تأثیر برنامه مراقبتی بر اساس مدل پرستاری «روی» بر میزان سازگاری روانشناختی بیماران دیابتی نوع دو

(1)

دهشم ییامام و یراتسرپ هدکشناد همانلصف / دهاوش رب ینتبم تبقارم

90 ناتسمز ،1 هرامش ،لوا هرود

یتخانشناور يراگزاس نازیم رب »يور« یراتسرپ لدم ساسا رب يتبقارم ی همانرب ریثأت

ود عون يتبايد نارامیب

3_{نايرامعم هبابر ،}2_{يكنو هرهز ،}1_{هقتورف داژن قداص هحيلم *}

ناريا ،نارهت ،سردم تیبرت هاگشناد ،یکشزپ مولع هدکشناد ،یراتسرپ هورگ ،یراتسرپ دشرا یسانشراک هتخومآ شناد .1 ناريا ،نارهت ،سردم تیبرت هاگشناد ،يکشزپ مولع هدکشناد ،يراتسرپ هورگ رایشناد ،یراتسرپ یصصخت یارتکد .2 ناريا ،نارهت ،سردم تیبرت هاگشناد ،يکشزپ مولع هدکشناد ،يراتسرپ هورگ رايداتسا .3

sadeghnezhadm1@yahoo. com :کینورتکلا تسپ ،لوئسم هدنسيون *

هدیکچ

یریگراک هب اب ،یيارجا هنیمز رب ینتبم یزير همانرب و قیقد ي��سررب دنمزاین ،يتبايد نارامیب يارب »يور« يراگزا��س لدم يریگراک هب :همدقم .تسا هدشن ماجنا نونکات ام روشکرد يراتسرپ رد نینچ نيا يا هعلاطم اما ،تسا لدم نيا لوصا .ود عون يتبايد نارامیب يتخانش ناور يراگزاس نازیم رب یور یراتسرپ یلدم ساسا رب يتبقارم ی همانرب ریثأت نییعت :فده ماجنا ده��شم نای��سراپ تبايد داینب رد ،دعب و لبق ينامز هلحرم ود رد و هورگ ود رد ،هد��ش یفداصت ینیلاب یيامزآراک تروص هب هعلاطم :شور و »يور« تخانش و ي��سررب مرف ،هلی��سو هب تاعلاطا .دنتفاي صاصتخا هورگ ود هب يفداصت تروص هب و باختنا تبايد هب لاتبم ،رامیب 60 .د��ش ،يتبقارم ی همانرب .دش ماجنا هورگ ود رد هلخادم زا دعب و لبق هزیلوکیلگ نیبولگومه شيامزآ .دش يروآ عمج يراگزاس ياه یژتارتسا ةمان شسرپ SPSS رازفا مرن هلی��سو هب هدمآ ت��سد هب جياتن .د��ش يریگیپ دعب هام 1/5 و ارجا هام 2/5 نومزآ هورگ رد و يحارط اهرازبا زا لصاح جياتن قبط .دش لیلحت و هيزجت »نوسکاکليو« و »ود–یاک« ، »يت« یاه نومزآ زا هدافتسا اب 17 هخسن رد ار راگزا��سان ياهراتفر دادعت رادانعم شهاک نو��سکاکليو نومزآ و )p=0/000( هزیلوکیلگ نیبولگومه رادانعم شهاک ،يت نومزآ :ا�ه هتفاي يرادانعم رییغت شقن يافيا دعب رد .)p=0/000( داد ناشن ،يگت��سباو و للاقت��سا و )p=0/000( دوخ زا كرد دعب رد هلخادم زا دعب نومزآ هورگ .)p=1( دشن هدهاشم یاه تبقارم ةئارا ناکما و رگن لک و عماج رکيور نتشاد اب ، »يور« يراگزاس لدم ساسا رب هدش يحارط ی همانرب زا هدافتسا :يريگ هجيتن نامز تدم اب رتشیب تاعلاطم .دهد شيازفا ار ود عون يتبايد نارامیب يکيزیف و یتخانشناور يراگزاس تسا رداق ،يشخب نیب يراکمه رب ينتبم .تسا زاین دروم ، »شقن يافيا« دعب رب لدم نيا يارجا ریثأت يسررب يارب ،رت ينلاوط یراتسرپ یروئت ،یتخانشناور يراگزاس ، »يور« يراگزاس لدم ،ود عون تبايد :اه هژاوديلک

1390/04/21 :تفايرد خيرات 1390/07/27 :شريذپ خيرات

(2)

همدقم هعماج و هداوناخ ،درف يارب هک تسا عياش يتشادهب لکشم کي تبايد رد تبايد عویش 2000 لاس رد .)1 ( ديآ یم رامش هب رابنارگ یا هلئ��سم ًاتبسن عوی��ش زین ام رو��شک رد يرامیب نيا .)2( دوب دصرد 2/8 ناهج دودح ناريا رد تبايد هب نايلاتبم داد��عت هک يروط .)3( دراد ي��يلااب دو��ش يم دروآرب رفن نویلیم راهچ زا شیب ،ي��نعي ؛تیعمج د��صرد 6 نيا رد ضراوع زور��ب هک ت��سا هداد نا��شن تاعلاطم نینچمه .)4( ،يبلق ضراوع دننامه ،تدم دنلب ضراوع هژيو هب ،تسا عياش نارامیب يروراب نس رد ،نانز رد تبايد تسا يهيدب .يبصع و يویلک ،يمشچ نيا يمامت نامرد .دو��ش يگلماح ضراوع زور��ب ثعاب دناوت یم م��ه میقتسم ریغ و میقت��سم ياه هنيزه اب ار تلود و نارامیب ،تلاک��شم .)8-5و1( دنک يم هجاوم ينیگنس زا ؛دوش يم هدافتسا ينوگانوگ یاه شور زا تبايد يرامیب لرتنک يارب ةئارا ،يتيامح یاه نمجنا لیک��شت ،يتبايد نارامیب هب شزومآ ،هلمج ،ددعتم تامادقا نيا دوجو اب اما .اهوراد و ضراوع صوصخ رد تامدخ زا يشان ضراوع هب لاتبا صوصخ رد ار ياهدنيازف شيازفا ،رامآ زونه دهد يم ناشن يرامیب نيا بسانم لرتنک رد نارامیب يناوتان و تبايد تسا نيا دریگ رارق هجوت دروم دياب هنیمز نيا رد هک یا هلئسم .)1-8( يراگزاس يرارقرب هلیسو هب نمزم يرامیب رد يتملاس هب يبایتسد هک یتخان��شناور داعبا و کيژولويزیف دعب( را��میب دوجو فلتخم دا��عبا رد تسا ريذپ ناکما ،)يگت��سباو و للاقت��سا ،شقن يافيا ،دوخ زا كرد ،هلأ��سم هب قیمع و هدرت��سگ تروص هب هک يرات��سرپ يو��گلا .)9( نمزم یاه یرامیب رد یتخان��شناور و يم��سج دا��عبا رد يراگزا��س یتخانشناور بسانم يراگزاس .تسا يور يراگزا��س يوگلا ،هتخادرپ ضراوع شهاک و يرامیب بسانم لرتنک هب دناوت یم ،يرامیب اب رامیب روط هب ي��تبايد نارا��میب یتخان��شناور تیعضو .)10( د��نک ک��مک .)11( دراذگ يم ریثأت نا��نآ رد يرامیب کیلوباتم لر��تنک رب يحضاو

