ŁóżkaLeczeni w ciągu rokuPrzeciętny pobyt choregoWykorzystanie łóżka liczba bez- względnana 10 tys. ludności ogółemna 1 łóżko osobodni w tys.wskaźnik w dniachmiejsce w krajuwskaźnik w dniachmiejsce w krajuwskaźnik w %wskaźnikmiejsce w krajuwskaźnikmiejsce w kraju 2013183 96147,8×8 299 42345,1×44931,25,4×245,0×67,1 2014184 49647,9×8 288 04344,9×45249,55,5×245,7×67,3 14 76150,84649 27944,0113596,95,510-12244,4867,0 9 77746,810407 37641,7142237,95,510-12230,41663,1 11 16952,03478 67942,9122920,56,115263,0172,1 4 37042,815203 19846,551050,45,24-6238,71365,4 13 10552,32651 33449,723312,05,13249,7568,4 14 79743,913633 34942,8133783,66,014256,8370,4 25 37547,681 250 75549,336534,95,24-6257,7270,6 4 49744,911187 27941,6151090,35,813242,5966,4 10 16547,77452 73144,5102481,25,510-12245,2767,2 5 72648,06258 57245,281394,85,48-9246,5667,5 9 23740,116432 38246,842165,55,02236,81464,9 25 62555,91964 41937,6166073,56,316236,21564,7 6 20949,25286 40346,161551,85,48-9251,1468,8 6 30743,714290 25846,071503,85,24-6239,01165,5 15 32344,112782 62351,113640,04,71238,91265,5 8 05346,99359 40644,691912,25,37239,11065,5 opracowanie na podstawie danych z Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia, Biuletynu Statystycznego Ministerstwa Zdrowia, Warszawa 2015.
Przychody podmiotów leczniczych
W 2017 roku Dolnośląski Oddział Wojewódzki NFZ dysponował kwotą 2,89 mld zł na zabezpieczenie świadczeń opieki zdrowotnej w ramach lecznictwa szpitalnego9, z cze- go na analizowane jednostki przypadała kwota ponad 1,19 mld zł. W badanym okresie wartość wszystkich kontraktów w ramach lecznictwa szpitalnego wzrosła nominalnie o kwotę ponad 308 mln, tj. o prawie 12% w stosunku do roku 2016, a w przypadku bada- nych jednostek wzrost procentowy stanowił ponad 15%. Dane te wskazują na pewne uprzywilejowanie szpitali marszałkowskich w stosunku do innych podmiotów leczniczych.
Należy pamiętać, że kontrakty zawierane z Narodowym Funduszem Zdrowia dla badanych jednostek stanowią często główne źródło przychodów. Wynika to przede wszystkim z formy organizacyjno-prawnej, w jakiej działają, mianowicie jako samo- dzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej nie mogą udzielać świadczeń na rzecz komercyjnych pacjentów10. To ogranicza możliwość zwiększenia przychodów z podsta- wowej działalności, jednak z drugiej strony w Polsce nie występuje duży popyt na ko- mercyjne usługi szpitalne, z jednej strony ze względu na poziom zamożności społeczeń- stwa, z drugiej zaś na mały wybór dodatkowych komercyjnych ubezpieczeń medycznych obejmujących świadczenia szpitalne11.
Koszty w podmiotach leczniczych
Analizując sytuację finansową jednostek ochrony zdrowia, zwłaszcza z punktu widzenia kosztów prowadzonej działalności, należy mieć na uwadze kilka istotnych kwestii. Po pierwsze, problemem ogólnopolskim jest zaniechanie właściwej wyceny poszczególnych świadczeń medycznych. Od wielu lat środowisko menedżerów ochrony zdrowia postulowało wyprowadzenie kompetencji w zakresie wyceny świadczeń me- dycznych z Narodowego Funduszu Zdrowia, ponieważ w interesie instytucji, która za- rządza środkami na ubezpieczenie zdrowotne, jest, by wyceny poszczególnych procedur były jak najniższe. Ta sytuacja zmieniła się dopiero z dniem 1 stycznia 2016 r., kiedy uprawnienia w tym zakresie przejęła Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfi- kacji, jednak wyniki jej prac podmioty lecznicze odczują dopiero w przyszłości12.
