθρωπο κλιματικές

αλλαγές 0,833

την εξαφάνιση της ενδημικής χλωρίδας και

πανίδας 0,791

τους κινδύνους για τη δημόσια υγεία 0,797

τη διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας 0,667

Extraction Method: Principal Component Analysis.

Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization.

Πίνακας 12.2 Βαρύτητες (factor loadings) της παραγοντικής ανάλυσης (Μουσείο Κάρλας)

8.5 Στρατηγικός Σχεδιασμός SWOT

Δυνατά σημεία – Μουσείου Λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας

Ερώτηση 24) Ποια πιστεύετε ότι είναι «τα δυνατά σημεία-strengths» του Μουσείου;

(24) Μέση

τιμή Τυπ.

Απόκλιση Διακύμαν ση

Η απόδραση στη φύση 4,10 0,87 0,76

Γνωριμία με τον λιμναίο πολιτισμό 4,03 0,82 0,68

Η βιωματική γνώση 3,97 0,95 0,91

Οι ψυχαγωγικές προεκτάσεις 3,97 1,02 1,04

Τα σπήλαια 3,90 0,98 0,97

Η παρατήρηση πουλιών 3,84 1,05 1,10

Η επαφή με την παράδοση 3,74 0,99 0,98

Η συμμετοχή της οικογένειας 3,59 1,08 1,17

Ο βυζαντινός ναός στην περιοχή 3,50 1,07 1,15

Πίνακας 13 Στατιστικοί δείκτες Δυνατών σημείων του Μουσείου Κάρλας Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

111

«Διπλωματική Εργασία»

Παραγοντική ανάλυση

Η παραγοντική ανάλυση εφαρμόστηκε στις παραπάνω 9 ερωτήσεις. Η μέθοδος επεξεργασίας ήταν η ανάλυση κύριων παραγόντων εξαγωγή (PCA – principal component analysis) με την περιστροφή των αξόνων την varimax. Ο έλεγχος της σφαιρικότητας του Bartlett ήταν στατιστικά σημαντικός [ χ²(36) = 407 p < 0.001 ] και ο ΚΜΟ δείκτης (Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy) υψηλός (0,849), ενδεικτικοί δείκτες της καταλληλότητας εφαρμογής της μεθόδου.

Από την ανάλυση, 2 παράγοντες εξήχθησαν (γράφημα 10), και οι οποίοι ερμηνεύουν το 63,7%

της διακύμανσης των απαντήσεων (πιν 13.1).

Από τους δυο παράγοντες (με βαρύτητες μεγαλύτερες από 0,45) που υπολογίστηκαν ο πρώτος αναφέρεται στον περιβάλλοντα χώρο και ο δεύτερος στα ατομικά οφέλη του επισκέπτη (πιν.

13.2)

Γράφημα 10 Scree plot της παραγοντικής ανάλυσης Μουσείου Κάρλας

112

«Διπλωματική Εργασία»

Total Variance Explained Component

Extraction Sums of Squared Loadings Rotation Sums of Squared Loadings Total % of

Variance

Cumulative

% Total % of

Variance

Cumulative

1 4,808 53,420 53,420 2,985 33,170 33,170

2 0,929 10,319 63,739 2,751 30,568 63,739

Extraction Method: Principal Component Analysis.

Πίνακας 13.1 Δείκτες παραγοντικής ανάλυσης Μουσείο Κάρλας

Rotated Component Matrix

Component

Περιβάλλων χώρος Ατομική προσέγγιση

Τα σπήλαια 0,825

Η παρατήρηση πουλιών 0,750

Ο βυζαντινός ναός στην περιοχή 0,716

Η επαφή με την παράδοση 0,703

Γνωριμία με τον λιμναίο πολιτισμό 0,510

Οι ψυχαγωγικές προεκτάσεις 0,820

Η βιωματική γνώση 0,796

Η συμμετοχή της οικογένειας 0,752

Η απόδραση στη φύση 0,521

Extraction Method: Principal Component Analysis.

Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization.

Πίνακας 13.2 Βαρύτητες (factor loadings) της παραγοντικής ανάλυσης Μουσείου Κάρλας Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

113

«Διπλωματική Εργασία»

Δυνατά σημεία – Εθνογραφικού & Φυσιογραφικού Μουσείου Val Sanagra

Ερώτηση 12 Ποια πιστεύετε ότι είναι «τα δυνατά σημεία-strengths»⁴² του Εθνογραφικού &

Φυσιογραφικού Μουσείου Val Sanagra της λίμνης Κόμο της Ιταλίας; Θα σας έπειθαν για την επίσκεψή σας στο Μουσείο;

12 Μέση

τιμή

Τυπ.

Απόκλιση

Διακύμαν ση δίκτυο Μουσείων γύρω από τη λίμνη Como 3,33 0,92 0,85 συνεργασία με την επαρχιακή διοίκηση του Como 3,43 1,10 1,22

ελκυστική τοποθεσία 4,33 0,71 0,51

φυσικό κάλλος, καταγραφή μονοπατιών στην κοιλάδα

της περιοχής 4,20 0,85 0,72

εθελοντικός «Σύλλογος Ιστορίας, Φύσης και Ζωής» 3,47 0,97 0,95 εθνογραφική διάσταση, τρόπος διαβίωσης ανθρώπων

της περιοχής στο παρελθόν, γνωριμία με τους αγροτικούς πολιτισμούς της Val Sanagra

3,97 0,81 0,65

οργάνωση του Μουσείου με βάση τα δωμάτια/ χώρους

έκθεσης 3,67 0,92 0,85

πλούσιες συλλογές που αφορούν στην παλαιοντολογία, την βοτανική, την ορυκτολογία, την εθνογραφία και τον λαογραφικό πλούτο της περιοχής

4,07 0,94 0,89

κτήριο, αρχιτεκτονική, περίτεχνος διάκοσμος οροφής 3,80 0,92 0,86

Πίνακας 14 Στατιστικοί δείκτες Δυνατών σημείων του Μουσείου Val Sanagra Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

42 Με την ανάλυση SWOT, εντοπίζουμε τα (Strengths) δυνατά σημεία, τα συγκριτικά πλεονεκτήματα, τις (Wea knesses) αδυναμίες, τις (Opportunities) ευκαιρίες και τις (Threats) απειλές που προκύπτουν μέσα από το συγκεκριμένο στρατηγικό πλάνο.

114

«Διπλωματική Εργασία»

Γράφημα 11 Δυνατά σημεία Μουσείου Val Sanagra Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

Παραγοντική ανάλυση για το Εθνογραφικό & Φυσιογραφικό Μουσείο Val Sanagra

Η παραγοντική ανάλυση για την Val Sanagra εφαρμόστηκε στις παραπάνω 9 ερωτήσεις. Η μέθοδος επεξεργασίας ήταν η ανάλυση κύριων παραγόντων εξαγωγή (PCA – principal component analysis) με την περιστροφή των αξόνων την varimax. Ο έλεγχος της σφαιρικότητας του Bartlett ήταν στατιστικά σημαντικός [ χ²(36) = 447 p < 0.001 ] και ο ΚΜΟ δείκτης (Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy) σχετικά υψηλός (0,622), ενδεικτικοί δείκτες της καταλληλότητας εφαρμογής της μεθόδου.

Η ανάλυση ανέδειξε 3 παράγοντες (γράφημα 12), και οι οποίοι ερμηνεύουν το 77,5% της διακύμανσης των απαντήσεων (πιν. 14.1).

115

«Διπλωματική Εργασία»

Από τους 3 παράγοντες (με βαρύτητες μεγαλύτερες από 0,45) που υπολογίστηκαν ο πρώτος αναφέρεται στο τοπικό κάλλος, ο 2^ος στην εξωστρέφεια και ο 3^ος στο κτηριακό συγκρότημα και την οργάνωση του μουσείου (πιν. 14.2).

Γράφημα 12 Scree plot της παραγοντικής ανάλυσης Εθνογραφικού & Φυσιογραφικού Μουσείου Val Sanagra

otal Variance Explained Compone

Extraction Sums of Squared Loadings

Rotation Sums of Squared Loadings

Total % of Variance

Cumulative

% Total % of

Variance

Cumulative

% 1 4,368 48,531 48,531 4,368 48,531 48,531 2 1,433 15,918 64,449 1,433 15,918 64,449 3 1,180 13,113 77,562 1,180 13,113 77,562 Extraction Method: Principal Component Analysis.

Πίνακας 14.1 Δείκτες παραγοντικής ανάλυσης Εθνογραφικού & Φυσιογραφικού Μουσείου Val Sanagra Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

116

«Διπλωματική Εργασία»

Rotated Component Matrix

Component Τοπικό

κάλλος Εξωστρέφε ια

Κτηριακό συγκρότημα -

οργάνωση δίκτυο Μουσείων γύρω από τη λίμνη Como 0,927

συνεργασία με την επαρχιακή διοίκηση του

Como 0,741

εθελοντικός «Σύλλογος Ιστορίας, Φύσης και

Ζωής» 0,717

ελκυστική τοποθεσία 0,897

φυσικό κάλλος, καταγραφή μονοπατιών στην

κοιλάδα της περιοχής 0,813

εθνογραφική διάσταση, τρόπος διαβίωσης ανθρώπων της περιοχής στο παρελθόν, γνωριμία με τους αγροτικούς πολιτισμούς της Val Sanagra

0,687 οργάνωση του Μουσείου με βάση τα

δωμάτια/ χώρους έκθεσης 0,883

0,747 κτήριο, αρχιτεκτονική, περίτεχνος διάκοσμος

οροφής 0,648

Extraction Method: Principal Component Analysis.

Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization.

Πίνακας 14.2 Βαρύτητες (factor loadings) της παραγοντικής ανάλυσης Εθνογραφικού & Φυσιογραφικού Μουσείου Val Sanagra Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

Αδυναμίες– Μουσείου Κάρλας

Ερώτηση 25) Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι «αδυναμίες- weaknesses» του «Μουσείου Λιμναίου Πολιτισμού της Κάρλας» που θα απέτρεπαν την επίσκεψή σας σε αυτό; Επιλέξτε από τα παρακάτω με βάση την ιεραρχική κλίμακα.

117

«Διπλωματική Εργασία»

(25) Μέση

τιμή

Τυπ.

Απόκλιση

Διακύμα νση έλλειψη επαρκούς πληροφόρησης/ πινακίδες 3,37 1,09 1,20

ανοικτό μόνο κατόπιν συνεννόησης 3,21 1,09 1,20

δύσκολη προσέγγιση 2,98 1,04 1,08

μακριά από την πόλη 2,70 0,95 0,91

Πίνακας 15.1 Στατιστικοί δείκτες αδυναμιών του Μουσείου Κάρλας Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

Αδυναμίες – Μουσείο Val Sanagra

Ερώτηση13 Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι «αδυναμίες- weaknesses» του Μουσείου που θα απέτρεπαν την επίσκεψή σας σε αυτό;

13 Μέση

τιμή Τυπ.

Απόκλιση Διακύμαν ση

απόσταση από το κέντρο της πόλης 2,93 0,91 0,82

απαραίτητη συνεννόηση πριν την επίσκεψη 3,00 1,14 1,31 ανοιχτό το μουσείο συγκεκριμένες μέρες και ώρες τον

μήνα 3,20 0,85 0,72

απουσία δυνατότητας ηλεκτρονικής έκδοσης

εισιτηρίου 2,73 1,23 1,51

προσπέλαση του μουσείου μόνο με μεταφορικό μέσο 3,13 1,11 1,22

απαραίτητος ο καλός καιρός 3,27 1,08 1,17

Πίνακας 15.2 Στατιστικοί δείκτες αδυναμιών του Μουσείου Val Sanagra

Για τις αδυναμίες η παραγοντική ανάλυση δεν ενδείκνυται λόγω του ότι μετρήθηκαν μόνο με τέσσερεις μεταβλητές για την Κάρλα και έξι για την Val Sanagra.

Σύμφωνα με τις απαντήσεις για το Μουσείο της Val Sanagra σχετικά με τις αδυναμίες του, οι περισσότεροι απάντησαν ότι είναι απαραίτητος ο καλός καιρός, το Μουσείο είναι ανοιχτό συγκεκριμένες μέρες και ώρες το μήνα, απαραίτητο το μεταφορικό μέσο και η συνεννόηση για την επίσκεψη, αδύνατη η έκδοση ηλεκτρονικών εισιτηρίων.

118

«Διπλωματική Εργασία»

Γράφημα 13 Αδυναμιών του Μουσείου Val Sanagra Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

Ευκαιρίες – Μουσείο Κάρλας

Ερώτηση 26) Ποιες πιστεύετε ότι είναι οι «ευκαιρίες- opportunities» που μπορεί να αξιοποιήσει το «Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού της Κάρλας»;

(26) Μέση

τιμή

Τυπ.

Απόκλιση

Διακύμα νση ένταξη στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια

εκπαίδευση μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων 4,30 0,87 0,75

διαδίκτυο, κοινωνική δικτύωση 4,24 0,97 0,95

Δίκτυο μουσείων και πολιτιστικών μνημείων 4,24 0,97 0,95

προσέλκυση επισκεπτών 4,01 0,78 0,62

διάδοση της γνώσης 3,96 0,82 0,67

πρεσβευτές του Μουσείου (καλή φήμη του Μουσείου) 3,96 0,90 0,81

Φίλοι του Μουσείου 3,88 0,96 0,92

υποψήφιοι χορηγοί 3,69 1,02 1,05

Πίνακας 16 Στατιστικοί δείκτες ευκαιριών του Μουσείου Κάρλας

119

«Διπλωματική Εργασία»

Παραγοντική ανάλυση

Η παραγοντική ανάλυση εφαρμόστηκε στις παραπάνω 8 ερωτήσεις. Η μέθοδος επεξεργασίας ήταν η ανάλυση κύριων παραγόντων εξαγωγή (PCA – principal component analysis) με την περιστροφή των αξόνων την varimax. Ο έλεγχος της σφαιρικότητας του Bartlett ήταν στατιστικά σημαντικός [ χ²(28) = 563 p < 0.001 ] και ο ΚΜΟ δείκτης (Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy) υψηλός (0,899), ενδεικτικοί δείκτες της καταλληλότητας εφαρμογής της μεθόδου.

Από την ανάλυση, 2 παράγοντες εξήχθησαν (γράφημα 14), και οι οποίοι ερμηνεύουν το 78,1%

της διακύμανσης των απαντήσεων (πιν 16.1).

Από τους δυο παράγοντες (με βαρύτητες μεγαλύτερες από 0,45) που υπολογίστηκαν ο πρώτος αναφέρεται στην γνωσιολογική προσέγγιση του μουσείου ενώ ο 2^ος στην απαιτούμενη εξωστρέφεια (πιν. 16.2)

Γράφημα 14 Scree plot της παραγοντικής ανάλυσης Μουσείο Κάρλας Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

120

«Διπλωματική Εργασία»

Total Variance Explained Component

Extraction Sums of Squared Loadings Rotation Sums of Squared Loadings

Total % of Variance

Cumulative

% Total % of

Variance

Cumulat ive %

1 5,452 68,147 68,147 3,404 42,556 42,556

2 0,793 9,908 78,055 2,840 35,499 78,055

Extraction Method: Principal Component Analysis.

Πίνακας 16.1 Δείκτες παραγοντικής ανάλυσης Μουσείο Κάρλας

Rotated Component Matrix

Component

Γνωσιολογική Εξωστρέφεια

διάδοση της γνώσης 0,878

προσέλκυση επισκεπτών 0,848

ένταξη στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια

εκπαίδευση μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων 0,766 πρεσβευτές του Μουσείου (καλή φήμη του Μουσείου) 0,672

διαδίκτυο, κοινωνική δικτύωση 0,785

Δίκτυο μουσείων και πολιτιστικών μνημείων 0,680

Φίλοι του Μουσείου 0,649

υποψήφιοι χορηγοί 0,868

Extraction Method: Principal Component Analysis.

Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization.

Πίνακας 16.2 Βαρύτητες (factor loadings) της παραγοντικής ανάλυσης (Μουσείο Κάρλας)

121

«Διπλωματική Εργασία»

Ευκαιρίες – Μουσείο Val Sanagra

Ερώτηση 14 Ποιες πιστεύετε ότι είναι οι «ευκαιρίες- opportunities» που μπορεί να αξιοποιήσει το Μουσείο;

14 Μέση

τιμή

Τυπ.

