Inwentarze MacArthur–Bates
Opis inwentarzy MacArthur–Bates
Załącznik, Załączniki 4 i 5) były silnie skorelowane z wynikami SIZ: AKTYWNY SŁOWNIK oraz między sobą.
Opracowanie inwentarzy IRMIK
Ogólne zasady adaptacji
Po trzecie, rodzice często nie wykonują poleceń i podają dziecku zapamiętane zwroty w formie rymowanek lub tekstów piosenek (np. stary miś dobrze śpi). Mama kupiła chleb z masłem i pomidory, szynkę i sok...) albo zamiast najdłuższych zdań rodzice piszą to, co uważa za najdłuższe wypowiedzi dziecka, czyli ciągi złożone z kilku krótkich zdań (EG
Opracowanie listy słów do inwentarza SŁOWA I ZDANIA
Z tego samego powodu dodano kategorię semantyczną, której nie było w pierwotnym kwestionariuszu, a mianowicie cząstki modalne (modulanty)27. Wśród słów usuniętych w tej fazie znalazło się kilka pozycji, które były polskimi odpowiednikami angielskich słów z wersji oryginalnej.
Opracowanie listy słów do inwentarza SŁOWA I GESTY
Na tej podstawie w listopadzie 1999 r. obliczono pierwsze orientacyjne percentyle dla inwentarza SIZ, uwzględniając jedynie 670 ostatecznie wybranych pozycji z dotychczas stosowanych wersji 1a i 2a, po czym nadal zbierano materiał SIZ z wykorzystaniem wersji 4a i 4b. Ostateczne normy centylowe dla słownictwa czynnego SIZ zostały opracowane w 2000 roku na podstawie danych z grupy 1263 dzieci.
Opracowanie części gramatycznej kwestionariusza SŁOWA I ZDANIA
Opracowanie próbnych krótkich wersji kwestionariuszy KIRM
Badania z wykorzystaniem pierwotnych wersji kwestionariuszy
Badania longitudinalne obejmowały ponowne badanie kwestionariusza SŁOWA I ZDANIA u 150 dzieci w wieku 30 miesięcy oraz kilka wizyt dzieci z grupy klinicznej i kontrolnej w Laboratorium Badań nad Językiem Dziecka w wieku powyżej 8 lat (dzieci w wieku od 2 do 10 lat) dla różnych typów testów diagnostycznych metodami obserwacyjnymi, eksperymentalnymi i testowymi (Smoczyńska, 2006b Smoczyńska i in., 2005; Smoczyńska, Szczerbiński, 2011; Smoczyńska, Krajewski, 2014). Oryginalne wersje kwestionariuszy wykorzystano również w badaniu dzieci wielojęzycznych w ramach projektu Bi-SLI-PL prowadzonego wspólnie przez Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Jagielloński (Otwinowska i in., 2012).
Ostateczna rewizja kwestionariuszy: powstanie wersji IRMIK
Ogólna charakterystyka inwentarzy IRMIK
Opis inwentarza SŁOWA I GESTY (SIG)
Pierwsza część dotyczy słownictwa (a także początków mowy), druga część dotyczy gestów i czynności, trzecia i dodatkowa część dotyczy składni (ale jest opcjonalna i powinna być używana tylko dla dzieci większych). W pierwszej części to przede wszystkim: lista 380 słów, w której rodzic odnotowuje (w pierwszym kółku) słowa, które dziecko rozumie oraz (w drugim kółku) te, które również wypowiada spontanicznie.
Opis inwentarza SŁOWA I ZDANIA (SIZ)
Metody statystyczne
Statystyki opisowe
Wartość maksymalna to najwyższy wynik w danej grupie (nie mylić z najwyższym możliwym wynikiem dla danej miary). Średnia i odchylenie standardowe są przydatne dla naukowców i diagnostów, którzy chcą zrozumieć naturę rozkładu wyników w populacji (odchylenie standardowe pokazuje średni rozrzut wyników wokół średniej i pozwala oszacować, jak zróżnicowane są wyniki dzieci w określonej grupie są).
Centyle i wykresy centylowe
Mediana – lub 50. percentyl – jest wartością środkową, która dzieli rozkład wyników na pół: połowa dzieci ma wynik wyższy, a połowa wynik niższy. Wynik równy 50. percentylowi (inaczej zwany medianą) - to ten, od którego połowa dzieci uzyskuje wyniki niższe, a druga połowa wyższe.
Wykresy średnich i odsetków
W celu lepszego zobrazowania tempa wzrostu danej miary w zależności od wieku poszczególne punkty tego samego percentyla w różnych grupach wiekowych połączono liniami.
