opencourses.auth | Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ΑΠΘ | Σπουδή στη συνοπτική παράδοση κα... | Η Ιστορία του Πάθους

(1)

ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΑΡΙ΢ΣΟΣΕΛΕΙΟ

ΠΑΝΕΠΙ΢ΣΗΜΙΟ ΘΕ΢΢ΑΛΟΝΙΚΗ΢

΢ΠΟΤΔΗ ΢ΣΗ ΢ΤΝΟΠΣΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟ΢Η ΚΑΙ ΢ΣΗΝ Q

Ενότητα 12: Η Ιςτορία του Πάκουσ Αικατερίνθ Τςαλαμποφνθ

Τμιμα Ποιμαντικισ και Κοινωνικισ Θεολογίασ

(2)

• Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χριςθσ Creative Commons.

• Για εκπαιδευτικό υλικό, όπωσ εικόνεσ, που υπόκειται ςε άλλου τφπου άδειασ χριςθσ, θ άδεια χριςθσ αναφζρεται ρθτώσ.

Άδειες Χρήσης

(3)

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Σπουδι ςτθ Συνοπτικι Παράδοςθ και ςτθν Q.

Τμιμα Ποιμαντικισ και Κοινωνικισ Θεολογίασ

• Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχκεί ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα.

• Το ζργο «Ανοικτά Ακαδθμαϊκά Μακιματα ςτο Αριςτοτζλειο Πανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ» ζχει χρθματοδοτιςει μόνο τθν αναδιαμόρφωςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ.

• Το ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρθςιακοφ

Προγράμματοσ «Εκπαίδευςθ και Δια Βίου Μάκθςθ» και ςυγχρθματοδοτείται από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ

(Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εκνικοφσ πόρουσ.

3

Χρηματοδότηση

(4)

ΑΡΙ΢ΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙ΢ΣΗΜΙΟ ΘΕ΢΢ΑΛΟΝΙΚΗ΢

ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ

Η Ιστορία του Πάθους

(5)

Η Ι΢ΣΟΡΙΑ ΣΟΤ

ΠΑΘΟΤ΢

(6)

• Μ. Kähler, Der sogenannte historische Jesus und der geschichtlicher, biblische Christus 1892: τα ευαγγϋλια – ιςτορύεσ του Πϊθουσ με εκτενεύσ ειςαγωγϋσ.

• M. Dibelius: οι ιςτορύεσ του Πϊθουσ – το μεγαλύτερο τμόμα παρϊδοςησ πριν το ςχηματιςμό των ευαγγελύων.

• Η μορφοώςτορύα ςτρϋφει το ενδιαφϋρον τησ ςτα λόγια του Ιηςού – οι ιςτορύεσ του Πϊθουσ – προ- ςυνοπτικό υλικό – το πιο ιςτορικό τμόμα των ευαγγελύων.

Ειςαγωγικϊ

(7)

Αριστοτέλειο 7

Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Ο ρόλοσ τησ ΠΔ ςτο ςχηματιςμό τησ παρϊδοςησ για το πϊθοσ (1)

• Ο Ιηςούσ πϋθανε ςύμφωνα με τισ γραφϋσ (Α΄ Κορ 15,3).

• ΢υμβϊλλουν ςτη διαμόρφωςη τησ αφόγηςησ του Πϊθουσ – οι προφητεύεσ τησ ΠΔ εκπληρώνονται ςτην ιςτορύα του Ιηςού.

• C.H. Dodd: χριςτιανικϊ testimonia (κυρύωσ Χα 22 και Ης 52,13-53,12).

• J. Jeremias / C. Maurer: ο Ιηςούσ ωσ ο πϊςχων Δούλοσ Κυρύου.

• B. Lindars: η ςημαςύα τησ μορφόσ του πϊςχοντοσ Δούλου για τη διαμόρφωςη τησ ιςτορύασ του Πϊθουσ –

αξιοπούηςη κι ϊλλων χωρύων για τον ύδιο ςκοπό (Χα –

κυρύωσ Χα 22 ςτη ςταύρωςη).

(8)

Ο ρόλοσ τησ ΠΔ ςτο ςχηματιςμό τησ παρϊδοςησ για το πϊθοσ (2)

• L. Ruppert: ανϊλυςη τησ εικόνασ του πϊςχοντοσ δικαύου ςτην ΠΔ.