Απόκλιση Διακύμανση το Μουσείο μαζί με την γύρω περιοχή αποτελεί θεματικό

πάρκο 4,07 0,87 0,75

μελέτη χλωρίδας και πανίδας της περιοχής 4,00 0,91 0,83 διοργάνωση εκδρομών και εκδηλώσεων

περιβαλλοντικού χαρακτήρα 4,07 1,01 1,03

καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης και

ευαισθητοποίησης 3,73 1,11 1,24

λειτουργία συνεδριακού κέντρου 3,47 1,25 1,57

αναβίωση της τοπικής διαδρομής με το τρένο 3,93 1,01 1,03 επίσκεψη στα πολιτιστικά μνημεία της περιοχής 3,77 1,14 1,29

Πίνακας 17 Στατιστικοί δείκτες ευκαιριών του Μουσείου Val Sanagra Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

Παραγοντική ανάλυση

Η παραγοντική ανάλυση εφαρμόστηκε στις παραπάνω 8 ερωτήσεις. Η μέθοδος επεξεργασίας ήταν η ανάλυση κύριων παραγόντων εξαγωγή (PCA – principal component analysis) με την περιστροφή των αξόνων την varimax. Ο έλεγχος της σφαιρικότητας του Bartlett ήταν στατιστικά σημαντικός [ χ²(21) = 141 p < 0.001 ] και ο ΚΜΟ δείκτης (Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy) υψηλός (0,875), ενδεικτικοί δείκτες της καταλληλότητας εφαρμογής της μεθόδου.

Από την ανάλυση, 2 παράγοντες εξήχθησαν (γράφημα 15), και οι οποίοι ερμηνεύουν το 80,5%

της διακύμανσης των απαντήσεων (πιν 17.1).

122

«Διπλωματική Εργασία»

Γράφημα 15 Scree plot της παραγοντικής ανάλυσης Ευκαιριών του Μουσείου Val Sanagra

Total Variance Explained Component

Extraction Sums of Squared Loadings Rotation Sums of Squared Loadings Total % of

Variance

Cumulative

% Total % of

Variance

Cumulative

1 4,776 68,230 68,230 4,776 68,230 68,230

2 0,862 12,313 80,544 0,862 12,313 80,544

Extraction Method: Principal Component Analysis.

Πίνακας 17.1 Δείκτες παραγοντικής ανάλυσης Ευκαιριών του Μουσείου Val Sanagra

123

«Διπλωματική Εργασία»

Rotated Component Matrix

Component Ευρύτερη

περιοχή

Μικτοί παράμετροι το Μουσείο μαζί με την γύρω περιοχή αποτελεί θεματικό πάρκο 0,886

μελέτη χλωρίδας και πανίδας της περιοχής 0,810 διοργάνωση εκδρομών και εκδηλώσεων περιβαλλοντικού

χαρακτήρα 0,850

αναβίωση της τοπικής διαδρομής με το τρένο 0,841 επίσκεψη στα πολιτιστικά μνημεία της περιοχής 0,703

καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης και ευαισθητοποίησης 0,742

λειτουργία συνεδριακού κέντρου 0,924

Extraction Method: Principal Component Analysis.

Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization.

Πίνακας 17.2 Βαρύτητες (factor loadings) της παραγοντικής ανάλυσης Ευκαιριών του Μουσείου Val Sanagra Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

124

«Διπλωματική Εργασία»

Απειλές –Μουσείο Κάρλας Ερώτηση 27) Ποιες είναι, κατά τη γνώμη σας, «οι απειλές – threats» που αντιμετωπίζει το

«Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού της Κάρλας»;

(27) Μέση

τιμή Τυπ.

Απόκλιση Διακύμα νση απροθυμία του κοινού για πολιτιστικά θέματα 3,53 1,00 1,01

εσωστρέφεια 3,52 1,03 1,06

άρνηση συνεργασίας με άλλους φορείς 3,47 1,06 1,13

απρόσμενη αλλαγή του καιρού 3,41 1,00 1,01

περιορισμένος διαθέσιμος χρόνος των

επισκεπτών/κοινού 3,34 1,04 1,08

βιομηχανίες αξιοποίησης ελεύθερου χρόνου 3,27 1,10 1,21

ύπαρξη άλλων πολιτιστικών οργανισμών 2,76 1,03 1,06

Πίνακας 18 Στατιστικοί δείκτες απειλές(threats) του Μουσείου Κάρλας Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

Παραγοντική ανάλυση

Η παραγοντική ανάλυση εφαρμόστηκε στις παραπάνω 8 ερωτήσεις. Η μέθοδος επεξεργασίας ήταν η ανάλυση κύριων παραγόντων εξαγωγή (PCA – principal component analysis) με την περιστροφή των αξόνων την varimax. Ο έλεγχος της σφαιρικότητας του Bartlett ήταν στατιστικά σημαντικός [ χ²(21) = 231 p < 0.001 ] και ο ΚΜΟ δείκτης (Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy) υψηλός (0,753), ενδεικτικοί δείκτες της καταλληλότητας εφαρμογής της μεθόδου.

Η ανάλυση ανέδειξε 2 παράγοντες (γράφημα 16), και οι οποίοι ερμηνεύουν το 64,3% της διακύμανσης των απαντήσεων (πιν. 18,1).

Από τους δυο παράγοντες (με βαρύτητες μεγαλύτερες από 0,45) που υπολογίστηκαν ο πρώτος αναφέρεται σε ενδογενείς παράγοντες, ενώ ο 2^ος σε εξωγενείς (πιν. 18.2)

125

«Διπλωματική Εργασία»

Γράφημα 16 Scree plot της παραγοντικής ανάλυσης: Απειλές Μουσείο Κάρλας

Total Variance Explained Component

Extraction Sums of Squared Loadings Rotation Sums of Squared Loadings Total % of

Variance

Cumulative

% Total % of

Variance

Cumulative

1 3,453 49,332 49,332 2,326 33,226 33,226

2 1,051 15,017 64,349 2,179 31,123 64,349

Extraction Method: Principal Component Analysis.

Πίνακας 18.1 Δείκτες παραγοντικής ανάλυσης Απειλών Μουσείου Κάρλας Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

126

«Διπλωματική Εργασία»

Rotated Component Matrix

Component (παράγοντες) Ενδογενείς Εξωγενείς απροθυμία του κοινού για πολιτιστικά θέματα 0,710

εσωστρέφεια 0,838

άρνηση συνεργασίας με άλλους φορείς 0,901

απρόσμενη αλλαγή του καιρού 0,493

περιορισμένος διαθέσιμος χρόνος των

επισκεπτών/κοινού 0,707

βιομηχανίες αξιοποίησης ελεύθερου χρόνου 0,830

ύπαρξη άλλων πολιτιστικών οργανισμών 0,774

Extraction Method: Principal Component Analysis.

Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization.

Πίνακας 18.2 Βαρύτητες (factor loadings) της παραγοντικής ανάλυσης Μουσείο Κάρλας

Απειλές – Μουσείο Val Sanagra

Ερώτηση 15 Ποιες είναι, κατά τη γνώμη σας, «οι απειλές – threats» που αντιμετωπίζει το

«Εθνογραφικό & Φυσιογραφικό Μουσείο Val Sanagra της λίμνης Como της Ιταλίας»;

15 Μέση

τιμή

Τυπ.

Απόκλιση

Διακύμα νση άλλα μουσεία, άλλες επιλογές στην περιοχή 2,53 0,86 0,74 περιορισμένος ελεύθερος χρόνος των

επισκεπτών/κοινού 3,07 0,94 0,89

απρόσμενη αλλαγή του καιρού 3,13 1,04 1,09

απροθυμία του κοινού για πολιτιστικά θέματα 3,20 1,16 1,34

συγκεκριμένες ημέρες επίσκεψης 3,17 1,15 1,32

Πίνακας 19 Στατιστικοί δείκτες : απειλές(threats) του Μουσείου Val Sanagra Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

127

«Διπλωματική Εργασία»

Παραγοντική ανάλυση

Για τις απειλές η παραγοντική ανάλυση δεν ενδείκνυται λόγω του ότι μετρήθηκαν μόνο με πέντε. Ωστόσο, στις απειλές, σύμφωνα με τις απαντήσεις, το μεγαλύτερο ποσοστό συγκεντρώνει η απροθυμία του κοινού για τα πολιτιστικά θέματα, η δυνατότητα επίσκεψης του Μουσείου συγκεκριμένες ημέρες, η απρόσμενη αλλαγή του καιρού, ο περιορισμένος ελεύθερος χρόνος και τέλος τα άλλα μουσεία και οι άλλες επιλογές αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου.

Γράφημα 17 Απειλές (threats) του Μουσείου Val Sanagra Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

128

«Διπλωματική Εργασία»

8.5.1 SROI Ανάλυση

Σύμφωνα με την ανάλυση SROI που συνεκτιμά τις επενδυτικές δράσεις με το κοινωνικό και περιβαλλοντικό όφελος, το Μουσείο σέβεται το περιβάλλον και αποσκοπεί στην ευαισθητοποίηση του κοινού με τις δράσεις του.

Ερώτηση28) Το «Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού της Κάρλας» συνδέεται άμεσα με το φυσικό περιβάλλον και την τοπική παράδοση. Σύμφωνα με την ανάλυση SROI( Social Return on Investment), το Μουσείο σέβεται το περιβάλλον και αποσκοπεί στην

ευαισθητοποίηση του κοινού με τις δράσεις του.

(28) Μέση

τιμή Τυπ.

Απόκλιση Διακύμαν ση εκδρομές, ποδηλασία γύρω από τη λίμνη 4,18 0.87 0.76 ξενάγηση στη λίμνη και την περιοχή των Καναλίων 4,17 0.92 0.84 εκπαιδευτικά προγράμματα για ενηλίκους και

παιδιά 4,02 0.95 0.90

παρατήρηση και μελέτη της χλωρίδας και πανίδας

της περιοχής 3,99 0.92 0.84

εισηγήσεις ειδικών επιστημόνων για την λίμνη

Κάρλα 3,91 0.84 0.71

εκδηλώσεις και θεατρικά δρώμενα 3,83 0.97 0.95

επισκέψεις κοινού στο Μουσείο 3,80 0.89 0.79

Πίνακας 20 Στατιστικοί δείκτες κοινωνικού και περιβαλλοντικού οφέλους του Μουσείου Κάρλας

Παραγοντική ανάλυση για την Κάρλα

Η παραγοντική ανάλυση για την Κάρλα εφαρμόστηκε στις παραπάνω 7 ερωτήσεις. Η μέθοδος επεξεργασίας ήταν η ανάλυση κύριων παραγόντων εξαγωγή (PCA – principal component analysis) με την περιστροφή των αξόνων την varimax. Ο έλεγχος της σφαιρικότητας του Bartlett ήταν στατιστικά σημαντικός [ χ²(21) = 410 p < 0.001 ] και ο ΚΜΟ δείκτης (Kaiser- Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy) υψηλός (0,885), ενδεικτικοί δείκτες της καταλληλότητας εφαρμογής της μεθόδου.

129

«Διπλωματική Εργασία»

Η ανάλυση ανέδειξε 2 παράγοντες (γράφημα 18) και οι οποίοι ερμηνεύουν το 77,1% της διακύμανσης των απαντήσεων (πιν. 20.1).

Από τους δυο παράγοντες (με βαρύτητες μεγαλύτερες από 0,45) που υπολογίστηκαν ο πρώτος αναφέρεται στην περιβαλλοντική ενημέρωση, ενώ ο 2^ος στην ψυχαγωγία (πιν. 20.2)

Γράφημα 18 Scree plot της παραγοντικής ανάλυσης Μουσείο Κάρλας

Total Variance Explained Component

Extraction Sums of Squared Loadings Rotation Sums of Squared Loadings Total % of

Variance

Cumulative

% Total % of

Variance

Cumulative

1 4,658 66,539 66,539 3,220 45,993 45,993

2 0,742 10,596 77,135 2,180 31,142 77,135

Extraction Method: Principal Component Analysis.

Πίνακας 20.1 Δείκτες παραγοντικής ανάλυσης Μουσείου Κάρλας Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

130

«Διπλωματική Εργασία»

Rotated Component Matrix

Component

Ενημέρωση Ψυχαγωγία

εκδηλώσεις και θεατρικά δρώμενα 0,897

εκδρομές, ποδηλασία γύρω από τη λίμνη 0,767

παρατήρηση και μελέτη της χλωρίδας και

πανίδας της περιοχής 0,874

επισκέψεις κοινού στο Μουσείο 0,820

εισηγήσεις ειδικών επιστημόνων για την λίμνη

Κάρλα 0,799

ξενάγηση στη λίμνη και την περιοχή των Καναλίων 0,764 εκπαιδευτικά προγράμματα για ενηλίκους και

παιδιά 0,581

Extraction Method: Principal Component Analysis.

Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization.

Πίνακας 20.2 Βαρύτητες (factor loadings) της παραγοντικής ανάλυσης Μουσείο Κάρλας

Ερώτηση 16 Το «Εθνογραφικό & Φυσιογραφικό Μουσείο Val Sanagra της λίμνης Como της Ιταλίας» συνδέεται άμεσα με το φυσικό περιβάλλον και την τοπική παράδοση.

16 Μέση

τιμή

Τυπ.

Απόκλιση

Διακύμαν ση επαφή και γνωριμία με το φυσικό περιβάλλον 3,90 0,92 0,85 ανάπτυξη οικολογικής συνείδησης και ευαισθησίας 3,87 0,97 0,95 επαφή και γνωριμία με τους αγροτικούς πολιτισμούς

της περιοχής 3,77 1,04 1,08

διατήρηση του αρχοντικού- κτήριο του 18^ου αιώνα με μοναδική αρχιτεκτονική, νωπογραφίες, διακόσμηση, έπιπλα

3,97 1,03 1,07

αξιοποίηση της θέας της κοιλάδας Val Sanagra από

τα παράθυρα του Μουσείου 3,93 1,08 1,17

διατήρηση αρχειακού και φωτογραφικού υλικού

παλαιού σιδηροδρομικού σταθμού της περιοχής 3,73 1,01 1,03 διάσωση της μουσικής παράδοσης μέσω της

Φιλαρμονικής Εταιρείας Naggio 3,57 1,10 1,22

Πίνακας 21 Στατιστικοί δείκτες κοινωνικού και περιβαλλοντικού οφέλους του Μουσείου Val Sanagra

131

«Διπλωματική Εργασία»

Παραγοντική ανάλυση για το Μουσείο Val Sanagra

Η παραγοντική ανάλυση για την Val Sanagra εφαρμόστηκε στις παραπάνω 7 ερωτήσεις. Η μέθοδος επεξεργασίας ήταν η ανάλυση κύριων παραγόντων εξαγωγή (PCA – principal component analysis) με την περιστροφή των αξόνων την varimax. Ο έλεγχος της σφαιρικότητας του Bartlett ήταν στατιστικά σημαντικός [ χ²(21) = 143 p < 0.001 ] και ο ΚΜΟ δείκτης (Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy) υψηλός (0,830), ενδεικτικοί δείκτες της καταλληλότητας εφαρμογής της μεθόδου.

Η ανάλυση ανέδειξε 2 παράγοντες (γράφημα 19) και οι οποίοι ερμηνεύουν το 80,4% της διακύμανσης των απαντήσεων (πιν. 21.1).

Από τουςς δυο παράγοντες (με βαρύτητες μεγαλύτερες από 0,45) που υπολογίστηκαν ο πρώτος αναφέρεται στην διατήρηση της τοπικής κληρονομιάς ενώ ο 2^ος στο περιβάλλον (πιν. 21.2).

Γράφημα 19 Scree plot της παραγοντικής ανάλυσης Μουσείο Val Sanagra

132

«Διπλωματική Εργασία»

Total Variance Explained Component

Extraction Sums of Squared Loadings Rotation Sums of Squared Loadings Total % of

Variance

Cumulative

% Total % of

Variance

Cumulative

1 4,463 63,761 63,761 4,463 63,761 63,761

2 1,163 16,613 80,374 1,163 16,613 80,374

Extraction Method: Principal Component Analysis.

Πίνακας 21.1 Δείκτες παραγοντικής ανάλυσης του Μουσείου Val Sanagra

Rotated Component Matrix

Component Τοπική

κληρονομιά Περιβάλλον

επαφή και γνωριμία με το φυσικό περιβάλλον 0,883

ανάπτυξη οικολογικής συνείδησης και ευαισθησίας 0,932 επαφή και γνωριμία με της αγροτικούς πολιτισμούς

της περιοχής 0,651

διατήρηση του αρχοντικού- κτήριο του 18^ου αιώνα με μοναδική αρχιτεκτονική, νωπογραφίες,

διακόσμηση, έπιπλα

0,874 αξιοποίηση της θέας της κοιλάδας Val Sanagra από

τα παράθυρα του Μουσείου 0,717

διατήρηση αρχειακού και φωτογραφικού υλικού

παλαιού σιδηροδρομικού σταθμού της περιοχής 0,852 διάσωση της μουσικής παράδοσης μέσω της

Φιλαρμονικής Εταιρείας Naggio 0,842

Extraction Method: Principal Component Analysis.

Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization.