Tabele z przedziałami
Analiza wariancji
Analiza korelacji
Tabele prezentujące normy centylowe
Dopasowanie krzywej i wykresy z wygładzonymi centylami
Stosowanie inwentarzy IRMIK
Ogólne instrukcje
Wydrukowane instrukcje są wystarczająco jasne dla większości osób odpowiadających na pytania inwentaryzacyjne, ale niektórzy rodzice mogą mieć wątpliwości co do części kwestionariusza. Ważne jest, aby upewnić się, że dane zostały wypełnione i że wypełniłeś cały kwestionariusz (patrz poniżej).
Sprawdzanie wypełnionego kwestionariusza
Kolejnym bardzo ważnym pytaniem jest sprawdzenie, czy ankieta została wypełniona w całości i czy rodzice nie pominęli żadnego punktu. W badaniu normalizacyjnym kwestionariusze, które wydawały się niekompletne, zostały odrzucone i nie zostały uwzględnione w próbie normalizacyjnej.
Punktowanie
Sprawdzenie, czy wszystko jest kompletne i wykrycie przypadków omyłkowego pominięcia poszczególnych kategorii stron jest kluczowe dla punktacji i oceny rozwoju mowy dziecka. Obniżenie wyniku z powodu słów pisanych skutecznie karałoby dzieci, ponieważ ich rodzice z większą starannością wypełniali kwestionariusz.
Przykłady punktowania
Poniższy przykład pokazuje sytuację, w której rodzic w zasadzie zastosował się do poleceń, ale w jednym przypadku zapomniał zaznaczyć kółka w kwadracie M. To samo należy zrobić, gdy rodzice – wbrew wskazówkom, ale konsekwentnie – zaznaczają tylko zakreśl M, gdy dziecko aktywnie używa słów danych.
Wypełnianie arkuszy odpowiedzi
Na podstawie danych o tym, jaki odsetek dzieci w określonym wieku i płci łączy wyrazy, można ocenić, czy oceniane zdolności dziecka w tym zakresie można uznać za normalne, czy też powinien on już łączyć wyrazy, ale tego nie robi. . Jeżeli wartość w tabeli jest mniejsza niż 90%, oznacza to, że badane dziecko nie potrafi jeszcze łączyć wyrazów, a więc mieści się w normie dla swojego wieku i płci.
Stosowanie norm
- Dokładne zasady korzystania z norm centylowych
Realizacja badania normalizacyjnego
Materiały
Załączona ankieta pt. „Informacje dodatkowe” zawierała pytania dotyczące środowiska rodzinnego, w którym rozwija się dziecko, możliwego kontaktu z dialektami i językami innymi niż polski, stanu zdrowia dziecka oraz jego dotychczasowego rozwoju (zob. Załącznik, Załącznik nr 3 ). W liście przewodnim administratorzy zostali poproszeni o zwrot wszystkich ukończonych materiałów w załączonej kopercie zwrotnej bez konieczności zakupu i przyklejania znaczka pocztowego.
Zakładana próba normalizacyjna
Procedura badania
Zostało to sprawdzone dla każdego z czterech głównych mierników (SIG: SŁOWNICTWO BIERNE, SŁOWNICTWO AKTYWNE, GESTY; ROZMIAR: SŁOWNICTWO AKTYWNE). Jedynie dla skali SIG: SŁOWNICTWO AKTYWNE efekt sposobu pozyskiwania wypełnionych kwestionariuszy okazał się istotny (F p < 0,05).
Zrealizowana próba normalizacyjna
W zdecydowanej większości przypadków osobą wypełniającą ankietę była matka dziecka, niezależnie od tego, czy ankieta została wypełniona i odesłana pocztą, czy też dane zostały zebrane podczas wizyty ankietera.
Wykluczenia z próby
- SŁOWA I GESTY: PIERWSZE REAKCJE
- SŁOWA I GESTY: ROZUMIENIE WYPOWIEDZI DOROSŁYCH
- SŁOWA I GESTY: SŁOWNICTWO BIERNE
- SŁOWA I GESTY: SŁOWNICTWO CZYNNE
- SŁOWA I GESTY: GESTY
- SŁOWA I GESTY: SKŁADNIA
Analizie poddano miary - w inwentarzu SŁOWA I GESTY: PIERWSZE REAKCJE, ROZUMIENIE ZDAŃ DOROSŁYCH, SŁOWNICTWO BIERNE, SŁOWNICTWO CZYNNE, NAŚLADOWANIE I GESTY oraz w inwentarzu SŁOWA I ZDANIA, SŁOWA I ZDANIA BUACIMILA CASIVE i V. . PIERWSZYMI REAKCJAMI na słowa dorosłych, będącymi jednocześnie pierwszymi przejawami zrozumienia stwierdzeń zawartych w inwentarzu SIG, są: (1) reakcja dziecka na jego imię, (2) reakcja na słowo nie, (3) reakcja na słowa mama lub tata. Przeprowadzone analizy wariancji wykazały, że częstość reagowania na imię nie zależała od wieku dzieci ani ich płci – we wszystkich grupach wiekowych odsetek dzieci reagujących na imię wahał się od 97% do 100%.