(3)

داجيا يارب ،دنيآرف نيا رد رامیب ةنلااعف تکرش .ت��سا نآ ضراوع زا .تسا يرورض رامیب رد يناور و يمسج يراگزاس ، »يور« يراگزا��س يوگلا ياه ی��گژيو زا يکي ات��سار ن��یمه رد يقفاوت همانرب کي يط ،نآ هب طوبرم یاه تبقارم و يرامیب شر��يذپ يراگزاس يوگلا ياه یگژيو زا رگيد يکي .تسا رات��سرپ و رامیب نیب رامیب يسررب هب قیقد رایسب و يلوصا يلکش هب هک تسا نيا »يور« ياهراتفر سپس و دزادرپ يم يریگ هزادنا و هدهاشم ،هبحاصم قيرط زا دعب راهچ رد ،تسا نارامیب تلاک��شم نامه عقاو رد هک ،ار راگزا��سان تیبثت يراگزاس .دنک يم نییعت اهراتفر )ليلاد ( ياه كرحم اب هارمه يرامیب کي تیبثت .تسا نآ ضراوع زا یریگ��شیپ و يرامیب دنيآرف لاتبا .)10( دوش يم داجيا يرامیب هب راگزاس یاه خ��ساپ ةئارا اب نمزم ریثأت نارامیب يگدنز ت��یفیک رب يحضاو روط هب تبايد ضراو��ع هب يگدنز تیفیک شيازفا بب��س رت بولطم يراگزاس هب يبایت��سد .دراد يب��سانم بوچراچ »يور« يوگلا .)18 و7و1( د��ش دهاوخ نارا��میب وگلا نيا يریگراک هب و ت��سا نارامیب زا تا��علاطا يروآ عمج يار��ب تهج رد راتسرپ لامعا و راکفا تياده و یهدنامزا��س ،زکرمت بب��س .)19( دو��ش يم يرت ب��سانم و رترثؤم لک��ش هب رظن دروم فاد��ها ،نمزم يرامیب نامرد دنيآرف رد »يور« يراگزاس يوگلا يریگراک هب هب کمک و نا��مرد رد رامیب تکرا��شم بلج يارب مهم لماع ک��ي .)21 و 20( تسا رات��سرپ يتبقارم -ينامرد ياه يریگ میمصت دنيآرف ،يراتسرپ ياه ي��سررب اب هتخانشان يراتفر ياه كرحم ييا��سانش و دو��ش يم نارامیب راگزا��سان ياهراتفر قیقد للع ف��شک هب رجنم عفر يارب قیقد ياه همانرب هک دنک يم کمک رات��سرپ هب بیترت نيدب بوچراچ زا هدافتسا .دنک يحارط ) راگزاسان ياهراتفر ( رامیب تلاکشم فلتخم یاه خساپ فیصوت هب ،يراتسرپ ياه شهوژپ رد يور يروئت بوچراچ .درک دهاوخ کمک يتملا��س و يرامیب طيارش رد اه نا��سنا نمزم نارامیب تا��یبرجت قیقد ي��سررب يارب دناوت یم يور يرو��ئت

ار نارامیب یاه خساپ عاونا و دو��ش هدافتسا )يناطر��س ،يبلق ،يتبايد( ن��شور ار اه خ��ساپ نيا للع زین و يرامیب فلتخم ياه تیعضو هب راتفر ،رامیب راتفر تلع يباي هشير اب دناوت يم راتسرپ بیترت نيدب .دنک يارب ،صاخ روط هب ،يور يروئت .دهد رییغت راگزا��س هب ار راگزا��سان يروئت نيا .تسا هدش يحارط نمزم نارامیب یاه خ��ساپ عاونا نییعت فلتخم لحارم رد نمزم رامیب کي ياهزاین قیقد نییعت هب نینچمه .)22( دنک يم کمک يرامیب رب يتبقارم ی همانرب ير��یگراک هب اب هک دو��ش يم ينیب شیپ نياربانب رامیب رد )ملاس( راگزاس ياهراتفر »يور « يراگزا��س يوگلا سا��سا هک- ار ضراوع شهاک ًاتياهن و نوخ دنق رتهب لرتنک و هتفاي شيازفا للع زا .دشاب هتشاد يپ رد -ت��سا تبايد يرامیب رد فده نيرت مهم ناوت يم تبقارم رد يرات��سرپ يوگلا کي باختنا يارب رگ��شهوژپ زا تبقارم رد يراتسرپ ياهوگلا زا هدافت��سا :درک هرا��شا دراوم نيا هب ار يبوچراچ هک نيا هلمج زا ؛ت��سا تیمها زئاح لیلد دنچ هب نارامیب .دنک يم مهارف نارامیب فلتخم طيارش يسررب رد رات��سرپ رکفت يارب ار طيار��ش رتهب دناوتب رات��سرپ ات دنک يم داجيا يرکف راتخا��س يعون میمصت نيرتهب و دنک یهدنامزاس ار دوخ رکفت ،هدرک لیلحت و هيزجت طابترا يرارقرب يارب يراتخا��س داجيا .دریگب رامیب زا تبقارم يارب ار رگيد زا يتبقارم میت ياضعا رگيد و ناراتسرپ نیب رت مج��سنم يرکف يتبقارم ياه همانرب ي��حارط رد يرات��سرپ ياهوگلا دربراک يايازم .)23( تسا تلاسر و اهرواب ،دياقع ندش نشور و يراتسرپ ةفرح د��شر هب کمک ياه يروئت زا هدافتسا ةيا��س رد هک ت��سا يدراوم زا ،زین هفرح نيا ياه يروئت زا هدافت��سا اب .دو��ش يم لصاح ،ت��بقارم رد يرات��سرپ ياهدرادناتسا هک تشاد دیما ناوت يم ،رامیب زا تبقارم رد يرات��سرپ

6 7

(4)

