Η επίδραση της οικονομικής κρίσης στις τουριστικές επιχειρήσεις της Ρόδου

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΠΔΛΟΠΟΝΝΗ΢ΟΤ

΢ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗ΢Η΢ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ΢

ΣΜΗΜΑ:ΛΟΓΙ΢ΣΙΚΗ΢ ΚΑΙ ΥΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ΢

ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑ΢ΗΑ

« Ζ επίδπαζη ηηρ οικονομικήρ κπίζηρ ζηιρ ηοςπιζηικέρ επισειπήζειρ ηηρ Ρόδος»

Φοιηήηπια : Κςπιακάκη Άννα

Δπόπηηρ καθηγηηήρ: Λςγγίηζορ Αλέξανδπορ

Καιακάηα, Απξίιηνο 2016

Δςσαπιζηίερ

Θα ήζεια πξψηα απ’ φια λα επραξηζηήζσ ηνλ επφπηε θαζεγεηή κνπ Λπγγίηζν Αιέμαλδξν γηα ηελ ππέξνρε ζπλεξγαζία θαη ηελ πνιχηηκε βνήζεηα ηνπ θαζψο θαη ηελ εκπηζηνζχλε πνπ κνπ έδεημε αλαζέηνληαο κνπ απηήλ ηελ εξγαζία.

Δπίζεο ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ φζα μελνδνρεία κε βνήζεζαλ κε ηελ ζπκπιήξσζε ζηα μέλα εξσηεκαηνιφγηα θαζψο ζα εθθξάζσ θαη έλα κεγάιν επραξηζηψ ζε φζνπο ειεχζεξνπο επαγγεικαηίεο κε βνήζεζαλ ζπκπιεξψλνληαο ηα εξσηεκαηνιφγηα.

Σελ πηπρηαθή κνπ εξγαζία ηελ αθηεξψλσ ζηνπο γνλείο κνπ θαη ζα ήζεια λα ηνπο επραξηζηήζσ πνπ κε ζηήξημαλ ζε φιε ηελ δηάξθεηα ηνλ ζπνπδψλ κνπ κέρξη θαη ζήκεξα.

ΠΔΡΗΛΖΦΖ

΢ηελ παξαθάησ εξγαζία καο δίλεηαη ε επθαηξία λα γλσξίζνπκε ηνλ ηνπξηζκφ ηεο Ρφδνπ, απφ ην πψο μεθίλεζε θαη ζε πνηα επίπεδα έρεη θηάζεη ιφγν ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο. Δπίζεο ζα δνχκε θαηά πφζν επεξεάζηεθαλ νη επηρεηξήζεηο απφ ηελ νηθνλνκηθή θξίζε θαη απφ ην all inclusive. Θα αλαιχζνπκε ην πφηε έθαλε ηελ εκθάληζε ηνπ ην all inclusive θαη ηη είλαη. ΢ηε ζπλέρεηα ζα γλσξίζνπκε θάπνηα απφ ηα παλέκνξθα ηνπία θαη κέξε πνπ ν θάζε ηνπξίζηαο επηζθέπηεηαη θαηά ηελ δηακνλή ηνπ ζηελ Ρφδν. Θα εμεηάζνπκε ηελ δπλακηθή ηνπ ηνπξηζκνχ ζηε Ρφδν, επίζεο ζα κηιήζνπκε γηα ην επίπεδν πνπ βξίζθεηαη ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη γεληθφηεξα ηηο κνξθέο ηνπξηζκψλ πνπ ππάξρνπλ.

Αθνινπζεί κηα εξεπλεηηθή κεζνδνινγία βαζηζκέλε ζε εξσηεκαηνιφγηα ζε δχν γιψζζεο, αγγιηθά θαη γεξκαληθά πξνθεηκέλνπ λα κπνξνχλ φινη νη ηνπξίζηεο λα απαληήζνπλ ζηα εξσηεκαηνιφγηα θαζψο ζα ππάξμνπλ θαη μερσξηζηά εξσηεκαηνιφγηα γηα ηνπο επηρεηξεκαηίεο θαη θαηαζηεκαηάξρεο γηα ην πφζν επεξεάζηεθαλ νη επηρεηξήζεηο θαη ηα θαηαζηήκαηα ηνπο απφ ηελ νηθνλνκηθή θξίζε θαη ην all inclusive.

΢θνπφο ηεο εξγαζίαο απηήο είλαη ε πξνψζεζε ηεο γλψζεο γχξν απφ ην ζέκα ηνπ ηνπξηζκνχ θαη ηηο νηθνλνκηθήο θξίζεο πνπ ππάξρεη ζηελ Ρφδν. Όζνλ αθνξά ηνλ επηρεηξεκαηηθφ θφζκν ηεο Ρφδνπ, ζπκπεξαίλνπκε πσο παξφιν πνπ ε ηνπξηζηηθή θίλεζε ζην λεζί δελ έρεη κεησζεί ιφγν ηεο θξίζεο, έρεη κεησζεί φκσο ζεκαληηθά ε θεξδνθνξία ηνλ επηρεηξήζεσλ. ΢ηελ ζπλέρεηα αθνινπζεί κείσζε ησλ θεξδψλ θαη ε κείσζε ηνπ πξνζσπηθνχ ησλ επηρεηξήζεσλ.

Γηα ηελ δηεμαγσγή ηεο έξεπλαο κνπ ρξεζηκνπνίεζα ην δηαδίθηπν θαη θάπνηεο δίθεο κνπ γλψζεηο πάλσ ζην ζέκα ιφγσ ηνπ φηη δσ εδψ ζηελ Ρφδν θαη βηψλσ θαηαζηάζεηο. Έηζη ινηπφλ, ειπίδσ ε παξαθάησ εξγαζία λα ζπκβάιιεη ζηελ ελεκέξσζε γηα ηνλ ηνπξηζκφ θαη κέζα απφ ηελ έξεπλα πνπ έρσ θάλεη λα δνχκε πφζν έρεη επεξεάζεη ε θξίζε ηεο ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο ηεο Ρφδνπ.

ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ

Δμψθπιιν 1

Δπραξηζηίεο 2

Πεξίιεςε 3

Πίλαθαο Πεξηερνκέλσλ 4-5

Κεθάιαην 1 : Βηβιηνγξαθηθή Αλαζθφπεζε

1.1 Δηζαγσγή 6

1.2 Οξηζκφο ηνπ ηνπξηζκνχ 6

1.3 Μνξθέο ηνπ ηνπξηζκνχ 7

1.4 Ο ηνπξηζκφο ζηελ Διιάδα 8-10

1.5 Ο ηνπξηζκφο ζηελ Ρφδν 11

1.6 Σν λεζί ηεο Ρφδνπ 12-13

1.6.1 Ιζηνξηθή αλαδξνκή ηεο Ρφδνπ 13-16

1.7 Σνπξηζηηθνί πξννξηζκνί ηεο Ρφδνπ 16

1.7.1 Παιηά πφιε 16-17

1.7.2 Κάκεηξνο 18

1.7.3 Δπηά πεγέο 18

1.7.4 Λίλδνο 18-19

1.7.5 Καιιηζέα 19

1.7.6 Ιαιπζφο 19

1.7.7 Αθξφπνιε ηεο Ρφδνπ (Μφληε ΢κηζ) 20-21

1.7.8 Η θνηιάδα ησλ πεηαινχδσλ 21-22

1.8 Παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ αξλεηηθά ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ησλ μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ

22

1.9 Σνπξηζηηθή επνρηθφηεηα 23

1.10 Σν πξφβιεκα ηεο ηνπξηζηηθήο επνρηθφηεηαο ζηελ Ρφδν 24

1.10.1 ΢χζηεκα all inclusive 24-26

1.11 O ρεηκεξηλφο ηνπξηζκφο ηεο Ρφδνπ 26

1.12 Πνιηηηθέο θαη κέηξα 27-29

1.13 Σνπξηζκφο θαη νηθνλνκηθή θξίζε 29-30

1.14 Δπίδξαζε ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο ζηηο ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο ηεο Ρφδνπ 30-32

Κεθάιαην 2 : Δξεπλεηηθή Μεζνδνινγία

2.1 Δηζαγσγή 33

2.2 ΢ρεδηαζκφο ηεο έξεπλαο 33-34

2.3 ΢ρεδηαζκφο ησλ εξσηεκαηνινγίσλ 35

2.3.1 Δξσηεκαηνιφγηα γηα ηνπο ηνπξίζηεο 35

2.3.2 Δξσηεκαηνιφγηα γηα ηηο ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο 35-36

2.4 ΢πιινγή δεδνκέλσλ 36

2.5 Μέζνδνο αλάιπζεο δεδνκέλσλ 36

Κεθάιαην 3: Απνηειέζκαηα

3.1 Δηζαγσγή 37

3.2 Σνπξίζηεο 37

3.2.1 Αλάιπζε γξαθεκάησλ γηα ηνπο ηνπξίζηεο 37-47

3.3 Δπηρεηξήζεηο 48

3.3.1 Αλάιπζε γξαθεκάησλ γηα ηηο επηρεηξήζεηο 48-57

Κεθάιαην 4 : ΢πκπεξάζκαηα

4.1 Δηζαγσγή 58

4.2 Γεληθφ ζπκπέξαζκα γηα ηνπο ηνπξίζηεο 58

4.3 Γεληθφ ζπκπέξαζκα γηα ηνπο επηρεηξεκαηίεο 59

4.4 Σνπξηζηηθή πεξίνδνο 59-60

Βηβιηνγξαθία 61

Παξαξηήκαηα 62-74

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1: ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΚΖ ΑΝΑ΢ΚΟΠΖ΢Ζ

1.1 ΔΗ΢ΑΓΧΓΖ

΢ην παξφλ θεθάιαην γίλεηαη κία βηβιηνγξαθηθή αλαζθφπεζε γηα ηνλ ηνπξηζκφ.

Έπεηηα παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηνηρεία γηα ηνλ ηνπξηζκφ ζηελ Διιάδα. Πην αλαιπηηθά:

 Αξρηθά ζα δψζνπκε ηνλ νξηζκφ ηνπ ηνπξηζκνχ θαη πνηεο κνξθέο ηνπξηζκνχ ππάξρνπλ θαζψο ηνλίδεηαη θαη ν ξφινο ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ εζληθή νηθνλνκία.

 Έπεηηα, πξνβάιιεηαη ε νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή επίδξαζε ηνπ ηνπξηζκνχ

 ζηελ Διιάδα θαη εηδηθφηεξα ζην λεζί ηεο Ρφδνπ.

