• Nenhum resultado encontrado

بررسی تطبیقی دیدگاه ابن‌سینا و لایب‌نیتس پیرامون مبدأ نخستین

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2017

Share "بررسی تطبیقی دیدگاه ابن‌سینا و لایب‌نیتس پیرامون مبدأ نخستین"

Copied!
14
0
0

Texto

(1)

یفسلف یا شه ژ لاس 8 لسلسم ٌرامش / 51

ناتسمز ي سییاپ / 5131

نبا هاگذید یقیبطت یسررب بیا و انیس

نیتسخن أذبم نوماریپ ستین 5

یشابَد یذُم 2

ُسٌؿًَٗ(ىبْفنا ُبگكًاز ،ِفؿلف ٍُطگ زبتؾا ٕ

)لَئؿه ارَز یراقفير

ىبْفنا ُبگكًاز ،ِفؿلف سقضا ٖؾبٌقضبو َٕزكًاز

ٌذیکچ ِهبلا ٍ تازَرَه ي٘تؿرً أسجه ِث ِرَت

ٖفؿلف طىفت ضز ظبثطٗز ظا ىآ زَرٍ تبجحا ضز زسٗته يّ٘اطث ٕ

ِؿٗبمه ِث ٖم٘جُت تبٗلبُه ـٍض ظا طيبح فٍّػپ .تؾا ِتقاز زَرٍ يثا ُبگسٗز ٕ

تٗا ٍ بٌ٘ؾ ؽتً٘

أسجه ىَهاط٘پ

يثا ي٘مٗسن ىبّطث استثا .تؾا ِتذازطپ ي٘تؿرً تٗا ٖفبو تْر لنا طث ٌٖتجه ىبّطث ٍ بٌ٘ؾ

زَرٍ تبجحا ضز ؽتً٘

أسجه :تؾا ِتفطگ ضاطل ِؿٗبمه زضَه فؾطپ ِؾ تلبل ضز ي٘تؿرً أسجه ت٘لٖ ؽپؾ ٍ ُسق ِئاضا ي٘تؿرً أسجه بٗ تؾا ٖم٘مح تلٖ ؟ٖٗبغ بٗ تؾا ٖلٖبف تلٖ ي٘تؿرً يٗا ىبٗبپ ضز ؟ِ٘مجه بٗ تؾا ُسرَه تلٖ ؟ٖفبو تْر

ُسق لنبح ذٗبتً يثا ِو تٍبفت يٗا بث تؾا ةَرٍ ٍ ىبىها ىبّطث طث ٌٖتجه ىبّطث ٍز طّ :تؾا

ِث ِرَت بث بٌ٘ؾ

ٖه ِهبلا اض ي٘مٗسن ىبّطث ،يىوه ٍ تراٍ ِث ىآ ن٘ؿمت ٍ زَرٍ زَذ تٗا بها سٌو

ٍز ِث اض زَرَه كٗبمح ؽتً٘

ِتؾز ي ٕ ٖه ن٘ؿمت يىوه ٍ ٕضٍط َِٖوزه ىاٌَٖ ِث اض ىبْر ٍ سٌو

ي٘تؿرً أسجه زَرٍ سٌهظبً٘ تبٌىوه ٕ

ٖه يثا .سًاز ٖه ٖلٖبف تلٖ اض ي٘تؿرً أسجه بٌ٘ؾ تٗا ٍ سًاز

.ٖٗبغ تلٖ أسجه نّ ٍ ٖلٖبف تلٖ أسجه نّ اض ٍا ؽتً٘

ا ٍ ِتؿًاز ُسرَه ٕبٌٗه ِث ٖم٘مح تلٖ اض ي٘تؿرً أسجه ،فَؿل٘ف ٍز طّ ٖه عً٘ ِ٘مجه تلٖ اض ٍ

.سًٌاز

ٌشاي یذیلک یاَ .

.ِ٘مجه تلٖ ،ٖم٘مح تلٖ ،ٖفبو تْر لنا ،ي٘مٗسن ىبّطث ،ي٘تؿرً أسجه

1 - :لَنٍ دٗضبت 3/

10 / 92 :ٖٗبًْ س٘ٗأت

29 /7 / 93 2

(2)

ٍمذقم ـات فَٗذ طىفت ٕبٌجه طث هٗ طّ ٖهاؾا ىبولىته ٍ ىبفَؿل٘ف

ٌِ٘هظ ضز ٖٗبّ تبجحا ٕ

ٖگػٍٗ ىب٘ث ٍ ي٘تؿرً أسجه ُزَوً ٍا ٕبّ

ُبگسٗز ىب٘ه يٗا ضز .سًا يثا

(بٌ٘ؾ 428 -370 ت٘وّا ظا )ق .ُ

ُػٍٗ ِتفگ يرؾ تازَرَه ي٘تؿرً أسجه تبفن ٍ تاش ٕ ُضبثضز زَذ زسٗته ضبحآ ضز ٍٕ .تؾا ضازضَذطث ٕا

ىاٌَٖ تحت ٖتؿّ مبزًا ٍ ظبغآ ىَهاط٘پ عً٘ لمتؿه ٕطحا ٍ زبٗولا ٍ أسجولا

ُزَوً يٍٗست ضز ٍا .تؾا

ِهسمه به نلٖ ٖٗبغ فسّ ،طحا يٗا ٕ سٗث

لا تازَرَه ي٘تؿرً أسجه تبفن ٍ تاش تبجحا عر ٕع٘چ اض ِٗ٘جُ

ٖوً يثا(سًاز ،بٌ٘ؾ 1363 : 1 ٕضٍآًَ ظا ٖىٗ .) يثا ٕبّ

ةَرٍ ٍ ىبىها ىبّطث ظا ٍا طٗطمت ٌِ٘هظ يٗا ضز بٌ٘ؾ

ُس٘هبً ي٘مٗسن ىبّطث اض ىآ ِو تؾا ٖگػٍٗ ٍ ضبحآ ًِ ٍ زَرٍ زَذ ِث ِرَت بث ي٘مٗسن ىبّطث .تؾا

ٕبّ

ِهبلا ىآ .تؾا ُسق ُزَث ىبفلبره ٍ ىبمفاَه ِرَت زضَه ظبثطٗز ظا ِلئؿه يٗا عً٘ ةطغ ٖفؿلف طىفت ضز .تؾا

تٗا نلْلٍٗ سٗطفتَگ (ؽتً٘

1716 -1646 لمٖ فَؿل٘ف )م ىطل ٕاطگ

17 تؾا ًٖبؿو ِلور ظا ٕزا٘ه

ِفؿلف طؾاطؾ ضز ي٘تؿرً أسجه ىاٌَٖ ِث سًٍاسذ زَرٍ ِث ِرَت ِو ِث ،تؾا ضبىقآ ٍٕ ٕ

ًَِگ ِو ٕا

ٖه ،ٕسْتزه(زضاز تٗضَحه ٍٕ ُبگطًٓ ضز سًٍاسذ زَرٍ ِث ِرَت تفگ ىاَت 1390

: 63 ٖتح ٍا .)

نْه ِز٘تً يٗطت فٍّػپ ٕ

ٖه ي٘تؿرً أسجه تذبٌق ٍ تبجحا اض ٖٗ٘جَ ٕبّ ل٘لحت تؾا سمتٗه ٍ سًاز

ٖه ىَوٌّض ٕطتااٍ لَنا ِث اض به تٗبًْ ضز تٗ٘جَ يً٘اَل زَرٍ ظا ٖوبح ِو زَق

ٍ سٌوتضسل كلبذ هٗ

تٗا(تؾا ىبْر يٗا ٕاطث ن٘ىح ،ؽتً٘

1381 : 228 ضز ي٘تؿرً أسجه تبجحا ضَْكه يّ٘اطث ظا ٖىٗ .)

ِفؾاف ىب٘ه ىبْر ىبّطث ةطغ ٕ

تٗا .تؾا ةَرٍ ٍ ىبىها ىبّطث بٗ ٖتذبٌق طث اض ىبّطث يٗا ؽتً٘

ِفؿلف نْه لَنا ظا ٖىٗ ٕبٌجه ٖه ىب٘ث ٖفبو تْر لنا ٌٖٗٗ فَٗذ ٕ

و .سٌ

يثا ِو بزًآ ظا ٖه ٖتؿّ مبًٓ ضز ٕزَرَه طّ كمحت تلٖ اض تازَرَه ي٘تؿرً أسجه بٌ٘ؾ

سًاز

،ٖتكْث( 1387 : 107 ) تٗا ٍ تٗا(ىبْر يٗا ٕاضٍبه ضز نلبٖ ٕاطث يٗظبغآ ٖتلٖ اض ىآ ؽتً٘ ،ؽتً٘

1372 : 129 -128 ُسق عوطوته ىآ ت٘لٖ طث ضبتقًَ يٗا ضز ي٘تؿرً أسجه ظا جحث ) .تؾا

5 هیتسخو أذبم دًجي تابث

5 -5 -هبا اىیس

يثا ٍا طًٓ ظا .تؾا ِتذازطپ ي٘تؿرً أسجه زَرٍ تبجحا ِث ىَگبًَگ قطَ ِث ٍ زسٗته ضبحآ ضز بٌ٘ؾ