تشاد دیکأت هلأسم نيا هب دياب تياهن رد .دباي دوبهب نارامیب يتبقارم ببس ،نیلاب رد و تاقیقحت رد يرات��سرپ ياه يروئت زا هدافت��سا هک ياه يروئت زا هدافتسا دربشیپ هب ،هد��ش يراتسرپ شناد هندب ةعسوت رب هولاع .درک دهاوخ کمک ،شهوژپ و ينیلاب تبقارم رد يرات��سرپ ،يناسر علاطا فلتخم ياه هاگياپ رد هد��ش ماجنا ياهوجت��سج نيا رياس اي و يتبايد نارامیب يراتسرپ رد وگلا نيا زا هدافتسا مدع زا ناشن دنچره يماگ دناوت یم هعلاطم نيا هک دراد ام رو��شکرد نمزم نارامیب ،نياربانب .د��شاب لمع رد وگلا نيا يریگراک هب ی هوحن ۀرابرد کچوک ی همانرب ریثأت ات دش يحارط يا هعلاطم ،فده نيا هب يبایت��سد يارب يراگزاس نازیم رب ار »يور« يراگزا��س يوگلا سا��سا رب يتبقارم .دهد رارق شجنس دروم ود عون يتبايد نارامیب یتخانشناور اه شور رد هک دشاب يم ،هد��ش يفداصت ينیلاب ييامزآ راک کي رضاح شهوژپ ماجنا دهشم نایسراپ تبايد لرتنک و یریگشیپ داینب رد 1387 لا��س هدننک هعجارم تبايد هب لاتبم نارامیب نیب زا ،شهوژپ نيا هنومن .دش باختنا ،دندوب اراد ار ه��علاطم هب دورو ياه یگژيو هک زکرم نيا ه��ب 6 لقادح تشذگ :دنتشاد ار اه یگژيو نيا ناگدننک تکرا��شم .دندش ةضراع نتشادن و 65 ات 30 نیب ن��س ،رامیب تبايد صیخ��شت زا هام مدع :زا دوب ترابع زین هعلاطم زا جورخ ياه رایعم .يدج هدننک ناوتان مدع ،هدش يحارط ی همانرب قبط ،بترم روط هب اه شزومآ رد تکرش يریگ هنومن لومرف قبط هنومن مجح .رامیب دوخ تساوخرد و يریگیپ نازیم( دصرد 95 تقد اب ،)24( 1387 لاس رد يراثن ةعلاطم و كاکوپ دوب نومزآ هورگ رد رفن 24 و دهاش هورگ رد رفن 24 )دصرد 5 ياطخ هب هنومن مجح ،ک��يرتماراپ يرامآ یاه نومزآ زا هدافت��سا يارب ه��ک ،رگ��شهوژپ .د��ش هتفرگ رظن رد )رامیب 30 هورگ ره رد( لامرن ۀزادنا يدارفا يارب ،دهشم تبايد لرتنک و یریگشیپ داینب رد روضح اب ادتبا شهوژپ ةنومن تاصخشم ياراد و هدرک هعجارم داینب هب زور ره رد هک

(5)

نیبولگومه نومزآ دروم رد .دش می��سقت )10 زا رتلااب( فیعض لرتنک هلحرم رد ،اه شيامزآ ةیلک ،نو��مزآ يياياپ ظفح يارب زین هز��یلوکیلگ زا هدافتسا اب دحاو هاگ��شيامزآ رد ،هورگ ود ره رد هلخادم زا دعب و لبق .تباث درف و تباث هاگتسد تهج سپس و لماک ،هورگ ود ره رد کیفارگومد تاعلاطا مرف ،ادتبا هب يرگيد نامز ،)هزیلوکیلگ نیبولگومه شيامزآ( نوخ يریگ ه��نومن ادتبا رد ،نومزآ هورگ رد تلاخادم يارجا يارب .د��ش يم هداد نارامیب صصختم ،يمومع کشزپ ،)لوارگ��شهوژپ( راتسرپ لما��ش میت کي ،يهاگشيامزآ مولع سان��شراک و سانشناور ،هيذغت سان��شراک ،ددغ ياه كرحم و )ملاسان( راگزا��سان ياهراتفر هب هجوت اب .دش لیک��شت فده هب يبایتسد روظنم هب نارامیب رد ،لبق ةلحرم رد هدش يياسانش هرهب اب يتبقارم ی همانرب ،دوب )ملاس( راگزاس ياهراتفر داجيا انامه هک ليذ حرش هب )24 و17 ،10 ،9( سرت��سد رد يصصخت عبانم زا يریگ .)1هرامش رادومن( دش ارجا و يحارط تاسلج نيا :راتفر عون هب هجوت اب ي��شزومآ ةسلج 10 لیک��شت )فلا نارامیب يمامت يارب يمومع لکش هب هک دوب يشزومآ ةسلج 6 لماش نآ لرتنک و تبايد يرامیب تخانش رب رتشیب ةسلج 6 نيا .دش رازگرب تبايد اب طبترم يسانشناور لئاسم اب طابترارد ه��سلج 2 .دوب زکرمتم هک يناسک يارب يرادراب و تبايد دروم رد زین ه��سلج 2 .د��ش رازگرب رگشهوژپ طسوت لوا هسلج 6 .د��ش رازگرب دنتشاد ند��ش رادراب دصق هب طوبرم تاسلج و سانشناور طسوت ي��سانشناور تاسلج ،)راتسرپ( .ديدرگ رازگرب ييامام سانشراک طسوت يرادراب و تبايد نارامیب هک دراوم زا ک��ي ره رد :يتبقارم میت ياضعا هب عا��جرا )ب هب هجوت اب ،دنتشاد زاین يرت��شیب کمک هب راگزا��س راتفر داجيا يارب سانشراک ،سانشناور( يتبقارم میت ياضعا هب نآ كرحم و راتفر عون بسانم نامز رتشیب حر��ش ؛لاثم روط هب .دند��ش يم هداد عاجرا )هيذغت yÀ»sQ Â±¨ boö :1 ½nIµ{ nHj¼µº

r57y<qgr1;y

r57y<7Zr1;y zy<~;o:6r57yr1;y

ÁpIw ½jI¶A yÀ»sQ ôÃd¶ ÂºIÄIQ kÃÄIU

IÀnHqMH

ÁIÀnHqMH ®Ãµ§U ½»o¬ »j nj yÀ»sQ

nI¬pIwIº ÁIÀnITÎn ¸ÃÃ÷U IÀ ·A ÁIÀ ¥od¶ »

k÷M 3 nj

tIwH oM Â{p¼¶A RIv±] ÁnHq¬oM ½k{ ÂÄIwI¹{ nI¬pIwIº ÁIÀnITÎn

·¼¶pA ½»o¬ nj

Ájn¼¶ ÌI]nH ´TvÃw

g;yw!N[ qyG x1w BC

ÁoÃ«ÃQ » ½n»Iz¶

|br!~:N1 ~yx[C|F}~:Br):=o;

nI¬pIwIº ÁIÀnITÎn tIwH oM ÂÅ¼~i ·¼¶pA ½»o¬ nj ½k{ ÂÄIwI¹{

D<yBr)qyG g;yy};{~7! @C;;n~x1¤X):¤:~Fy~

½k{ ÂÄIwI¹{ ÁIÀ ¥od¶ » nI¬pIwIº ÁIÀnITÎn

®Ã§zU » ÁoÃ¬ ¾º¼µº ·¼¶pA » kÀI{ ½»o¬

Rk¶ ¾M ÁoÃ«ÃQ ½I¶ 1/5 jk\¶ ®Ãµ§U

yÀ»sQ ÁIÀnHqMH ÁnI¶A qÃ²IºA

8 9

(6)