Z wykresu wynika, że wyniki WZROKU: SŁOWNICTWO AKTYWNE wzrastają wraz z wiekiem dzieci, choć trend ten nie jest tak wyraźny jak w przypadku WZROKU: SŁOWNICTWO BIERNE. Z wykresu wynika, że wyniki w skali GEBARE rosną wraz z wiekiem dzieci – w każdej kolejnej grupie wiekowej średni wynik jest wyższy niż w młodszych grupach. Statystyki opisowe dla GESTÓW przedstawiono w tabeli 7.7 (tabela 7.9 przedstawia takie statystyki w podziale na GESTY WCZESNE i PÓŹNE).
Porównując średnią liczbę wskaźników pozycji spisanych w inwentarzu w kategorii H według płci i wieku, widać dużą dysproporcję między dziewczynkami a chłopcami (rodzice dziewczynek w wieku 12-18 miesięcy uzyskiwali średnio o 2-3 gesty więcej niż chłopcy rodzice). Wyniki serii pięciu dwuczynnikowych analiz wariancji pokazują istotny wpływ wieku i płci dla każdej z pięciu kategorii gestów, ale tylko dla kategorii gestów H wykryto również istotny efekt interakcji wieku i płci. (Fp <0,001).
SŁOWA I ZDANIA – trendy rozwojowe w zakresie poszczególnych miar
- SŁOWA I ZDANIA: SŁOWNICTWO CZYNNE
- SŁOWA I ZDANIA: NAŚLADOWNICTWO
- SŁOWA I ZDANIA: ŁĄCZENIE WYRAZÓW
- SŁOWA I ZDANIA: PRZYKŁADY WYPOWIEDZEŃ WIELOWYRAZOWYCH
- SŁOWA I ZDANIA: TRZY NAJDŁUŻSZE ZDANIA
Wyjątkiem są dzieci w wieku 18 miesięcy, dla których można zastosować miary ilościowe właściwe dla tej grupy wiekowej, określone na podstawie ankiety za pomocą kwestionariusza SŁOWA I ZDANIA – zob. już łączą słowa możliwość wpisania przykładów typowych wypowiedzi wielowyrazowych, które usłyszały od swojego dziecka w tabeli z 10 pozycjami. Przede wszystkim specjalista, który analizuje wypełnioną ankietę rodzicielską, zwłaszcza logopeda, zapoznając się z przykładami pisanymi przez rodziców, może w niej znaleźć wiele istotnych informacji na temat poziomu rozwoju składniowego i morfologicznego badanego dziecka , a nie musi tego robić, aby nie stosować miar ilościowych.
Zdecydowano się wprowadzić pewną miarę ilościową w postaci wskaźnika składniowego dla tej pozycji inwentarza, jednak z powodów opisanych w rozdziale 1, przypis 17, nie wybrano wskaźnika średniej długości wypowiedzi (MLU) w języku polskim. inwentarz, w którym - rym jest używany do trzech najdłuższych zdań w wersji amerykańskiej iw wielu innych wersjach językowych. Nie zabraknie również szczegółowego opisu zasad przygotowania przykładowych wypowiedzi do punktacji oraz zasad punktacji. Ocenie jakościowej podlegają trzy najdłuższe zdania wypowiedziane przez rodziców tych dzieci, łączące wyrazy, w punkcie E inwentarza SŁOWA I ZWROTY.
Przykłady te pozwalają osobie analizującej kwestionariusz na maksymalne wykorzystanie potencjału dziecka w zakresie produkcji syntaktycznej. Dodatkowo w niektórych przypadkach wypowiedzi wpisane przez rodziców w punkcie E mogą posłużyć do uzupełnienia lub wzbogacenia materiału typowych wypowiedzi wielowyrazowych w punkcie D (patrz podrozdział 7.2.4).
Zależność wyników od zmiennych demograficznych
- Wykształcenie matki
- Wielkość miejscowości zamieszkania
- Kolejność urodzeń
Charakterystyka psychometryczna inwentarzy IRMIK
Interkorelacje wyników
Wyniki sugerują istnienie dość silnych zależności między nimi, należy jednak pamiętać, że w dużej mierze może to wynikać z faktu, że wszystkie trzy miary są związane z wiekiem dzieci. Współczynnik korelacji między tymi miarami wyklucza wpływ wieku; dla obu p < 0,001), pokazując, że te dwie miary są silnie ze sobą powiązane, nieco silniejsze niż POWOŁANIE PASYWNE i GESTY w SIG.
