A n or m a liz a ción lin gü íst ica do ga le go a t r a v é s dos
blogs: o ca so de Bloga liz a
La r a D op a z o
Univer sidade de Sant iago de Com post ela Em ail: dopazo.r uibal@gm ail.com
D a v id Lom ba o
Univer sidade de Sant iago de Com post ela Em ail: dav idlom bao@hot m ail.com
Re su m o
O galego é unha lingua m inor izada. O nacem ent o dunha com unidade de blogueir os, Blogaliza, que usan dun xeit o pr act icam ent e único a lingua galega par a se expr esar en e discut ir en ar r edor de t odo t ipo de t em as, cont r ibúe ao uso nor m al dest e idiom a.
1 . O ga le go com a lin g u a m in or iz a d a
Ent endem os o concept o de lingua m inor izada com o a noción que r efir e a aquelas linguas que, convivindo con out r as nun m esm o espazo xeogr áfico e social, e t am én com par t indo falant es, se sit úan nun nivel infer ior , xa sexa no r efer ido a st at us, núm er o de falant es, et c. Tal e com o afir m a o Ser vizo de Nor m alización Lingüíst ica da Univer sidade da Cor uña ( UdC) na súa infor m ación r efer ent e á elabor ación dun Plano de Nor m alización Lingüíst ica, “ o galego é unha lingua m inor izada que, despois dunha pr im eir a fase de nor m alización plena, sufriu un for t e despr est ixio social dur ant e séculos cunha per da pr ogr esiva de falant es que se fixo m áis im por t ant e ao longo do XX, especialm ent e desde os anos 50. Nas últ im as décadas, as difer ent es inst it ucións galegas desenvolver on unha ser ie de m edidas par a super ar est a fase e conseguir a t ot al nor m alización da lingua galega”1. Polo t ant o, podem os afir m ar que o uso da lingua galega sufr iu un descenso cualit at ivo e cuant it at ivo en beneficio da lingua cast elá, t ant o en eidos com a no ensino, na vida pública ou nos
1
m edios de com unicación com o no seu uso cot ián por par t e dos galegos e galegas.
2 . A sit u a ción le g a l do ga le go
A difer enza dout r as linguas m inor izadas o galego, logo de séculos no que o seu uso foi condeado, cando non per seguido e case que clandest ino2, na act ualidade goza dun st at us de cooficialidade co cast elán en t odo o t er r it or io galego. Non obst ant e, ist o non significou un afor t alam ent o e unha ext ensión do uso da lingua e, polo t ant o, unha nor m alización r eal da m esm a. Así, o pr oceso iniciado nos anos 50, coa ir r upción m asiva dos m edios de com unicación unicam ent e en español e out r os fact or es det er m inant es, non só non inver t iu a súa t endencia, senón que se agudizou dun xeit o m oi not able.
Segundo o Est at ut o de Aut onom ía da Com unidade Aut ónom a Galega, o galego é a “ lingua pr opia de Galicia”3. Tal condición foi adquir ida ao abeir o do ar t iculado da Const it ución Española, que no seu ar t igo 3.2 r ecoñecía com a cooficiais os idiom as galego, éuscar o e cat alán nos seus r espect ivos t er r it or ios, xunt o co español. Adem ais, dende o nacem ent o da aut onom ía galega, no ano 1981, desenvolvér onse difer ent es planos de nor m alización lingüíst ica, que t eñen a súa base na Lei de Nor m alización Lingüíst ica4, apr obada polo Par lam ent o de Galiza en 1983, que t ent an, alom enos no seu espírit o, que o galego acade un st at us de lingua nor m alizada en t odos os ám bit os da vida, de t al xeit o que t odo cidadán galego que desex e em pr egar o seu idiom a en calquer a ám bit o público ou pr ivado, poida facelo.
2
O últ im o período hist órico en que a lingua galega est iv o prohibida e o seu uso foi per seguido foi dur ant e a dit adur a do Xener al Fr anco ( 1936- 1975) .
3
Lei Or gánica 1/ 1981, de 6 de abr il. Ar t igo 5.1.
4
3 . O ga le go n os m e dios de com u n ica ción t r a dicion a is.