رادقم هب هجوت اب نآ ناز��یم و نارامیب ط��سوت دنق يریگ هزادنا يارب هتبلا -دش يم ماجنا هاگشيامزآ سان��شراک ط��سوت يفرصم ياه وراد -دوب هدش هداد حیضوت راتسرپ و ک��شزپ طسوت شیپا��شیپ دراوم نيا هاگشيامزآ رد نارامیب راک عير��ست و رت��شیب يراکمه يارب نینچمه نارگ��شهوژپ و نارامیب يارب طیحم نآ زا صا��خ درف کي تخان��ش .تسا هدوب يرورض رب سرتسا قیمع رایسب ریثأت هب هجوت اب :سانشناور هرواشم تاسلج )ج يبایتسد يارب مهم تامادقا زا يکي ،يتبايد نارامیب کیلوباتم لرتنک ور نيازا .دشاب يم سرتسا لرتنک تهج نارامیب هب کمک ،يراگزاس هب يمامت يارب سرتسا تيريدم اب طابترا رد هسلج ود( هرواشم تا��سلج لیکشت نارامیب يارب )صاخ دراوم رد يصاصتخا تا��سلج و نارامیب .دش يفرعم لماش( ه��سلج ود تروص هب تا��سلج نيا :هيذغت تا��سلج )د لیکشت نارامیب يمامت يارب )يتبايد يياذغ ميژر و يياذغ ياه هورگ رد يتلاک��شم راچد نارامیب زا کي ره هک يدراوم رد نینچمه .د��ش سان��شراک هب ،همانرب ليدعت يارب ،دندوب هد��ش هئارا همانرب اب طابترا .دندش يم هداد عاجرا هيذغت هب ،رگشهوژپ طسوت هلخادم ۀرود زاغآ زا نارامیب :تيامح مت��سیس )ه راب کي يا هتفه هک بیترت نيدب .دندوب ير��یگیپ دروم موادم تروص ،هدرک رارقرب ينفلت سامت ،نومزآ هورگ نارامیب يمامت اب رگ��شهوژپ هب و دندی��سرپ يم ار نانآ يياذغ ميژر ت��ياعر و نوخ دنق ت��یعضو سح ينفلت ياه سامت نيا اب عقاو رد .داد يم خ��ساپ ناشياه لاؤس رظن زا يتبثم تاریثأت هک دش يم داجيا نارامیب رد ار ينایتشپ و تيامح ،يشرازگ دوخ هچرتفد کي نینچمه .دراذگ يم رامیب رب یتخان��شناور و زور ره رد هدش ماجنا شزرو نامز تدم ،هنازور نوخ دنق تبث يارب نارامیب زا .دش هئارا نارامیب هب ،زور رد هدش هدروخزاجم ریغ ياهاذغ فده .دننک لیمکت ار هچرتفد نيا هام کي تدم هب هک دش تساوخرد

(7)

اه هتفاي نس نیگنایم .دنداد لیکشت نانز ار نارامیب رتشیب ،رضاح شهوژپ رد .دوب48 ±7/9 دها��ش هورگ رد و 48±7/3 نومزآ هور��گ رد نارا��میب جياتن .دندوب نز نارا��میب دصرد 90 ،دها��ش و نومزآ هورگ ود ره رد ،کیفارگومد ياه یگژيو رظن زا هورگ ود ه��سياقم رد ود یاک نومزآ يت نومزآ .)1 لود��ج( دوب هور��گ ود ندوب نا��س مه ۀدنهد نا��شن ،هورگ ود هزیلوکیلگ نیبولگومه ناز��یم رد ار يرادانعم توافت يجوز توافت ،هلخادم زا دعب ه��ک يلاح رد ،دهد يمن نا��شن ،هلخادم زا لبق و هيزجت .)2 لودج( )p =0/013( دراد دوجو هورگ ود نیب يرادا��نعم ،نومزآ هورگ رد هک داد ناشن »يور« تخانش و ي��سررب مرف لیلحت يرادانعم شهاک ،دوخ زا كرد د��عب رد راگزا��سان ياهراتفر نیگنایم كرد دعب رد راگزاسان ياهراتفر زا يخرب .)2 لودج( )p=000/0( .دراد

ریغ دروخرب ،ندب زا ينهذ ريوصت رد لاکشا : زا تسا ترابع ،دوخ زا ؛نوخدنق بسانمان لرتنک دروم رد ينارگن ،هرمزور تلاک��شم اب رثؤم ترابع يگت��سباو و للاقت��سا دعب رد راگزا��سان ياهراتفر زا يخرب و هب يلام يگت��سباو ،نان و جنرب زاجم دح زا ش��یب فرصم : زا ت��سا راگزاسان ياهراتفر نیگنایم نومزآ هورگ رد و اهوراد ةیهت رد ر��سمه )p=000/0( داد ناشن يرادانعم شهاک يگتسباو و للاقت��سا دعب رد يافيا دعب رد راگزا��سان ياهراتفر نیگنایم نومزآ هورگ رد .)2 لودج( راتفر دادعت .)2 لود��ج( دادن نا��شن ار )p=1( يرادانعم رییغت ،ش��قن يرادانعم رییغت ،روکذم داعبا زا کي چیه رد ،دهاش هورگ رد راگزا��سان رادانعم توافت ۀدنهد ناشن ينتيو نم نومزآ .)2 لودج( دادن نا��شن ار

لودج

1 :

هعجارمتبايدهبلاتبمنارامیبردکیفارگومدياهریغتمهسياقم هبهدننک

يریگشیپداینب

تبايدلرتنکو لاسرددهشمنایسراپ

1387

نومزآودهاشهورگکیکفتهب هورگ هعلاطم ياهيگژيو نارامیبيدرف هورگ نومزآ هورگ دهاش نومزآ ودياک

يبسنيناوارف يناورف_قلطم يبسنيناوارف يناورف_قلطم

تلایصحت ملپيدريز 19 3/ 63 20 7/ 66

P =./252 X2= /4 084

ملپيد 9 30 8 7/ 26 ملپيدقوف 2 7/ 6 0 0 سناسیل و رتلااب 0 0 2 7/ 6 يوراد يفرصم صرق 26 7/ 86 29 7/ 96 P=/0161

