ΥΟΛΖ ΚΟΗΝΩΝΗΚΩΝ ΔΠΗΣΖΜΩΝ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤΓΩΝ
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Γηπισκαηηθή Δξγαζία:
«Η ΤΜΒΟΛΗ ΣΗ ΓΗΜΟΙΑ ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΚΑΙ ΣΩΝ ΓΗΜΟΙΩΝ ΦΟΡΔΩΝ
ΣΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΚΑΙ ΥΡΗΜΑΣΟΓΟΣΗΗ ΣΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΩΝ, ΜΔΩ ΣΗ ΓΗΜΙΟΤΡΓΙΑ ΔΝΟ ΔΤΝΟΪΚΟΤ ΠΛΑΙΙΟΤ
ΔΣΑΙΡΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΤΘΤΝΗ (ΔΚΔ)»
Ολνκαηεπψλπκν: Διέλε Υξπζνχ (Αξηζκφο Φνηηεηηθνχ Μεηξψνπ: 503595) Δπηβιέπνληαο Καζεγεηήο: Βαζίιεο Δπζπκίνπ
Παιιήλε Αηηηθήο Ηνχληνο 2021
Ζ παξνχζα εξγαζία απνηειεί πλεπκαηηθή ηδηνθηεζία ηνπ θνηηεηή («ζπγγξαθέαο/δεκηνπξγφο») πνπ ηελ εθπφλεζε. ην πιαίζην ηεο πνιηηηθήο αλνηθηήο πξφζβαζεο ν ζπγγξαθέαο/δεκηνπξγφο εθρσξεί ζην ΔΑΠ, κε απνθιεηζηηθή άδεηα ρξήζεο ηνπ δηθαηψκαηνο αλαπαξαγσγήο, πξνζαξκνγήο, δεκφζηνπ δαλεηζκνχ, παξνπζίαζεο ζην θνηλφ θαη ςεθηαθήο δηάρπζήο ηνπο δηεζλψο, ζε ειεθηξνληθή κνξθή θαη ζε νπνηνδήπνηε κέζν, γηα δηδαθηηθνχο θαη εξεπλεηηθνχο ζθνπνχο, άλεπ αληαιιάγκαηνο θαη γηα φιν ην ρξφλν δηάξθεηαο ησλ δηθαησκάησλ πλεπκαηηθήο ηδηνθηεζίαο. Ζ αλνηθηή πξφζβαζε ζην πιήξεο θείκελν γηα κειέηε θαη αλάγλσζε δελ ζεκαίλεη θαζ’ νηνλδήπνηε ηξφπν παξαρψξεζε δηθαησκάησλ δηαλνεηηθήο ηδηνθηεζίαο ηνπ ζπγγξαθέα/δεκηνπξγνχ νχηε επηηξέπεη ηελ αλαπαξαγσγή, αλαδεκνζίεπζε, αληηγξαθή, απνζήθεπζε, πψιεζε, εκπνξηθή ρξήζε, κεηάδνζε, δηαλνκή, έθδνζε, εθηέιεζε, «κεηαθφξησζε» (downloading),
«αλάξηεζε» (uploading), κεηάθξαζε, ηξνπνπνίεζε κε νπνηνλδήπνηε ηξφπν, ηκεκαηηθά ή πεξηιεπηηθά ηεο εξγαζίαο, ρσξίο ηε ξεηή πξνεγνχκελε έγγξαθε ζπλαίλεζε ηνπ ζπγγξαθέα/δεκηνπξγνχ. Ο ζπγγξαθέαο/δεκηνπξγφο δηαηεξεί ην ζχλνιν ησλ εζηθψλ θαη πεξηνπζηαθψλ ηνπ δηθαησκάησλ.
«Η ΤΜΒΟΛΗ ΣΗ ΓΗΜΟΙΑ ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΚΑΙ ΣΩΝ ΓΗΜΟΙΩΝ ΦΟΡΔΩΝ ΣΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΚΑΙ ΥΡΗΜΑΣΟΓΟΣΗΗ ΣΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΩΝ, ΜΔΩ ΣΗ ΓΗΜΙΟΤΡΓΙΑ ΔΝΟ ΔΤΝΟΪΚΟΤ ΠΛΑΙΙΟΤ
ΔΣΑΙΡΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΤΘΤΝΗ (ΔΚΔ)»
Διέλε Υξπζνχ
Δπηηξνπή Δπίβιεςεο Γηπισκαηηθήο Δξγαζίαο Δπηβιέπσλ Καζεγεηήο:
Βαζίιεο Δπζπκίνπ Μέινο ΔΠ, ΔΑΠ
πλ-Δπηβιέπσλ Καζεγεηήο:
Γεψξγηνο Αιεμφπνπινο Μέινο ΔΠ, ΔΑΠ
Παιιήλε Αηηηθήο Ηνχληνο 2021
«Σηνλ Θνδσξή θαη ηνλ Μηράιε»
Εσταριστίες
Δπραξηζηψ απφ θαξδηάο ηνλ επηβιέπνληα Καζεγεηή κνπ, θ. Βαζίιε Δπζπκίνπ, γηα ηελ έκπλεπζε πνπ κνπ παξείρε ζηε ζχιιεςε ηνπ ζέκαηνο θαη γηα ηε ζπλερή ππνζηήξημή ηνπ, ζηνλ ζρεδηαζκφ ησλ εξσηεκαηνινγίσλ θαη ζηα κεηέπεηηα ζηάδηα γηα ηελ νινθιήξσζε ηεο παξνχζαο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο.
Δπραξηζηψ επίζεο, φινπο ηνπο ζπκκεηέρνληεο ζηελ έξεπλα θαη φινπο φζνπο κε ζηήξημαλ ζηελ πξνζπάζεηά κνπ απηή.
Δπειπηζηψ ε εξγαζία απηή, λα εκπλεχζεη κε ηε ζεηξά ηεο άιινπο εξεπλεηέο θαη λα απνηειέζεη ην εθαιηήξην γηα πεξαηηέξσ κειινληηθή έξεπλα, ζηα πεδία ηεο παξνχζεο.
Περίληυη
Οη θνηλσληθέο επηρεηξήζεηο, φληαο κία λέα κνξθή επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηνπνίεζεο, πξνσζνχλ ηελ θνηλσληθή θαη ρσξίο απνθιεηζκνχο αλάπηπμε, επηηπγράλνληαο ηελ παξαγσγή νηθνλνκηθήο, θνηλσληθήο θαη πεξηβαιινληηθήο αμίαο (ηξηπιή θαηψηαηε γξακκή ή ηξηπιή βάζε αμηψλ), θαηά ηηο αξρέο ηεο βηψζηκεο αλάπηπμεο.
Παξάιιεια, νη ζχγρξνλεο ζπκβαηηθέο επηρεηξήζεηο, νη νπνίεο ιεηηνπξγνχλ ζε έλα άθξσο αληαγσληζηηθφ παγθνζκηνπνηεκέλν πεξηβάιινλ, θαινχληαη λα αληαπνθξηζνχλ ζηα θνηλσληθά πξνζηάγκαηα θαη λα ζπκπεξηιάβνπλ θνηλσληθέο θαη πεξηβαιινληηθέο αλεζπρίεο ζηελ επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηνπνίεζή ηνπο, πξνθεηκέλνπ λα επηβηψζνπλ θαη λα αλαπηπρζνχλ. Γηα ηνλ ιφγν απηφ, νινέλα θαη κεγαιχηεξνο αξηζκφο επηρεηξήζεσλ, πηνζεηεί ηηο αξρέο ηεο Δηαηξηθήο Κνηλσληθήο Δπζχλεο (ΔΚΔ), κέζσ ηεο νπνίαο δελ πξνζδνθψληαη κφλν νηθνλνκηθά νθέιε, αιιά θαη ε παξαγσγή θνηλσληθήο θαη πεξηβαιινληηθήο αμίαο, ζχκθσλα κε ηα πξφηππα ηεο ηξηπιήο βάζεο αμηψλ θαη ηεο βηψζηκεο αλάπηπμεο.
Σα ηειεπηαία ρξφληα, ζηα πιαίζηα δξάζεσλ ΔΚΔ ησλ ζπκβαηηθψλ επηρεηξήζεσλ, απμάλνληαη νη ζπλεξγαζίεο θάζε είδνπο, κεηαμχ απηψλ θαη ησλ αληίζηνηρσλ θνηλσληθψλ (ΚνηλΔΠ, ΜΚΟ θιπ). Μέζσ ησλ ζπλεξγαζηψλ απηψλ, θαη’ νπζία, ζηεξίδεηαη ε ρξεκαηννηθνλνκηθή βησζηκφηεηα ησλ θνηλσληθψλ επηρεηξήζεσλ θαη πξνσζείηαη ε αλάπηπμε ηεο θνηλσληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο ελ γέλεη.
Οη δεκφζηεο αξρέο δηαδξακαηίδνπλ ηδηαίηεξα θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηε δεκηνπξγία ελφο επλντθνχ πεξηβάιινληνο πνπ ελεξγνπνηεί ηελ ΔΚΔ θαη αλαδεηθλχεη ηελ θνηλσληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα, κέζσ δχν βαζηθψλ ππιψλσλ. Αθελφο κέζσ εξγαιείσλ θαη πνιηηηθψλ γηα ηελ εγθαζίδξπζε ηνπ θαηάιιεινπ πιαηζίνπ, πνπ ζπκβάιιεη ζηελ αχμεζε ησλ δξάζεσλ ΔΚΔ ησλ επηρεηξήζεσλ ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα θαη αθεηέξνπ, κέζσ ηεο άζθεζεο θνηλσληθά ππεχζπλσλ δεκφζησλ πνιηηηθψλ, θαηά ηα πξφηππα ηεο ΔΚΔ, απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο θνξείο απηνχο.