9 Plan Finansowy Narodowego Funduszu Zdrowia na rok 2017 zatwierdzony w dniu 8 grudnia 2017 r.
10 Stanowisko takie zaprezentowano w opinii Departamentu Prawnego Ministerstwa Zdrowia z dnia 2 października 2012 roku, sygn. MZ–PR-WL-024-32715-2/GD/12.
11 Por. Raport Polskiej Izby Ubezpieczeń, https://piu.org.pl/public/upload/ibrowser/110908_PIU_
Infarma_Sequence_opracowanie_dodatkowe_ubezpieczenia.pdf [dostęp: 30.07.2018].
12 Zmiany wprowadzono na podstawie ustawy z dnia 22 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o świadcze- niach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.
Kolejnym systemowym problemem z punktu widzenia kosztów prowadzonej działalności leczniczej są wynagrodzenia personelu medycznego, zwłaszcza wynagro- dzenia lekarzy specjalistów. Przystąpienie do Unii Europejskiej spowodowało erozję medycznych zasobów kadrowych w Polsce. Wynika to z dużych dysproporcji w poziomie wynagradzania personelu medycznego pomiędzy Polską a krajami tzw. starej piętnastki.
Z drugiej strony, liczba kształconych kadr medycznych również jest niewystarczająca, co w przyszłości może jeszcze bardziej spotęgować ten problem13.
Najwyższa Izba Kontroli wielokrotnie w raportach stwierdzała, że szpitale „po- mimo ponoszenia strat, przeznaczały na wynagrodzenia personelu kwoty przekraczają- ce ich możliwości finansowe. Wyniki finansowe szpitali nie mobilizowały na ogół ich kierownictw do optymalizacji zatrudnienia”14. Jednakże w celu zachowania obiektywi- zmu należy stwierdzić, że często nie ma możliwości optymalizacji zatrudnienia ze względu na wymogi wynikające z zarządzeń prezesa NFZ, które określają minimalne wskaźniki zatrudnienia w odniesieniu do konkretnych medycznych grup zawodowych.
Zdarzają się także sytuacje, kiedy to na etapie kontraktowania świadczeń i składania oferty podmiot wykazuje personel, który jest dodatkowo punktowany, jednak ostateczna wartość umowy okazuje się niższa niż przewidziana w zawiadomieniu o konkursie, np.
z powodu podzielenia zamówienia na kilka podmiotów15.
Kierownicy podmiotów leczniczych stają przed dużym wyzwaniem. W sytuacji, kiedy niemożliwe staje się pozyskanie dodatkowych źródeł finansowania, jedyną moż- liwością wpływania na wyniki finansowe podmiotu jest cięcie kosztów. Jednak w tej ciągłej walce o jak najniższe koszty nie można zapominać, z jakim typem usług mamy do czynienia i że często za konkretnymi kwotami stoi zdrowie i życie pacjentów.
Analiza płynności finansowej
Zdolność do terminowego wywiązywania się ze swoich zobowiązań wiąże się z wiarygodnością podmiotu jako partnera w transakcjach gospodarczych. Płynność fi- nansowa należy do katalogu najważniejszych celów w zarządzaniu przedsiębiorstwem, a jej posiadanie warunkuje poprawne funkcjonowanie w ramach prowadzonej działal- ności gospodarczej. Zysk, jako wartość czysto księgowa, może być odnotowywany, jednak to nie warunkuje jeszcze zdolności podmiotu do bieżącego pokrywania swoich
13 Więcej o problemie: http://www.nil.org.pl/biuro-prasowe/konferencje-prasowe/lekarzy-jest-za-malo, -a-bedzie-jeszcze-mniej-konferencja-prasowa-w-nil [dostęp: 28.06.2018].
14 Zatrudnienie w samodzielnych publicznych zakładach opieki zdrowotnej, NIK, Warszawa 2015, s. 7.
15 Na tym etapie podmiot leczniczy nie może zmienić warunków zaproponowanych w ofercie,
zobowiązań. W krótkim horyzoncie czasowym rentowna jednostka może mieć problemy z terminowym regulowaniem swoich zobowiązań i odwrotnie – jednostka, która przy- nosi straty, niekoniecznie musi mieć problemy w relacjach z wierzycielami. Zachowanie płynności finansowej wymaga utrzymania odpowiedniej relacji pomiędzy wpływami i wydatkami, przy jednoczesnym istnieniu rezerw, które pozwolą na podtrzymanie płynności, w przypadku problemów ze skuteczną egzekucją należności16.
Analizę płynności finansowej badanej grupy podmiotów przeprowadzono na podstawie dwóch wskaźników, tj. wskaźnika bieżącej płynności i wskaźnika szybkiej płynności. Wyniki zaprezentowano w tabeli nr 3.
Generalnie wyniki analizy płynności finansowej poszczególnych jednostek są między sobą mocno zróżnicowane. W niektórych można dopatrywać się nadpłynności, w innych wręcz przeciwnie − wskaźniki mogą wskazywać na problemy z terminowym regulowaniem bieżących zobowiązań. Średnia wartość wskaźnika płynności bieżącej w badanym okresie, dla wszystkich podmiotów, zawierała się w przedziale 0,49−4,44 (dla poszczególnych podmiotów), co potwierdza bardzo duże zróżnicowanie. Bliższa analiza pozwala zaobserwować, że niektóre podmioty, tj. Dolnośląskie Centrum Onko- logii we Wrocławiu, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. J. Gromkowskiego we Wrocławiu oraz Specjalistyczny Szpital Ginekologiczno-Położniczy im. E. Biernackiego w Wałbrzychu charakteryzują się dużą nadpłynnością w stosunku do pozostałych pod- miotów. Jednostką o najwyższej płynności jest DCO, w przypadku którego najniższa zaobserwowana wartość wskaźnika płynności bieżącej to 1,89 w 2016 roku, a najwyższa to 6,11 w roku 2012 – przedstawione wyniki wykazują negatywną tendencję w kształ- towaniu się omawianego wskaźnika.
Wśród analizowanych podmiotów sześć pogorszyło swój wskaźnik płynności bie- żącej w badanych okresie, a w przypadku pięciu jednostek wartość na koniec 2016 spadła poniżej jedności, co oznacza, że majątek trwały w części jest finansowany przez zobowią- zania krótkoterminowe. Najtrudniejszą sytuację, na podstawie zaprezentowanych danych, zidentyfikowano w Szpitalu Specjalistycznym im A. Falkiewicza we Wrocławiu oraz w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistyczny w Legnicy – średnia wartość wskaźnika w ba- danym okresie była poniżej kryterium zaproponowanego przez Ministerstwo Zdrowia17, tj. poniżej wartości 0,6. Taka sytuacja może w przyszłości spowodować trudności w do- stawach leków czy innych wyrobów medycznych, wykorzystywanych w prowadzonej działalności. Kierownictwo wskazanych podmiotów powinno dążyć do poprawy sytuacji i to w możliwie jak najkrótszym czasie.