 ΢ηελ ζπλέρεηα πξνβάιινληαη ηα ηνπξηζηηθά ζέξεηξα ηεο Ρφδνπ θαζψο δηεπθξηλίδνληαη νη παξάγνληεο πνπ επλφεζαλ ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ηνπ λεζηνχ θαη ηελ εμέιημε ζηνλ ηνπξηζκφ.

 Αθνινχζσο ζα αλαθεξζνχκε ζηα πξνβιήκαηα ηεο ηνπξηζηηθήο επνρηθφηεηαο θαη νη επηπηψζεηο ηεο.

 Σέινο ζην ηειεπηαίν κέξνο παξνπζηάδνληαη ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδεη ν ηνπξηζκφο απφ ηελ νηθνλνκηθή θξίζε θαη ηη επίδξαζε έρεη ζην λεζί ηεο Ρφδνπ.

1.2 ΟΡΗ΢ΜΟ΢ ΣΟΤΡΗ΢ΜΟΤ

Ο ηνπξηζκφο είλαη έλα θνηλσληθφ, ςπρνινγηθφ θαη νηθνλνκηθφ θαηλφκελν πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ δξάζε θαη ηελ αληίδξαζε ησλ παξαγφλησλ:

 Σνπξίζηαο

 Δπηζθέπηεο

 Κνηλσλία

 Πξννξηζκφ

 Σνπξηζηηθή επηρείξεζε

 Κξάηνο

(Μakintosh & Goeldner, 1990)

1.3 ΜΟΡΦΔ΢ ΣΟΤΡΗ΢ΜΟΤ

Δλδεηθηηθά, κνξθέο ηνπξηζκνχ απνηεινχλ: (Μakintosh & Goeldner, 1990)

 Ο αγξνηνπξηζκφο είλαη κία κνξθή ηνπξηζκνχ φπνπ ν ηνπξίζηαο κέλεη ζε αγξφθηεκα θαη παξάιιεια ζπκκεηέρεη ζε αγξνηηθέο δξαζηεξηφηεηεο :

1. Αγξνηηθέο δξαζηεξηφηεηεο (ζπκκεηνρή ζε εξγαζίεο).

2. Αζιήκαηα πεξηπέηεηαο (πεδνπνξία θαη ξάθηηλγθ).

3. Γηάθνξα καζήκαηα (καζήκαηα παξαδνζηαθψλ ρνξψλ ,γαζηξνλνκία, νηλνπνηΐα).

4. Πνιηηηζηηθέο πεξηεγήζεηο (εθθιεζίεο, κνπζεία, αξραηνινγηθνχο ρψξνπο.

5. Παξαηήξεζε νηθνζπζηήκαηνο (πνπιηψλ, παλίδαο, ρισξίδαο).

 Θαιάζζηνο ηνπξηζκφο είλαη ην ζχλνιν ησλ ηνπξηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ αλαπηχζζνληαη ζηνλ ζαιάζζην ρψξν θαη ζηηο αθηέο πεξηνρήο ππνδνρήο ηνπξηζηψλ. ΢ηνλ ζαιάζζην ηνπξηζκφ λννχληαη νη θξνπαδηέξεο, νη ζαιάζζηεο πεξηεγήζεηο, ππνβξχρην ςάξεκα θαη νη θαηαδχζεηο.

 Οηθνινγηθφο ηνπξηζκφο είλαη κία κνξθή ηνπξηζκνχ πνπ εκπλέεηαη θπξίσο απφ ηελ θπζηθή Ιζηνξία κηαο πεξηνρήο, αιιά θαη ηηο πνιηηηζηηθέο θαη ηνπηθέο παξαδφζεηο. Ο ηνπξίζηαο θάλεη ζπρλά ρξήζε ηνλ θπζηθψλ πφξσλ θαη ηεο άγξηαο δσήο.

 Ο ζξεζθεπηηθφο ηνπξηζκφο είλαη κηα κνξθή ηνπξηζκνχ φπνπ θέξλεη ηνπο πηζηνχο πην θνληά κε ηελ ζξεζθεία ηνπο.

1. Μνλαζηήξηα 2. Δθθιεζίεο 3. Ιεξνί ηφπνη 4. Πξνζθπλήκαηα

 Ο ηνπξηζκφο θηλήηξσλ είλαη κία κνξθή δξαζηεξηφηεηαο πνπ αλαπηχζζεηαη γξήγνξα θαη ππφζρεηαη νηθνλνκηθά σθειήκαηα γηα ηηο ρψξεο εθείλεο ππνδνρήο θαη θηινμελίαο ηνπξηζηψλ πνπ ζέινπλ θαη έρνπλ ηηο πξνυπνζέζεηο λα ηνλ αλαπηχμνπλ. Ο ηνπξηζκφο θηλήηξσλ έρεη βξαρπρξφλην ραξαθηήξα 4 κε 5 εκέξεο ζπλήζσο γηα ηνλ ιφγν φηη ζθνπφο ησλ tour operator είλαη λα θηηάμεη ην ηνπξηζηηθφ νηθνλνκηθφ παθέην θαη λα ην δψζεη ζηνλ ρξήζηε ψζηε λα ηνπ δνζεί ε επθαηξία λα ην απνιαχζεη, θάηη πνπ φ ίδηνο δελ έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα δήζεη (Ηγνπκελάθεο, Κξαβαξίηεο, Λχηξαο, 1998).

1.4 Ο ΣΟΤΡΗ΢ΜΟ΢ ΢ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ

Ο ηνπξηζκφο ζηελ Διιάδα έθαλε ηελ εκθάληζε ηνπ απφ ηελ δεθαεηία ηνπ 1920 σο ζπγθξνηεκέλν νηθνλνκηθφ θαη θνηλσληθφ θαηλφκελν. Όκσο άξρηζε λα γίλεηαη αηζζεηφο ηελ δεθαεηία ηνπ 1960 φπνπ ε αχμεζε ησλ αθίμεσλ ήηαλ 1.098%

πξνζεγγίδνληαο ηηο 399.400. Απφ ην 1967 θαη 1991 ν ηνπξηζκφο άξρηζε λα επηθξαηεί ζηελ Διιάδα, έθαλαλ ηελ εκθάληζε ηνπο κεγάιεο μελνδνρεηαθέο κνλάδεο θαζψο ηα επφκελα ρξφληα εηζάγνληαη ζηαδηαθά ην κάξθεηηλγθ, κάλαηδκελη θαη πιεξνθνξηθή.

Σν πξνζσπηθφ άξρηζε λα εθπαηδεχεηαη, μερσξηζηά ν θάζε έλαο αλάινγα ην πφζην πνπ ζα αλαιάκβαλε ψζηε λα κπνξεί λα αληαπεμέιζεη κε ηνλ θαιχηεξν δπλαηφ ηξφπν. Οη αθίμεηο ην 2000 έθηαζαλ ηα 13 εθαη. ζηελ Διιάδα θαη ηα 684 εθαη. παγθνζκίσο. Σν 1990 ε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ζηελ Διιάδα ήηαλ ηαρχηεξε απφ φηη ζηελ Δπξψπε θαη παγθνζκίσο, ελψ απφ ηε δεθαεηία ηνπ 1990-2000 ε κείσζε ηνπ ξπζκνχ αχμεζεο ησλ αθίμεσλ ήηαλ κεγαιχηεξε απφ ηε αληίζηνηρε επξσπατθή θαη παγθφζκηα.

Καη θάπσο έηζη, θηάλνπκε ζην 2012, ε ζπκκεηνρή ηνπ ηνπξηζκνχ ζην ΑΔΠ ηεο Διιάδαο δηακνξθψζεθε ζην 16,4%, έλαληη 16,5% ην 2011 θαη 16,9% ην 2001, κε ηελ άκεζε θαη έκκεζε απαζρφιεζε ζηνλ θιάδν λα θηάλεη ηα 688.800 άηνκα πξφπεξζη, έλαληη 789.700 ην 2001. Ωζηφζν, ηα ζεακαηηθά βήκαηα πνπ ηειεί ε αχμεζε ησλ αεξνπνξηθψλ αθίμεσλ ζηελ ρψξα φπσο θαη ε εληζρπκέλε θίλεζε ηνπ εγρψξην ηνπξηζκνχ, δελ επαξθνχλ ψζηε λα θαιχςνπλ ηηο κεγάιεο απψιεηεο πνπ ππέζηε θαηά ηελ ηξηεηία 2010-2012 φπνπ ν ειιεληθφο ηνπξηζκφο ραξαθηεξίδνληαο απφ κηα αδξάλεηα θαη ε ρψξα είρε ππνπέζεη ζηηο βαξηέο ζπλέπεηεο ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο. Οη επαλαιακβαλφκελνη πειάηεο (repeaters) παξνπζηάδνπλ αχμεζε ην 2013 έλαληη ηνπ 2008, +17,86% ( απφ 23% ην 2008 ζε 28% ην 2013).

Σν all inclusive παξνπζηάδεη +20% έλαληη ηνπ 2008 ( απφ 40% ην 2008 ζε 50% ην 2013). Οη ηνπξίζηεο κε εηζνδεκαηηθφ επίπεδν ηνλ 70.000 παξνπζηάδνπλ ζεκαληηθή κείσζε (-41,18) γηα ην 2013. Μεηά ην 2013 πνπ ππήξμε γηα ηελ Διιάδα κηα εμαηξεηηθά θαιή ηνπξηζηηθή ρξνληά, νη ζεηηθέο επηδφζεηο ηνπ ειιεληθνχ ηνπξηζκνχ ζπλερίζηεθαλ θαη ην 2014. ΢χκθσλα κε ηα νξηζηηθά ζηνηρεία ηεο Έξεπλαο ΢πλφξσλ ηεο Σξάπεδαο ηεο Διιάδνο, νη αθίμεηο αιινδαπψλ ηνπξηζηψλ απμήζεθαλ θαηά 20,7%, νη δηαλπθηεξεχζεηο θαηά 14,7% θαη νη ηνπξηζηηθέο εηζπξάμεηο θαηά 10,2%

(πεξηιακβάλνληαη θαη ζηνηρεία απφ ηηο θξνπαδηέξεο, πέξα απφ απηά πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηελ Έξεπλα ΢πλφξσλ).

Παξά ηελ αχμεζε, φκσο, ηνπ αξηζκνχ ησλ αθίμεσλ ην 2014, παξαηεξείηαη κηα επηβξάδπλζε ζην ξπζκφ αχμεζεο ησλ ηνπξηζηηθψλ εηζπξάμεσλ θαη κηα ζηαζηκφηεηα ζην ξπζκφ αχμεζεο ησλ δηαλπθηεξεχζεσλ.