ηελ παξνχζα εξγαζία δίλεηαη έκθαζε ζηα κέηξα εθείλα ησλ δεκφζησλ θνξέσλ, ηα νπνία ζπκβάιινπλ ζηελ αχμεζε ησλ δξάζεσλ ΔΚΔ, πνπ επλννχλ ηηο ζπλεξγαζίεο κε ηηο
πνπ ρξεζηκνπνηείηαη πεξηιακβάλεη ηε βηβιηνγξαθηθή αλαζθφπεζε θαη ηε δηεμαγσγή πνζνηηθήο έξεπλαο, κε ηε ρξήζε εξσηεκαηνινγίσλ. Βάζεη απηψλ, εμάγνληαη ρξήζηκα ζπκπεξάζκαηα ζρεηηθά κε ηε δπλαηφηεηα θαη ηηο πξννπηηθέο ρξεκαηνδφηεζεο ησλ θνηλσληθψλ επηρεηξήζεσλ απφ ηηο δξάζεηο ΔΚΔ, ελψ επίζεο αλαδεηθλχνληαη νη θαηάιιειεο δεκφζηεο πνιηηηθέο γηα ηε δεκηνπξγία ελφο επλντθνχ πιαηζίνπ ΔΚΔ θαη ηελ επδνθίκεζή ηεο.
Λζξεισ – Κλειδιά
Δηαηξηθή Κνηλσληθή Δπζχλε, Κνηλσληθέο επηρεηξήζεηο, Κνηλσληθή Δπηρεηξεκαηηθφηεηα, Γεκφζηεο Πνιηηηθέο.
«The role of public policies and government bodies to the economic growth and funding of social enterprises, through the
implementation of a facilitating environment of Corporate Social Responsibility (CSR)»
Eleni Chrisou
Abstract
Social enterprises, as being a new form of entrepreneurship, promote social and with no exclusion growth, by achieving the production of economical, social and environmental value (triple bottom line), which are based on the principles of sustainable development.
At the same time, today’s conventional enterprises, which function in a fully competitive globalized environment, are called to respond to the social demands and to conclude social and environmental concerns in their business activity, in order to be able to survive and develop. For this reason, an increasingly number of enterprises, adopt the principles of Corporate Social Responsibility (CSR), through which not only economical returns, but also the production of social and environmental value are expected, according to the triple bottom line and the sustainability values.
Over the last years, due to the CSR activity of the conventional enterprises, the number of partnerships of all kinds between them and the social ones, has increased. Through these partnerships, the financial survivement of the social enterprises and the growth of social entrepreneurship are being promoted, as a whole.
The public sector plays a crucial role in the establishment of a facilitating environment which promotes CSR and features social entrepreneurship, through two pillars. On the one hand, by combining instruments and policies to promote CSR of private sector’s enterprises and on the other hand, by implementing actions of social responsibility in the
In the present task, there have been emphasized the actions of the government bodies, which contribute to the scaling up of CSR actions, which in turn have a positive impact to the development of social enterprises. The method which is used, is based on the literature review and in the prosecution of a qualitative research, with the use of questionnaires.
Through them, useful conclusions have been excluded about the ability and the perspectives of social enterprises’ funding by the CSR activity, but also about the emergence of the appropriate public policies for the implementation of a facilitating environment in order for CSR to thrive.
Keywords
Corporate Social Responsibility, Social enterprises, Social Enterpreneurship, Public Policies.
ΠΙΝΑΚΑ ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΩΝ
Δπραξηζηίεο v
Πεξίιεςε vi
Λέμεηο-Κιεηδηά vii
Abstract viii
Keywords ix
Πίλαθαο Πεξηερνκέλσλ x
Καηάινγνο Γξαθεκάησλ xiii
Καηάινγνο Πηλάθσλ xv
πληνκνγξαθίεο θαη Αθξσλχκηα xviii
Δηζαγσγή 1
1.ΔΚΔ ΚΑΗ ΚΟΗΝΩΝΗΚΔ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ 3
1.1 ΔΝΝΟΗΑ ΚΑΗ ΓΗΑΣΑΔΗ ΔΚΔ 3
1.2 ΑΡΝΖΣΗΚΔ ΠΣΤΥΔ ΣΖ ΔΚΔ 5
1.3 ΓΗΑΦΟΡΔ ΚΑΗ ΟΜΟΗΟΣΖΣΔ ΔΚΔ ΚΑΗ ΚΟΗΝΩΝΗΚΖ
ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΟΣΖΣΑ 7
1.4 ΤΜΒΟΛΖ ΔΚΔ ΚΑΗ ΚΟΗΝΩΝΗΚΩΝ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ ΣΖ ΒΗΩΗΜΖ
ΑΝΑΠΣΤΞΖ. Ζ ΔΤΡΩΠΑΪΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ 9
1.5 ΓΡΑΔΗ ΔΚΔ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ ΗΓΗΩΣΗΚΟΤ ΣΟΜΔΑ ΠΟΤ ΤΜΒΑΛΛΟΤΝ ΣΖ ΥΡΖΜΑΣΟΓΟΣΖΖ ΚΑΗ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΩΝ ΚΟΗΝΩΝΗΚΩΝ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ 11 1.6 ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ ΠΟΤ ΠΔΡΗΟΡΗΕΟΤΝ ΣΖΝ ΔΓΚΑΘΗΓΡΤΖ ΣΡΑΣΖΓΗΚΟΤ
ΥΔΓΗΑΜΟΤ ΔΚΔ ΑΠΟ ΣΗ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ 14
2. Ζ ΤΜΒΟΛΖ ΣΩΝ ΓΖΜΟΗΩΝ ΦΟΡΔΩΝ ΣΖ ΘΔΠΗΖ ΔΝΟ ΔΤΝΟΪΚΟΤ
ΠΛΑΗΗΟΤ ΔΚΔ 17
2.1 ΣΟ ΔΝΓΗΑΦΔΡΟΝ ΣΩΝ ΓΖΜΟΗΩΝ ΦΟΡΔΩΝ ΓΗΑ ΣΖΝ ΔΚΔ 17 2.2 ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΓΖΜΟΗΩΝ ΦΟΡΔΩΝ ΣΖΝ ΠΡΟΩΘΖΖ ΣΖ ΔΚΔ 18 2.3 ΜΔΣΡΑ ΓΖΜΟΗΩΝ ΦΟΡΔΩΝ ΓΗΑ ΣΖ ΓΖΜΗΟΤΡΓΗΑ ΔΝΟ ΔΤΝΟΪΚΟΤ
ΠΛΑΗΗΟΤ ΔΚΔ ΠΟΤ ΤΜΒΑΛΛΔΗ ΣΖΝ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΩΝ ΚΟΗΝΩΝΗΚΩΝ
ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ 20
2.4 ΚΟΗΝΩΝΗΚΑ ΤΠΔΤΘΤΝΔ ΓΖΜΟΗΔ ΠΟΛΗΣΗΚΔ 30
2.5 ΣΟ ΠΑΡΑΓΔΗΓΜΑ ΣΟΤ ΖΝΩΜΔΝΟΤ ΒΑΗΛΔΗΟΤ ΣΖ ΒΡΔΣΑΝΗΑ ΚΑΗ ΣΖ
ΝΟΡΒΖΓΗΑ 33
3.1 ΔΠΗΛΟΓΖ ΘΔΜΑΣΟ ΠΡΟ ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΚΑΗ ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΑ ΔΡΩΣΖΜΑΣΑ 36
3.2 ΚΟΠΟ ΔΡΔΤΝΑ ΚΑΗ ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΟ ΔΡΓΑΛΔΗΟ 38
3.3 ΥΔΓΗΑΜΟ ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΟΤ ΔΡΓΑΛΔΗΟΤ 39
3.4 ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΖ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ ΚΑΗ ΓΔΗΓΜΑ ΔΡΔΤΝΑ 41
3.5 ΔΠΔΞΔΡΓΑΗΑ ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΩΝ ΓΔΓΟΜΔΝΩΝ 43
3.6 ΔΓΚΤΡΟΣΖΣΑ ΚΑΗ ΓΔΟΝΣΟΛΟΓΗΑ ΔΡΔΤΝΑ 44
3.7 ΠΔΡΗΟΡΗΜΟΗ ΔΡΔΤΝΑ 44
4. ΠΑΡΟΤΗΑΖ ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΩΝ ΔΤΡΖΜΑΣΩΝ 46
4.1 ΤΝΘΔΖ ΓΔΗΓΜΑΣΟ 46
4.1.1 Γείγκα ζηειερψλ δεκφζηνπ ηνκέα 46
4.1.2 Γείγκα ζηειερψλ επηρεηξήζεσλ ηδησηηθνχ ηνκέα 49
4.2 ΔΤΡΖΜΑΣΑ ΔΡΔΤΝΑ 53
4.2.1 Δπξήκαηα έξεπλαο ζηνλ δεκφζην ηνκέα 53
4.2.1.1 Δπξήκαηα αλαθνξηθά κε ηελ επάξθεηα ηνπ πιαηζίνπ ΔΚΔ 53 4.2.1.2 Δπξήκαηα αλαθνξηθά κε ηνλ ξφιν ησλ δεκφζησλ θνξέσλ ζηε ζέζπηζε
πιαηζίνπ θαη ζηελ άζθεζε δξάζεσλ ΔΚΔ 54
4.2.1.3 Δπξήκαηα αλαθνξηθά κε νθέιε απφ θνηλσληθά ππεχζπλεο δεκφζηεο
πνιηηηθέο ησλ δεκφζησλ θνξέσλ θαη εκπνδίσλ γηα ηελ άζθεζή ηνπο 59
4.2.2 Δπξήκαηα έξεπλαο ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα 65
4.2.2.1 Δπξήκαηα αλαθνξηθά κε πξννπηηθέο ρξεκαηνδφηεζεο θνηλσληθψλ
επηρεηξήζεσλ κέζσ ηεο ΔΚΔ 65
4.2.2.2 Δπξήκαηα αλαθνξηθά κε ξφιν δεκφζησλ θνξέσλ ζηε ζέζπηζε επλντθνχ
πιαηζίνπ ΔΚΔ 68
4.2.3 Δπξήκαηα έξεπλαο ζε θνηλέο εξσηήζεηο δεκφζηνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα 72
5. ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ, ΤΕΖΣΖΖ ΚΑΗ ΠΡΟΣΑΔΗ 79
5.1 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΥΔΣΗΚΑ ΜΔ ΣΖΝ ΔΡΔΤΝΑ ΣΟΝ ΓΖΜΟΗΟ ΣΟΜΔΑ 79 5.1.1 πκπεξάζκαηα αλαθνξηθά κε ην πιαίζην γηα ηελ ΔΚΔ, ππφ ηελ νπηηθή ησλ
δεκφζησλ θνξέσλ 79
5.1.2 πκπεξάζκαηα αλαθνξηθά κε ξφιν δεκφζησλ θνξέσλ ζηε ζέζπηζε ελφο πιαηζίνπ ΔΚΔ θαη δπλαηφηεηαο εθαξκνγήο θνηλσληθά ππεχζπλσλ δεκφζησλ
πνιηηηθψλ απφ ηνπο ίδηνπο. Οθέιε θαη εκπφδηα 80
5.2 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΥΔΣΗΚΑ ΜΔ ΣΑ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ ΣΖ ΔΡΔΤΝΑ ΣΗ 82
ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ ΣΟΤ ΗΓΗΩΣΗΚΟΤ ΣΟΜΔΑ
5.2.1 πκπεξάζκαηα αλαθνξηθά κε ηηο πξννπηηθέο ρξεκαηνδφηεζεο ησλ θνηλσληθψλ επηρεηξήζεσλ, απφ ηελ άζθεζε δξάζεσλ ΔΚΔ ησλ ζπκβαηηθψλ.
