ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
Γ΄ ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β΄) ΣΑΒΒΑΤΟ 16/04/2016 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)
ΘΕΜΑ Α
Για τις ερωτήσεις Α1. έως Α5. να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
A1. Σε ποια από τις επόµενες αντιδράσεις το H2S δρα ως οξειδωτικό:
α. Η2S + Ca(OH)2 CaS + 2H2Ο β. F2 + H2S 2HF + S
γ. 5H2S + 2KMnO4 + 3H2SO4 5S + 2MnSO4 + K2SO4 + 8H2O δ. H2S + 2Na Na2S + H2
(5 µονάδες)
A2. Σε δοχείο σταθερού όγκου έχει αποκατασταθεί η χηµική ισορροπία:
A(g) + 2B(g) Γ(g).
Υπό σταθερή θερµοκρασία και όγκο προσθέτουµε αέριο Δ το οποίο δεν αντιδρά µε κανένα από τα αέρια της ισορροπίας.
α. Η θέση της χηµικής ισορροπίας δε µετατοπίζεται και η ολική πίεση που ασκείται στο δοχείο αυξάνεται.
β. Η θέση της χηµικής ισορροπίας µετατοπίζεται προς τα δεξιά διότι το σύστηµα τείνει να µειώσει τα ολικά mol αερίων.
γ. Οι συγκεντρώσεις των αερίων µειώνονται όπως και η ολική πίεση που ασκείται στο δοχείο.
δ. Η θέση της χηµικής ισορροπίας µετατοπίζεται προς τα αριστερά και η σταθερά της χηµικής ισορροπίας µειώνεται.
(5 µονάδες) A3. Σε υδατικό διάλυµα CH3COOH 0,1 Μ θερµοκρασίας 25 οC προστίθεται διπλάσιος όγκος
υδατικού διαλύµατος NaCl θερµοκρασίας 40 οC. Από τα παρακάτω ισχύει:
α. Ο βαθµός ιοντισµού του CH3COOH αυξάνεται, η σταθερά ιοντισµού µένει σταθερή και ο αριθµός των mol των ιόντων H3O+ αυξάνεται.
β. Ο βαθµός ιοντισµού του CH3COOH αυξάνεται, η σταθερά ιοντισµού αυξάνεται και ο αριθµός των mol των ιόντων H3O+ αυξάνεται.
γ. Ο βαθµός ιοντισµού του CH3COOH µειώνεται, η σταθερά ιοντισµού µειώνεται και ο αριθµός των mol των ιόντων H3O+ µειώνεται.
δ. Ο βαθµός ιοντισµού του CH3COOH µειώνεται, η σταθερά ιοντισµού µένει σταθερή και ο αριθµός των mol των ιόντων H3O+ µειώνεται.
(5 µονάδες)
ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
A4. Κατά την αντίδραση προσθήκης H2 σε νιτρίλιο µε καταλύτη νικέλιο:
α. Μεταβάλλεται ο υβριδισµός του ατόµου C1 από sp σε sp2.
β. Πραγµατοποιείται σχάση ενός π και ενός σ δεσµού µεταξύ των ατόµων C1 και Ν.
γ. Μεταβάλλεται ο αριθµός οξείδωσης του ατόµου C1 από +3 σε -1.
δ. Η οργανική ένωση CH3CN οξειδώνεται.
(5 µονάδες) A5. Η ενέργεια δεσµού C = C στο µόριο του CH2 = CH2 είναι 602 kJ/mol. Η ενέργεια δεσµού
C – C στο µόριο του CH3 – CH3 είναι δυνατό να είναι:
α. 346 kJ/mol β. 301 kJ/mol γ. 1204 kJ/mol δ. 282 kJ/mol
(5 µονάδες)
ΘΕΜΑ Β
Β1. Να χαρακτηρίσετε στην κόλλα σας καθεµία από τις επόµενες προτάσεις ως ΣΩΣΤΗ ή ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ. Να αιτιολογήσετε κάθε επιλογή σας.
i. Σε δοχείο όγκου V σε θερµοκρασία θ οC έχει αποκατασταθεί η ισορροπία:
CaCO3(s) CaO(s) + CO2(g), ΔΗ > 0,
Διατηρώντας σταθερή την θερµοκρασία προσθέτουµε µικρή ποσότητα CO2. Μετά την αποκατάσταση της νέας χηµική ισορροπίας η συγκέντρωση του CO2 σε σχέση µε την συγκέντρωση του CO2 στην αρχική ισορροπία θα µείνει σταθερή.
ii. Υδατικό διάλυµα Na2SO4 0,1 Μ έχει στους 25 οC pH µεγαλύτερο από 7.