16 Zob. E. Nowak, Analiza sprawozdań finansowych, PWE, Warszawa 2014, s. 221-222.
17 Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wskaźników ekonomiczno-finansowych niezbędnych do sporządzenia analizy oraz prognozy sytuacji ekonomiczno-finansowej samodzielnych publicznych za-
la 3. Wskaźniki płynności finansowej w latach 2012–2016 20122013201420152016średnia T. Marciniaka ‒ Centrum Medycyny Ratunkowej we 2,352,332,252,021,962,18 Wrocławiu0,520,440,570,550,730,56 Wrocławiu6,114,215,714,261,894,44 o.o.1,891,872,700,303,802,11 Biernackiego w Wałbrzychu3,323,622,512,843,293,12 Alfreda Sokołowskiego w Wałbrzychu1,020,720,860,950,760,86 A. Falkiewicza we Wrocławiu we Wrocławiu0,640,420,380,420,830,54 Gromkowskiego we Wrocławiu3,133,963,903,772,673,48 Legnicy0,360,480,370,600,610,49 Wrocławiu2,162,442,702,402,352,41 1,171,480,860,860,851,04 T. Marciniaka ‒ Centrum Medycyny Ratunkowej we 2,262,232,131,851,782,05 Wrocławiu0,470,390,530,490,670,51 Wrocławiu6,024,145,594,141,784,33 o.o.1,671,762,600,253,722,00 Biernackiego w Wałbrzychu3,163,462,412,503,092,92 Alfreda Sokołowskiego w Wałbrzychu0,910,610,750,860,650,76 A. Falkiewicza we Wrocławiu we Wrocławiu0,610,400,360,400,790,51 Gromkowskiego we Wrocławiu2,863,673,573,522,403,20 Legnicy0,320,440,330,550,550,44 Wrocławiu1,942,062,362,122,082,11 1,071,340,780,780,770,95
Wskaźnik szybkiej płynności nie uwzględnia, w ramach aktywów obrotowych, wartości zapasów oraz krótkoterminowych rozliczeń finansowych. W przypadku bada- nych podmiotów wartości wskaźnika niewiele różnią się od wartości wskaźnika bieżącej płynności, wynika to przede wszystkim z małej wartości zapasów przetrzymywanych w jednostkach oraz krótkoterminowych rozliczeń międzyokresowych. Wartość wzorco- wa wskaźnika, przyjmowana w teorii, oscyluje ok. 118. Oznacza to, że podmiot jest w stanie spłacić swoje bieżące zobowiązania tylko płynnymi aktywami. W badanej grupie, w przypadku sześciu podmiotów, wartość wskaźnika spadła w 2016 roku w po- równaniu do roku 2012. Także pięć podmiotów na koniec 2016 roku odnotowało wskaź- nik poniżej jedności.
Analiza zadłużenia
Ocena wypłacalności składa się z jednej strony z analizy płynności finansowej, z drugiej z interpretacji wskaźników zadłużenia. W niniejszej pracy wykorzystano dwa mierniki, tj. wskaźnik wypłacalności (w literaturze częściej znany pod nazwą wskaźni- ka zadłużenia kapitału własnego) oraz wskaźnik zadłużenia aktywów (patrz tabela 4).
Średnie zadłużenie aktywów wszystkich badanych podmiotów leczniczych wyniosło 0,37, przy czym generalna tendencja jest niepokojąca, ponieważ średni wskaźnik wzrósł z 0,38 w 2012 roku do 0,40 na koniec 2016 r. Oznacza to wzrost zadłużenia, jednak po- ziom ten jest jeszcze poniżej wartości majątku.
Generalnie im większy wskaźnik zadłużenia, tym podmiot staje się mniej wiary- godny dla partnerów zewnętrznych. W przypadku sześciu jednostek współczynnik za- dłużenia aktywów wzrósł w badanym okresie, przy czym w żadnym przypadku nie przekroczył wartości posiadanego majątku.