تبجحا اض ي٘تؿرً أسجه ،زَرٍ زَذ ضز لهأت بث ِو تؾا ًٖبّطث ،ي٘تؿرً أسجه تبجحا ٕاطث ىبّطث يٗطتْث ٖه ضز ِو تؾا ًٖبّطث ىبوّ يٗا ٍ سٌو قإا

(3)

هیقیذص ناَرب 5

تراٍ بٗ ٕزَرَه طّ يىوه بٗ تؾا تاصلبث زَرَلا

ظا ِو ًٖبهظ ٕزَرَه طّ اطٗظ .تاصلبث زَرَلا

ًَِگ ِث بٗ زط٘گ ضاطل ِرَت زضَه ـط٘غ ِث ِرَت ىٍسث فتاش ج٘ح ٖف ،زَرٍ ِو تؾا ٕا

فٗاطث ِؿفً

طگا ،تؿً٘ تراٍ بٗ ٍ تؾا تراٍ ٖف زَرٍ

تراٍ ٍ تؾا كح ِتاصث ٍا سقبث تراٍ فٗاطث ِؿفً زَرَلا

تراٍ طگا ٍ تؾا ِتاصث يىوه سقبجً ِتاصث زَرَلا

ٖوً تؾا زَرَه ِو ٕع٘چ اطٗظ .تؾا زَرَلا ٌٕتوه سًاَت

.ط٘غلبث ٌٕتوه ًِ ٍ تاصلبث ٌٕتوه ًِ .سقبث يىوه طّ زَرٍ

ِ٘حبً ظا ٕزَرَلا يٗا طث لاستؾا .تؾا ىآ ط٘غ ٕ

هٗ تضَن ِث ِهسمه

ًِ٘ل َِ٘طق ٕ ِلهفٌه ٕ تلٖ ِث دب٘تحا فتاش سح ضز بٗ زَق زَرَه ِىٌٗا ٕاطث يىوه :تؾا ِ٘م٘مح ٕ

ِث تجؿً ٕطتطث زَذ تاش سح ضز يىوه ِو تْر ىآ ظا اطٗظ .تؾا لَبث ًِ٘ل مٍز فطَ .زضاسً بٗ زضاز ٖه مظا حرطهاث حرطت ،زضاسً مسٖ ٍ زَرٍ ًِ٘ل ِو بزًآ ظا .سٗآ

فطَ ٕيٍ ،فطَ هٗ ٕفض تؾا ِ٘م٘مح

ٖه ِز٘تً اض طگٗز .تؾا )تلٖ .حرطه(ط٘غ سٌهظبً٘ ىسق زَرَه ٕاطث يىوه ؽپ .سّز

يىوه ِو ط٘غ ىآ ُزطو زبزٗا اض زَرَلا

تراٍ بٗ تؾا تراٍ طگا .ًِ بٗ تؾا تاصلبث زَرَلا

زَرَلا

يىوه ،سقبجً طگا .تؾا لنبح ِز٘تً ِو سقبث تاصلبث تاصلبث زَرَلا

تراٍ ٍ يٗا ِث .تؾا ط٘غلبث زَرَلا

يىوه ت٘تطت يىوه ِث ِتؿثاٍ زَرَلا

ٖه ِهازا ضََ ي٘وّ ٍ ُسق ٕطگٗز زَرَلا ِلؿلؾ ٍ سثبٗ

ظا ٕا

يىوه لو طگا اطٗظ .تؾا ط٘غلبث تراٍ ٍ تاصلبث يىوه زَذ ،ضَوصه ٕ ِلؿلؾ .تقاز نّ٘اَذ تتطته ٕبّ

ِتؿثاٍ ِلور ،نٗط٘گث طًٓ ضز ِلور هٗ اض ِلؿلؾ ِلور لو ؽپ سًط٘غلبث تراٍ ىآ زبحآ ٍ تؾا زبحآ ِث

.تؾا ط٘غلبث تراٍ عً٘ تراٍ تؾا ىآ ِث ِتؿثاٍ ِلور ِو ط٘غ يٗا

ِلور طّ اطٗظ .تؾا تاصلبث زَرَلا ظا هٗ طّ ِو ٕا

تؾا لَلٗه ىآ زبحآ

2

.سقبث زَذ زبحآ ظا دضبذ ِو تؾا ٖتلٖ سٌهظبً٘

3

تؾا تلٖ سٌهظبً٘ بٗ ِلور يٗا اطٗظ

بٗ ٍ ِلور ظا دضبذ بٗ ٍ زبحآ ىٗث بٗ ،تؾا زبحآ لو بٗ تلٖ ،لٍا تضَن ضز .تؿً٘ ٖتلٖ چّ٘ سٌهظبً٘

ِهظا ،سقبجً ٖتلٖ چّ٘ سٌهظبً٘ ِلور ِىٌٗا .تؾا ِىًآ لبح ،يىوه ًِ ٍ سقبث تراٍ ِو تؾا يٗا ـا

ٖوً تؾا ِتؿثاٍ ِو ٕع٘چ ٍ تؾا زبحآ ِث ِتؿثاٍ ِلور تراٍ سًاَت

ٗاطثبٌث .سقبث زَرَلا لَبث لٍا وطف ي

مبٖ بٗ ٍ تؾا َٖٖوزه مبٖ ٕبٌٗه ِث لو بٗ زبحآ لو ِىٌٗا ِچ .تؿً٘ ح٘حن عً٘ مٍز وطف .تؾا ٖوً َٖٖوزه مبٖ ٕبٌٗه ِث لو .ٖلاطغتؾا فؿفً طث ٖق فلَت ٍ تؾا ِلور ىبوّ اطٗظ .سقبث تلٖ سًاَت

ٖه مظا وً عً٘ )زبحآ ظا هٗطّ(ٖلاطغتؾا مبٖ ٕبٌٗه ِث .تؾا لَبث ِو سٗآ ٖ

ءٖق تلٖ اطٗظ .سقبث سًاَت

زبحآ ىٗث ،ِلور تلٖ(مَؾ وطف بها .تؿً٘ ِلور لو ًٖتمه عر هٗ زَرٍ ٍ سقبث ءٖق ًٖتمه سٗبث ِوّ اطٗظ ،زضاز ضٍصحه عً٘ )سقبث لَلٗه ،زبحآ ٕ

ىآ ظا ًٖٗث طّ ٍ سًا لَلٗه ،زَق ٕلاٍ تلٖ سّاَرث ِو بّ

ا ٕاطث زضاز تَٗلٍا ىٗث زَذ ِث تجؿً ىآ تلٖ ٍ تؾا ِث .زَق ٕلاٍ ِلور تلٖ ِىٌٗ

(4)

ىبؿىٗ طگٗسىٗ بث ِلور وبٗثا سّاَرث وبٗثا ظا ماسو طّ ؽپ .سًضاسً ٕطتطث ٕطگٗز طث ماسو چّ٘ ٍ سًا

ٖه مظا حرطهاث ح٘رطت زَق ٕلاٍ تلٖ ٖه ٖلبث تلبح هٗ يٗاطثبٌث .سٗآ

تؾا ٖتلٖ ٕاضاز ِلور :سًبه

،تلٖ يٗا اطچ بها .زَذ زبحآ ظا دضبذ تراٍ

ِوّ ِو بزًآ ظا ؟تؾا تاصلبث زَرَلا لَلٗه ٕ

ضز ِلور ىٍضز بّ

ُسق ِتفطگ طًٓ ٖوً تؾا ِلور دضبذ ضز ِو ٖتلٖ ،سًا

تراٍ طگٗز تضبجٖ ِث ٍ سقبث لَلٗه سًاَت زَرَلا

يىوه ٍ ط٘غلبث تراٍ بٗ ٕزَرَه طّ ِو تْر ىآ ظا .تؿً٘ تاصلبث زَرَلا

بٗ ٍ تؾا تاصلبث زَرَلا

يىوه زَرَلا تراٍ ِلور تلٖ تاصلبث .تؾا تاصلبث زَرَلا

يثا بها ،سق تبجحا تاصلبث تراٍ زَرٍ ،ِلؿلؾ ّٖبٌت مسٖ ٍ ّٖبٌت وطف ٍز طّ بث سٌچ طّ بٌ٘ؾ

ٖه ىبّطث يٗا ِث ٕطگٗز تبهسمه ،ِهازا ضز يثا .ن.ض(تؾا ّٖبٌته ِلؿلؾ يٗا سّز ىبكً بت سٗاعفا

،بٌ٘ؾ 3/ 1375 : 25 -18 ،ٖتكْث ، 1387 : 147 -115 ،ٖٗبرظٍط٘ف زطو ٍ 1387 : 436 -433 .)