• Οι μεταμορφώςεισ τησ εικόνασ μϋςα ςτον χρόνο.

• Οι Φριςτιανού ςυγγραφεύσ ακολουθούν το παρϊδειγμα ϊλλων ομϊδων τησ εποχόσ τουσ.

• Η εςχατολογικό διϊςταςη τησ αφόγηςησ του Πϊθουσ ->

χρόςη του Ζαχαρύα: ο βαςιλιϊσ τησ ειρόνησ, τα χρόματα τησ προδοςύασ, βλ. επύςησ Μκ 14,27.

(9)

Η ιςτορύα του Πϊθουσ ςτη λατρεύα

• Α΄ Κορ 11,23-26· Υιλ 2,6-11· Κολ 1,15-20· Α΄ Σιμ 6,13.

• G. Bertram: Μκ 14,62: «ἐγώ εἰμι» -> επιφϊνεια.

• G. Shille: η αρχαιότερη παρϊδοςη για το πϊθοσ ςτο βϊπτιςμα (Ρωμ 6,3-6).

• Όμωσ ο Μκ όχι απλόσ ςυλλϋκτησ λειτουργικών παραδόςεων.

• Η ανϊπτυξη τησ παρϊδοςησ για το Πϊθοσ – ιςτορύα

τησ εξϋλιξησ του αρχϋγονου Φριςτιανιςμού.

(10)

Παραδόςεισ για το Πϊθοσ πριν τον Μκ (1)

• R. Bultmann: τϋςςερα ςτϊδια τησ παρϊδοςησ:

• Κηρυγματικό παρϊδοςη για το Πϊθοσ.

• Μύα μικρό αφόγηςη για τη ςύλληψη, καταδύκη και θανϊτωςη του Ιηςού.

• Προςθόκη ϊλλων ιςτοριών.

• Επιπλϋον λεπτομϋρειεσ (π.χ. η δύκη ςτο Μϋγα ΢υνϋδριο).

• V. Taylor: δύο παραδόςεισ, Α και Β.

• Α γρϊφηκε για την κοινότητα τησ Ρώμησ.

• Β προϋρχεται από τισ αναμνόςεισ του Πϋτρου.

(11)

Παραδόςεισ για το Πϊθοσ πριν τον Μκ (2)

• J. Jeremias: ομοιότητεσ μεταξύ τησ αφόγηςησ για το Πϊθοσ ςτο Ιω και ςτο Μκ.

• Ένα πρωτοχριςτιανικό κόρυγμα ςτα αραμαώκϊ (βλ. Α΄ Κορ 15,3β-5).

• Μύα ςύντομη αφόγηςη που ξεκινούςε με τη ςύλληψη.

• Μύα εκτενϋςτερη αφόγηςη με διϊφορα γεγονότα (εύςοδοσ ςτην Ιερουςαλόμ, εκδύωξη των εμπόρων από τον Ναό,

Μυςτικόσ Δεύπνοσ, ςύλληψη, Μ. ΢υνϋδριο, ϊρνηςη Πϋτρου, καταδύκη, ςταύρωςη, κενόσ τϊφοσ).

• Ανϊπτυξη τησ αφόγηςησ ςτη μορφό που διαςώζεται ςόμερα.

• Ο Ιω ακολουθεύ την αφόγηςη των ςυνοπτικών – απομακρύνεται όταν εξυπηρετεύ τη δικό του

θεολογύα.

(12)

Παραδόςεισ για το Πϊθοσ πριν τον Μκ (3)

• E. Linemann: αμφιςβότηςη τησ ύπαρξησ παρϊδοςησ πριν το Μκ.

• Διϊκριςη μεταξύ αναφορϊσ (Bericht) και αφόγηςησ (Erzählung).

• Σρύα διαφορετικϊ ςτρώματα ςτην αφόγηςη τησ ςύλληψησ:

• Ένα βιογραφικό απόφθεγμα (14,43. 48. 49β).

• Μύα αναφορϊ ςτην προδοςύα του Ιούδα (14,44-46).

• Μύα ςημεύωςη για το ρόλο των μαθητών κατϊ το Πϊθοσ (14,47.

50-52).

• Η αφόγηςη του Πϊθουσ εύναι μια ςυλλογό από ανεξϊρτητεσ μεταξύ τουσ αναφορϋσ.

(13)

Παραδόςεισ για το Πϊθοσ πριν τον Μκ (4)

• L. Schenke: μελϋτη του Μκ 14,1-42.

• Διϊκριςη μεταξύ παρϊδοςησ και αναθεώρηςησ.

• Η παρϊδοςη: 14,3β-8. 12^α. 13-16. 21β. 22β-24. 32. 33β. 34. 35^α. 36-37. 38β.

40β. 42.

• Βαςικόσ ο ρόλοσ τησ ιδϋασ του πϊςχοντοσ δικαύου.

• Επεξεργαςύα τησ κοινότητασ των Ελληνιςτών – ο Ιηςούσ ωσ θεύοσ ανόρ.

• Μκ: υποβαθμύζει το ςτοιχεύο του θεύου ανδρόσ.

• ΢υνδυαςμόσ με την ευχαριςτιακό παρϊδοςη.

• J. Schreiber / W. Schenk: ο Μκ ςε διϊλογο με τισ ελληνιςτικϋσ χριςτιανικϋσ κοινότητεσ.

• Μύα απλό αφόγηςη με απολογητικούσ τόνουσ.

• Μύα αποκαλυπτικό παρϊδοςη.

• Σο πϊθοσ κϊλεςμα για πύςτη ςτον πϊςχοντα Ιηςού (βλ. κεντυρύων και γυναύκα ςτην μυρϊλειψη).

(14)

Παραδόςεισ για το Πϊθοσ πριν τον Μκ (5)

• D. Dormeyer: διϊκριςη μεταξύ παρϊδοςησ και θεολογικόσ αναθεώρηςησ.

• Σ μύα πρώτη ιςτορύα ςτη μορφό μαρτυρολόγιου -> ο Πϊςχων Δούλοσ.

• Rs αναθεώρηςη τησ Σ – προςθόκη διαλόγου και λογύων του Ιηςού -> ο Ιηςούσ ωσ ο ςταυρωμϋνοσ κι αναςτημϋνοσ Μεςςύασ.

• Rmk η τελικό αναθεώρηςη από τον Μκ – υιόσ του Ανθρώπου – ο Ιηςούσ ωσ Κριτόσ των εςχϊτων.

• ΢υμπεραςματικϊ:

• Ίςωσ όχι μύα ολοκληρωμϋνη ιςτορύα για το Πϊθοσ πριν τον Μκ.

• ΢τοιχεύα παρϊδοςησ υπϊρχουν όδη.

• Η γλώςςα βεβαιώνει τη δημιουργικό παρϋμβαςη του ςυγγραφϋα

(15)

O Μκ ωσ θεολόγοσ κι επεξεργαςτόσ τησ παρϊδοςησ

• Κριτικό τησ αναθεώρηςη (Redaction criticism) – N.

Perrin: αναζότηςη των θεολογικών κινότρων όπωσ αυτϊ προκύπτουν μϋςα από την οργϊνωςη, επεξεργαςύα κτλ του παραδοςιακού υλικού, τη ςύνταξη νϋου υλικού ό τη

δημιουργύα νϋων μορφών μϋςα ςτον αρχϋγονο Φριςτιανιςμό.

• Οι ευαγγελιςτϋσ ωσ θεολόγοι που επεξεργϊζονται το υλικό τησ παρϊδοςησ -> ο Μϊρκοσ ωσ θεολόγοσ.

• W. Kelber: η βαςιλεύα ωσ εςχατολογικό πραγματικότητα που αναμϋνεται να πραγματωθεύ ςτο μϋλλον.

• T Weeden: η ϋννοια τησ μαθητεύασ κι ο ςυμβολικόσ χαρακτόρασ των μαθητών.

• Σο πρόβλημα τησ «πλϊνησ των προθϋςεων» (intentional fallacy).

• Πρϋπει να αντιμετωπιςθεύ μϋςα ςτο πολιτιςμικό του περιβϊλλον.

(16)

΢ημείωμα Αναφοράς

Copyright Αριςτοτζλειο Πανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ, Τςαλαμποφνθ

Αικατερίνθ. «Σπουδι ςτθ Συνοπτικι Παράδοςθ και ςτθν Q. Η Ιςτορία του Πάκουσ». Ζκδοςθ: 1.0. Θεςςαλονίκθ 2015. Διακζςιμο από τθ δικτυακι διεφκυνςθ: http://eclass.auth.gr/courses/OCRS361/.

