بررسی تأثیر قصه‌گویی بر خودکارامدی تحصیلی کودکان 12-7 سال مبتلا به تالاسمی

(1)

یتمکح هسیفن روپ

،

*

یناشو مانهب اضردیمح یعقاو دیعس ،

حاکن یرغصا نسحمدیس ،

1 . شناد هتخومآ ،دهشم یکشزپ مولع هاگشناد ،یيامام و یراتسرپ هدکشناد ،ناکدوک یراتسرپ شزومآ دشرا یسانشراک ا ،دهشم

ناري

2 . ،دهشم یکشزپ مولع هاگشناد ،یيامام و یراتسرپ هدکشناد ،ناکدوک هورگ یبرم ،دهاوش رب ینتبم تبقارم تاقیقحت زکرم ا ،دهشم

ناري

3. ،دهشم یکشزپ مولع هاگشناد ،یيامام و یراتسرپ هدکشناد ،ناور تشلدهب هورگ یبرم ،دهاوش رب ینتبم تبقارم تاقیقحت زکرم ا ،دهشم

اري ن

4 . رايداتسا یتیبرت مولع هورگ ناريا ،دهشم ،دهشم یسودرف هاگشناد ،یسانشناور و یتیبرت مولع هدکشناد ،

* لوؤسم هدنسيون سردآ :

،انیس نبا نابایخ ،ارتکد هارراهچ ،دهشم یيامام و یراتسرپ هدکشناد

کینورتکلا تسپ :

Behnamhr@mums.ac.ir

هدیکچ

همدقم :

یرامیب یم یگدنزاس و سفن تزع سح لماکت مدع ثعاب ناکدوک رد نمزم یاه ددرگ

. رادتفر یتیدس و یگددیچیپ هک یطيارش رد

یم شيازفا تفاي دهاوخ لیلقت یدماراکدوخ دباي

. هصق هدهاشم یریگداي شور کي یيوگ یم یا

را دگریریت یددمآراکدوخ یادقترا رب هک ؛دشاب

تسا .

فده :

هصق ریریت نییعت ناکدوک یلیصحت یدمآراکدوخ رب یيوگ

12 - 7 دهشم یمساات هب اتبم لاس .

شور :

یفداصت راددهاش ینیلاب یيامزآراک نيا رد ،هدش

06 کدوک 12 -7 ودف کدینیلک یمساات هب اتبم هلاس روردس نادکدوک یدصصیت

لاس رد دهشم 1333

هورگ ود رد «

هصق یيوگ » و « لومعم تبقارم »

صیت دنتفاي صی .

هصق هورگ رد ،یيوگ

8 هسلج 06 هقیقد هدصق یا یيودگ

هلخادم لومعم تبقارم هورگ رد و دش ارجا یهورگ تفرگن تروص یا

. سيروم ناوجون و کدوک یدمآراکدوخ رادناتسا رازبا شهوژپ یاهدحاو

( 2662 )

( (SEQ-C

هصق زا لبق هلحرم هس رد ار م کي و تاسلج مامتا زا سپ هلصافاب ،یيوگ

ددندومن لدیمکت تاسلج زا سپ ها .

لدیلحت

هداد نومزآ طسوت اه یت یاه

هزادنا اب سنايراو زیلانآ ،لقتسم مرن زا هدافتسا اب یرارکت یاه

رازفا

SPSS

شياريو 14 دش ماجنا .

هتفای اه :

هصق هورگ رد یيوگ

6/ 06 ینس نیگنایم اب و رتخد دصرد 3/

1

±

4/ 3 سندج ود ره لومعم تبقارم هورگ رد و لاس 6

/ 06 ادب ددصرد

ینس نیگنایم 8/

1

±

0/ 3 دنتفرگ رارق هعلاطم دروم لاس .

هزاددنا ادب سناديراو زیلادنآ نودمزآ ساسا رب و یددمآراکدوخ نازدیم یراردکت یاده

ینعم توافت یبايزرا هلحرم هس یط هورگ ود نیب یلیصحت یدمآراکدوخ تسا هتشاد یراد

( 661 /6

> P

.)

هجیتن یریگ :

بررا رب رضاح شهوژپ جياتن هصق نف یشی

دراد ددیکیت نادکدوک یلیصحت و یمومع یدمآراکدوخ رب یهورگ تروص هب یيوگ .

یم شهوژپ نيا هصق دناوت

هویش ناونع هب ار یيوگ ناتسرامیب هب ناکدوک یارب با ج یا

تسود یاه ديامن یفرعم کدوک راد

.

هژاودیلک اه :

هصق ،یلیصحت یدمآراکدوخ ،یدمآراکدوخ ،یمساات یيوگ

رات تفايرد خي : 18 / 11 / 1333

شري پ خيرات :

(2)

همدقم

یمسااتاتب یتاپونیبولگومه نيرتعياش زا یکي

ایند رد یمک یاه

ناريا صوصخ هب (1

) هدنکارپ و لک رد یکیتنژ لاتخا نيرت

یم رامش هب ناهج دور

(2 .) ار یمساات تشادهب یناهج نامزاس

م لاتخا نيرتعياش ناونع هب نیب رد یکیتنژ نمز

06 روشک

یگدنز رب هنااس هک تسا هتخانش ناهج 166

ریریت کدوک رازه

یم زدرا گ (3 .) هب اتبا دراوم زا یدايز دادعت یاراد ام روشک

یم روژام یمساات یرامیب قطانم رد نآ عویش هک ؛دشاب

تسا ریغتم فلتیم یيایفارغج .

د فارطا رد یمسااتاتب عویش نازیم نيرتشیب جیلخ و رزخ یاير

نازیم هب سراف 16

تسا هدش شرازگ دصرد .

لاتخا نيا عویش

نیب قطانم رگيد رد 4 ات 8 تسا دصرد (4 .) نيرخآ قبط رب

،تشادهب یناهج نامزاس شرازگ 4

لقان روشک تیعمج زا دصرد

دنتسه یمساات .