ٖگػٍٗ ظا ٖذطث :ظا تؾا تضبجٖ ي٘مٗسن ىبّطث ٕبّ

-نْه يٗا .زَرٍ تم٘مح ؽفً كٗطَ ظا زَرٍ ةَرٍ ِث ىس٘ؾض تؾا ىبّطث يٗا ٖگػٍٗ يٗطت

يثا ِو ٖه يٌ٘چ ٍ ُزَوً ضبرتفا ىاسث بٌ٘ؾ :سَٗگ

« ي٘تؿرً زَرَه تَجح ٕاطث به ىب٘ث ًَِگچ ِو يو لهأت

بگٗ ٍ تٖ٘ ظا ٍا ٖوبپ ٍ ٖگً زَرٍ ِىٌٗا ج٘ح ظا زَرٍ . ..تقاسً زَرٍ ؽفً ط٘غ ٕاطث ٖلهأت ِث ٕظبً٘ بّ

ٖه ّٖاَگ ي٘تؿرً زَرَه زَرٍ ِث تؾا سّز (» ،ٖتكْث 1387 : 426 ٖه زبٌتؾا ؽپؾ .) ِٗآ يٗا ِث سٌو

ٖه ِو ِفٗطق :سٗبهطف

« نل ٍأ سْ٘ق ٖق لو ٖلٖ ًِأ هثطث فىٗ « :»

ٖفبو َت ضبگزضٍطپ بٗآ ٕع٘چ طّ طث ِو تؿً٘

تؾا ُاَگ (» /تلهف 53 ) -تراٍ تاش طث ىٍعفا ىبّطث يٗا ٖه تبجحا عً٘ اض ٍا تبفن ،زَرَلا

.سٌو

ٍا تبجحا ِث ي٘تؿرً زَرَه ضبحآ ظا ٕطحا بٗ لبٗفا ظا ٖلٗف ِث هؿوت ىٍسث ىبّطث يٗا

ٖه ،ٖح٘ثش .ن.ض(زظازطپ 1386 : 329 -326 .) 5 -2 - بیا ستیو تٗا تً٘ ـ وّ ؽ ـِ ق ٕ ٘ـ َُ حا ٕبّ ـ رٍ تبج ـ ذ زَ ـ هت اض سًٍاس ـ وً كٗس ـ ها ،ُزَ ـ تٗه ب ـ تؾا سم ٗاـ ّ٘اطث ي ـ هظبً٘ ي ـ وىت سٌ ـ ؾا ل٘ ـ ت ( Leibniz, 1982: 439 ّاطث يٗاطثبٌث .)

ـ حا ي٘ ـ رٍ تبج ـ اسذ زَ فؿلف ضز ـِ ٌ٘ك٘پ ظا ِتفطگطث ٍا ٕ ـ

ىآ ٍٕ بها ،تؾا ىب٘ وىت اض بّ

ـ فؿلف لَنا ٕبٌجه طث ٍ ُزَوً ل٘ ـِ

ٕ

ِث زَذ ٖفبو تْر لنا ُػٍٗ (Principle of sufficient reason)

ٖگٌّبوّ لنا ٍ

( Principle of pre-established harmony )

ِث .تؾا ُزَوً ي٘٘جت يّ٘اطث يٗا ٖلو ضََ

(5)

ضز .ٖلظا كٗبمح طث ٌٖتجه ٖه ِئاضا ٖفبو تْر لنا طث ٌٖتجه ىبّطث بزٌٗا

ِئاضا ظا ف٘پ .زَق ،ىبّطث يٗا ٕ

:تؾا مظا ٖفبو تْر لنا ىَهاط٘پ ٕطهتره ح٘يَت ِحزبح چّ٘ ِو تؾبٌٗه يٗسث لنا يٗا

ٖوً خض ٕا ِث ٕاطث ٖفبو تْر بٗ ل٘لز ِىٌٗا طگه سّز

:سقبث ِتقاز ًٌَٖو َحً ِث يتؾَ٘پ َٔلٍ «

ٕطها چّ٘ تؿً٘ يىوه ًِ٘ل چّ٘ ٍ سقبث زَرَه بٗ ٖم٘مح

ٕا

ِو سٌچطّ ،سقبث ِتقاز زَرٍ ،طگٗز ضََ ًِ ٍ سقبث ىبٌچ سٗبث ِىٌٗا ٕاطث ٖفبو ٖلمٖ تْر طگه ،قزبن تْر يٗا تذبٌق سقبجً يىوه به ٕاطث ًبجلبغ ٖلمٖ ٕبّ

(» تٗا ،ؽتً٘ 1372 سٌث ، 32 تٗا .) ضز ؽتً٘

كٗبمح ،ٖفبو تْر لنا ىب٘ث ظا ؽپ ٕغَلٍزبٌه (لاستؾا كٗبمح ِتؾز ٍز ِث اض

truths of reasoning

)

(ِٗلاٍ كٗبمح ٍ truths of fact

) ُزطو ي٘٘جت نؿل ٍز طّ ٕاطث اض ٖفبو تْر لنا ٍ ُزَوً ن٘ؿمت

ىآ فاذ ِو سٌتؿّ ٕضٍطي كٗبمح ،لاستؾا كٗبمح .تؾا كٗبمح ٍ تؾا ىلبٌت معلتؿه ٍ يىوهبً بّ

اذ ٍ سٌتؿّ لبذ ىبىها ِث يىوه ،ِٗلاٍ ىآ ف

ُضبثضز .تؾا يىوه بّ )ٕضٍطي(لاستؾا كٗبمح ٕ

ُزبؾ كٗبمح ِث ل٘لحت بث ىاَت ٖه اض ٖلمٖ تْر ِث طت

ىبوّ .زضٍآ تؾز ٖيبٗض ِو ضََ

هوو ِث ىبًاز

تفبٗ سٗبث نّ ِٗلاٍ كٗبمح ضز ٖفبو تْر بها .سٌٌو ٖه اس٘پ تؾز َِٖيَه لَنا ٍ فٗضبٗت ِث ،ل٘لحت لحت ظا عً٘ زضَه يٗا ضز .زَق ٖئعر ٖلمٖ تْر ِث ل٘

ٖه ُطْث طت لٍا نؿل بث بزٌٗا ضز ِو ٖتٍبفت بها ،نٗطث

ِلؿلؾ ،تٗ٘جَ سح ٖث ٌَٔت تجؾ ِث ِٗلاٍ كٗبمح ضز ِو تؾا يٗا زضاز زَرٍ ٖلمٖ تبْر ظا ّٖبٌتهبً ٕ

تٗا .تقاز نّ٘اَذ ٖه ِهبلا اض ٖفبو تْر لنا طث ٌٖتجه ىبّطث كٗطَ ي٘وّ ظا ؽتً٘

:سٌو

یىتبم ناَرب یفاک تُج لصا رب

ىبّطث بٗ ٖتذبٌق ىبْر ىبّطث ،ٖفبو تْر لنا طث ٌٖتجه يّ٘اطث يٗطتضَْكه ظا ٖىٗ

يٗا تؾا سمتٗه ٍ سًاز ٖه لٍا تلٖ ىبّطث لبىقا ظا ٖىٗ اض ىبّطث يٗا لؾاض .تؾا ىبىها ٍ تضٍطي ٖوً ٖگزبؾ ِث اض ىبّطث ٌته ع٘چ طّ ِو تؾا يٗا طگًب٘ث لٍا تلٖ ىبّطث .زطو زض ىاَت

تلٖ ٕاضاز ّٖب

ِلؿلؾ ت٘تطت ي٘وّ ِث ٍ تؾا ٕطگٗز تلٖ ٕاضاز زَذ ع٘چ ىآ تلٖ ٍ تؾا نّ٘اَذ لَلٗه ٍ تلٖ ظا ٕا

ٖوً ِلؿلؾ يٗا .تقاز ِلور ِو بٌٗه يٗسث سقبث ّٖبٌتهبً سًاَت

ضز اطٗظ .سقبث تلٖ ٕاضاز عً٘ ِلؿلؾ لٍا ٕ

ِلور ،تضَن يٗا تلٖ ِز٘تً ضز .زَث سّاَرً )ٖلٍا تلٖ(لٍا ٕ

،تؾا ع٘چ ِوّ تلٖ ِو تؿّ ٌٖ٘تؿرً

،لؾاض .ن .ض(تؾاسذ ىآ ٍ زضاسً ٖتلٖ زَذ بها 1373

: 809 .)

ِفؿلف ضز ت٘لٖ ِو بزًآ ظا تٗا ٕ

تؾا ٖفبو تْر لنا ظا ٖتضَن ؽتً٘

4

ىبّطث يٗا لىق

تٗا طًٓ ضز :سٌو ٖه ط٘٘غت تضَن يٗسث ٌٖٗٗ ،سٌتؿّ لبذ ىبىها ِث يىوه كٗبمح ،نلبٖ ب٘قا ؽتً٘

َرٍ ىآ ز ٖه ٍ تؾا ِتقاسً ٖتضٍطي بّ ِتؿًاَت

ٖفبو تْر ٕاضاز سٗبث سًزَرَه ِو ىٌَوا ؽپ .سٌقبجً سًا

يٌ٘چ اطچ ٍ سٌقبجً ِىٌٗا ٕبر ِث ،سٌتؿّ اطچ ِىٌٗا ٕاطث ٖفبو ٖلمٖ تْر .سٌقبث ِث ِىٌٗا ٕبر ِث ،سًا

ًَِگ ٖه اض ٌٖىوه زَرَه طّ ٖلمٖ تْر .سٌقبث طگٗز ٕا ٗ ٕطگٗز يىوه ضز ىاَت

(6)

،تؾا ىآ ضز ٕطگٗز يىوه ٕاطث ٖفبو تْر ِو ٌٖىوه طّ اطٗظ .تؿً٘ ٖتفطك٘پ ُاض يٗا ضز بها ،زاز ِهازا َِٖوزه بث ت٘تطت يٗسث ٍ زَق ٖه تفبٗ ٕطگٗز زَرَه ضز ِو تؾا ٖفبو تْر سٌهظبً٘ زَذ تبْر ظا ٕا

.زضاسً ٖتٗبًْ ِو ن٘تؿّ ِراَه ٖفبو «

ؿر ضز سٗبث يٗاطثبٌث ت

ٍ ىاٌَٖ ِث ىبْر ٕاطث ٖتْر َٕر

َِٖوزه ِوّ ٕ يٗا .ن٘ٗآطث تبٌىوه ٕ ]

تْر [ ُسًضازطثضز ِو تفبٗ ٕطَّر ضز سٗبث اض زَرٍ تْر ٕ

تؾا ىاسٍٗبر ٍ ٕضٍطي ٕطَّر ِز٘تً ضز ٍ تؾا زَذ (»

Theodicy, §7 ٖفبو ٖلمٖ تْر يٗا ٍ )

ٖه اسذ ِو تؾا ىبوّ ،ٖٗبًْ بٗ بفن ،ىبّطث يٗا هوو ِث .ن٘هبً

ٖگػٍٗ ٍ ت ىَچوّ سًٍاسذ نْه ٕبّ

(زَق ٖه ٌبجٌتؾا ُزاضا ٍ توىح ،تضسل Ibid: 130

.)

