Carlos Alberto Scapim
3e Mauro Cezar Barbosa
11Programa de Pós-graduação em Agronomia, Universidade Estadual de Maringá, Av. Colombo, 5790, 87020-900, Maringá, Paraná, Brasil. 2Cooperativa Agropecuária e Industrial de Itambé, Itambé, Paraná, Brasil. 3Departamento de Agronomia, Universidade Estadual de Maringá, Maringá, Paraná, Brasil. *Autor para correspondência. E-mail: lmoterle@hotmail.com
! " # # ! $% ! !
! & " '& ! ! ! ! ! & ! !
() * " # ! ! & ! + , -. * *. /
& # & & & $% ! & ! & , - &0 1 ! & / & 2 ! ! ! , - 3 - - &0 " / ! # & ! ! ! ! & ! ,4- 5 / & & " &
$% + ! # & ! 6& !
! ! ! & ! & + !
6& ! % # & # ! $% ! !
! + 7 + ! -. * & ! ! ! ! & ,
1 " / # $ ! $% ! ! ! &0 " ! ! #
! 5 ! & ! & 7 ! + % "
! # $ # , 8 -/ & ! ! ! ! & &
& ! $ ! " & ! ! & 9&
! + & " # ! ! ! :
! $% & !
! " # & ! ! ! ! & ;
$% & $'& ((# ( ) * " # + )) ,
-./# . # - <" # " = 1 = #> " ## # " #
= " " & # ! > ! > !
() * <" = 1 = ! ! ! = > , -. * ! *. / <" & = & ! > " & # ! & , ! - &0 1 # ! / = " " ! # = " , - - ! - &0 " / ! " = # " ? ! & ,4- ! 5 / " = "
<" # ! = @ " " & # ! ! > ! ! & # " ! ! <" # # " " ! & # ! !
= # ! > " # " = " " =
> A " > # -. * " ! > ! , 1 " / = " ! = " " # &0 " # = " "
" 5 " = " ! & A " ! > " = # ! ## , 8 -/ = " & ! > ! " " "
= " ! " # > # " & "
## > # " = " > ! & !
0#. * - > ! = " > ! & ;
, ,0 / / +
! : & !
& ! & ! B ! ! !
'& )
! ! ! & C ! 9 !
D (" E ! ! F
D ! $% 1 !
! & ! ! ,C& G/
) ! ! H & F ! $%
& ! & G # & ! & "I !
! F D ! B J & ! &
- & "I ! ! ! -K ! #
& !
! & ! :
# ! ! -K ! & " !
# & $% & L & # !
& ! K ! L ! B !
& ! : ! ! :& !
& & & + &
$ & & , & " -/
& & M ! & :& &
! # B ! & $% !
! $ ' & $% " & ! !
# & ! & ! & :
& # " + J B !
& & & ! # $%
! ! ! % ! & !
B A # & &
! & ! ! ! :& ! !
J $I + ,C& G/
! & D : + F & !
6 & # + ! & K
! ! G & "I ! " !
! - & "I ! "
! $% ! % , & " -/ F
# ! J $%
! $% ! ) ! & $I !
C& , / : # ! D
! # & & +! & ! ! $%
! " ! ! B ! -
-& "I ! ! : # ! + !
) ! & M ! & # L
'& F 2& ! ! !
! ! $ &
! ! ! ! N ! $% !
! $% 7 ! ! " &
! J 2 "+! !
& ! ! ! !
& & ! $
! $% N & ! ! $I ! #
& # B
! F J & J % !
! & ! 7 J
! ! &
F 2& ! ! #
& ! ! ! ! ! &
& # % & " !% ,(
3 : 3
4 ( 3 4 ( G3 D
-3 H /
! % M
: F ! JL & & $I
& ! ! " !
, J ! +
/ ,4 ( / ) ! & (
4 , / M & J
$I & & & & ! # &
& # L # L !
! ( 4 , / & !
! & ! ! !
& M , & !
& / ! & &
& 0 ! & F
& ; & & $% -K !
! ! + , J / K !