la 4. Wskaźniki zadłużenia w latach 2012–2016 Wypłacalności20122013201420152016średnia T. Marciniaka ‒ Centrum Medycyny Ratunkowej we 0,480,470,501,942,521,18 Wrocławiu1,9117,074,644,393,376,27 Wrocławiu0,180,270,230,260,340,26 o.o.0,290,280,240,290,220,26 Biernackiego w Wałbrzychu0,300,270,420,360,310,33 Alfreda Sokołowskiego w Wałbrzychu1,041,431,912,042,681,82 A. Falkiewicza we Wrocławiu we Wrocławiu- 18,26- 4,57- 3,33- 3,10- 3,00- 6,45 Gromkowskiego we Wrocławiu0,150,150,160,170,230,17 Legnicy3,645,6414,1324,17- 15,696,38 Wrocławiu0,180,150,160,160,170,16 0,260,250,450,540,680,44 Aktywów T. Marciniaka ‒ Centrum Medycyny Ratunkowej we 0,300,300,310,560,650,42 Wrocławiu1,070,610,480,460,440,61 Wrocławiu0,120,190,170,180,220,17 o.o.0,190,180,160,200,160,18 Biernackiego w Wałbrzychu0,210,190,270,210,180,21 Alfreda Sokołowskiego w Wałbrzychu0,370,400,440,430,480,42 A. Falkiewicza we Wrocławiu0,890,850,750,730,760,79 Gromkowskiego we Wrocławiu0,110,110,120,130,180,13 Legnicy0,630,670,740,750,880,73 Wrocławiu0,130,110,130,130,130,12 0,200,180,280,300,350,26 opracowanie własne na podstawie sprawozdań finansowych.
Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego w przypadku badanych podmiotów jest niestety wartością mało miarodajną ze względu na specyfikę formy organizacyjno-praw- nej badanych podmiotów. Kapitał własny często obciążony jest wieloletnimi stratami, co w przypadku np. spółek kapitałowych prowadziłoby wprost do ich upadłości, jednak SPZOZ-y są wyłączone z rygoru prawa upadłościowego. Dlatego analizując wartość tego wskaźnika, należy zachować ostrożność w przedstawianych sądach. Najtrudniejszą sytuację, pod względem analizowanego wskaźnika, zidentyfikowano w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Legnicy oraz w Szpitalu Specjalistycznym im A. Falkie- wicza we Wrocławiu. Pierwszy podmiot na koniec 2016 roku posiadał obciążone kapi- tały własne aż 15-krotnie, przy czym wskaźnik ogólnego zadłużenia zbliżał się do jed- ności (0,88 na koniec 2016 r.). Współczynniki dotyczące tego podmiotu kolejny raz wykazują utrwalenie negatywnych tendencji i mogą sugerować, że w niedalekiej przy- szłości podmiot ten będzie miał problemy z kontynuacją swojej działalności. W przy- padku drugiego obserwowana jest pozytywna tendencja wzrostowa – co nie zmienia faktu, że podmiot w dalszym ciągu wymaga działań restrukturyzacyjnych.
Analiza rentowości
Analiza rentowności albo zyskowności często w przypadku podmiotów leczniczych spotyka się z krytyką. Podnoszony jest zarzut, że w przypadku jednostek systemu ochro- ny zdrowia nie powinno się patrzeć przez pryzmat zysku. Celem funkcjonowania tych jednostek jest przede wszystkim zaopatrzenie pacjentów, w celu ratowania życia i zdro- wia bez względu na koszty – życie i zdrowie jest wartością najwyższą i najcenniejszą.
Z drugiej jednak strony wskaźniki zyskowności są pomocne przy benchmarkingu jed- nostek podobnych, więc i na tej płaszczyźnie ich zastosowanie ma swoje uzasadnienie.
Wskaźniki rentowności to stymulanty, dlatego w literaturze fachowej nie spotka- my wzorcowych postulowanych wartości. Analiza opiera się przede wszystkim na po- równywaniu ich wartości w czasie i przestrzeni. Analizę zyskowności przeprowadzono przy wykorzystaniu wskaźników rentowności netto, rentowności działalności operacyj- nej oraz zyskowności aktywów. Dane zamieszczono w tabeli nr 5.