Dende que foi posible, t r ala fin da dit adur a fr anquist a, a post a en m ar cha de m edios de com unicación libr es e, polo t ant o, de m edios de com unicación que se expr esasen en galego dun xeit o non clandest ino, a sit uación m udou not ablem ent e. Dest e xeit o, agr om ar on cer t os m edios m onolingües en galego, unha sit uación que, nos últ im os anos, sufr iu un em pobrecem ent o dende o punt o de vist a cualit at ivo.
Así, despois dun per íodo en que, por exem plo, das t r es canles de t elevisión que realizaban as súas em isión par a o t er r it or io galego, unhas delas, a Televisión de Galicia ( TVG) , fundada en 1984, em it ía int egr am ent e en galego e out r a, La 2 –segunda canle de Televisión Española- , ofr ecía desconexións t er r it or iais nest a lingua. Na act ualidade, cunha ofer t a t elevisiva m oit o m aior , t ant o en aber t o com o at r avés das plat afor m as dixit ais de pagam ent o, a pr esenza do galego é a m esm a, no caso da TVG e at ópase nun pr oceso de r edución na canle pública española. Se ollam os car a á r adio, a sit uación é m oi sem ellant e, coa Radio Galega, em isor a pública dependent e da Xunt a de Galicia, com o único m edio m onolingüe en galego e cer t as desconexións nout r as em isor as de t it ular idade est at al e pr ivada.
4 . O ga le go e n I n t e r n e t
A sit uación descr it a ant er ior m ent e no que at inxe á pr esenza do galego nos m edios de com unicación t r adicionais, m uda sensiblem ent e coa ir r upción de I nt er net com a m edio de difusión. Así, m alia ser a galega unha sociedade na que I nt er net aínda pr esent a unha im plant ación escasa ( apenas un 25% de fogar es con acceso á Rede en 2005)5, o uso do galego no t ot al de páxinas e sit ios w eb cr eados en Galiza é not able e, no caso dos blogs, é m aior it ar io, cun 80% de blogs m onolingües en galego6 – en calquer a das súas nor m at ivas e sem pr e at endendo ao r exist r o de Blogaliza- . Adem ais, asist im os á cr eación de m edios de com unicación dixit ais en galego que, m alia ser en escasos, pr esent an unha act ividade not able e un afor t alam ent o cr ecent e, sendo par adigm a dest es o xor nal elect r ónico Vieir os7, con dez anos de vida.
At opam os, non obst ant e, fr ont e ao panor am a ant er ior m ent e descr it o, onde, no que a blogs se r efir e, o uso do galego é m aior it ar io, a sit uación do galego nout r o t ipo de sit ios w eb cr eados dende Galiza ( em presas, m edios de com unicación t r adicionais, et c.) é ben dist int a. Tal e com o apunt a Xavier Góm ez Guinovar t , en r efer enza ao est udo desenvolvido por Rom er o e Vaquer o no ano 2001, “ a m aior ía das em pr esas galegas ut ilizan só o cast elán ( 57% ) nas súas w ebs ou unha ver sión bilingüe inglés- cast elán ( 23% ) , e só unha m inor ía incor por an o galego ( 14% ) sem pr e en com binación con est out r as dúas linguas”8.
5
I n st it u t o N a cion a l de Est a díst ica ( I N E) - Encuest a sobr e equipam ient o y uso de t ecnologías de infor m ación y com unicación en los hogar es. Segundo sem est r e de 2005.
6
A Blogosfer a en galego: dem ogr afía, usos e cont idos. op. cit ..
7
V ie ir os - ht t p: / / w w w .v ieir os.com
8
Debem os t er en cont a, nest a alt ur a, que I nt er net é unha fer r am ent a em pr egada fundam ent alm ent e por xent e m oza. Segundo a Encuest a sobr e equipam ient o y uso de t ecnologías de infor m ación y com unicación en los hogar es desenvolvida polo I nst it ut o Nacional de Est adíst ica de España, “ por gr upos de idade, o uso [ de I nt er net ] cént r ase nas idades m áis m ozas ( o 80% dos cidadáns de 15 a 24 anos e o 64% de ent r e 25 e 34 anos son usuar ios de I nt er net )9. Tendo en cont a que a cr ise de per da de núm er o de falant es do galego est á pr ot agonizada, fundam ent alm ent e, por est e sect or da población.