Κίλεηξα θαη εκπφδηα γηα ηελ άζθεζε ΔΚΔ 82
5.2.2 πκπεξάζκαηα αλαθνξηθά κε ηνλ ξφιν ησλ δεκφζησλ θνξέσλ ζηε ζέζπηζε
ελφο επλντθνχ πιαηζίνπ ΔΚΔ, ππφ ηελ νπηηθή ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα 84 5.3 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΥΔΣΗΚΑ ΜΔ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ ΚΟΗΝΩΝ ΖΜΔΗΩΝ
ΔΡΔΤΝΑ ΣΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΚΑΗ ΗΓΗΩΣΗΚΟΤ ΣΟΜΔΑ 85
5.4 ΤΕΖΣΖΖ 87
5.5 ΠΡΟΣΑΔΗ 89
Βηβιηνγξαθία 93
Παξάξηεκα Α’: Δξσηεκαηνιφγην γηα ζηειέρε δεκφζηνπ ηνκέα 104 Παξάξηεκα Β’: Δξσηεκαηνιφγην γηα ζηειέρε επηρεηξήζεσλ ηδησηηθνχ ηνκέα 109
Κατάλογος Γραυημάτφν
Γξάθεκα 1: Φνξέαο ππεξέηεζεο 46
Γξάθεκα 2: Θέζε επζχλεο ζηειερψλ Γεκφζηνπ ηνκέα 47 Γξάθεκα 3: Βαζκίδα εθπαίδεπζεο ζηειερψλ Γεκφζηνπ ηνκέα 48
Γξάθεκα 4: Υξφληα ππεξέηεζεο ζηνλ θνξέα 49
Γξάθεκα 5: Κχξηα Γξαζηεξηφηεηα επηρείξεζεο 50
Γξάθεκα 6: Μέγεζνο επηρείξεζεο 50
Γξάθεκα 7: Δθπαηδεπηηθή βαζκίδα ζηειερψλ ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα 51 Γξάθεκα 8: Έηε πξνυπεξεζίαο ζηειερψλ ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα 52 Γξάθεκα 9: Θέζε επζχλεο ζηειερψλ ηδησηηθνχ ηνκέα 52
Γξάθεκα 10: Οκάδεο θαηάξηηζεο εθπαηδεπηηθψλ πξνγξακκάησλ αλά βαζκφ ζεκαληηθφηεηαο
56
Γξάθεκα 11: Τπνρξέσζε δεκφζησλ θνξέσλ γηα εθαξκνγή θνηλσληθά ππεχζπλσλ δεκφζησλ πνιηηηθψλ
57
Γξάθεκα 12: Γπλαηφηεηα δεκφζησλ θνξέσλ γηα εθαξκνγή θνηλσληθά ππεχζπλσλ δεκφζησλ πνιηηηθψλ
58
Γξάθεκα 13: πλεξγαζίεο δεκφζησλ θνξέσλ κε θνηλσληθέο επηρεηξήζεηο 59 Γξάθεκα 14: Γπλαηφηεηα αχμεζεο θνηλσληθά ππεχζπλσλ ζπκβάζεσλ 61 Γξάθεκα 15: Γπλαηφηεηα αχμεζεο δσξεψλ ή επηρνξεγήζεσλ 62 Γξάθεκα 16: Γπλαηφηεηα παξαρψξεζεο αθίλεηεο πεξηνπζίαο 62 Γξάθεκα 17: Απνηειζκαηηθφηεξε ρξεκαηνδφηεζε θνηλσληθψλ επηρεηξήζεσλ απφ
θνηλσληθά ππεχζπλεο δεκφζηεο πνιηηηθέο
63
Γξάθεκα 18: Οθέιε δεκφζησλ θνξέσλ απφ άζθεζε ΔΚΔ 64
Γξάθεκα 19: Δκπφδηα δεκφζησλ θνξέσλ γηα εθαξκνγή θνηλσληθά ππεχζπλσλ δεκφζησλ πνιηηηθψλ
65
Γξάθεκα 20: Σξφπνη ζπλεξγαζίαο κε θνηλσληθή επηρείξεζε 66 Γξάθεκα 21: Λφγνη ζπλεξγαζίαο κε θνηλσληθή επηρείξεζε 67 Γξάθεκα 22: Δκπφδηα γηα ζχλαςε ζπλεξγαζηψλ κε θνηλσληθή επηρείξεζε 68 Γξάθεκα 23: Δπάξθεηα ζεζκηθνχ πιαηζίνπ γηα άζθεζε ΔΚΔ πνπ ζηεξίδεη ηηο
θνηλσληθέο επηρεηξήζεηο 69
Γξάθεκα 24: Άμνλεο παξέκβαζεο δεκφζησλ θνξέσλ γηα ΔΚΔ 70 Γξάθεκα 25: Καζηέξσζε νηθνλνκηθψλ θαη άιισλ θηλήηξσλ απφ δεκφζηνπο θνξείο γηα ΔΚΔ
72
Γξάθεκα 26: Τπνρξέσζε δεκφζησλ θνξέσλ γηα εθαξκνγή θνηλσληθά ππεχζπλσλ δεκφζησλ πνιηηηθψλ
72
Γξάθεκα 27: Δπάξθεηα ζεζκηθνχ πιαηζίνπ γηα ΔΚΔ πνπ ζηεξίδεη ηηο θνηλσληθέο
επηρεηξήζεηο, ππφ ηελ νπηηθή ησλ ζηειερψλ ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα 73 Γξάθεκα 28: Δπάξθεηα ζεζκηθνχ πιαηζίνπ γηα ΔΚΔ, ππφ ηελ νπηηθή ησλ ζηειερψλ ηνπ
δεκφζηνπ ηνκέα 74
Γξάθεκα 29: Δπάξθεηα ζεζκηθνχ πιαηζίνπ γηα ΔΚΔ πνπ επλνεί ηηο ζπλεξγαζίεο κε
θνηλσληθέο επηρεηξήζεηο, ππφ ηελ νπηηθή ησλ ζηειερψλ ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα 74 Γξάθεκα 30: Αλάγθε θαζηέξσζεο νηθνλνκηθψλ θαη άιισλ θηλήηξσλ γηα ΔΚΔ, ππφ ηελ
νπηηθή ησλ ζηειερψλ ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα 75
Γξάθεκα 31: Αλάγθε θαζηέξσζεο νηθνλνκηθψλ θαη άιισλ θηλήηξσλ γηα ΔΚΔ, ππφ ηελ
νπηηθή ησλ ζηειερψλ ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα 75
Γξάθεκα 32: Πξφζεζε ζπλεξγαζίαο κε θνηλσληθέο επηρεηξήζεηο ζηα πιαίζηα ηεο ΔΚΔ, ππφ ηελ νπηηθή ησλ ζηειερψλ ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα 76 Γξάθεκα 33: Πξφζεζε ζπλεξγαζίαο κε θνηλσληθέο επηρεηξήζεηο ζηα πιαίζηα ηεο
εθαξκνγήο θνηλσληθά ππεχζπλσλ δεκφζησλ πνιηηηθψλ, ππφ ηελ νπηηθή ησλ ζηειερψλ ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα
76
Γξάθεκα 34: Βαζκφο ζπκθσλίαο ζηελ αλάγθε άζθεζεο θνηλσληθά ππεχζπλσλ δεκφζησλ πνιηηηθψλ απφ ηνπο δεκφζηνπο θνξείο, ππφ ηελ νπηηθή ησλ ζηειερψλ ηνπ ηδσηηθνχ ηνκέα
77
Γξάθεκα 35: Βαζκφο ζπκθσλίαο ζηελ αλάγθε εθαξκνγήο θνηλσληθά ππεχζπλσλ δεκφζησλ πνιηηηθψλ απφ ηνπο δεκφζηνπο θνξείο, ππφ ηελ νπηηθή ησλ ζηειερψλ ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα
77
Καηάινγνο Πηλάθσλ
Πίλαθαο 1: Δξγαιεία θαη κέηξα δεκφζησλ θνξέσλ ζρεηηθά κε ηε δεκηνπξγία ελφο επλντθνχ πιαηζίνπ ΔΚΔ, πνπ ζπκβάιιεη ζηελ αλάπηπμε ησλ θνηλσληθψλ επηρεηξήζεσλ θαη κέηξα γηα πξνψζεζε ΔΚΔ πνπ επλννχλ άκεζα ηελ αλάπηπμε ησλ θνηλσληθψλ επηρεηξήζεσλ, κε παξάιιειε αλαθνξά ζην Δζληθφ ρέδην Γξάζεο γηα ηελ ΔΚΔ ηνπ Τπνπξγείνπ Αλάπηπμεο θαη Δπελδχζεσλ ηεο Διιάδαο (2014).