رامآ ساسا رب 1387

، 3 -2 و لقان نویلیم

دودح 20666 اات هب اتبم رامیب دراد دوجو ناريا رد روژام یمس

دودح هنایلاس هک 866

یمساات نارامیب تیعمج هب رفن هدوزفا

یم دوش (0 .)

و دنتسه روشک ناوج تیعمج ءزج ،ًاتدمع یمساات هب ناياتبم دنراد رارق ناوجون و کدوک ینس هورگ رد (3

.) ریسم رد یمساات

یم داجيا لخادت یمساات هب ناياتبم یگدنز دنک

( 0 .) هب جایتحا

تبقارم ،نوخ ررکم تاقيرزت ندش یرتسب ،یکشزپ رمتسم یاه

تيدودحم یرامیب و هسردم نس ناکدوک زاین رد یریگمشچ یاه

یم داجيا و هدنزاس ،اشوک زرم یوس هب وا تفرشیپ زا عنام و دنک

یم هتسياش ددرگ

. یلیلد ره هب هسردم زا تبیغ ،لاثم ناونع هب

رد ینارگن داجيا ببس اب بسانمان تباقر ،هسردم فیلاکت

یساکمه یم کدوک یگدنزاس سح رد لاتخا داجيا و اه دوش

(7 -3 .) زا شیب یرارآ هسردم نینس کدوک یارب نمزم یرامیب طيارش

تشاد دهاوخ یپ رد یمسج تیعضو رب ریریت .

اب ناکدوک

یرامیب ،دنراد دوخ نااسمه اب یرتمک لماعت ،نمزم یاه

تراهم ماکت یاه نآ یل یم قيوعت هب اه تبسن ،نآ بقاعتم و دتفا

لماکت مدع ثعاب هک ؛دنراد یتوافتم ساسحا دوخ نااسمه هب یم یگدنزاس و سفن تزع سح ددرگ

( 16 .) هک یطيارش رد

یم شيازفا راتفر یتیس تفاي دهاوخ لیلقت یدمآراکدوخ ،دباي

( 11 .) اجنا هراب رد صیش هک تسا یرطاخ نانیمطا یدماراکدوخ م

یم ساسحا یصاخ تیلاعف ديامن

. و شات نازیم موهفم نيا

تحت ار درف درکلمع حطس یم رارق عاعشلا

دهد ( 12 و 13 .)

هزاس زا یکي یدمآراکدوخ یعامتجا یتخانش یروئت مهم یاه

یياناوت دروم رد درف تواضق ار نآ ارودنب هک تسا ماجنا رد شا

یم صیشم لمع کي دناد

. تیعضو هب یدمآراکدوخ ینورد

ناونع هب درف هک دراد هراشا «

تیحاص » هک یروما ماجنا یارب

نآ زا یم هبرجت ،هدش هتساوخ اه ديامن

( 14 .)

یاج هب ،لکشم فیلاکت اب ههجاوم رد ااب یدماراکدوخ اب دارفا نآ زا بانتجا یم شلاچ تاکشم اب اه

یارب یيااب دهعت ،دننک

عقاو فادها ،دنراد دوخ فادها هب ندیسر هنانیب

بایتنا ار یا

یم بلاطم یریگداي رد و دنراد یلوقعم تاراظتنا دوخ زا ،دننک

یم سح ار یرتشیب لرتنک دننک

( 10 .) اب یدارفا ،لباقم رد

هنانیبدب تارکفت ،نیياپ یدماراکدوخ یياناوت هراب رد ار یا

یاه

نآ زا ،دنشاب دنمقاع نآ ماجنا هب تبسن رگا یتح و دنراد دوخ د تیلاعف یم یرو دننک ( 14 ، 10 و 17 .)

شيوخ یدماراکدوخ دروم رد صیش یرواد یلصا عبنم راهچ تفرشیپ لماش یوس زا یمرگلد اي یماک قيوشت ،ارجا یاه

نینچمه و نيزگياج هبرجت اي یعامتجا یزاسوگلا ،نارگيد هناشن یم یکيزیف تااح اي اه دشاب

( 18 .) زا یگرزب شیب

دهاشم هار زا ناسنا یریگداي تسا نارگيد راتفر زا دیلقت و ه

.

هصق یم یيوگ اي نيزگياج هبرجت زا یشور ناونع هب دناوت

هدهاشم یریگداي دور راک هب یا

( 13 .)

هصق باتک و یيوگ کینکت زا ینامرد

کدوک یطابترا یاه و

راتسرپ یم بوسحم یتيامح و ینامرد یاهدنيارف رد هک دوش

یم هدافتسا دوش

. یم کمک کدوک هب نک

و هباشم یاهدنيارف ات د

ات دنک یعس ،هجیتن رد ،دنک فشک ار دوخ طيارش اب توافتم دریگ تسد رد ار عاضوا لرتنک (

26 .)

هصق بیکرت هورگ و یيوگ

یم ینامرد شيازفا ثعاب دناوت

هلیسم لح شيازفا ،حيرفت ،فده نتفاي ،دامتعا داجيا ،هرادنپدوخ دوش یياهنت شهاک و ( 21 .) تعنص راگن ( 1331 ) هک تفاي تسد هجیتن نيا هب دوخ هعلاطم رد

هصق ناکدوک یدیماان شهاک یارب یررؤم شور یهورگ یيوگ

هبش زکارم یم هداوناخ

هصق هک داد ناشن هعلاطم نيا اما ؛دشاب

تسا هتشادن یریریت کدوک یياهنت سح شهاک رب یيوگ (

21 .)

ناراکمه و هدازریصن (

1388 ) شور ود دوخ هعلاطم رد

« هصق وگ یي » و « هصق ثحب هارمه هب یيوگ »

نارسپ رد ار 8

- 0

درک هسياقم زاریش رهش یيادتبا سرادم رگشاخرپ .