X2= /1964 ₃_3/ ₁ ₁₃_3/ ₄ _{نیلوسنا}

هقباس يگداوناخ دراد 24 80 24 80 P =1

X2= /0 000 ₂₀ ₆ ₂₀ ₆ _درادن

تيامح يگداوناخ دراد 18 60 16 3/ 53 P=/0397

X2=1 467/ 14 40 12 _درادن

10 11

(8)

دشاب يمن هلخادم زا لبق هورگ ود نارامیب رد ،یتخان��شناور يراگزا��س يراگزا��س نازیم رد يرادانعم توافت هلخادم زا د��عب هک ي��تروص رد يسررب .)3 لودج( دش هدها��شم ،هورگ ود نارامیب رد ،یتخان��ش ناور دعب یتخانشناور يراگزا��س نازیم و هزیلوکیلگ نیبولگومه نیب طابترا نيا نیب سوکعم رادانعم طابترا ۀدنهد ناشن ،نومزآ هورگ رد هلخادم زا .)P= 0. 001 و r= - 0. 59( .تسا رتماراپ ود ثحب رب يتبقارم همانرب ير��یگراک هب ریثأت ي��سررب فده اب رضاح شهوژپ نارامیب یتخانشناور يراگزاس نازیم رب ،يور يراگزاس يوگلا ساسا ی همانرب نيارادانعم ر��یثأت رگنایب ،هجیتن .د��ش ماجنا ود عون ي��تبايد رد ،نومزآ هورگ نارامیب راگزا��سان ياهراتفر دادعت شهاک رب يتبقارم ،شقن يافيا دعب رد اما ؛دوب ،يگتسباو و للاقتسا و دوخ زا كرد داعبا يریگراک هب دوبهب نینچمه ،)2 لودج( دشن هدها��شم يرادانعم رییغت سوکعم رادانعم طابترا و )3 لودج( يراگزاس شخبرثا ياه يژتارتسا نارامیب رد هزیلوکیلگ نیبولگومه و یتخانشناور يراگزا��س نازیم نیب

.دش هدهاشم نومزآ هورگ ،نارامیب یتخانشناور يراگزاس شيازفا اب هک داد ناشن رضاح شهوژپ نيرت مهم ناونع هب هزیلوکیلگ نیبولگومه ناز��یم( کیلوباتم لرتنک هک تسا دقتعم )2002( Roy .تفاي دوبهب يرادانعم روط هب )صخاش یریگشیپ و نمزم يرامیب دنيآرف تیبثت لماع ،يرامیب اب يراگزا��س ،يهجوت لباق روط هب ،کیلوباتم بسانم لرتنک و تسا نآ ضراوع زا جياتن هک )17 و 16 و10( تسا رامیب یتخانشناور تیعضو ریثأت تحت و )2004( Krap .د��نک يم دیيأت ار ه��تکن نيا زین رضاح ش��هوژپ نیبولگومه ناز��یم هک دننک يم هرا��شا ي��شهوژپ رد زین شناراکمه ميژر زا نارامیب يوریپ نازیم يسررب يارب مهم يصخا��ش ،هزیلوکیلگ لرتنک اب عقاو رد .)26( ت��سا ينامرد ياه هیصوت و تبايد ي��يوراد دصرد 50 ،يمشچ ضراوع زا دصرد 76 ات ناوت يم نوخ دنق بسانم ،نياربانب .)25( تساک يتاپورون عاونا زا دصرد 60 و يویلک ضراوع زا

لودج 2 : نیگنایمهسياقم وللاقتسا،دوخزاكرددعبهسردراگزاسانياهراتفردادعتوهزیلوکیلگنیبولگومه

هعجارمتبايدهبلاتبمنارامیبردشقنيافياويگتسباو هبهدننک

تبايدلرتنکويریگشیپداینب دهشمنایسراپ

لاسرد 1387 نومزآودهاشهورگکیکفتهب

دهاش هورگ نومزآ هلخادمهلحرم

نیگنایمورایعمفارحنا نومزآهجیتن

ورایعمفارحنا نیگنایم

نومزآهجیتن

_دعب _لبق _دعب _لبق

نیبولگومه هزیلوکیلگ 06 /2 ± 9 8/ 1 ± 6 /8

P= /0008

03 /2 ± 14 /9 5/ 1 ± 4 /7

P= /0000

راگزاسانياهراتفردادعت دعبرد دوخزاكرد 43 /0 ± 1/ 2 61 /0 ± 03 /2

P=/0083

77 /0 ± 4 /2 01 /1 ± 7/ 1

P=/0000

راگزاسانياهراتفردادعت دعبرد وللاقتسا يگتسباو 81 /0 ± 56 /1 81 /0 ± 56 /1

P =1

77 /0 ± 7 /1 62 /0 ± 86 /0

P=/0000

راگزاسانياهراتفردادعت دعبرد شقنيافيا 55 /1 ± 9 /2 55 /1 ± 9 /2

P =1

46 /1 ± 8/ 2 46 /1 ± 8/ 2

P =1

(9)

رد يتبايد نارامیب يراگزاس يسررب يارب مهم ياه صخا��ش زا يکي .دش هتفرگ رظن رد هزیلوکیلگ نیبولگومه نازیم زین هعلاطم نيا ،تبايد يرامیب لر��تنک يارب نارامیب نداد تکرا��شم رد هک ا��جنآ زا دش هدافت��سا نآ زا زین هعلاطم نيا رد .ت��سا يصاخ مادقا »شزومآ« تروص فده نيا اب هک يتاعلاطم رياس زا ار هلخادم نيا هک هچنآ يلو ناصصختم هلی��سو هب يهورگ شزومآ ماجنا ،دهد يم قارتفا ،هتفرگ يشزومآ ياهزاین هب هجوت و )ي��شخب نیب يراکمه( فلتخم داعبا رد لوط رد نارامیب رمت��سم تيامح و »رات��سرپ« يگنهامه اب ،نارامیب ماجنا »يور« يو��گلا ياه ضرف شیپ سا��سا رب هک دوب ه��لخادم يا هظحلام لباق رییغت ه��لخادم هام 4 تدم رد هک يا ه��نوگ هب .د��ش اهنت هک يتاعلاطم رد هک يلاح رد ؛د��ش هدها��شم نانآ دنق لرتنک رد نیبولگومه رد ر��ییغت نازیم نیمه ،دندوب هدر��ک هدافت��سا شزومآ زا .ت��سا هد��ش لصاح تدم نيا ربارب ود ابيرقت تد��م رد هز��یلوکیلگ

رد مدقم ينایقاب ط��سوت هک ت��سا ي��شهوژپ ،تاعلاطم نيا هلمج زا نیبولگومه نازیم ،شزومآ زا سپ هام جنپ ،1378 لاس رد دزي ره��ش يقیقحت رد .)27( تفاي ش��هاک دصرد 7/28 هب 9/84 زا هز��یلوکیلگ سپ هام 6 ،مود عون تبايد هب لاتبم نارامیب رد ،زيربت ره��ش رد رگيد دصرد 10/8 هب 11/9 زا هز��یلوکیلگ نیبولگومه ناز��یم ،شزو��مآ زا ریثأت يسررب هب شناراکمه و )2005( Deakin .)28( تفاي شهاک رگنایب هجیتن .د��نتخادرپ ود عون يتبايد نارا��میب رد يهورگ شزو��مآ نزو شهاک و ات��شان نوخ دنق ،هزیلوکیلگ نیبولگومه رادانعم شهاک هب زین شناراکمه و )2006( Adolfsson .)29( دو��ب نارا��میب رد ،هجیتن .دنتخادرپ ود عون يتبايد را��میب 104 رد شزومآ ریثأت ي��سررب اه نآ شناد اب طابترا رد نارامیب سفن هب دامتعا شيازفا ۀدنهد نا��شن

لودج 3 : يتخانشناوريراگزاسنازیم هعجارمتبايدهبلاتبمنارامیبرد

هبهدننک تبايدلرتنکويریگشیپداینب نایسراپ

لاسرددهشم 1387

نومزآودهاشهورگکیکفتهب هلخ ادم زا لب ق هورگ يراگزاسنازیم يتخانشناور نومزآ دهاش يناوارف قلطم يناوارف يبسن يناوارف قلطم يبسنيناوارف

شخبرثايراگزاس ) 104 -53 ( 12 40 13 3/ 43

شخبرثاریغيراگزاس ) 52 -26 ( 18 60 17 7/ 56 عمج 30 100 30 100

ينتيونميرامآنومزآ 795 /0 P= هلخ ادم زا دعب هورگ يراگزاسنازیم يتخانشناور نومزآ دهاش يناوارف قلطم يناوارف يبسن يناوارف قلطم يبسنيناوارف

شخبرثايراگزاس ) 104 -53 ( 22 3/ 73 13 3/ 43

شخبرثاریغيراگزاس ) 52 -26 ( 8 7/ 26 17 7/ 56 عمج 30 100 30 100

p= /0019 ينتيونميرامآنومزآ

12 13

(10)

دعب هلا��س کي يریگیپ کي زا سپ ،نومزآ هورگ رد تبايد درو��م رد هک تسا هد��ش ماجنا يرگيد تاعلاطم نینچمه .)30( دوب هلخادم زا دناوت یم »نانآ ياه هداوناخ و نارامیب هب شزومآ« هک دهد يم ناشن ،ينعي ؛ »يور« يوگلا رد ي��ساسا موهفم ود رب يا هداعلا قوف ریثأت ترابع هب .)33- 31و9( د��شاب هت��شاد ،يدمآ راک دوخو دو��خزا كرد اب ار نانآ »دو��خ زا كرد« دناوت یم نارا��میب يزا��س دنمناوت ،ر��گيد دزاس هارمه دوخ يگدنز کب��س رد رییغت هب ،تبثم شرگن کي داجيا هک ت��سا رکذ نايا��ش .)34( ددنویپ عوقوب يراگزا��س بیترت نيدب و زا ؛دو��ش نمزم يرامیب لرتنک هب رجنم دناوت یمن يياهنت هب شزو��مآ رد هک درک هرا��شا )1373( يفارص شهوژپ جياتن هب ناوت يم ه��لمج زا دعب مر��س نینیتارک نیگنایم و نیموبلآ ،هروا نیگنایم شهوژپ نيا ار يراد ينعم فلاتخا يرامآ رظن زا يزیلايدومه نارامیب ه��ب شزومآ يکینیلکاراپ ياه رگنایب هک )35( دادن ناشن شزومآ زا لبق هب تبسن يور يوگلا سا��سا رب رضاح هعلاطم رد هک اجنآ زا اما دراذگب ر��یثأت هدش هتخادرپ نآ للع و نارامیب راگزاسان ياهراتفر قیقد ي��سررب هب و تسا هدوب دارفا ياهزاین رب ينتبم هد��ش هئارا ياه شزومآ ،ت��سا نارامیب کيژولويزیف نآ لابند هب و یتخانشناور يراگزا��س رب نياربانب حوط��س ناراکمه و زارب ةعلاطم رد نینچمه .ت��سا هد��ش عقاو رثؤم سپ يزیلايدومه نارامیب رد می��ساتپ و ،کيروا دی��سا ،هروا ،رف��سف ياه صخاش رياس اما ؛داد نا��شن ار يریگم��شچ شهاک شزومآ زا رظن زا ميد��س و می��سلک و نینیتارک ،نیموبلآ هلمج زا يهاگ��شيامزآ داد ناشن زین يحلاص قیقحت جياتن .)36( تشادن ينادنچ رییغت يرامآ ،يریلايدومه نارامیب هب شزومآ زا دعب میسلک ههام ه��س نیگنایم هک .)37( تسا هتشادن يراد ينعم شيازفا يکي ،يراگزا��س شخبرثا ياه يژتارت��سا يریگراک هب نازیم دوبهب ،شراکمه و )2006( Gafvels .تسا رضاح شهوژپ جياتن زا رگيد رامیب 232 رد يراگزا��س ياه يژتارت��سا ي��سررب هب يا هعلاطم يط

.دنتخادرپ 2 عون يتبايد يراگزا��س نیب يحضاو رای��سب طابترا هک ت��سا هدمآ هعلاطم نيا رد ياه يژتارتسا .دراد دوجو نانآ کیلوباتم لرتنک و دارفا یتخان��شناور تبايد لرتنک و يتبقارم ياه تیلاعف رد يمهم رایسب روتکاف ،يراگزاس نارامیب رد يراگزا��س ياه يژتارتسا .ت��سا يتبايد نارامیب ط��سوت هجوت دروم يتبايد نارامیب زا تبقارم رد دياب هک تسا مهم یا هلئ��سم Delameter طسوت هک رگيد ي��شهوژپ رد .)38( دریگ رارق صاخ

(11)

عون نيا زا هدافت��سا هک دننک يم هدافت��سا ،بانتجا د��ننام يراگزا��س .تسا هارمه يتبايد نارامیب رد رت نیياپ يگدنز تیفیک اب اه يژتارتسا لثم يرت شخب رثا ياه يژتارتسا زا هک يتبايد نارامیب هک يلاح رد يگدنز تیفیک زا ،دننک يم هدافت��سا يراگزا��س يارب هنلااعف ههجاوم Mosnier ط��سوت شهوژپ جياتن .)41( د��نرادروخرب زین ير��تلااب