I m axe 1. Xor nal elect r ónico Vieir os
5 . D iscu sión s m e t a lin gü íst ica s: fa la n do da lin gu a
Se o Blogaliza é un punt o de encont r o par a os que escr iben, falan e/ ou pensan en galego, t am én o e par a os que escr iben, falan e/ ou pensan sobr e o galego. A lingua galega, com o lingua m inor izada, e cunha nor m at ivización r elat iv am ent e r ecent e – as
9
últ im as or t ogr áficas e m or folóxicas dat an do ano 200310- , pr esent a ao seu ar r edor un cont inuo debat e sobr e or t ogr áfico e léxico. Est a discusión t r asládase t am én ao Blogom illo, t ant o na elección dos blogueir os galegos dunha ou dout r a nor m at iva, com o nos pr opias ent r adas das bit ácor as, onde a cuest ión da lingua é habit ual. Cóm pr e r ealizar m os, aínda que sexa dun xeit o esquem át ico, ás difer ent es opcións nor m at ivas que, ao longo dos anos, convivir on en Galiza. Ter iam os, por unha banda, a popular m ent e coñecida com a “ nor m at iva oficial” ou, o que é o m esm o, as nor m as or t ogr áficas e m or folóxicas dict adas dende a Real Academ ia Galega. Out r as opcións nor m at ivas inclínanse car a a unha m aior conver xencia coa lingua por t uguesa, t ant o na or t ogr afía com a no léxico: son as opcións coñecidas com o “ r eint egr acionist as” ou “ lusist as” , e que t eñen o seu expoñent e en plat afor m as com o a , Associaçom Galega da Língua ( AGAL) , “ um ha associaçom sem ánim o lucr at ivo, legalm ent e const it uída em 1981, que visa a plena nor m alizaçom do Galego-Por t uguês da Galiza e a sua r eint egraçom no ám bit o lingüíst ico a que hist or icam ent e per t ence: o galego- luso- br asileir o”11. Ent r e am bas as dúas opcións sit uouse a cham ada “ nor m at iva de m ínim os” , que r ecolle t r azos das dúas ant es descrit as e que t r adicionalm ent e foi defendida por sect or es do nacionalism o, t ales com a o Bloque Nacionalist a Galego, que en 2003 decidiu adopt ar a nor m at iva da RAG, logo da súa últ im a r efor m a.
Así as cousas, ao bot ar m os unha ollada aos blogueir os galegos e ás súas opcións nor m at ivas, at opar em os bit ácor as com o Todo Nada, escr it a en galego nor m at ivo ou Aduaneir os sem Fr ont eir as, cuxos aut or es se decant an pola var iant e or t ogr áfica r eint egr acionist a. Unha boa m ost r a da convivencia de am bas opcións na blogosfer a
10
Ga lipe dia – ht t p: / / gl.w ik ipedia.or g/ w ik i/ Nor m at iva_oficial_do_galego [ Consult ado o 1- 9- 2006]
11
Por t a l Ga le go da Lín gu a - ht t p: / / w w w
galega é o sit io de novas sociais Chuza!12, que se ben o seu cr eador – Ber t o, coaut or t am én de Aduaneir os sem Fr ont eir as, opt ou por cr ealo na var iant e lusist a, as not icias que nel apar ecen est án escr it as, indifer ent em ent e e segundo a opción do seu aut or , nunha ou nout r a nor m at iva.