Πίνακας 21.2 Βαρύτητες (factor loadings) της παραγοντικής ανάλυσης : Σύνδεση του Μουσείου Val Sanagra με το Φυσικό Περιβάλλον και την τοπική παράδοση Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

133

«Διπλωματική Εργασία»

Γράφημα 20 Σύνδεση του Μουσείου Val Sanagra με το Φυσικό Περιβάλλον και την τοπική παράδοση

8.5.2 PESTEL Ανάλυση

Ερώτηση 29) Σύμφωνα με την ανάλυση PESTLE , νομίζετε ότι το «Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού της Κάρλας» δέχεται την υποστήριξη:

Μέση τιμή

Τυπ.

Απόκλιση Διακύμανση

του Υπουργείου Πολιτισμού 3,02 0,95 0,90

της Τοπικής Αυτοδιοίκησης 2,80 1,03 1,06

των κρατικών επιχορηγήσεων 2,79 1,00 1,00

μέσω των επενδυτικών προτάσεων 2,76 1,09 1,20

μέσω των αναπτυξιακών νόμων 2,72 1,08 1,17

Πίνακας 22 Απόψεις για την οικονομική υποστήριξη του Μουσείου Λιμναίου Πολιτισμού της Κάρλας

134

«Διπλωματική Εργασία»

Για την οικονομική στήριξη του Μουσείου, οι περισσότεροι υποστηρίζουν ότι το Υπουργείο Πολιτισμού και η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να φροντίσουν για το Μουσείο, επίσης, να δοθούν κρατικές επιχορηγήσεις, να γίνουν επενδυτικές προτάσεις και να ακολουθηθούν αναπτυξιακοί νόμοι.

Γράφημα 21 Φορείς υποστήριξης του Μουσείου Κάρλας Πηγή: Ιδία επεξεργασία αυτών

135

«Διπλωματική Εργασία»

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

^ο

ΜΟΝΤΕΛΟ ΣΥΓΚΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΜΟΥΣΕΙΩΝ

Τα τοπικά μουσεία αναδεικνύουν τις φυσικές ομορφιές, «φιλοξενούν» την χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής, διασώσουν την τοπική παράδοση, διαμορφώνουν την πολιτιστική ταυτότητα των κατοίκων, καλλιεργούν την οικολογική συνείδηση και την ευαισθητοποίηση των πολιτών. (Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας και Εθνογραφικό & Φυσιογραφικό Μουσείο Val Sanagra, στατιστικά στοιχεία)

Η πολιτιστική ανάπτυξη της περιφέρειας συνδέεται και με την οικονομική ευημερία. Προωθεί την δημοκρατία, παρέχει ευκαιρίες πολιτιστικής παιδείας και απασχόλησης στους ανθρώπους της περιφέρειας, δημιουργεί αναπτυξιακά έργα, ενισχύει την τοπική οικονομία και βελτιώνει τον τρόπο ζωής των ανθρώπων της περιφέρειας.

Η πολιτιστική και πνευματική πρόοδος των ανθρώπων πρέπει να συμπορεύεται με την οικονομική άνθηση, την επιστημονική και την τεχνολογική έκρηξη. Τα μουσεία είναι σχολεία, χώροι μάθησης, προάγουν τη γνώση, την παιδεία και την ορθολογική ψυχαγωγία. αξιοποιούν την τεχνολογία, έχουν, όμως, άμεση ανάγκη της οικονομικής αρωγής και της στήριξης των χορηγών με κοινωνική ευθύνη, πολιτιστική συνείδηση και ταυτότητα(στατιστικά στοιχεία).

Απαραίτητη προϋπόθεση για την κατάκτηση της γνώσης και της πολιτιστικής παιδείας είναι η ενεργητική συμμετοχή και η συνειδητή προσπάθεια των επισκεπτών/κοινού του μουσείου.(βλ.σελ58).Η επικοινωνιακή πολιτική του μουσείου χαρακτηρίζεται από εξωστρέφεια, σεβασμό στους άλλους και διάχυση του μηνύματος.

136

«Διπλωματική Εργασία»

Σχήμα 10 Το Μοντέλο ανάπτυξης των Τοπικών Μουσείων Ιδία επεξεργασία

Το Μοντέλο ανάπτυξης των Τοπικών Μουσείων βασίζεται σε ερωτήσεις που διατυπώθηκαν και στα δύο ερωτηματολόγια, απευθύνθηκαν στους επισκέπτες/ή στους δυνητικά επισκέπτες και αποτέλεσαν αντικείμενο μελέτης της εργασίας(σχήμ.10).

ΤΟΠΙΚΑ ΜΟΥΣΕΙΑ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΥΗΜΕΡΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ (4, 9,11,13)

1,18 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ (SWOT,SROI &

PESTLE) (24,25,26,27,28,29)

12,13,14,15,16 ΕΠΙΣΚΕΠΤΗΣ

ΣΥΝΕΙΔΗΤΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΓΝΩΣΗ &

ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΨΥΓΑΓΩΓΙΑ

(6,7,35)

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΜΗΝΥΜΑ ΜΟΥΣΕΙΟΥ (21,31,33,34,36)

9,17

ΕΙΚΟΝΑ ΦΥΣΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ &

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ (1,3,9,11)

1,16

ΧΟΡΗΓΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

ΣΤΗΡΙΞΗ (17,19)

2,3,5

137

«Διπλωματική Εργασία»

9.1 Επικοινωνιακή πολιτική

Τα μουσεία αποτελούν κοιτίδες πολιτισμού, πολύτιμοι χώροι καταγραφής και φύλαξης της ιστορίας, της παράδοσης, του τρόπου ζωής και δράσης των ανθρώπων άλλων εποχών, της μνήμης του ανθρώπου. Είναι σημαντικό οι άνθρωποι να γνωρίζουν το παρελθόν τους, για να προγραμματίζουν και να βιώνουν καλύτερα το μέλλον τους, αφού το παρελθόν είναι δάσκαλος που συμβουλεύει και προφυλάσσει από τους κινδύνους.

Τα μουσεία είναι σχολεία μετάδοσης των γνώσεων, μόνο που επιτάσσουν την ενεργητική συμμετοχή των επισκεπτών. Μέσα από τα βιώματά τους, προσεγγίζουν οι άνθρωποι τις καινούργιες παραστάσεις, μέσα από την εμπειρία τους κατανοούν αυτό που αντικρίζουν για πρώτη φορά και προσλαμβάνουν την καινούργια γνώση μέσα από την βιωματική σύν δεση εικόνων και την ορθολογική ψυχαγωγία.

Γι’ αυτό τα μουσεία καλούνται να βρουν ευφάνταστους τρόπους προσέλκυσης των ανθρώπων, για να τους απομακρύνουν από τις σειρήνες της τεχνολογίας και της εύκολης διασκέδασης.

Ανανεώνουν με ενδιαφέρουσες συλλογές τα εκθέματα, που παρουσιάζουν ένα αφήγημα, διοργανώνουν εκδηλώσεις και δραστηριότητες γνωριμίας με το παρελθόν, αξιοποιούν τα σύγχρονα τεχνολογικά επιτεύγματα για άρτια αποτελέσματα. Σχεδιάζουν εκπαιδευτικά προγράμματα για όλες τις ηλικίες, για να κατακτήσουν και να εμπεδώσουν τη γνώση μέσω της βιωματικής προσέγγισης.

Τα τοπικά μουσεία, ιδιαίτερα, αποδεικνύοντας την εξωστρέφεια, είναι συνετό να επιδιώκουν συνεργασίες με άλλους πολιτιστικούς φορείς τόσο για την αξιοποίηση του λιγοστού, περιζήτητου, όμως, ελεύθερου χρόνου όσο και της μετάδοσης αρχών και ιδανικών, όπως της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του σεβασμού και της αλληλεγγύης, διδάγματα απορρέοντα από τη ζωή των ανθρώπων στο παρελθόν.

9.2 Οφέλη και Οικονομική ανάπτυξη

Αναμφίβολα, για την βιωσιμότητα των πολιτιστικών οργανισμών χρειάζεται η οικονομική ενίσχυση. Μόνο με οικονομικούς πόρους και την ανθρώπινη προσπάθεια, θα πραγματωθούν

138

«Διπλωματική Εργασία»

τα σχέδια των μουσείων. Το μουσείο αποτελεί πολιτιστικός οργανισμός που συμβάλλει στην πολιτιστική και την οικονομική άνθηση του τόπου, αλλά και της ευρύτερης περιοχ ής, καθώς με την επωνυμία του εξασφαλίζει αναγνωρισιμότητα και κύρος, προσελκύει πλήθος τουριστών και αυξάνει τα έσοδα της τοπικής κοινωνίας. Με την αρωγή των χορηγών, οι πολιτιστικές μονάδες θα ορθοποδήσουν και, αν και δεν πρόκειται για επιχειρηματικές δρ άσεις, θα υιοθετήσουν στρατηγικές που ταιριάζουν σε υγιείς και κερδοφόρες επιχειρήσεις. Με ένα στρατηγικό πλάνο, θα καταστρώσουν πολιτιστικά σχέδια, αποβλέποντας στην προώθηση του πολιτισμού, επιλέγοντας χορηγούς σεβόμενους τις αρχές δημόσιου συμφέροντος και γενικής προόδου.

Επιβεβλημένη συνθήκη είναι η εταιρική και κοινωνική ευθύνη των χορηγών που υποχρεούνται να προτάξουν όχι τα εμπορικά και οικονομικά κέρδη, αλλά την αγάπη τους για τον πολιτισμό, τον άνθρωπο και το κοινωνικό περιβάλλον. Έτσι, τα ανταποδοτικά οφέλη δεν υπολογίζονται με κέρδη, αλλά με κοινωνικές αξίες, όχι με υλικά αλλά με πνευματικά αγαθά. Τέτοια αγαθά ανυπολόγιστου κόστους είναι η διάσωση της τοπικής παράδοσης και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

9.3 Καλές πρακτικές

Και τα δύο συμμετέχοντα στην έρευνα Μουσεία έχουν να παρουσιάσουν καλές πρακτικές.

Αξιοποιούν, κατά το δυνατόν, όσα μέσα κρίνονται πρόσφορα. Εντάσσουν την σύγχρονη τεχνολογία στην υπηρεσία του κοινού είτε σε σχέση με τον χώρο του Μουσείου(οθόνες παρουσίασης αρχειακού υλικού, διοράματα) είτε σχετικά με την ιστοσελίδα και τον τομέα της πληροφόρησης. Επιλέγουν να παρουσιάσουν αφιερώματα της τοπικής παράδοσης και της πολιτιστικής κληρονομιάς στον τύπο και τα ηλεκτρονικά μέσα⁴³. Φιλοξενούν στον χώρο τους

43https://www.ertnews.gr/eidiseis/mono-sto-ertgr/to-ert-gr-paroysia zei-to-moyseio-limnaioy-politismoy- ka rla s/?fbclid=IwAR3uksV2BaP0iu_I3YP_PzTK_0RVLq00rs0XUw5pDB6cYiu8e3cXmSiDjBU , https://e- thessa lia.gr/paradosiakoi-organopaiktes-mnimes-empeiries-kai-eikones-parelthontos-kai-parontos/ ,

139

«Διπλωματική Εργασία»

διάφορες εκδηλώσεις(παρουσίαση βιβλίων, θεατρικά δρώμενα κ.α.). Επίσης, επιζητούν τη συνεργασία με άλλους πολιτιστικούς φορείς, όπως πανεπιστημιακά ιδρύματα, Συλλόγους(Σύλλογος Ιστορίας, Φύσης & Ζωής), εντάσσονται σε Δίκτυα Μουσείων και συντονίζουν τη δράση τους, διεκδικώντας τον ελεύθερο χρόνο των επισκεπτών. Οργανώνονται εξορμήσεις στην Φύση και τα μονοπάτια γύρω από τη λίμνη, αθλητικά γεγονότα(ποδηλατοδρομία, πεζοπορία), απευθύνουν πρόσκληση σε ειδικούς επιστήμονες να μιλήσουν για τη μόλυνση των υδάτων και την απειλή του φυσικού περιβάλλοντος εξαιτίας της υπέρμετρης δραστηριότητας του ανθρώπου. Και τα δύο Μουσεία διαφυλάσσουν αρχειακό υλικό και αντικείμενα παλαιότερων πολιτισμών(των ψαράδων της λίμνης Κάρλας και των παρόχθιων χωριών, των αγροτικών πληθυσμών που διαβιούσαν στα χωριουδάκια γύρω από τη λίμνη Como) και τα δύο Μουσεία έχουν να αναδείξουν μια τοπική παράδοση και έναν πολιτισμό ξεχασμένο από τα χρόνια. Και τα δύο Μουσεία διαθέτουν μια πλούσια συλλογή από αρχειακό υλικό για την μουσική παράδοση του τόπου(διάσωση της μουσικής παράδοσης μέσω της Φιλαρμονικής Εταιρείας Naggio, διαφύλαξη της παραδοσιακής μουσικής των λιμναίων χωριών) και φωτογραφίες από πανηγυρικές εκδηλώσεις και γλέντια των κατοίκων της τοπικής κοινωνίας.

Τέλος, ιδιαίτερα το Εθνογραφικό και Φυσιογραφικό Μουσείο της Val Sanagra «επενδύει» στο Δίκτυο μουσείων, αφού συντονίζει τις κινήσεις του μέσω της τουριστικής κίνησης της περιοχής της Λομβαρδίας. Γι’ αυτό τον λόγο, χρηματοδοτείται από μια πλειάδα χορηγών που δραστηριοποιούνται στον ίδιο γεωγραφικό χώρο, ενδιαφέρονται για την τοπική κοινωνία και την οικονομική ευημερία της περιοχής.

https://www.skaitv.gr/episode/psuchagogia/suntages-psuchis/2021-04-18-

17?fbclid=IwAR1A9G5BkJRX8cK6VowfUPWzUUZNCkvX3rUCgQJHFtpTckGcORLoK7B-STc Αφιερώματα στην Κάρλα

140

«Διπλωματική Εργασία»

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Τα τοπικά μουσεία συνδέονται στενά με τις ομορφιές και το φυσικό κάλλος της περιοχής.

Αποκαλύπτουν , όμως, και την τοπική ιστορία και παράδοση των ανθρώπων που ενδημούσαν εκεί σε παλαιότερες εποχές. Ανασύρουν ξεχασμένες πολιτιστικές συνήθειες, ασχολίες, συμπεριφορές και χαρακτηριστικά ενός έθνους ή μιας ομάδας που η σύγχρονη πραγματικότητα την έχει ξεπεράσει και την έχει προσδιορίσει ότι ανήκει πλέον στο παρελθόν.

Το Μουσείο της Κάρλας αποτέλεσε μια πραγματικότητα, μια «δομή ενός πολιτισμού» που σταμάτησε απότομα και βίαια, όταν το 1962 πάρθηκε η απόφαση της αποξήρανσης της λίμνης.

Αυτή η πραγματικότητα συνοδευόταν από έναν τρόπο ζωής γύρω από τη λίμνη και το νερό της που χάριζε στους ανθρώπους πολλά αγαθά. Οι πολιτιστικές δομές παρουσιάζουν μια συνέχεια που ακουμπά στο σήμερα, αφού τμήμα της συνεχίζει να υπάρχει και σήμερα προσαρμοσμένο, όμως, σε «άλλη πραγματικότητα» με άλλο αξιακό σύστημα(Braudel,2017, σελ. 79-91).

Τα τοπικά μουσεία, μνήμες του παρελθόντος, διαπλάθουν προσωπικότητες με αξίες και αρχές της παράδοσης, αφυπνίζουν και ενεργοποιούν τους ανθρώπους μπροστά στον κίνδυνο της απώλειας της τοπικής ταυτότητας και της εξαφάνισης ενός παραδοσιακού τρόπου ζωής και σκέψης. Συμβάλλουν στην ενότητα, στην κοινωνική συνοχή και ενδυναμώνουν το «αίσθημα του ανήκειν» σε μια κοινωνική οντότητα με δεσμούς φιλίας και αλληλεγγύης μεταξύ των ανθρώπων.

Η οικονομική στήριξη είναι αδήριτη ανάγκη, ιδιαίτερα, στους χαλεπούς καιρούς της κρίσης της οικονομίας, των αξιών και της πανδημίας. Επειδή τα κρατικά κονδύλια και οι επιχορηγήσεις από την εκάστοτε κυβέρνηση έχουν πλέον εκλείψει, οι πολιτιστικοί οργανισμοί αναζητούν την οικονομική υποστήριξη στους χορηγούς που πρέπει να αποδείξουν ότι διαθέτουν παιδεία και πολιτιστικό έρωτα, αγάπη και αφοσίωση στον άνθρωπο και την κοινωνία. Τα οφέλη έχουν αμφίδρομη πορεία, δεν κατευθύνονται προς το ιδιωτικό κέρδος, αλλά θεραπεύουν το γενικό συμφέρον.