la 5. Analiza rentowności w latach 2012−2016 Aktywów20122013201420152016średnia T. Marciniaka ‒ Centrum Medycyny Ratunkowej we 2,08%0,96%0,46%-14,74%-15,02%-5,25% Wrocławiu-0,27%9,68%7,59%0,30%2,40%3,94% Wrocławiu7,52%4,55%1,69%0,19%0,61%2,91% o.o.0,23%-4,87%1,81%1,66%-4,81%-1,20% Biernackiego w Wałbrzychu9,11%2,99%5,39%3,56%1,33%4,48% Alfreda Sokołowskiego w Wałbrzychu0,84%-1,52%-4,03%0,27%-4,84%-1,86% A. Falkiewicza we Wrocławiu we Wrocławiu3,96%-16,04%-21,59%-16,05%-11,47%-12,24% Gromkowskiego we Wrocławiu0,72%0,80%0,09%0,12%0,05%0,35% Legnicy-6,13%-5,27%-7,74%-5,16%-9,36%-6,73% Wrocławiu6,72%2,50%0,47%-0,59%-0,95%1,63% -9,09%-5,60%-9,72%-9,29%-8,45%-8,43% T. Marciniaka ‒ Centrum Medycyny Ratunkowej we 0,85%0,32%0,04%-8,20%-6,05%-2,61% Wrocławiu0,92%-2,80%2,76%-4,67%-1,34%-1,02% Wrocławiu6,60%4,31%0,30%-1,22%0,04%2,01% o.o.-0,14%-4,89%1,32%1,22%-4,54%-1,41% Biernackiego w Wałbrzychu7,94%2,45%4,70%3,89%1,40%4,08% Alfreda Sokołowskiego w Wałbrzychu1,17%-2,35%-1,53%0,75%-3,12%-1,02% A. Falkiewicza we Wrocławiu we Wrocławiu-2,42%-5,46%-14,14%-12,10%-7,25%-8,27% Gromkowskiego we Wrocławiu-0,38%0,04%-0,70%-0,38%-0,39%-0,36% Legnicy-2,72%-2,25%-6,30%-2,43%-6,53%-4,05% Wrocławiu5,80%1,37%-0,54%-1,33%-1,86%0,69% -9,25%-5,57%-8,82%-8,19%-7,16%-7,80%
T. Marciniaka ‒ Centrum Medycyny Ratunkowej we rocławiu1,23%0,58%0,27%-7,21%-4,76%-1,98% Wrocławiu-0,15%7,19%6,80%0,30%2,22%3,27% Wrocławiu9,46%6,46%2,40%0,27%0,86%3,89% o.o.0,21%-4,63%1,52%1,41%-4,21%-1,14% Biernackiego w Wałbrzychu8,56%3,13%5,24%4,14%1,59%4,53% Alfreda Sokołowskiego w Wałbrzychu0,60%-1,22%-3,32%0,21%-3,70%-1,48% A. Falkiewicza we Wrocławiu1,65%-7,62%-15,88%-13,37%-9,10%-8,86% ojewódzki Szpital Specjalistyczny im. J. Gromkowskiego we Wrocławiu0,97%1,14%0,11%0,14%0,06%0,48% ojewódzki Szpital Specjalistyczny w Legnicy-4,68%-4,27%-7,07%-4,38%-7,11%-5,50% ojewódzki Szpital Specjalistyczny we Wrocławiu6,46%2,42%0,45%-0,55%-0,90%1,58% ojewódzkie Centrum Szpitalne Kotliny Jeleniogórskiej-9,52%-5,37%-9,15%-8,62%-7,46%-8,02%
Średni poziom wskaźnika ROA, w badanym okresie, dla poszczególnych podmio- tów kształtował się w przedziale od -12,24% do 4,48%, co oznacza, że majątek wyko- rzystywany w prowadzonej działalności wypracowuje jedynie niewielki zysk19. Potwier- dzeniem wcześniej zaobserwowanych negatywnych zjawisk są wynik tego indeksu dla Szpitala im. Falkiewicza z Wrocławia, który w czterech z pięciu lat zanotował wskaźnik ujemny, poniżej -11%, przy średniej na poziomie -12,24%. Na koniec 2016 roku tylko cztery podmioty odnotowały dodatni wynik – najwyższą rentowność uzyskało Dolno- śląskie Centrum Chorób Płuc we Wrocławiu ‒ 2,4%.