2 -؟ییاغ ای تسا یلعاف تلع ،هیتسخو أذبم ي٘تؿرً تلٖ ىاٌَٖ ِث اض سًٍاسذ زَرٍ ،طىفته ٍز طّ ِو سق ِٓحاه ي٘ك٘پ فرث ضز

ٖه تبجحا ِث تازَرَه ِئاضا ظا فسّ ،سًٌبؾض

ِث دؾبپ فرث يٗا ٕ

فؾطپ يٗا ظا هٗ طّ طًٓ ضز ِو تؾا

ًِبگضبْچ للٖ ظا هٗ ماسو ي٘تؿرً تلٖ ،فَؿل٘ف ٍز يٗا ؟تؾا َُٖٗؾضا ٕ

2 -5 -هبا اىیس

يثا طًٓ ضز ِوّ طث ي٘تؿرً تلٖ ِو ل٘لز يٗا ِث .سقبث ٖلٖبف تلٖ سٗبث ي٘تؿرً تلٖ بٌ٘ؾ

ٕ

لَلٗه ِوّ طث ِچ طّ ٍ زضاز مسمت للٖ طٗبؾ طث ٖتح ٍ بّ مسمت ل٘لبٗه ٍ للٖ ٕ

ٖلٖبف تلٖ ،سقبث ِتقاز

.تؾا ٖلٖبف تلٖ ،ي٘تؿرً تلٖ ِىٌٗا ِز٘تً .تؾا لاستؾا ٕاطجو :تؾا تبجحا سٌهظبً٘ ،لاستؾا ٕاطجو بها .تؾا ْٖٗسث قَف لاستؾا ٕاطغن

يٖ٘ ضز للٖ طٗبؾ طگٗز تضبجٖ ِث .زضاز مسمت ٖٗبغ ٍ ٕضَن ،ٕزبه تلٖ طث ٖلٖبف تلٖ ِو تؾبٌٗه يٗسث تلٖ ِىٌٗا ،سًا

ٖلٖبف تلٖ لَلٗه ضبزً سًٌبه تؾبٌْت تضَن ٕاطث تلٖ بٗ ٖلٖبف تلٖ ِىٌٗا ح٘يَت .سًا

تلٖ يٗاطثبٌث .ٖٗ٘جَ ب٘قا ٕاطث قضبفه طَّر سًٌبه تؾا تضَن ٍ ُزبه ٕاطث تلٖ بٗ ٍ ترت ٕاطث ٖوً ٍ تؾا ٖلٖبف تلٖ لَلٗه ،زَذ ،ٕضَن عً٘ ٕزبه تلٖ ،ي٘تؿرً تلٖ بها .سقبث ي٘تؿرً تلٖ سًاَت

ؿً٘ ٕاطث زَرٍ تلٖ ضبزً سًٌبه بٗ ٍ تؾا ُزبه ٕاطث زَرٍ تلٖ قضبفه طَّر سًٌبه بٗ ٖلٖبف تلٖ اطٗظ .ت ٖلٖبف تلٖ لَلٗه ُزبه لبح طّ ِث ؽپ .زضاز ت٘لٖ فمً ُزبه ىسًبؾض ت٘لٗف ِث ضز بها ،تؿً٘ ُزبه

يثا .ن.ض(تؾا ،بٌ٘ؾ

3/ 1375 : 18 ٖتكْث ٍ 1387 : 109 -108 ُضبثضز .) يثا ٖٗبغ تلٖ ٕ ؾ

تؾا سمتٗه بٌ٘

لٖبف ِو تضَن يٗا ِث .تؾا لٖبف ت٘لٖبف تلٖ ،تّ٘به ج٘ح ظا ٍ ٖلٖبف تلٖ لَلٗه ،زَرٍ ج٘ح ظا ُسٗبف ِث كٗسهت ،لٗف ضَهت لحاطه سٗبث لٗف مبزًا ظا لجل ِو بزًآ ظا ،سٌو َٖ اض ُزاضا ٍ قَق ،لٗف ٕ

ُسٗبف ٖبف يّش ضز ،ٖرضبذ كمحت ظا لجل ِو تؾا لٗف تٗبغ ىبوّ لٗف ٕ ٖه اس٘پ ٌّٖش زَرٍ ل

،سٌو

(7)

ٖه ٖهبگٌّ ؽپؾ .)زَق كمحت دضبذ نلبٖ ضز لٗف زَرٍ لبجًز ِث عً٘ تٗبغ ،زَوً زبزٗا اض لٗف ،لٖبف ِو

ٖه ٖه لٖبف لَلٗه ،تٗبغ ٖرضبذ زَرٍ ت٘تطت يٗسث .سثبٗ ق

،ٖتكْث .ن.ض(زَ 1387

: 86 -85 .)

ٖه ُِثاض يٗا ىب٘ث ضز ٕضاٍعجؾ ٖربح :سَٗگ

« ِل ٌٔلَلٗه بْتّ٘بوث لٖبف ٔلٖ بْتً٘ئث

(» ٕضاٍعجؾ : 124 )

.تؾا مسمه ٖٗبغ تلٖ طث ٖلٖبف تلٖ ،زَرٍ ج٘ح ظا يٗاطثبٌث 2 -2 -بیا ستیو

ًِبگضبْچ للٖ ظا ؽتً٘ تٗا تذازطپ ٖٗبغ ٍ ٖلٖبف تلٖ ِث َُٖٗؾضا ٕ

سٌچ طّ ٍ تؾا ِ

ُضبثضز ىآ ظا ،ِتفگ يرؾ زَذ ٕغَلٍزبٌه بث تؾبٌته ٍ ُػٍٗ ٕبٌٗه ِث تضَن ٍ ُزبه ٕ زبٗ تلٖ ىاٌَٖ بث بّ

ُضبثضز فؾطپ يٗا يٗاطثبٌث .تؾا ُزطىً تٗا ٕ

:تؾا حطُه طٗظ تضَن ِث ؽتً٘

؟تسا ییاغ ای یلعاف للع زا کی ماذک هیتسخو تلع ضز ىبْر يٗا تازَرَه ٍ ب٘قا

ٍطولل .سٌتؿّ ًٖبحٍض ٍ ًٖبوؿر بٗ ٕزبهط٘غ ٍ ٕزبه ٍطولل ٍز

يٗاطثبٌث .تؾا ٖٗبغ للٖ يً٘اَل ٕثبت حاٍضا ٍ ىبّشا ٍطولل ٍ ٖلٖبف للٖ ٍ ٖىً٘بىه يً٘اَل ٕثبت مبؿرا ِث ِو بزًآ ِراَه ٖفبو تبْر ظا ِلؿلؾ ٍز بث ٕلاٍ ضز ،ن٘تؿّ تبٌىوه ٖفبو تْر لبجًز

ِلؿلؾ :نٗا ٕ

ؾ ٍ ٖلٖبف للٖ ِلؿل

تْر بٗ ي٘تؿرً تلٖ هٗ ِث زَق ٖه ْٖتٌه ِلؿلؾ ٍز يٗا .ٖٗبغ للٖ ٕ

.تؾا ٖٗبغ للٖ أكٌه نّ ٍ ٖلٖبف للٖ أكٌه نّ سًٍاسذ ؽتً٘ تٗا طًٓ ضز ت٘تطت يٗسث .)اسذ(ٖٗبًْ ٍطولل ٍز يٗا ِو تؾا تْر ي٘وّ ِث .تؾا ٖٗبغ للٖ أكٌه ٍا توىح ٍ ٖلٖبف للٖ أكٌه ٍا تضسل طگٗسىٗ بث گٌّبوّ ،ًٖٗبن .ن.ض(سً

1382 : 245 .)

1 -؟یفاک تُج ای تسا یقیقح تلع هیتسخو أذبم

1 -5 -هبا اىیس

يثا طًٓ ضز ٖم٘مح تلٖ ُسٗه تلٖ ،ٖم٘مح تلٖ لثبمه ضز .تؾا لَلٗه زَرٍ تلٖ بٌ٘ؾ

بٗ

،ٕطُْه .ن.ض(تؿً٘ لَلٗه زَرٍ أكٌه ِو تؾا ٕزاسٖا 1378

: 335 .)