141

«Διπλωματική Εργασία»

Μέσω των τοπικών μουσείων έχουμε ανάγλυφη την εικόνα της φύσης και την καταγραφή της φυσικής ιστορίας. Επίσης, έχουμε το χρέος να αφήσουμε κληροδότημα στις μέλλουσες γενιές ζωντανή τη φύση και όχι σαν μια απεικόνιση μιας «νεκράς φύσης».

Ο άνθρωπος αποτελεί ενεργό μέρος ενός οικοσυστήματος από το οποίο εξαρτάται η ισορροπία του, η γαλήνη και η ευτυχία, το αίσθημα πληρότητας και ελευθερίας. Κάθε κλυδωνισμός της οικολογικής τάξης και αρμονίας οδηγεί στην αυτοκαταστροφή του ανθρώπου, έχει ολέθρια αποτελέσματα για τη ζωή ολόκληρου του πλανήτη, της πανίδας και της χλωρίδας.

Άρα, ο άνθρωπος είναι συνετό να αφυπνισθεί, να ευαισθητοποιηθεί και να αντιδράσει απέναντι σε ό,τι καταστρατηγεί τα δικαιώματά του προς την ελευθερία, τις κοινωνικές αρετές, την παράδοση και τον πολιτισμό. Μαζί με την οικολογική συνείδηση, ήρθε η ώρα να αποκτήσει πολιτιστική ταυτότητα και αξίες, όπως η ανθρωπιά και η αλληλεγγύη, που στην σύγχρονη τεχνολογική εποχή θεωρούνται απηρχαιωμένες, είναι, όμως, τόσο καθοριστικές για την ύπαρξη και την πορεία του πλανήτη και της ανθρωπότητας.

142

«Διπλωματική Εργασία»

«Δηλώνω ρητά ότι, σύμφωνα με το άρθρο 8 του Ν. 1599/1986, η παρούσα εργασία αποτελεί αποκλειστικά προϊόν προσωπικής εργασίας και δεν προσβάλλει κάθε μορφής δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας, προσωπικότητας και προσωπικών δεδομένων τρίτων, δεν περιέχει έργα/εισφορές τρίτων για τα οποία απαιτείται άδεια των δημιουργών/ δικαιούχων και δεν είναι προϊόν μερικής ή ολικής αντιγραφής, οι πηγές δε που χρησιμοποιήθηκαν περιορίζονται στις βιβλιογραφικές αναφορές και μόνον και πληρούν τους κανόνες της επιστημονικής παράθεσης».

143

«Διπλωματική Εργασία»

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

Ελληνόγλωσσες

Αθανασοπούλου, Α.,Γλύτση, Ε. ,Χαμπούρη- Ιωαννίδου,Αικ. (2002)Οι Διαστάσεις των Πολιτιστικών Φαινομένων. Πολιτιστικό Πλαίσιο Τόμος Β΄, Πάτρα: ΕΑΠ

Babbie,E.(2011),Εισαγωγή στην Κοινωνική Έρευνα, Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική

Βέντζα, Μ(2018) Η συμβολή του branding στα μουσεία και στην ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού: Η περίπτωση τριών μουσείων στον Βόλο, Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης & Τμήμα Οικονομικών Επιστημών

Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Τουρισμού και Πολιτισμού» Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Βινιεράτου, Μ., Γεωργίου, Α., Γλύτση, Ε, Κιούκας, Α., Κοσκίνα, Αικ., Μπουσουλέγκα, Χ., Οικονόμου, Μ., Σκούρα, Β., Ταξοπούλου, Ι., Χαμπούρη-Ιωαννίδου, Αικ., (2003),

Πολιτιστική Διαχείριση, Πάτρα: ΕΑΠ.

Black, G (2009), Το Ελκυστικό Μουσείο Μουσεία και Επισκέπτες, Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς

Braudel, F., (2017) Γραμματική των Πολιτισμών, Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης

Γκαντζιάς, Γ.(2005), Πολιτιστική πολιτική και ρύθμιση στην «Ψηφιακή Βιομηχανία των Επικοινωνιών»(Info-Communication Industry) Στο Βερνίκος, Ν., Δασκαλοπούλου, Σ., Μπαντιμαρούδης, Φ., Μπουμπάρης, Ν., Παπαγεωργίου, Δ. Πολιτιστικές Βιομηχανίες, Κριτική ΑΕ

Γκαντζιάς Κ. Γεώργιος, (2010). Πολιτιστική Πολιτική, Χορηγία & Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, Αθήνα, Παπασωτηρίου.

144

«Διπλωματική Εργασία»

Γκαντζιάς, Γ.& Καμάρας, Δ.(2000)Ψηφιακή Επικοινωνία Νέα Μέσα και η Ελληνική Κοινωνία των Πληροφοριών: Σύγκλιση, Ηλεκτρονικό Εμπόριο και Διαδικτυακές Πύλες, Εκδόσεις: All Media Μέσα Επικοινωνίας

Γκαντζιάς, Γ. & Κορρές, Γ.(2011) Πολιτιστική Οικονομία και Χορηγίες: Οικονομική Διαχείριση και Ανάπτυξη Πολιτισμικών Μονάδων, Πάτρα: ΕΑΠ

Γλύτση,Ε & Κορρές, Γ, (2002)Οικονομία του Πολιτισμού Πόροι Τόμος Β΄, Πάτρα: ΕΑΠ

Cuche, D., (2001) Η έννοια της κουλτούρας στις κοινωνικές επιστήμες, Αθήνα

Δάλλας, Κ., Αθανασοπούλου,Α., Μακρή,Α., Χαμπούρη- Ιωαννίδου, Αικ.,(2003)Πολιτιστική Επικοινωνία Μέσα Επικοινωνίας Τόμος Β΄, Πάτρα: ΕΑΠ

Δωρίς, Μ.(1981), Πολιτισμός και κοινωνική εξέλιξη, Αθήνα: Γνώση

Falk, J H, Dierking, L D & Adams, M(2012) Ζώντας σε μια κοινωνία της μάθησης: Μουσεία και Αυτόβουλη Μάθηση. Στο Macdonald, S., (επιμ), Μουσείο και Μουσειακές σπουδές Ένας Πλήρης Οδηγός, Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς

145

«Διπλωματική Εργασία»

Frey, B., S & Meier, S. (2012), Πολιτισμικά Οικονομικά. Στο Macdonald, S., (επιμέλ), Μουσείο και Μουσειακές σπουδές Ένας Πλήρης Οδηγός, Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς

Ζούνης, Π. (2008). Στρατηγικές στο τοπίο των πολιτιστικών οργανισμών στην κοινωνία των πληροφοριών και της γνώσης. Στο Γκαντζιάς Γ. (επίμ.), Πολιτιστική Διαχείριση και Πολιτική στην Εποχή της Κοινωνίας των Πληροφοριών και της Γνώσης (Εναλλακτικό Διδακτικό Υλικό, ΔΠΜ51), Πάτρα: ΕΑΠ

Ίσαρη, Φ. & Πουρκός, Μ,(2015)Ποιοτική Μεθοδολογία Έρευνας Εφαρμογές στην Ψυχολογία και στην Εκπαίδευση Ελληνικά, Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα www.Kallipos.gr

Ιωαννίδης Γ. (2013), Ενδογενής τοπική πολιτιστική ανάπτυξη σε περιβάλλον κρίσης: Ο πολιτισμός ως παράγοντας κοινωνικής συνοχής. Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο :

http://grsa.prd.uth.gr/conf2013/47_ioannidis_ersagr13.pdf (τελευταία ανάκτηση: 2/4/2021)

Καβούνη, Μ(2016)Διαχείριση και επικοινωνία διεθνών ορχηστρικών οργανισμών σε περίοδο κρίσης. Η περίπτωση της Ευρωπαϊκής City of Birmingham Orchestra και της Αμερικανικής Tacoma Symphony Orchestra,Μεταπτυχιακό πρόγραμμα Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων, Πάτρα: Ε.Α.Π.

Κάτος, Α., (1986), Στατιστική, εκδ. Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη

Καστόρας, Σ.(2002)Πολιτιστική Επικοινωνία Αρχές και Μέθοδοι Επικοινωνίας.( Τόμος Α΄) Πάτρα: ΕΑΠ

146

«Διπλωματική Εργασία»

Κοβάνη, Ε.(2002)Λιμνών αποξηράνσεις:μελέτη αειφορίας και πολιτιστικής ιστορίας , Αθήνα, Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών

Κόνσολα, Ν. (2006). Πολιτιστική Ανάπτυξη και Πολιτική. Αθήνα. Εκδόσεις: Παπαζήση

Λάββας, Γ.Π.(2010),Ζητήματα Πολιτιστικής Διαχείρισης, Εκδοτικός Οίκος: Μέλισσα

Lord G.D. (2008) Μοντέλα αστικής συλλογικότητας και οι επιπτώσεις τους στην μουσειακή διοίκηση και ηγεσία, Τετράδια Μουσειολογίας 5, σελ.4–9,Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο

Μελισσουργού, Β(2020) Ανάλυση μηνύματος και κατασκευή αναγνωρίσιμης επωνυμίας (branding)(Αδημοσίευτη Μεταπτυχιακή Εργασία)Πάτρα: Ε.Α.Π.

Μελισσουργού, Β (2020) Πιλοτική έρευνα για την ευαισθητοποίηση του κοινού(Αδημοσίευτη Μεταπτυχιακή Εργασία)Πάτρα: Ε.Α.Π.

Μπαμπινιώτης Γ. (2002). Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Κέντρο Λεξικολογίας Ε.Π.Ε.Αθήνα

Μπαντιμαρούδης, Φ.(2011)Πολιτιστική επικοινωνία Οργανισμοί, θεωρίες, μέσα. Εκδόσεις:

Κριτική

Μπιτσάνη Π. Ευγενία,(2004). Πολιτισμική Διαχείριση και Περιφερειακή Ανάπτυξη, Αθήνα:

ΔΙΟΝΙΚΟΣ

147

«Διπλωματική Εργασία»

Μπούνια, Α.(2005) Τα μουσεία ως πολιτιστικές βιομηχανίες: Θέματα και προβληματισμοί- Μια προκαταρκτική συζήτηση. Στο Βερνίκος Ν., Μπουμπάρης Ν. & Παπαγεωργίου Δ.

(επιμ) Πολιτιστικές Βιομηχανίες Διαδικασίες, Υπηρεσίες, Άρθρα, Αθήνα: Κριτική ΑΕ

Μπούνια, Α.(2015) Έρευνα Επισκεπτών και Αξιολόγηση: Η «Φωνή» του Κοινού Κεφ.7.

Στο Νικονάνου, Ν(επιμ) Μουσειακή μάθηση και εμπειρία στον 21^ο αιώνα Ελληνικά, Ακαδημαϊκά Συγγράμματα και Βοηθήματα

Μπουραντάς, Δ.(2001),Μάνατζμεντ. Θεωρητικό Υπόβαθρο. Σύγχρονες Πρακτικές, Αθήνα:

Μπένου

Negri, M (2009) Εγχειρίδιο Μουσειολογίας για τα Μουσεία Επιχείρησης Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς

Νάκου, Ειρ.(2001), Μουσεία: Εμείς , τα πράγματα και ο πολιτισμός, Αθήνα: νήσος Νικονάνου, Ν.(2015) ΜΟΥΣΕΙΑΚΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΣΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ, Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα

Οικονόμου, Μ.(2003)Μουσείο: Αποθήκη ή ζωντανός οργανισμός, Αθήνα: Κριτική

Παπαδάκης Β., 2012, Στρατηγική των Επιχειρήσεων: Ελληνική και Διεθνής εμπειρία, τόμος Α΄:Θεωρία, Αθήνα: Ε. Μπένου.

Παπαδόγγονα, Χ. (2013) Οι Προσδιοριστικοί Παράγοντες του Ανταγωνιστικού Πλεονεκτήματος στη Σύγχρονη Επιχείρηση: Η διάσταση της Δέσμευσης, της Συμμετοχής και του Ομαδικού πνεύματος των εργαζομένων, Ευρωπαϊκό

Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα στη Διοίκηση Επιχειρήσεων- Ολική Ποιότητα(MBA- TQM),Πανεπιστήμιο Πειραιώς

148

«Διπλωματική Εργασία»

Peαrce, S. (2002) Μουσεία, Αντικείμενα και Συλλογές, επιμ.Γυιόκα Λ., Θεσσαλονίκη: Βάνιας

Πούλιος, Ι. (2015). Διαχείριση Υλικής Πολιτισμικής Κληρονομιάς, Τοπική Κοινωνία και Βιώσιμη Ανάπτυξη στο: Ι. Πούλιος και άλλοι, Πολιτισμική Διαχείριση, Τοπική Κοινωνία και Βιώσιμη Ανάπτυξη. Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα.

https://www.researchgate.net/publication/341312099_Politismike_tautoteta_topike_koinonia _kai_biosime_anaptyxe (τελευταία ανάκτηση: 3/4/2021)

Σηφάκη Ε., Σηφάκης Γ. (2007). Πολιτιστικό μάρκετινγκ και νέες τεχνολογίες στην υπηρεσία των πολιτιστικών οργανισμών . Πρακτικά του Πανελλήνιου Συνεδρίου Νέες Τεχνολογίες και Μάρκετινγκ (σελ. 262-266). Ιεράπετρα: Τμήμα Εμπορίας και διαφήμισης του ΤΕΙ Κρήτης Σιάρδος Κ., Γ., (1999), Μέθοδοι πολυμεταβλητής στατιστικής ανάλυσης, 1^ο μέρος, εκδόσεις Ζήτη-Θεσσαλονίκη, (53– 98)

Σκαλτσά, Μ.,(1999)Για την Μουσειολογία και τον Πολιτισμό, Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Εντευκτηρίου

ΤΕΔΚΝΑ, Πολιτισμός και Τοπική Αυτοδιοίκηση. Ύδρα,14-15 Μαΐου 1993, Πρακτικά και Συμπεράσματα του Συνεδρίου : Πολιτισμός και Τοπική Αυτοδιοίκηση, Αθήνα, 1993 σελ.28- 29

Τετράδια Πολιτισμού, (2007)Τεύχος 1^ο,Υπουργείο Πολιτισμού

149

«Διπλωματική Εργασία»

Τετράδια Μουσειολογίας (2008)Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο

Τσιώλης, Γ.(2013) Η σχέση ποιοτικής και ποσοτικής προσέγγισης στην κοινωνική έρευνα:

από τη θέση περί 'ριζικής ασυμβατότητας' στο συνδυασμό ή τη συμπληρωματικότητα των προσεγγίσεων. Στο Μ. Πουρκός (Επιμ.) Δυνατότητες και όρια της μείξης των μεθοδολογιών στην κοινωνική και εκπαιδευτική έρευνα. Ίων. 2013. Σελ. 271-292

Τσιώλης, Γ. (2018) Θεματική ανάλυση ποιοτικών δεδομένων. Στο Γ. Ζαϊμάκης (επιμ.), Ερευνητικές διαδρομές στις Κοινωνικές Επιστήμες. Θεωρητικές – Μεθοδολογικές Συμβολές και Μελέτες Περίπτωσης. Πανεπιστήμιο Κρήτης – Εργαστήριο Κοινωνικής Ανάλυσης και Εφαρμοσμένης Κοινωνικής έρευνας. σελ. 97-125

Τσουρβάκας, Γ.(2012) Μάνατζμεντ Επικοινωνιακών και Πολιτιστικών Οργανισμών Πλαίσιο, Εργαλεία, Στρατηγικές, Θεσσαλονίκη: University Studio Press

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ (1986) «Τοπική Αυτοδιοίκηση – Περιφερειακή Ανάπτυξη – Δημοκρατικός Προγραμματισμός» Νόμος 1622/1986, Αθήνα.

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (2019) «Εγκύκλιος Οδηγιών για την Έγκριση και Χρηματοδότηση του ΠΔΕ 2019 και Προγραμματισμός Δαπανών ΠΔΕ 2020 – 2022» Αθήνα

Φιλιππουπολίτη, Α(2015), Εκπαιδευτικές θεωρίες και μουσειακή μάθηση Κεφάλαιο 2.Στο Νικονάνου, Ν(επιμ) Μουσειακή μάθηση και εμπειρία στον 21^ο αιώνα Ελληνικά, Ακαδημαϊκά Συγγράμματα και Βοηθήματα

150

«Διπλωματική Εργασία»

Φίλιας, Β.,(2000) Κοινωνιολογία του πολιτισμού - Βασικές οροθετήσεις και κατευθύνσεις, τόμος Α', Αθήνα: Παπαζήση

Χουρμουζιάδη, Α. (2015), Η παιδαγωγική του μουσειακού χώρου Κεφάλαιο 8 Στο

Νικονάνου, Ν(επιμ) Μουσειακή μάθηση και εμπειρία στον 21^ο αιώνα Ελληνικά, Ακαδημαϊκά Συγγράμματα και Βοηθήματα

Ψύλλα , M. (1991). Η επικοινωνία σαν κοινωνική διεργασία. Στο Επιστημονική Επετηρίδα Χαροκόπειου Ανωτάτης Σχολής Οικιακής Οικονομίας, σελ. 106-111.