Drugim miernikiem z zakresu analizy zyskowności jest wskaźnik rentowności działalności operacyjnej. Odpowiada on na pytanie, ile procent ze zrealizowanego przy- chodu stanowi zysk netto. Średnia wartość indeksu w badanym okresie była ujemna, co oznacza, że prowadzona działalność generalnie nie generuje zysku na poziomie opera- cyjnym. Jednak kiedy popatrzymy na zarysowaną tendencję dla wartości średniej wskaź- nika, widać, że rentowność, w badanym okresie, spadła średnio z 0,76% w 2012 roku do -3,34% w 2016 roku, przy czym największy spadek zanotował Wojewódzki Szpital Specjalistyczny we Wrocławiu (ponad 7,5%). Tylko jeden podmiot spośród badanych utrzymał dodatnią rentowność w całym okresie, jest to Specjalistyczny Szpital Gineko- logiczno-Położniczy im. E. Biernackiego w Wałbrzychu – uzyskując również najwyższą wartość średnią wskaźnika zyskowności działalności operacyjnej.
Analiza efektywności
Ministerstwo Zdrowia – w porozumieniu z Ministerstwem Finansów, w ramach grupy wskaźników identyfikujących efektywność, zaproponowało dwa wskaźniki opi- sujące efektywność podmiotów leczniczych, tj. wskaźnik rotacji należności oraz wskaź- nik rotacji zobowiązań. Na wstępie już należy zaznaczyć, że w przypadku działalności szpitalnej wskaźnik rotacji należności z pewnością nie jest miarodajnym indeksem, właściwie opisującym efektywność jednostki. Wynika to z faktu, że w przypadku ana- lizowanych podmiotów zdecydowana większość uzyskiwanych przychodów jest reali- zowana w ramach kontaktu z Narodowym Funduszem Zdrowia, który dokonuje rozliczeń w terminie około 45 dni od dnia przedstawienia kompletu dokumentów20.
19 Por. T. Korol, Nowe podejście do analizy wskaźnikowej w przedsiębiorstwie, Wolters Kluwer Pol- ska, Warszawa 2013, s. 31.
bela 6. Analiza efektywności w latach 2012−2016 Dniach)20122013201420152016średnia T. Marciniaka ‒ Centrum Medycyny Ratunkowej we rocławiu434043495145 Wrocławiu393844585346 Wrocławiu324348455144 o.o.343434312632 Biernackiego w Wałbrzychu384242433841 Alfreda Sokołowskiego w Wałbrzychu394346585849 A. Falkiewicza we Wrocławiu363744485043 ojewódzki Szpital Specjalistyczny im. J. Gromkowskiego we Wrocławiu333738445541 ojewódzki Szpital Specjalistyczny w Legnicy344553616251 ojewódzki Szpital Specjalistyczny we Wrocławiu374451515047 ojewódzkie Centrum Szpitalne Kotliny Jeleniogórskiej434343474845 Dniach) T. Marciniaka ‒ Centrum Medycyny Ratunkowej we rocławiu171616212118 Wrocławiu253031373231 Wrocławiu8913232816 o.o.242820242524 Biernackiego w Wałbrzychu8910161612 Alfreda Sokołowskiego w Wałbrzychu283945475944 A. Falkiewicza we Wrocławiu51721051066079 ojewódzki Szpital Specjalistyczny im. J. Gromkowskiego we Wrocławiu121315142716 ojewódzki Szpital Specjalistyczny w Legnicy828497987687 ojewódzki Szpital Specjalistyczny we Wrocławiu181717181818 ojewódzkie Centrum Szpitalne Kotliny Jeleniogórskiej323138535742
W tabeli nr 6 zaprezentowano wyniki otrzymane przy zastosowaniu wskaźników rotacji należności oraz zobowiązań w dniach. Wyniki pierwszego potwierdzają uwagę, która została poczyniona wcześniej (średnio podmioty otrzymywały należności w ciągu 45 dni), dlatego dalsza analiza zostanie pominięta. W przypadku wartości średniej rotacji zobowiązań (w dniach) wyniki są zdecydowanie bardziej zróżnicowane. Średnie wartości, w badanym okresie, tworzą przedział od 12 do 87 dni. Najdłużej swoje zobowiązania regulują podmioty, które przez wcześniejsze wskaźniki były identyfikowane jako jednost- ki z trudnościami finansowymi, tj. Szpital Specjalistyczny im A. Falkiewicza we Wrocła- wiu oraz Szpital Specjalistyczny w Legnicy. Na przeciwległym biegunie znajduje się Specjalistyczny Szpital Ginekologiczno-Położniczy im. E. Biernackiego w Wałbrzychu, który reguluje swoje zobowiązania w bardzo krótkim czasie, średnio w 12 dni.