ود عون يتبايد رامیب 1092 ۀرا��برد هک ه��سنارف رد ناراکمه و 2009 دصرد 30 ،يرامیب صیخشت يادتبا رد هک داد نا��شن ،تفرگ تروص تاعلاطا دوبمک دصرد 85 ،سرت دصرد 13 ،بارطضا راچد نارا��میب لکشم دصرد 71 و يميژر تارییغت دنمزاین دصرد 50 ،تبايد دروم رد هدش میظنت همانرب .دنت��شاد ي��شزرو ی همانرب اب ند��ش گنهامه رد :لما��ش ،صیخ��شت هزات نارامیب يارب ،رامآ نيا سا��سا رب زاین دروم هب کمک ،يرا��میب صیخ��شت يادتبا رد سرت��سا شهاک هب کمک هب کمک و هداوناخ ي��تيامح شقن بلج ،نارامیب تاعلاطا ش��يازفا تبقارم هب يبایت��سد يارب دوخ يرامیب زا نارا��میب رت ق��یمع كرد .)42( دوب بولطم يريگ هجيتن ياقترا هب رداق ،يور يراگزاس يوگلا هک داد ناشن شهوژ پ نيا جياتن .تسا يم��سج و يتخان��شناور داعبا رد نايوجددم يراگزا��س حط��س يياناوت ةجیتن دناوت یم هعلاطم نيا رد تبايد يرامیب کیلوباتم لرتنک ياهراتفر ةع��سوت و دوخ راگزا��سان ياهراتفر تيريدم رد نايوجددم .دوب نمزم يرامیب اب دوخ راگزاس درکيور نت��شاد هط��ساو هب ،يور يوگلا يریگراک هب هعلاطم نيا رد میت ياضعا ةمه زا هدافت��سا و يگنهامه داجيا ناکما ،ي��شخب نیب يارب يراکهار ناونع هب دناوت یم هجیتن رد .دروآ مهارف ار يت��شادهب تاعلاطم .دریگ رارق هدافت��سا دروم نمزم نارامیب هب اه تبقارم ة��ئارا ياهراتفر دوبهب يارب وگلا نيا زا هدافت��سا ریثأت يسررب يارب رت��شیب .تسا زاین دروم دوخ زا شقن يافيا دعب رد راگزاس

ةعسوت ببس نیلاب رد و تاقیقحت رد يراتسرپ ياه يروئت زا هدافتسا ياه يروئت زا هدافت��سا دربشیپ هب زین و هد��ش يرات��سرپ شناد ةندب دهاوخ کمک يرات��سرپ شهوژپ و يرات��سرپ تبقارم رد يرات��سرپ .درک ينادردق و ركشت رد بوصم يراتسرپ دشرا يسانشراک همان ناياپ زا يتم��سق هلاقم نيا ،يکشزپ مولع هدکشناد شهوژپرد قلاخا هتیمک و ي��شهوژپ تنواعم ناشيا ياه تيامح زا هلیسو نيدب هک ت��سا سردم تیبرت هاگشناد يتبايد نارامیب يمامت زا نینچمه .د وش يم رکشت يلام تيامح هژيو هب رد مرتحم ناراکمه و دهشم نایسراپ تبايد لرتنک و یریگشیپ داینب ،دندومرف تدعاسم رضاح شهوژپ يارجا رد هک دهشم دلایم کینیلک .ميرازگساپس هنامیمص

14 15

(12)

References

1. Narayan V, Gregg E, Fagot A, Engelgau M, Vinicor F. Diabetes: a common, growing, serious, costly, and potentially preventable public health problem. Diabetes Res & Clin Prac. 2000; 50 (2) : 77-84. 2. Wild S, Roglik G, Green A, Sicree R, King H. Global Prevalence of Diabetes. Diabetes Care. 2004; 27 (5) : 1047-53.

3. Azimi N, Ghayour M, Parizadeh M, Safarian M, Esmaeili H, Khodaee G, Hosseini J, Abasalti Z, Has

-sankhani B, Ferns G. Prevalence of type 2 diabetes mellitus in iran and its relationship with gender, ur

-banization, education, marital status and occupation. Singapore Medical Journal. 2008; 49 (7) :571-6. 4. Iranian Diabetes Association. Available: http://www. ir-diabetes-society. com/. Accessed November 9, 2009.

5. Mc Donald PE. Nurse perception: Issues that arises in caring for patients with diabetes. Journal of Advanced Nursing. 1999; 30:425-30.

6. Amini M, Haghighi S. The survey of costs of Type 2 diabetic patients in Endocrine &metabolism Research Center in Isfahan in 1998. Iranian Journal of Endocrine & Metabolism. 2002; 2 (4) :97-104. 7. Hejlesen O, Andreassen S, Frandsen N, Sorensen T, Henrik S, Hovorka R, Cavan D. Using a double blind controlled clinical trial to evaluate the function of a Diabetes Advisory System: a feasible ap

-proach?. Comput Methods Programs Biome. 1998; 56: 165-73.

8. Omrani GH, Sovid H, Sadegh Alvad A. The Incidence rate of chronic complications in patients in 12years follows up in Health Centers in Shiraz Medical Sciences University. Iranian Journal of Diabe

-tes. 2004; 2 (3) : 127-134.

9. Rogers C, Kaller Colleen. Roy adaptation model to promote physical activity among sedentary older adults. Geriatric Nursing. 2008; 2s (30) :21-6.

10. Whittemore R, Roy C. Adapting to Diabetes Mellitus: A Theory Synthesis. Nursing Science Quar

-terly. 2002; 15 (4) : 311-7.

11. lernmark B, person B, fisher L, Rydelius P. Symptoms of depression are important to psychological adaptation and metabolic control in children with diabetes mellitus. Diabetic Medicine. 1999;16 (1) : 14–20.

12. Paula M, christine L. Rebecca O. Ruth S. The Marital Relationship and Psychosocial Adaptation and GlycemicControl of Individuals With Diabetes. Diabetes care. 2001;24 (8) : :1384–9.

13. Alan M, et al. Psychologic predictors of compliance children with recent onset of diabetes mellitus. The Journal of Pediatrics. 1987;110 (5) :805-11.

14. Ellen B, Henessy H. Empowering adolescents with asthma to take control through adaptation. Jour

-nal of Pediatric Health Care. (1999); 13: 273-7.

15. Ak Bakan G, Akyol AD. Theory guided intervention for adaptation to heart failure. Journal of Ad

(13)

16. Gafvels C, Wandell P. Coping strategies in men and women with type 2 diabetes in Swedish primary care. Diabetes Research Clinical Practice 2006; 71: 280–9.

17. Delameter A, Kurtz S. Stress and coping in relation to metabolic control of adolescences with diabe

-tes type 1. Development and Behaviors Pediatrics 1987; 8 (3) :136.