Αθήνα: Χαροκόπειος Ανώτάτη Σχολή Οικιακής Οικονομίας. Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Ψύλλα, M. (2004) Το μήνυμα ως αντικείμενο ερμηνείας και ανάλυσης στο πλαίσιο της επικοινωνιακής πράξης στο Παπαγεωργίου Γ. (επιμ.), Μέθοδοι στην κοινωνιολογική έρευνα Αθήνα: Τυπωθήτω – Γιώργος Δαρδανός

Ξενόγλωσσες

Alexander E., Alexander M.(2008),Museums in Motion :An introduction to the History and the Functions of the Museums, UK: Alta Mira Press

Ames, M. (1994), Cannibal tours, glass boxes and the politics of interpretation στο S.

Pearce(επιμ.) Interpreting Objects and Collections, London, New York: Routledge

151

«Διπλωματική Εργασία»

An G. Y., Sean P., (2013), A Beginner’s Guide to Factor Analysis: Focusing on Exploratory Factor Analysis, doi: 10.20982/tqmp.09.2p079, The quantitative methods for psychology, 9(2), 79-94.

Ballantyne, D(2003) «A relationship-mediated theory of internal marketing» European Journal of Marketing, 37(9):1242-1260

Braun, V & Clarke, V. (2006)Using thematic analysis in psychology, Qualitative Research in Psychology 3(1),σελ.77-101.

Bollo A., (2013), Measuring Museum Impacts, the Learning Museum Network Project , UK

Byrnes,W. 2003,Management and the Arts(3 ^rded.) New York: Focal Press

Denzin, N.K., & Lincoln, Y.S. (2005b). Introduction. The discipline and practice of

qualitative research. In N.K. Denzin & Y.S. Lincoln (Eds.), The Sage handbook of qualitative research (pp. 1-32). London: Sage Publication

Falk, J. H.& Storksdieck, M., 2005 «Using contextual model of learning to understand visitor learning from a science center exhibition», Science Education, 89 pp.744-778 DOI

10.1002/sce.20078

Johann Gottfried von Herder, (1784), Ideen zur Philosophie der Geschichte der Menschheit.

χ.τ.

152

«Διπλωματική Εργασία»

Hein, G. (1998) Learning in the Museum, London: Routledge

Hill, L., O’ Sullivan, G., O’Sullivan, T. and Whitehead, B.(2018), Creative Arts Marketing (Third Edition)London and New York: Routledge

G. Houben, K. Lenie, K. Vanhoof (1999), A knowledge-based SWOT-analysis system as an instrument for strategic planning in small and medium sized enterprises. Decision Support Systems Volume 26, Issue 2, August 1999 (σελ.125–135)

Hoffman N.P., (2000) An Examination of the Sustainable Competitive Advantage Concept:

Past, Present, Future, Academy of Marketing Science Review, Vol.2000 no. 4

http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.200.7948&rep=rep1&type=pdf (Τελευταία ανάκτηση:5/4/2021)

Hooper-Greenhill, E. (2007). Museums and Education. Purpose, Pedagogy, Performance, Routledge: London.

Ivy So & Alina Staskevicius,(2015)Measuring the “impact” in impact investing, Harvard Business School Social Enterprise Initiative in fall 2014

Kelle, U. (2001) Sociological Explanations Between Micro and Macro and the Integration of Qualitative and Quantitative Methods. Forum Qualitative Research, 2(1)

http://www.qualitativeresearch.net/index.php/fqs/article/view/966. Retrieved 9 st Jun.

2021,from the website: http://www.qualitative-research.net/index.php/fqs/article/view/966

153

«Διπλωματική Εργασία»

Kelly, L. 2004. “Evaluation, Research and Communities of Practice: Program Evaluation in Museums”, Archival Science, 4, 45-69

Kisic, V., Tomka, G., (2018) Awareness raising & advocacy: learning kit for heritage civil society organisations. The Hague: Europa Nostra https://www.europanostra.org/wp- content/uploads/2018/02/Learning-Kit-Awareness-Raising-Advocacy-for-Heritage-CSOs.pdf (τελευταία ανάκτηση 15/3/2021)

Koehler, M., & Mishra, P. 2009. “What is Technological Pedagogical Content Knowledge (TPACK)?”, Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, Vol. 9, No. 1, 60- 70

Kolb, D. A. (1984) Experiential Learning: Experience as the Source of Learning and Development, Upper Saddle River, Nj: Prentice Hall

Kotler Neil G., Kotler Philip& Kotler Wendy I. (2008), Museum Marketing and strategy:

Designing Missions Building Audiences Generating Revenue and Resources, Jossey-Bass, United States, 2nd ed

Διαθέσιμο στον σύνδεσμο:

https://books.google.gr/books?hl=el&lr=&id=rJzc_5mdzRoC&oi=fnd&pg=PR7&dq=museu m+marketing&ots=JFV2id_bnH&sig=MN2qauWShU_uKvjagqha0JrurU8&redir_esc=y#v=o nepage&q=museum%20marketing&f=false(τελευταία ανάκτηση 12/3/2021)

Lincoln, Υ. & Guba, Ε. (2000). Paradigmatic Controversies, Contradictions and Emerging Confluences. In N. Denzin & Y. Lincoln (Εds.), Handbook of Qualitative Research (pp.163- 188) (2nd Edition). Thousand Oaks: Sage

154

«Διπλωματική Εργασία»

Lord, G., D. & Lord, B(1997),The manual of Museum management, London: The Stationery Office

Marmol, del T., Feys, B., Probert, C. (2015), PESTLE Analysis, 50Minutes

Mintzberg, H., Quinn J.B.& Ghoshal S., (1999), The Strategy Process (revised European edition) Harlow, Pearson Education, L.t.d., Essex

McNulty, R., Cultural planning: a movement for civic progress Στο: The Cultural Planning Conference (1991),ο.π., σ.σ.98 -102

Perera Rashain,(2017) The PESTLE Analysis, Nerdynaut

Poulios, I. (2011). Renewable energy investments, historic environments and local

communities: Lessons from the Greek experience. Στο V. Hartman, M. Kirac & M. Scalet (Επιμ.), Energy Efficiency and Energy

Reca, A. A. (2006), Issues in Media Product Management, pp. 181-201, in A. Albarran, S.

Chan- Olmsted, and M. Wirth(eds), Handbook of Media Management and Economics, London: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers

155

«Διπλωματική Εργασία»

Reeder N. & Colantonio A., (2013), Measuring Impact and Non-financial Returns in Impact Investing: A Critical Overview of Concepts and Practice, London School of Economics and Political Science, UK.

Tashakkori, A. & Teddlie, C. (2003). Handbook of Mixed Methods in Social and Behavioral Research. Thousand Oaks, CA: Sage

Richards H. (2001), Modeling and Decision Support Tools. Institute for Manufacturing, Department of Engineering, University of Cambridge

Riviere, G.H., (1985), «Ιmages of the ecomuseum», Museum, no. 148, Vol. XXXVII.

Διαθέσιμο στο http://unesdoc.unesco.org/images/0012/001273/127347eo.pdf,

Tyler, E.B., 1913, Primitive Culture χ.τ.

Twitchell, J., (2004), Branded nation: The marketing of megachurch college Inc., and museumworld . New York: Simon & Schuster

Williams, R., (1989) Resources of Hope: Culture, Democracy, Socialism, Verso, London, p.3-18 .)

Διαδικτυακοί τόποι

https://33igt8427g0w69zms33dqm48-wpengine.netdna-ssl.com/wp- content/uploads/2014/06/Social-Return-on-Investment-Brief.pdf

156

«Διπλωματική Εργασία»

Social Return on Investment, An APHSA Innovation Center Issue Brief —May 2013 (τελευταία ανάκτηση 9/3/2021)

https://www.tovima.gr/2017/11/23/opinions/koinotismos-kai-dimokratia/

https://greek_greek.enacademic.com/238460/%CE%A7%CE%AD%CF%81%CE%BD%CF

%84%CE%B5%CF%81%2C_%CE%93%CE%B9%CF%8C%CF%87%CE%B1%CE%BD_

%CE%93%CE%BA%CF%8C%CF%84%CF%86%CF%81%CE%B9%CE%BD%CF%84

https://www.huffingtonpost.gr/2016/10/03/life-culture-tech_n_12307844.html (HuffPost Greece,03/10/2016)

https://www2.hu-berlin.de/transcience/Vol9_No1_20_51.pdf (Mishra, Bibhu: Social Impact Measurement and Investment, Transcience (2018) Vol. 9, Issue )

https://www.e-nomothesia.gr/kat-arxaiotites/n-3525-2007.html Ν.3525/2007 (τελευταία ανάκτηση 25/04/2021)

https://socialvalue.gr/el/methodologia/ti-einai-i-methodos-sroi

Lawlor, K. Blaine & Hornyak, Martin J, (2012) SMART GOALS:

HOW THE APPLICATION OF SMART GOALS CAN CONTRIBUTE TO ACHIEVEMENT OF STUDENT LEARNING OUTCOMES. In Developments in Business Simulation and Experiential Learning, volume 39, 2012Διαθέσιμο στο Διαδίκτυο:

f ile:///C:/Users/u ser/Down loads/90 -Article%2 0Text-1 79 -2-1 0- 2 0 1 4 0 2 08 %20 (1).pd f (τελευταία ανάρ τηση1 3 /3 /20 21 )

157

«Διπλωματική Εργασία»

UNESCO, 1 9 6 9 Cu ltu re p o licy , a p relimin ary stu d y , Paris

h ttp s://u n esd oc.unesco .org/ark:/4 8 223 /pf0 00 007 83 75 (Τελευταία ανάκ τηση 2 0 /3 /2 0 2 1

Council of Europe. (2000). European Landscape Convention, Florence, December 20, 2000.

http://conventions.coe.int/Treaty/en/Treaties/Html/176.htm (Τελευταία ανάκτηση: 4/4/2021)

UNESCO (2003). Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage.

http://unesdoc.unesco.org/images/0013/001325/132540e.pdf

Φ.Ε.Κ. Α 275/22-12-2006. Νόμος υπ’ αριθ. 3521/2006 «Κύρωση της Σύμβασης για την Προστασία της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς», που υπογράφηκε στο Παρίσι 69 στις 3 Νοεμβρίου 2003 Διαθέσιμο στο: http://ayla.culture.gr/wp-

content/uploads/2016/10/ICH_Convention_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%

BD%CE%B9%CE%BA%CE%AC.pdf (τελευταία ανάκτηση 6/3/21)

http://ayla.culture.gr/wp-content/uploads/2019/01/e-book_2017.pdf

Μουσεία, Δημιουργικότητα και Τοπικές Κοινωνίες Με τη Συνεργασία του Ελληνικού Τμήματος του ICOM

https://europa.eu/capacity4dev/culture-and-development---action-and-impact-project/wiki/iii- impact-cultural-sector-eu (Τελευταία ανάκτηση 1/4/2021)

https://www.culture.gov.gr/el/service/SitePages/view.aspx?iID=2636 Πολιτιστική Χορηγία (Τελευταία ανάκτηση 28/04/2021)

https://www.osdel.gr/el/pages/1150-

%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%89%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8 C-

158

«Διπλωματική Εργασία»

%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%

CE%BA%CF%8C-%CE%AD%CF%81%CE%B3%CE%BF/280-

%CE%BA%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8 C%CF%82-%CF%87%CE%BF%CF%81%CE%B7%CE%B3%CE%B9%CF%8E%CE%BD Κανονισμός Χορηγιών (Τελευταία ανάκτηση 28/04/2021)

https://theartnewspaper.gr/epikairotita/ti-einai-ena-moyseio-simera/ Τι είναι το μουσείο σήμερα; Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο τ. 247 των Νέων της Τέχνης (15 Νοεμβρίου 2019) στο The Art Newspaper Greece (τελευταία ανάκτηση 2/5/2021)

http://icom-greece.mini.icom.museum/wp-

content/uploads/sites/38/2018/12/Museology_WEB.pdf Βασικές Έννοιες της Mουσειολογίας, Επιμέλεια André Desvallées και François Mairesse, Armand Colin, 2010, Για την ελληνική γλώσσα ICOM-Ελληνικό Τμήμα, 2014(τελευταία ανάκτηση 2/05/2021)

https://www.culture.gov.gr/DocLib/g_43782.pdf Πρόταση για μια νέα πολιτιστική πολιτική, Μάρτιος 2012, Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού(τελευταία ανάκτηση 4/5/2021) https://en.unesco.org/sdgs/clt The Global Challenge for Government transparency: The Sustainable Development Goals (SDG) 2030 Agenda (τελευταία ανάκτηση 5/5/2021)

https://learningfromexperience.com/themes/kolb-learning-style-inventory-lsi/ Θεωρίες της μάθησης του Kolb, D. A. (τελευταία ανάκτηση 14/5/2021)

Koehler, M., & Mishra, P. 2009. “What is Technological Pedagogical Content Knowledge (TPACK)?”,

https://www.researchgate.net/publication/241616400_What_Is_Technological_Pedagogical_

Content_Knowledge Το πλαίσιο της Τεχνολογικής Παιδαγωγικής Γνώσης (τελευταία ανάκτηση 18/05/21)

159

«Διπλωματική Εργασία»

https://businessrev.gr/2018/12/02/%CF%84%CE%B9-

%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-

%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CE%BB%CF%85%CF%83%CE%B7-pestle/ (ανάλυση PESTLE τελευταία ανάκτηση 29/5/2021)

https://www.mednet.gr/archives/2018-3/pdf/416.pdf Γαλάνης, Π,(2018) Ανάλυση δεδομένων στην ποιοτική έρευνα Θεματική ανάλυση ,ARCHIVES OF HELLENIC MEDICINE 2018, 35(3):416-421 (τελευταία ανάκτηση 5/06/2021)

https://pestleanalysis.com/pestleweb/ (PESTLE Ανάλυση τελευταία ανάκτηση 17/06/2021)

https://www.ertnews.gr/eidiseis/mono-sto-ertgr/to-ert-gr-paroysiazei-to-moyseio-limnaioy- politismoy-

karlas/?fbclid=IwAR3uksV2BaP0iu_I3YP_PzTK_0RVLq00rs0XUw5pDB6cYiu8e3cXmSi DjBU , https://e-thessalia.gr/paradosiakoi-organopaiktes-mnimes-empeiries-kai-eikones- parelthontos-kai-parontos/ ,

https://www.skaitv.gr/episode/psuchagogia/suntages-psuchis/2021-04-18-

17?fbclid=IwAR1A9G5BkJRX8cK6VowfUPWzUUZNCkvX3rUCgQJHFtpTckGcORLoK7 B-STc Αφιερώματα στην Κάρλα

160

«Διπλωματική Εργασία»

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

8.4.1 Αναφορές - Μηνύματα για το Μουσείο Κάρλας

• Αναδεικνύει έναν χώρο ελάχιστα γνωστό και είναι πολύ πρωτότυπο το θέμα του.

• Γνωρίστε και σεβαστείτε την πολιτιστική κληρονομιά της Κάρλας. Διδαχτείτε από αυτή. Ο κάρλιος πολιτισμός είναι η πολιτιστική ταυτότητα της περιοχής και πρέπει να τη διατηρήσουμε.. Ευαισθητοποιηθείτε σε θέματα περιβάλλοντος της λίμνης. Προστατέψτε την χλωρίδα και πανίδα. Όμορφη λίμνη είναι η υγιής λίμνη. Ο άνθρωπος είναι μέλος του οικοσυστήματος κι 0 "δεσπότης "αυτού. Η συνεργασία πολιτών και φορέων φέρνει αποτελέσματα. Ας δώσουμε θέση στον εθελοντισμό στη ζωή μας. Τα οφέλη για μας είναι πολλά και πολλαπλά.

• Γνώση του οικοσυστήματος και της παράδοσης.

• Διάσωση της τοπικής παράδοσης & της πολιτιστικής κληρονομιάς

• Διατήρηση του φυσικού πλούτου μέσω του πολιτισμού

• Είμαστε το Περιβάλλον

• Επαφή με τη φύση

• Επαφή με τη φύση και την παράδοση

• Ευαισθητοποίηση σε θέματα περιβάλλοντος, πολιτιστικής ταυτότητας, παράδοσης, επικοινωνίας με άλλες παραδόσεις.

• Η διάσωση του λιμναίου πολιτισμού της Κάρλας, η ανάδειξη των χρηστικών αντικειμένων και της ζωής, της τότε καθημερινότητας, γύρω από τη λίμνη.