(17)

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Το παρόν υλικό διατίκεται με τουσ όρουσ τθσ άδειασ χριςθσ Creative Commons Αναφορά - Παρόμοια Διανομι *1+ ι μεταγενζςτερθ, Διεκνισ Ζκδοςθ. Εξαιροφνται τα αυτοτελι ζργα τρίτων π.χ. φωτογραφίεσ,

διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριζχονται ςε αυτό και τα οποία

αναφζρονται μαηί με τουσ όρουσ χριςθσ τουσ ςτο «Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων».

Ο δικαιοφχοσ μπορεί να παρζχει ςτον αδειοδόχο ξεχωριςτι άδεια να

χρθςιμοποιεί το ζργο για εμπορικι χριςθ, εφόςον αυτό του ηθτθκεί.

[1] http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/

΢ημείωμα Αδειοδότησης

17

(18)

ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ

Σζλος ενότητας

Επεξεργαςία: Φίλιπποσ Γερμάνθσ

Θεςςαλονίκθ, Χειμερινό Εξάμθνο 2014-2015

(19)

΢ημειώματα

(20)

Διατήρηση ΢ημειωμάτων

Οποιαδιποτε αναπαραγωγι ι διαςκευι του υλικοφ κα πρζπει να ςυμπεριλαμβάνει:

 το Σθμείωμα Αναφοράσ

 το Σθμείωμα Αδειοδότθςθσ

 τθ διλωςθ Διατιρθςθσ Σθμειωμάτων

 το Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων (εφόςον υπάρχει)

opencourses.auth | Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ΑΠΘ | Σπουδή στη συνοπτική παράδοση κα... | Η Ιστορία του Πάθους

΢ΠΟΤΔΗ ΢ΣΗ ΢ΤΝΟΠΣΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟ΢Η ΚΑΙ ΢ΣΗΝ Q

Ενότητα 12: Η Ιςτορία του Πάκουσ Αικατερίνθ Τςαλαμποφνθ

Τμιμα Ποιμαντικισ και Κοινωνικισ Θεολογίασ

• Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χριςθσ Creative Commons.

• Για εκπαιδευτικό υλικό, όπωσ εικόνεσ, που υπόκειται ςε άλλου τφπου άδειασ χριςθσ, θ άδεια χριςθσ αναφζρεται ρθτώσ.

Άδειες Χρήσης

• Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχκεί ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα.

• Το ζργο «Ανοικτά Ακαδθμαϊκά Μακιματα ςτο Αριςτοτζλειο Πανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ» ζχει χρθματοδοτιςει μόνο τθν αναδιαμόρφωςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ.

• Το ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρθςιακοφ

Προγράμματοσ «Εκπαίδευςθ και Δια Βίου Μάκθςθ» και ςυγχρθματοδοτείται από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ

(Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εκνικοφσ πόρουσ.

Χρηματοδότηση

Η Ιστορία του Πάθους

Η Ι΢ΣΟΡΙΑ ΣΟΤ

ΠΑΘΟΤ΢

• Μ. Kähler, Der sogenannte historische Jesus und der geschichtlicher, biblische Christus 1892: τα ευαγγϋλια – ιςτορύεσ του Πϊθουσ με εκτενεύσ ειςαγωγϋσ.

• M. Dibelius: οι ιςτορύεσ του Πϊθουσ – το μεγαλύτερο τμόμα παρϊδοςησ πριν το ςχηματιςμό των ευαγγελύων.

• Η μορφοώςτορύα ςτρϋφει το ενδιαφϋρον τησ ςτα λόγια του Ιηςού – οι ιςτορύεσ του Πϊθουσ – προ- ςυνοπτικό υλικό – το πιο ιςτορικό τμόμα των ευαγγελύων.

Ειςαγωγικϊ

Ο ρόλοσ τησ ΠΔ ςτο ςχηματιςμό τησ παρϊδοςησ για το πϊθοσ (1)

• Ο Ιηςούσ πϋθανε ςύμφωνα με τισ γραφϋσ (Α΄ Κορ 15,3).