27
Πίλαθαο 2: Κνηλσληθά Τπεχζπλεο δεκφζηεο πνιηηηθέο ησλ δεκφζησλ θνξέσλ θαη
αληίζηνηρεο δξάζεηο πνπ επλννχλ άκεζα ηηο θνηλσληθέο επηρεηξήζεηο 32 Πίλαθαο 3: Απεηθφληζε ζπζρεηηζκνχ Θεκαηηθψλ Αμφλσλ, ζηφρσλ εξεπλεηηθψλ
εξσηεκάησλ θαη εξσηήζεσλ εξσηεκαηνινγίνπ γηα ζηειέρε Γεκφζηνπ Σνκέα 40 Πίλαθαο 4: Απεηθφληζε ζπζρεηηζκνχ Θεκαηηθψλ Αμφλσλ, ζηφρσλ εξεπλεηηθψλ
εξσηεκάησλ θαη εξσηήζεσλ εξσηεκαηνινγίνπ γηα ζηειέρε/ηδηνθηήηεο επηρεηξήζεσλ ηδησηηθνχ ηνκέα
41
Πίλαθαο 5: Φνξέαο ππεξέηεζεο 46
Πίλαθαο 6: Θέζε επζχλεο ζηειερψλ Γεκφζηνπ ηνκέα 47 Πίλαθαο 7: Βαζκίδα εθπαίδεπζεο ζηειερψλ Γεκφζηνπ ηνκέα 48
Πίλαθαο 8: Υξφληα ππεξέηεζεο ζηνλ θνξέα 48
Πίλαθαο 9: Κχξηα Γξαζηεξηφηεηα επηρείξεζεο 49 Πηλαθαο 10: Έηε πξνχπεξεζίαο ζηειερψλ ηδησηηθνχ ηνκέα 51
Πίλαθαο 11: πκθσλία σο πξνο άζθεζε ΔΚΔ ηδησηηθνχ ηνκέα ζε ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ
53
Πίλαθαο 12: πκθσλία σο πξνο επάξθεηα πθηζηάκελνπ πιαηζίνπ ΔΚΔ 53 Πίλαθαο 13: πκθσλία σο πξνο δπλαηφηεηα ρξεκαηνδφηεζεο θνηλσληθψλ
επηρεηξήζεσλ κέζσ ηεο ΔΚΔ
54
Πίλαθαο 14: Πιαίζην ΔΚΔ πνπ επλνεί ζπλεξγαζίεο κε θνηλσληθέο επηρεηξήζεηο 54
Πίλαθαο 15: πκθσλία σο πξνο ζέζπηζε επηπιένλ κέηξσλ λνκνζεηηθνχ ραξαθηήξα γηα ΔΚΔ
55
Πίλαθαο 16: πκθσλία σο πξνο θαζηέξσζε νηθνλνκηθψλ θαη άιισλ θηλήηξσλ ΔΚΔ 55 Πίλαθαο 17: πκθσλία σο πξνο άζθεζε ΔΚΔ απφ δεκφζηνπο θνξείο 56
Πίλαθαο 18: Γπλαηφηεηα εθαξκνγήο θνηλσληθά ππεπζπλσλ δεκφζησλ πνιηηηθψλ απφ δεκφζηνπο θνξείο
57
Πίλαθαο 19: πκθσλία σο πξνο ζεκαληηθφηεηα ζπλεξγαζηψλ κεηαμχ δεκφζησλ θνξέσλ θαη θνηλσληθψλ επηρεηξήζεσλ
58
Πίλαθαο 20: Γπλαηφηεηα αχμεζεο θνηλσληθά ππεχζπλσλ ζπκβάζεσλ 59 Πίλαθαο 21: Αχμεζε δσξεψλ ή επηρνξεγήζεσλ πξνο θνηλσληθέο επηρεηξήζεηο 60 Πίλαθαο 22: Παξαρψξεζε κε αμηνπνηεκέλεο αθίλεηεο πεξηνπζίαο ζε θνηλσληθέο
επηρεηξήζεηο
60
Πίλαθαο 23: πκθσλία σο πξνο απνηειεζκαηηθφηεξε ρξεκαηνδφηεζε θνηλσληθψλ
επηρεηξήζεσλ απφ θνηλσληθά ππεχζπλεο δεκφζηεο πνιηηηθέο ησλ δεκφζησλ θνξέσλ 61 Πίλαθαο 24: Γηάζεζε ζπλεξγαζίαο κε θνηλσληθέο επηρεηξήζεηο, ζηα πιαίζηα ηεο ΔΚΔ 65 Πίλαθαο 25: Άπνςε ζηειερψλ ηδησηηθνχ ηνκέα πεξί επάξθεηαο πθηζηάκελνπ ζεζκηθνχ
πιαηζίνπ γηα ΔΚΔ 69
Πίλαθαο 26: Αληίιεςε ζηειερψλ ηδησηηθνχ ηνκέα πεξί θαζηέξσζεο νηθνλνκηθψλ θαη άιισλ θηλήηξσλ
71
Πίλαθαο 27: Αληίιεςε ζηειερψλ ηδησηηθνχ ηνκέα πεξί εθαξκνγήο θνηλσληθά ππεχζπλσλ δεκφζησλ πνιηηηθψλ απφ δεκφζηνπο θνξείο
71
Σσντομογραυίες & Ακρφνύμια
EKE Δηαηξηθή Κνηλσληθή Δπζχλε
ΚΑΟ Κνηλσληθή θαη Αιιειέγγπα Οηθνλνκία
ΒΑ ηφρνη Βηψζηκεο Αλάπηπμεο ΟΖΔ Οξγαληζκφο Ζλσκέλσλ Δζλψλ ΜΚΟ Με Κπβεξλεηηθέο Οξγαλψζεηο
ΔΔ Δπξσπατθή Έλσζε
ΚΤΔ Κνηλσληθά Τπεχζπλεο Δπελδχζεηο
ΚΤΓ Κνηλσληθά Τπεχζπλεο Γεκφζηεο πκβάζεηο Ζ.Β. Ζλσκέλν Βαζίιεην
Εισαγφγή
Σα ηειεπηαία ρξφληα, ν ξφινο ηεο επηρεηξεκαηηθήο θνηλφηεηαο λα εθπιεξψζεη ηηο απαηηήζεηο ηεο θνηλσλίαο, πθίζηαηαη κία ζπλερή πξφθιεζε. Σα ζπκβαηηθά επηρεηξεκαηηθά κνληέια θαηεπζχλνληαη ζηε κεγηζηνπνίεζε ησλ νηθνλνκηθψλ εζφδσλ, νδεγψληαο ηηο επηρεηξήζεηο ζε κία ζπλερή πξνζπάζεηα λα απμάλνπλ ηνπο δηαζέζηκνπο πφξνπο ηνπο θαη λα θαηαζπαηαινχλ ηνπο αληίζηνηρνπο θπζηθνχο, ψζηε λα αληαπνθξίλνληαη φζν ην δπλαηφλ απνηειεζκαηηθφηεξα ζηηο απαηηήζεηο ηεο αγνξάο. Ωζηφζν, ελψ νη θπζηθνί πφξνη δελ είλαη απεξηφξηζηνη, ην αληαγσληζηηθφ πεξηβάιινλ ζην νπνίν θαινχληαη λα ιεηηνπξγήζνπλ, νινέλα θαη κεγελζχλεηαη (Gandhi & Raina, 2018).
Με ηελ αχμεζε ησλ θνηλσληθψλ θαη πεξηβαιινληηθψλ πξνβιεκάησλ, έρνπλ αλαδπζεί επηπιένλ πξνθιήζεηο, νη νπνίεο έρνπλ επηθέξεη κία αληίζηνηρε, νινέλα απμαλφκελε θνηλσληθή αλεζπρία θαη κία ζηξνθή ζηηο αξρέο ηεο βηψζηκεο αλάπηπμεο. αλ απνηέιεζκα, παξαηεξείηαη κία ζπλερφκελε αχμεζε δηεζλψο, ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ έρνπλ αξρίζεη λα ζθέθηνληαη ή θαη λα εθαξκφδνπλ πξαθηηθέο Δηαηξηθήο Κνηλσληθήο Δπζχλεο (ΔΚΔ). Μέζσ ησλ πξαθηηθψλ απηψλ, νη επηρεηξήζεηο επηδεηθλχνπλ έλα αμηνζεκείσην ελδηαθέξνλ ζε θνηλσληθά θαη πεξηβαιινληηθά ζέκαηα, ψζηε λα είλαη ζε ζέζε λα επηηχρνπλ καθξνρξφληα θαη βηψζηκε αλάπηπμε (Gandhi & Raina, 2018).
Έηζη, ζηα πιαίζηα ηεο ΔΚΔ, νη επηρεηξήζεηο ελζσκαηψλνπλ ζηελ επηρεηξεκαηηθή ηνπο ιεηηνπξγία ηηο ηξεηο δηαζηάζεηο ηεο βηψζηκεο αλάπηπμεο, δειαδή ηεο παξαγσγήο νηθνλνκηθήο, θνηλσληθήο θαη πεξηβαιινληηθήο αμίαο, γλσζηέο θαη σο ηξηπιή θαηψηαηε γξακκή (triple bottom line) (Mitra & Borza, 2010). Ζ ΔΚΔ απνηειεί ηελ θηλεηήξην δχλακε ησλ επηρεηξήζεσλ λα δξνπλ εζηθά, λα ινγνδνηνχλ θαη λα ρηίδνπλ ηε θήκε ηνπο, ζην εζσηεξηθφ θαη εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ ζην νπνίν δξαζηεξηνπνηνχληαη (Phelan, 2017).