Οη ελδείμεηο απφ ηελ πνξεία ηνπ ειιεληθνχ ηνπξηζκνχ κέρξη ην πξψην 5κελν ηνπ έηνπο ήηαλ αξθεηά ελζαξξπληηθέο θαη πξνκήλπαλ κηα αθφκα θαιή ηνπξηζηηθή ρξνληά. Οη ξπζκνί αχμεζεο ηφζν ησλ αθίμεσλ φζν θαη ησλ ηνπξηζηηθψλ εηζπξάμεσλ ππεξέβαηλαλ θαηά πνιχ ηνπο αληίζηνηρνπο ξπζκνχο ηνπ 5κελνπ ηνπ 2014. Οη πξφζθαηεο, φκσο, νηθνλνκηθέο εμειίμεηο κε ηελ επηβνιή ησλ θεθαιαηαθψλ ειέγρσλ (capital controls) επέθεξαλ κεγάιε αλαζηάησζε ζηελ ηνπξηζηηθή αγνξά, φπνπ παξαηεξήζεθε θχκα αθπξψζεσλ κέζα ζην κήλα αηρκήο (ηνλ Ινχιην) ηνπ ειιεληθνχ ηνπξηζκνχ. Η θαηάζηαζε αληηζηξάθεθε, φηαλ μεθαζάξηζε ην ζέκα φηη νη μέλνη ηνπξίζηεο κε πηζησηηθέο/ρξεσζηηθέο θάξηεο ηεο αιινδαπήο δελ ζα ππφθεηλην ζηνπο θεθαιαηαθνχο πεξηνξηζκνχο θαη έηζη νη αθίμεηο απφ ην εμσηεξηθφ αλέθακςαλ κε ηνλ Αχγνπζην, αιιά θαη ην ΢επηέκβξην, λα εμειίζζνληαη ζε πνιχ θαινχο ηνπξηζηηθά κήλεο.

Απφ ηα ζηνηρεία ηεο Σξάπεδαο ηεο Διιάδνο απεηθνλίδεηαη αλάγιπθα ε επηβξάδπλζε ηεο πνξείαο ηνπ ηνπξηζκνχ κεηαμχ ηνπ 5κελνπ θαη ηνπ 6κελνπ ηνπ 2015. Έηζη, ελψ νη ζπλνιηθέο αθίμεηο αιινδαπψλ ηνπξηζηψλ ην α’ 5κελν ηνπ 2015

απμήζεθαλ θαηά 27,1% (5κελν 2014: 17,0%), ην α’ 6κελν ηνπ απμήζεθαλ θαηά 20,8% (6κελν 2014: 15,6%). Σν 5κελν ηνπ 2015 νη αθίμεηο ηνπξηζηψλ απφ ηελ ΔΔ-28 απμήζεθαλ θαηά 41,2% (5κελν 2014: 18,7%) έλαληη 32,4% ηνπ 6κελνπ ηνπ 2015 (6κελν 2014: 17,6%). Παξά ηελ επηβξάδπλζε, φκσο, πνπ παξαηεξήζεθε ην α’ 6κελν ηνπ 2015 ζε ζρέζε κε ην 5κελν ηνπ 2015, ν ξπζκφο αχμεζεο ησλ αθίμεσλ είλαη ζεκαληηθά πςειφηεξνο απφ απηφλ ηεο αληίζηνηρεο πεξηφδνπ ηνπ 2014.

1.5 Ο ΣΟΤΡΗ΢ΜΟ΢ ΢ΣΖΝ ΡΟΓΟ

Ο ηνπξηζκφο ηεο Ρφδνπ αλαπηχρζεθε κε ξαγδαίνπο ξπζκνχο ηελ δεθαεηία ηνπ 1990 θζάλνληαο απφ 8,1 εθαη. δηαλπθηεξεχζεηο ην 1990 ζε 10,8 εθαη. ην 1999 . Απηφ ζπλέβε φρη γηαηί επέηπραλ νη ηνπξηζηηθνί θνξείο κε ηηο ελέξγεηεο ηνπο, αιιά επεηδή απηή ήηαλ ε επηινγή ησλ tour operators (Κνχηνπιαο, 2005). Ο ζαιάζζηνο πεξηεγεηηθφο ηνπξηζκφο, γλσζηφο σο ηνπξηζκφο ηεο θξνπαδηέξαο, κε καθξά παξάδνζε ζηε Ρφδν, ηα ηειεπηαία ρξφληα παξνπζηάδεη κεγάιε κείσζε πνπ πξέπεη λα καο πξνβιεκαηίζεη. Σν 2009 νη αθίμεηο επηβαηψλ θξνπαδηέξαο ήηαλ 734.734 γηα λα κεησζνχλ ζε 304.646 ην 2014 ζεκεηψλνληαο κείσζε 58.6%, φηαλ ν γεληθφο εζληθφο δείθηεο παξνπζίαζε κείσζε κηθξφηεξε ηνπ 10%. Σα απνηειέζκαηα απηά εθηφπηζαλ ηε Ρφδν απφ ηε δεχηεξε ζέζε πνπ είρε κεηά ηνλ Πεηξαηά ζηελ έθηε ζέζε κεηά θαη ηε

΢αληνξίλε, ηελ Κέξθπξα, ηελ Μχθνλν θαη ην Καηάθνιν (αξραία Οιπκπία).

Μηα άιιε ελαιιαθηηθή κνξθή ηνπξηζκνχ κε απηφλνκε ιεηηνπξγία θαη ελεξγφ δήηεζε (αγνξά) γηα ηελ Ρφδν είλαη ν αζιεηηθφο ηνπξηζκφο ηεο ηζηηνζαλίδαο (windsurfing) θαη αεηνζαλίδαο (kitesurfing) πνπ αληηπξνζσπεχεη κεξηθέο δεθάδεο ρηιηάδεο επηζθέπηεο, νη νπνίνη επηιέγνπλ ηελ Ρφδν γηα λα επηδνζνχλ ζην αγαπεκέλν ηνπο άζιεκα. Οη ελεξγνί απηνί αζιεηηθνί ηνπξίζηεο καδί κε ηνπο ζπλνδνχο δηαθηλνχληαη φπσο θαη νη παξαδνζηαθνί κέζσ ηνλ Σ.Ο., πνπ ηνπο πξνζθέξνπλ θαη θάπνηα θίλεηξα (δσξεάλ κεηαθνξά αζιεηηθήο απνζθεπήο) θαη δηακέλνπλ ζε μελνδνρεία ηνπ φξκνπ ηεο Ιαιπζνχ θαη ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο κέρξη ηα Καιαβάξδα θαη ηνπ Πξαζνλεζίνπ, πεξηνρέο, πνπ νη πλένληεο ζ’ απηέο άλεκνη, ηηο θαζηζηνχλ ηδαληθέο γηα ηελ άζθεζε ηνπ αζιήκαηνο. Σα ηειεπηαία ρξφληα ην άζιεκα παξνπζίαζε εληππσζηαθή αλάπηπμε ράξε ζηηο δηεζλείο δηνξγαλψζεηο, πνπ νξγαλψζεθαλ ζηνλ φξκν ηεο Ιαιπζνχ κε πξσηνβνπιία ηνπ Rhodes windsurfing–kitesurfing θαη ηελ ππνζηήξημε ηνπ Γήκνπ Ιαιπζνχ, ηνπ Τπνπξγείνπ Αηγαίνπ θαη ηεο Πεξηθέξεηαο.

΢πλαθή θαηεγνξία είλαη θαη ν θαηαδπηηθφο ηνπξηζκφο πνπ παξνπζηάδεη ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ ιφγσ ηεο πινχζηαο παλίδαο θαη ρισξίδαο θαη ησλ θαζαξψλ λεξψλ ησλ παξάθηησλ ζαιάζζησλ δσλψλ ηνπ λεζηνχ θαη ζπλερψο δηεπξχλεηαη ε πειαηεία ηνπ (Λνγνζέηεο, 2005).

1.6 ΣΟ ΝΖ΢Η ΣΖ΢ ΡΟΓΟΤ

Η Ρφδνο είλαη ην κεγαιχηεξν λεζί ησλ Γσδεθαλήζσλ θαη απφ ηα κεγαιχηεξα ηεο Διιάδαο. Βξίζθεηαη ζηα λνηηναλαηνιηθά ηνπ Αηγαίνπ πειάγνπο θαη ζε κηθξή απφζηαζε πεξί 11 κίιηα απφ ηηο αθηέο ηηο Σνπξθίαο. Μεηά απφ κία καθξά θαη ηαξαγκέλε ηζηνξία, ζήκεξα γλσξίδεη θαη πάιη ηελ αξραία ηεο επεκεξία θαη αίγιε θαη πξνζθέξεη ζηνπο επηζθέπηεο ηεο πνιιέο ππεξεζίεο πςεινχ επηπέδνπ. Δίλαη ίζσο ην ζεκαληηθφηεξν ζέξεηξν ηεο Διιάδαο, κε απνηέιεζκα ε πιεηνςεθία ηνλ θαηνίθσλ ηεο λα αζρνινχληαη κε ηνλ ηνπξηζκφ. Η λπρηεξηλή δσή ηεο έρεη απνθηήζεη παγθφζκηα θήκε θαη πνιινί επηζθέπηεο έξρνληαη γηα λα δήζνπλ ηελ δηαζθέδαζε θάζε είδνπο γηα θάζε γνχζην. ΢ην βνξεηναλαηνιηθφ άθξν ηνπ λεζηνχ βξίζθεηαη ε πξσηεχνπζα ηνπ, ε πφιε ηεο Ρφδνπ πνπ κε πιεζπζκφ 55.000 θαηνίθνπο απνηειεί θαη ην κεγαιχηεξν νηθηζκφ ηνπ. Δληφο ησλ νξίσλ ηεο πφιεο ηεο Ρφδνπ, βξίζθεηαη ε κεζαησληθή πφιε ηεο Ρφδνπ, κηα απφ ηηο θαιχηεξα δηαηεξεκέλεο κεζαησληθέο πφιεηο ηνπ θφζκνπ, ε νπνία έρεη εληαρζεί απφ ην 1988 ζηα κλεκεία παγθφζκηαο θιεξνλνκηάο ηεο UNESCO.

Η Ρφδνο θεκίδεηαη γηα ηηο παξαιίεο ηεο, κία παξαιία ζηελ Λίλδν δηαθξίζεθε ζηεο 10 θαιχηεξεο ηηο Δπξψπεο, γηα ηα θξαζηά ηεο, θπξίσο ζην ρσξηφ Έκπσλα ππάξρνπλ δηεζλείο δηαθξίζεηο. Δπίζεο θεκίδεηαη γηα ηα ζχθα ηεο απφ ηελ αξραηφηεηα, φπσο επίζεο θαη γηα ην ζπκαξίζην κέιη πνπ παξάγεη θαζψο θαη ηελ θαηαζθεπή θαξαβηψλ απφ ηελ αξραηφηεηα.