• ΢υμβϊλλουν ςτη διαμόρφωςη τησ αφόγηςησ του Πϊθουσ – οι προφητεύεσ τησ ΠΔ εκπληρώνονται ςτην ιςτορύα του Ιηςού.

• C.H. Dodd: χριςτιανικϊ testimonia (κυρύωσ Χα 22 και Ης 52,13-53,12).

• J. Jeremias / C. Maurer: ο Ιηςούσ ωσ ο πϊςχων Δούλοσ Κυρύου.

• B. Lindars: η ςημαςύα τησ μορφόσ του πϊςχοντοσ Δούλου για τη διαμόρφωςη τησ ιςτορύασ του Πϊθουσ –

αξιοπούηςη κι ϊλλων χωρύων για τον ύδιο ςκοπό (Χα –

κυρύωσ Χα 22 ςτη ςταύρωςη).

Ο ρόλοσ τησ ΠΔ ςτο ςχηματιςμό τησ παρϊδοςησ για το πϊθοσ (2)

• L. Ruppert: ανϊλυςη τησ εικόνασ του πϊςχοντοσ δικαύου ςτην ΠΔ.

Η ιςτορύα του Πϊθουσ ςτη λατρεύα

• Α΄ Κορ 11,23-26· Υιλ 2,6-11· Κολ 1,15-20· Α΄ Σιμ 6,13.

• G. Bertram: Μκ 14,62: «ἐγώ εἰμι» -> επιφϊνεια.

• G. Shille: η αρχαιότερη παρϊδοςη για το πϊθοσ ςτο βϊπτιςμα (Ρωμ 6,3-6).

• Η ανϊπτυξη τησ παρϊδοςησ για το Πϊθοσ – ιςτορύα

τησ εξϋλιξησ του αρχϋγονου Φριςτιανιςμού.

Παραδόςεισ για το Πϊθοσ πριν τον Μκ (1)

• R. Bultmann: τϋςςερα ςτϊδια τησ παρϊδοςησ:

• V. Taylor: δύο παραδόςεισ, Α και Β.

Παραδόςεισ για το Πϊθοσ πριν τον Μκ (2)

• J. Jeremias: ομοιότητεσ μεταξύ τησ αφόγηςησ για το Πϊθοσ ςτο Ιω και ςτο Μκ.

• Ο Ιω ακολουθεύ την αφόγηςη των ςυνοπτικών – απομακρύνεται όταν εξυπηρετεύ τη δικό του

θεολογύα.

Παραδόςεισ για το Πϊθοσ πριν τον Μκ (3)

• E. Linemann: αμφιςβότηςη τησ ύπαρξησ παρϊδοςησ πριν το Μκ.

Παραδόςεισ για το Πϊθοσ πριν τον Μκ (4)

Παραδόςεισ για το Πϊθοσ πριν τον Μκ (5)

• D. Dormeyer: διϊκριςη μεταξύ παρϊδοςησ και θεολογικόσ αναθεώρηςησ.

• ΢υμπεραςματικϊ:

O Μκ ωσ θεολόγοσ κι επεξεργαςτόσ τησ παρϊδοςησ

• Κριτικό τησ αναθεώρηςη (Redaction criticism) – N.

Perrin: αναζότηςη των θεολογικών κινότρων όπωσ αυτϊ προκύπτουν μϋςα από την οργϊνωςη, επεξεργαςύα κτλ του παραδοςιακού υλικού, τη ςύνταξη νϋου υλικού ό τη

δημιουργύα νϋων μορφών μϋςα ςτον αρχϋγονο Φριςτιανιςμό.

• Οι ευαγγελιςτϋσ ωσ θεολόγοι που επεξεργϊζονται το υλικό τησ παρϊδοςησ -> ο Μϊρκοσ ωσ θεολόγοσ.

΢ημείωμα Αναφοράς

΢ημείωμα Αδειοδότησης

Σζλος ενότητας

Επεξεργαςία: Φίλιπποσ Γερμάνθσ

Θεςςαλονίκθ, Χειμερινό Εξάμθνο 2014-2015

΢ημειώματα

Διατήρηση ΢ημειωμάτων

Οποιαδιποτε αναπαραγωγι ι διαςκευι του υλικοφ κα πρζπει να ςυμπεριλαμβάνει:

μαηί με τουσ ςυνοδευόμενουσ υπερςυνδζςμουσ.