• Η προστασία ενός φυσικού οικοσυστήματος είναι πολύ σημαντική για τη βιωσιμότητα της ευρύτερης περιοχής

• Θεωρώ πως είναι ο σεβασμός σε όλα όσα μας περιβάλλουν και η υγιής συμβίωση και με άλλα είδη πέρα από το ανθρώπινο, εφόσον δεν είμαστε οι μόνοι κάτοικοι αυτού του πλανήτη.

• Μαθαίνω την παράδοση, την ιστορία, και πληροφορίες που αφορούν τον τρόπο ζωής των προγόνων μας.

• Μνήμη παράδοσης

161

«Διπλωματική Εργασία»

• Να αντιμετωπίζουμε τον άνθρωπο ως ένα μέρος του οικοσυστήματος, που οφείλει να σέβεται και να διαφυλάσσει τα υπόλοιπα μέρη, με τα οποία βρίσκεται σε αλληλεξάρτηση.

• Ο σεβασμός στην Φύση με την έννοια ότι ό, τι είναι στην φυσική του - αρχική του μορφή μας ανταποδίδει πολλαπλάσια την φροντίδα που του παρέχουμε. Η Φύση είναι σοφή.

• Ο τρόπος ζωής των κατοίκων γύρω από τη λίμνη τα παλιά χρόνια, διδάσκει ότι δεν έπρεπε να γίνει αποξήρανση και πως τώρα που αποκαταστάθηκε έστω μερικώς τα πράγματα είναι καλύτερα και για το περιβάλλον και για τους κατοίκους.

• Προσφέρει μια διαφορετικού είδους εμπειρία. Είναι ένα διαφορετικό μουσείο, που δεν συναντάμε εύκολα σε πόλεις.

• Πως σαν μέρος του φυσικού περιβάλλοντος πρέπει να το προστατεύουμε.

• Σεβασμός στη φύση!!

• Σου γνωρίζει πολιτισμό, ιστορία και παραδόσεις. Σου δίνει ερεθίσματα να σκεφτείς τις συνέπειες της ανθρώπινης δράσης στο περιβάλλον

• Συμβολή στην διατήρηση πολιτιστικής ταυτότητας & κληρονομιάς. Ανάδειξη του πολιτιστικού στοιχείου του της τοπικής κοινωνίας. Συμβολή στην ανάπτυξη του πολιτισμού, δυνατότητα για διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων από εκπολιτιστικούς συλλόγους/τοπικούς φορείς για την προβολή του πολιτιστικών δρώμενων στην ευρύτερη επαρχία, αύξηση του τουρισμού & των επισκεπτών

• Σύνδεση παρελθόν με το σήμερα, αλλαγή χρήσης της λίμνης ,βιοποικιλότητα

• Την έννοια της αλυσίδας Άνθρωπος -περιβάλλον - πολιτισμός - καθʼ όλη την ροή των χρόνων (παρελθόν - παρόν και μέλλον)

• Το μήνυμα που απευθύνει το συγκεκριμένο μουσείο είναι η ανάγκη διατήρησης της τοπικής παράδοσης ως στοιχείο πολιτισμού με αποτέλεσμα τη διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς και τη σφυρηλάτηση της πολιτιστικής ταυτότητας. Επίσης, ένα τέτοιο μουσείο ενθαρρύνει την ανάπτυξη περιβαλλοντικής συνείδησης.

• Το ότι οφείλουμε να προστατέψουμε το φυσικό περιβάλλον που θα δώσουμε στους επόμενους, διότι πολλά είδη της είτε της χλωρίδας είτε της πανίδας κινδυνεύουν εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας να εξαφανιστούν ή έχουν ήδη εξαφανιστεί.

162

«Διπλωματική Εργασία»

8.4.1 Αναφορές - Μηνύματα για το Μουσείο Val Sanagra

• Γνώση της φύσης και των έργων του παρελθόντος χάρη στην πλούσια συλλογή του εθνογραφικού μουσείου

• Γνώση της περιοχής, των παραδόσεών της

• Όπως περιγράφεται στον ιστότοπο του μουσείου, γεννήθηκε με σκοπό τη δημιουργία μιας

«φυσικής ιστορικής μνήμης» και επίσης την παροχή ενός εκπαιδευτικού κέντρου, τόσο πολύ ευγενών όσο και πολύ χρήσιμων αντιλήψεων!

• Παραδόσεις, περιβάλλον

• Η διατήρηση του πολιτισμού και της φύσης

• την προστασία της ιστορίας, του τοπικού πολιτισμού και της προστασίας από τη φύση

• Απεικόνιση της κοιλάδας στους επισκέπτες με ιδιαίτερη προσοχή στη χλωρίδα και την πανίδα

• Μια ισχυρή έκκληση για την εκτίμηση της πολιτιστικής, φυσικής και ιστορικής κληρονομιάς της περιοχής, για βελτίωση της ποιότητας ζωής επίσης

• Το Εθνογραφικό και Φυσικό Μουσείο Val Sanagra δημιουργήθηκε με σκοπό τη συλλογή, οργάνωση, μελέτη και διάδοση γνώσεων σχετικά με τις ιδιαιτερότητες του περιβάλλοντος μέσω της διατήρησης, της προστασίας, της επιστημονικής και διδακτικής επεξεργασίας σε κάθε μορφή μαρτυρίας σχετικά με την τοπική και παθητική ορνιθοπανίδα, πανίδα , βοτανική, μαλακιολογία, εθνογραφία, ορυκτολογία και παλαιοντολογία.

• Τ ο μήνυμα που απευθύνεται από το Εθνογραφικό και Νατουραλιστικό Μουσείο Val Sanagra στη λίμνη Κόμο στην Ιταλία είναι: Διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος, βοήθεια στην ανάπτυξη της οικολογικής ευαισθητοποίησης και ευαισθησίας, αποθήκευση της μουσικής παράδοσης

• Ο δεσμός του ανθρώπου με τη φύση, σε συνδυασμό με την παροχή πνευματικής ανύψωσης, ψυχαγωγίας στη φύση με διάφορες δραστηριότητες και εθνογραφία.

• Επικοινωνία και γνώση του φυσικού περιβάλλοντος και γνώση των φυσικών όμορφων και τρόπος ζωής τοπικών πληθυσμών και αγροτικών πολιτισμών και πολιτισμός της οικολογικής ενημέρωσης

163

«Διπλωματική Εργασία»

5.3.1Συνέντευξη με τους Υπευθύνους του Μουσείου Λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας Στο πλαίσιο της 2^ης Εργασίας μου για την Πολιτιστική Επικοινωνία στο μεταπτυχιακό τμήμα του .Ε.Α.Π. στη σχολή Διοίκηση Πολιτιστικών Μονάδων με τίτλο : «Πιλοτική έρευνα για την ευαισθητοποίηση του κοινού», συντάχθηκε συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο για τις ανάγκες της συνέντευξης προς τους υπεύθυνους του Μουσείου κα Σταματία Μωραΐτη και κ. Σωτήρη Γκανάτσιο. Η συνέντευξη αποσκοπεί στη συλλογή ποιοτικών δεδομένων, χαρακτηρίζεται ανοικτή ή ημιδομημένη, βασίζεται σε πρωτογενή στοιχεία που προκύπτουν μέσα από τη στη συζήτηση - πρόκειται για μια ad hoc «φιλική αλλά επαγγελματική σχέση»- με σκοπό την ανακάλυψη νέων κατευθύνσεων και τον βαθύτερο προβληματισμό.

1 Ποιοι οι στόχοι, το όραμα και η αποστολή του συγκεκριμένου Μουσείου;

2 Γιατί το Μουσείο φέρει τη συγκεκριμένη επωνυμία; Ποιο είναι εκείνο το στοιχείο που το διαφοροποιεί από τα υπόλοιπα του είδους του;

3 Η αρχιτεκτονική και η εξωτερική εμφάνιση του Μουσείου συνάδει με τον θεματικό πυρήνα του Μουσείου;

4 Τα Μουσεία αποτελούν πεδίο μάθησης, επιδιώκουν την ικανοποίηση των ενδιαφερόντων, των αντιλήψεων και των γνώσεων των χρηστών - επισκεπτών, αξιοποιούν τη βιωματική προσέγγιση και τη συνολική εμπειρία της επίσκεψης.

Λαμβάνοντας υπ΄ όψιν τα παραπάνω, με ποιο τρόπο το Μουσείο στοχεύει στην ανταπόκριση των προσδοκιών, των αναγκών και των επιθυμιών του κοινού;

5 Το Μουσείο είναι δεκτικό στο θεσμό της αξιολόγησης; Πραγματοποιείται αξιολόγηση ή άλλου τύπου έρευνα(έρευνα αγοράς, ερευνητικά προγράμματα) μέσα από την οποία θα προκύψουν γόνιμα αποτελέσματα και συνειδητές προσπάθειες βελτίωσης της πολιτιστικής μονάδας σε όλους τους τομείς;

6 Η πραγματοποίηση έρευνας κοινού δίνει τη δυνατότητα αντίληψης των διαφορετικών δραστηριοτήτων του μουσείου και της υλοποίησης ή μη των στόχων τους. Βοηθά η έρευνα κοινού στον επιτυχή σχεδιασμό προγραμμάτων, την ανάπτυξη σχέσεων με

164

«Διπλωματική Εργασία»

τους επισκέπτες και στη συνεργασία με άλλα μουσεία συναφών πολιτιστικών οργανισμών. Είναι πρόθυμο το Μουσείο να προβεί σε αλλαγές, αν αυτό επιτάσσει η έρευνα κοινού; Χαρακτηρίζεται από ευελιξία και προσαρμοστικότητα στα νέα δεδομένα;

7 Γιατί να επισκεφτεί το κοινό το συγκεκριμένο Μουσείο; Ποια κίνητρα παρέχονται στους επισκέπτες και ποια οφέλη θα αποκομίσουν από την περιήγησή τους στον χώρο;

8 Το συγκεκριμένο Μουσείο αντιλαμβάνεται την οντότητά του και την ταυτότητά του ως χώρο που υιοθετεί τις αλλαγές, εφαρμόζει καινοτόμες μεθόδους, μαθαίνει από την προηγούμενη εμπειρία και τις σύγχρονες συνθήκες, προκειμένου να παραμείνει ζωντανός και βιώσιμος, υπερνικώντας τυχόν οικονομικές ή άλλου είδους αντιξοότητες;

9 Ποια σύγχρονα τεχνολογικά μέσα χρησιμοποιεί το Μουσείο; Το Μουσείο επιδιώκει την εξωστρέφεια; Γίνεται αξιολόγηση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης για την προβολή του Μουσείου και την προσέλκυση νέων επισκεπτών;

10 Ο Δήμος Βόλου και η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Μαγνησίας στηρίζει το Μουσείο;

Διαθέτει συγκεκριμένη πολιτιστική επικοινωνία; Με ποια συγκεκριμένα προγράμματα και ποιες πρωτοβουλίες;

Σας ευχαριστώ για τον χρόνο σας!

165

«Διπλωματική Εργασία»

5.3.2 Συνέντευξη με τον Υπεύθυνο του Εθνογραφικού & Φυσιογραφικού Μουσείου στη λίμνη Κόμο .

Η συνέντευξη πραγματοποιείται στο πλαίσιο της Διπλωματικής μου Εργασίας στο ΔΠΜ

"Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων" του ΕΑΠ με θέμα: «Η συμβολή των πολιτισμικών μονάδων στην τοπική παράδοση, το φυσικό περιβάλλον και την οικονομική ευημερία.

Συγκριτική Μελέτη περίπτωσης παρόχθιων μουσείων: Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας και Εθνογραφικό & Φυσιογραφικό Μουσείο Val Sanagra της λίμνης Como στην Ιταλία».

Η συνέντευξη αποσκοπεί στη συλλογή ποιοτικών δεδομένων, χαρακτηρίζεται ανοικτή ή ημιδομημένη, βασίζεται σε πρωτογενή στοιχεία που προκύπτουν μέσα από τη συζήτηση - πρόκειται για μια ad hoc «φιλική αλλά επαγγελματική σχέση»- με σκοπό την ανακάλυψη νέων κατευθύνσεων και τον βαθύτερο προβληματισμό σε πολιτιστικά θέματα που άπτονται της ορθής λειτουργίας του Μουσείου και της βιωσιμότητάς του.

1. Ποιοι είναι οι στόχοι, το όραμα και η αποστολή του συγκεκριμένου Μουσείου;

Ο κύριος στόχος είναι η ενίσχυση της περιοχής από νατουραλιστική-εθνογραφική άποψη με ιδιαίτερη αναφορά στην PLIS(Τοπικό Πάρκο Supra-δημοτικού ενδιαφέροντος), έτσι ώστε να υπάρχουν δύο πραγματικότητες σε συνεχή διάλογο: «το Μουσείο καθοδηγεί τον επισκέπτη στο Πάρκο και το Πάρκο καθοδηγεί τον επισκέπτη στο Μουσείο». Έχουμε, επίσης, δημιουργήσει πρόσφατα ένα Ecomuseum· Κατά τη γνώμη μας, το Μουσείο είναι παρόμοιο με έναν φωτογράφο που πρέπει να «πάρει εικόνες» από όλα όσα αποτελούν τη «σκηνή» του Πάρκου και του Ecomuseum. Τέτοιες εικόνες δεν πρέπει να είναι στατικές, αλλά «ζωντανές» σε ένα εξελισσόμενο δυναμικό πλαίσιο.

2. Γιατί το Μουσείο φέρει τη συγκεκριμένη επωνυμία; Ποιο είναι εκείνο το στοιχείο που το διαφοροποιεί από τα υπόλοιπα του είδους του;

166

«Διπλωματική Εργασία»

Φέρει το όνομά του σε σχέση με το κοντινό ρέμα Sanagra ακριβώς, επειδή πολλά από τα εκτιθέμενα αντικείμενα (τα περισσότερα) προέρχονται από περιοχές που έχουν κατακλυσθεί από αυτό το ρέμα.

3. Το Μουσείο για το έτος 2021 αναφέρει στην ιστοσελίδα του μια πλειάδα χορηγών.

Νομίζετε ότι είναι απαραίτητο να χρηματοδοτείται ένας πολιτιστικός οργανισμός στην σημερινή εποχή; Για ποιους λόγους.

Ναι, διότι η δημόσια χρηματοδότηση δεν επαρκεί πάντα για την κάλυψη των αναγκών του μουσείου· Επιπλέον, η συμμετοχή ιδιωτών μπορεί να δημιουργήσει μια αλυσίδα γνώσεων που μπορεί να είναι επωφελής μόνο για το Μουσείο. Σίγουρα η χορηγία δεν πρέπει να τεθεί πάρα πολύ σε πρώτο πλάνο (ούσα μια δημόσια δομή) αλλά με κάποια διακριτικότητα. Επιπλέον, οι χορηγοί μας είναι όλοι από την τοπική επικράτεια ακριβώς, επειδή θέλουμε οι άνθρωποι της Grandola και της Uniti να συμμετέχουν πλήρως στο έργο μας, δεν είναι απλά ένα οικονομικό ζήτημα!

4. Ο χορηγός, ο οποίος στηρίζει οικονομικά μια πολιτιστική εκδήλωση ή ένα μουσείο έχει ανταποδοτικά οφέλη.

Με ποιον τρόπο το συγκεκριμένο Μουσείο προσπαθεί να προσελκύσει χορηγούς; Με ποιο κριτήριο, τελικά, επιλέγονται; Πόσο σημαντική είναι για την ταυτότητα των χορηγών η εταιρική και κοινωνική ευθύνη; Για μας ο τρόπος προσέλκυσης χορηγών πρέπει να είναι σεμνός, όχι υπερβολικός. Δεν ζητάμε πολλά ενόψει της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης(περίοδος Covid-19). Οι χορηγοί μας επιλέγονται μόνο από εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο πλαίσιο των Grandola και Uniti, αυτό απαιτεί την αποφυγή δυσάρεστων επιλογών. Δεν θέλουμε να προχωρήσουμε περαιτέρω. Είναι σημαντικό για τη συμμετοχή της κοινότητας που ελπίζουμε ότι νοιάζεται για το μουσείο, επίσης, μεριμνά για να εξασφαλίσει το μέλλον του.