, / -K ! ! :
, / ! " &' F
& & & ! ! ! & # L
# L ! F !
! & # $% ! & $% $%
$% ! M &
& ! & &
! % ! ! & :& &
$% ! ,4
( / C ! & ! &
# F ! ! & # B #
! & :& & + & ! # +
,( /
) ! & ( , /
M : ! &
! ! & ,# " #
& / ! $I
! # ! ! &
! $% & " F ! ! #
" O & ! M !
# & # L & @
& $% ! & !
M & ! &
! # ! $% ! &
M ,4 ( G/ C # 2
! $% ! M
& # :& &
! F & J # $%
,( /
"
# ! $% ! ! ! & "
'& ! ! ! ! !
& ! !
J & # ! B ! +
! -. * *. & & J &
! ( A ! ! A & :
,C ! ! O / B ! ! P QG R
! - P- Q -R ! &
! &:! ! G & $I !
! ! ! ! & ! & & # &
! B ! 0 L ! < !
& ! 76 ! O F ! N
,7 / N 9 ! !
C ! ! ,9C / C ! ! O
5SA 0 4C5 C0T C #: ! J
,C& / ! # $% !
U & ! & :
(# V 6& ! & : & C !
& B ! & M ! I
F J # F 2 ! ! &
!2 ! $% ! " + ! !
% ,A / ! ! ! $%
& & J & &+ & & ! ! !
# + ! ! ! $% ! J &
& < ! !
F +& ! B ! ! $% !
J & & <
J & # & ! !
& - 0 " ! " ! S # & &
& - 0 " ! L &
! $% # & B ! # & & ! $I
! C& , -/
& /# ) ! ! & & J & &+ & $%
& ! ! ! ! & "% + ! ! ! $% ! J & ,A & : C ! ! O /
< & ,P(/ O $% 9& ! !
2 . J & + & O
,&&/ 5 ,K/
, / G - G
, / G G G
.
-, / * - *
, / * - *G
, /
-7 & .
-, / - *
, / G * *
, / * G - ** *
) B & .
-, / *
, / * - *
, / - G
-W . *
, / G G *
, / *
, /
-H . *
, / *
, / * G* *
, / G - *
. *
, / - - *
, / G *
, / - *
7 & . *
, / - **
, / G *
, / G - *- *
) B & . *
, / G
-, / * * *
, / G
-W .
, / G - *
, /
-, / - *
H .
, / G
-H @ C $% ( & L O ! V ( 2 9C .A7 C<3 , / , / , / & ! 2 ! ! &2 3 O $% ! LJ & N J &
H B ! J & !
() * ! & $%
& &:! ! ! &
! # & & ! & $ & ! G- &
" # ! ! ! ! J & ! &
2 +& & ! ! ! ! & ! !
* & & & !
! # & +! ! "
! & ! & & O $I
B & 6 ! - G & & F # &
! ! ! #
! ! & ! ! J & ! ! !
# & ! !
& # & &
& ! & & ! &
& " % ! , / :& ! 2
! ! ! ! # & !
! ! ! & ! 4
-5 & & & " & $%
! B ! # & @
& ! & , - &0 1 !
& / B $% # , 3 - 3
-&0 " / ! # & $% +F ! :
& 2 ! @ 0 !
, / - 0 ! ! :
, / - 0 ! ! ! +
, J /
& ! & & ! #
B ! % ! & ! & &
$% ! # ! ) O ,( ! B X
<" &/ ! ! &0 1 ! & &
F B !
! & ! & & !
$% & & &
& ! O $I #
# ! ! 4- 5 # B !
B ! & ! ! ! 0 &
)S ! F & ! $% !
! & & ! ! ! *- 0 "
O % ! ! 5 F ! -K
! & $% + ! &
& ! ,H " / # & # !
! & $I @ &:! !
6& !
O ! & $% ! ! # &
! " ! 6
! B ! & ! $% & J+ !
: & & ! ! ! J &
+& 6& ! #
! & ! & & ! 6&
! & &
& /# 5 ! ! F +& ! & ! ! & ! 5SA 0 4C5 C0T C #: ! & $% !