ُسٌٌوزبزٗا ٕبٌٗه ِث ٖم٘مح تلٖ ٕ

تراٍ ٍمف ،تاصلبث تلٖ بٗ تبلَلره .تؾا ٖلبٗت زَرَلا

ُِؾاَلبث ٖم٘مح ُسٖبل ؼبؾا طث ِىٌٗا ح٘يَت .ُسٗه تلٖ بٗ ٍ سًا

سحاَلا ٕ

5

ذ لَلٗه هٗ ٍمف سًٍاس

ٖه ُسهآ زَرَث ًَِگچ تازَرَه طٗبؾ ِو تؾبزٌٗا لاؤؾ ؽپ ،سقبث ِتقاز سًاَت ٍوً ًٖبٗبپ فرث ضز ؟سًا

ٖه لبورا ضََ ِث .تؾا ُسق ىب٘ث ل٘هفت ِث تلُه يٗا تاضبقا نكق ٍز ضز ٖتؿّ تتاطه :تفگ ىاَت

ٕضبث تاش لَلٗه ِو )لٍا ضزبن(لٍا لَلٗه ظا ٖلََ مبًٓ .تؾا ِتفطگ لىق ٖيطٖ ٍ ٖلََ مبًٓ ٖلبٗت

ٖه ظبغآ تؾا ح ٍز ٕاضاز ،زضاز مبً لٍا لمٖ ِو زَرَه يٗا .زَق

(8)

بت تؾا مَؾ لمٖ ٕاطث ٕزبزٗا تلٖ مٍز لمٖ ت٘تطت ي٘وّ ِث .تؾا مٍز لمٖ ٕزبزٗا تلٖ فت٘لٗف ِيبفا ِو ٖلمٖ ِث سؾطث يٗسث .سٌو ٖه ؼَفً ِث تضَن ٕ

يٗاطثبٌث .زط٘گ ٖه لىق ٖلََ تتاطه ًَِگ

ٖم٘مح تلٖ لَمٖ طٗبؾ يٌ٘چوّ ٍ لٍا لمٖ ؾاَلبث بها سًا

ُسّبكه ىبْر يٗا ضز به ِچًآ بها .تاصلبث ًِ ُِ

ٖه ُِثاض ِىٌٗا ِچ ،تؿً٘ ٖتؿّ ٖلََ تتاطه نٌ٘و ىآ ىب٘ه ت٘لٖ ٕ

ِىلث تؿً٘ ٕزبزٗا دٌؾ ظا بّ

ىآ ت٘لٖ ِو سٌتؿّ ٖيطٖ تتاطه .تؾا ُسٗه ت٘لٖ بّ

1 -2 - بیا ستیو

تٗا ٖٗلاٍ طحأت ٍ ط٘حأت ٕبٌٗه ِث ت٘لٖ ،ب٘قا ىب٘ه ٍثاٍض ضز ؽتً٘ اض ىآ ٍ ُزَوً ضبىًا اض

ٖه ٖفبو تْر لنا ظا ٖتضَن طَّر تاط٘٘غت تْر ًبفطن ِو تؾا ٕطَّر ىآ تلٖ ٍٕ طًٓ ضز .سًاز

ٖه ىبٗبوً طتْث اض )لَلٗه(لٗفٌه زظبؾ

.

ُِثاض بها ُِثاض ظا تٍبفته تازَرَه طٗبؾ بث ي٘تؿرً أسجه ٕ ٕ

ًِ ي٘تؿرً أسجه ِو بٌٗه يٗسث ،تؾا طَّر ٍز ىب٘ه ْر بٌْت

ٍ ٕزبزٗا تلٖ ِو ،تازَرَه ٖٗبًْ ٖفبو ت

ىآ ٖم٘مح ِتىً .تؾبّ لثبل ٕ

ِرَت ِو تؾا يٗا ُِثاض يٗا

ًبؾبؾا ِىلث تؿً٘ ت٘لٖ ٕاطث ءبٌختؾا هٗ

ط٘٘غت ٕبٌٗه ِث ًبفطن ٍا ٕضاصگط٘حأت :تؾا ٕطگٗز دٌؾ ظا تازَرَه ضز ي٘تؿرً أسجه ٕضاصگط٘حأت تلبح ٍا ِىلث تؿً٘ زَرَه طّاَر ضز ٖٗبّ ىآ زَذ تضسل بث

ٖه كلذ اض بّ ىآ ضز زَذ توىح بث ٍ سٌو

بّ

ٖه زبزٗا ط٘٘غت (سٌٍٗا ِث ِتؿثاٍ ىبقزَرٍ لنا ضز تازَرَه يٗاطثبٌث .سٌو

Jolley, 2006: 56 .)

تٗا طگا ظا اض ب٘قا ىب٘ه ٍثاٍض بٗآ ،تؾا لئبل ي٘تؿرً أسجه ٕاطث ٍمف اض ٖم٘مح ت٘لٖ ؽتً٘

ٖه ٕزاسٖا ت٘لٖ ًَٔ بپ ؟سًاز

تٗا اطٗظ .تؾا ٖفٌه دؾ ٖ طىٌه ٖلو ضََ ِث ؽتً٘

ضز ٍ تؾا ٕزاسٖا ت٘ل

ِٗطًٓ لثبمه ٕ

ٖه حطُه ب٘قا ىب٘ه ٍثاٍض ِ٘رَت ٕاطث اض ٖگٌّبوّ لنا ،فًاطجلبه ٕزاسٖا للٖ طث .سٗبوً

ًَِگ ِث ظبغآ ظا اض طَّر ٍز ظا هٗ طّ سًٍاسذ لنا يٗا ؼبؾا تابح ظا بٌْت ماسو طّ ِو ُزَوً كلذ ٕا

ضز ٖه ٍٕط٘پ ـزَذ يً٘اَل ٍ ًٍٖ طگٗسىٗ ضز َٖٗگ تؾا كثبُه ٕطگٗز بث ًاهبو لبح يٖ٘ ضز ٍ سٌو

ٖه ط٘حأت (سًضاصگ Leibniz,1969: 459-460 ِكمً هٗ تضَن ِث استثا ظا ًٍٖضز تابح يٗا .)

ٖلو ٕ

ظا ؽپ ٖىٗ ،تابح يٗا ىسًبؾض ت٘لٗف ِث لهبٖ ،زَذ ٕطَّر طّ ٍ ُسق ُزاز ضاطل ٕزطف طَّر طّ ىٍضز

(ٍطثَث نضبه .تؾا ٕطگٗز

Marc Bobro

) يٗا ضز ٖه ُضبث :سؿًَٗ « :زضاز ٖلنا ٕبٌجه ضبْچ ٖگٌّبوّ لنا

1. (طَّر ٍز ىب٘ه ت٘لٖ inter-substantial causation

( .زضاسً زَرٍ

2. ىٍضز ت٘لٖ (طّاَر

(intra-substantial causation ٖلاَته تابح ي٘ث[

.زضاز زَرٍ ]طَّر هٗ

3. ِكمً هٗ ٕاضاز ٖلَلره طَّر طّ ِوّ لهبق ِو تؾا ٖلو ٕ

(9)

4. ِكمً ِكمً بث كثبُه ]ٕطَّر طّ ضز[ ٖلو ٕ ِوّ ٕبّ

طگٗز قَلره طّاَر ٕ

تؾا (» Bobro, 2013: 3 .)

طوش تلبُه ؼبؾا طث أسجه ٕاطث ِو تؾا ٖٗبٌٗه ِث ٖم٘مح ت٘لٖ ًِ ،طّاَر ىٍضز ت٘لٖ ُسق

تٗا .ٕزاسٖا ت٘لٖ ًِ ٍ سق ُضبقا ي٘تؿرً ٌِ٘ئآ بّزبٌه ِو ؼبؾا يٗا طث اض ت٘لٖ يٗا ؽتً٘

سًٍاسذ ٕبّ

ٖه ي٘٘جت سٌتؿّ ًِ سًٍاسذ ٕاطث كلذ لوٖ :سٌو

ٖت٘لٖ طّ ٍض يٗا ظا ،زضاز ت٘ٗلاٍ ِىلث تؾا يىوه بٌْت

و نّ ًِ ،زَق ي٘٘جت لوٖ يٗا ؼبؾا طث ِ ٌِ٘ئآ ِو طَّر هٗ ِىٌٗا ِز٘تً .تؾا ٖٗلاٍ ِىلث يىوه بٌْت

ٕ

ىآ ت٘لٖ .زضاز ٍا ت٘لٖ ِثبكه ٖت٘لٖ ،تؾا سًٍاسذ زَرٍ ِل٘ؾٍ ِث ِو تؾا تضَن يٗسث بّ

هٗ ٕ

َُملبث تلبح )فٗاطگ(ل٘ه ٖه ت٘لٗف ِث زَذ ىٍضز اض ٕا

اض ٕسٗث تلبح بٌٗه يٗسث ٍ سًٌبؾض زَرٍ ِث

ٖه (سٌتؿً٘ مسٖ ظا كلذ ِث ضزبل بها ،سًضٍآ Ibid:57

.)