167

«Διπλωματική Εργασία»

5. Η οικονομική ευημερία συνεπάγεται την πρόοδο και την ανάπτυξη και των πολιτισμικών μονάδων. Ο Πολιτισμός μπορεί να συμβαδίζει με την οικονομική

άνθηση ενός τόπου, μιας περιοχής, μιας χώρας;

Ναι, αν και πιστεύω ότι ο πολιτισμός πρέπει να υπάρχει ανεξάρτητα από τις οικονομικές συνθήκες, στην πραγματικότητα η οικονομία και ο πολιτισμός πρέπει να αλληλοϋποστηριχθούν. Μερικοί από τους χορηγούς μας (επαναλαμβάνω μόνο του δήμου όπου βρίσκεται το Μουσείο) παίρνουν τα οφέλη που προκύπτουν από τον τουρισμό σε αντάλλαγμα, δηλαδή εκείνοι στον τομέα της εστίασης μπορούν να έχουν περισσότερους πελάτες. Εκείνοι που ισχυρίζονται (ανόητα) ότι "ο πολιτισμός δεν τρώγεται" ας σιωπήσουν!

Σας ευχαριστούμε για το ενδιαφέρον σας για το Μουσείο μας.

ATTILIO SELVA (ημερομηνία σύνταξης) 13/06/2021

Σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας!

Συγκριτική Μελέτη παρόχθιων μουσείων: Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας και Εθνογραφικό-Φυσιογραφικό Μουσείο Val Sanagra Como Ιταλίας.

Το παρόν ερωτηματολόγιο αποτελεί μέρος έρευνας στο πλαίσιο της Διπλωματικής Εργασίας της φοιτήτριας Μελισσουργού Βασιλικής στο ΔΠΜ "Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων" του ΕΑΠ με θέμα: "Οι Πολιτισμικές μονάδες και η συμβολή τους στην ανάδειξη της τοπικής παράδοσης, του φυσικού περιβάλλοντος και της οικονομικής ευημερίας Μουσείου και περιοχής. Συγκριτική Μελέτη περίπτωσης παρόχθιων μουσείων: Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας και Εθνογραφικό &

Φυσιογραφικό Μουσείο Val Sanagra της λίμνης Como στην Ιταλία".

Ο σκοπός της συγκεκριμένης διπλωματικής μελέτης είναι να αναδειχθεί η στενή σχέση ανάμεσα στην τοπική κοινωνία, την ιστορία της, τον τρόπο ζωής των κατοίκων

στο παρελθόν, τις πολιτισμικές τους συνήθειες, την αρμονία και την ισορροπία απορρέουσες από το φυσικό περιβάλλον. Τέλος, επιχειρείται να αναδειχθεί η ανάγκη οικονομικής στήριξης των μουσείων μέσω της χορηγίας και της ταυτότητας των χορηγών με εταιρική και κοινωνική ευθύνη, έτσι ώστε η οικονομική άνθηση να συμβαδίζει με την πολιτιστική ανάπτυξη.

Παρακαλώ να διαθέσετε λίγο από τον χρόνο σας, οι απαντήσεις σας είναι εμπιστευτικές και θα βοηθήσουν στην έρευνα.

ΕΝΟΤΗΤΑ 2 Μέρος 1: Προφίλ 1 .Φύλο

Άνδρας Γυναίκα Άλλο 2) Ηλικία 18 - 30 31 - 44 45 - 57 58 - 65 66 - και άνω 3. Τόπος Διαμονής

4 Επάγγελμα

Δημόσιος Υπάλληλος Ιδιωτικός Υπάλληλος Ελεύθερος Επαγγελματίας Φοιτητής

Απολυτήριο Λυκείου Πτυχίο

Μεταπτυχιακό Διδακτορικό Άλλο

6 Επαγγελματική κατάσταση Φοιτητής

Άνεργος

Δημόσιος Υπάλληλος Ιδιωτικός Υπάλληλος Ελεύθερος Επαγγελματίας Συνταξιούχος

Μέρος 2: Πολιτισμός- Τοπικά Μουσεία- Χρηματοδότηση

Παρακαλώ να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις, χρησιμοποιώντας την κλίμακα 1 έως 5, όπου το 1 αντιστοιχεί ως καθόλου, το 2 λίγο, το 3 μέτρια, το 4 αρκετά και το 5 πάρα πολύ.

1.Ο πολιτισμός θεωρείται αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης ύπαρξης. Πόσο ισχυρά ένα τοπικό μουσείο μπορεί να αναδείξει στοιχεία πολιτισμού των ανθρώπων της τοπικής κοινωνίας και παράδοσης;

Το 1 αντιστοιχεί ως καθόλου, το 2 λίγο, το 3 μέτρια, το 4 αρκετά και το 5 πάρα πολύ.

2. Ενδιαφέρεστε για τις πολιτιστικές δράσεις που παρουσιάζουν ανάγλυφα τη ζωή, τη δράση , τη σκέψη των ανθρώπων μιας τοπικής κοινωνίας σε μια άλλη χρονική περίοδο στο παρελθόν;

Το 1 αντιστοιχεί ως καθόλου, το 2 λίγο, το 3 μέτρια, το 4 αρκετά και το 5 πάρα πολύ.

3. Ένα τοπικό μουσείο μέσω των πολιτιστικών εκδηλώσεων μπορεί να συμβάλει στη διάδοση της γνώσης και την διάσωση της πολιτιστικής ταυτότητας μιας τοπικής κοινωνίας;

Το 1 αντιστοιχεί ως καθόλου, το 2 λίγο, το 3 μέτρια, το 4 αρκετά και το 5 πάρα πολύ.

4.Ένα τοπικό μουσείο πόσο μπορεί να συνεισφέρει στην οικονομική ανάπτυξη μιας περιοχής.Τα τοπικά μουσεία σε Ευρώπη και Ελλάδα συνδέονται με την διάσωση της πολιτιστικής παράδοσης, την ανάδειξη του φυσικού πλούτου και την οικονομική ανάπτυξη του τόπου;

Το 1 αντιστοιχεί ως καθόλου, το 2 λίγο, το 3 μέτρια, το 4 αρκετά και το 5 πάρα πολύ.

5 . Ποιοι από τους παρακάτω παράγοντες σας ωθούν να επισκεφτείτε έναν τόπο:

Το 1 αντιστοιχεί ως καθόλου, το 2 λίγο, το 3 μέτρια, το 4 αρκετά και το 5 πάρα πολύ.

6. Η επίσκεψη σε ένα Μουσείο είναι για εσάς :

• Συνειδητή επιλογή

• Εκπαιδευτική εμπειρία

• Εποικοδομητική εμπειρία

• Εμπλουτισμός γνώσεων

• Ευαισθητοποίηση για τον πολιτισμό

• Επαγγελματική επιλογή

• Ακαδημαϊκή έρευνα

• Αναγκαστική δραστηριότητα στο πρόγραμμα της παρέας/οικογένειας

• Προσθέστε τη δική σας άποψη

7. Ο απολογισμός μετά την επίσκεψη σε ένα Μουσείο:

• Ψυχαγωγία

• Εκπαίδευση

• Πολιτιστική εμπειρία

• Δεν έμαθα κάτι ιδιαίτερο

• Ήταν χάσιμο χρόνου

• Προσθέστε τη δική σας άποψη (πεδίο ελεύθερης επιλογής)

8. Από την επίσκεψή σας στο μουσείο τι σας εντυπωσίασε και θα θυμάστε :

• τις συλλογές αντικειμένων και εργαλείων

• συγκεκριμένα εκθέματα

• τα εκπαιδευτικά προγράμματα

• Εκδηλώσεις (σε φυσικό ή ψηφιακό χώρο)

• την αρχιτεκτονική του κτηρίου

• τον σχεδιασμό του χώρου

• τη συμπεριφορά του προσωπικού

• τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα στην υπηρεσία του επισκέπτη/καταναλωτή

• πωλητήριο

• παροχές μουσείου (καφέ, εστιατόριο, κ.ά.) +κλίμακα από δίπλα

• στην σφυρηλάτηση της ιδιαίτερης πολιτιστικής ταυτότητας των κατοίκων

• στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος

• στην οικονομική ευημερία της περιοχής

• στη σύνδεση του τόπου με το κύρος του μουσείου

Το 1 αντιστοιχεί ως καθόλου, το 2 λίγο, το 3 μέτρια, το 4 αρκετά και το 5 πάρα πολύ.

10. Γνωρίζετε την έννοια: Δίκτυο Μουσείων;

Δίκτυο μουσείων: η δημιουργία κοινής επικοινωνιακής βάσης και προβολής, η ανταλλαγή τεχνογνωσίας και η συνεργασία τόσο σε επιστημονικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο, ο σχεδιασμός και η υλοποίηση κοινών δράσεων ανοικτών στο κοινό. Στόχοι της προσπάθειας είναι: η ενδυνάμωση της παρουσίας, η πολύπλευρη επεξεργασία ευρύτερων προγραμμάτων, η προσέγγιση και η ευαισθητοποίηση μεγαλύτερων ομάδων κοινού για τα πολιτιστικά αγαθά.

ΝΑΙ /ΟΧΙ

11. Πιστεύετε ότι η ένταξη ενός τοπικού μουσείου στο Δίκτυο Μουσείων μπορεί να αυξήσει την επιρροή του και την επίδρασή του :

• στην τοπική κοινωνία με την αύξηση του τουρισμού

• στην οικονομική άνθηση του τόπου

• στην περιφέρεια και την ευρύτερη περιοχή

Το 1 αντιστοιχεί ως καθόλου, το 2 λίγο, το 3 μέτρια, το 4 αρκετά και το 5 πάρα πολύ. 12. Τα φυσικά αξιοθέατα και οι ιδιαιτερότητες ενός τόπου διαδραματίζουν

σημαντικό ρόλο στην τελική επιλογή του επισκέπτη. α)Μπορούν τα μουσεία να αναδείξουν τη φυσική ομορφιά μιας λίμνης, ενός ποταμού ή ενός δάσους;

ΝΑΙ ΟΧΙ

β) Τα μουσεία αυτά πρέπει να βρίσκονται:

• συνδεδεμένα με το φυσικό περιβάλλον και σε άμεση εξάρτηση με τη φύση

• ή να βρίσκονται σε αστικό;

• ή σε ευρύτερο μη αστικό περιβάλλον;

Επιλέξτε σύμφωνα με την γνώμη σας

13. Η ανάπτυξη ενός τοπικού μουσείου που αναφέρεται στον φυσικό πλούτο μιας περιοχής προσδίδει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε σχέση με άλλα μουσεία της ευρύτερης περιοχής;

Το 1 αντιστοιχεί ως καθόλου, το 2 λίγο, το 3 μέτρια, το 4 αρκετά και το 5 πάρα πολύ.

πολιτιστικός οργανισμός.

Από πού θα μπορούσε να αντλήσει οικονομικούς πόρους:

Επιλέξτε όλες τις πιθανές απαντήσεις.

• Έσοδα από εισιτήρια (αυτοχρηματοδότηση)

• Κρατικές επιχορηγήσεις

• Δωρεές

• Χορηγίες

• Οικονομική στήριξη από την Τοπική Αυτοδιοίκηση

• Υπουργείο Περιβάλλοντος

• Προσθέστε την άποψή σας

15. Ποιος θεωρείτε ότι είναι ο πιο πρόσφορος και καταλληλότερος τρόπος

χρηματοδότησης ενός τοπικού μουσείου που ξεχωρίζει χάρη στη βιοποικιλότητά του και το ιδιαίτερο κάλλος του, την αποστολή του

για τη διάσωση της τοπικής παράδοσης και της πολιτιστικής κληρονομιάς :

• το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας;

• το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού;

• Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων;

• ο δήμος ;

• η περιφέρεια;

• Η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ)

16. Ο χορηγός, ο οποίος στηρίζει οικονομικά μια πολιτιστική εκδήλωση ή ένα μουσείο έχει ανταποδοτικά οφέλη. Γνωρίζετε κάποιον χορηγό ενός τοπικού μουσείου που θα το χρηματοδοτούσε για το φυσικό κάλλος , την βιοποικιλότητα, την τοπική παράδοση και την πολιτιστική κληρονομιά; ΝΑΙ / ΟΧΙ

17. Με τι έχει συνδεθεί το όνομα του χορηγού:

• με εμπορικά και οικονομικά οφέλη

• με την προώθηση και την στήριξη του πολιτισμού

• με τον συνδυασμό των δύο παραπάνω

18. Γνωρίζετε τον όρο εταιρική και κοινωνική ευθύνη; ΝΑΙ /ΟΧΙ

Εταιρική και κοινωνική ευθύνη παρουσιάζουν οι επιχειρήσεις, όταν διακατέχονται από αρχές και αξίες που υπηρετούν το γενικό, δημόσιο συμφέρον, αναγνωρίζουν και σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και ενεργούν με στόχο την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και την βελτίωση της ποιότητας της ζωής.

Μέρος 3: Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας Μαγνησίας ( http://www.boebes- karla.gr/sites/07.html & https://www.facebook.com/mouseiokarlas1/)

20. α)Γνωρίζετε το «Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού της Κάρλας»; ΝΑΙ /ΟΧΙ

21. β) Από πού γνωρίζετε το Μουσείο;

• από γνωστούς και φίλους

• από εκπαιδευτικά προγράμματα

• από την ιστοσελίδα του

• από οργανωμένες ενημερώσεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης

• από τον Σύλλογο Φίλων του Μουσείου

• από διαφημιστικά φυλλάδια που προωθούν τουριστικά αξιοθέατα 22. Έχετε επισκεφτεί το Μουσείο; ΝΑΙ /ΟΧΙ

23.Αν ναι, πόσο ευχαριστημένοι μείνατε από την επίσκεψή σας;

ΚΛΙΜΑΚΑ

Σε περίπτωση που έχετε επισκεφτεί το μουσείο ποιο ήταν αυτό που σάς ευχαρίστησε;

(ελεύθερη επιλογή) ή εναλλακτικά ποιο ήταν αυτό που σάς δυσαρέστησε; (ελεύθερη επιλογή)

24. Ποια πιστεύετε ότι είναι «τα δυνατά σημεία- strengths» του Μουσείο υ Λιμναίου Πολιτισμού της Κάρλας»; Θα σας έπειθαν για την επίσκεψή σας στο Μουσείο; Επιλέξτε από τα παρακάτω με βάση και την ιεραρχική κλίμακα(Το 1 αντιστοιχεί ως καθόλου, το 2 λίγο, το 3 μέτρια, το 4 αρκετά και το 5 πάρα πολύ):

Με την ανάλυση SWOT, εντοπίζουμε τα (Strengths) δυνατά σημεία, τα συγκριτικά πλεονεκτήματα, τις (Weaknesses) αδυναμίες, τις (Opportunities) ευκαιρίες και τις (Threats) απειλές που προκύπτουν μέσα από το

συγκεκριμένο στρατηγικό πλάνο.

• Η απόδραση στη φύση

• Η συμμετοχή της οικογένειας

• Γνωριμία με τον λιμναίο πολιτισμό

• Ο βυζαντινός ναός στην περιοχή

• Τα σπήλαια

• Η παρατήρηση πουλιών

• Η επαφή με την παράδοση

25 . Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι «αδυναμίες- weaknesses» του Μουσείου που θα απέτρεπαν την επίσκεψή σας σε αυτό; Επιλέξτε από τα παρακάτω με βάση και την ιεραρχική κλίμακα(Το 1 αντιστοιχεί ως καθόλου, το 2 λίγο, το 3 μέτρια, το 4 αρκετά και το 5 πάρα πολύ):

• μακριά από την πόλη

• δύσκολη προσέγγιση

• έλλειψη επαρκούς πληροφόρησης/πινακίδες

• ανοιχτό μόνο κατόπιν συνεννόησης

• απόδραση μόνο με ευνοϊκό καιρό

26. Ποιες πιστεύετε ότι είναι οι «ευκαιρίες- opportunities» που μπορεί να αξιοποιήσει το Μουσείο; Επιλέξτε από τα παρακάτω με βάση και την ιεραρχική κλίμακα(Το 1 αντιστοιχεί ως καθόλου, το 2 λίγο, το 3 μέτρια, το 4 αρκετά και το 5 πάρα πολύ):

• προσέλκυση επισκεπτών

• διάδοση της γνώσης

• ένταξη στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων

• πρεσβευτές του Μουσείου(καλή φήμη του Μουσείου)

• υποψήφιοι χορηγοί

• διαδίκτυο, κοινωνική δικτύωση

• Δίκτυο μουσείων και πολιτιστικών μνημείων

• Φίλοι του Μουσείου

27. Ποιες είναι, κατά τη γνώμη σας, «οι απειλές – threats» που αντιμετωπίζει το «Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού της Κάρλας»; Επιλέξτε από τα παρακάτω με βάση και την ιεραρχική κλίμακα(Το 1 αντιστοιχεί ως καθόλου, το 2 λίγο, το 3 μέτρια, το 4 αρκετά και το 5 πάρα πολύ):

• απρόσμενη αλλαγή του καιρού

• απροθυμία του κοινού για πολιτιστικά θέματα

• άρνηση συνεργασίας με άλλους φορείς

• εσωστρέφεια

• ύπαρξη άλλων πολιτιστικών οργανισμών

• βιομηχανίες αξιοποίησης ελεύθερου χρόνου

φυσικό περιβάλλον και την τοπική παράδοση. Σύμφωνα με την ανάλυση SROI που συνεκτιμά τις επενδυτικές δράσεις με το κοινωνικό και περιβαλλοντικό όφελος, το Μουσείο σέβεται το περιβάλλον και αποσκοπεί στην ευαισθητοποίηση του κοινού με τις δράσεις του.