Rzetelność
- Spójność wewnętrzna
- Stabilność czasowa
Współczynniki dla SŁOWNIKA AKTYWNEGO były nieco niższe, zwłaszcza w młodszych grupach wiekowych, co można tłumaczyć bardzo niskim zróżnicowaniem wyników w tych grupach (większość ocen bliskich zeru). Bardzo wysokie współczynniki uzyskano dla SŁOWNIKA AKTYWNEGO w inwentarzu SIZ, od 0,991 w grupie dzieci 18-miesięcznych do 0,999 w grupie dzieci 31-miesięcznych. Celem badania stabilności czasowej narzędzia była ocena, w jakim stopniu upływ krótkiego czasu zmienia wyniki uzyskane w kwestionariuszach.
W badaniu SIG Time Stability Study otrzymano i wypełniono 89 kwestionariuszy w ciągu półtora miesiąca (45 dni) od ich pierwszego wypełnienia. Ankiety te obejmowały dzieci w wieku od 9 do 18 miesięcy, a więc obejmowały cały przedział wiekowy SIG (z wyjątkiem ośmiomiesięcznych dzieci, które były zbyt małe, aby wziąć udział w pierwszym pomiarze). W badaniu stabilności czasowej SIZ otrzymano 64 ankiety nie później niż po półtora miesiąca (45 dni) od ich pierwszego wypełnienia.
Grupa wiekowa wynosiła od 19 do 36 miesięcy, a więc pełny przedział wiekowy SIZ (z wyjątkiem 18-miesięcznych dzieci, które były zbyt małe, aby zakwalifikować się do badania SIZ po raz pierwszy). Wszystkie cztery współczynniki są bardzo wysokie i wskazują na dużą stabilność wyników uzyskanych w kwestionariuszach IRMIK.
Trafność
- Trafność predyktywna
- Trafność szacowana na podstawie wcześniejszych badań
Krótki Inwentarz Rozwoju Mowy i Komunikacji (KIRMIK)
Procedura tworzenia kwestionariusza KIRMIK
- Dobór pozycji
- Szacowanie korelacji między kwestionariuszami
SŁOWNICTWO CZYNNE podzielono na okresy kwartalne w zależności od wieku dzieci, a następnie stopień trudności (odsetek rodziców, którzy nie zaznaczyli danego słowa jako znane dziecku) każdego z 670 słów w każdym z tych okresów obliczony. Po drugie, podjęto próbę zachowania właściwych proporcji między wyrazami należącymi do różnych klas semantycznych i gramatycznych, kierując się podziałem wyrazów na grupy semantyczne i gramatyczne w SIS: SŁOWNICTWO AKTYWNE. W drugiej fazie kilkadziesiąt słów wybranych początkowo do każdej wersji uzupełniono kolejnymi słowami, nadal stosując cztery powyższe kryteria, aby osiągnąć zakładaną liczbę 100 pozycji dla każdej wersji, próbując jednocześnie określić korelację między obiema wersjami oraz między każdą jego wersję i wynik SIZ: ACTIVE VOCABULARY.
W drugim etapie tworzenia kwestionariusza słowa zostały dobrane w taki sposób, aby obie wersje inwentarza KIRMIK korelowały z wynikiem SIZ: SŁOWNICTWO AKTYWNE oraz między sobą. Dla każdego dziecka w tym wieku, ze słów zawartych w jednej z wersji kwestionariusza KIRMIK, policzono wyrazy zaznaczone przez rodziców i uzyskaną w ten sposób ilość skorelowano z wynikiem SIZ: SŁOWNICTWO AKTYWNE, tj. sumaryczną liczbę słów punktowanych ze wszystkich 670. Ze względu na fakt, że wyniki nie miały rozkładu normalnego, zastosowano współczynnik korelacji rho Spearmana.
Ostateczne wersje kwestionariuszy KIRMIK A i KIRMIK B (patrz Aneks, Załączniki 4 i 5) były niezwykle silnie skorelowane z wynikami SIZ: SŁOWNIK AKTYWNY oraz między sobą. Aby to uwzględnić, dzieci w każdej ćwiartce podzielono na trzy równe poziomy: jedna trzecia najniższych wyników w SIZ: SŁOWNICTWO AKTYWNE, jedna trzecia średnich i jedna trzecia najwyższych wyników w SIZ: SŁOWNICTWO AKTYWNE w danym ćwiartka grupy.
Badanie normalizacyjne
- Próba normalizacyjna
- Wyniki badania normalizacyjnego