΢χκθσλα κε κηα παξάδνζε θάπνηε ζηε ζέζε ησλ ειαθηψλ ζην ιηκάλη ζηεθφηαλ ν Κνινζζφο. Σα πινία έπιεαλ θάησ απφ ηα πφδηα ηνπ θαη ην πέξαζκα έθιεηλε ηα βξάδηα κε αιπζίδα. ΢αλ βξεζείο ζηελ Ρφδν, ζαξξείο θαη ν κχζνο απηφο δελ ζα κπνξνχζε λα είλαη πην εχζηνρνο. Δίλαη ηφπνο επινγεκέλνο απφ ηελ θχζε, κε κνλαδηθή πνηθηιία ηνπίσλ θαη ρξσκάησλ, ην ρξπζφ ζη’ αθξνγηάιηα, ζην γαιάδην ζηελ ζάιαζζα θαη ηνλ νπξαλφ, ην πξάζηλν ζηνπο ήξεκνπο ιφθνπο θαη ηηο θνηιάδεο ηεο.

Όζν γνεηεπηηθή είλαη ε θχζε ηνπ λεζηνχ, ηφζν πνιπηάξαρε είλαη ε ηζηνξία ηνπ. Οη αιιεπάιιειε θαηαθηεηέο άθεζαλ έληνλα ηα ίρλε ηεο θπξηαξρίαο ηνπ. Κάζηξα θαη παιάηηα, λανί θαη δεκφζηα θηήξηα, πνπ ζπλζέηνπλ ζήκεξα έλα κνλαδηθφ ζε πινχην αξρηηεθηνληθφ ηνπίν, πνπ επηηξέπεη ζηνλ επηζθέπηε λα βηψζεη κε ηηο αηζζήζεηο θαη ην λνπ ηνπ ηελ καθξαίσλε ηζηνξία ηνπ ηφπνπ.

1.6.1 Η΢ΣΟΡΗΚΖ ΑΝΑΓΡΟΜΖ ΣΖ΢ ΡΟΓΟΤ

Σνλ 17^ν αηψλα π.Υ. ν κηλσηθφο πνιηηηζκφο θαη ζηφινο θπξηαξρνχλ ζην Αηγαίν θαη νη θξεηηθνί Σειρίλεο εγθαζίζηαληαη ζηε Ρφδν. Γχν αηψλεο αξγφηεξα νη πξψηνη Μπθελαίνη (Αραηνί θαη Γσξηείο) εγθαζίζηαληαη ζηελ Ρφδν αξρηθά εηξεληθά κα δελ αξγνχλ νη έξηδεο. Οη Ρνδηνί ζπκκεηέρνπλ ζηνλ Σξσηθφ πφιεκν θαη αλαθέξνληαη ζηελ Ιιηάδα ηνπ Οκήξνπ. Αθξνπφιεηο θαη γχξσ ηνπο ηείρε θηίδνληαη ζε δηάθνξεο πφιεηο-θξάηε ζηελ αξραία Ρφδν. Σνλ 7^ν αη. π.Υ. νη ηξεηο πφιεηο θξάηε ηεο Ρφδνπ Λίλδνο, Κάκεηξνο θαη Ιαιπζφο καδί κε ηελ Αιηθαξλαζζφ ηεο Κσ θαη ηελ Κλίδν ζπκκαρνχλ δεκηνπξγψληαο ηελ Γσξηθή Δμάπνιε. Σνλ 6^ν αη. π.Υ. ζηε Λίλδν βαζηιεχεη ν Κιεφβνπινο, έλαο απφ ηνπο επηά ζνθνχο ηεο Αξραίαο Διιάδαο, ζηνλ νπνίν απνδίδεηαη θαη ην ξεηφ «κέηξνλ άξηζηνλ». ΢ηα ηέιε ηνπ 5^νπ αη. π.Υ. νη Ρνδηνί απνρσξνχλ απφ ηελ Αζελατθή ΢πκκαρία. Οη θφξνη πνπ επέβαιιαλ νη Αζελαίνη ήηαλ δπζβάζηαρηνη θαη ε θαηαζηξνθηθή ήηηα ηνπ Αζελατθνχ ΢ηφινπ ζηε ΢ηθειηθή Δθζηξαηεία ην 413 π.Υ. ήηαλ ε ηέιεηα επθαηξία πνπ άξπαμε ε Ρφδνο.

Η πφιε Ρφδνο ηδξχζεθε ην 408 π.Υ. απ’ ηνλ ζηξαηεγφ Γσξηέα, νιπκπηνλίθεο θαη κεγάινο πνιηηηθφο, πνπ κάιηζηα ήηαλ γηνο ηνπ Γηαγφξα, ηνπ δηάζεκνπ Ρφδηνπ νιπκπηνλίθε. Ο Ιππφδακνο απφ ηελ Μίιεην ήηαλ ν αξρηηέθηνλαο πνπ αλέιαβε ηα ζρέδηα πνπ εθάξκνζε ν Ιππφδακνο ζηε Ρφδν, ην ρξεζηκνπνίεζε θαη ν Μέγαο Αιέμαλδξνο ζηελ Αιεμάλδξεηα ηεο Αηγχπηνπ θαη φρη κφλν. Η Ρφδνο βξίζθεηαη

ζε αλνδηθή πνξεία θαη είλαη ζε ζέζε λα δηαπξαγκαηεχεηαη ηε ζπκκαρία ηεο πφηε κε ηνπο Αζελαίνπο θαη πφηε κε ηνπο ΢παξηηάηεο, κε επλντθνχο πάληα φξνπο θαη κε δηαζθαιηζκέλνη ηελ αλεμαξηεζία ηεο- ζηφρν πνπ είρε πάληα ε Ρφδνο απφ εδψ θαη ζην εμήο.

Οη Ρνδηνί κηζζνθφξνη πνιεκηζηέο είλαη πεξηδήηεηνη - αλάκεζα ηνπο μερψξηζαλ ν Μέλησξ θαη ν Μέκλσλ πνπ πνιέκεζε ελάληηα ζηνλ Μέγα Αιέμαλδξν σο ζηξαηεγφο ησλ Πεξζψλ. Η Ρφδνο είρε ζπκκαρήζεη κε ηνλ Μέγα Αιέμαλδξν, αιιά γίλεηαη γηα άιιε κηα θνξά ην κήιν ηεο Έξηδνο ζηνπο πνιέκνπο ησλ δηαδφρσλ. Η Ρφδνο αξλείηαη λα ζπκκαρήζεη κε ηνλ Αληίγνλν ηνλ Μνλφθζαικν ελάληηα ζηνλ Πηνιεκαίν ηεο Αηγχπηνπ θαη ν γηνο ηνπ πξψηνπ, ν κεγάινο Γεκήηξηνο ν Πνιηνξθεηήο πνιηνξθεί γηα έλα ρξφλν ηελ Ρφδν. Φνβεξέο πνιηνξθεηηθέο κεραλέο, 400 πινία ζηφινο, 4.000 ηππείο θαη κεγάινο αξηζκφο πεδηθνχ δελ θαηαθέξλνπλ λα θάκςνπλ ηελ αληίζηαζε ησλ θαηνίθσλ ηεο Ρφδνπ.

Ο Γεκήηξηνο ν Πνιηνξθεηήο θεχγεη άπξαθηνο έλα ρξφλν κεηά θαη αθήλεη πίζσ ηνπο ηηο ηεξάζηηεο πνιηνξθεηηθέο κεραλέο. Οη Ρνδηνί πνπιψληαο ηηο κεραλέο ζπγθέληξσζαλ 300 ηάιαληα, πνιχ κεγάιν ρξεκαηηθφ πνζφ, θαη ν αξρηηέθηνλαο Υάξεο ν Λίλδηνο αλέιαβε ηελ θαηαζθεπή ηνπ Κνινζζνχ ηεο Ρφδνπ, έλα άγαικα ηνπ ζενχ ήιηνπ. Ο Υάξεο ήηαλ καζεηήο ηνπ πεξίθεκνπ Λπζίππνπ θαη ρξεηάζηεθε 12 ρξφληα γηα λα νινθιεξψζεη ην έξγν ηνπ. Απφ ην 292 π.Υ. έσο ην 227 γηα 66 ρξφληα έκεηλε φξζηνο ζηελ πφιε ηεο Ρφδνπ. Ο Κνινζζφο είρε χςνο 32 κέηξα θαη ν Πιίληνο έγξαθε αξγφηεξα φηη ιίγνη άληξεο κπνξνχζαλ λα θιείζνπλ ζηελ αγθαιηά ηνπο ηνλ αληίρεηξα ηνπ αγάικαηνο. Ο κεγάινο ζεηζκφο ηνπ 227 π.Υ έξημε ηνλ θνινζζφ. Ο ΢ηξάβσλ γξάθεη φηη έπεζε «πεξηθιαζζείο απφ ησλ γνλάησλ» ελψ ππάξρεη θαη ε καξηπξία φηη “πεζψλ πνιιάο νηθίαο θαηέζεηζε” πνπ θαηαδεηθλχεη φηη δελ πξέπεη λα ήηαλ ζην ιηκάλη, αιιά ςειφηεξα ηεο Ρφδνπ.