iii. Υδατικό διάλυµα που περιέχει το ασθενές οξύ HΑ και το άλας NaΑ σε συγκεντρώσεις 0,1 Μ και 0,1 M αντίστοιχα µπορεί να έχει pH ίσο µε 8 στους 25 οC.
iv. Η επίλυση της εξίσωσης του Schrödinger για ορισµένη τιµή της ενέργειας του ηλεκτρονίου δίνει την τιµή ψ = -0,2 για την θέση Χ και ψ = 0,4 για την θέση Ψ. Η πιθανότητα εύρεσης του ηλεκτρονίου στη θέση Ψ σε σχέση µε την θέση Χ είναι 4 φορές µεγαλύτερη.
v. Από τις ενώσεις (COOH)2, HCOONa, CH3CHO και CH3COOH δρα ως αναγωγικό και παρουσιάζει όξινο χαρακτήρα σε υδατικό διάλυµα η CH3CHO.
(5 x 2 µονάδες) Β2. Ο πρωτολυτικός δείκτης ΗΔ παρουσιάζει το χρώµα των αδιάστατων µορίων του, ΗΔ, που είναι
κόκκινο, σε pH ≤ 4 και το χρώµα των ιόντων του, Δ-, που είναι κίτρινο, σε pH ≥ 6. Σε ποια τιµή pH ο δείκτης ΗΔ θα έχει ιοντισθεί κατά 50 %;
(5 µονάδες) C C N + 2H2
H H
H
2 1 Ni
C C NH2 H
H H
H H
2 1
ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
Β3. Το στοιχείο Χ ανήκει στην 17η οµάδα του περιοδικού πίνακα και έχει την µεγαλύτερη ενέργεια πρώτου ιοντισµού από όλα τα στοιχεία της οµάδας του.
i. Να προσδιορίσετε τον ατοµικό αριθµό του στοιχείου Χ.
ii. Να γράψετε τους κβαντικούς αριθµούς των ηλεκτρονίων σθένους του Χ στη θεµελιώδη κατάσταση.
(1,5 + 3,5 µονάδες) Β4. Για την οργανική ένωση Α γνωρίζουµε τα εξής:
Έχει µοριακό τύπο C3H6O.
Αποχρωµατίζει το καστανέρυθρο διάλυµα του Br2 σε CCl4. Αντιδρά µε µεταλλικό νάτριο.
i. Να προσδιορίσετε τον αριθµό των σ και των π δεσµών που υπάρχουν στο µόριο της Α.
ii. Να αναφέρετε από την επικάλυψη ποιων ατοµικών τροχιακών σχηµατίζεται ο κάθε δεσµός στο µόριο της Α.
Δίνεται Z(C) = 6, Z(H) = 1, Z(Ο) = 8
(2 + 3 µονάδες)
ΘΕΜΑ Γ
Γ1. Στο παρακάτω σχήµα να προσδιορισθούν οι συντακτικοί τύποι των ενώσεων Α έως Σ.
(13 x 1 µονάδες) Γ2. Σε πέντε αριθµηµένα δοχεία 1, 2, 3, 4 και 5 περιέχονται, µία στο καθένα, οι ενώσεις 1-βουτανόλη,
µυρµηγκικό οξύ, οξικό οξύ, φαινόλη και ακετόνη. Να προσδιοριστεί ποια ένωση περιέχεται σε κάθε δοχείο αν γνωρίζουµε ότι:
Οι ενώσεις που περιέχονται στα δοχεία 1 και 4 αποχρωµατίζουν το όξινο διάλυµα KMnO4. Οι ενώσεις που περιέχονται στα δοχεία 2, 3 και 4 αντιδρούν µε ΝaOH.
Οι ενώσεις που περιέχονται στα δοχεία 2 και 4 αντιδρούν µε Na2CO3.
(5 x 1 µονάδες) Γ3. 46 g αιθανόλης µε επισηµασµένο οξυγόνο, O*, αναµιγνύονται µε 60 g οξικού οξέος σε κατάλληλες
συνθήκες οπότε παράγεται η οργανική ένωση Χ.
i. Να γράψετε την χηµική εξίσωση της αντίδρασης που πραγµατοποιείται και να εξηγήσετε πού βρίσκεται το επισηµασµένο οξυγόνο στα προϊόντα της αντίδρασης.