لصاح جياتن

هصق رتشیب ریریت عفن هب هعلاطم نيا زا ثحب هارمه هب یيوگ

هصق هب تبسن دوب شسرپ و ثحب نودب یيوگ

( 22 .) ناکدوک

تيدودحم لیلد هب هژيو یاهزاین یاراد راک رد هک یياه

یاهدرک

یمن دنراد یراتفر و یشزیگنا ،یناجیه ،یتخانش روط هب دنناوت

شزومآ زا یررؤم شور اي اه

زا ؛دنریگ هرهب میقتسم ینامرد یاه

هب ،ور نيا هصق دننام میقتسمریغ نونف یریگراک

و یيوگ

هصق یم ینامرد هنوگ هب دناوت

یتساک شیبررا یا نآ یاه

ار اه

ديامن میمرت و دوبهب (

(3)

وت هدددش ماددجنا یاهوجتددسج هددب هددجوت اددب رد رگددشهوژپ طددس

هاگياپ ،یتادعلاطم ربتعم یاه رد یداديز تادقیقحت نونکادت

هرادب

و یمساات یمدسج و یدناور تاررا

تدسا هددش مادجنا نآ ؛

ادما

تم ی نديا دوجو اب هنافس هدک

یلیدصحت یددمآراکدوخ نارادمیب رد

یمساات تسا نکمم تدیهام لیلد هب

، مادادم و راودع علا

ردم

هدتفرگ راردق یدج بیسآ رعم رد یرامیب ندوب ،ددشاب

ردتمک

تدسا هدودب نادققحم هلخادم و هجوت دروم .

رگدشهوژپ دددص رد

دت نیدیعت هدب ات تسا هدمآرب ی هدصق ریر ردب یيودگ یددمآراکدوخ رد یلیصحت ناکدوک

هب اتبم هسردم نینس یمساات رد دهدشم لاس یاه 33 -1332 دزادرپب . شور اه

کي هعلاطم نيا یفداصت راددهاش ینیلاب یيامزآراک

یم هدش دشاب

ناکدوک نآ هعماج هک 12

-7 هعجارم یمساات هب اتبم هلاس

وف هاگنامرد یمساات زکرم هب هدننک رورس ناکدوک یصصیت

تسا . َاماک هک تولياپ هعلاطم زا هدافتسا اب شهوژپ هنومن مجح

نانیمطا حطس اب دش ارجا یلصا هعلاطم هباشم 30

رد ناوت و دص

نومزآ 86 ،دصرد 36 رد هک دش هبساحم هورگ ره رد رفن

عومجم 06 دندش هتفرگ رظن رد هنومن ناونع هب رفن .

هدنورپ یمامت زا ناکدوک دوجوم یاه

12 -7 زکرم رد هلاس

تروص هب سپس و دندش بایتنا شهوژپ یاهدحاو یمساات هورگ ود رد یفداصت 36

دنتفرگ رارق لرتنک و نومزآ یرفن .

اب

هورگ رد هک یدارفا دادعت رثکادح هک نيا هب هجوت تکرش ینامرد

یم زا شیب ديابن دننک 16

-8 ناکدوک رد نینچمه و دشاب رفن

هورگ هک تسا رتهب دشاب سناجتم ینس یاه

( 24 ) ،نياربانب ؛

هورگ هب ناکدوک رثکادح یاه

16 هورگ رد و هرفن ینس یاه 7 و 8 هلاس ( ناتسبد مود و لوا ) ، 3 و 16 هلاس ( مراهچ و موس

ناتسبد ) و 11 و 12 هلاس ( ناتسبد مشش و مجنپ )

دندش میسقت .

و ف ح یاهرایعم لماش هک شهوژپ دحاو بایتنا مرف ادتبا هدنورپ یسررب قيرط زا رگشهوژپ طسوت ،تسا لومش تبر یاه

دندش بایتنا طيارش دجاو ناکدوک و لیمکت کرم رد نانآ هدش .

ترابع دورو یاهرایعم زا دوب

: نینس نیب کدوک 12

-7 هلاس

دوجو مدع ؛یياونش و یراتفگ تاکشم هب اتبا مدع ؛دشاب ناور تحت ؛یمسج و ینهذ تیلولعم یناور هرواشم اي ینامرد

یرامیب رياس هب اتبا مدع ؛دشابن میق و کدوک ؛نمزم یاه

دنشاب هتشاد تياضر هعلاطم رد تکرش روظنم هب یو ینوناق .

جورخ یاهرایعم دندوب هدش هتفرگ رظن رد یناکدوک زین هعلاطم زا

تاسلج یط رد هک دننام یراتفر تاکشم

مه هب و یرگشاخرپ

دنتشاد هسلج کي زا شیب تبیغ و تاسلج نتیير .

رد نيدلاو هب شهوژپ فادها دروم رد مزا تاحیضوت سپس خا هناهاگآ یبتک تياضر ،هعلاطم رد تکرش یارب ليامت تروص اصیشم مرف و

هدنورپ زا هدافتسا اب و هبحاصم تروص هب یدرف ت

دش لیمکت ناکدوک .

عمج رازبا هداد یروآ مرف ود ،شهوژپ نيا رد اه درف تاصیشم ی اهدحاو ی شهوژپ همانشسرپ و شجنس درادناتسا یدمآراکدوخ سيروم 2662 (SEQ-C)

اب ناکدوک طسوت هک ،دوب

کمک دش لیمکت رگشهوژپ . یياور رازبا نيا رب ا ساس یياور یياوتحم و روص طسوت هک ی 16

یملع تییه یاضعا زا رفن

دهشم یکشزپ مولع هاگشناد یيامام و یراتسرپ هدکشناد بسانم

و لوبق لباق تفرگ رارق دیيیت دروم ،دش یبايزرا

.