4 -ٌذجًم تلع ای تسا ٍیقبم تلع ،هیتسخو أذبم

4 -5 -هبا اىیس

يثا ىاٌَٖ ِث ٍ مذأا ٌٖٗولبث تبْ٘لا جحث ِث زٍضٍ ظا ف٘پ ٍ ٖلو ضََ ِث اض ِلئؿه يٗا بٌ٘ؾ

نْه ِز٘تً يٗطت ُزَوً حطُه تلٖ ِث لَلٗه ٕسٌهظبً٘ ناه ٕ

لَلٗه ٕسٌهظبً٘ ناه ٍٕ طًٓ ضز .تؾا

يـٗا ًبوئاز ِىلث تؿً٘ ىبىها ِث فهته ثٍسح لبح ضز بٌْت ،ءٖق ِىٌٗا ِث ِرَت بث ،تؾا ىبىها ،تلٖ ِث ٖه ِز٘تً ،زَق ٖه لوح ىآ طث تفن لَلٗه ضز ًبوئاز ٕسٌهظبً٘ يٗا ِو زَق

ضاسـٌپ فاذطـث ٍ تـؿّ بـّ

لٖ ِث دب٘تحا عً٘ ءبمث ضز لَلٗه ،ىبولىته يثا .ن.ض(زضاز ت

،بٌ٘ؾ 3/ 1375 : 76 ِـً ،ي٘تؿرً أسجه يٗاطثبٌث .)

ُسرَه تلٖ بٌْت ِ٘مجه تلٖ ِو تازَرَه ٕ

ىآ ٕ .تؿّ عً٘ بّ

يثا ىب٘ث ضز تـلٖ ِـث لَلٗه دب٘تحا تبجحا ٕاطث ،تلٖ ِث لَلٗه ٕسٌهظبً٘ ناه تبجحا ضز بٌ٘ؾ

بپ ضز ٖلمتؿه لاستؾا بفق تبْ٘لا ضز ٍٕ بها تؾا ٖفبو ءبمث :تؾا ُزاز ِئاضا ىبولىته ِث دؾ

تـلٖ ِث ىآ ٕسٌهظبً٘ سقبث تراٍط٘غ طگا .تراٍط٘غ بٗ تؾا تراٍ بٗ ٖق ثٍسح ظا سٗث ِزَرٍ

ىبوّ ٍ تؾا ضبىقآ تراٍ طگا .تؾا تلٖ ِث دبتحه عً٘ ءبمث ضز زَث تلٖ ِث دبتحه زَرٍ لنا ضز ِو ضََ

ٕبًتلا فتاش ٌٖٗٗ .تؾا تّ٘به تاش تْر ِث فثَرٍ بٗ سقبث تجـؾ ِـث زَـرٍ بٗ ٍ زضاز زَرٍ ةَرٍ

ىآ تاش ىَچ(سـقبث ثزبـح ٖـق يـٗا ِـو تؾا لبحه لٍا تضَن ضز .تؾا ُسق تراٍ ىآ ٕاطث َٖطق چّ٘ يٗاطثبٌث ٍ تؾا زَرٍ ةَرٍ ًٖتمه ثٍسـح بـٗ ٌطـق يـٗا ،مٍز تضَن ضز .)تؾا ُزَجً مٍسٗه ُبگ

ِو طذآ وطف .تؾا ٕطگٗز ءٖق بٗ ٍ تّ٘به ىآ تبفن ظا ٖتفن بٗ تؾا ىبـوّ سقبث يٗبجه ءٖق ،ٌطق

:تؾا تؾضزبً ل٘لز ٍز ِث سقبث ثٍسح ،ٌطق ِىٌٗا بها .تؾا لَبث طگٗز وطف ٍز ٍ تؾبٖسه 1

- فـنٍ

(10)

.زَق ٕطگٗز 2

-ٖه زَرٍ ِث ءٖق فٗاس٘پ ي٘ح ضز ِو تؾا ٖتلبح ثٍسح ٗآ

فـنٍ ،ٖكٗبمث ىبهظ ضز ٍ س

ٖه ي٘ث ظا ثٍسح ٖه ٌٍطكه ىاُث ترَه ٌطق ىاُث يٗاطثبٌث .زٍض

.زَق

ِجتطه ضز تّ٘به يٗا بٗ اطٗظ .تؾا لَبث عً٘ سقبث تّ٘به تبفن ظا ٖتفن ،ٌطق ِىٌٗا وطف ٕ

تـؾا تـّ٘به ظا تفن يٗا مظا ِو زَرٍ ةَرٍ ،سقبث ًٖتمه طگا .ط٘ذ بٗ تؾا تفن يٗا ًٖتمه تاش طـگا بها .زضاسً بٌٗه ٖتّ٘به يٌ٘چ ٕاطث ثٍسح اطٗظ .تؾا وطف فاذ يٗا ٍ زَث سّاَذ تّ٘به زَذ مظا يٗا ضز ،زَكث ثزبح تّ٘به ثٍسح بث تفن يٗا ةَـرٍ ِـو زَق ٖه حطُه ِجتطه ٍز فؾطپ يٗا تضَن

،سـقبث ثزبـح تفـن زَرٍ ةَرٍ تجؾ تّ٘به يٗا ظا ٕطگٗز تفن طگا ؟تؿ٘چ ِث ثزبح تفن زَرٍ َذ ِ٘حبً ظا بٗ اض ـزَرٍ ةَرٍ تفن يٗا ز ٖث بت ِلؿلؾ يٗا ٍ تؾا ِتفطگ ٕطگٗز تفن ٕ

ِهازا تٗبًْ

ٖه ِلؿلؾ لٍا تضَن ضز .تؾا ِتفطگ ءٖق تاش ظا دضبذ ٖتلٖ ٕ ِ٘حبً ظا بٗ ٍ سثبٗ ثزبح ب٘قا ظا ٕا

ِو نٗضاز

ىبوّ زَرٍ ةَرٍ تلٖ مٍز تضَن ضز بها ،سًضاز دضبذ ظا ٖتلٖ ِث دب٘تحا زَذ ةَلُه ٍ تؾا يٗبجه ٖق

،اضسناه .ن.ض(تؾا تلٖ سٌهظبً٘ نّ ءبمث ضز ثزبح ٖق يٗاطثبٌث ٍ زَق ٖه لنبح 1383

: 266 .)

4 -2 - بیا ستیو

،ٍٕ طًٓ ضز ِو زَق زبزٗا ضَهت يٗا تؾا يىوه تقصگ ٖگٌّبوّ لنا ىب٘ث ضز ِچًآ ظا

ىب٘ه ٍثاٍض ِك٘وّ ٕاطث ضبجىٗ ،ىبْر تملذ ٕاستثا ضز سًٍاسذ ىآ ٍ تؾا ُزَوً نٌ٘ٓت اض طّاَر

ٖث بّ ظبً٘

ٖه ِهازا زَذ ط٘ؿه ِث ٍا ظا ِهبً ضز ٍ ُزَوً ضَهت يٌ٘چ ِو تؾا ًٖبؿو ِلور ظا نضاو .سٌّز

ِث ٕا

تٗا :تؾا ِتقًَ ؽتً٘ «

ِلذاسه ىٍسث ِو تؾا ٖگضعث ُبگتؾز نلبٖ ِو ُس٘مٖ يٗا ٖه ضبو سًٍاسذ ٕ

،سٌو

تٖبؾ هوو ىٍسث ِو ٖتٖبؾ طً٘ٓ بؾ

ٖه ضبو ظ ُس٘مٖ ،سٌو ٖه ٕلاٍ ضز ٍ تؾا طجر ٍ ٖٗاطگ ُزبه ٕ

سّاَذ

سٌو ٖفً نلبٖ ظا اض سًٍاسذ تٌُلؾ ٍ تضسل (»

،نضاو 1381 : 81 .)

تٗا ُسرَه تلٖ ٍمف سًٍاسذ ِو زضاز س٘وأت ِتىً يٗا طث ،نضاو دؾبپ ضز ؽتً٘ ىبْر ٕ

ِ٘مجه تلٖ ِىلث تؿً٘ ٍا ِث ُضاَوّ تبلَلره ٍ تؿّ عً٘ ىآ ٕ

:سًسٌهظبً٘ « ٖوً يه ،ٕزبه نلبٖ ِو نَٗگ

ِلذاسه ىٍسث ِو تؾا ٖتٖبؾ بٗ ُبگتؾز ٖه ضبو سًٍاسذ ٕ

ُزطو س٘وأت ٖفبو ٕ ُظاسًا ِث ِو اطچ .سٌو ِو ما

ٖه ِىلث ،سقبث فملبذ ط٘حأت تحت زضاز ظبً٘ ًبوئاز ،قَلره ِىٌٗا ىٍسث ِو تؾا ٖتٖبؾ ٕزبه نلبٖ نَٗگ

ث ِتقاز سًٍاسذ ط٘وٗت ِث ظبً٘ ٖه ضبو ،سقب

ٖه ن٘وهت ُضبثٍز ،زَذ سًٍاسذ ِو نَ٘ٗگث سٗبث ًِطگٍ سٌو .زط٘گ

ف٘پ لجل ظا اض ٕع٘چ طّ سًٍاسذ ،عگطّ ،ًِ ظا اض سًٍاسذ ت٘ووبح بٗ تضسل ِٗطًٓ يٗا . ..]تؾا[ ُزطو ٌٖ٘ث

ٖوً ٖفً نلبٖ ٖه لبوو ِث اض ىآ ،ؽىٖطث ِىلث ،سٌو

و ٕطگً ُسٌٗآ معلتؿه اسذ ٖم٘مح تضسل .سًبؾض لهب

تؾا (» :ىبوّ 87 .) ِفؿلف ضز طًٓ يٗا تٗا ٕ

تٗا .تؾا تضبوز ُبگسٗز ظا ِتفطگطث ؽتً٘ ِث ْٖلا لسٖ ضز ؽتً٘

(11)

ِو ُضاعگ يٗا ؽپ .زضاسً زَرٍ «

،مضاز زَرٍ ِٓحل يٗا ضز يه ىَچ ِٓحل ضز

ِتقاز زَرٍ سٗبث نّ سٗث ٕ

نقبث » ِىآ ضز ،تؾا ُس٘كرث زَرٍ يه ِث ِٓحل يٗا ضز ِو ٖتلٖ ىبوّ ِو تؾا ح٘حن ٖتضَن ضز بٌْت ،

ِ٘مجه تلٖ ٌٖٗٗ يٗا ٍ سكرث زَرٍ نّ سٗث (سقبث ِتقاز زَرٍ ٕا

Theodicy, § 356-357 .)