Pogorszająca się z roku na rok rentowność w niedalekiej przyszłości może przy- czynić się do pogorszenia wskaźników płynności finansowej oraz spowodować wzrost zadłużenia. Dlatego właściciel, tj. samorząd województwa dolnośląskiego, powinien uważnie monitorować sytuację finansową swoich podmiotów leczniczych i odpowiednio wcześnie reagować na negatywne sytuacje. Jednak główna odpowiedzialność spoczywa na władzach centralnych – rządzie RP – ponieważ to ich decyzje wprost przekładają się na sytuację finansową takich podmiotów.
Podsumowanie
Podmioty, które poddano analizie, to kardynalne elementy dolnośląskiego systemu ochrony zdrowia, co nie zawsze przekłada się na ich sytuację finansową – jak większości publicznych jednostek z tego sektora. Zaobserwowane negatywne tendencje, w wielu ana- lizowanych grupach wskaźników, wskazują na potrzebę podjęcia skoordynowanych dzia- łań naprawczych – restrukturyzacyjnych. Bez zdecydowanych działań ze strony kreatorów systemu, w szczególności bez działań podjętych na szczeblu centralnym (rządowym), na- leży przypuszczać, że sytuacja finansowa podmiotów leczniczych ulegnie dalszemu po- gorszeniu, a to wszystko, w konsekwencji, przełoży się na zdrowie i życie pacjentów.
Bibliografia Akty prawne
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. − Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2016 r., poz. 380).
Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t. j. Dz. U. z 2015 r., poz. 618 z późn.
Literatura
Bień W., Ocena efektywności finansowej spółek kapitałowych, Difin, Warszawa 2005.
Główny Urząd Statystyczny, Rocznik statystyczny województw 2015, Zakład Wydawnictw Staty- stycznych, Warszawa 2015.
Główny Urząd Statystyczny, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r., Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa 2014.
Korol T., Nowe podejście do analizy wskaźnikowej w przedsiębiorstwie, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2013.
Nowak E., Analiza sprawozdań finansowych, PWE, Warszawa 2014.
Źródła Internetowe
Raport Polskiej Izby Ubezpieczeń, https://piu.org.pl/public/upload/ibrowser/110908_PIU_Infarma _Sequence_opracowanie_dodatkowe_ubezpieczenia.pdf [dostęp: 30.06.2018].
Materiał prasowy Naczelnej Izby Lekarskiej, http://www.nil.org.pl/biuro-prasowe/konferencje -prasowe/lekarzy-jest-za-malo,-a-bedzie-jeszcze-mniej-konferencja-prasowa-w-nil [do- stęp: 28.06.2018].
Informator o umowach zawartych przez Narodowy Fundusz Zdrowia, https://aplikacje.nfz.gov.
pl/umowy/ [dostęp 30.06.2018].
Assessment of the economic and financial situation of key medical entities in the Lower Silesia voivodship for the years 2012–2016
Summary
The aim of the article is analysis of financial situation of hospitals which were founded by the Re- gional Government of Lower Silesia and now are owned by this institution. These analysed units represent a fundamental part of the provincial healthcare system. Understanding of their financial situation is crucial for improving whole healthcare system. The analysis used some indicators: of the assessment of liquidity, of the debt and of the profitability. Tendencies, noted in this paper, should be especially useful for medical management and for owners supervision.
Keywords
healthcare, medical entities, financial analysis
Uniwersytet Wrocławski DOI: 10.23734/23.18.039