O # ! ! ! O, /
T, /
TX
X X X
UX, /
( X X, /
D (<( 4 (,G/
, &/ & !& ( ( T & !& K !&
V - *G - * G * G G - *G
CJ " " 3 ( ( & 0 3 U( & 0 3G
: ! Y 1 > D 1
# & " ! & &
! L ! ! ! & 5 C&
! & # & ! " ! !
& & F " ! & &
J+ ! & ! $I
! ! & ! 1 #
O ! ! ! & ! &
# & ! ! ! ! & 1
" ! & C& ! #
! & ! & ! & & & !
& ! & ! &
! $% ! & & J+ ! $
+ & % ! & & &
& ! ! O
! ! & ! & ! & &
! & ! ! ! & ! & ! & !
&: ! ! # -± ( ,D / #
! K 6& !
! & J & ! ! # &
& B ! & F $I
& # & ! F & #
J G J , & ! & J $% # J
! ! ! & / !
+ ! # & & ! N !
M H # & $% !
&:! ! # ! & ! & !
! # L ! % # B !
# & & ! &
# $% ! ! ! ! & + ! -K !
! !
! ! ! M &
# # & + ! -K !
! ! # ! !
! & & & ! ! &
! $I ! ! ! &
! ! ! & ! & &
&:! ! ! ! 6& !
! ! ! ! ! & !
& & ! () * &
& ! & $% # !
! # ! ! ! & ! !
! ! & + -. *
& <
F ! ! ! !
6& ! &
! & & ! % &
! # $ # , 8 -/ $% #
! ! ! ! !
! & ! ,4- 5 / F ! # &
B ! F ! ! !
! ! + ,< G
-/ C ! & F !
: , / F & &
! $% ! ! &
$% ! & ; & ! &
H ! , / :& & F
" ! : & ! F ! #
! ! & ! N
$% B $% #
O & & +
6& ! % ! #
# & &
& " ,< / & ! !
"+! # ! ! ! 2 ! !
! * + ! F ! N
# ! " & ! % ,< / !:#
"+! & # 2 ! J # :
F ! & ! & ! $% !
# & ! F & &
! ! ! ! & & M
& ! # L & F
,< B Z G/ C #
& & & # & $%
& " & ! & !M
& $I B ! 6
, */ , /
[ N ! ! ! ! &
F & + F !
& % # & ! & !
$% # ! ! ! - &0 "
" ! # $ # # !
+ ! F & " !
# & ! F ! ! # !
! 5 7 ! ! ! #
# & & $% N $%
! & & ! ! 4-,< / 7 ! &
! ! # % " ! # $
# ! ! ! &
F ! % # B ! & ! &
< ! F ! & # & &
! & ! ! &
+ # + F " ! # $
# ! ! ! & $% #
! ! ! ! & #
# & & ! F ! # B !
B $% # ! 5 & & $%
& & & & ! ! 4
-,< / C& ! ! & !
! # % " ! # $
# ! ! ! &
! F ! # B ! & !
& & !
& /# :! ! ! 6& !
! ! ! & ! & & & N $% # ! ! # ! ! ! & ! ! ! ! & ! ! & &
& ! & ,A & : C ! ! O V -. */
) ,&0 " /
< C !
Z - -
-! , &/
4- * *
-7% !
5 - *
4- G - G
< !
5 * G
76& !
4- * * *
-7% !
5 - -- * - *
-4- - - * - - -G
< !
5 - - - G G
-O ! ! ! ! & ,1 " /
4- G D GG
7% !
5 G
*G-4- - -* D * G
< !
5 G G-* *
! & & , /
4- - - *
7% !
5 G - * *
4- D
< !
5 * G
:! ! ! & 6 & & % ! # & -K ! ! ! H
O & ! ! ! ! ! <
F F ! % # B !
& ! & & !
& + % " ! # $
# & ! & &
! ! ! & 4- 5 & !
! ! ! ! # C
B & ! & &
! ! # & & "
! $% ! ! ! ! !
& " ! # $ #
& ! & & F ! ! #
! # ! 5 B ! !
! - &0 " 7 ! & ! !
# % " ! # $ #
! ! $% ! !
! & F !
# :# & & & ! &
& & & F % F
# & & ! ! ! ! &
O ! + ,< G/
F F ! & % # &
! & ! % " ! # $
# ! ! ! & " & !
! & & 7 ! ! ! !
& # & ! # & F !
# B ! & ! &
& & $% # ! !
- &0 " ! 5 & & $% &
& & & ! ! 4
-O & ! ! < G F
F ! % # B ! & ! &
& ! " ! # $ #
& ! & & F ! ! #
! # ! 5 B ! ! !
- &0 " C B &
! & & ! % " ! # $
# ! ! ! & 4
5 & ! ! ! ! !
#
& /# :! ! ! 6& !
! ! ! & ! & & & N $% # ! ! # ! ! ! & ! ! ! ! & ! ! & &
& ! & ,A & : C ! ! O V *. /
) ,&0 " / < C !
Z - -
-! , &/
4- *
7% !
5 * G - *
4- G
< !
5 *
-76& !
4- -- -- - - *
7% !
5 - - -
-4- - - * -* *
-< !
5 - - -
-O ! ! ! ! & ,1 " /
4- *G* * G*G G
7% !
5 G - G G-G
4- * - -G * D
< !
5 - -G -
*--! & & , /
4- * G - G D
7% !
5 ** - *
4- * G * *
-< !
5 * *
-:! ! ! & 6 & & % ! # & -K ! ! ! H
&:! ! + '& !
& ! ! & ! & &
! & & & ! &
& ! ! ! ! & ! !
+ ! -. * &
<
-7 ! ! ! ! 6&
! F $% !
! # ! ! !
! & 4- 5 % &
! # $ # # !
F ! & ! & # %
B ! ,< -/ 5 ! & " # &
! ( , / 0 D !
, G/ :& " ! & !
! 5 W , / & :&
F ! ! $% !
& ! % # & # !
! ( ! , /
: , / " ! & $I !
& ; ! # !
& & &
# 6& !
! ! ! "
& /# :! ! ! 6& !
! ! ! & ! & & & N $% # ! ! # ! ! ! & & & ! & & ! ! ! ! & !
! ,A & : C ! ! O V -. */
) ,&0 " / C ! <
Z - -
-! , &/
7% ! *
-4- < ! G - G
7% ! - *
5
< ! * G
76& !
7% ! * * *
-4- < ! - - * - - -G
7% ! - -- * - *
-5
< ! - - - G G
-O ! ! ! ! & ,1 " /
7% ! G GG
4
-< ! - -* * G
7% ! G D
*G-5
< ! G G-* *
! & & , /
7% ! - - *
4- < !
7% ! G - D * *
5
< ! * G
:! ! ! & 6 & & % ! # & -K ! ! ! H
7 $% ! ! ! ! ! &
! & + ,< -/
F % " ! # $ # & !
& & J $% ! $% # !
- &0 " ! ! ! # L
5 & F ! ! ! # # &
& F ! # B ! & : !
& & ! !
! ! & F ! $I !
" + & ! & L
# # & & ! & !
F ! # B ! & &
B $% # ! ! ! 5
B ! ! ! - &0 " C !
% ! ! & 4 ( , / (
, G/ & F $I ! & ;
& ! & & & &
# ! ! ! ! !
! < B Z , G/ " &'
% M F & $%
# .! ! & ! & &
! & $ ! ! ! 5
! J ! $% O &
F ! & : ! #
& ! $% . & B $% !
! ! % ! !
# ! & ! ! !
C& $% N + & ! &
& & + F %
" ! # $ # F ! &
# & % ! & !
! ! ! ! ! # !
4- ,< -/ O :& B B $%
# ! ! ! 5 & ! !
-&0 " F & ! & &
& # & F ! &
# & & & !
7 < * % ! &:! !
+ '& ! & !
! & ! & & N $%
# ! ! # ! ! ! &
& & ! & & ! ! !
! & ! ! +
! *.
& " $ ! ! ! +
& % # ! ! # $
# &
! 6& ! ,< */
! ! + ,< */
F ! ! & ! B $I #
& B ! & 4- 5 % " ! # $
# & ! ! ! F ! # %
B ! & ! & 3 I
F # ! ! ! ! : &
! & " ! F !
" & ! $% ! & F
& /# 2 :! ! ! 6& !
& ! & & ! ! ! ! & & N $% # ! ! # ! ! ! & & & ! & & ! ! ! ! & ! ! ,A & : C ! ! O V
*. /
) ,&0 " / C ! <
Z - -
-! , &/
7% ! *
4
-< ! G
7% ! * G - *
5
< ! *
-76& !
7% ! -- -- - - *
4
-< ! - - * -* *
-7% ! - - -
-5
< ! - - -
-O ! ! ! ! & ,1 " /
7% ! *G* * G*G G
4
-< ! * - -G *
7% ! G - G G-G
5
< ! - -G -
*--! & & , /
7% ! * G - G D
4
-< ! * G * *
-7% ! ** - *
5
< ! * *
-:! ! ! & 6 & & % ! # & -K ! ! ! H
O :& & $% N & ! & &
! *. F B
B $% # ! ! ! 4- &
! ! - &0 " & ! & &
& # & F ! &
# & & & !
& & ! ! ! !
& ! & & & # $% ! !
! ! ! #
+ ! -. * ! H
C& $% ! ! ! ! ! &
# N $% ! ! ! !
# & + ,H /
& & & F ! # !
& $% # ! ! ! 5
! & & ! &
! ! F $% ! % #
+ & & J & ! ! ! !
! *- 1 " ,& J & ! # $% / F !
$ ! $% ! ! ! G &0 "
, ! & J & / ! ! #
& ! ! ! ! & & :&
# & ! & ! "
B ! & & ; ,4 ( 3
: 3 5 ! ) & 3 (
G/ & & ; \ ,D -/
! 1500 1750 2000 2250 2500 2750 3000 3250
0 125 250 375 500
Doses (mL ha-1)
P ro d u ti v id ad e (k g h a -1)
R3 - c/TS V5 - s/TS
V5 - c/TS R3 - s/TS
A
Yˆ = 2.528,17 + 3,779X - 0,008940X 2 R2=0,75 Yˆ = Y = 2.276 kg.ha-1
Yˆ = Y = 2.308 kg.ha-1 Yˆ = Y = 2.399 kg.ha-1
115 120 125 130 135 140 145
0 125 250 375 500
Doses (mL ha-1)
M as sa d e m il s em en te s (g ) L ia
R3 - c/TS
V5 - s/TS
V5 - c/TS
R3 - s/TS
B Yˆ = 120,31 + 0,119X - 0,000226X 2 R2= 0,96 Yˆ = Y = 126,03 g
Yˆ = Y = 125,20 g Yˆ = Y = 121,53 g
3 + O ! ! ! , / & ! & & ,D/ ! & # $% ! & ! ! !
$% # ,A & : C ! ! O V -. */
7 F ! ! ! & ! & &
& + &
& & & " ! !
$% ! ! ! ! &
! & ! # ! &
& ! & & & ! $%
! ! # ! 5 !
& ! & & !
F $% ! % F ! +
& ! & & ,H D/ !
F $% ! % ! # + &
& J & ! & ! & & &
* * F # $ ! $% ! !
! *- &0 " ! ! # , !
& J & /
O ! + , *. / % #
! ! # $ # ! $% # !
! ! ! ! !
! ! ! ! & & ! & &
! ! + !
+ ! # & F !
& & ! ! ! $I & &
# ! & *. ,< /
& /# O ! ! ! & ! & & !
& # $% ! & ! ! ! $% # ,A & : C ! ! O V *. /
:! < &
O ! ! ! ,1 " / ! & & , /
4- .< Y=Y=
ˆ
G G Yˆ =Y= *
4- .< Y=Y=
ˆ
- Yˆ =Y= *
5 .< Yˆ =Y= G Yˆ =Y= *
5 .< Yˆ =Y= - * Yˆ =Y=
O ! ! ! :
+ # F & ! +
& " # ! ! !
# ! $% & !
2 ! & & !
! ! ! + ! & &
F " ! ! ! & ! & $% N
# ! ! ! !
+ ! 6& !
% # & # !
$% ! ! ! +
7 + ! -. * &
! ! ! ! & , 1 " / #
$ ! $% ! ! ! &0 " !
! # ! 5 ! &
& ! &
7 ! + % " ! # $
# , 8 -/ &
! ! ! & & & !
$ ! " & ! !
&
9& ! + & "
# ! ! ! :
! $% & !
00C 7A D C# ! ! !
& ! & ! ! ! !
# , 0 / O S
*
-5 ]W 5
O @ O #L *
D5 ((A7A 0 C& 2 ! M
& ! ! $% ! & & ! # ! # & ! $% ! &
& \ ! @ 5C97A^ )C
OC [9A )C W ) 5CSA^ (C7<5 0 )
D5 A0 - ( : O L
0 ! @ C& - -*- -**
D5 A0 : ! 5 # &
! D + @ 7) .)7)4.
(0 4
( <5 O 5 ( C# ! # !
! ! ! ! " ) / &
& $% # $ # % & ' & O ( <5 O 5 ( 3 C0 << C D &
" &' ! # @ D 5C< C 3
5 0C ( ,C! / # () ( & @
H ! $% (
-( <5 O 5 ( 3 4ACA5 C 0 # (*
S + @
( <5 O 5 ( C# ! & ! &
! & ! ! !
! _O2 ? " 0 1/ $ #
O -- G
( <5 O 5 ( O ! ! ! ! ! &
& @ 5C97A^ )C OC [9A )C W )
5CSA^ (C7<5 0 ) D5 A0 * G 5 %
O 5 % O @ 9H9 G G G
C D5 O W (* +
! ,--./-- 0 ! @ C&
,C& ) & /
C D5 O W 0 () 1 ! 1
2334 0 ! @ C& G , & !
O ! $% .C& -/
C D5 O & ! # $% !
D + @ C&
HCT5 Y 5 # ! & ! #
> ,0 / $ !
*
HC57 7)C T $% ! &
6& ! # " ! ! "
0 A ( / $ # O
-*
HC55 5A ) & ! ! ! !
! & # $% ! $ & $% !
! ! & # $ #
*-A O 5 ( & ! C ! ! O
0 !
0 ( D9C7)A W O C# ! &
! @ C A7`5A 7 (A 7 0 )C
OC [9A )C W G 0 ! #
0 ! @ C& .( 7 ! O F !
G
A00a 4 5 # () ! 5
() $ O
S @ 9COS ,5 L : /
A00a 4 5 $% ! # 2 '& !
! & ! & ! & &
B $% # ! ,S 0 /
G-A00a 4 5 $% ! # 2 '&
! ! & ! & ! &
! ! & " ,Z
0 / # 6 % O * , /
G-5CA W]7A 5 5 $% '& ! &
! b @ c ) + &@
d 7//888 / /$ 9$ :2332
;3< 8 &@ & *
( A7T ! % O
-- ) + &@ d 7//888 /
/23348 &@ & *
5 )5AS9C W ) 3 ) A7S9C (
, 0 /
# ;,. () $
D @ 9 A ! D 2
,5 L : /
< AZ 0 3 ZCASC5 C = ! O @
& ! G
4ACA5 C 0 3 ( <5 O 5 ( $% ! &
& $% ! & ! M
& ! ! ! ! !
$ D +
4ACA5 C 0 3 ( <5 O 5 ( #() $
,
0 / O @ 9 O ) & ! ( 2
D L
4ACA5 C 0 3 ( <5 O 5 ( #()
, ,0 / / ( &L @
! D G
> 3?@ 233A
# B ,?@ 233A
0 # & @ <" ! ! ! " & # " ( ( && 0 =" " & ! !