Η ανάλυση SROI περιλαμβάνει δύο τύπους: τον αξιολογικό που βασίζεται σε πραγματικά αποτελέσματα, αξιολογώντας αναδρομικά την κοινωνική αξία και τον τύπο της πρόβλεψης που υπολογίζει την μελλοντική κοινωνική αξία μέσω των επιδιωκόμενων αποτελεσμάτων.

Επιλέξτε από τα παρακάτω με βάση και την ιεραρχική κλίμακα ( Επιλέξτε από τα παρακάτω με βάση και την ιεραρχική κλίμακα(Το 1 αντιστοιχεί ως καθόλου, το 2 λίγο, το 3 μέτρια, το 4 αρκετά και το 5 πάρα πολύ):

• επισκέψεις κοινού στο Μουσείο

• παρατήρηση και μελέτη της χλωρίδας και πανίδας της περιοχής

• εισηγήσεις ειδικών επιστημόνων για την λίμνη Κάρλα

• εκπαιδευτικά προγράμματα για ενηλίκους και παιδιά

• εκδηλώσεις και θεατρικά δρώμενα

• εκδρομές, ποδηλασία γύρω από τη λίμνη

• ξενάγηση στη λίμνη και την περιοχή των Καναλίων

29 . Σύμφωνα με την ανάλυση PESTLE , νομίζετε ότι το «Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού της Κάρλας» δέχεται την υποστήριξη:

Η PESTLE αναλύει:

-Το πολιτικό περιβάλλον (Politica l) -Το οικονομικό περιβάλλον (Economical) -Το κοινωνικό περιβάλλον (Social)

- Το τεχνολογικό περιβάλλον (Technological) -Το φυσικό περιβάλλον (Environmental) -Το νομικό πλαίσιο (Legal)

• του Υπουργείου Πολιτισμού

• της Τοπικής Αυτοδιοίκησης

• των κρατικών επιχορηγήσεων

• μέσω των επενδυτικών προτάσεων

• μέσω των αναπτυξιακών νόμων

• χορηγία

• τα έσοδα από την διάθεση του χώρου για εκδηλώσεις

• δωρεές

• προσθέστε την άποψή σας

31 . Ο κοινωνικός ρόλος του «Μουσείου Λιμναίου Πολιτισμού της Κάρλας»

συνίσταται:

• στη διατήρηση της τοπικής παράδοσης ως στοιχείο πολιτισμού

• στην ανάπτυξη διαλόγου για τη διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς

• στην σφυρηλάτηση της πολιτιστικής ταυτότητας

• στην εμπέδωση της ιδιαιτερότητας των κατοίκων γύρω από τη λίμνη και την ανάδειξη της σφραγίδας του τόπου

• στην παρακίνηση και την ενθάρρυνση των κατοίκων να διαφυλάξουν την τοπική παράδοση

32. Το «Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού της Κάρλας» χρησιμοποιεί με τον κατάλληλο τρόπο:

• τα σύγχρονα τεχνολογικά επιτεύγματα

• τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

• την εικονική περιήγηση

• όλες τις παρεχόμενες δυνατότητες του ψηφιακού πολιτισμού

33.Το «Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού της Κάρλας» ακολουθεί και σέβεται:

• τους γραπτούς και άγραφους νόμους

• τους κανόνες του υγιούς, θεμιτού ανταγωνισμού

• το νομικό και πολιτιστικό πλαίσιο

• τη νομοθεσία που διαφυλάσσει και προστατεύει το φυσικό περιβάλλον

• προσθέστε την δική σας άποψη

34. Το «Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού της Κάρλας» προειδοποιεί και επισημαίνει:

• τις επικίνδυνες για τον άνθρωπο κλιματικές αλλαγές

• τις επιπτώσεις της αποξήρανσης της λίμνης Κάρλας

• την εξαφάνιση της ενδημικής χλωρίδας και πανίδας

• τη διαπίστωση ότι ο άνθρωπος είναι αναφαίρετο κομμάτι ενός οικοσυστήματος

35. Στην περιοχή της λίμνης Κάρλας, υπάρχει ένα πλούσιο οικοσύστημα. Τα οφέλη που προσφέρει στον άνθρωπο είναι πολλά: (Μπορείτε να επιλέξετε παραπάνω από μία απάντηση)

• ηρεμία

• ισορροπία

• αίσθημα πληρότητας και ολοκλήρωσης

• ελευθερία

• αισθητική απόλαυση

• πλούσια χλωρίδα και πανίδα

• προσθέστε την άποψή σας

36. Ποιο, κατά τη γνώμη σας, είναι το μήνυμα που απευθύνει το «Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού της Κάρλας» στο κοινό που το επισκέπτεται; (Απαντήστε σε μια παράγραφο 30-40 λέξεων)

1 .Φύλο Άνδρας Γυναίκα Άλλο 2) Ηλικία 18 - 30 31 - 44 45 - 57 58 - 65 67 - και άνω 3. Τόπος Διαμονής

4 Επάγγελμα

Δημόσιος Υπάλληλος Ιδιωτικός Υπάλληλος Ελεύθερος Επαγγελματίας Φοιτητής

Άνεργος Άλλο

5 Εκπαιδευτικό επίπεδο Απολυτήριο Λυκείου Πτυχίο

Μεταπτυχιακό Διδακτορικό Άλλο

7 Επαγγελματική κατάσταση Φοιτητής

Άνεργος

Δημόσιος Υπάλληλος Ιδιωτικός Υπάλληλος Ελεύθερος Επαγγελματίας Συνταξιούχος

ΤΡΟΠΟΙ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ

1 Είναι απαραίτητο για τη βιωσιμότητά του να χρηματοδοτείται ένας πολιτιστικός οργανισμός.

• Χορηγίες

• Οικονομική στήριξη από την Τοπική Αυτοδιοίκηση

• Υπουργείο Περιβάλλοντος

• Προσθέστε την άποψή σας

2. Ο χορηγός, ο οποίος στηρίζει οικονομικά μια πολιτιστική εκδήλωση ή ένα μουσείο έχει ανταποδοτικά οφέλη. Γνωρίζετε κάποιον χορηγό ενός τοπικού μουσείου που θα το χρηματοδοτούσε για το φυσικό κάλλος , την βιοποικιλότητα, την τοπική παράδοση και την πολιτιστική κληρονομιά;

ΝΑΙ / ΟΧΙ

3. Με τι έχει συνδεθεί το όνομά του:

• με εμπορικά και οικονομικά οφέλη

• με την προώθηση και την στήριξη του πολιτισμού

• με τον συνδυασμό των δύο παραπάνω

4. Γνωρίζετε τον όρο εταιρική και κοινωνική ευθύνη; ΝΑΙ /ΟΧΙ

5. Κατά πόσο η εταιρική και κοινωνική ευθύνη των χορηγών βοηθά στην ανάπτυξη ενός τοπικού μουσείου;

Το 1 αντιστοιχεί ως καθόλου, το 2 λίγο, το 3 μέτρια, το 4 αρκετά και το 5 πάρα πολύ.

Ερωτήσεις για το «Εθνογραφικό και Φυσιογραφικό Μουσείο Val Sanagra» της λίμνης Como της Ιταλίας

6. Γνωρίζετε την λίμνη Como της Ιταλίας; ΝΑΙ /ΟΧΙ

7. Θα επιλέγατε να επισκεφτείτε μια περιοχή γύρω από την λίμνη Como της Ιταλίας;

Το 1 αντιστοιχεί ως καθόλου, το 2 λίγο, το 3 μέτρια, το 4 αρκετά και το 5 πάρα πολύ.

8 . Γνωρίζετε το «Εθνογραφικό και Φυσιογραφικό Μουσείο Val Sanagra» της λίμνης Como της Ιταλίας; ΝΑΙ / ΟΧΙ

9. Από πού γνωρίζετε το Μουσείο;

• από γνωστούς και φίλους

10.Έχετε επισκεφτεί το Μουσείο; ΝΑΙ /ΟΧΙ

11. Αν ναι, πόσο ικανοποιημένοι μείνατε από την επίσκεψή σας;

ΚΛΙΜΑΚΑ

α) Τι ήταν αυτό που σάς ευχαρίστησε; (ελεύθερη επιλογή)

β) Τι ήταν αυτό που σάς δυσαρέστησε; (ελεύθερη επιλογή)

12.Ποια πιστεύετε ότι είναι «τα δυνατά σημεία-strengths»¹ του Εθνογραφικού &

Φυσιογραφικού Μουσείου Val Sanagra της λίμνης Κόμο της Ιταλίας; Θα σας έπειθαν για την επίσκεψή σας στο Μουσείο; Επιλέξτε από τα παρακάτω με βάση και την ιεραρχική κλίμακα(Το 1 αντιστοιχεί ως καθόλου, το 2 λίγο, το 3 μέτρια, το 4 αρκετά και το 5 πάρα πολύ):

• δίκτυο Μουσείων γύρω από τη λίμνη Como

• συνεργασία με την επαρχιακή διοίκηση του Como

• ελκυστική τοποθεσία

• φυσικό κάλλος, καταγραφή μονοπατιών στην κοιλάδα της περιοχής

• εθελοντικός «Σύλλογος Ιστορίας, Φύσης και Ζωής»

• εθνογραφική διάσταση, τρόπος διαβίωσης ανθρώπων της περιοχής στο παρελθόν, γνωριμία με τους αγροτικούς πολιτισμούς της Val Sanagra

• οργάνωση του Μουσείου με βάση τα δωμάτια/ χώρους έκθεσης

• πλούσιες συλλογές που αφορούν στην παλαιοντολογία, την βοτανική, την ορυκτολογία, την εθνογραφία και τον λαογραφικό πλούτο της περιοχής

• κτήριο, αρχιτεκτονική, περίτεχνος διάκοσμος οροφής

• προσθέστε την δική σας άποψη

13.Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι «αδυναμίες- weaknesses» του Μουσείου που θα απέτρεπαν την επίσκεψή σας σε αυτό; Επιλέξτε από τα παρακάτω με βάση και την ιεραρχική κλίμακα(Το 1 αντιστοιχεί ως καθόλου, το 2 λίγο, το 3 μέτρια, το 4 αρκετά και το 5 πάρα πολύ):

1 Με την ανάλυση SWOT, εντοπίζουμε τα (Strengths) δυνατά σημεία, τα συγκριτικά πλεονεκτήματα, τις (Weaknesses) αδυναμίες, τις (Opportunities) ευκαιρίες και τις (Threats) απειλές που προκύπτουν μέσα από το συγκεκριμένο στρατηγικό πλάνο.

• προσπέλαση του μουσείου μόνο με μεταφορικό μέσο

• απαραίτητος ο καλός καιρός

• προσθέστε τη δική σας άποψη

14. Ποιες πιστεύετε ότι είναι οι «ευκαιρίες- opportunities» που μπορεί να αξιοποιήσει το Μουσείο; Επιλέξτε από τα παρακάτω με βάση και την ιεραρχική κλίμακα(Το 1 αντιστοιχεί ως καθόλου, το 2 λίγο, το 3 μέτρια, το 4 αρκετά και το 5 πάρα πολύ):

• το Μουσείο μαζί με την γύρω περιοχή αποτελεί θεματικό πάρκο

• μελέτη χλωρίδας και πανίδας της περιοχής

• διοργάνωση εκδρομών και εκδηλώσεων περιβαλλοντικού χαρακτήρα

• καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης και ευαισθητοποίησης

• λειτουργία συνεδριακού κέντρου

• αναβίωση της τοπικής διαδρομής με το τρένο

• επίσκεψη στα πολιτιστικά μνημεία της περιοχής

• προσθέστε τη δική σας άποψη

15. Ποιες είναι, κατά τη γνώμη σας, «οι απειλές – threats» που αντιμετωπίζει το «Εθνογραφικό & Φυσιογραφικό Μουσείο Val Sanagra της λίμνης Como της Ιταλίας»; Επιλέξτε από τα παρακάτω με βάση και την ιεραρχική κλίμακα(Το 1 αντιστοιχεί ως καθόλου, το 2 λίγο, το 3 μέτρια, το 4 αρκετά και το 5 πάρα πολύ):

• άλλα μουσεία, άλλες επιλογές στην περιοχή

• περιορισμένος ελεύθερος χρόνος των επισκεπτών/κοινού

• απρόσμενη αλλαγή του καιρού

• απροθυμία του κοινού για πολιτιστικά θέματα

• συγκεκριμένες ημέρες επίσκεψης

• προσθέστε την δική σας άποψη

16 Το «Εθνογραφικό & Φυσιογραφικό Μουσείο Val Sanagra της λίμνης Como της Ιταλίας» συνδέεται άμεσα με το φυσικό περιβάλλον και την τοπική παράδοση. Σύμφωνα με την ανάλυση SROI που συνεκτιμά τις επενδυτικές δράσεις με το κοινωνικό και περιβαλλοντικό όφελος, το Μουσείο σέβεται το περιβάλλον και αποσκοπεί στην

Επιλέξτε από τα παρακάτω με βάση και την ιεραρχική κλίμακα(Το 1 αντιστοιχεί ως καθόλου, το 2 λίγο, το 3 μέτρια, το 4 αρκετά και το 5 πάρα πολύ):

• επαφή και γνωριμία με το φυσικό περιβάλλον

• ανάπτυξη οικολογικής συνείδησης και ευαισθησίας

• επαφή και γνωριμία με τους αγροτικούς πολιτισμούς της περιοχής

• διατήρηση του αρχοντικού- κτήριο του 18^ου αιώνα με μοναδική αρχιτεκτονική, νωπογραφίες, διακόσμηση, έπιπλα

• αξιοποίηση της θέας της κοιλάδας Val Sanagra από τα παράθυρα του Μουσείου

• διατήρηση αρχειακού και φωτογραφικού υλικού παλαιού σιδηροδρομικού σταθμού της περιοχής

• διάσωση της μουσικής παράδοσης μέσω της Φιλαρμονικής Εταιρείας Naggio

• προσθέστε την δική σας άποψη

17 . Ποιο, κατά τη γνώμη σας, είναι το μήνυμα που απευθύνει το «Εθνογραφικό &

Φυσιογραφικό Μουσείο Val Sanagra της λίμνης Como της Ιταλίας»» στο κοινό που το επισκέπτεται; (Απαντήστε σε μια παράγραφο 30-50 λέξεων)

18. Ο Πολιτισμός μπορεί να συμβαδίζει με την οικονομική άνθηση ενός τόπου, μιας περιοχής, μιας χώρας;

Το 1 αντιστοιχεί ως καθόλου, το 2 λίγο, το 3 μέτρια, το 4 αρκετά και το 5 πάρα πολύ.

https://museo.valsanagra.it/index.html

Profilo

Να επισημαίνεται μόνο μία έλλειψη.

Uomo Dona Altro

allo svillupo economico.

Studio comparato dei musei rivieraschi: Museo della Cultura del Lago Carla e Museo Etnografico-Fisiografico d'Italia Val Sanagra Como.

Questo questionario fa parte di una ricerca nell'ambito della tesi di diploma della post- laurea studentessa Melissοurgou Vasiliki presso il Master "Management of Cultural Units"

di Open Hellenic University su: "Unità culturali e il loro contributo alla promozione della tradizione locale, dell'ambiente naturale e della prosperità economica metodo di studio comparativo dei musei rivieraschi: Museo della Cultura del Lago di Carla e Museo

Etnografico e Fisiografico della Val Sanagra del Lago di Como in Italia”. Il questionario per il Museo Etnografico e Fisiografico Val Sanagra del Lago di Como in Italia è rivolto a un pubblico italiano o greci che hanno visitato il lago di Como.

Lo scopo di questa tesi è quello di evidenziare lo stretto rapporto tra la comunità locale, la sua storia, il modo di vivere degli abitanti nel passato, le loro abitudini culturali, l'armonia e l'equilibrio derivanti dall'ambiente naturale. Infine, si cerca di evidenziare la necessità di un sostegno finanziario ai musei attraverso la sponsorizzazione e l'identità di sponsor aziendali e socialmente responsabili, affinché la prosperità economica vada di pari passo con lo sviluppo culturale.

Per favore, Lei prende del tempo, le Sue risposte sono riservate e aiuteranno la ricerca.

* Απαιτείται

1) Sesso *

No documento Συγκριτική Μελέτη παρόχθιων μουσείων: Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας και Εθνογραφικό & Φυσιογραφικό Μουσείο Val Sanagra Como Ιταλίας. (páginas 38-51)