Παξάιιεια, νξγαληζκνί θαη επηρεηξήζεηο πνπ δεκηνπξγήζεθαλ κε ζθνπφ λα απαιχλνπλ θξίζηκα θνηλσληθά ή/θαη πεξηβαιινληηθά ζέκαηα, έρνπλ επίζεο κία απμεηηθή αξηζκεηηθή πνξεία. Οη ιεγφκελεο απηέο θνηλσληθέο επηρεηξήζεηο, ζηνρεχνπλ ζηνλ θνηλσληθφ κεηαζρεκαηηζκφ θαη ζπκβάιινπλ ζηελ θνηλσληθή αλάπηπμε (Szegedi & Fulop & Bereczk, 2016). Παξέρνληαο κία ελαιιαθηηθή πξνζέγγηζε αλάπηπμεο, απφ απηήλ ηεο ακηγψο
ζηε βηψζηκφηεηα, κέζσ ηεο παξαγσγήο θαη πξνψζεζεο ηνπ θνηλσληθνχ θεθαιαίνπ, πνπ είλαη ελζεθεπκέλν ζηηο ηνπηθέο θνηλφηεηεο θαη ζηελ επξχηεξε θνηλσλία (Kim & Lim, 2017).
Δληνχηνηο, ηφζν νη θνηλσληθά ππεχζπλεο επηρεηξήζεηο φζν θαη νη θνηλσληθέο, αληηκεησπίδνπλ πεξηνξηζκνχο, ιφγσ αθελφο ηεο έκθαζεο ζηε κεγηζηνπνίεζε ηνπ θέξδνπο ζηελ πξψηε πεξίπησζε θαη ζηε κεγηζηνπνίεζε ηεο θνηλσληθήο αμίαο ζηε δεχηεξε (Gandhi
& Raina, 2018). Παξάιιεια, ιφγσ ηεο ζπλεηζθνξάο ηνπο ζηελ αλάπηπμε ζχκθσλα κε ηηο δηεζλείο αξρέο ηεο βησζηκφηεηαο, βξίζθνληαη ζην επίθεληξν ηνπ ζεκαηνινγίνπ ησλ αληίζηνηρσλ πνιηηηθψλ θαη δξάζεσλ ησλ δεκφζησλ θνξέσλ δηεζλψο.
Μπνξεί ε ΔΚΔ ησλ ζπκβαηηθψλ επηρεηξήζεσλ λα ζπκβάιιεη ζηελ αλάπηπμε ησλ αληίζηνηρσλ θνηλσληθψλ θαη πνηνο ν ξφινο ησλ δεκφζησλ θνξέσλ ζηε δεκηνπξγία ηνπ θαηάιιεινπ πιαηζίνπ, πνπ ζα επλνεί ηηο πξαθηηθέο απηέο θαη ηηο ζπλεξγαζίεο κεηαμχ ηνπο;
Παξάιιεια, κπνξνχλ νη ίδηνη νη δεκφζηνη θνξεηο λα πηνζεηήζνπλ θαη λα εθαξκφζνπλ θνηλσληθά ππεχζπλεο δεκφζηεο πνιηηηθέο, νη νπνίεο κε ηε ζεηξά ηνπο ζα ζπκβάιινπλ ζηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε θαη ρξεκαηνδφηεζε ησλ θνηλσληθψλ επηρεηξήζεσλ;
Ζ παξνχζα εξγαζία θαηαπηάλεηαη κε ηα βαζηθά απηά εξσηήκαηα, ηφζν κέζσ ηεο βηβιηνγξαθηθήο αλαζθφπεζεο, φζν θαη κέζσ ηεο δηελέξγεηαο έξεπλαο. Ζ έξεπλα πξαγκαηνπνηήζεθε κέζσ πνζνηηθήο κεζνδνινγηθήο πξνζέγγηζεο, κε ηε ρξήζε αηνκηθψλ εξσηεκαηνινγίσλ, ηα νπνία απεπζχλζεθαλ ζε δχν δηαθνξεηηθέο νκάδεο ελδηαθέξνληνο.
Αθελφο ζε ζηειέρε ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα, σο ζεζπηζηέο θαη ελ δπλάκεη αζθνχληεο θνηλσληθά ππεχζπλσλ δεκφζησλ πνιηηηθψλ θαη αθεηέξνπ, ζε ζηειέρε ησλ επηρεηξήζεσλ ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα, σο αζθνχληεο δξάζεσλ ΔΚΔ θαη απνδεθηψλ ησλ αληίζηνηρσλ δεκφζησλ πνιηηηθψλ.
Σα πξψηα δχν θεθάιαηα αθνξνχλ ηε ζεσξεηηθή αλαζθφπεζε, φπσο απηή απνηππψλεηαη ζηε δηεζλή βηβιηνγξαθία. ηε ζπλέρεηα, ην ηξίην θεθάιαην αλαθέξεηαη ζηελ αλάιπζε ησλ εξεπλεηηθψλ εξσηεκάησλ, ηνπ εξεπλεηηθνχ εξγαιείνπ θαη ηε κεζνδνινγία ηεο έξεπλαο, ην ηέηαξην θεθάιαην πξαγκαηεχεηαη ηελ εκπεηξηθή δηεξεχλεζε ησλ εξσηεκάησλ θαη ηελ παξνπζίαζε ησλ εξεπλεηηθψλ επξεκάησλ θαη ηέινο, αθνινπζνχλ ηα ζπκπεξάζκαηα θαη νη πξνηάζεηο ηεο εξεπλήηξηαο.
1. ΕΚΕ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΕΙ
1.1. ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΣΑΕΙ ΕΚΕ
Παξάγνληεο φπσο ε παγθνζκηνπνίεζε θαη ηα πεξίπινθα αληαγσληζηηθά πεξηβάιινληα πνπ απηή έρεη επηθέξεη, έρνπλ ζπλζέζεη κία λέα πξαγκαηηθφηεηα αλαγθψλ ηεο ζχγρξνλεο θνηλσλίαο, νη νπνίεο ζπκβάινπλ ζηελ απμαλφκελε αλάπηπμε ηεο ΔΚΔ, σο βαζηθνχ κέξνπο ηνπ ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ ησλ επηρεηξήζεσλ (Αζπξίδεο, 2015). Καη’ επέθηαζε, ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο, έρεη απμεζεί ε ελαζρφιεζε ησλ επηρεηξήζεσλ κε θνηλσληθά ζέκαηα (Glavas & Kelley, 2014), ζηα πιαίζηα εθαξκνγήο ηέηνησλ δξάζεσλ.
Καηά θαηξνχο έρνπλ δηαηππσζεί δηάθνξνη νξηζκνί γηα ηελ ΔΚΔ (Rupp & Mallory, 2015), ε νπνία απνηειεί κία έλλνηα ζπλερψο εμειηζζφκελε (Σζαξδαλίδεο, 2015). Σν Παγθφζκην
πκβνχιην Δπηρεηξήζεσλ γηα ηε Βηψζηκε Αλάπηπμε (WBCSD), έρεη νξίζεη ηελ ΔΚΔ σο
«ηε δέζκεπζε ησλ επηρεηξήζεσλ λα ζπλεηζθέξνπλ ζηε βηώζηκε νηθνλνκηθή αλάπηπμε, δνπιεύνληαο κε ηνπο εξγαδόκελνπο, ηηο νηθνγέλεηέο ηνπο, ηελ ηνπηθή θνηλόηεηα θαη ηελ θνηλσλία ζηνλ κέγηζην βαζκό, ώζηε λα βειηησζεί ε πνηόηεηα δσήο ηνπο» (Fox, Ward &
Howard, 2002).
Ζ Δπξσπατθή Δπηηξνπή ην 2001, φξηζε ηελ ΔΚΔ σο «ηελ έλλνηα, ζύκθσλα κε ηελ νπνία νη επηρεηξήζεηο ελζσκαηώλνπλ ζε εζεινληηθή βάζε θνηλσληθνύο θαη πεξηβαιινληηθνύο πξνβιεκαηηζκνύο ζηηο επηρεηξεκαηηθέο ηνπο δξαζηεξηόηεηεο θαη ζηηο επαθέο ηνπο κε ηα ελδηαθεξόκελα κέξε ηνπο» (Δπξσπατθή Δπηηξνπή, 2001), ελψ ζηελ αλαλεσκέλε ζηξαηεγηθή ηεο γηα ηελ ΔΚΔ 2011-2014, πηνζεηεί έλαλ λέν νξηζκφ ζχκθσλα κε ηνλ νπνίν απηή απνηειεί «ηελ επζύλε ησλ επηρεηξήζεσλ γηα ηνλ αληίθηππό ηνπο ζηελ θνηλσλία»
(Δπξσπατθή Δπηηξνπή, 2011).
ην Δζληθφ ρέδην ηνπ Τπνπξγείνπ Αλάπηπμεο θαη Δπελδχζεσλ ηεο Διιάδαο γηα ηελ ΔΚΔ (2014), ε έλλνηα απηήο «πεξηθιείεη ηελ επζύλε θάζε επηρείξεζεο ή νξγαληζκνύ απέλαληη ζηνπο αλζξώπνπο, ηελ θνηλσλία θαη ην πεξηβάιινλ, γηα ηνλ ηξόπν πνπ ηνπο επεξεάδεη από ηελ άζθεζε ηεο επηρεηξεκαηηθήο ηνπο δξαζηεξηόηεηαο» (Τπνπξγείν Αλάπηπμεο θαη Δπελδχζεσλ, 2014). Ζ έλλνηα ηεο ΔΚΔ πξνσζείηαη θαη απφ δηάθνξνπο δηεζλείο νξγαληζκνχο, κε ζθνπφ ηε δηάδνζε θαη ελζσκάησζε ησλ αξρψλ ηεο ζηηο εηαηξηθέο
2030» (SDGs) ηνπ ΟΖΔ (https://unric.org/el/17-ζηφρνη-βηψζηκεζ-αλάπηπμεζ/), ησλ 10 αξρψλ ηνπ Οηθνπκεληθνχ πκθψλνπ ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ (UNGC) (https://globalcompact.gr/deka-arches/) θ.α..
Αλαιχνληαο 37 δηαθνξεηηθνχο νξηζκνχο γηα ηελ ΔΚΔ, ν Duhlrsud (2008), θαηέιεμε ζε πέληε δηαζηάζεηο ηεο ΔΚΔ, νη νπνίεο ζπλνςίδνπλ ηη εληέιεη απνηειεί επζχλε ησλ επηρεηξήζεσλ:
1. Ζ επζχλε πξνο ηα ελδηαθεξφκελα κέξε (stakeholders). ηε ζπγθεθξηκέλε δηάζηαζε ελζσκαηψλνληαη νη νξηζκνί ηεο ΔΚΔ, ζχκθσλα κε ηνπο νπνίνπο νη επηρεηξήζεηο είλαη ππεχζπλεο γηα φια ηα ελδηαθεξφκελα κέξε πνπ ζπλδένληαη κε ηε ιεηηνπξγία ηνπο, άκεζα (κέηνρνη, πειάηεο, εξγαδφκελνη, πξνκεζεπηέο θ.α.) ή έκκεζα (θνηλσλία, θπβεξλήζεηο, θνηλφηεηεο, ΜΚΟ, πεξηβάιινλ θ.α.).
2. Ζ θνηλσληθή επζχλε. ηε δηάζηαζε απηή ελζσκαηψλνληαη νη νξηζκνί ζρεηηθά κε ηελ ΔΚΔ πνπ αθνξνχλ ηελ ππνρξέσζε ησλ επηρεηξήζεσλ λα έρνπλ ζεηηθφ αληίθηππν ζηελ θνηλσλία. Ζ ζηήξημε ησλ ηνπηθψλ θνηλνηήησλ θαη ησλ ΜΚΟ, νη ρνξεγίεο θαη νη παξνρέο, ζπληζηνχλ ηελ θνηλσληθή επζχλε ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ ζπκβάιιεη ζηελ αχμεζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο θαη ζηε δεκηνπξγία λέσλ ζέζεσλ εξγαζίαο ρσξίο απνθιεηζκνχο (Αζπξίδεο, 2015).
3. Ζ νηθνλνκηθή επζχλε. Ζ δηάζηαζε απηή αθνξά ηελ ππνρξέσζε ησλ επηρεηξήζεσλ ζηε ζηφρεπζε ηεο νηθνλνκηθήο θεξδνθνξίαο ησλ κεηφρσλ ηνπο θαη ζηελ εμαζθάιηζε ηεο νηθνλνκηθήο απνδνηηθφηεηαο, γηα φια ηα ελδηαθεξφκελα κέξε.
4. Ζ επζχλε ζρεηηθά κε ηε θηιαλζξσπία θαη ηνλ εζεινληηζκφ. Μέζσ ηεο δηάζηαζεο απηήο εθθξάδνληαη νη νξηζκνί ηεο ΔΚΔ πνπ αθνξνχλ ηελ άπνςε φηη νη δξάζεηο ησλ επηρεηξήζεσλ πξέπεη λα απνζθνπνχλ ζηελ ηθαλνπνίεζε ησλ θνηλσληθψλ αλαγθψλ θαηά πξνηεξαηφηεηα. Δπνκέλσο, κέζσ ηεο δηάζηαζεο απηήο, νη επηρεηξήζεηο δξνπλ πάλσ θαη πέξα απφ ηηο ηππηθέο ππνρξεψζεηο ηνπο θαη ηα ζηελά επηρεηξεζηαθά/νξγαλσζηαθά ζπκθέξνληά ηνπο.
5. Ζ πεξηβαιινληηθή επζχλε. ηε δηάζηαζε απηή ελζσκαηψλνληαη νη νξηζκνί ηεο ΔΚΔ, κε ηηο νπνίεο ε πξνζηαζία θαη δηαηήξεζε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο ηίζεληαη σο πξνηεξαηφηεηα. Τπφ ηελ νπηηθή απηή, νη επηρεηξήζεηο θαη νη νξγαλσζηαθέο ιεηηνπξγίεο απηψλ, ζπλππάξρνπλ ζε αξκνλία κε ην πεξηβάιινλ.
χκθσλα κε ην Δζληθφ ρέδην ηεο Διιάδαο γηα ηελ ΔΚΔ (2014), νη βαζηθέο πηπρέο ηεο ζηελ ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα, αθνξνχλ ηελ εζεινληηθή απηνδέζκεπζε ησλ επηρεηξήζεσλ γηα πινπνίεζε ηέηνησλ δξάζεσλ, ζηα πιαίζηα ηεο ππεχζπλεο ιεηηνπξγίαο ηνπο, γεγνλφο πνπ πξνυπνζέηεη ηελ αλάιεςε πξσηνβνπιηψλ θαη δξαζηεξηνηήησλ, πέξαλ ηεο ειάρηζηεο ζπκκφξθσζεο κε ηελ εθάζηνηε θείκελε λνκνζεζία. Δπνκέλσο, νη δξάζεηο ΔΚΔ αθνξνχλ έλα ζχλζεην πιέγκα πνιηηηθψλ θαη δξαζηεξηνηήησλ ησλ επηρεηξήζεσλ, πνπ απνηππψλνπλ ηε ζρέζε ηνπο κε ηελ θνηλσλία (Τπνπξγείν Αλάπηπμεο θαη Δπελδχζεσλ, 2014). Άιισζηε, ε ίδηα ε έλλνηα ηεο ΔΚΔ απνηειεί ηελ θαιχηεξε απνηχπσζε ηεο ζχλδεζεο απηήο, δειαδή κεηαμχ ησλ εηαηξεηψλ θαη ηεο θνηλσλίαο (Campbell, 2007).
1.2. ΑΡΝΗΣΙΚΕ ΠΣΤΧΕ ΣΗ ΕΚΕ
Παξά ηελ επηηπρία ηεο ΔΚΔ, λα «παξνηξχλεη» ηηο επηρεηξήζεηο, νη νπνίεο ιεηηνπξγνχλ ζε έλα αληαγσληζηηθφ πεξηβάιινλ πςεινχ ξίζθνπ, λα ζπκπεξηιακβάλνπλ θνηλσληθέο θαη πεξηβαιινληηθέο αλεζπρίεο ζηε δξαζηεξηνπνίεζή ηνπο, ην θίλεκά ηεο ππνθέξεη απφ αξλεηηθά ζηνηρεία, ηα νπνία ππνλνκεχνπλ ηα νθέιε πνπ δχλαληαη λα απνθνκηζζνχλ απφ απηή.
Μία αξλεηηθή παξάκεηξνο ηεο ΔΚΔ, απνηειεί ε έιιεηςε ελφο θνηλνχ νξηζκνχ θαη ε έιιεηςε πξνηχπσλ, πνπ νξίδνπλ ηη αθξηβψο αθνξνχλ νη δξάζεηο απηέο. Έηζη, ε έλλνηα απηήο, θαηαιήγεη λα νξίδεηαη απφ ηνπο managers κηαο επηρείξεζεο, νη νπνίνη επηιέγνπλ κε ηα δηθά ηνπο θξηηήξηα, ηηο πηπρέο ηνπ θνηλσληθνχ ή/θαη πεξηβαιινληηθνχ νθέινπο πνπ ζα επηδησρζνχλ απφ ηελ επηρείξεζε. Καη ελψ νη ζπγθεθξηκέλεο επηινγέο είλαη ζεηηθέο, δελ βαζίδνληαη σζηφζν ζε έλα πιέγκα αμηψλ πνπ ζπλζέηνπλ ηη είλαη ηειηθά ε ππεχζπλε επηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ε ΔΚΔ θαηαιήγεη λα είλαη ηειηθά γηα ηηο επηρεηξήζεηο, απηφ πνπ νη ίδηεο ζέινπλ λα είλαη (Bauer, 2014).
Ζ πξνζέγγηζε απηή, κε ηελ νπνία ε επηρείξεζε απνθαζίδεη πψο θαη ηη ζα εθαξκφζεη σο δξάζε ΔΚΔ, ελέρεη πεξαηηέξσ πξνβιήκαηα. Αλ γηα πνιιέο απφ ηηο επηρεηξήζεηο νη δξάζεηο ΔΚΔ είλαη ην ρηίζηκν κηαο ηζρπξήο ηαπηφηεηαο (brand name), ηφηε δεδνκέλεο ηεο απνπζίαο θαλνληζηηθνχ πιαηζίνπ ζρεηηθά κε ηελ ΔΚΔ, νη θαηαλαισηέο κε κεγάιε αγνξαζηηθή δχλακε ζα είλαη απηνί ηειηθά πνπ ζα θαζνξίδνπλ ηελ έλλνηα θαη ηηο αμίεο ηεο (Bauer, 2014).
ην ζεκείν απηφ, αμίδεη λα αλαθεξζεί θαη ην θαηλφκελν ηνπ “greenwashing” σο αξλεηηθνχ ηεο ΔΚΔ, ηνπ νπνίνπ ν φξνο πεξηγξάθεη επηρεηξεκαηηθέο πξαθηηθέο θεξφκελεο σο πξαγκαηνπνηεζείζεο κε πεξηβαιινληηθά ππεχζπλν ηξφπν, ρσξίο ζηελ νπζία λα έρεη αιιάμεη θάηη ζηελ επηρεηξεκαηηθή δηαδηθαζία. Γηα παξάδεηγκα, έλα πξντφλ κπνξεί λα έρεη ζεκαλζεί σο «θπζηθφ», ρσξίο σζηφζν λα έρεη κεηαβιεζεί θάηη ζηε δηαδηθαζία παξαγσγήο ηνπ, πνπ λα αηηηνινγεί ηε ζήκαλζε απηή. Με ηνλ ηξφπν απηφ, απνπξνζαλαηνιίδεηαη ην θαηαλαισηηθφ θνηλφ, ην νπνίν θαηαιήγεη λα επηιέγεη πξντφληα πνπ ηειηθά δελ έρνπλ παξαρζεί βάζεη πεξηβαιινληηθψλ πξνηχπσλ (Kielmas, 2004) .