Ο Κνινζζφο έλα απφ ηα Δπηά ζαχκαηα ηνπ αξραίνπ θφζκνπ έκεηλε γηα 900 ρξφληα ζην έδαθνο. Οη Ρνδηνί παξά ηελ πξνζθνξά ηνπ Πηνιεκαίνπ απνθάζηζαλ λα κελ αζρνιεζνχλ κε έλα θαθφ πνπ είρε ηειεηψζεη. Σν 653 κ.Υ. νη Άξαβεο θαηαιακβάλνπλ ηελ Ρφδν θαη πσινχλ ηνλ θνινζζφ ζε θνκκάηηα ζε θάπνην Δβξαίν έκπνξν απφ ηελ Έδεζζα ηεο Μέζεο Αλαηνιήο θαη γηα λα ηνλ θνπβαιήζνπλ ρξεηάζηεθαλ 900 θακήιεο. Σνλ 2^ν αη. π.Υ. ε Ρφδνο ζπκκαρεί κε ηνπο Ρσκαίνπο. Σν Πξψην ζπκκαρηθφ ρηχπεκα ήηαλ ε ξσκατθή αλαθήξπμε ηεο Γήινπ ζε ιηκάλη ειεχζεξν δαζκψλ. Σν 42 π.Υ. ε Ρφδνο θαηαιακβάλεηαη θαη ιεειαηείηαη απφ ηνλ

΢ηξαηεγφ Κάζην, ζηε δηάξθεηα ελφο Ρσκατθνχ εκθπιίνπ πνιέκνπ. Σν ηέινο ηεο

Γεκνθξαηίαο θαη ε θπξηαξρία ηεο Ρσκατθήο Απηνθξαηνξίαο νδεγνχλ ηειηθά ηελ Ρφδν ζε χθεζε. Η Ρφδνο αλαθέξεηαη ζην 21^ν θεθάιαην ησλ πξάμεσλ ησλ Απνζηφισλ θαη νη Ρνδηνί γίλνληαη Υξηζηηαλνί ήδε απφ ηνλ 1^ν αη. κ.Υ. Σν 269 κ.Υ. νη Γφηζνη ιεειαηνχλ ηελ Ρφδν θαη ην 395 κ.Υ. ε Ρφδνο θαηαθηηέηαη απφ ηνπο Άξαβεο. Σν 1046 θαηαιακβάλνπλ ηε Ρφδν νη Γελνβέδνη. Σελ επαλαθηά ν Αιέμηνο ν Κνκλελφο ηνλ 11^ν αη. κ.Υ. ν νπνίνο έδσζε θαη ζηνπο Βέλεηνπο εκπνξηθά δηθαηψκαηα ζην λεζί. Σν 1101 κ.Υ. ν Ρηράξδνο ν Λενληφθαξδνο πεξλάεη απφ ηελ Ρφδν θαη παίξλεη καδί ηνπ ζηε

΢ηαπξνθνξία Ρφδηνπο κηζζνθφξνπο.

Η Άισζε ηεο Πφιεο ην 1204 κ.Υ. απφ ηνπο Γπηηθνχο, θέξλεη ηα Γσδεθάλεζα θαη ηε Ρφδν ζηε θπξηαξρία ηεο Απηνθξαηνξίαο ηεο Νίθαηαο. Σν 1309 κ.Υ. νη Ισαλλίηεο Ιππφηεο εγθαζίζηαληαη ζηελ Ρφδν. Σν ηάγκα ησλ ηππνηψλ έρνληαο απνρσξήζεη απφ ηελ Κχπξν, ρξεζηκνπνηνχλ ηε Ρφδν σο ζηξαηησηηθή βάζε γηα ηα ηαμίδηα ηνπο ζηελ Ιεξνπζαιήκ θαη ζηνπο Αγίνπο ηφπνπο. Οη Ιππφηεο ηεο Ρφδνπ βειηίσζαλ ηα ηείρε θαη ηηο νρπξψζεηο θαη κεγάισζαλ ιίγν ηελ πφιε ηεο Ρφδνπ, ε νπνία φκσο είλαη πεξίπνπ 25% κηθξφηεξε απφ ηε Ρφδν θαηά ηελ Διιεληζηηθή επνρή.

Σν 1522 κ.Υ. ε Ρφδνο θαηαθηήζεθε απφ ηνπο Σνχξθνπο θαη έπεζε πάιη ζε χθεζε.

Δίραλ πξνεγεζεί απνηπρεκέλεο πνιηνξθίεο θαη ην 1480.

Οη Ρνδηνί ζηξάθεθαλ πάιη ζηελ αγξνηηθή δσή θαζψο δελ κπνξνχζαλ λα είλαη πηα έκπνξνη. Κάζε ιίγεο δεθαεηίεο νη Έιιελεο πξνρσξνχζαλ ζε εμεγέξζεηο, αιιά ην πνζνχκελν ήηαλ καθξηά αθφκε. Οη Γσδεθαλήζηνη ζπκκεηέρνπλ ελεξγά ζηελ επαλάζηαζε ηνπ 1821 θαη απνθηνχλ γηα ιίγν ηελ ειεπζεξία ηνπο, αιιά δπζηπρψο παξαρσξνχληαη ζηελ Οζσκαληθή Απηνθξαηνξία κε ην πξσηφθνιιν ηνπ Λνλδίλνπ απφ ηηο κεγάιεο δπλάκεηο, ζαλ αληάιιαγκα γηα ηελ Δχβνηα.

Οη Ιηαινί θαηείραλ ηε Ρφδν απφ ην 1912. Η Ιηαιηθή θαηνρή ζπλδέζεθε κε πάξα πνιιά έξγα: ην πδξαγσγείν, ηελ ειεθηξνδφηεζε ηνπ λεζηνχ, ην ιηκάλη, ην ελπδξείν αιιά θαη αλαζηπιψζεηο ζηελ Παιηά πφιε θαη ζην παιάηη ηνπ Μεγάινπ Μαγίζηξνπ. Απφ ηελ άιιε ελψ νη Ιηαινί δηαηείλνληαλ φηη ζα επηηξέςνπλ ζηα Γσδεθάλεζα λα ελσζνχλ κε ηελ Διιάδα, ζηελ πξαγκαηηθφηεηα δελ είραλ θαλέλα ηέηνην ζθνπφ. Οη Γσδεθαλήζηνη δεκηνπξγνχλ ηελ Πνιηηεία ηνπ Αηγαίνπ θαη δηεθδηθνχλ ηελ έλσζε κε ηελ Διιάδα. Μία απφ ηηο θνξπθαίεο ζηηγκέο αληίζηαζεο ήηαλ ην αηκαηεξφ Πάζρα ηνπ 1919. Σν 1920 νη Ιηαινί ζπκθσλνχλ λα παξαρσξεζνχλ ηα Γσδεθάλεζα ζηελ Διιάδα θαη λα παξακείλεη ε Ρφδνο ππφ Ιηαιηθή Καηνρή, αιιά εθκεηαιιεχνληαη ηε Μηθξαζηαηηθή θαηαζηξνθή ηνπ 1922 θαη πεηπραίλνπλ λα ηα

θξαηήζνπλ κε ηε ΢πλζήθε ηεο Λνδάλεο. Με ηελ άλνδν ηνπ θαζηζκνχ επηρεηξείηαη θαη εμηηαιηζκφο ησλ Διιήλσλ αιιά ρσξίο επηηπρία.

Η Ιηαιία θαηείρε γηα ζρεδφλ ηξεηο δεθαεηίεο ηα Γσδεθάλεζα. ΢ηνλ Γεχηεξν Παγθφζκην πφιεκν Γσδεθαλήζηνη εζεινληέο πνιεκνχλ ζηε Φιψξηλα ζην Ρίκηλη, ζην Αιακέηλ θαη αιινχ. Ο αλζππνινραγφο Αιέμαλδξνο Γηάθνο είλαη ν πξψηνο Έιιελαο πνπ έπεζε πνιεκψληαο ζηνλ ιφθν ηεο Σζνχθαο θαη νξνζεηξά ηελ Πίλδνπ.

Με ηε ιήμε ηνπ Γεχηεξνπ Παγθνζκίνπ πνιέκνπ ν Γεξκαλφο ζηξαηεγφο Wagener ππέγξαςε ζηηο 8 Μαΐνπ 1945 ηελ άλεπ φξσλ παξάδνζε ησλ Γσδεθαλήζσλ ζηνπο Βξεηαλνχο θαη ζηνλ ΢πληαγκαηάξρε Υξηζηφδνπιν Σζηγάληε, δηνηθεηή ηνπ Ιεξνχ Λφρνπ, ΢ηηο 31 Μαξηίνπ 1947 ν Βξεηαλφο Σαμίαξρνο A.S Parker ππνγξάθεη ηελ παξάδνζε ησλ Γσδεθαλήζσλ ζηελ Διιεληθή ΢ηξαηησηηθή Γηνίθεζε ππφ ηνλ Αληηλαχαξρν Πεξηθιή Ισαλλίδε θαη ην 1948 έγηλε επίζεκα ε έλσζε κε ηελ Διιάδα.

Ο Έιιελαο ζηξαηησηηθφο δηνηθεηήο ηεο Ρφδνπ είρε αλαθεξχμεη ην παιάηη ηνπ Μεγάινπ Μαγίζηξνπ Ιζηνξηθφ κλεκείν ην 1947. Σν 1960 ην Διιεληθφ ππνπξγείν πνιηηηζκνχ ραξαθηήξηζε ηελ παιηά πφιε ηεο Ρφδνπ Μλεκείν Πνιηηηζηηθήο Κιεξνλνκηάο. Σν 1988 ε παιηά πφιε ηεο Ρφδνπ αλαθεξχρηεθε Μλεκείν Παγθφζκηαο Κιεξνλνκηάο ηεο Unesco.

1.7 ΣΟΤΡΗ΢ΣΗΚΟΗ ΠΡΟΟΡΗ΢ΜΟΗ ΣΖ΢ ΡΟΓΟΤ

1.7.1 ΠΑΛΗΑ ΠΟΛΖ

Η παιηά πφιε είλαη αλεθηίκεηε παγθφζκηα θιεξνλνκηά θαιά δηαηεξεκέλε κεζαησληθή πφιε ε νπνία έρεη εληαρζεί ζηνλ θαηάινγν ησλ πφιεσλ ηεο

παγθφζκηαο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο (World Heritage Towns) ηεο UNESCO. Η κεζαησληθή απηή πφιε είλαη ην νηθφζεκν ηνπ λεζηνχ φπσο επίζεο είλαη ε θαιχηεξε ζπληεξεκέλε κεζαησληθή πφιε ηνπ 14^νπ αηψλα. Δίλαη έλα κεγάιν αξρηηεθηνληθφ αξηζηνχξγεκα κε γνηζηθή, βπδαληηλή θαη νζσκαληθή επηξξνή πνπ ν θαζέλαο κπνξεί λα ζαπκάζεη. Η απίζηεπηε θιεξνλνκηά πνπ άθεζαλ νη πνιηηηζκνί πνπ πέξαζαλ φπσο ηα αγάικαηα, ηδακηά θαη ρακάκ, καξκάξηλα νηθφζεκα, ην παιάηη ηνπ κεγάινπ Μαγίζηξνπ, ν πχξγνο ηνπ ξνινγηνχ κε ηελ απίζηεπηε ζέα θαη νη θξήλεο είλαη απφ ηα πξψηα κέξεη πνπ ν θάζε έλαο κπνξεί λα απνιαχζεη θαη λα δήζεη απφ θνληά ηελ κεζαησληθή ηζηνξία. Η είζνδνο απφ κία απφ ηεο ελληά κεγαινπξεπείο γνηζηθέο πχιεο είλαη κία είζνδνο ζηε βπδαληηλή επνρή κε ηεο αλαξίζκεηεο εθθιεζίεο.

1.7.2 ΚΑΜΔΗΡΟ΢

Η αξραία Κάκεηξνο είλαη ρηηζκέλε ακθηζεαηξηθά κε ζέα ηελ ζάιαζζα θαη δελ ήηαλ νρπξσκέλε. Απνηεινχζε κία απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο πφιεηο ηνπ λεζηνχ ζηελ νπνία βξέζεθαλ εξεηπσκέλα ζπίηηα, ε αξραία αγνξά, έλαο δσξηθφο λαφο, εξείπηα ηνπ πδξαγσγείνπ θαη εξείπηα ηνπ λανχ ηεο Αζελάο. Η Κάκεηξνο ηδξχζεθε απφ ηνλ Ηξαθιείδε Σξηπφιεκν, ήηαλ κία απφ ηηο ηξεηο πφιεηο - θξάηε, θαη είλαη ρηηζκέλε ζηα βνξεηνδπηηθά παξάιηα ηεο λήζνπ.

1.7.3 ΔΠΣΑ ΠΖΓΔ΢

Η Ρφδνο δηαζέηε έλαλ παξάδεηζν κε παλχςεια πεχθα, πιαηάληα ηα νπνία ξίρλνπλ ηελ ζεξκνθξαζία θαη πξνθαινχλ δξνζηά θαη κελ μερλάκε θαη ηα δξνζεξά ηξερνχκελα λεξά. Απηφο δελ είλαη άιινο απφ ηεο Δπηά πεγέο πνπ βξίζθνληαη ζε 30 ρηιηφκεηξα απφζηαζε απφ ην θέληξν ηεο Ρφδνπ. Πήξε ην φλνκα ηνπ απφ ηηο θπζηθέο πεγέο πνπ βξίζθνληαη εθεί.

1.7.4 ΛΗΝΓΟ΢

Φηάλνληαο ζηελ πεξηνρή Λίλδνο ζπλαληάο ηελ αηειείσηε ζάιαζζα κε ηα θαηαγάιαλα λεξά πνπ ηελ πεξηβάιεη. Δίλαη έλα ππέξνρν ηνπίν θαη κνηάδεη ζαλ έλα βξάρν ξηγκέλν ζην πέιαγνο πνπ ζηέθεη κφλνο ινχδεηαη απφ ηα θχκαηα θαη ζπλδέεηαη θαηά ηχρε κε ηελ ζηεξηά, ηελ θνξπθή θαηαιακβάλεη ν ζπνπδαηφηεξνο αξραηνινγηθφο ρψξνο ηνπ λεζηνχ, ε αθξφπνιε ηεο Λίλδνπ. Η αθξφπνιε ηεο Λίλδνπ είλαη πξνζβάζηκε κε ηα

πφδηα ή θαη κε γατδνχξη θαη έρεη ραξαθηεξηζηεί σο πξνζηαηεπφκελν κλεκείν. Έλα βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηελ Λίλδνπ είλαη ηα ιεπθά ζπίηηα πνπ απιψλνληαη θάησ απφ ηελ αθξφπνιε.

1.7.5 ΚΑΛΛΗΘΔΑ

Δίλαη δεκηνχξγεκα ησλ Ιηαιψλ ην 1929. Κπξίσο ην επηζθέπηνληαλ αζζελείο θαη επηζηήκνλεο γηα ηα ηακαηηθά ινπηξά ηνπ. Ωζηφζν ππάξρεη θαη κία θαηαγάιαλε παξαιία πνπ κπνξεί ν θάζε επηζθέπηεο λα απνιαχζεη θάλνληαο ην κπάλην ηνπ.

1.7.6 ΗΑΛΤ΢Ο΢

Η Ιαιπζφο απνηθίζηεθε απφ Μηλσΐηεο θαη αξγφηεξα απφ Μπθελαίνπο. Δξείπηα ηεο θαζψο θαη παιαηνρξηζηηαληθά θαη κεζαησληθά κλεκεία ζψδνληαη ζηελ ηνπνζεζία ηεο Φηιέξεκνπ.

1.7.7 ΑΚΡΟΠΟΛΖ ΣΖ΢ ΡΟΓΟΤ (ΜΟΝΣΔ ΢ΜΗΘ)

Γηα φζνπο είλαη εξαζηέο ησλ αξραηνιαηξηθψλ πεξηπάησλ κηα βφιηα ζην Μφληε

΢κηζ ζα απνηειέζεη ζίγνπξα κηα θαηαιεθηηθή εκπεηξία, θαζψο ζηελ θνξπθή ηνπ ιφθνπ δεζπφδνπλ ηα εξείπηα ηεο αξραίαο Αθξφπνιεο ηεο Ρφδνπ ελψ ζηε λφηηα πιεπξά ηνπ ζψδνληαη ηα ιείςαλα ζεκαληηθψλ αξραηνηήησλ, κέζα ζ’ έλα παλέκνξθν θαη θαηάθπην αξραηνινγηθφ πάξθν. ΢ην αξραηνινγηθφ πάξθν, πνπ «θηινμελείηαη»

κέζα ζ’ έλα θπζηθφ βαζνχισκα, δηαζψδεηαη ην ΢ηάδην, πνπ είλαη γλσζηφ θη σο

΢ηάδην ηνπ Γηαγφξα, έλα έξγν ηεο ειιεληζηηθήο πεξηφδνπ ηνπ 3νπ ή 2νπ αη. π.Υ., φπνπ δηεμάγνληαλ νη αζιεηηθνί αγψλεο ησλ Αιίσλ, ηεο κεγάιεο γηνξηήο ησλ αξραίσλ Ρνδίσλ πξνο ηηκήλ ηνπ ζενχ Ήιηνπ.

Σν ΢ηάδην, πνπ έρεη αλνηθνδνκεζεί ζε κεγάιν πνζνζηφ, έρεη κήθνο 200 κ. θαη πιάηνο 35 κ. Γίπια αθξηβψο ζην ΢ηάδην ζψδεηαη ην κηθξφ καξκάξηλν ππαίζξην Θέαηξν φπνπ δίλνληαη θαη ζήκεξα κνπζηθέο παξαζηάζεηο, φπσο θαη ζηελ αξραηφηεηα.

Κάπνηνη βέβαηα πηζηεχνπλ φηη ην Θέαηξν απνηεινχζε ηκήκα ηεο πεξίθεκεο Ρεηνξηθήο ΢ρνιήο ηνπ Αηζρίλε, φπνπ καζήηεπζαλ θνξπθαίνη ξήηνξεο ηεο επνρήο φπσο ν Ινχιηνο Καίζαξαο θαη ν Κηθέξσλαο παξά φηη ρξεζίκεπε γηα κνπζηθέο ή ζεαηξηθέο παξαζηάζεηο. Σα ειάρηζηα αξραία ζπάξγαλα επέηξεςαλ λα αλαζπζηαζεί ην ζρέδην ηνπ Θεάηξνπ θαη λα αλαζηεισζεί πιήξσο κε ηελ ρξήζε ιεπθνχ καξκάξνπ.

΢ηελ θνξπθή ηνπ Λφθνπ, φπνπ δεζπφδεη ε Άλσ Αθξφπνιε ηεο αξραίαο πφιεο ηεο Ρφδνπ δηαζψδνληαη εξείπηα, φπσο ηξεηο θίνλεο, απφ ην λαφ ηνπ Ππζίνπ Απφιισλα, πξνζηάηε ηεο πφιεο ελψ ζψδνληαη επίζεο ηκήκαηα απφ ηνπο λανχο ηεο Πνιηάδαο Αζελάο θαη ηνπ Γία. Ο Λφθνο ηνπ Μφληε ΢κηζ δεζπφδεη πάλσ απφ ηελ πφιε ηεο Ρφδνπ, ε νπνία είλαη ακθηζεαηξηθά ρηηζκέλε ζηα πφδηα ηνπ. Η παιηά νλνκαζία ηνπ είλαη Λφθνο ηνπ Αγίνπ ΢ηεθάλνπ θη εδψ βξηζθφηαλ ε Άλσ Αθξφπνιε ηεο αξραίαο Ρφδνπ. Η Κάησ Αθξφπνιε βξηζθφηαλ ζηε ζέζε πνπ νξζψλεηαη ζήκεξα ην Παιάηη ησλ Μεγάισλ Μαγίζηξσλ ησλ Ισαλληηψλ Ιππνηψλ ή Καζηέιν. Η θαιχηεξε ψξα γηα λα αλέβεη θάπνηνο ζην Λφθν είλαη ην απφγεπκα. Η ζέα ηφζν πξνο ηε ζάιαζζα φζν θαη πξνο ηελ πφιε είλαη καγεπηηθή ελψ νη ξνκαληηθνί ζα απνιαχζνπλ έλα αλεπαλάιεπην ειηνβαζίιεκα.

1.7.8 Ζ ΚΟΗΛΑΓΑ ΣΧΝ ΠΔΣΑΛΟΤΓΧΝ

Απφ ηα κέζα Ινπλίνπ έσο ηα ηέιε ΢επηεκβξίνπ, έλα πνιχρξσκν «πεηαινπδνζχλλεθν»

ζθεπάδεη θπξηνιεθηηθά ηελ φκνξθε θνηιάδα. Σν δηαζεκφηεξν ίζσο δείγκα θπζηθνχ θάιινπο ζην λεζί ηεο Ρφδνπ, πνπ αλακθίβνια αμίδεη λα επηζθεθζείηε, είλαη ε θνηιάδα κε ηηο πεηαινχδεο. Έλαο απφ ηνπο ζπάληνπο βηφηνπνπο ηεο Δπξψπεο απνηειεί ην ζεξηλφ θαηαθχγην ηεο λπρηνπεηαινχδαο Panaxia Quadripunctaria (Πεηαινχδα ε Σεηξαγσλφζηηθηνο), φπσο είλαη ε επηζηεκνληθή ηεο νλνκαζία. Υηιηάδεο απινί επηζθέπηεο αιιά θαη εξεπλεηέο έξρνληαη εδψ γηα λα απνιαχζνπλ θαη λα κειεηήζνπλ

ην κνλαδηθφ απηφ θαηλφκελν. Οη «πεηαινχδεο ηεο Ρφδνπ» ηαμηδεχνληαο κέζα ζηε λχρηα κε νδεγφ ηνπο δξφκνπο ηνπ λεξνχ θαηαθιχδνπλ ζηαδηαθά ηελ θαηαπξάζηλε πεξηνρή. Δδψ, νη θιηκαηνινγηθέο ζπλζήθεο θαη ην θπζηθφ πεξηβάιινλ πξνζθέξνπλ ηηο ηδαληθέο ζπλζήθεο γηα ην δεπγάξσκα θαη ηελ θαινθαηξηλή ηνπο παξακνλή.