18. Pilkington B. Envisioning Nursing in 2050 through the Eyes of Nurse Theorists: King, Neuman, and Roy. Nursing Science Quarterly. 2007, 20 (2) :108.

19. Manjit A. Roy adaptation model: demonstration of theory integration into process of care in coro

-nary care unit. ICU & Nursing Web Journal. 2001; 7 (11) : 66-73.

20. Schmid T, Petersen C, Bullinger M. Coping with chronic disease from the perspective of children and adolescents: a conceptual framework and its implications for participation. Child care health & Development. 2003; 29 (1) : 63-75.

21. Patton D. An analysis of Roy Adaptation Model of Nursing as used within acute psychiatric nursing. Journal 0f Psychiatric and Menalt Health Nursing. 2004; 11 (2) : 221-8.

22. Meleis A. theoretical nursing. Lippicott Williams & wilkins 2007:4th edition;p:270-320

23. Roy C, Jones D. nursing knowledge develpement and clinical practice. Springer publishing com

-pany 2011:first edition;p:250-300

24. Nesari M. , Zakerimoghadam M. , Rajab A. , Faghihzadeh S. , Basampour Sh. , Rahmani M. The effect of telephony follow up by nurse on the glucose control and hyper lipedemi in patients with type 2 diabetes mellitus. Hyat. 2008; 15 (9) : 115-22.

25. Fawcett J. Analysis and evaluation of conceptual models of nursing. Philadelphia: Davis Company. 2008: pp. 247-278

26. Krapek K, et al. Medication Adherence and Associated Hemoglobin A1c in Type 2 Diabetes. Annual Pharmacotherapy. 2004; 38 (9) :1357-62.

27. Baghiani Moghadam M. The efficiency of Basnef Model in diabetes control. Health education Ph. D thesis, Tehran, Tarbiat Modares University. 2000 [Thesis].

28. Ghanbari A. The effect of Self-Care conceptual framework on QOL and metabolic situation in NIDDM in Health Centers Tabriz city. 2002 [Thesis]. .

29. Deakin D. MCshane CE. Williams RD. Group based training for self management strategies in peo

-ple with type 2 diabetes mellitus. Evidence Based Nursing. 2005; 8 (4) :111.

30. Adolfsson E, Walker M, Simide B, Wikblade K. Patient education in type 2 diabetes: A randomized controlled 1-year follow-up study. Diabetes Research Clinical Practice. 2007; 12 (76) :341–50

31. Whittemore R. Jaser S. Gue J. Grey M. Conceptual model of childhood adaptation to type 1 diabetes. Nursing Outlook. 2010; 10 (58) : 242-51.

32. Hennessy- Harstad E. Empowering adolescents with Asthma to take control through adaptation. Journal of Pediateric Health Care. 1999: 13 (6) : 273-7.

16 17

(14)

33. Chen Hsiao-Yu. Boore J. R. P. Mullan F D. Nursing models and self- concept in patients with spinal cord injury – a comparison between UK and Taiwan. International Journal of Nursing Studies. 2005;11 (42) : 255-72.

34. Ahari A. Heydari S. Vaghee S. heart failure and diet. 10th Annual Spring metting on Cardiovascular Nursing / European Journal Cardio Vascular Nursing. 2010: 9 (1) : S35.

35. Malihe Sarafi. The effect of self-care education on knowledge, attitude and physical status of he

-modialysis patients in teaching hospitals affiliated to Shahid Beheshti University of Medical Sciences. Shahid Beheshti University of Medical Sciences, School of Nursing, 1373.

36. Baraz shahram, Mohammadi Esa, Boroumand Behrouz, The effect of dietary regimen education on the laboratory variables and interdialytic weight gain in hemodialytic patients Journal of Shahrekord Uuniversity of Medical Sciences, 2006; 8 (1) :20-7.

37. Salehi, Sh. Tasyramvzsh of diet on laboratory parameters and weight gain between dialysis sessions in the hospital of Shahrekord University of Medical Sciences. 2002 [Thesis].

38. Gafvels C, Wandell P. Coping strategies in men and women with type 2 diabetes in Swedish primary care. Diabetes Research Clinical Practice 2006;15 (71) : 280–9.

39. Delameter A, Kurtz S. Stress and coping in relation to metabolic control of adolescences with diabe

-tes type 1. Development and Behaviors Pediatrics 1987; 8 (3) :136.

40. Rae J, Rankin S. Application of Leventhal,s Self-Regulation Model to Chinese Immigrants With Type 2 Diabetes. Journal of Nursing Scholarship 2001; 33 (1) :53-9.

41. Coelho R, Amorim I, Prata Joana. Coping Styles and Quality of Life in Patients with Non-Insulin-Dependent Diabetes Mellitus. Psychosomatics 2003; 44 (4). 66-72.

(15)

The effect of nursing care plan based on “Roy Adaptation model” on

psy-chological adaptation in patients with diabetes type II

* Sadeghnejad Forotaghe M1_{, Vanaki Z}2_{, Memarian R}2

1. Msc in Nursing Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

2. Department of Nursing, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

* Corresponding author, Email: sadeghnezhadm1@yahoo. com

Abstract

Background: Applying “Roy Adaptation Model» in caring of patients with diabetes needs a context

based planning using the principles of this model. But no study has been done up to now in Iranian nurs

-ing context

Aim: To examine the effect of employing a care plan based on the Roy Adaptation Model on psycho

-logical adaptation in patient with type II diabetes.

Method: This clinical trial was performed on 60 patients admitted in Parsian Diabetes Foundation in

Mashhad in 2009 (random allocated: 30 patients in intervention and 30 patients in control group). The intervention group received a care plan designed based on Roy adaptation model for 10 week interval followed by a follow-up period for 6 weeks later, while the control group only received the regular serv -ices from the Foundation. The data collected using demographic questionnaire, Roy assessment form”,

adaptation strategies questionnaire, and HgA1C test. Chi square, Wilcocxon, and T test was applied for analyzing data using SPSS version 17. Value of p<0. 05 was considered significant

Results: The results showed no significant difference in terms of level of HgA1c and the maladaptive

behaviors between two groups before intervention. Nursing care based on Roy model deceased patient’s maladaptive behaviors in self concept (p=0.000) and interdependence mode in the intervention group. Level of HgA1c was decreased significantly in the intervention group (p=0.000). after intervention. No significant changes were found in the control group.

Conclusion: Applying Roy adaptation model in caring patient with type II diabetes using holistic and

interdisciplinary approach, can increased psychological and physiological adaptation. More study by

longer time needs to examine the effects of this model on the “role function mode”.

Keywords: psychological adaptation, Roy adaptation model, Type II diabetes, nursing theory

Received: 12.07.2011 Accepted: 19.10.2011

18 19

(16)