Δπηπιένλ, ζπρλά νη επηρεηξήζεηο ρξεζηκνπνηνχλ πξνγξάκκαηα ΔΚΔ, γηα λα απνζπάζνπλ ηελ πξνζνρή απφ άιιεο κε ππεχζπλεο πξαθηηθέο ζηηο βαζηθέο ηνπο ιεηηνπξγίεο. Γηα παξάδεηγκα ε εθαξκνγή ελφο πεξηβαιινληηθνχ πξνγξάκκαηνο, κπνξεί παξάιιεια λα
«επηθέξεη» θφζηε ζηηο ζπλζήθεο εξγαζίαο θαη αζθάιεηαο ησλ εξγαδνκέλσλ ηεο επηρείξεζεο πνπ ην εθαξκφδεη (Bauer, 2014).
Άιιε αξλεηηθή πηπρή ηεο ΔΚΔ, απνηειεί ε δπζαλαινγία θφζηνπο γηα ηελ άζθεζή ηεο, αλάινγα κε ην κέγεζνο κηαο επηρείξεζεο. Οη κεγάιεο επηρεηξήζεηο είλαη πην πηζαλφ λα κπνξνχλ λα αληέμνπλ έλα πνζφ απφ ηνλ εηήζην πξνυπνινγηζκφ ηνπο, λα δηαηίζεηαη ζηελ εγθαζίδξπζε ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ ΔΚΔ θαη ζηελ παξαθνινχζεζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο, ζε ζρέζε κε κία κηθξή ή θαη κεζαία επηρείξεζε. Μία κηθξή επηρείξεζε, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηήζεη ηα κέζα θνηλσληθήο δηθηχσζεο γηα λα επηθνηλσλήζεη ηηο πνιηηηθέο ηεο ζρεηηθά κε ηελ ΔΚΔ, ζηνπο πειάηεο ή ζηελ ηνπηθή θνηλσλία ζηελ νπνία δξαζηεξηνπνηείηαη, αιιά ρξεηάδεηαη πεξηζζφηεξν ρξφλν θαη ελδερνκέλσο πξφζζεην θφζηνο γηα ηελ παξαθνινχζεζε ησλ απνηειεζκάησλ, ζπγθξηηηθά κε κία κεγαιχηεξε επηρείξεζε (Kielmas, 2004).
Ωζηφζν, αθφκα θαη γηα κεγαιχηεξεο επηρεηξήζεηο, ην θφζηνο κπνξεί λα απνηειέζεη ζεκαληηθφ εκπφδην. Οξηζκέλνη, επηζεκαίλνληαο ηα αξλεηηθά ζηνηρεία ηεο ΔΚΔ, ππνζηεξίδνπλ φηη απηή απνηειεί κία άζθεζε ζηε καηαηφηεηα, κηα θαη βαζηθή επηδίσμε κηαο επηρείξεζεο γηα ηνπο κεηφρνπο ηεο, απνηειεί ε κεγηζηνπνίεζε ησλ θεξδψλ.
Δπνκέλσο, πνιιέο θνξέο νη managers επηιέγνπλ ηηο δξάζεηο εθείλεο πνπ ζα ηνπο απνθέξνπλ ην κεγαιχηεξν νηθνλνκηθφ φθεινο, παξά ηελ άζθεζε δξάζεσλ ΔΚΔ (Kielmas, 2004).
1.3. ΔΙΑΦΟΡΕ ΚΑΙ ΟΜΟΙΟΣΗΣΕ ΕΚΕ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ
Οη πηπρέο ηεο θνηλσληθήο, ηεο νηθνλνκηθήο θαη ηεο πεξηβαιινληηθήο επηδίσμεο νθέινπο (ηξηπιή θαηψηαηε γξακκή – triple bottom line), απνηεινχλ ηνπο ηξείο παξάγνληεο ηεο ΔΚΔ ησλ επηρεηξήζεσλ γηα λα είλαη βηψζηκεο (Van Marrewijk, 2002). Με κία επξχηεξε έλλνηα, ε ηδέα ηνπ triple bottom line, αλαθέξεηαη ζηελ θαηαλφεζε ηεο ζπλνιηθήο ζεηξάο ησλ επηρεηξεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ πνπ πξέπεη λα αθνινπζήζνπλ νη επηρεηξήζεηο, πξνθεηκέλνπ λα ειαρηζηνπνηήζνπλ ηηο δεκηέο πνπ πξνέξρνληαη απφ ηε δξαζηεξηνπνίεζή ηνπο θαη λα δεκηνπξγήζνπλ νηθνλνκηθή, θνηλσληθή θαη πεξηβαιινληηθή αμία (Αζπξίδεο, 2015), θαηά ηηο αξρέο ηεο βησζηκφηεηαο (sustainability).
Ζ έλλνηα ηνπ triple bottom line ηεο ΔΚΔ, θαζηζηά πνιιέο θνξέο δπζδηάθξηηα ηα φξηα κεηαμχ απηήο θαη ησλ θνηλσληθψλ επηρεηξήζεσλ, νη νπνίεο αλαθέξνληαη ζε επηρεηξεκαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ επηδηψθνπλ πξσηίζησο ηελ επίηεπμε θνηλσληθψλ ή/θαη πεξηβαιινληηθψλ ζθνπψλ (double/triple bottom line), παξάιιεια κε ηελ απνθφκηζε νηθνλνκηθνχ νθέινπο (Ridley-Duff & Bull, 2016).
χκθσλα κε ηνλ νξηζκφ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (ΔΔ), νη θνηλσληθέο επηρεηξήζεηο κνηξάδνληαη θνηλά ραξαθηεξηζηηθά, φπσο ηνλ θνηλσληθφ ζηφρν, ηελ επηρεηξεκαηηθή δηάζηαζε, ηνλ ζπκκεηνρηθφ ηξφπν ιήςεο απνθάζεσλ θαη ηελ επαλεπέλδπζε ησλ θεξδψλ, ελψ ζπλεηζθέξνπλ ζηε δεκηνπξγία ζέζεσλ εξγαζίαο γηα φινπο. Δίλαη επίζεο ηδηαίηεξα θαηλνηφκεο θαη αληαπνθξίλνληαη ζηηο αλάγθεο ησλ ηνπηθψλ θνηλνηήησλ. Δλδεηθηηθά παξαδείγκαηα δξαζηεξηνπνίεζεο ησλ θνηλσληθψλ επηρεηξήζεσλ πεξηιακβάλνπλ ηελ θνηλσληθή ελζσκάησζε εππαζψλ θαη πεξηζσξηνπνηεκέλσλ νκάδσλ, ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο γεληθνχ ελδηαθέξνληνο, άιιεο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ηεο ηνπηθήο θνηλφηεηαο θ.α. (Widuto, 2017).
Οη θνηλσληθέο επηρεηξήζεηο εληάζζνληαη ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο νηθνλνκίαο, φπνπ ε ηειεπηαία αλαθέξεηαη ζηε «ζπλέλσζε» ηεο θνηλσλίαο θαη ηεο νηθνλνκίαο θαη πεξηιακβάλεη ζηνπο θφιπνπο ηεο, κεηαμχ άιισλ, ΜΚΟ, κε θεξδνζθνπηθνχο νξγαληζκνχο θ.α., νη νπνίνη εληάζζνληαη κεηαμχ ησλ δεκφζησλ θνξέσλ θαη ηεο αγνξάο (Defourny &
Nyssens, 2006). Ο ηξίηνο απηφο ηνκέαο ηεο νηθνλνκίαο, ν νπνίνο πιεξέζηεξα
απνηειεί έλαλ αλεμάξηεην ηνκέα πνπ ζπκπιεξψλεη ηνλ ξφιν ηνπ θξάηνπο θαη ηεο αγνξάο (Νηθνιφπνπινο & Καπνγηάλλεο, 2013).
Ζ θνηλσληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα, ζε κία γεληθή θαηεγνξηνπνίεζε, ζρεηίδεηαη κε ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ κε θεξδνζθνπηθνχ ηνκέα, ν νπνίνο πεξηιακβάλεη επηρεηξήζεηο θαη νξγαληζκνχο ηεο ΚΑΟ, πνπ ζπλδένληαη κε ηελ θνηλσληθή αιιαγή θαη, θαηά θάπνην ηξφπν, ππφζρνληαη ιχζεηο ζε πξνβιήκαηα φπσο ε αλέρεηα, ν θνηλσληθφο απνθιεηζκφο θ.α. (Light, 2006).
Ζ παξαγσγή θνηλσληθήο αμίαο είλαη πεξηζζφηεξν ζεκαληηθή ζηηο θνηλσληθέο επηρεηξήζεηο, ελψ νη θνηλσληθά ππεχζπλεο επηρεηξήζεηο, παξάιιεια κε ηηο δξάζεηο ΔΚΔ γηα ηελ παξαγσγή θνηλσληθήο ή/θαη πεξηβαιινληηθήο αμίαο, είλαη πεξηζζφηεξν πξνζεισκέλεο ζηελ παξαγσγή νηθνλνκηθήο αμίαο (Spiess-Knaff & Sheck, 2017). Έλαο θνηλσληθφο επηρεηξεκαηίαο επελδχεη ηνπο δηαζέζηκνπο πφξνπο ζηελ επίιπζε πξνβιεκάησλ κε θνηλσληθφ πεξηερφκελν, ελψ ν θνηλσληθά ππεχζπλνο επηρεηξεκαηίαο κηαο ζπκβαηηθήο επηρείξεζεο, επελδχεη ηνπο δηαζέζηκνπο πφξνπο ζε ζέκαηα κε πεξηζζφηεξν νηθνλνκηθφ πεξηερφκελν (Trivedi & Stokols, 2011).