یلک یياياپ هس

لماع 76 /6 یدمآراکدوخ ، یلیصحت 87 /6 شرازگ تسا هدش ( 10 .) زا ناريا رد نومزآ نيا رابتعا قيرط

یور رب هتفه ود هلصاف هب ددجم نومزآ 43

شناد زا رفن نازومآ

ربارب نایسامهط طسوت ینارهت 87

/6 خابنورک یافلآ و 74

/6

دش هبساحم (

20 .) اب رازبا نيا یياياپ زین رضاح هعلاطم رد

یور رب خابنورک یافلآ شور و یناسمه زا هدافتسا 13

رد کدوک

هک ؛ديدرگ یبايزرا فلتیم نینس رادقم اب 78 /6 ديدرگ دیيیت . ًاعومجم 8 هسلج 06 هقیقد تدم هب یا 4

ات ؛دش رازگرب هتفه

ثحب رد ،تيدودحم دوجو نودب دنناوتب ناکدوک یهورگ یاه

دنيامن تکرش تاسلج یط .

هصق تاسلج یيارجا لکتورپ میظنت یارب تارظن زا یيوگ

ناور نيرواشم ناور و یسانش

دوب هدش هدافتسا یراتسرپ .

هصق اه

باتک زا هدافتسا اب ناياپ و اه

همان و هنیمز نيا رد دوجوم یاه

تسود فادها سابتقا و یدماراکدوخ همانشسرپ نتسکش ،یباي

لرتنک و شات ظفح ،یبايدوخ ،سفن هب دامتعا ،سرت رب هبلغ دش بایتنا نارگشهوژپ طسوت مشخ (

20 و 24 .) زا تاسلج

ا رگشهوژپ تياده اب یهورگ ثحب قيرط دش هراد

.

ناکدوک یارب یلصا یارجام ات هصق عورش ،ادتبا رد تاسلج یط یم هدناوخ دش

. یم هتساوخ ناکدوک زا سپس تیعقوم هک دش

هار و هدومن مسجم ار هصق یلصا تیصیش و لکشم اب یهباشم دنيامن نایب ار لکشم لح یارب دوخ لح .

هک نيا زا سپ

تدم هب ناکدوک 26

ثحب یهورگ تروص هب هقیقد دندومن

.

یم هدناوخ اهتنا ات رگشهوژپ طسوت ناتساد ناياپ زا سپ و دش

تیصیش و جياتن ،هصق دروم رد زین نتفاي یم ثحب هصق یاه

دندومن . هب نومضم ره هب طوبرم فیلاکت ،هسلج ره یاهتنا رد

یم هداد ناکدوک دنيامن هدامآ دعب هسلج یارب ات دش

. رد 26 هقیقد

اکت یدعب تاسلج یيادتبا یم رارق ثحب دروم فیل

تفرگ .

لودج 1 : همانرب و اوتحم هصق تاسلج یاه

هدر رد یيوگ یاه

هصق تاسلج مامتا زا سپ ج و ب ،فلا ینس هام کي و یيوگ

هصق تاررا یریگیپ یارب ،هلخادم مامتا زا سپ ًاددجم ،یيوگ

(4)

یلحت روظنم هب هداد ل

یطابنتسا و یفیصوت رامآ زا ،اه (

نومزآ یاه

یت هزاددنا اب سنايراو زیلانآ ،لقتسم ،سناديراووک ،یراردکت یاده

نوسریپ یگتسبمه ) دش هدافتسا . رد ،ادتبا هداد یاه کدیفارگومد هداد و کچ یاه طودبرم تسیل هدب هدنومن شهوژدپ هدک طدسوت همانشسرپ تادصیشم کدیفارگومد یروآدردگ هددش دودب ارا هدي یم دوش . سپس یسررب یارب یرادروخرب یاهریغتم یمک هعلاطم زا عدديزوت ،یددعیبط نوددمزآ زا یادده فورگوددملوک فونریمددسا و

دش هدافتسا کليووریپاش . رد یمامت نومزآ یاده ،یرادمآ حطدس نانیمطا 30 دصرد دم رظن دوب . هب روظنم هيزجت و لیلحت هداد اه زا مرن رازفا یرامآ SPSS شياريو 14 تسا هداف دش . لودج 1 : هصق تاسلج یاوتحم ج و ب ،فلا ینس یاه هدر رد ییوگ

...

هسلج هرامش هسلج فادها

هصق تیلاعف و اه هورگ یاه 1 هصق

تیلاعف و اه هورگ یاه 2 هصق تیلاعف و اه هورگ یاه 3

1 ندرک لاعف و هورگ لیکشت

ءاضعا چوپ اي لگ یزاب

یلاؤس تسیب یزاب یلاؤس تسیب یزاب

2 تسود

یباي نامک نیگنر یهام

یم یوش تسود نم اب یهاوخ یم

یوش تسود نم اب یهاوخ

3 سرت رب هبلغ

وسار و یزيا وسار و یزيا

نوزلح هناورپ و اه اه

4 یبايدوخ و سفن هب دامتعا

یگرزب نيا هب یایند وت اهنت و کت دوب کچوک یلیخ هک یدنفسوگ

ناهنپ بلق 0 شات ظفح ات یبیت یم ش دنک یتوکاش

دیتسین هبيرغ هک امش

0 مشخ لرتنک

بوکراد و دغج کچوک لگنج یگنج سورخ 7 بارطضا ناتسرامیب رد ناتسرامیب رد

یگشیمه سنوفلا نآ تساجک

8 عمج و رورم

تیلاعف یدنب اه

نآ دنسپ دروم رتشیب هصق مادک هدوب اه

تسا . نآ دنسپ دروم رتشیب هصق مادک

هدوب اه

تسا . ک

دنسپ دروم رتشیب هصق ماد نآ تسا هدوب اه .

هتفای اه

هصق ریریت یسررب روظنم هب هعلاطم نيا یدماراکدوخ رب یيوگ

ناکدوک یلیصحت 12

-7 تفرگ ماجنا لاس . ارب ی تسد یبا ی هب

هداد شهوژپ فادها اه

ی غتم هب طوبرم ی

اهر ی لصا هورگ ود رد ی

( هصق و یيوگ لومعم ) عمج هلخادم زا دعب و یروآ

دندش هسياقم .

هصق هورگ رد ،یيوگ 6/ 06 دصرد ( 18 رفن ) و رتخد 6/ 46 دصرد ( 12 رفن ) نآ ینس نیگنایم و دندوب رسپ اه 3/ 1 ± 4/ 3 دوب لاس .

سنج ود ره ،لومعم هورگ رد 6/ 06 دصرد ( 10 و رتخد 10 رسپ ) ینس نیگنایم اب و 8/

1

±

0/ 3 دنتفرگ رارق هعلاطم دروم لاس

( لودج 2) . لودج 2 : سیاقم هصق هورگ ود رد نآ داعبا و یدمآراکدوخ هرمن ه و دعب ،لبق هلحرم رد لومعم و ییوگ

1 هصق زا سپ هام ییوگ

یدمآراکدوخ هصق زا لبق

یيوگ 8

زا سپ هسلج هصق یيوگ 1

هصق زا سپ هام یيوگ

P Value Repeated

Measure رایعمفارحنا_±نیگنایم رایعم فارحنا_±نیگنایم رایعم فارحنا_±نیگنایم

یدمآراکدوخ هصق یيوگ 63 /0 ± 70 3/ 0 ± 0/ 80 68 /0 ± 33 / 84 ( 661 /6 > P

) ₇₄_/₃₆_± _/4₆₀ ₇₄_/₇₀_± _/4₆₁ ₇₀_/₂₃_± _/7₇₈ _دهاش

یلیصحت یدمآراکدوخ هصق یيوگ 72 /3 ± 7/ 31 13 /2 ± 06 / 30 3/ 1 ± 00 / 30 ( 661 /6 > P

) ₃₆_1/_± _/2₈₈ ₃₆_/₁₃_± _/2₈₈ ₃₆_/₀₀_± _/4₆₀ _دهاش

هرمن نیگنایم اعبا و یدمآراکدوخ یاه

نومزآ زا هدافتسا اب نآ د

یت دش یسررب لقتسم .

یدمآراکدوخ هک داد ناشن یرامآ نومزآ

یلک ( 83 /6 P₌ ) یلیصحت یدمآراکدوخ و (

32 /6

P₌

) هورگ ود رد

هصق ینعم یرامآ فاتخا لومعم و یيوگ ناسمه و تشادن یراد

هصق زا دعب هورگ ود رد نومزآ نيا اما ؛دوب فاتخا یيوگ

ینعم ناشن ار یراد داد ( 60 /6 > P .) کي یریگیپ رد نینچمه

هزادنا نومزآ رد زین تاسلج زا سپ هام فاتخا ررکم یریگ

ینعم هصق هورگ نیب یراد دش تفاي لومعم و یيوگ

( 60 /6 > P ).

هصق تاسلج عورش زا لبق هصق هورگ رد یيوگ

نیگنایم ،یيوگ

یدمآراکدوخ هرمن 63

/0

±

70 یلیصحت یدمآراکدوخ و

72 /3

±

7/ 31 رگ رد و یدمآراکدوخ هرمن نیگنایم لومعم هو

78 /7 ± 23 / 70 یلیصحت و 60 /4 ± 00 / 36 دوب .

یددمآراکدوخ هردمن نیگنایم ،هلخادم مامتا زا سپ 3/ 0 ± 0/ 80 و یلیصحت یدمآراکدوخ 13 /2 ± 06 / 30 هدصق هورگ رد رد و یيودگ

بدیترت هدب لودمعم هورگ 61 /4 ± 70 / 74 و 88 /2 ± 13 / 36 ددش .

هزادنا اب سنايراو زیلانآ نومزآ ه

تاردمن هک داد ناشن یرارکت یا

هصق هورگ یدمآراکدوخ یریگیپ هلحرم ات هلخادم زا لبق زا یيوگ

یددنعم تواددفت تددشاد یراد ( 60 /6 > P .) هورددگ رد هددک یلاددح رد

یدمآراکدوخ تارمن نیگنایم نیب لومعم ( 71 /6 P₌ ) یلیصحت و ( 33 /6 P₌ ) هدصق یاردجا زا سدپ یردیگیپ هلحرم ات لبق یيودگ ینعم توافت م یراد دشن هدهاش . ثحب

یلیصحت یدمآراکدوخ ریریت یسررب ،شهوژپ نيا ماجنا زا فده ناکدوک 12 -7 دهشم یمساات هب اتبم هلاس (

1332 ) یم ؛دشاب

یلیصحت یدمآراکدوخ نازیم هک داد ناشن هعلاطم نيا جياتن هک هصق هورگ رد تسا هدش رتشیب لومعم هورگ زا یيوگ

.

بجر یناخرف روپ (

1336 ) هعلاطم یشیبررا ناونع تحت یا

هصق شناد یراتفر تااتخا شهاک رد ینامرد رسپ نازومآ

(5)

-8 هصق هک داد ناشن و داد ماجنا دهشم ناتسرهش هلاس رب ینامرد

زا سپ ،لاح نيا اب ؛تشاد یتبثم ررا یراتفر تااتخا شهاک یارجا 16 شناد ،هلخادم هسلج شرب هطقن یااب یزایتما نازومآ

دومن بسک ار دندوب ه

( 27 .) یم هک یياهریغتم هلمج زا تحت دناوت

یلیصحت یدمآراکدوخ دریگب رارق تیصیش تااتخا ریریت تسا . یياناوت هب نتشاد رواب لماش یلیصحت یدمآراکدوخ اه

یم صیشم یلیصحت هنیمز کي رد فادها هب ندیسر یارب دشاب

( 28 .) یم نياربانب هتفاي ناوت

بجر تاعلاطم زا لصاح یاه روپ

رب ینبم ینونک شهوژپ زا لصاح هتفاي رب یدیيیت ار یناخرف شور ندوب دنمررا هصق

تسناد یلیصحت یدمآراکدوخ رب یيوگ .

یعراز یرگيد تاعلاطم رد (

1332 ) هيول یفسوي ، ( 1387 ) و هدازریصن ( 1388 ) هصق یشیبررا هب بارطضا رب ینامرد

شاخرپ و یبارطضا تااتخا ،ینارگن ،کيژولويزیف یپ یرگ

دندرب ( 22 ، 23 و 36 .) شهوژپ جياتن هداد ناشن فلتیم یاه

دنا

هناشن یااب حطس اب یدمآراکدوخ نیياپ حطس هک یاه

هناشن و یبارطضا تااتخا یبارطضا هگر زین و یگدرسفا یاه

/

ناور زا یضعب اب یمومع یدمآراکدوخ و تسا هدوب هارمه یگدرزآ

هفلؤم تیساسح ،بارطضا ،یگدرسفا ریظن ،ناور تماس یاه

یش نیب تياکش ،تموصخ ،یص یرگشاخرپ و ینامسج یاه

دراد یفنم هطبار (

10 .) تروص هب تاعلاطم نيا ،نياربانب

هتفاي رب یدیيیت میقتسمریغ ینبم ینونک شهوژپ زا لصاح یاه

هصق تبثم ریریت رب یم نآ داعبا و یدمآراکدوخ رب یيوگ

دشاب . یميرک بسن ( 1383 ) هعلاطم ررا نییعت فده اب یا یشیب

هصق د ناکدوک یگدرسفا نازیم رب ینامر 13

-3 هب اتبم هلاس

داد ماجنا دهشم خیشرتکد ناتسرامیب رد ناطرس .

هتفاي یاه

هصق یشیبررا هدنهد ناشن هعلاطم نيا زا لصاح رب ینامرد

دوب یگدرسفا (

31 .) لاس رد زین ناراکمه و ینابیش 1380

هصق رد یگدرسفا مياع شهاک یارب یررؤم شور ار یيوگ

دوک دنتسناد هدرسفا ناک (

32 .) نایسامهط هعلاطم قبط (

1384 )

یگدرسفا اب یلیصحت یدماراکدوخ ،یدماراکدوخ لک هرمن نیب تشاد دوجو یفنم هطبار (

20 .) یم ،نياربانب ار تاعلاطم نيا ناوت

هصق هک ؛تسناد رضاح شهوژپ رب یدیيیت یاقترا ببس یيوگ

یم یلیصحت یدمآراکدوخ و یدمآراکدوخ ددرگ . هولج رگ ( 1332 ) قيرط زا یمیظنتدوخ شزومآ هب دوخ هعلاطم رد

هصق هتخادرپ ناکدوک هلیسم لح تراهم یارب یزاب و ینامرد

هتفاي و تسا هولج هعلاطم زا لصاح یاه

ناشن رگ ریریت هدنهد

رد یعامتجا لياسم لح تراهم رب یمیظنتدوخ شزومآ تبثم دوب نارسپ و نارتخد (

33 .) ک نيا هب هجوت اب ه

cikkaleli

( 2614 ) فاطعنا تردق نیب هک داد ناشن و یتخانش یري پ

دراد دوجو یتبثم طابترا یلیصحت یدمآراکدوخ ( 34 ) یم ؛ میناوت هولج هعلاطم

هتفاي اب ار رگ وسمه ینونک شهوژپ زا لصاح یاه

مینادب .

هتفاي یناطلس شهوژپ یاه (

1332 ) هصق تروص هب یيوگ

فن تزع شيازفا رب ار یهورگ ررؤم ناتسبد مود نارتخد س

تسناد . هبنج زا یکي سفن تزع ششک اي درکراک رد مهم یاه

مهم زا و درف یلک هفلؤم نيرت

یم ناسنا ناور تماس یاه دشاب

تیلاعف و یتیصیش یاهریغتم رياس رب هک هتشا گ ریریت درف یاه

هنیمز اب و درکلمع ،یعامتجا ،یناور تماس نوچ رگيد یاه

لیصحت و یلغش تسا طابترا رد ی

( 30 .)

و یدمآراکدوخ ،تیقاخ ریغتم هس لماعت زا رریتم ناور تماس یم روصت ندمآ رانک شور ددرگ

. شرگن لوصحم ناور تماس

اب ررؤم ندمآ رانک و هنادمآراک یاهراتفر و اهرواب ،ون یشنیب و یم یقلت یناور راشف ددرگ

. تبثم طابترا هب یدايز ناققحم

وخ و ناور تماس هدومن هراشا یدمآراکد

دنا ( 30 .) هب هجوت اب

تزع و یدمآراکدوخ ،ناور تماس نیب تاطابترا نيا دوجو یم سفن هتفاي هک دومن نایب ناوت ینونک شهوژپ زا لصاح یاه

مه یناطلس هعلاطم اب یم اتسار

هصق و دشاب شيازفا رب یيوگ

تسا ررؤم یدمآراکدوخ .

تيدودحم زا یم شهوژپ نيا یاه

وت زا یضعب ندادن ماجنا هب نا

توافت ،لزنم رد فیلاکت دوجو مدع و ناکدوک رد یتیصیش یاه

هصق و یزاب طيارش هک یقاتا دومن هراشا دشاب ایهم نآ رد یيوگ

.

یم هدنيآ تاعلاطم رد هویش زا ناوت

هصق توافتم یاه ددننام یيوگ

هصق ددنيآرف رد نيددلاو ندردک هاردمه و ءایدشا ادب هارمه یيوگ

هصق هطیح رد یيوگ دومن هدافتسا توافتم یاه

.