Σν ηνπίν είλαη πξάγκαηη ζπγθινληζηηθφ! Ληκλνχιεο κε λνχθαξα, ζθηεξά κνλνπάηηα, μχιηλα γεθπξάθηα, θειαξηζηά ξπάθηα αιιά θαη κηθξνί θαηαξξάθηεο.

Ακέηξεηα δέληξα, πιαηάληα, θνπκαξηέο, κπξηηέο, αγξηειηέο αιιά θαη ζπκάξη, πηθξνδάθλεο θαη θηζζνί ζπλζέηνπλ κηα ηξνπηθή καγεία πξνζθέξνληαο δξνζηά, πγξαζία θαη ηξνθή ζηηο πεηαινχδεο.

΢ηελ θνηιάδα, κάιηζηα, επδνθηκεί έλα ζπάλην είδνο πιαηάλνπ, ε πγξάκβαξε ή δεηηά ζηελ χπαξμε ηεο νπνίαο νθείιεηαη ελ κέξεη θαη ην ζαπκαζηφ θαηλφκελν ηεο ζπγθέληξσζεο πεηαινχδσλ ζε ηεξάζηην αξηζκφ, θαζ’ φηη ε βαληιέληα αξσκαηηθή ξεηίλε πνπ ξέεη απφ ην θινηφ ηεο θαίλεηαη φηη «μεηξειαίλεη» ηηο ξνδίηηθεο πεηαινχδεο.

1.8 ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ΢ ΠΟΤ ΔΠΖΡΔΑΕΟΤΝ ΑΡΝΖΣΗΚΑ ΣΖΝ ΑΝΣΑΓΧΝΗ΢ΣΗΚΟΣΖΣΑ ΣΧΝ ΞΔΝΟΓΟΥΔΗΑΚΧΝ ΜΟΝΑΓΧΝ

Οη παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ αξλεηηθά ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ησλ μελνδνρεηαθψλ βηνκεραληψλ είλαη :

1. Η κείσζε ζε ζηαζεξέο ηηκέο ηεο ηνπξηζηηθήο δαπάλεο ησλ επηζθεπηψλ ζπλέπεηα ηεο ζπλερηδφκελεο δηεζλνχο νηθνλνκηθήο χθεζεο, πνπ αλάγθαδε κηα κεγάιε κεξίδα ηεο παξαδνζηαθήο μελνδνρεηαθήο καο πειαηείαο ,θπξίσο ηνπο Άγγινπο, λα ζηξαθεί ζε παξαμελνδνρεηαθά θηελά θαηαιχκαηα κε απνηέιεζκα, ζπλαηλνχζεο θαη ηεο βαζκηαίαο ζπξξίθλσζεο ηεο ηνπξηζηηθήο πεξηφδνπ, λα πέζεη ε πιεξφηεηα ησλ μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ θαηά 8 πεξίπνπ πνζνζηηαίεο κνλάδεο.

2. Η αχμεζε ηεο ηνπξηζηηθήο πξνζθνξάο θαηά ηελ ηειεπηαία 5εηία θαηά 14% ζε μελνδνρεηαθέο θιίλεο, φηαλ ε δήηεζε ηελ αληίζηνηρε πεξίνδν έκεηλε ζρεδφλ ζηάζηκε. Ο πςειφο πιεζσξηζκφο πνπ έρνπκε ηα ηειεπηαία ρξφληα. Οη μελνδνρεηαθέο επηρεηξήζεηο ζε έλα αξθεηά κεγάιν βαζκφ αλαγθάζηεθαλ λα επσκηζζνχλ θαη ην ηέινο ησλ αεξνδξνκίσλ πνπ ηφζν επεξέαζε ηελ ηνπξηζηηθή δήηεζε, αθνχ νη νξγαλσηέο ηαμηδηψλ αξλνχληαη λα ην απνδερηνχλ (Λνγνζέηεο, 2004).

3. Η ζηαζηκφηεηα ηεο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο ε νπνία ηα ηειεπηαία 5 ρξφληα φιν θαη ρεηξνηεξεχεη.

1.9 ΣΟΤΡΗ΢ΣΗΚΖ ΔΠΟΥΗΚΟΣΖΣΑ

Η επνρηθφηεηα απνηειεί ην κεγαιχηεξν πξφβιεκα ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ Διιάδα, πξφθεηηαη γηα δήηεκα πνπ ζχκθσλα κε ηνλ πξφεδξν ηνπ Ξελνδνρεηαθνχ Δπηκειεηεξίνπ Διιάδαο θ. Σζαθίξεο «ςπονομεύει ηη βιυζιμόηηηα ηυν επισειπήζευν». Ο θ. Σζαθίξεο ηφληζε φηη θακηά επηρείξεζε, φζν επηηπρεκέλε θαη λα είλαη ε εθκεηάιιεπζε ηεο δελ κπνξεί λα επηβηψζεη 12 κήλεο, δνπιεχνληαο ηνπο 3 κε 4 απφ απηνχο.

Σν γεγνλφο φηη πεξίπνπ ην 50% ησλ επηζθεπηψλ έξρεηαη ζηε ρψξα καο κέζα ζην ηξίκελν Ινχληνο-Αχγνπζηνο θαλεξψλεη πφζν ζεκαληηθέο ζπλέπεηεο έρεη γηα ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ηνπ ηνπξηζκνχ καο, κηα θαη επεξεάδεη αξλεηηθά ην θφζηνο θαη ηελ πνηφηεηα ησλ πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ. Σα θπξηφηεξα πξνβιήκαηα πνπ απνξξένπλ απφ ηελ πςειή επνρηθφηεηα ηνπ ειιεληθνχ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο, απνηεινχλ :

 Η ρακειφηεξε απφδνζε ησλ επελδπκέλσλ θεθαιαίσλ ζηνλ ηνπξηζκφ θαη ηα ζεκαληηθά δηαθεχγνληα θέξδε γηα ηηο ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο

 Η πνηνηηθή βειηίσζε ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ πξνζθξνχεη ζεκαληηθά ζηελ επνρηθφηεηα ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ ηνπξηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ.

 Η ππνβάζκηζε ηνπ πεξηβάιινληνο απφ ηελ εληαηηθή ρξήζε ηνπ θπζηθνχ πινχηνπ πνπ επηβαξχλεη ηηο κειινληηθέο γεληέο, αθνχ ζα ρξεηαζηεί πςειφηεξν θφζηνο απνθαηάζηαζεο κε ηαπηφρξνλα κηθξφηεξε απφδνζε ησλ πφξσλ απηψλ.

 Η ππνδνκή πξφζβαζεο ησλ ηνπξηζηψλ (αεξνδξφκηα, δξφκνη, δεκφζηεο ππεξεζίεο) απνδεηθλχεηαη αλεπαξθήο.

Σν ζχλνιν ησλ πξνβιεκάησλ απηψλ είλαη θαλεξφ φηη επηβαξχλεη έληνλα ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ηνπ ειιεληθνχ ηνπξηζκνχ ζην ζχλνιν ηνπ, επηδεηλψλνληαο ηελ ήδε βεβαξεκέλε θαηάζηαζε ηνπ θαηά ηα ηειεπηαία ρξφληα, θαη κάιηζηα ζε ζρέζε κε ηηο «θιαζηθέο» αιιά θαη λέεο αληαγσλίζηξηεο ρψξεο.

1.10 ΣΟ ΠΡΟΒΛΖΜΑ ΣΖ΢ ΣΟΤΡΗ΢ΣΗΚΉ΢ ΔΠΟΥΗΚΟΣΖΣΑ΢ ΢ΣΖΝ ΡΟΓΟ

Σελ ηειεπηαία πεληαεηία έλα πνζνζηφ ηνπ αιινδαπνχ ηνπξηζκνχ πνπ ζηαζεξά μεπεξλά ην 50% ζπγθεληξψλεηαη ζην ηξίκελν ηεο ηνπξηζηηθήο αηρκήο πνπ είλαη απφ ηνλ Ινχιην κέρξη θαη ην ΢επηέκβξην. Απηφ κάιηζηα ζπλνδεχεηαη θαη κε παξάιιειε κείσζε ηνπ κέζνπ φξνπ εκεξψλ δηακνλήο. ΢πγθεθξηκέλα νη κήλεο ηεο ηνπξηζηηθήο αηρκήο ζπγθεληξψλνπλ κέζν εηήζην πνζνζηφ 55,6% κε απμεηηθέο ηάζεηο ελψ νη ππφινηπνη κήλεο ζπγθεληξψλνπλ ην 43,8% απφ ην νπνίν ν Απξίιηνο ζπκκεηέρεη κε πνζνζηφ θάησ ηνπ 5%. Ο Απξίιηνο έρεη ραζεί ζρεδφλ γηα ηε Ρφδν θαη ε φπνηα θίλεζε παξνπζηάδεη, νθείιεηαη ζην καζεηηθφ ηνπξηζκφ θαη ζηνλ ηνπξηζκφ ησλ ενξηψλ ηνπ 16 Πάζρα ησλ θαζνιηθψλ, αθνχ ηα ηειεπηαία ρξφληα ηα ζεξηλά πξνγξάκκαηα ησλ νξγαλσηψλ ηαμηδηψλ αξρίδνπλ κηα εβδνκάδα πξηλ ην Πάζρα, ελψ κεγάινη αγγιηθνί νξγαληζκνί ζεσξνχλ ηνλ Απξίιην φηη αλήθεη ζηνπο ρεηκεξηλνχο κήλεο απφ πιεπξάο θαηάξηηζεο πξνγξακκάησλ.

1.10.1 ΢Τ΢ΣΖΜΑ ALL INCLUSIVE

Με βξαρηνιάθηα επηρεηξνχλ λα δέζνπλ ηνπο μέλνπο θαη ηνπο Έιιελεο ηνπξίζηεο φιν θαη πεξηζζφηεξνη μελνδφρνη, γλσξίδνληαο απφ ηελ αξρή πφζν αθξηβψο ζα πιεξψζνπλ. Σα μελνδνρεία ηεζζάξσλ θαη πέληε αζηέξσλ πνπ ιεηηνπξγνχλ πιένλ κε ην ζχζηεκα all inclusive, θπξίσο ζηελ Κξήηε, Ρφδν, ηε Υαιθηδηθή, ηηο Κπθιάδεο θαη ηα λεζηά ηνπ Ινλίνπ, μεπεξλνχλ ηα 1.500, ζε ζχλνιν 6.000 κνλάδσλ ζε φιε ηελ Διιάδα. Με ηηκέο πνπ θπκαίλνληαη απφ 25 έσο 100 επξψ ην άηνκν αλά εκέξα, ν επηζθέπηεο απνιακβάλεη κέζα ζην μελνδνρείν ηνπ πνιιέο αλέζεηο ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ φισλ ησλ γεπκάησλ ηνπ, ησλ πνηψλ, ησλ θαθέδσλ- αλαςπθηηθψλ, αθφκα θαη ησλ ζλαθ πνπ ζα θαηαλαιψζεη. Με ην ζχζηεκα all inclusive πξνθιήζεθαλ πξνβιήκαηα ζηηο επηρεηξήζεηο κε απνηέιεζκα λα βάινπλ ινπθέην πνιιέο απφ απηέο.