تٗا ِتجلا طث ٍ تقاز طًٓ ضز اض ٖگٌّبوّ لنا ُضاَوّ ؽتً٘

لاستؾا ِث ؼبؾا ي٘وّ

ٍطتَث .تفطگ ُزطذ ىب٘تضبوز E. Boutroux)

) ٖه ُضبث يٗا ضز :سؿًَٗ

« تؾضز ٕزٍسح بت ِٗطًٓ يٗا

ِٓحل ]ٌٖٗٗ[ . ..تؾا ٖلبث ٕزَرَه چّ٘ طگٗز ،سٌو نبؿها قَلره نلبٖ ظا اض زَذ لٗف سًٍاسذ ِو ٕا

ىآ ِو تؾا ِبحل يٗا ظا ىب٘تضبوز ُبجتقا ٖلٍ . . ..سًبه سّاَرً ،قَلره زَرَه هٗ ٖلاَته تبًآ ىب٘ه بّ

ُسكً ُِثاض ِث لئبل ِٓحل طّ .سًا

ِٓحل ًبتضٍطي ُاَذبً ُاَذ ٕا ًٖٗبه طگا ٌٖٗٗ ،زضاز لبجًز ِث اض ٕسٗث ٕ

ِٓحل ظا ـَرزَذ َحً ِث توطح سقبجً ّحل ِث ٕا

ٖه طزٌه طگٗز ٕ لٗف ظا تازَرَه ٕبمث ِتجلا .زَق

ا بث كثبُه لبح يٖ٘ ضز ٍ سًٍاسذ تؾا ب٘ق

(» ،ٕسْتزه 1390

: 70 .)

ٍجیتو -يثا ي٘مٗسن ىبّطث تّبجق تْر يٗا ظا ؽتً٘ تٗا ٖفبو تْر لنا طث ٌٖتجه ىبّطث بث بٌ٘ؾ

يثا ىبّطث ٕبٌجه .تؾا ةَرٍ ٍ ىبىها ىبّطث طث ٌٖتجه ًَٖٖ ِث ٍز طّ ِو زضاز زَرٍ ىب٘ه عٗبوت بٌ٘ؾ

تٗا ىبّطث ٕبٌجه ٍ يىوه ٍ تراٍ ح ىب٘ه عٗبوت ؽتً٘

)يىوه(ِٗلاٍ كٗبمح ٍ)ٕضٍطي(لاستؾا كٗبم

يثا .تؾا زَرَه ٍ زَرٍ ِث ُبگً تٍبفت ضز ًابوتحا بٌجه ٍز يٗا ىب٘ه تٍبفت بها .تؾا زَذ ِث ِرَت بث بٌ٘ؾ

ٖه ن٘ؿمت يىوه ٍ تراٍ ِث اض ىآ ،زَرٍ ٖه ضاَتؾا ىآ ؼبؾا طث اض ىبّطث ٍ سٌو

تْر ي٘وّ ِث .زظبؾ

ٖه ضبرتفا ًٍاسذ زَرٍ ِو سٌو ٖگػٍٗ ٖتح ٍ س

طًٓ ضز ىٍسث ٍ زَرٍ زَذ ِث ِرَت بث اض ٍا تبفن ٍ بّ

تٗا بها .تؾا ُزَوً تبجحا ٍا لبٗفا ٍ ضبحآ يتفطگ ِتؾز ٍز ِث اض زَرَه كٗبمح ؽتً٘

يىوه ٍ ٕضٍطي ٕ

ٖه ن٘ؿمت َِٖوزه اض زَرَه ىبْر ؼبؾا يٗا طث ٍ سٌو

ٖه يىوه كٗبمح ٍ ثزاَح ظا ٕا سٌهظبً٘ ِو سًاز

٘مح هٗ .سٌتؿّ ٕضٍطي زَرٍ ٍ تم

-يثا ٖه ٖلٖبف تلٖ اض يت٘ؿرً تلٖ بٌ٘ؾ ُضبثضز .زضاز مسمت للٖ طٗبؾ طث ٖلٖبف تلٖ ِچ .سًاز

ٕ

تٗا ُبگسٗز ٖه طًٓ ِث ؽتً٘

ٖوً ِو سؾض نّ اض سًٍاسذ ٍا .زاز ح٘رطت ٕطگٗز طث اض للٖ ظا ٖىٗ ىاَت

ٖه ٖلٖبف تلٖ أكٌه .ٖٗبغ تلٖ أكٌه نّ ٍ سًاز

-يثا بٌ٘ؾ ِ٘مث ٍ تاصلبث ٖم٘مح تلٖ ًِبگٗ اض اسذ تلٖ اض )زَرٍ ٖلََ تتاطه ضز(ٕزبزٗا للٖ ٕ

ٖه ُِؾاَلبث تٗا .سًاز

ٖه سًٍاسذ ٍمف اض ٖم٘مح ٕبٌٗه ِث ٕزبزٗا تلٖ عً٘ ؽتً٘ طّاَر ت٘لٖ ٍ سًاز

يثا .سًٍاسذ ٖم٘مح ت٘لٖ ظا َٖٗتطپ اض ىبقزَذ ًٍٖضز تابح ٕاطث طه(تملذ ظا ٖجتاطه ضز بٌ٘ؾ

تتا

ُِثاض )ٖيطٖ ٖوً )ُِؾاَلبث بٗ تاصلبث ٕبٌٗه ِث(ٖم٘مح ت٘لٖ اض تازَرَه ىب٘ه ٕ

(12)

ُِثاض ٖوً ٖم٘مح ت٘لٖ اض طَّر ٍز ىب٘ه ٕ يثا ِو تٍبفت يٗا بث ؛سًاز

زبٗ ُسٗه ت٘لٖ ىاٌَٖ بث ىآ ظا بٌ٘ؾ

ٖه تٗا ِو ٖلبح ضز ،سٌو نّ ٕزاسٖا ت٘لٖ سح ضز اض ىآ ٖتح ؽتً٘

ٖوً .سًاز

ىَهاط٘پ فَؿل٘فٍز يٗا ُبگسٗز تبْثبكت طگٗز ظا ِ٘مجه تلٖ تضٍطي ٍ زَرٍ ِث زبمتٖا

ِلئؿه ٖه ىآ ٕبمثا تلٖ نّ ٍ ىبْر زبزٗا تلٖ نّ اض سًٍاسذ طىفته ٍز طّ .تؾا ت٘لٖ ٕ يٗا .سًٌاز

ِفؿلف ضز ِلئؿه يثا ٕ

ٖه تؾز ِث ،تلٖ ِث لَلٗه ٕسٌهظبً٘ ناه جحث ظا بٌ٘ؾ ها ،سٗآ

تٗا ب ضز ؽتً٘

ٖه ِلئؿه يٗا ِث ي٘تؿرً تلٖ جحث ىبْر يٗا كلبذ ٍ ُسرَه تلٖ ىاٌَٖ ِث اض اسذ ِو بزًآ .زظازطپ

ٖه عً٘ ِ٘مجه تلٖ اض ٍا ،سٗبوً ٖه ٖفطٗه ِفؿلف ضز يٗاطثبٌث سًاز

تٗا ٕ نضز ظا طذأته ِلئؿه يٗا ؽتً٘

تفگ ىاَتث سٗبق طگٗز تضبجٖ ِث .تؾا سًٍاسذ ٕاطث ٖم٘مح تلٖ ِهازا ضز ؽتً٘ تٗا زَذ طگا :

جحث ٕ

ًِ ،زَث ُزطىً ُضبقا ِتىً يٗا ِث سًٍاسذ ت٘لٖ ِفؿلف لَنا ظا بٌْت

ٖوً طث ٕع٘چ يٌ٘چ ٍا ٕ ٖتح ِو ،سهآ

يثا ِو تؾا ٖلبح ضز يٗا .زاز ٖه ِز٘تً اض ىآ فاذ ٖگٌّبوّ لنا ِث طْبً اض ت٘لٖ استثا ىبوّ ظا بٌ٘ؾ