هجیتن یریگ

هصق نف یشیبررا رب رضاح شهوژپ جياتن تروص هب یيوگ

دراد دیکیت ناکدوک یلیصحت ،یمومع یدمآراکدوخ رب یهورگ .

یم رظن هب یم شهوژپ نيا دسر

هصق دناوت هب ار یهورگ یيوگ

هویش ناونع هرواشم کینکت کي یناونع هب و اخ یا

یا و

شیب هب یشزومآ ديامن یفرعم ناکدوک ینامرد یاه

. هویش نيا

نآ رفاو هقاع لیلد هب ناکدوک اب میقتسم راک هب تبسن هب اه

با ج هصق یم رت

دشاب . یم ناکدوک ،هجیتن رد هاگن هوحن دنناوت

و تيدودحم یاراد طیحم کي ناونع هب ینامرد زکرم زا ار دوخ طیحم کي هب یمسج نامرد ًارصحنم مرگرس ،یشزومآ

و هدننک

دنهد رییغت ینامرد .

شور زا هدافتسا هصق و یزاب دننام یرنه یاه

یم یيوگ هب دناوت

هویش ناونع ناکدوک یارب سرتسد رد و نازرا ،یيورادریغ ،ون یا

دوش هدافتسا .

یدم شهوژپ نيا هدصق ددناوت

ناودنع هدب ار یيودگ

هویش ناتدسرامیب هدب نادکدوک یاردب با ج یا ود یاده

تدس راد

(6)

ینادردق و رکشت

ناياپ زا یشیب هلاقم نيا بوصم ،یراتسرپ دشرا یسانشراک همان

یم دهشم یکشزپ مولع هاگشناد یشهوژپ تنواعم اب هک ؛دشاب

هرامش 3300234 دک و بوصم حرط ناونع هب

2015012914504N3

هدش تبر ینیلاب یيامزآراک زکرم رد تسا

. حم تنواعم زا هاگشناد یيامام و یراتسرپ هدکشناد مرت

وف کینیلک ناراتسرپ یمامت ،دهشم یکشزپ مولع یصصیت

نيا ماجنا رد ار ام هک ناشزيزع نيدلاو و نارامیب ،رورس ناکدوک یم ینادردق و رکشت ،دندناسر یراي قیقحت دوش

.

References

1. Kompany F, Rezayi N, Yusefi GR. Evaluation of Hearing, Ear and Laryngeal Impairment in Thalassemia Patient Treated with Deferoxamine. Scientific Journal of Kurdistan University of Medical Sciences 1388; 14(2): 47-55. (Persian)

2. Shawky R M, Kamal T M. Thalassemia Intermedia: An Overview. Eur J Med Genet 2012; 2012 (13): 245- 55.

3. Akbarbegloo M, Habib pour Z. The Relationship between Mental Health and the Coping Strategies in the Parents of Children with Thalassemia and Hemophilia. Journal ofUrmia andNursing Midwifery 1389; 8(4): 191-6. (Persian)

4. Saki N, Dehghani Fard A, Kaviani S, Jalali Far M, Mousavi S, AL _Ali K et al . Beta thalasemia: Epidemiology, Diagnostic and Treatment Approach in Iran. Genetics in the 3rd Millennium 2012; 10 (1):2675-83. (Persian)

5. Hashemizadeh H, Noori R. Assessment of Physical Growth in Patients with Beta Thalassemia Major in Mashhad. Sci J Iran Blood Transfus Organ 2013; 9(4): 446-54. (Persian)

6. Kiani J, Pakize A, Ostovar A, Namazi S. Effectiveness of Cognitive Behavioral Group Therapy (C.B.G.T) in Increasing the Self Esteem & Decreasing the Hopelessness of β -Thalassemic Adolescents. ISMJ 2010; 13 (4): 241-52

7. Bageriyan S, Borhani F, Abaszadeh A. The Effect of Non–Pharmacologic Pain Management Methods for Vein Puncture Pain in School Aged Children in the Center for Thalassemia in the City Of Kerman. Journal of Urmia Nursing and Midwifery Faculty 2013; 6(41): 741- 8. (Persian)

8. Ismail A, Campbell M, Ibrahim H, Jones G. Helth Relaed Quality of Life in Malaysian Children with Thalassemia. Healt qual life outcomes 2006; 2006 (4): 39- 47

9. Arezomanias A, Shoghi M, Sanjeri M. Wongs Nursing Care of Infant and Children. 9th edition. Salemi publication; 2011. (Persian)

10. Mickley K L, Burkhart P V, Sigler A N. Promoting Normal Development and Self-Efficacy in School-Age Children Managing Chronic Conditions. Nurs Clin North Am 2013; 48(2): 319-28.

11. Nutbeam D, Harris E. Theory in Nutshel: A Practical Guide to Health Promotion. 2nd edition; 2004.

12. Rosenstock IM, Strecher VJ, Becker MH. Social Learning Theory and the Health Belief Model. Health Educ 1988; 15(2): 175-83.

13. Bandura A. Self-efficacy: Toward a Unifying Theory of Behavioral Change. Psychol Rev 1977; 84(2): 191-215.

14. Hergenhahn B.R, Olson M. An Introduction to Theories of Learning. Tehran: Dowran; 2005.

15. Muris P. Relationships between Self-efficacy and Symptoms of Anxiety Disorders and Depression in a Normal Adolescent Sample. Pers Individ Dif 2002; 32(2002): 337- 48. 16. Karademas E C, Kalantzi Azizi A. The Stress Process, Self-efficacy Expectations, and

Psychological Health. Pers Individ Dif2004; 37(5): 1033-43.