Convivencia, m ais t am én discusión. Com a exem plo, ext r aem os os com ent ar ios a r aíz de cer t as afir m acións dun blogueir o: o aut or do blog “ O sor r iso do gat o” afir m a que “ Per o unha cousa é que a r espet e, e out r a que m e veñas dicindo que t i, por r eint egr acionist a, est ás dándolle nada m enos que DI GNI DADE á lingua que eu falo con t odo o or gullo e der eit o do m undo, sen im posicións por par t e de ningúen. Non cr eo que t i, ou calquer a r eint egr acionist a ( nin calquer a m em br o da Academ ia13 ou da Mesa14) , t eñades m áis aut or idade ca m in ou ca calquer a out r o galego- falant e ( ou galego- pensant e) par a falar de Dignidade. Nin por supost o á inver sa.”15. Tam én é boa m ost r a do debat e ant es m encionado a ser ie de com ent ar ios chegados a unha not icia publicada en Chuza! , e nos que se poden ler afir m acións com a “ A quest om é: se t em os um ha língua de t alvez m ais de 200 m ilhões de falant es ( cont ando apenas Galiza, Por t ugal sem a zona de língua ast ur- leonesa- m ir andesa, e o Br asil, m esm o excluindo as populações indígenas) , por que r azom nom vam os em pr egar esse ar gum ent o a favor da nor m alizaçom ?”16
12 Ch u z a ! – w ww .chuza.or g 13
Real Academ ia Galega
14
A Mesa pola Norm alización Lingüíst ica, asociación defensora do uso e nor m alización do galego.
15
O sor r iso do ga t o ht t p: / / sonr iem ient r aspuedas.blogspot .com / 2006/ 03/ licor -caf- e- car allo- 29.ht m l [ Consult ado o 1- 9- 2006]
16
6 . N oción de com u n ida de a plica da a Bloga liz a
Com o apunt a José Luis Or ihuela, “ com o t odas as com unidades on- line, a blogosfer a t en os seus líder es e cr onist as, os seus est udosos e det r act or es, as súas grandezas e as súas m iser ias. Nest e senso, as bit ácor as, m alia á súa absolut a liber dade, est án suxeit as a un r íxido sist em a de r evisión de par es, polo cal t odo o que se publica ( alom enos nas m áis influint es) est á per m anent em ent e som et ido ao escr ut inio dos dem ais”17 Poder iam os afirm ar que Blogaliza se axust a a est a definición de com unidade on- line, t r át ase dunha com unidade, que, com o apunt aba Or ihuela, t en definidos dende a súa exist enza com o t al, que poder íam os dat ar , apr oxim adam ent e en decem br o de 2002, r asgos car act er íst icos com o líder es, est udosos, det r act or es ou const ant e r evisión, dent r o da liberdade de cr eación, dos cont idos publicados. Así, e a xeit o d exem plo, poder iam os falar de blogueir as com o a xor nalist a Mar ía Yáñez, aut or a da bit ácor a Todo Nada com o unha desas líder es, dado o car áct er case que par adigm át ico do seu w eblog, un dos pioneir os do Blogaliza, cr eado apenas “ había quince ou vint e blogs en galego”18.
O que foi, no caso galego, det er m inant e par a o nacem ent o dunha com unidade blogueir a, foi o idiom a. Así, dent r o do que ser ía o t eór ico m ar co de r elación dos blogueir os de Galiza –o Est ado Español, ou o que é o m esm o, unha com unidade lingüíst ica basicam ent e en cast elán- a com unidade ar t ellouse en t or no á ident ificación lingüíst ica. Dest e xeit o, os blogs feit os en Galiza per o escr it os en cast elán non se enm ar can dent r o dest a com unidade; pola súa banda, o r est o, for on t endendo ligazóns – no sent ido int er náut ico, t am én no
17
Or ih u e la , José Luis – Weblogs y blogosfer a: el m edio y la com unidad – Blogs. La conver sación en I nt er net que est á r evolucionando m edios, em pr esas y a
ciudadanos. Esic, 2005.
18
N ov a x ov e – Novaxove - Not icia - Hablam osCon - A pr ensa en papel est á indo a m enos ht t p: / / w w w .novaxove.com / not icias/ seccion- 1096882544224/ not
da int er r elación m áis ou m enos per soal- at a cr ear a com unidade que co t em po foi m edr ando con m áis blogs dent r o da m esm a lingua, ficando un espazo r esidual par a os poucos blogs que dent r o da com unidade est án escr it os en cast elán.
I m axe 2. List axe de blogs en Blogaliza.or g
Com o exem plo dist o, podem os obser var a filosofía que exist ía no m om ent o en que naceu a com unidade com o t al, un pr im eir o gr upo de blogueir os que Uxío baut izou com o Blogaliza. En decem br o de 2002, no seu blog, facía o seguint e convit e: “ Convido a t ódolos blogueir os cast elán escr ibint es a que fagan int ent o por facer blogs en galego por que se o dir ect or io acept a blogs en cast elán pr oduce dous pr oblem as: 1. O int er ése pr incipal do por t al é ser vir de r efencia aos blogs galegopar lant es é a ent rada dos cast eláns m érm alle r epr esent at ividade. 2. Xa exist en dir ect or ios en cast elán é polo t ant o " sobr ecar gar ía" a r ede con out r o m áis.”19. Nest a alt ur a, a cant idade de blogs en galego non chegaba a vint e, sendo cifr ada por algúns daqueles blogueiros ( Ascár ida20, Gor et oxo21) en 16, aínda que a
19
Sa u da de .blog – Blogaliza ar chives
ht t p: / / uxio.f2o.or g/ gal/ ar chives/ cat _blogaliza.ht m l [ Consult ado o 29- 8- 2006]
20
conciencia de com unidade ex ist iu cun núm er o aínda m enor , t al e com o podem os obser var nunha ent r ada do blog De m ar es, por t os e por t as cor r espondent e ao 22 de m ar zo de 2002, cando o seu aut or m ost r aba ledicia por que o núm er o de blogs en galego aum ent aba a set e22.
Cun núm er o t an r educido de blogs e bit ácor as, cr ear unha com unidade er a r elat ivam ent e sinxelo, cousa que non acont ece na act ualidade: a com unidade cr eada no 2002 t en agor a case 2000 m em br os ( 1922 á alt ur a de agost o de 2006) , se t em os en cont a o r exist r o de Blogaliza, e que se dispar a se t em os en cont a os blogs en galego non r ex ist r ados. Así, podem os concluír que a lingua enm ar ca a un gr upo que, com o explica o pr ofesor Vicent e González Radío, com o calquer a gr upo social “ r epr esent an diver sidade de fins, int er eses, m edios e xeit os de vivir , xa que o com por t am ent o colect ivo est á m ar cado pola r elación per m anent e ent r e si e os out r os, ent r e si e os dem ais, o gr upo social”23
7 . Bloga liz a : t odos os t e m a s e n ga le go
Se de algo ser viu o nacem ent o e desenvolvem ent o do Blogaliza é pr ecisam ent e á hor a de buscar , at opar e int er cam biar opinións sobr e t odo t ipo de t em as sen t er que cam biar de idiom a. Tendo en cont a o espect r o de m edios t r adicionais, e m esm o dixit ais de Galiza, xa descr it o con ant er ior idade, o galego, salv o en casos cont ados, fica r elegado a un uso r it ual ou m inor it ar io, xer alm ent e r elegado a t em át icas cult ur ais ou lúdicas, cando non a espazos adicados á infor m ación pr ovenient e da Adm inist r ación Pública, xer alm ent e previa subvención.
21
Bloga liz a – ht t p: / / w w w .blogaliza.org
22
de m a r e s, por t os e por t a s » 2 0 0 2 » M a r z o » 1 7 : -
ht t p: / / dem ar es.blogaliza.or g/ 2002/ 03/ 17/ / [ Consult ado o 29- 8- 2006]
23
Abonda ollar m os car a ao panor am a edit or ial galego, fundam ent alm ent e de xor nais e r evist as, o m áis pr óx im o “ en papel” aos pot enciais lect or es de blogs. Así, se t om am os com a exem plo o xor nal con m aior difusión de Galicia: La Voz de Galicia ( unha m edia de 665.000 lect or es segundo a “ oleada” de m aio a out ubr o de 2006 do Est udio Gener al de Medios)24, obser var em os que a lingua galega apenas apar ece nas súas páxinas, e as m áis das veces en ar t igos e not icias de car áct er cult ur al. Tam én out r as publicacións, x a int egr am ent e en galego, com o é o caso da r evist a Tem pos Novos25, son un bo par adigm a das publicacións en galego: nest e caso, Tem pos adica a súa at ención a t em as polít icos cun enfoque nacionalist a.
No ent ant o, se ollam os car a a Blogaliza, car a aos blogs inscr it os nest e dir ect or io, obser vam os que exist en case t ant as bit ácor as com a t em as ou xeit os posíbeis de t r at ar un ou out r o asunt o. Tal e com o r elat a o gr upo de Novos Medios da Univ er sidade de Sant iago de Com post ela no seu est udo A Blogosfer a en galego, se ben pr eponder an cer t os t em as, com o é o caso da polít ica ( m áis do 58% dos blogs de Blogaliza t r at an asunt os polít icos nas súas ent r adas) , o cer t o é que o abano t em át ico é am plísim o: ex ist en blogs que t r at an cuest ións com a o cinem a ( o 31% ) , a t ecnoloxía ( o 21% ) , a ecoloxía ( o 14% ) ou a econom ía ( o 10% )26.
Á luz dest es dat os, é sinxelo concluír que a ext ensión do Blogaliza, da com unidade blogueir a galega e en galego, const it úe un gr an paso adiant e par a a nor m alización do galego, habida cont a que é posíbel at opar t odo t ipo de t em as, de int er pret acións e discusións, que ant es deber ían ser buscados polos int er esados nout r as linguas – fundam ent alm ent e en español- e que agor a t eñen o seu punt o de par t ida de achegam ent o e discusión t em át ica en blogs escr it os en
24
AI M C - ht t p: / / w w w .aim c.es/ 02egm / r esum egm 206.pdf [ Consult ado o 1- 9- 2006]
25
ht t p: / / w w w .vieiros.com / publicacions/ ver edicion.php?Ed= 28
26
lingua galega, xa sexa falando de ciencia en O dem o m e leve27, de cinem a cos aut or es de Cinem a Fr iki28 ou Días Est ranhos29 ou bot ando un ollo ao audiov isual galego en A peli do dia30. Os blogueir os galegos t am én poden, sen t r ocar a lingua, acceder á infor m ación gast r onóm ica pr opor cionada por Colinet a31, achegar se ( e descar gar ) á m usica independent e galega d’A Regueifa32 ou m er gullar se no m undo edit or ial e da edición da m an de Br ét em as33... a diver sidade t em át ica do Blogaliza é, de seu, un feit o, que se pode com plet ar visit ando bit ácor as m onogr áficas dedicadas á banda deseñada, com o Un ollo de vidr o34 ou Baobab Est udio35 ou ao m undo do ensino, com a Ensino en galego36.
A m ult iplicidade de t em as e a especialización e, se se quer e, o r igor co que os blogueir os t r at an as t em át icas especializadas, dá lugar a que algúns adquir an a cat egor ía pública de “ exper t os” nunha ou nout r a m at er ia, condición á que, pr obablem ent e, non t er ían accedido gozando dos m esm os coñecem ent os, sen poder en usar o blog e inser ir se na com unidade. Boa m ost r a dist o son os xa m encionados aut or es d’A peli do día e Cinem a Fr iki, convidados, por exem plo, a colabor ar en pr ogr am as da Radio Galega ou a im par t ir confer encias no Cent r o Galego de Ar t es da I m axe ( CGAI )37.