ٖه حطُه ٖم٘مح ت٘لٖ ثبٌث ٍ سٌو

حطُه ِلئؿه يٗا اعزه ضََ ِث ي٘تؿرً تلٖ جحث ظا ف٘پ يٗاط

ٖه يثا زضَه ضز .زَق ُضبثضز ٍا ُبگسٗز ظا ُسهآطث ِز٘تً يٗا تفگ ىاَتث سٗبق نّ بٌ٘ؾ

ِث زَرٍ ن٘ؿمت ٕ

ِ٘حبً ظا اض زَرٍ ِو ٕزَرَه ىاٌَٖ ِث يىوه فٗطٗت ِچ .تؾا يىوه ٍ تراٍ ٖه تفبٗضز ط٘غ ٕ

،سٌو

ه تلٖ ِث يىوه ظبً٘ ٖه تبجحا ِث اض ِ٘مجه ٍ ُسرَ

.سًبؾض

یپ تشًو اَ

1. يثا .تؾا تاضبقإا ةبتو ظا ِتفطگطث ىبّطث طٗطمت عً٘ ءبفكلا ٍ تبم٘لٗتلا ،ٓبزٌلا ،زبٗولا ٍ أسجولا ضز بٌ٘ؾ

.تؾا طٗطمت يٗا ظا تٍبفته ٖوو ِو ِتذازطپ ىآ طٗطمت ِث 2. -يىوه ،زبحآ ىَچ .سٌلَلٗه ؽپ سًزَرَلا

3. « نىح بزٌٗا ضز د٘ق

ِلور ٌٖٗٗ .تؾا مبٖ ؽ٘ئطلا ِىٌٗا ظا تؾا نٖا ،تؾا لَلٗه ،ىآ زبحآ ِو ٕا

بٗ سقبث ّٖبٌته ط٘غ

ِلور يٌ٘چ ِو ىبٌچوّ ّٖبٌته ٖلؿلؿت بٗ سقبث ٕضٍز ىآ زبحآ فلَت ِىٌٗا ظا تؾا نٖا ٕا

»

يثا( ،بٌ٘ؾ 1387 : 139 .)

4. ٖه تضَن ٖلٗف ِو ًٖبهظ ٖه تجؿً ٕطَّر ِث اض لٗف يٗا زط٘گ

نّ٘ز ٖه تلٖ اض ىآ ِو ضز بها ،ن٘هبً

ك٘لز طًٓ ٖه تجؿً ىآ ِث اض لٗف ل٘لز يٗا ِث ِىلث تؿً٘ ضاسٗسپ يٗا ٖم٘مح تلٖ ،طَّر يٗا ،طت ناضزا ِو نّ٘ز

يقٍض ىبٗبوً ىآ ظا طتعٗبوته اض تاط٘٘غت تْر ِز٘تً ضز ٍ زضاز )لَلٗه(لٗفٌه طَّر ِث تجؿً ٕطتعٗبوته ٍ طت

ٖه .زظبؾ

5. ُسٖبل ،سحاَلا ٕ ٖه ىب٘ث اض سحاٍ ظا ط٘خو ضٍسن ٖفً ظا :سحاَلا اإ ٌِٖ ضسهٗ ا سحاٍ َّ بوث سحاَلا :سٗبوً

(13)

عباىم

يثا (بٌ٘ؾ 1375 ،)ـ

يٗسلا تُل ٔهاٗلا ٍ ٖؾَُلا كمحولا حطق ٕه تبْ٘جٌتلا ٍ تاضبقإا

د ، 3 ،نل ،

.ِغاجلا طكً

---( 1363 ـ ،)

زبٗولا ٍ أسجولا

تبٗلبُه ِؿؾؤه ،ىاطْت ،لٍا حبچ ،ًٖاضًَ هاسجٖ مبوتّا ِث ،

.ٖهاؾا

(سوحا ،ٖتكْث 1387

،)ـ

تبْ٘جٌتلا ٍ تاضبقاا مضبْچ ٍوً حطق :ىآ للٖ ٍ ٖتؿّ

،نل ،مٍز حبچ ،

.ةبتو ىبتؾَث ِؿؾؤه

(سوحه ،ٖح٘ثش 1386

،)ـ

يثا ءاضآ نّا طث ِ٘ىت بث ءبكه ِفؿلف بٌ٘ؾ

حبچ ، ٍ ِٗلبُه ىبهظبؾ ،ىاطْت ،لٍا

ُبگكًاز ًٖبؿًا مَلٖ تتو يٍٗست .)توؾ(بّ

(سًاطتطث ،لؾاض 1373

،)ـ

ةطغ ِفؿلف دٗضبت

.ظاٍطپ ةبتو ،ىاطْت ،نكق حبچ ،ٕضسٌثبٗضز فزً ،

،ٕزبّاه ،ٕضاٍعجؾ

توىح ِهٌَٓه حطق

.َٕفُهولا ٔجتىه ،نل ،

ُضز ًٖٗبن (طْچٌَه ،ٕس٘ث 1382

،)ـ

ؽتً٘ تٗا ِفؿلف

چ ، .ؼٌَمل تاضبكتًا ،ىاطْت ،لٍا حب

(ٖلٖضبٗ ،ٖٗبرظٍط٘ف زطو 1387

،)ـ

ٕضٍآًَ تٗاٍض ِث ِٗ٘جُلا سٗثبه ٍطولل ضز :ٖهاؾا ِفؿلف ٕبّ

يثا بٌ٘ؾ

.)ُض(ٌٖ٘وذ مبها ٖكٍّػپ ٍ ٖقظَهآ ِؿؾؤه تاضبكتًا ،نل ،لٍا حبچ ،

(لئَهبؾ ،نضاو 1381

،)ـ

تٗا تبجتبىه نضاو ٍ ؽتً٘

ِؿؾؤه ،نل ،لٍا حبچ ،ٖلٖ ،ٖحبٗض سقضا ،

.ةبتو ىبتؾَث

تٗا (نلْلٍٗ سٗطفتَگ ،ؽتً٘ 1381

،)ـ

ىآ ِث ٌَثطه ٕبّضبتقًَ ٍ ِٗ٘جُلاسٗثبه ضز ضبتفگ

،َرزاز ،

.توىح تاضبكتًا ،ىاطْت ،لٍا حبچ ،نّ٘اطثا

---(

1372 ،)ـ

طگٗز ٖفؿلف ِلبمه سٌچ ٍ ٕغَلٍزبٌه

سجٖ ،ىبٗس٘قض ، ا

،نٗطىل

.ٖگٌّطف ٖولٖ تاضبكتًا ،ىاطْت ،لٍا حبچ

---(

1375 ،)ـ

)ىاطگٗز ٍ ٍطتَث ظا حطق ٍ ِهسمه(ٕغَلٍزبٌه

،ٍٕسْه ،

.ٖهظضاَذ تاضبكتًا ،ىاطْت ،لٍا حبچ ،ٖ٘حٗ

(نٗطو ،ٕسْتزه 1390

،)ـ

تٗا ٍا ِفؿلف ىاطؿفه ٍ ؽتً٘

ًٖبؿًا مَلٖ ُبگكٍّػپ ،ىاطْت ،لٍا حبچ ،

ه ٍ .ٖگٌّطف تبٗلبُ

(ًٖتطه ،ٕطُْه 1378

،)

د ،ضبحآ َِٖوزه 7

يثا ِفؿلف : بٌ٘ؾ

1 ،

.اضسن تاضبكتًا ،ىاطْت ،نزٌپ حبچ

(اضسناه 1383 ،)ـ

تبْ٘لإا ٖلٖ ٔ٘قبحلا

.ضاس٘ث طكً ،نل ،

Bobro, Marc(2013), Leibniz on Causation, in The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Edward N. Zalta(ed. ), Stanford University.

Leibniz, Gottfried Wilhelm(1969), Philosophical Papers and

Letters, translated and edited by Loemker, Leroy. E., second edition, Reidel

(14)

---(1982), New Essays on Human

Understanding, Abridged Edition, translated and edited by Peter Remnant

and Jonathan Bennett, Cambridge, Cambridge University Press.

---(2007), Theodicy, Essays on the

Goodness of God, the Freedom of Man and the Origin of Evil, Translated by

E. M. Huggard, Carolina, BiblioBazaar publishing.

Referências

Documentos relacionados

A título de amostra serão utilizados os dados de custos mensais da produção de frangos de corte no período compreendido entre os anos de 2006 e 2009, relativos somente ao

A Região de Loriga, área do antigo Município Loriguense, constitui também a Associação de Freguesias da Serra da Estrela, com sede na vila de Loriga.. Loriga e a sua região

A coadministração de eritromicina em voluntários sadios (18 a 43 anos de idade) não mudou significativamente a exposição sistêmica do anlodipino (22% de aumento

--- --- CLÁUSULA TERCEIRA --- --- (Obrigações da Segunda Outorgante) --- --- A Segunda Outorgante obriga-se a: --- --- a) Cooperar com o Município no acompanhamento e

[r]

Atividade enzimática de peroxidase e β-1,3-glucanase induzidas por metil jasmonato MJ e silicato de potássio SP em plantas de cana-de-açúcar variedade RB863129, parasitadas

De acordo com a Deliberação CEETEPS 01, de 4-03-2010, que dispôs o “Programa de Monitoria” nas Fatec’s do Centro Estadual de Educação Tecnológica Paula Souza, fica

Ao longo desse artigo foi possível perceber a importância da pecuária para a economia, o crescimento econômico e o provável desenvolvimento que o Brasil pode obter com