(7)

18. Seif AA. Educational Psychology of Learning and Instruction. 6th edition. Doran Pub; 2000. (Persian)

19. Heidari A, Emami moghaddam Z, Ebrahim Zade S, Dashtgerd A. Effectiveness of Cognitive Theory-Bandura's Social Withdrawal in Patients Admitted to the Hospital for an Addiction Clinic of Imam Reza (AS) in Mashhad 2009. (Thesis MSc Nursing), Mashhad School of Nursing and Midwifery; 2009. (Persian)

20. Velayati AA, Pouran S. Wongs Nursing Care of Infant and Children. 9th edition. Salemi publication; 2011. (Persian)

21. Sanat Negar S, Hasan Abadi H, Asghari Nekah M. Effectiveness of Group Story Therapy therapy in Reducing Hopelessness and Loneliness Girls Like Family Centers. Journal of Applied Psychology2013; 6(24): 7-23. (Persian)

22. Nasirzadeh R, Roshan. Comparison of the Two Methods of Storytelling in Decrease of Aggression from Parents'Point of View. J Babol Univ Med Sci 2010; 12(2): 70- 6. (Persian)

23. Toieserkani Ravary M, Yunesi J, Yusefi Lovie M. The Effectiveness of a Story-Based Program on the Social Competence of Disordered Children. Journal of Family Research2008; 4(13):63-76. (Persian)

24. Sanat Negar S, Hasan Abadi H, Asghari Nekah M. Effectiveness of Group Story Therapy in Reducing Hopelessness and Loneliness Girls Like Family Centers. (Thesis MSc Clinical Psycology), Ferdosies University; 2011. (Persian)

25. Tahmasian K, Anari A. The Relation between Domains of Self-efficacy and Depression in Adolescence. Journal of Applied Psychology 2009; 3(9): 83- 93. (Persian)

26. Parirokh M, Majdi Z. Stories: a Tool to Reduce Psychological Problems in Children. 1st ed. Tehran: Ketabdar Pub; 2009. (Persian)

27. Rajab pours Farkhani S, Jahanshahi F. Story Therapy Effectiveness in Reducing Behavioral Disturbances. Journal of scientific and technical thinking and Child 2011; 2(2): 19- 35. (Persian)

28. Kiamarsi A, Ariapouran S, Negravi F. The Relationship of Personality Disorders with Psychological and Academic Self-efficacy. New findings in psychology journal 2012; 6(18): 103-17. (Persian)

29. Zarei Kh, Parandeh Motlagh Z, Seyedfatemi N, Khoshbakht F, Haghani H, Zarei M. Impact of Storytelling on Physiological, Worry and Social Anxieties in Hospitalized School-aged Children. Medical - Surgical Nursing Journal, 2013; 2(3, 4): 115-21(Persian)

30. Yusefi Lovie M, Matin A. The Effect of Story Therapy on Coping Strategies of Children with Learning Difficulties. Journal of Research on Exceptional Children 2006; 20(2): 603-22. (Persian)

31. Karimi Nasab A, AghaMohamadian Shaarbaf HR. Narrative Therapy Efficacy on Depression in Children with Cancer. (Thesis MSc Clinical Psycology), Ferdosies University; 2011. (Persian)

32. Sheibani SH, Usefi Loya M, Delaware A. Narrative Therapy in Reducing Depressive Symptoms in Depressed Children. Research on Exceptional Children 2006; 6(4): 893-916. (Persian)

33. Jelvegar A, Kareshki H, Asghari Nekah M. The Effect of Self Regulation Training on Social Problem Solving of Male and Female Preschoolers. Researches of Cognitive and Behavioral Science 2014; 4(1): 155-66. (Persian)

(8)

35. Soltani M, Arian KH, Angaji L. The Effectiveness of the Method of Storytelling as a Group of Self-esteem Second Grade Elementary School Children. JEPS 2014; 9(29): 95- 109. (Persian)

(9)

Effects of Storytelling on Educational Self-efficacy in Children with

Thalassemia, Aged 7-12 Years Old

Nafiseh Hekmati pour1, Hamidreza Behnam vashhani2, Saeed Vaghee3, Syed Mohsen Asghari Nekah4

1. Evidence Based Care Research Centre, Instructor of Pediatric Nursing, School of Nursing and Midwifery, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

2. MS in Nursing, School of Nursing and Midwifery, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

3. Evidence Based Care Research Centre, Instructor of Phychiatric Nursing, School of Nursing and Midwifery, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

4. Assistant Professor, Department of Education and Psycology, Ferdowsi University, Mashhad, Iran

* Corresponding author, Email: Behnamhr@mums.ac.ir

Abstract

Background: Chronic diseases in children lead to failure in the development of self-esteem and productivity. Self-efficacy decreases as one’s behaviors become more complex and difficult to deal with. Storytelling is an observational learning method, which is effective in improving self-efficacy.

Aim: to determine the effects of storytelling on self-efficacy in children with thalassemia (aged 7-12 years) in Mashhad, Iran.

Methods: In this randomized clinical trial, 60 children with thalassemia, referring to Sarvar

Pediatric Hospital of Mashhad in 2014, were randomly divided into control (usual care) and

intervention (storytelling) groups. In the intervention group, storytelling was performed during eight sessions (60 min each), whereas the control group received routine care. The samples completed the Self-Efficacy Questionnaire for Children by Morris (2002) before the

intervention, immediately after the intervention and after one month. For data analysis,

independent t-test and repeated measures ANOVA were performed, using SPSS version 14.

Results: In the intervention group, 60.0% of subjects were female and the mean age was 9.4±1.9 years. In the control group, gender distribution was equal and the mean age of participants was 9.5±1.8 years. Based on the repeated measures ANOVA, self-efficacy and educational self-efficacy were significantly different between the two groups during three stages of evaluation (P>001).

Conclusion: The obtained results highlighted the effectiveness of storytelling in general and educational self-efficacy of children with thalassemia. This study introduced storytelling as

an interesting technique for attracting children to baby-friendly hospitals.

Keywords: Thalassemia, Self-efficacy, Educational self-efficacy, Storytelling

(10)