΢ε απνθαιππηηθέο δηαπηζηψζεηο ζρεηηθά κε ηηο αξλεηηθέο επηπηψζεηο πνπ πξνθαιεί ε εθαξκνγή ηνπ ζπζηήκαηνο all inclusive, δηαπηζηψλεη ην Γηεζλέο

΢πκβνχιην γηα ηελ Ηζηθή θαη ηελ Αεηθνξία ζηνλ Σνπξηζκφ, πνπ έρεη έδξα ηνλ Λνλδίλν θαη παξαξηήκαηα ζε φιν ηνλ θφζκν. ΢ηελ ηειεπηαία έθζεζε ηνπ παξνπζίαζε κεγάιε έξεπλα φπνπ απνδεηθλχεη φηη κε ηελ εθαξκνγή ηνπ all inclusive πξνθιήζεθαλ πνιιά πξνβιήκαηα. Οη επηπηψζεηο ζηηο ηνπηθέο επηρεηξήζεηο, ζηνπο εξγαδφκελνπο θαη

ζηελ νηθνλνκία ηνπ πξννξηζκνχ θαίλνληαη απφ ηα απνηειέζκαηα ηνπ δηεζλέο ζπκβνπιίνπ:

1. Η πςειή εμάξηεζε ζηνλ ηνπξηζκφ ζεκαίλεη φηη νη επηρεηξήζεηο θαη νη πξάθηνξεο εμαξηψληαη απνιχησο απφ ηνπο ηνπξηζηηθνχο νξγαληζκνχο θαη ε ζρέζε απηή είλαη άληζε. Σν ζπκβνχιην ηνπ ηνπξηζκνχ έρεη ιάβεη αξθεηέο αλαθνξέο πεξί απνγνήηεπζεο θαη θαηαζηξνθήο απφ μελνδφρνπο θαη δεκάξρνπο ηεο. ΢ηηο αλαθνξέο απηέο πεξηγξάθνπλ πφζν πηέδνληαη απφ ηνπο ηνπξηζηηθνχο νξγαληζκνχο γηα λα θάλνπλ ηα μελνδνρεία ηνπο ζε all inclusive.

2. Οη ππφινηπεο ηνπηθέο επηρεηξήζεηο, φπσο είλαη εζηηαηφξηα, θαηαζηήκαηα, ηα κηθξά θαηαιχκαηα είλαη ζην ζχλνιν ηνπο θαηαδηθαζκέλα. ΢ε πνιιέο πεξηνρέο ηεο Διιάδαο είλαη ακέηξεηεο νη επηρεηξήζεηο πνπ αλαγθάζηεθαλ λα θιείζνπλ θαζψο ην ζχζηεκα θξεβάηη – πξσηλφ (bed-breakfast) δελ βξίζθνληαη πιένλ ζηελ επηινγή ησλ ηνπξηζηψλ. Νηφπηνη επηρεηξεκαηίεο απφ ηελ Γθάκπηα κέρξη ηελ Κέλπα, απφ ηελ Ιζπαλία κέρξη ηελ Κξήηε θαη ηελ Ρφδν, απφ ηελ ΢άληα Λνχηζηα κέρξη ηελ Σδακάηθα δηαπηζηψλνπλ κε παξάπνλν φηη είλαη αδχλαηνλ λα θξαηήζνπλ ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπο θαζψο νη ηνπξίζηεο πνπ εμέξρνληαη απφ ηα μελνδνρεία είλαη ειάρηζηνη.

3. Η ζπλνιηθή έξεπλα έγηλε ζε μελνδνρεία πνπ εθαξκφδνπλ ην ζχζηεκα all inclusive ζε πέληε δηαθνξεηηθνχο πξννξηζκνχο. Σα απνηειέζκαηα δείρλνπλ ζε φιεο ηηο πεξηνρέο απνηπρία ζηελ αλαγλψξηζε ησλ εξγαζηαθψλ δηθαησκάησλ ησλ μελνδνρνυπαιιήισλ. Οη εξγαδφκελνη βξίζθνληαη ππφ δηαξθεί πίεζε, ρσξίο πεξηζψξην θάπνηαο εθπαίδεπζεο γηα εμέιημε ηνπο θαη ρσξίο λα ηνπο αλαγλσξίδνληαη θαη λα ακείβνληαη νη ππεξσξίεο πνπ θάλνπλ. Σα θηινδσξήκαηα κέζνπ ηνπ κνληέινπ απηνχ είλαη ειάρηζηα, νη ακνηβέο πεξηνξηζκέλεο θαη έηζη νη ππάιιεινη αδπλαηνχλ λα ζπληεξήζνπλ ηηο νηθνγέλεηεο ηνπο.

4. Μηα αλάιπζε πνπ έγηλε ζε μελνδνρείν all inclusive ζηελ πεξηνρή Φεηηγηέ ηεο Σνπξθίαο απνθάιπςε φηη κφλν ην 10% ησλ εζφδσλ απφ ην ηνπξηζηηθφ ξεχκα θαηέιεμε πξνο ηελ ηνπηθή νηθνλνκία ηεο πφιεο θαη αθφκα κηθξφηεξν ήηαλ ην πνζνζηφ ησλ ρξεκάησλ πνπ θαηέιεμε ζηελ επξχηεξε πεξηνρή.

5. Ο αληαγσληζκφο κεηαμχ ησλ ηνπξηζηηθψλ νξγαληζκψλ είλαη ηφζν έληνλνο, ψζηε ην απνηέιεζκα ηνπ θαηαιήγεη ζε πηέζεηο ζηε βάζε ηεο επηρεηξεκαηηθήο αιπζίδαο. Απηφ ζεκαίλεη φηη ζην ηέινο ν μελνδφρνο ακείβεηαη ειάρηζηα γηα

θάζε δσκάηην πνπ έξρεηαη ε ζηηγκή πνπ αδπλαηεί λα πιεξψζεη αθφκα θαη ην πξνζσπηθφ ηνπ. Απφ Έλσζε μελνδφρσλ κηαο πεξηνρήο ηεο Σνπξθίαο ιάβακε αλαθνξά φηη μελνδφρνη εηζπξάηηνπλ κφλν 20€ γηα θάζε βξάδπ, γηα θάζε άηνκν all inclusive. Πσο κπνξεί απηφ λα είλαη βηψζηκν;

Όια απηά νδεγνχλ ζε νηθνλνκηθά αδχλακεο ηνπηθέο επηρεηξήζεηο θαη απηφ κε ηελ ζεηξά ηνπ νδεγεί ζε αξλεηηθέο ζπκπεξηθνξέο πνπ κπνξεί λα κελ είλαη ραξαθηεξηζηηθφ γλψξηζκα κηαο πεξηνρήο. Όιν απηφ δεκηνπξγεί ζηνλ ηνπξίζηα κηα εζθαικέλε εηθφλα γηα ηνλ πξννξηζκφ θαη απηφ ζα έρεη καθξνρξφληα αξλεηηθέο επηπηψζεηο.

1.11 Ο ΥΔΗΜΔΡΗΝΟ΢ ΣΟΤΡΗ΢ΜΟ΢ ΣΖ΢ ΡΟΓΟΤ

Η Ρφδνο ιφγσ ηεο ζπγθεληξσηηθφηεηαο ηνπ μελνδνρεηαθνχ ηεο δπλακηθνχ ζηε πφιε, δηαζέηεη βαζηθέο πξνυπνζέζεηο φπσο θιίκα θπζηθφ θαη ηνπξηζηηθφ πεξηβάιινλ, μελνδνρεία θ.ά. γηα αλάπηπμε ηνπ ρεηκεξηλνχ ηνπξηζκνχ, φκσο πζηεξνχλ ζηηο εηδηθέο ηνπξηζηηθέο ππνδνκέο θαη ζηελ νξγάλσζε, πνπ επλννχλ ηε δηακφξθσζε εηδηθψλ ρεηκεξηλψλ ηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ, πνπ λα απεπζχλνληαη ζε ζπγθεθξηκέλεο θαηαλαισηηθέο νκάδεο. Η αληηκεηψπηζε ησλ αδπλακηψλ απηψλ, πνπ ζα νδεγήζεη ζηε δεκηνπξγία ηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ ειθπζηηθψλ θαη αληαγσληζηηθψλ, είλαη βέβαην φηη ζα πξνθαιέζεη ην ελδηαθέξνλ ησλ tour operators λα ζπκπεξηιάβνπλ ηνπο πξννξηζκνχο απηνχο ζηα ρεηκεξηλά πξνγξάκκαηα. Η κέρξη ηψξα εκπεηξία έρεη απνδείμεη φηη ν ηνπξηζκφο κε ηε ζχκπξαμε ησλ tour operators, απνηειεί κνλφδξνκν γηα ηελ αλάπηπμε ρεηκεξηλνχ ηνπξηζκνχ ζε αλεπηπγκέλεο ηνπξηζηηθέο πεξηνρέο, πνπ ζήκεξα ηνπο ρεηκεξηλνχο κήλεο δέρνληαη 1,5%-2% αιινδαπνχ ηνπξηζκνχ. Μηα αχμεζε ηεο ηάμεο ηνπ 5% ζηε πεξίπησζε ηεο Ρφδνπ ζα θέξεη 50000 παξαπάλσ ηνπξίζηεο ηνπο 5 κήλεο ηνπ ρεηκψλα (Λνγνζέηεο, 2004).

1.12 ΠΟΛΗΣΗΚΔ΢ ΚΑΗ ΜΔΣΡΑ

Α) ΔΠΟΥΗΚΟΣΖΣΑ

Η ηνπξηζηηθή επνρηθφηεηα είλαη έλα πξφβιεκα πνπ ππάξρεη θαη φζν πεξλάεη ν θαηξφο γίλεηαη φιν θαη πην αηζζεηφ κε ηηο επηπηψζεηο πνπ πξνθαιεί ζε νιφθιεξν ηνλ