27
O de m o m e le ve - ht t p: / / odem o.blogaliza.or g
28
Cin e m a Fr ik i – ht t p: / / cinem afrik i. bit acoras.com
29
D ía s Est r a n h os - ht t p: / / paw ley.blogalia.com
30
A pe li do día – ht t p: / / apelidodia. bit acoras.com
31
Colin e t a – ht t p: / / w w w .colinet a.com
32 A Re gu e ifa – ht t p: / / ar egueifa.blogspot .com 33
Br e t e m a s – ht t p: / / br et em as.blogspot .com
34
Un ollo de v idr o – ht t p: / / unollodevidro.blogspot .com
35
Ba oba b Est u dio – ht t p: / / baoabest udio.blogspot .com
36
En sin o e n ga le go – ht t p: / / engalego.blogspot .com
37
CGAI -
8 . A lin gu a com o sím bolo de ide n t ida de
Calhoun escr ibía que “ non coñecem os x ent e sen nom e, nin linguas ou cult ur as nas que non se est ablezan dalgún x eit o dist incións ent r e o eu e o out r os, nós e eles. [ ...] O coñecem ent o dun m esm o -sem pr e unha const r ucción pese a que se consider e un descubr im ent o- nunca é com plet am ent e separ able das esixencias de ser coñecido polos out r os de m odos específicos”38. É dicir , que é im posible separ ar á per soa duns valor es engadidos que son a súa cult ur a e, especialm ent e, a súa lingua. Est am os no m undo dende a nosa pr opia ident idade. Na sociedade galega est o últ im o t en un valor engadido. Sen ent r ar en xuízos sociolingüíst icos e t ent ando non caer en sim plism os, o uso do galego, e m áis aínda, o uso do galego na r ede denot a unha t om a de posicións, ben sexa polit ica, social e/ ou cult ur alm ent e.
Na r ede buscam os sent ir nos ident ificados, t em os necesidade do galego por que nos r epr esent a. No fenóm eno dos blogs est a necesidade de r epr esent ación aum ent a. E ist o sucede por que se t r at a dun m edio m inim am ent e r íx ido, se o com par am os con calquer m edio de com unicación t r adicional, onde a linguaxe que se adopt a e m ais os t em as chegan con m aior facilidade ao r ecept or . Por que a pr oxim idade no t ocant e aos blogs xa non vai en cuest ión da lingua, senón da cult ur a que cit aba Calhoun, do m undo que ar r odean a r ecept or e em isor , a t r adición, unhas r aíces cult ur ais com úns. E iso é o que fai que o lect or busque o blog galego, por pr oxim idade e por ident ificación. E t am én por que o lect or de blogs t en un per fil det er m inado que se super pón en m oit os punt os ao per fil de falant e de galego.
38
A com unidade de blogs galegos ar t ellouse ent or no a un punt o en com ún, que é a lingua e a ident ificación com o t al a t r avés dos valor es engadidos que t en a pr opia lingua. A proxim idade t er r it or ial, a t em át ica ou a ideoloxía son fact ores que non nos per m it en ar t ellar t oda unha com unidade. O pr im eir o, por que nos at opam os blogs en galego de blogueiros que non nacer on aquí, que viven nout ro cont inent e. O segundo, por que com o xa falar em os m áis adiant e, os blogs en galego, anque na súa m eir ande par t e son ut ilizados a m odo de diar io, t r at an m oi diver sos t em as dende m oi diver sas ópt icas. E o t er ceir o por que, a pesar de que se nos define ao blogueir o galego m edio com o un var ón nacionalist a de esquer das39, o cer t o é que no Blogom illo as ideoloxías son t an dispar es com a os aut or es que levan det r ás, e cáseque ningunha opinión queda fór a, aínda que com o con calquer a gr upo, “ os individuos adecuan o seu com por t am ent o aos pat r óns exist ent es no gr upo par a non sent ir se despr azados e non ser definidos com o desviados sociais”40. Aínda que no caso dos blogs se t r at a duns pat r óns m enos r íxidos, exist en de igual for m a m ediant e m ecanism os ás veces m áis sut ís, ás veces deliber adam ent e dir ect os.
9 . O r e ce pt or n on blogu e ir o
Falar de blogs e de blogueir os r esult a incom plet o se non falam os dout r o suxeit o que, no caso da r ecepción da lingua, t en unha im por t ancia decisiva. Tr át ase do r ecept or non blogueir o, que nav ega polos blogs com o lect or per o nese sist em a especial que pr opor cionan os w eblogs que é unha r et r oalim ent ación inm ediat a e direct a, m ediant e un sist em a de com ent ar ios.
39
Ca n a ba l, Silv ia; Ga go, Manuel; Lópe z , Xosé; I sa si, Ant onio; Lim ia , Moisés; Pe r e ir a , José
Gr u po de N ovos M e dios ( Un iv e r sida de de Sa n t ia go de Com post e la ) - A Blogosfer a en galego: dem ogr afía, usos e cont idos.
40
Seguindo unha afir m ación de Mar gar it a Ledo, dado que non hai r ecepción do galego no fogar , os blogs const it úense nun pr oduct o de int er ese nun idiom a que non é m at er no, e o consum o de pr oduct os na lingua do país const it úese en decisivo par a o fut ur o do idiom a41. E é que na r ede, o r ecept or t en int er eses, é avaliat ivo e int er act ivo, adem ais de m edir as súas for zas ao t r aveso da lingua. Por que a lingua, na r ede xa t r aspasa a noción de expr esión dun gr upo de falant es par a conver t er se t am én nunha pr odución, unha pr odución que est á a m edr ar a un r it m o ver t ixinoso, de m aneir a que calquer a r ecept or pode at opar ducias de art igos sobr e os m áis diver sos t em as sen t er que despr azar se a linguas alleas. Por que a m eir ande par t e das páxinas w eb m onolingües en galego son blogs ou páxinas da adm inist ración pública.
Pensem os, por un m om ent o, nos m edios de com unicación t r adicionais. Pensem os, por exem plo, nas publicacións m onolíngües en galego, e os t em as que t r at an. Máis que nor m alización, xogan ao encadr am ent o do idiom a com o un idiom a par a as páxinas de cult ur a e par a os ar t igos de opinión. Os blogs, na act ualidade, r achan con esa t endencia t em át ica, por que adem ais, os seus fins non son económ icos, senón que é o int er ese polo int er ese o que o m ove. Da m ar xinalidade do galego nos m edios t r adicionais pasam os aos cont idos na r ede, e é que adem ais, t odos as nor m as que im per an nos m edios de com unicación t r adicionais, com a os códigos pr ofesionais ou as convencións sociais, en cer t o m odo non est án vixent es na blogosfer a, e iso incide t am én na lingua, e no papel que a lingua est á xogando nos blogs, e no papel que est os est án xogando com o canle de nor m alización. Por que nun país no que só o 25% da poboación accede á r ede de for m a r egular fr ont e a unha m edia eur opea do
41
60% , o fenóm eno dos blogs é m oi im por t ant e42, e ar t éllase com o un dos espacios m áis nor m alizados e con m áis for za.
Ent ón, a que alt ura quedan os blogs, e por ende a r ede, nest e pr oceso de nor m alización que est am os a vivir ? Quizais sexa dem asiado cedo par a definilo. Sabem os, por que a ex per iencia e a per spect iva nolo per m it en analizar , o papel que os m edios de com unicación t r adicionais xogar on no pr oceso de nor m alización do galego ao longo da nosa hist or ia cont em por ánea: a r adio, a pr ensa, a t elevisión, o cinem a... Os blogs son aínda un fenóm eno m oi r ecient e, per o o cam iño que levan é o de ser o m aior elem ent o nor m alizador dos t em pos act uais, sobr e t odo, polo núm er o de hor as que a m ocidade – o gr upo social onde se per den falant es- adica á r ede, e se t em os en cont a que o m onolingüism o en cast elán se sit úa ar r edor do 33,1% ent r e os m áis m ozos, e eu pr oceso que se aceler a43.
Por que é que adem ais a bat alla do galego est ase dando ent r e a clase cult ur al galega, ent r e o que vulgar m ent e se coñeceu sem pr e com o a xent e est udiada, e non sobre a base, que é onde sobr eviviu o galego sem pr e. Tr át ase, r esum indo, da bat alla pola nor m alización, non pola super vivencia.
Com o elem ent o de r evalor ización do galego, a est as alt ur as “ o blogom illo est á a asum ir t endencias que se dan no r est o do m undo e, aínda m áis, t em os un nivel de blogs que est án por r iba do desenvolvem ent o da com unicación”44, segundo afir m a o x er ent e do blog Br ét em as, adicado ao t r aballo de edición.
42
Ga licia H ox e – ht t p: / / w w w .galiciahox e.com [ Consult ado o 30- 8- 2006]
43
V V .AA – A sociedade galega e o idiom a- Consello da Cult ur a Galega, 2003
44