Σφζν ε θνηλσληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα, φζν θαη ε ΔΚΔ, είλαη απαληήζεηο ζε θνηλσληθέο θαη πεξηβαιινληηθέο απαηηήζεηο, φκσο ε πξψηε απνηειεί ηελ πξσηνβνπιία ηνπ επηρεηξεκαηία λα κεηαηξέςεη ηελ αλάγθε ζε επθαηξία γηα ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο, ελψ ε δεχηεξε, απνηειεί κία ζεκαληηθή απφθαζε ηνπ επηρεηξεκαηία λα αλαιάβεη δξάζεηο δηνξζσηηθέο, πνπ ζα πεξηνξίζνπλ ηνλ αληίθηππν ησλ επηρεηξεκαηηθψλ ηνπ δξαζηεξηνηήησλ (Szegedi & Fulop & Bereczk, 2016).
Σν θνηλφ ζεκείν ηεο θνηλσληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο θαη ηεο ΔΚΔ, είλαη ε παξαγσγή θνηλσληθήο αμίαο ζε επζπγξάκκηζε κε ηελ νηθνλνκηθή βησζηκφηεηα ηεο επηρείξεζεο, είηε απηή είλαη ζπκβαηηθή ή θνηλσληθή. Ζ παξαγσγή θνηλσληθήο αμίαο θαη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο, ηνπνζεηείηαη ζηνλ ππξήλα ηεο επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηνπνίεζεο, κε απψηεξν ζηφρν ηελ εμαζθάιηζε ηεο βησζηκφηεηαο. Ωζηφζν, ε δηαρσξηζηηθή γξακκή ηεο παξαγσγήο αμίαο σο κέζνπ γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ηειηθνχ ζθνπνχ ή φληαο ε ίδηα o ηειηθφο ζθνπφο, είλαη πνιχ ιεπηή κεηαμχ ηεο ΔΚΔ θαη ηεο θνηλσληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο. ε θάζε πεξίπησζε, κία θνηλσληθά ππεχζπλε επηρείξεζε πξέπεη λα επηθνηλσλεί ηα
απνηειέζκαηά ηεο, ζηα πιαίζηα ηεο δέζκεπζήο ηεο λα ινγνδνηεί ζηα ελδηαθεξφκελα κέξε (Szegedi et al, 2016).
Οη δπλαηφηεηεο ησλ θνηλσληθά ππεχζπλσλ επηρεηξεκαηηψλ θαη ησλ θνηλσληθψλ επηρεηξήζεσλ, είλαη απεξηφξηζηεο, ιακβαλνκέλνπ ππφςε φηη ε επίιπζε θνηλσληθψλ πξνβιεκάησλ ζπλεπάγεηαη ζπζηεκηθέο θαη δνκηθέο αιιαγέο, πνπ απαηηνχλ πιεζψξα πξσηνβνπιηψλ. Μάιηζηα, θαλείο κπνξεί λα ηζρπξηζηεί φηη ε θνηλσληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ε ΔΚΔ, απνηεινχλ έλλνηεο ζπκπιεξσκαηηθέο ζην ρηίζηκν ελφο πγηνχο θαη αμηνπξεπνχο θνηλσληθνχ ζπζηήκαηνο, ελψ δηαδξακαηίδνπλ θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηε βησζηκφηεηα (sustainability) ηνπ πιαλήηε (Szegedi et al, 2016).
1.4. ΤΜΒΟΛΗ ΕΚΕ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΕΩΝ ΣΗ ΒΙΩΙΜΗ ΑΝΑΠΣΤΞΗ. Η ΕΤΡΩΠΑΪΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ
Ο φξνο ηεο βηψζηκεο αλάπηπμεο ρξεζηκνπνηήζεθε πξψηε θνξά απφ ηηο θπβεξλήζεηο θαη ηνπο δηεζλείο νξγαληζκνχο, σο απφξξνηα ηεο ππνβάζκηζεο ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηεο ππεξβνιηθήο ρξήζεο θπζηθψλ πφξσλ. Καηά κία έλλνηα, αλαθέξεηαη ζηελ αλάγθε ρξήζεο ησλ πφξσλ κε ηέηνην ηξφπν, ψζηε λα κελ ηηο ζηεξεζνχλ νη επφκελεο γεληέο (Keinert, 2008).
Ζ βησζηκφηεηα, εκπεξηέρεη ηξεηο θχξηεο πηπρέο: ηελ νηθνλνκία, ην πεξηβάιινλ θαη ηελ θνηλσλία (Edward, 2012). Οη ηξείο απηέο πηπρέο δελ είλαη απνθνκκέλεο κεηαμχ ηνπο. ηελ νηθνλνκηθή νπηηθή, ε βησζηκφηεηα είλαη ε παξνρή αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ αλζξψπηλσλ αλαγθψλ, ζε φιεο ηηο δηαδηθαζίεο παξαγσγήο, θαηαλάισζεο θαη δηαλνκήο, κε ην ειάρηζην δπλαηφ πεξηβαιινληηθφ θφζηνο. ηελ πεξηβαιινληηθή νπηηθή, ε βησζηκφηεηα θαηαδεηθλχεη ηε δηαηήξεζε ησλ θπζηθψλ δηεξγαζηψλ θαη ηελ πνηθηιία ησλ εηδψλ θαη ησλ θπζηθψλ πφξσλ. Τπφ ην θνηλσληθφ πξίζκα, ε βησζηκφηεηα ζηνρεχεη ζηε δηαηήξεζε παγθφζκησλ αμηψλ, φπσο είλαη ε ειεπζεξία, ε εηξήλε θαη ε ηζφηεηα. Ζ βησζηκφηεηα ζηελ θνηλσλία απνζθνπεί ζηελ εμνπδεηέξσζε ησλ θνηλσληθψλ αληζνηήησλ θαη ζηελ πξνψζεζε ίζσλ επθαηξηψλ γηα φινπο (Kim & Lim, 2017).
Σν 2016, ε Δπξσπατθή Έλσζε (ΔΔ), κέζσ ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο, παξνπζίαζε ηε ζηξαηεγηθή ηεο πξνζέγγηζε γηα ην ζεκαηνιφγην 2030 γηα ηε βηψζηκε αλάπηπμε, ζην
Δζλψλ. Σν ζεκαηνιφγην 2030, ελζσκαηψλεη ηηο ηξεηο δηαζηάζεηο ηεο βηψζηκεο αλάπηπμεο, νηθνλνκηθή, θνηλσληθή θαη πεξηβαιινληηθή, κε έλαλ ηζνξξνπεκέλν ηξφπν, ελψ απνηππψλεη ηε δηεζλή ζπλαίλεζε σο πξνο ηηο παγθφζκηεο αμίεο ηεο εηξήλεο, ηεο αζθάιεηαο, ηεο δηθαηνζχλεο γηα φινπο θαη ηεο θνηλσληθήο έληαμεο, νη νπνίεο πξέπεη λα αιιεινεληζρχνληαη θαη φρη λα επηδηψθνληαη κεκνλσκέλα (Δπξσπατθή Δπηηξνπή, 2016).
Πεξαηηέξσ, ζην ζεκαηνιφγην 2030 πεξηγξάθνληαη νη δξάζεηο ηεο ΔΔ πνπ έρνπλ ηεζεί σο πξνηεξαηφηεηα ζηε ράξαμή ησλ πνιηηηθψλ ηεο γηα ηε ζπκβνιή ζηελ επίηεπμε ησλ 17 ΒΑ, κεηαμχ ησλ νπνίσλ ε δξάζε φζνλ αθνξά ηελ ΔΚΔ, ε νπνία ζπκβάιεη ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ εξγαζηαθψλ πξνθιήζεσλ ηνπ 21νπ αηψλα. Δπηπιένλ, φπσο αλαθέξεηαη ζην ζεκαηνιφγην 2030, κέζσ ηεο δξάζεο ηεο ΔΔ γηα ηελ ΔΚΔ θαη ηελ ππεχζπλε επηρεηξεκαηηθή ζπκπεξηθνξά, ελζαξξχλεηαη ν ηδησηηθφο ηνκέαο λα ζπκβάιιεη ζηελ επίηεπμε ησλ θνηλσληθψλ θαη πεξηβαιινληηθψλ ζηφρσλ ηεο βηψζηκεο αλάπηπμεο (Δπξσπατθή Δπηηξνπή, 2016).
ηα πιαίζηα ηεο ρσξίο απνθιεηζκνχο αλάπηπμεο θαη ηεο αλαδήηεζεο πξσηφηππσλ ιχζεσλ ζηα θνηλσληθά θαη πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα, ε ΔΔ κέζσ ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο, έρεη θαηαδείμεη ηηο θνηλσληθέο επηρεηξήζεηο, φληαο θνξείο ηεο θνηλσληθήο νηθνλνκίαο, ζαλ ην κέζν εθείλν γηα ηελ παξνρή θαηλνηφκσλ απαληήζεσλ ζηα ζχγρξνλα νηθνλνκηθά, θνηλσληθά θαη πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα, εθφζνλ κέζσ ηεο θνηλσληθήο θαηλνηνκίαο πνπ δηαζέηνπλ, έρνπλ ηε δπλαηφηεηα αλάπηπμεο βηψζηκσλ ζέζεσλ απαζρφιεζεο γηα φινπο θ.α. (Δπξσπατθή Δπηηξνπή, 2011).
Δλ ηέιεη, αλάκεζα ζηηο επηρεηξήζεηο θαη ηελ θνηλσλία, ε θνηλσληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ε ΔΚΔ, απνηεινχλ δχν κνλνπάηηα πνπ πεξηνξίδνπλ ηα νηθνλνκηθά θαη θνηλσληθά πξνβιήκαηα ηεο πξφζθαηεο παγθφζκηαο θξίζεο θαη ζπκβάινπλ ζηελ επίηεπμε ησλ ηξηψλ πηπρψλ ηεο βησζηκφηεηαο. Καη νη δχν έλλνηεο έρνπλ ηε δηθή ηνπο ζπκβνιή ζηελ παξαγσγή βηψζηκεο νηθνλνκηθήο αμίαο, γη’ απηφ κία θνηλσλία ρξεηάδεηαη θαη ηα δχν: θνηλσληθή επηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ΔΚΔ (Silva, 2015).