Α
Β
Δ E Ζ
Μ
+ Mg απόλυτος αιθέρας
+ Ι2 / ΝaOH + B / απόλυτος αιθέρας
+ Η2Ο Θ
+ NaOH N Γ
+ KCN
Λ
Cu / 320 oC + SOCl2
Cu / 320 oC
+ Δ / απόλυτος αιθέρας + Η2Ο
+ Ι2 / ΝaOH
Π
+ 2Η2Ο / Η+
Σ Ξ
- CHI3
- CHI3
ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
ii. Πόσα mol της ένωσης Χ παράγονται;
iii. Ποια η απόδοση της αντίδρασης που πραγµατοποιείται;
Δίνεται Αr(C) = 12, Αr(H) = 1, Αr(Ο) = 16, Kc = 4
(3 + 2 + 2 µονάδες)
ΘΕΜΑ Δ
Σε κενό δοχείο όγκου 1 L και σε σταθερή θερµοκρασία εισάγονται 1,8 mol N2 και 0,8 mol H2 τα οποία αντιδρούν σύµφωνα µε την χηµική εξίσωση:
Ν2(g) + 3H2(g) 2ΝH3(g)
Μετά την αποκατάσταση της ισορροπίας δεσµεύεται όλη η ποσότητα της ΝH3 που έχει σχηµατισθεί και διαλύεται σε καθαρό νερό οπότε σχηµατίζεται διάλυµα όγκου 400 mL, διάλυµα Δ1 το οποίο παρουσιάζει pH ίσο µε 11,5 στους 25 οC.
Δ1. Να υπολογίσετε την Kc της ισορροπίας:
Ν2(g) + 3H2(g) 2ΝH3(g)
(5 µονάδες) Δ2. Ποια είναι η απόδοση της αντίδρασης σχηµατισµού της αµµωνίας;
(3 µονάδες) Δ3. Αν το δοχείο στο οποίο πραγµατοποιήθηκε η αντίδραση είχε µεγαλύτερο όγκο το διάλυµα Δ1 θα
είχε το ίδιο, µικρότερο ή µεγαλύτερο pH; Να αιτιολογήσετε πλήρως την απάντησή σας.
(5 µονάδες) Δ4. Ποσότητα αέριας αµµωνίας ίση µε αυτή που περιέχεται σε 200 mL του διαλύµατος Δ1 αντιδρά µε
την απαιτούµενη στοιχειοµετρικά ποσότητα CuO.
i. Να γράψετε τη χηµική εξίσωση της αντίδρασης που πραγµατοποιείται.
ii. Να υπολογίσετε τη µάζα του CuO που καταναλώθηκε.
(4 + 3 µονάδες) Δ5. Τα υπόλοιπα 200 mL του διαλύµατος Δ1 αντιδρούν µε τη στοιχειοµετρικά απαιτούµενη ποσότητα
CH3CH2Br οπότε προκύπτει διάλυµα Δ2 όγκου 200 mL. Το διάλυµα Δ2 αναµειγνύεται µε 400 mL διαλύµατος ΚΟΗ 0,25 Μ, οπότε προκύπτει διάλυµα Δ3 που έχει pH ίσο µε 10. Να υπολογίσετε την σταθερά ιοντισµού Kb της CH3CH2NH2.
(5 µονάδες) Δίνεται ότι:
Όλα τα διαλύµατα βρίσκονται σε θερµοκρασία θ = 25 οC Kw = 10-14 , Κb(ΝH3) = 10-5
Αr(Cu) = 63,5, Αr(Ο) = 16
Από τα δεδοµένα του προβλήµατος επιτρέπονται οι γνωστές προσεγγίσεις.
ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ
ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζοµένους)
1. Στο εξώφυλλο του τετραδίου να γράψετε το εξεταζόµενο µάθηµα. Στο εσώφυλλο πάνω-πάνω να συµπληρώσετε τα ατοµικά στοιχεία µαθητή. Στην αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω- πάνω την ηµεροµηνία και το εξεταζόµενο µάθηµα. Να µην αντιγράψετε τα θέµατα στο τετράδιο και να µην γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνοµά σας.
2. Να γράψετε το ονοµατεπώνυµό σας στο πάνω µέρος των φωτοαντιγράφων αµέσως µόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σηµειώσεις σας πάνω στα θέµατα δεν θα βαθµολογηθούν σε καµία περίπτωση.
Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε µαζί µε το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέµατα µόνο µε µπλε ή µόνο µε µαύρο στυλό µε µελάνι που δεν σβήνει. Μολύβι επιτρέπεται, µόνο αν το ζητάει η εκφώνηση, και ΜΟΝΟ για πίνακες, διαγράµµατα κλπ..
4. Κάθε απάντηση επιστηµονικά τεκµηριωµένη είναι αποδεκτή.
5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες µετά τη διανοµή των φωτοαντιγράφων.
6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 10:30
KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ
