ESPERANTO
KURSO BAZA DULINGVA
( Esperanto - Curso Básico Bilíngue )
(Esperanto-Português)
1ª Edição
Vitória – ES – Brasil
Wilson Correia Pinto de Aragão Filho
2012
Capa/Kovrilo:
Wilson Aragão Filho
978-85-909910-2-1
Visite este livro na Internet:
Prezentado
Esperanto estas la internacia, helpa idiomo, planita por fariĝi ilo de komunikado
inter la gentoj de malsamaj lingvoj. Iniciita de Zamenhof kaj lanĉita en 1887 estas
majstra-verko pri logiko, fleksebleco kaj reguleco. Baziĝas grandparte sur latin-devenaj vortoj. Ĝi
estas neŭtrala, ĉar ne apartenas al iu ajn lando, kaj estas jam uzita de homoj el ĉirkaŭ 120
landoj en iliaj internaciaj rilatoj. Ĝi ne celas forigi la naciajn lingvojn, sed servi kiel la dua
(aŭ tria) lingvo por ĉiuj popoloj per la garantio de la egaleco en la internaciaj, lingvaj
rilatoj. Falas ankaŭ la lingva-barilo, karakterizita per ekzisto de miloj da malsamaj lingvoj.
Apresentação
O Esperanto é o idioma auxiliar internacional, planejado para ser meio de
comunicação nas relações entre povos de diferentes línguas. Foi iniciado por Zamenhof,
lançado em 1887, e pode ser considerado uma obra-prima de lógica, flexibilidade e
regularidade. Baseia-se em grande parte nas palavras de origem latina. É um idioma
neutro, pois não pertence a nenhum país, e já é usado por pessoas de cerca de 120 países
em suas relações internacionais. Não objetiva eliminar as línguas nacionais, mas sim
servir de segunda (ou terceira) língua para todos os povos, garantindo a igualdade nas
relações linguísticas internacionais. Cai também a barreira linguística, caracterizada
pelas milhares de línguas existentes.
Kontaktoj:
Prof. Uilso Aragono (Federacia Universitato de Spirito Sankta)
E-mail: esperantovix@yahoo.com.br
Contatos:
Prof. Wilson Aragão Filho (Universidade Fed. do Espírito Santo)
E-mail: esperantovix@yahoo.com.br
Teksto preparita por uzo en la bazaj kursoj de Esperanto kadre de la Etendaj Kursoj de la
Federacia Universitato de Spirito Sankta, de Aŭgusto/2004.
Texto preparado para ser usado nos cursos básicos de Esperanto dados como Cursos de
Extensão da Universidade Federal do Espírito Santo, desde agosto/2004.
O objetivo desta apostila, ora transformada em livreto, é ajudar aqueles que desejam
aprender o Esperanto, a Língua internacional, por meio de um curso que não se baseia tanto
em gramática. O método utilizado é por mim denominado “método natural”. Tem por base
a maneira como uma criança aprende a escrever seu idioma: fazendo cópia de textos,
escrevendo a partir de ditados e lendo em voz alta, e cantando os textos estudados.
Proponho, também, a escrita de pequenos textos de forma bilíngue, isto é: o aprendiz
procura escrever sobre temas livremente escolhidos e, faltando uma palavra ou expressão
em Esperanto, poderá escrevê-la em Português, sem qualquer constrangimento. Isto garante
a continuidade da escrita do texto. Na correção do texto, o professor traduzirá os termos
desconhecidos do aluno, que estará ansioso para conhecê-los.
Agradeço aos amigos samideanos Carlos de Faria (grande baluarte do Esperanto no
Espírito Santo!), Anderson Fragoso, Márcio Malacarne, Vitor dos Anjos, Wolmar
Campostrini, Vicente Durço, Fernando Freitas, Eduardo Schmidt Castelani, Gildo Correa e
Carlos Alberto F. da Silva, companheiros de luta na divulgação do idioma internacional em
terras capixabas, todo o apoio, a amizade e o companheirismo na luta por um mundo
melhor, com comunicações internacionais mais diretas e fraternais.
Em Vitória, ES, o movimento pelo Esperanto – língua internacional – é animado
pelos esperantistas que se reúnem na Associação Capixaba de Esperanto, que tem sua sede
na Escola Adão Benezarth, Bairro Antônio Honório (Goiabeiras Velha), na R. Prof.ª Clara
Lima, nº 63, no âmbito do Projeto Escola Aberta. As reuniões acontecem todos os sábados,
das 15h às 17h. Registro um agradecimento especial à Prof.ª Andréa Negrão, Diretora da
Escola Adão Benezarth, pelo apoio e pela autorização do espaço da Escola, como sede de
nossa Associação.
Uilso Aragono − Vitória, agosto de 2009
---Importante para quem vai estudar sozinho: O Esperanto é uma língua fonética e
tem apenas dezesseis (16) regras básicas. A regra número 9 diz que cada palavra é lida
como está escrita. Pois cada letra tem seu único som. E a facilidade da leitura, em voz alta,
de textos com palavras novas, para o leitor, se dá em função da regra número 10: o acento
tônico cai, sempre, na penúltima sílaba! Pode-se, assim, ler-se, em Esperanto, qualquer
texto, com correção, mesmo que não se compreendam ainda todas as palavras lidas. Este
livreto, entretanto, não é indicado para autoestudo, mas foi planejado para estudo em cursos
presenciais, com instrutor.
Estude o Esperanto sozinho! Para quem tem suficiente disciplina, é perfeitamente
possível aprender esta bela língua por autoestudo. A Internet possibilita e facilita tal
empreitada. Alguns endereços na rede mundial:
www.cursodeesperanto.com.br
www.esperanto.org
www.uea.org
www.lernu.net
Unua Ĉapitro: (Primeiro capítulo) ...01 Alfabeto: Unua parto (Alfabeto: Primeira parte)
Vokaloj Konsonantoj Ekzemploj Kelkaj esprimoj Dialogo ...02 Muziko Diktado Kopiado
Dua Ĉapitro: (Segundo capítulo) ...03 Alfabeto: Dua parto (Alfabeto: Segunda parte)
Konsonantoj Ekzemploj Kelkaj esprimoj Muziko ...04 Diktado Kopiado Rimarko
Tria Ĉapitro: (Terceiro capítulo) ...05 Alfabeto: Tria parto (Alfabeto: Terceira parte)
Konsonantoj Ekzemploj Muziko ...06 Rimarko Diktado Tradukado Kopiado ...07 Dialogo Rimarko Kelkaj esprimoj ...08 Kvara Ĉapitro: (Quarto capítulo) ...09
Alfabeto: Kvara parto (Alfabeto: Quarto parte) Kelkaj malfacilaĵoj Muziko ...11 Diktado Tradukado ...12 Kopiado Dialogo Kelkaj esprimoj ...13 Rimarko pri la literoj kun ĉapelo
Rim.:
Kvina Ĉapitro: (Quinto capítulo) ...14 Substantivo kaj Pluralo: (Substantivo e Plural)
La dua Regulo de Esperanto Ekzercado Praktikado Diktado Muziko ...15 Kopiado Dialogo Legado laüt-voĉe ...16
Prezenco, Pasinto kaj Futuro ... 17 Ekzemploj
Rimarko
Imperativo kaj Kondicionalo
Ekzemplqj ...18 Dialogo Muziko ...19 Diktado Kopiado Legado laŭt-voĉe
Sepa Ĉapitro: (Sétimo capítulo) ...20 La uzado de la adjektivo: (O uso do adjetivo)
La tria Regulo de Esperanto Ekzemploj Kopiado Ekzercoj ...21 Kelkaj afiksoj Muziko ...23 Diktado ...24 Legado laŭt-voĉe
Oka Ĉapitro: (Oitavo capítulo) ...25 La uzado de la adverbo: (O uso do advérbio)
La sepa Regulo de Esperanto Ekzemploj Dialogo Ekzercoj ...26 Muziko ...27 Kopiado Aliaj ekzemploj Spritaĵoj ...28 Tradukado Telefonado
Kiel diri la horojn ...29 Ekzemploj
Aliaj ekzemploj ...30 Rim, Ĝentilaj esprimoj
Naŭa Ĉapitro: (Nono capítulo) ...31 Pluaj afiksoj: Parte Unua (Mais afixos: primeira parte)
Kelkaj afiksoj Muziko ...32 Kelkaj duopoj Dialogo ...33 Diktado Kopiado Spritaĵoj ...34 Tradukado Rimarko
Deka Ĉapitro: (Décimo capítulo) ...35 Pluaj afikxoj: Parto Dua (Mais afixos: segunda parte)
Kelkaj afiksoj Dialogo ...36 Diktado ...37 Tradukado Muziko Kelkaj esprimoj ...38
La uzado de IG kaj IĜ ... 41
Dek unua Ĉapitro: (Décimo primeiro capítulo) …... 42
La korelativoj:(Os correlativos) Kadro de la korelativoj Skemo ... 44 Muziko Diktado Tradukado de la diktado Spritaĵoj ... 45 Tradukado Dulingva redaktado ...46 Ekzerco Kelkaj specialaj ekzemploj Dek dua Ĉapitro: (Décimo segundo capítulo) ...47
La participoj:(Os particípios) LA PARTICIPO AKTIVA LA PARTICIPO PASIVA ...50
Muziko (Saŭdada Flamo) ...53
Rim.: Muziko (Urbo Mirinda) “Por” kaj “al”: Kelkaj diferencoj APENDICO 1 (Apêndice 1) ... 54
SAKRAĴOJ (xingamentos) LAŬDOJ (elogios) APENDICO 2 (Apêndice 2) ... 55
OFTAJ PRIMITIVAJ VORTOJ APENDICO 3 (Apêndice 3) ... 57
DEMANDOJ POR PAROLIGI LA GELERNANTOJN APENDICO 4 (Apêndice 4) ... 59
EKZERCOJ – FAR ZAMENHOF APENDICO 5 (Apêndice 5) ... 61
KELKAJ RESUMOJ PRI ESPERANTO: Konsonantoj ... 61
Rimarko pri la literoj kun ĉapelo ... 61
Numeraloj, Tagoj, Monatoj ... 61
Prezenco, Pasinto kaj Futuro ... 62
Kiel diri la horojn ... 62
Ĝentilaj esprimoj ... 63
Pri la Akuzativo ... 63
La uzado de IG kaj IĜ ... 63
Kelkaj specialaj ekzemploj ... 64
“Por” kaj “al”: Kelkaj diferencoj ... 64
EKZERCARO (Numero 1) ... 66 EKZERCARO (Numero 2) ... 67 EKZERCARO(Numero 3) ... 69 EKZERCARO(Numero 4) ... 70 EKZERCARO(Numero 5) ... 71 Vortareto Português-Esperanto ... 72 Vortareto Esperanto-Português ... 95
Unua Ĉapitro: (Primeiro capítulo)
Alfabeto:
Unua parto (Alfabeto: Primeira parte)
Vokaloj:
(Parolataj: Same kiel en la Portugala)(Faladas [pronunciadas] como em Português)
Rimarko: "e" kaj "o" kun prononco fermita! (Obs.: “e” e "o" com pronúncia fechada!)
Konsonantoj:
(Parolataj: Same kiel en la Portugala, sed kun “o” en la fino)(Faladas como em Português, mas com um “o” no final)
Ekzemploj:
(Exemplos)1. baleno (baleia) 2. balo (baile)
3. banko (banco comercial) 4. bano (banho)
5. boli (ferver) 6. bona (bom, boa) 7. damo (dama) 8. dek (dez)
9. dika (gordo, gorda) 10. Dio (Deus) 11. domo (casa) 12. dono (dom, presente) 13. du (dois) 14. famo (fama) 15. fido (fé) 16. filmo (filme) 17. filo (filho) 18. folio (folha) 19. ideo (ideia) 20. kabano (cabana) 21. kafo (café) 22. kie (onde)
23. kiel (como; de que maneira)
24. knabo (garoto) 25. kodo (código) 26. kolo (pescoço) 27. kuko (bolo) 28. la (o, a, os, as) 29. lago (lago) 30. lando (país) 31. lano (lã) 32. linio (linha) 33. lumo (luz) 34. lundo (segunda-feira) 35. Luno (lua) 36. manki (faltar) 37. mano (mão) 38. melono (melão) 39. mi (eu) 40. ne (não) 41. nei (negar) 42. neniam (nunca) 43. nenio (nada) 44. ni (nós) 45. nomo (nome) 46. nubo (nuvem) 47. nulo (zero) 48. nun (agora) 49. ok (oito) 50. unu (um) Ekzercadi la prononcojn de la vortoj supre.
(Exercitar as pronúncias das palavras acima.)
Laŭte prononci la vorton kaj la tradukon al la Portugala. (Pronunciar em voz alta a palavra e a tradução ao Português.) Ĉiu lernanto devas unuope ripeti multfoje la tutajn vortojn.
(Cada estudante deve, um por vez, repetir muitas vezes todas as palavras.)
Kelkaj esprimoj:
(Algumas expressões)1. Dankon! (Obrigado!) 2. Ne dankinde! (De nada!) 3. Kiel bele! (Que bonito!) 4. Bela luno! (Bonita lua!) 5. Dika filo (Filho gordo)
6. Unu melono (Um melão) 7. Bela filmo! (Bonito filme) 8. Bona ideo! (Boa ideia!) 9. Manki lumo (Faltar luz)
10. En la banko (No banco comercial) a, e, i, o, u
11. Kiel vi fartas? (Como está? [de saúde]) 12. Mi fartas bone, kaj vi? (Estou bem, e
você?)
13. Bonan tagon (Bom dia!) 14. Bonan vesperon! (Boa tarde!) 15. Bonan nokton! (Boa noite!)
16. Ĝis revido! (Até logo!) 17. Sidiĝu! (Sente-se!)
18. Kiel estas via nomo? (Como é o seu nome?)
19. Mia nomo estas ... (Meu nome é ...) 20. Saluton! (Salve! Olá!)
Dialogo:
(Diálogo) 1. 2. 1. 2. 1. 2. 1. 2.Muziko:
(Música)Aprenda amigo meu, a língua do futuro!
Com uma língua internacional melhor será o mundo!
Escute este canto! Amigo, escute-me
se você aprender Esperanto, o mundo o compreenderá!
Diktado:
(Ditado)La lernanto skribas sur la folion de sia kajero post la diktado de la teksto fare de la Instruanto. (O aluno escreve na folha de seu caderno após o ditado do texto feito pelo instrutor.)
Kopiado:
(Cópia)La lernanto kopias sur la folion de sia kajero la jenan tekston: (O aluno copia na folha de seu caderno o seguinte texto:)
Sidiĝu! (Sente-se!)
En la banko estas unu benko. Esperanto estas lingvo internacia. Mi ne fartas bone. Kiel estas via nomo? Bonan nokton! Dankon. Ne dankinde. Li estas dika. Mi ne estas dika.
Plezuron!
Kiel estas via nomo? (Como é o seu nome?) Saluton!
Mia nomo estas ... (Meu nome é ...)
Vi lernu, amiko mia, la lingvon de la estonto! Kun lingvo internacia pli bona estos la mondo!
Aŭskultu ĉi tiun kanton, Amiko aŭskultu min! Se vi lernos Esperanton, La mondo komprenos vin! Saluton! (Olá!)
Dankon! (Obrigado!)
Kopiu ĉiujn vortojn esperantajn en la listo supre. (Copiar todas as palavras em Esperanto
na lista acima.) Plezuron! (É um prazer!)
Dua
ĈĈ
apitro
apitro
: (Segundo capítulo)
Alfabeto:
Dua parto (Alfabeto: Segunda parte)
Konsonantoj:
(Parolataj: Same kiel en la Portugala)(Faladas como em Português)
Ekzemploj:
1. pafi (atirar) 2. paki (empacotar) 3. pano (pão) 4. paro (par, casal) 5. pavo (pavão) 6. pantoflo (chinelo) 7. parko (parque) 8. per (por meio de) 9. pato (frigideira) 10. pendseruro (cadeado) 11. perdi (perder) 12. perfidi (trair) 13. planedo (planeta) 14. rabi (roubar) 15. rado (roda) 16. rato (rato) 17. reklamo (anúncio, propaganda) 18. remi (remar) 19. reto (rede) 20. inter-reto (internet) 21. robo (vestido) 22. romano (romance) 23. rompi (romper, quebrar) 24. rozo (rosa) 25. sabato (sábado) 26. salo (sal) 27. salamo (salame) 28. salono (salão) 29. salti (saltar) 30. sana (sadio, sadia) 31. sed (mas) 32. sen (sem) 33. ses (seis) 34. sep (sete) 35. supo (sopa) 36. sofo (sofá) 37. strato (rua) 38. tri (três) 39. kvar (quatro) 40. kvin (cinco) 41. tabulo (quadro) 42. tablo (mesa) 43. taksio (táxi) 44. tago (dia) 45. talko (talco) 46. taso (xícara) 47. telefono (telefone) 48. teamo (time, equipe) 49. teruro (terror) 50. tio (aquilo)
51. tiel (assim, desse modo)
52. tra (através de) 53. tre (muito) 54. tro (demais) 55. trotuaro (calçada) 56. tuko (pano) 57. tumulto (tumulto) 58. vagono (vagão) 59. valso (valsa) 60. varma (quente) 61. vazo (vaso) 62. venki (vencer) 63. vero (verdade) 64. verda (verde) 65. vi (você, vocês) 66. vidi (ver) 67. vino (vinho) 68. viro (homem) 69. voli (querer) 70. vorto (palavra) 71. vosto (cauda, rabo) 72. zebro (zebra) 73. zebuo (zebu) 74. zipo (ziper) 75. zono (cinto, faixa) 76. zorgi (cuidar) 77. zontuko (tanga) Oni devas ekzercadi la prononcojn de la vortoj supre.
(Deve-se exercitar as pronúncias das palavras acima.) Laŭtvoĉe prononci la vorton kaj la tradukon al la Portugala. (Pronunciar em voz alta a palavra e a tradução ao Português.) Ĉiu lernanto devas unuope ripeti multfoje la tutajn vortojn.
(Cada estudante deve, um por vez, repetir muitas vezes todas as palavras.)
Kelkaj esprimoj: (Algumas expressões)
1. Bone pafi (Atirar bem) 2. Bonan matenon! (Bom dia!) 3. Granda viro (Homem grande)
4. Grava telefonado (Telefonema importante) 5. Ni venkos (Nós venceremos)
6. La vero lumigas (A verdade ilumina) p, r, s, t, v, z
7. Kia estas via nomo? (Qual é o seu nome?) 8. Plezuron! (Muito prazer!)
9. Gratulon al vi! (Parabéns pra você!)
10. Kiel vi fartas? (Como você está?) 11. Varmega supo (Sopa muito quente) 12. Zorgi pri la bebo (Cuidar do bebê)
Muziko: (Música)
Diktado: (Ditado)
La lernanto skribas sur la folion de sia kajero laŭ la diktado de la teksto fare de la Instruanto. (O aluno escreve na folha de seu caderno após o ditado do texto feito pelo instrutor.)
Kopiado:
(Cópia)
La lernanto kopias sur la folion de sia kajero la jenan tekston: (O aluno copia na folha de seu caderno o seguinte texto:)
Rimarko:
(Observação)Ne ekzistas en Esperanto la literoj:
(Não existem em Esperanto as letras:)
Q, W, X, Y
Q = kuo (ou: kvo)W = duobla vo (ou: vavo)
Y = ipsilono (ou: i greka) Mi estos eterne danka al vi. Unue lasu min gratuli vin. Kiel vi fartas? Tre bone, kaj vi? Mi tre dankas al vi. Ne estas mia kulpo. La libro estas sur la tablo. La pupitro estas por la studanto. Li ne vivos pli ol unu tago. Mi skribas en Esperanto. Li parolas en la angla. Ili kantas tre multe. La instruanto skribas sur la nigra-tabulo. La fenestro estas aperta. La pordo ne estas aperta. La Profesoro trinkas akvon.
Ni ripetas la kantadon de la lasta leciono: “Vi lernu amiko mia” (Repetimos o canto da última lição)
La vero lumigas. La telefonado estas grava. La supo estas varmega. Sur la tablo estas libro. La inter-reto estas granda reto. La verda koloro estas bela. Kun Esperanto pli bona estos la mondo. Granda viro kaj bela virino.
Tria
ĈĈ
apitro
apitro
: (Terceiro capítulo)
Alfabeto:
Tria parto (Alfabeto: Terceira parte)
Konsonantoj :
(Consoantes)Litero (letra) Prononco (pronúncia) Rimarko (observação)
C 'tsô' Como em “certo”, mas com “t” na frente
Ĉ 'tchô' Como no som de “atchim”
G 'gô' Como em “gato”, sempre seco
Ĝ 'djô' Como em “adjetivo”
H 'rô' 'h' aspirado como em “help” do inglês, ou 'r' de “romeu”
Ĥ 'rrô' Como 'r' dobrado de “rocha” ou “rua”
J 'iô' Como em 'i' de “ioiô” ou de “ai”, espécie de semivogal
Ĵ 'jô' Como em “jornal”, “janela”
Ŝ 'chô' Como em “choro” ou “chuveiro”
Ŭ 'uô' Como no 'u' final de “mau”, espécie de semivogal
Ekzemploj :
(exemplos)1. adiaŭ (adeus)
2. antaŭ (antes de, diante) 3. baldaŭ (em breve) 4. ĉambro (quarto, aposento) 5. ĉapitro (capítulo) 6. ĉapo (boné, gorro) 7. ĉefo (chefe, principal) 8. ĉemizo (camisa) 9. cent (cem) 10. cerbo (cérebro) 11. ĉevalo (cavalo) 12. ĉio (tudo) 13. ĉirkaŭ (cerca de) 14. cirko (circo) 15. citrono (limão) 16. ĉokolado (chocolate) 17. daŭri (continuar) 18. fraŭlo (solteiro, rapaz) 19. gaja (alegre)
20. gambo (perna inteira) 21. ĝardeno (jardim) 22. ĝeni (perturbar) 23. ĝentila (gentil) 24. ĝirafo (girafa) 25. halo (salão) 26. halti (parar) 27. ĥaoso (caos) 28. haro (cabelo) 29. haŭto (pele) 30. havi (ter, haver) 31. helpi (ajudar) 32. ĥemio (química) 33. ĥirurgio (cirurgia) 34. hoko (gancho) 35. horloĝo (relógio) 36. ĥoro (coro, coral) 37. horo (hora) 38. hundo (cachorro) 39. ja (de fato, mesmo) 40. jaĥto (iate) 41. jahurto (iogurte)
42. ĵaketo (casaco de mulher) 43. jako (paletó) 44. ĵaluza (ciumento/a) 45. Januaro (janeiro) 46. ĵargono (gíria) 47. ĵeleo (geléia) 48. jes (sim) 49. Jesuo (Jesus)
50. ĵeti (jogar, arremessar) 51. juĝi (julgar)
52. juna (jovem) 53. jupo (saia) 54. ĵurnalo (jornal) 55. ŝafo (carneiro) 56. ŝako (jogo de xadrez) 57. ŝanĝi (trocar, mudar) 58. ŝati (gostar)
59. ŝi (ela) 60. ŝipo (navio) 61. ŝnuro (corda) 62. ŝoti (chutar a bola) 63. ŝtono (pedra) 64. ŝtupo (degrau) 65. ŝuo (sapato) 66. ŭesto (oeste, poente)
Muziko:
(Música)LITEROJ KUN ĈAPELO (Silla Chaves)
(Letras com chapéu)
Rimarko:
Ĉu estas por demando (“Ĉu” é para pergunta) => Ĉu vi estas sola? (Você está sozinho?) [“Ĉu” povas esti tradukita per: “por acaso” (“Ĉu” pode ser traduzido por: ...)]Diktado:
(Ditado)
La lernanto skribas sur la folion de sia kajero post la diktado de la teksto fare de la Instruanto. (O aluno escreve na folha de seu caderno após o ditado do texto feito pelo instrutor.)
Tradukado:
(Tradução)
La lernanto provas traduki la tekston de la diktado, skribante en sia kajero. (O aluno tenta traduzir o texto do ditado, escrevendo em seu caderno.)
Se litero kun ĉapelo estas la litero “ Ĵ ”, kiam mankas la ĉapelo ĝi fariĝas “ J ”. Se litero kun ĉapelo estas la litero “ Ŝ ”, kiam mankas la ĉapelo ĝi fariĝas “S ”. La ĉapelo en “ĝentila” “ĵaŭdo”, “ĥoro”, “ĉu” kaj “ŝi” estas vere tre facila
por mi kaj por vi! Se litero kun ĉapelo
estas la litero “ Ĉ ”, kiam mankas la ĉapelo ĝi fariĝas “ C ”. Se litero kun ĉapelo estas la litero “ Ĝ ”, kiam mankas la ĉapelo ĝi fariĝas “ G ”. La ĉapelo en “ĝentila” “ĵaŭdo”, “ĥoro”, “ĉu” kaj “ŝi” estas vere tre facila
por mi kaj por vi!
Patro kaj frato. Leono estas besto. Rozo estas floro kaj kolombo estas birdo. La suno brilas. La patro estas sana. Infano ne estas matura homo. La infano jam ne ploras. La ĉielo estas blua. Kie estas la libro kaj la krajono? La libro estas sur la tablo kaj la krajono kuŝas sur la fenestro. Sur la fenestro kuŝas krajono kaj plumo. Jen estas pomo. Leono estas forta. La dentoj de leono estas akraj. Al leono ne donu la manon. Mi vidas leonon. La patro estas bona. La patro estas en la ĉambro. [Zamenhof: Ekzercoj, noj 1,2 kaj 3]
Kopiado:
(Cópia)La lernanto kopias sur la folion de sia kajero la jenan tekston: (O aluno copia na folha de seu caderno o seguinte texto:)
Dialogo:
(Diálogo)
1. 2. 1. 2. 1. 2.Traduko de la dialogo: (Tradução do diálogo) 1. Mi manĝas panon kun butero, kaj vi? (Eu como pão com manteiga, e você?) 2. Mi preferas manĝi panon kun fromaĝo (Eu prefiro comer pão com queijo)
1. Li ŝatas manĝi fazeolon kun rizo (Ele gosta de comer feijão com arroz)
2. Kaj ŝi preferas manĝi viandon kun terpomo (E ela prefere comer carne com batata) 1. Ni iras trinki kafon kun lakto (Nós vamos tomar café com leite)
2. Kaj ili iras trinki frukto-sukon (E eles vão tomar suco de frutas)
Rimarko:
(Observação)La “n” en la fino de certaj vortoj estas la signalo de la rekta objekto: la akuzativo. (O “n” no final de certas palavras é o sinal do objeto direto: o acusativo.) Certaj verboj postulas la akuzativon: vidi supre.
(Certos verbos exigem o acusativo: ver acima.)
Li ŝatas manĝi fazeolon kun rizo
Ni iras trinki kafon kun lakto
Mi preferas manĝi panon kun fromaĝo
Kaj ŝi preferas manĝi viandon kun terpomo
Kaj ili iras trinki frukto-sukon
Karlo estas bela kaj feliĉa infano. La patro de Karlo estas sinjoro Antono. La patrino de Karlo estas la juna sinjorino Maria. La patro de sinjoro Antono estas avo de Karlo. La tuta familio estas kontenta pro la infano, la bela filo de sinjoro Antono kaj de Maria. La avo de Karlo ne povas resti kvieta, kaj kuras de sia domo al la domo de sia filo, kaj revenas al sia domo. [Karlo, lerno-romano de Edmont Privat, 1909]
En la portugala: O pai ama o filho => La ordo montras la subjekton kaj la objekton! (Em Português: O pai ama o filho => A ordem mostra o sujeito e o objeto!)
En Esperanto: La patro amas la filo => La ordo ne montras la subjekton kaj la objekton! (Em Esperanto: La patro amas la filo => A ordem não indica o sujeito e o objeto!) En Esperanto: ekzistas marko por la rekta objekto! => la litero “n”!
(Em Esperanto: existe uma marca para o objeto direto! => a letra “n”!) Ekzemploj: (exemplos)
La patro amas la filon. (O pai ama o filho) La patron amas la filo. (O filho ama o pai) La filo amas la patron. (O filho ama o pai)
En Esperanto la ordo ne gravas! => fleksebleco! (Em Esperanto a ordem não importa! => flexibilidade!)
Kelkaj esprimoj:
(Algumas expressões)Permesu! (Com licença!)
Kiel vi nomiĝas? (Como você se chama?)
Mi estas malfrua por la leciono; pardonu min! (Estou atrasado para a aula; perdoe-me!) La kulpo estas de la buso. (A culpa é do ônibus.)
Ĉu vi havas aŭton? (Você tem carro?)
La studento studas en la universitato. (O estudante estuda na universidade.) La studanto studas en la meza-lernejo. (O aluno estuda na escola de ensino médio.) Nia patrolando havas prezidenton. (Nossa pátria tem presidente.)
Nia klubo havas prezidanton. (Nosso clube tem presidente.)
Kvara
ĈĈ
apitro
apitro
: (Quarto capítulo)
Alfabeto:
Kvara parto (Alfabeto: Quarta parte)
Kelkaj detaloj:
(Alguns detalhes)La vokaloj estas silaboj kaj devas esti prononcataj klare! (As vogais são sílabas e devem ser pronunciadas claramente!)
Vorto Prononco (xx : forta silabo = sílaba forte) 1. via, mia (vosso, de você; meu) ví-a, mí-a
2. familio (família) fa-mi-lí-ô
3. nei (negar) nê-í
4. balai (varrer) ba-lá-i
5. balailo (vassoura) ba-la-í-lo
6. neutila (inútil) ne-u-tí-la
7. perei (perecer) pe-rê-i
8. folio (folha) fo-lí-ô
9. linio (linha) li-ní-ô
10. nenio (nada) ne-ní-ô
La duonvokaloj “j” kaj “ŭ” devas esti prononcataj tre mal-longe: (As semivogais “j” e “ŭ” devem ser pronunciadas muito brevemente)
Vorto (palavra) Prononco (xx : forta silabo = sílaba forte) 1. kaj (“e”, conjunção de ligação) kái
2. plej (o mais) plêi
3. tuj (logo, imediatamente) túi
4. fajro (fogo) fái-ro
5. vejno (veia) vêi-no
6. jaro (ano) iá-ro
7. jes (sim) iêss
9. juna (jovem) iú-na
10. jogo (ioga) iô-go
11. adiaŭ (adeus) a-dí-áu
12. daŭri (durar) dáu-ri
13. aŭdi (ouvir) áu-di
14. ankaŭ (também) ánn-káu ('n' bem audível!) 15. baldaŭ (em breve) báll-dáu ('l' bem audível!)
La ĝemelaj literoj devas esti prononcataj tre klare!
(A letras gêmeas devem ser pronunciadas bem claramente!)
Vorto Prononco (xx : forta silabo = sílaba forte) 1. pra-avo, praavo (bisavô) pra-á-vo
2. rab-birdo, rabbirdo (ave de rapina) rab-bir-do 3. re-e, ree (novamente) rê-ê 4. ĉe-esti, ĉeesti (estar presente) ĉe-ês-ti 5. ek-krii, ekkrii (exclamar) êk-krí-i 6. mal-lumo, mallumo (escuridão) mal-lú-mo 7. inter-reto, interreto (internet) in-ter-rê-to 8. lit-tuko, littuko (lençol) lit-tú-ko 9. konstru-u, konstruu (construa) kons-trú-u
Kelkaj konsonantaj grupoj: (Alguns grupos consonantais)
Vorto Prononco (xx : forta silabo = sílaba forte) 10. mal-helpo, malhelpo (obstáculo) mal-hêl-po
11. sen-hara, senhara (sem cabelo, careca) senn-hâ-ra
12. scienco (ciência) ss-tsi-ênn-tso
13. ŝtono (pedra) sh-tô-no
Muziko:
(Música)Diktado:
(Ditado)Aŭdu la tekston parolata de la instruanto kaj skribu ĝin sur la folion de via kajero. (Ouça o texto lido pelo instrutor e escreva-o na folha de seu caderno)
Bonan tagon! Bonan tagon, mi deziras al vi!
Havu bonan tagon! Havu bonan tagon! Vi kaj la famili '!
Nun sidiĝu! Nun sidiĝu, mia kara fraŭlin'! Diru nun belsone: Ĉu vi fartas bone? Belulin', kisu min!
Ĝis revido! Ĝis revido! Mia kara fraŭlin'! Ĝis alia fojo! Estos granda ĝojo vidi vin, kisi vin!
Agora sente-se! Agora sente-se! Minha cara senhorita!
Diga agora em bom som! Você está bem?
Belezura, beije-me!
Até logo! Até logo! Minha cara senhorita! Até uma próxima vez! Será uma grande alegria ver você, beijar você! Bom dia! Bom dia. Eu desejo a você! Tenha um bom dia! Tenha um bom dia! Você e a família!
La patro estas bona. Jen kuŝas la ĉapelo de la patro. Diru al la patrino, ke mi estas diligenta. Mi amas la patron. Venu kune kun la frato. La filo staras apud la patro. La mano de Johano estas pura. Mi konas Johanon. Ludoviko, donu al mi panon. Mi manĝas per la buŝo kaj flaras per la nazo. Antaŭ la domo staras arbo. La fratino estas en la ĉambro. [Zamenhof: Ekzercoj, no 4]
Tradukado:
(Tradução)La lernanto provas traduki la tekston de la diktado, skribante en sia kajero. (O aluno tenta traduzir o texto do ditado, escrevendo em seu caderno.)
Kopiado:
(Cópia)La lernanto kopias sur la folion de sia kajero la jenan tekston: (O aluno copia na folha de seu caderno o seguinte texto:)
Dialogo:
(Diálogo)
1. 2. 1. 2. 1. 2.Traduko de la dialogo: (Tradução do diálogo) 1. Vi tre ŝatas kukon, ĉu ne? (Você gosta muito de bolo, não é mesmo?)
2. Jes, vi pravas: Mi tre ŝatas kukon. (Sim, você está certo: eu gosto muito de bolo.) 1. Vi ankaŭ tre ŝatas bifstekon, ĉu ne? (Você também gosta muito de bife, não é mesmo?)
2. Jes, vi pravas denove: Mi tre ŝatas bifstekon. (Sim, você tem razão de novo: eu gosto muito de bife.) 1. Vi ambaŭ manĝos supon kaj makaronion. (Vocês dois comerão sopa e macarrão.) 2. Sed mi ne ŝatas supon! (Mas eu não gosto de sopa!)
En la domo oni trovas: panon, kukon, filon, pantoflon, robon, salon, sofon kaj
salamon, inter aliajn aĵojn. Oni kalkulas per la numeraloj: unu, du, tri, kvar, kvin, ses,
sep, ok kaj dek. Kiu estas la mankanta numeralo? Estas la numeralo “nove”, en la
Portugala: naŭ en Esperanto. Sur la trotuaro piediras kelkaj homoj. Kaj sur la strato
kuras kelkaj veturiloj.
Vi tre ŝatas kukon, ĉu ne?
Vi ankaŭ tre ŝatas bifstekon, ĉu ne?
Vi ambaŭ manĝos supon kaj makaronion Jes, vi pravas: Mi tre ŝatas kukon
Jes, vi pravas denove: Mi tre ŝatas bifstekon
Kelkaj esprimoj:
Rimarko pri la literoj kun ĉapelo: (Obs. Sobre as letras com chapéu)
Kiam oni ne povas uzi la literojn kun ĉapelo, oni povas uzi la anstataŭon:(Quando não podem ser usadas as letras com chapéu, pode-se usar a substituição:) Litero Anstataŭo (substituição) Ekzemploj (exemplos) Ĉ, ĉ Ch, ch (ou: Cx, cx) (ou: C', c') Chevalo; cxapitro; c'apitro Ĝ, ĝ Gh, gh (ou: Gx, gx) (ou: G', g') Ghusta; gxenerale; g'enulo Ĥ, ĥ Hh, hh (ou: Hx, hx) (ou: H', h') Ehho; hxemio; h'oro Ĵ, ĵ Jh, jh (ou: Jx, jx) (ou: J', j') Jhurnalo; jxeleo; j'ipo Ŝ, ŝ Sh, sh (ou: Sx, sx) (ou: S', s') Shuo; sxtono; s'ipo Ŭ, ŭ Nenio... (Nada...) Antau; fraulo; baldau'
Rim.:
(Obs.:) La numeraloj estas: (Os numerais são:)nulo (zero), unu (1), du (2), tri (3), kvar (4), kvin (5), ses (6), sep (7), ok (8), naŭ (9), dek (10), cent (100), mil (1000), miliono (1.000.000), miliardo (1.000.000.000).
La tagoj de la semajno estas: (Os dias da semana são:)
Lundo (segunda-feira), Mardo (terça), Merkredo (quarta), Ĵaŭdo (quinta), Vendredo (sexta), Sabato (sábado), Dimanĉo (domingo)
La monatoj de la jaro estas: (Os meses do ano são:) Januaro, Februaro, Marto, Aprilo, Majo, Junio, Julio, Aŭgusto, Septembro, Oktobro, Novembro, Decembro Kien vi iras? (Aonde você vai!)
Kiom jara vi estas?(Quantos anos você tem?) Li estas fraŭlo. (Ele é solteiro.)
Ŝi estas fraŭlino. (Ela é solteira.) Ŝi estas edziniĝinta. (Ela é casada.) Li estas edziĝinta. (Ele é casado.)
Kion vi faras por vivteni? (O que você faz para ganhar a vida?) Mi laboras ĉe la poŝt-oficejo. (Eu trabalho nos correios.) Kiel longe ni ne vidas nin! (Há quanto tempo a gente não se vê!) Kion vi volas fari hodiaŭ? (O que você quer fazer hoje?) Mi volas iri al la Sport-Klubo. (Quero ir ao clube (de esportes).)
Kvina
ĈĈ
apitro
apitro
: (Quinto capítulo)
Substantivo kaj Pluralo:
(Substantivo e Plural)
La dua Regulo de Esperanto:
(A segunda regra do Esperanto) La substantivo finiĝas per “o”;(O substantivo termina com “o”.)
Por la formado de la pluralo oni aldonas la finaĵon “j”. (Para a formação do plural adiciona-se o final “j”.)
Ekzercado :
(Exercício)
Enmetu en la kolonojn la pluralojn de la substantivoj. (Coloque nas colunas os plurais dos substantivos.)
Singularo Pluralo Singularo Pluralo Singularo Pluralo
kuko benko mano
kolo filo melono
lumo filmo nomo
dono kabano nulo
domo knabo nubo
damo lando lingvo
dika linio lango
baleno Luno nokto
bano Suno tago
banko lundo vorto
Praktikado: (Prática)
La lernanto legas per laŭta voĉo la vortojn suprajn. (O aluno lê em alta voz as palavras acima.)
Diktado: (Ditado)
La birdoj flugas. La kanto de la birdoj estas agrabla. Donu al la birdoj akvon, ĉar ili volas trinki. La knabo forpelis la birdojn. Ni vidas per la okuloj kaj aŭdas per la oreloj. Bonaj infanoj lernas diligente. Aleksandro ne volas lerni, kaj tial mi batas Aleksandron. De la patro mi ricevis libron, kaj de la frato mi ricevis plumon. Mi venas de la avo, kaj mi iras nun al la onklo. Mi legas libron. La patro ne legas libron, sed li skribas leteron. [Zamenhof: Ekzercoj, no 5]
Muziko:
Kopiado :
La lernanto kopias sur folion de sia kajero la tekston de la muziko supre. (O aluno copia na folha de seu caderno o texto da música acima.)
Dialogo:
(Diálogo)
1. 2. 1. 2. 1. 2. Ho mia kor' Ne batu maltrankvile El mia brusto nun ne saltu for Jam teni min ne povas mi facile Ho mia kor'!Ho mia kor' Post longa laborado
Ĉu mi ne venkos en decida hor'? Sufiĉe, trankviliĝu de l' batado Ho mia kor'!
Oh meu coração Depois de longo trabalho Não vencerei na hora decisiva? Basta! Tranqüilize seus batimentos Oh meu coração!
Oh meu coração
Não bata intranqüilamente De meu peito não salte fora
Já suportar-me não posso facilmente Oh meu coração!
Bonan matenon! Kiel vi fartas?
Kion vi trinkas en la matenmanĝo?
Mi ordinare trinkas lakton kun ĉokolado. Bonan matenon! Mi fartas bone! Dankon!
Mi trinkas kafon kun lakto. Kaj vi?
Traduko de la dialogo: (Tradução do diálogo) 1. Bonan matenon! Kiel vi fartas? (Bom dia! Como você está?)
2. Bonan matenon! Mi fartas bone! dankon!. (Bom dia! Estou bem, obrigado!)
1. Kion vi trinkas en la matenmanĝo? (O que você toma no café-da-manhã?) 2. Mi trinkas kafon kun lakto. Kaj vi? (Eu tomo café com leite. E você?) 1. Mi ordinare trinkas lakton kun ĉokolado. (Eu normalmente bebo leito com chocolate.)
2. Sed pano kaj butero ne povas manki en matenmanĝo!... (Mas pão e manteiga não podem faltar no café-da-manhã!...)
Legado laŭt-voĉe : (Leitura em alta voz)
Vort-provizo: (vocabulário) kuiristino cozinheira
viando carne (de comer)
fiŝo peixe
biskvito biscoito
batato batata-doce
dolĉaĵoj coisas doces (de comer)
kokido frango
kokidaĵo comida a base de frango refreŝigaĵo refrigerante
ŝatata trinkaĵo bebida apreciada
Lakto, kafo, pano kaj butero ne povas manki en matenmanĝo. La kuiristino preparas kafon.
Ŝi ne manĝas viandon. Ili ne manĝas fiŝon.
Kukoj, biskvitoj kaj batatoj estas dolĉaĵoj El kokido oni faras kokidaĵon
Junuloj tre ŝatas refreŝigaĵon Adoltoj preferas trinki akvon Frukto-suko estas tre ŝatata trinkaĵo
Sesa
ĈĈ
apitro
apitro
: (Sexto capítulo)
La tempoj de la verbo:
(Os tempos do verbo)
Prezenco, Pasinto kaj Futuro:
(Presente, Passado e Futuro) Prezenco AS La patro ESTAS bona. (O pai É bom.) Pasinto IS La avo ESTIS bona. (O avô ERA bom.) Futuro OS La nepo ESTOS bona. (O neto SERÁ bom.)Ekzemploj:
(exemplos)1. La akvo bolas. (A água ferve; ou: está fervendo.) 2. La akvo jam bolis. (A água já ferveu.)
3. La akvo ankoraŭ bolos. (A água ainda ferverá.)
4. La kuiristino faras kukon hodiaŭ. (A cozinheira faz bolo hoje.) 5. La patrino faris kukon. (A mãe fez bolo.)
6. La dom-mastrino faros kukon. (A dona-de-casa fará bolo.) 7. La knabo vekas frue. (O menino acorda cedo.)
8. La knabino vekos malfrue. (A menina acordará tarde.)
9. La knabo ne vekis frue hieraŭ. (O menino não acordou cedo ontem.)
Rimarko:
(Observação)La prefikso MAL donas la ideon pri la kontraŭo: (O prefixo MAL dá a ideia de contrário) Aperti (abrir) Malaperti (fechar)
Fermi (fechar) Malfermi (abrir) Plej uzataj! (Mais usadas!) Frue (cedo, advérbio) Malfrue (tarde, advérbio)
Dolĉa (doce) Maldolĉa (amargo/a) Plej uzataj! (Mais usadas!) Amara (amargo/a) Malamara (doce)
Imperativo kaj Kondicionalo:
(Imperativo e Condicional) Imperativo U La patro ESTU bona. (O pai SEJA bom.)Kondicionalo US Se la patro ESTUS bona, la filo ESTUS ankaŭ bona. (Se o pai fosse bom, o filho seria também bom)
Ekzemploj:
1. Vi studu, knaboj kaj knabinoj! (Estudem, meninos e meninas!) 2. Atentu bone! (Prestem atenção!)
3. Ni iru matenmanĝi! (Vamos tomar o café da manhã! = Nós devemos tomar o café da | manhã!)
4. Haltigu la aŭton! (Pare o carro!)
5. Se la knabo studus ĝi fariĝus granda homo! (Se o menino estudasse ele se tornaria um | grande homem!) [homo = pessoa, gente]
6. Se ĉiuj parolus Esperanton, la mondo estus pli bona! (Se todos falassem o Esperanto, o | mundo seria melhor!)
7. Mi esperas, ke vi lernu Esperanton! (Espero que você aprenda o Esperanto!) 8. La patrino volas, ke la filo estu obeema. (A mãe quer que o filho seja obediente.) 9. Mi foriru = Mi devas foriri. (Eu devo ir embora.)
Rimarko:
(Observação)La imperativo estas ankaŭ uzata por la subjunktivo de la portugala. (O imperativo é também usado para o subjuntivo do português.) Vidu la ekzemplojn numerojn 7 kaj 8.
(Veja os exemplos números 7 e 8) Kutime, oni uzas la partikulon “ke”.
(Normalmente se usa a partícula “ke”=que)
Dialogo:
(Diálogo)
1. 2. 1. 2. 1. 2. 1. 2.Traduko de la dialogo: (Tradução do diálogo) 1. Saluton, mia amiko! Kiel vi fartas? (Salve, meu amigo! Como você está?) 2. Saluton! Mi fartas bone! Dankon! (Bom dia! Estou bem, obrigado!)
Saluton, mia amiko! Kiel vi fartas?
Ĉu vi iros al la universitato, morgaŭ?
Mi jam iris hieraŭ. Tre bona prelego! Saluton! Mi fartas bone! Dankon!.
Ne, mi ne povos. Kaj vi?
Se mi povus, mi irus. Sed, mi ne estas sana. Mi deziras, ke vi fartu bone. Ĝis la revido!
1. Ĉu vi iros al la universitato, morgaŭ? (Você irá à universidade amanhã?) 2. Ne, mi ne povos. Kaj vi? (Não. Não poderei. E você?)
1. Mi jam iris hieraŭ. Tre bona prelego! (Eu já fui ontem. Muito boa aula!.)
2. Se mi povus, mi irus. Sed, mi ne estas sana. (Se eu pudesse eu iria. Mas não estou bem de saúde.) 1. Mi deziras, ke vi fartu bone. Ĝis la revido! (Desejo que você fique bem. Até logo!) 2. Dankon! Ĝis la revido, amiko! (Obrigado! Até logo, amigo!)
Muziko: (Música)
Diktado:
Kopiado:
(cópia)La lernanto kopias sur la folion de sia kajero la tutan dialogon de la paĝo 18. (O aluno copia na folha de seu caderno todo o diálogo da página 18.)
Legado laŭt-voĉe : (Leitura em voz alta)
Ni ripetas la kantadon de la lasta leciono: “Ho, mia kor'!” (Repetimos o canto da última lição)
Papero estas blanka. Blanka papero kuŝas sur la tablo. Jen estas la kajero de la juna fraŭlino. La patro donis al mi dolĉan pomon. Rakontu al mia juna amiko belan historion. Mi deziras al vi ĝojan feston! Kia ĝoja festo! Sur la ĉielo staras la bela suno. En la nokto ni vidas la palan lunon kaj la belajn stelojn. Lakto estas pli nutra, ol vino. El ĉiuj siaj fratoj Antono estas la malplej saĝa.
[Zamenhof: Ekzercoj, no 6]
Nek mi, nek vi iros al la kinejo. (Nem eu nem você iremos ao cinema.) Hieraŭ ni iris al bela festo! (Ontem nós fomos a uma bela festa!)
Ŝi ĵus decidis, ke ŝi iros al la kunsido. (Ela acabou de decidir que vai [irá] à reunião.) Li diris al mi, ke li ne venos al la prelego. (Ele me disse que não viria à aula.) Se ili povus, ili vojaĝus. (Se eles pudessem, viajariam.)
Mi esperas, ke li venu. (Eu espero que ele venha.) Ni kredas, ke li venos! (Nós acreditamos que ele virá!)
Sepa
ĈĈ
apitro
apitro
: (Sétimo capítulo)
La uzado de la adjektivo:
(O uso do adjetivo)
La tria Regulo de Esperanto:
(A terceira regra do Esperanto) Ĉiu adjektivo finiĝas per “a”. (Todo o adjetivo termina por “a”.) La adjektivo sekvas la pluralon kaj la akuzativon de la substantivo. (O adjetivo segue o plural e o acusativo do substantivo.)Ekzemploj:
1. La domo estas alta kaj granda. A casa é alta e grande. 2. La veturilo ne estas mia. O automóvel não é meu. 3. Vi jam konas lian nomon Você já sabe o nome dele. 4. Ŝia kajero estas tre kolora. O caderno dela é muito colorido.
5. La patrino promenadas kun siaj 4 gefiloj. A mãe passeia com seus 4 filhos (eles e elas). 6. La paper-folio estas blanka A folha de papel é branca.
7. Pli bona estos la mondo (kun E-o). Melhor será o mundo (com o Esperanto). 8. Ili ĉiuj estas niaj geamikoj. Eles todos são nossos amigos (e amigas). 9. Li parolas en la angla lingvo. Ele fala na língua inglesa.
10. Li estas kontraŭ ŝia opinio. Ele é contra a opinião dela.
11. Esperanto kaj ĝia simpleco: bona paro! O Esperanto e sua simplicidade: um bom par! 12. Ĝi (la salono) enhavas mil etajn kestojn Ele (o salão) comporta mil pequenos cestos. 13. Io ne estas bona ĉi tie. Algo não está bom aqui.
14. Iu restis malseka en la pluvo. Alguém ficou molhado na chuva.
15. Iom post iom li fariĝis bona esperantisto. Pouco a pouco ele se fez bom esperantista.
Kopiado:
(cópia)La lernanto iru al la paĝo 19 (dek naŭ) kaj serĉas, kalkulas kaj kopias ĉiujn adjektivajn vortojn, kiujn ĝi kapablos trovi.
(O aluno deve ir à pág. 19 e procura, conta e copia todos as palavras adjetivas que ele for capaz de achar.)
Ekzercoj:
(Exercícios)La lernanto kompletigu la spacojn per la adjektiva formo. (O aluno completa os espaços com a forma adjetiva.)
Frazo (frase) Adjektivo (adjetivo) Substantivo 1) Mi estas ________________________ Forta (forte) Forto (força)
2) Ŝi estas ________________________ Inteligenta (inteligente) Inteligento (inteligência) 3) Li estas _________________________ Prudenta (prudente) Prudento (prudência) 4) Ĝi estas _________________________ Granda (grande) Grando (grandeza) 5) Ili estas _________________________ Alta (alto/a) Alto (altura) 6) Ni estas _________________________ Kontenta (contente) Kontento (satisfação) 7) Vi estas _________________________ Bela (bonito/a) Belo (o belo/bonito) 8) Karlo estas _______________________ Simpatia (simpático) Simpatio (simpatia) 9) La aŭto estas tre ___________________ Rapida (rápido, veloz) Rapido (rapidez) 10) La veturilo estas tre _______________ Peza (pesado/a) Pezo (peso) 11) La benko estas ___________________ Flava (amarelo/a) Flavo (o amarelo) 12) La lernanto estas _________________ Diligenta (diligente) Diligento (dedicação) 13) Tiu viro estas ____________________ Kuraĝa (corajoso) Kuraĝo (coragem) 14) Ĉi tiu infano estas ________________ Obeema (obediente) Obeemo (obediência) 15) La prezidento estas _______________ Fidinda (confiável) Fidindo (confiança) 16) La salono estas __________________ Larĝa (larga, ampla) Larĝo (largura) 17) La Luno estas ___________________ Brila (brilhante) Brilo (brilho) 18) La Suno estas _______________ stelo Giganta (gigante) Giganto (o gigante) 19) La “nigra-tabulo” estas ____________ Verda (verde) Verdo (o verde)
20) La strato estas ___________________ Longa (comprida) Longo (comprido, longo)
Kelkaj afiksoj:
(Alguns afixos)En la tabelo de la paĝo 20-a (dudeka) oni trovas kelkajn afiksojn. (Na tabela da página 20 a (vigésima) encontram-se alguns afixos.)
Ni identigu ilin! (Vamos identificá-los!) Ili estas substrekitaj! (Eles estão sublinhados!)
Afikso (afixo) Signifo (significado) Ekzemploj (exemplos) AD Proceso; longdaŭra ago
(proces.; ação duradoura) La infanoj promenadas kun la patrino. (As crianças estão passeando com a mãe) Verbos “freqüentativos” [Promeni estas bone por la sano.
(Passear é um bem para a saúde.)] Pafi (atirar) La pafado estis longdaŭra.
(O tiroteio foi duradouro.)
Vidi (ver) Kia bela vidado! (Que bela visão/paisagem!) Kuri (correr) Mi tre multe lacis post la kurado.
(Eu me cansei muito depois da corrida.) Viziti (visitar) La lernanto vizitadas la lernejon.
(O aluno visita/freqüenta a escola.)
Afikso (afixo) Signifo (significado) Ekzemploj (exemplos)
GE Ambaŭ genroj
(Ambos os gêneros, sexos)
Tiu instruisto havas dudek gelernantojn. (Aquele professor tem vinte alunos (as).) Hieraŭ ni renkontis gesinjoroj Olivejra. (Ontem encontramos o Sr. e a Sra. Oliveira.) Aqui se interessa pelo
gênero dos filhos.
Kiom da gefiloj vi havas?
(Quantos filhos (e filhas) você tem?) Aqui não se interessa pelo
gênero... Kiom da infanoj vi havas?(Quantos filhos você tem?)
Afikso (afixo) Signifo (significado) Ekzemploj (exemplos) EC Kvalito aŭ stato
(Qualidade ou estado) Simpleco estas bona homa kvalito. (Simplicidade é uma boa qualidade humana.) Estas evidenta la flaveco de tiu papero. (É evidente a amarelidão deste papel.) Vidu: (veja:) belo = o belo Ŝia beleco estas tre alloga.
(A beleza dela é muito atraente.) Ĉiuj devas serĉi spiritan fortecon. (Todos devem procurar a fortaleza de espírito.) Tiu produkto montras praktikecon. (Aquele produto mostra praticidade.) Fluideco estas eco de la akvo. (Fluidez é qualidade da água.)
Afikso (afixo) Signifo (significado) Ekzemploj (exemplos) ET Montras la diminutivon
(Indica o diminutivo) Ĉi tiu libreto estas tre ŝatata. (Este livreto é muito apreciado.) Tiu knabeto estas tre inteligenta. (Aquele menininho é muito inteligente.) Oni ĉiam trovas Formiketojn en la kuirejo. (Sempre se encontram formiguinhas na cozinha.) La knabinoj ĵetis ŝtonetojn en la dometon. (As meninas jogaram pedrinhas na casinha.) Ili ludis per pilketojn dum la tuta vespero. (Eles jogaram com bolinhas durante toda a tarde.) Kelkaj nubetoj staras sur la ĉielo.
(algumas nuvenzinhas estão no céu.)
Afikso (afixo) Signifo (significado) Ekzemploj (exemplos) MAL Montras la kontraŭon
(Indica o contrário)
Post la baniĝo li ankoraŭ estis malseka. (Depois do banho ele ainda estava molhado.) Vi malpravas, mia amiko!
(Você está errado, meu amigo!) La domo estas malalta kaj malgranda. (A casa é baixa e pequena.)
Sen Esperanto, malpli bona estas la mondo. (Sem o Esperanto, pior é o mundo.) Li diras, ke li scias pli aŭ malpli pri la afero. (Ele diz que ele sabe mais ou menos sobre o caso.) Sen la Luno, la nokto estas tre malluma.
(Sem a lua, a noite é muito escura.)
Muziko:
Ĝardenistino, kia malĝojego, Kio malbona estis nun al vi? La kamelio falis de la branĉo, Sopiris, mortis, jen apud mi. (Rekanto:)
Ĝardenistino, koramatino, For la malĝojo, via estas ĉio, ĉio, Multe pli vi bela estas
Ol mortinta kamelio.
Jardineira, que infelicidade, Que de ruim foi agora a você? - A Cam élia caiu do galho, Suspirou, m orreu, ei-la junto a m in. (Refrão:)
Jardineira, am ada do coração, Fora com a tristeza, seu é tudo, tudo, Muito m ais bonita é você,
Diktado:
Legado laŭtvoĉe: La Patro Nia [esperantigita de Zamenhof]
(O Pai-Nosso: esperantizado por Zamenhof.)
Vort-provizo: (vocabulário)
Sanktigita Santificado
Regno Reino
Plenumiĝu Realizai
Ĉiutaga De cada dia; De todo dia
Ŝuldoj Dívidas
Ŝuldantoj Devedores
Konduku Conduza
Tento Tentação
Liberigu nin Livrai-nos; Fazei-nos livres La papero estas tre blanka, sed la neĝo estas pli blanka. Mi havas pli freŝan panon ol vi. Ne, vi eraras, sinjoro: via pano estas malpli freŝa ol mia. El ĉiuj miaj infanoj Ernesto estas la plej juna. Mi estas tiel forta kiel vi. Du homoj povas pli multe fari ol unu. Kvin kaj sep faras dek du. Dek kaj dek faras dudek.
[Zamenhof: Ekzercoj, noj 6,7]
Patro nia, kiu estas en la ĉielo,
Via nomo estu sanktigita.
Venu Via regno, plenumiĝu Via volo,
kiel en la ĉielo, tiel ankaŭ sur la tero.
Nian panon ĉiutagan donu al ni hodiaŭ.
Kaj pardonu al ni niajn ŝuldojn, kiel ankaŭ
ni pardonas al niaj ŝuldantoj.
Kaj ne konduku nin en tenton,
sed liberigu nin de la malbono.
Oka
ĈĈapitro
apitro
: (Oitavo capítulo)
La uzado de la adverbo:
(O uso do avérbio)
La sepa Regulo de Esperanto:
(A sétima regra do Esperanto) La derivitaj adverbaj formoj finiĝas per “e”.(As formas adverbiais derivadas terminam por “e”.)
Ekzemploj:
1. Ili babiladis tre long e . Eles (elas) conversaram longamente. 2. Mi ŝatas piediri maten e . Eu gosto de caminhar de manhã. 3. La amikoj fort e brakumis unu la alian. Os amigos se abraçaram fortemente. 4. Silent e eniris la banditoj en la domon. Silenciosamente entraram os bandidos na
casa
5. Aviadiloj flugas tre rapid e . Os aviões voam muito rapidamente.
6. Unu e ŝi sidiĝis, du e ŝi parolis. Primeiramente ela se sentou, depois ela falou. 7. Dankon! Ne dankind e ! Obrigado! De nada!
8. Dio vivas etern e . Deus vive eternamente. 9. Mi fartas tre bon e , kaj vi? Estou muito bem, e você? 10. Ĉu vi iros? − Komprenebl e mi iros! Você irá?− claro que irei! 11. Lert e li malfermis la monŝrankon. Habilmente ele abriu o cofre. 12. Respond e , mi diris jes. Em resposta, eu disse sim. 13. Ŝi parolis kun li telefon e . Ela falou com ele por telefone. 14. Ĉu mi povas preni vin aŭt e ? Posso pegá-lo de automóvel?
15. Ili faris kontrakton nur buŝ e . Eles fizeram um contrato apenas verbal.
Dialogo:
(Diálogo)
1.2.
1. 2.
Vi vojaĝos morgaŭ matene, ĉu ne?
Do, finfine, vi sukcesis ŝpari la monon! Jes! Mi fakte vojaĝos morgaŭ matene kaj buse.
1. 2.
1. 2.
Traduko de la dialogo: (Tradução do diálogo) 1. Vi vojaĝos morgaŭ matene, ĉu ne? (Você vai viajar amanhã de manhã, não é?)
2. Jes! Mi fakte vojaĝos morgaŭ matene kaj buse. (Sim! De fato vou viajar amanhã de manhã e de ônibus.)
1. Do, finfine, vi sukcesis ŝpari la monon! (Então, finalmente você economizou o dinheiro!) 2. Jes, mi ŝparis monon kvin monate. (Sim, economizei dinheiro por cinco meses.)
1. Ĉu vi parolos france aŭ Esperante? (Você vai falar em francês ou em Esperanto?) 2. Sendube, mi parolos Esperante! (Sem dúvida, falarei em Esperanto!)
1. Bedaŭrinde mi ne povos akompani vin!... (Que pena que não posso acompanhar você!) 2. Sed tamen ni ankoraŭ vojaĝos kune, iam! (Mas contudo ainda viajaremos juntos um dia!)
Ekzercoj:
(Exercícios)La lernanto studas la unuajn ekzemplojn kaj kompletigas la ceterajn frazojn. (O aluno estuda os primeiros exemplos e completa as restantes frases.) 1. Mi estas en la hejmo. Mi estas hejme
2. Ŝi iris en sian hejmon Ŝi iris hejmen. 3. Li veturas per biciklo. Li veturas bicikle. 4. Ili parolas per telefono. Ili parolas telefone.
5. La knaboj ludas per la manoj La knaboj ludas _____________________ 6. La komunikado okazis per la buŝo. La komunikado okazis ________________ 7. La gelernantoj skribis per glob-krajonoj. La gelernantoj skribis _________________ 8. Kun bedaŭro mi ne iros al la festo. ___________________ mi ne iros al la festo. 9. Kun eblo , li povos helpi nin. ___________________ li povos helpi nin. 10. En Merkredo ni havos lecionon. ___________________ ni havos lecionon. 11. Post tio, ili iros al la kinejo. ___________________ ili iros al la kinejo. 12. Per subita maniero ŝi faris la demandon. ___________________ ŝi faris la demandon. 13. Per ripetaj fojoj li frapis la pordon. ___________________ li frapis la pordon. 14. En ĉiuj tagoj okazis kunsidoj. ___________________ okazis kunsidoj.
Ĉu vi parolos france aŭ Esperante? Sendube mi parolos Esperante!
Bedaŭrinde mi ne povos akompani vin!... Sed tamen ni ankoraŭ vojaĝos kune, iam!
Muziko: (Música)
Kopiado:
(cópia)La lernanto kopias la tekston de la preĝo "La Patro Nia". (O aluno copia o texto da oração "O Pai-Nosso".)
Aliaj ekzemploj:
(outros exemplos)La lernanto komparas la jenajn frazojn. (O aluno compara as seguintes frases.)
1) Post (tio) (depois de) Poste (posteriormente, depois) Post la tagmanĝo ni iros al la kinejo. Poste ni iros al la kinejo.
Depois do almoço iremos ao cinema. Posteriormente iremos ao cinema. 2) Dum (enquanto) Dume (enquanto isso) Dum la bebo dormas, la patrino laboras. La bebo dormas. Dume, la patrino laboras. Enquanto o bebê dorme, a mãe trabalha. O bebê dorme. Enquanto isso, a mãe trabalha.
3) Nun (agora, no momento) Nune (atualmente, momentaneamente) La dommastro alvenadas nun. Nune li estas maldungita.
O dono-da-casa está chegando agora. Atualmente ele está desempregado. 4) Kun (com, em companhia de) Kune (conjuntamente) La direktoro kunsidis kun sia sekretario. Kune kunsidis la direktoro kaj lia sekretario. O diretor reuniu-se com seu secretário. Conjuntamente reuniram-se o diretor e seu secret.
5) Jes (sim) Jese (afirmativamente) “Jes”, respondis la dentisto. La dentisto povis respondi jese.
(“Sim”, respondeu o dentista) (O dentista pôde responder afirmativamente.) 6) Antaŭ (antes de, diante) Antaŭe (anteriormente, antes) La vendisto haltis antaŭ la bela domo. Se vi venos, telefonu al mi antaŭe. O vendedor parou diante da bela casa. Se você vier, telefone-me antes.
7) Hodiaŭ (hoje) Hodiaŭe (hodiernamente, atualmente) Hodiaŭ estas ŝia dat-reveno. Hodiaŭe estas ordinara afero paroli pri sekso. Hoje é o aniversário dela. Atualmente, é coisa comum falar de sexo.
Ni ripetas la kantadon de la lasta leciono: “Ĝardenistino”. (Repetimos o canto da última lição.)
Spritaĵoj:
(conversas espirituosas; "espirituosidades")[P. E. Schwerin. Gaia leganto. Aŭstralio, 1945.]
Tradukado: (tradução)
La lernanto provas traduki la spritaĵon supre. (O aluno tenta traduzir a espirituosidade acima)
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
La lernanto respondas (tute komplete) la demandojn malsupre:(O aluno responde, de forma completa, às perguntas abaixo) 1) Kion ĵuras li?
________________________________________________________
2) Kion ŝi bone scias?________________________________________________________
3) Kio estas vere mirinde?________________________________________________________
Telefonado: (telefonema)
Ampromeso (promessa de amor) Li: "Mi ĵuras al vi, ke vi estas la unua ino, kiun mi amas!" Ŝi: "Mi bone scias tion, karulo!"
Li: "Estas vere mirinde: vi estas ankaŭ la unua, kiu kredas ĝin."
1) Iu respondas la telefon-vokon: Ha lo!
2) La alia: Ha lo! Bonan matenon! Ĉu mi povas paroli kun Andreo? 1) La respondanto: Vi jam parolas kun li: estas mi!
2) La vokinto: Andreo, ĉi tiu estas Jozefo: ĉu vi ne rekonas mian voĉon? 1) La respondanto: Nun, jes, Jozefo! Kiel vi fartas? Kiaj estas la novaĵoj?
2) La vokinto: La novaĵo estas jena: mi estas ĉe via urbo! 1) La respondanto: Kiel mirinde! Kie ekzakte vi gastas? 2) La vokinto: Mi gastas hotele: ties nomo estas Antarktiko.
Traduko de la telefonado: (Tradução do telefonema) 1) Iu respondas la telefon-vokon: Ha lo!
(Alguém responde ao chamado telefônico: Alô!)
2) La alia: Ha lo! Bonan matenon! Ĉu mi povas paroli kun Andreo? (O outro: Alô! Bom dia! Posso falar com André?)
1) La respondanto: Vi jam parolas kun li: estas mi!
(O que está respondendo: Você já fala com ele: sou eu!) 2) La vokinto: Andreo, ĉi tiu estas Jozefo: ĉu vi ne rekonas mian voĉon?
(O que chamou: André, aqui é José: você não reconhece minha voz?) 1) La respondanto: Nun, jes, Jozefo! Kiel vi fartas? Kiaj estas la novaĵoj?
(O que está respondendo: Agora sim, José! Como você está? Quais são as novidades?) 2) La vokinto: La novaĵo estas jena: mi estas ĉe via urbo!
(O que chamou: A novidade é a seguinte: Estou na sua cidade!) 1) La respondanto: Kiel mirinde! Kie ekzakte vi gastas?
(O que está respondendo: Que maravilha! Onde exatamente você se hospeda?) 2) La vokinto: Mi gastas hotele: ties nomo estas Antarktiko.
(O que chamou: Estou hospedado em um hotel: seu nome é Antártico.) 1) La respondanto: Estas proksime de mi! Mi iros tuj viziti vin... Atendu iomete!
(O que está respondendo: É perto de mim! Irei logo visitá-lo!.. Espere um momentinho!)
Kiel diri la horojn: (Como dizer as horas)
Por demandi pri la horo oni diras: Kioma horo estas? (Para perguntar as horas a gente diz: Que horas são?)
Ekzemploj:
"Kioma horo estas?"
Estas jam nokto-mezo!(La infanoj devus esti dormantaj.)
Já é meia-noite!
(As crianças deveriam estar dormindo.) Estas tagmezo.
(Ni renkontiĝos tie, tagmeze / je la tagmezo.) É meio-dia.(Nos encontraremos lá, ao meio dia.) Estas la sepa matene.
Estas la 7-a a.t.m. (antaŭ-tag-meze) (Oni kutime matenmanĝas je la 7-a matene.)
São sete da manhã.
São 7:00h am (antes do meio-dia)
(Normalmente se toma café-da-manhã às 7h am.) Estas la deka (matene).
Estas la 10-a atm.
(Ili ĉesigis la laboron por trinki kafeton.)
São dez da manhã. São 10:00h am.
(Eles pararam o trabalho para tomar cafezinho.) Estas la dek-unua kaj duono (matene).
Estas la 11-a kaj tridek min (atm). (Estas preskaŭ la horo de la tag-manĝo.)
São onze e meia (da manhã). São 11 e trinta (am).
(Está quase na hora do almoço.) Estas la dua vespere.
Estas la 2-a p.t.m. (post-tag-meze). (Estas tempo por repreni la laboron.)
São duas da tarde.
São 2:00 pm (depois do meio-dia). (É hora de retomar o trabalho.)
Aliaj ekzemploj:
(outros exemplos)Rim.: (Obs.:) Ĝentilaj esprimoj:
(expressões de gentileza) Por peti komplezon oni povas uzi la jenajn esprimojn: (Para pedir um favor podem-se usar as seguintes expressões) Bonvolu, diri al mi la horon!(Tenha a bondade de dizer-me as horas! Ou: Por favor, diga-me as horas!) Bonvole, diru al mi la horon!
(De boa vontade, diga-me as horas! Ou: Por favor, diga-me as horas!) Mi petas, ĉu vi povas montri al mi la elirejon?
(Por favor, você pode me indicar a saída?) Permesu...
(Com licença...) Estas la 8-a kaj kvarono (São 8 e 1/4; são 8 e quinze)
Estas la 8-a kaj dudek kvin (São 8 e vinte e cinco)
Estas kvarono antaŭ la 11-a (São 15 para as 11)
Estas la 11-a kaj kvardek (São 11 e quarenta)
Estas la 1-a kaj duono (É 1 e meia)
Estas l0 antaŭ la tria (São 10 para as 3)
Estas la 4-a kaj kvin (São 4 e cinco)
Estas la 6-a kaj kvindek (São 6 e cinqüenta)
Estas la 10-a kaj kvarono (São 10 e quinze)
Naŭa
ĈĈ
apitro
apitro
: (Nono capítulo)
Pluaj afiksoj: Parto unua
(Mais afixos: primeira parte)
Kelkaj afiksoj:
(Alguns afixos)Afikso (afixo) Signifo (significado) Ekzemploj (exemplos) EG Montras la pligrandigon
(Indica o aumentativo) Plezuregon revidi vin!(Que grande prazer rever você!) Kia domego vi aĉetis!
(Que casarão você comprou!) La bebego manĝegis la leonon. (O bebezão devorou o leão.) Kiel oni jam vidis en la horoj... (Como já se viu nas horas...)
Afikso (afixo) Signifo (significado) Ekzemploj (exemplos) ON Montras la frakcion
(Indica a fração) Vi havas la dekonon da mia forto.(Você tem a décima parte de minha força!) Unu ovo estas dek-duono da unu dek-duo. (Um ovo é um doze avos de uma dúzia.) Tiu sono daŭris du milonoj da sekundo. (Aquele som durou dois milésimos de segundo.)
Afikso (afixo) Signifo (significado) Ekzemploj (exemplos) RE Montras la ripetadon, la
revenadon
(Indica a repetição, a volta)
Mia kuzino redonis al mi la libron. (Minha prima me devolveu o livro!) La urbestro revenis tre malfrue hodiaŭ. (O prefeito voltou muito tarde hoje.) La bopatro kaj la bofilo ree kverelis. (O sogro e o genro de novo brigaram..)
Afikso (afixo) Signifo (significado) Ekzemploj (exemplos) UL Montras la konkretan
estaĵon
(Indica o ser concreto)
Tiu respondeculo estas nerespondeca!
(Aquele 'cara' responsável é um irresponsável!) Nek unu pinglon levas tiu fortulino.
(Nem um alfinete levanta aquela fortona.) Tiu ulo estas vera almozulo! [Almozo = esmola] (Aquele sujeito é um verdadeiro mendigo!)
Muziko:
Kelkaj duopoj:
(algumas duplas)Kelkaj duopoj jam lernitaj dum la kurso. (Algumas duplas já aprendidas durante o curso.)
Pli ... ol (mais do que) Vi estas pli malrapida ol testudo. (Você é mais devagar que uma tartaruga) Plej ... el (o mais [dentre]) Li estas la plej malinteligenta el ĉiuj idiotoj.
(Ele é o mais 'burro' de todos os idiotas.) Pli (aŭ) malpli
(mais ou menos) La infanoj estas pli aŭ malpli kvietaj.(As crianças estão mais ou menos quietas.)
Ĝis (la) revido (até logo) Ĝis revido, mia amikino. [Ankaŭ: (também:) Ĝis …; Ĝis la …] (Até a vista, minha amiga.)
Nek ... nek (nem .... nem) Nek mi nek vi naskiĝis en Marso. [Marto = março; Mardo = terça-feira]
(Nem eu nem você nascemos em marte.) Kiel ... fartas (como ... está) Kiel vi fartas, mia kolego?
(Como você está passando, meu colega?) Kiom da (quanto de) Kiom da horoj ŝi jam pasigis dormanta?
(Quantas horas ela já passou dormindo?) Tre multe (muito) Ili tre multe kredas je eksterplanedanoj.
(Eles acreditam muito em extraterrestres.) Tiel ... kiel (assim ... como)
(idéia de qualidade, modo...)
Li estas tiel simpatia kiel ŝi.
(Ele é [assim] tão simpático como ela.) Tiom... kiom (tanto... quanto)
(idéia de quantidade)
Tiu ulo estas tiom forta kiom leono. (Aquele sujeito é tão forte quanto um leão.) Ni gratulas al vi
Ho amiko fidela Vivu multe sur Tero Kun la sorto plej bela En la plej bela tago Ni gratulas al vi Dezirante feliĉon Kaj la benon de Di'
Parabéns pra você Ó amigo fiel Viva muito na Terra Com a sorte mais bela. Nesse dia mais lindo Parabenizamos você Desejando-lhe felicidade E a bênção de Deus
