UNIVERSIDADE FEDERAL DO CEARA CENTRO DE CIENCIAS AGRARIAS DEPARTAMENTO DE ENGENHARIA DE PESCA
CRUSTÁCEOS DECAPODOS BRAQUIOROS DOS DIVERSOS TIPOS DE SUBSTRATOS DO LITORAL NORDESTE BRASILEIRO
Josue Cabral Pessoa
Dissertaok apresentada ao Departamento de Engenharia de Pesca do Centro de Ciencias Agr6rias da Universidade Fede-ral do Ceara", como parte das exigências para a obtenção do titulo de Engenheiro de Pesca.
Fortaleza-Ceará-BRASIL DEZEMBRO/1979.
Dados Internacionais de Catalogação na Publicação Universidade Federal do Ceará
Biblioteca Universitária
Gerada automaticamente pelo módulo Catalog, mediante os dados fornecidos pelo(a) autor(a)
P567c Pessoa, Josué Cabral.
Crustáceos decápodos braquiúros dos diversos tipos de substratos do litoral nordeste brasileiro / Josué Cabral Pessoa. – 1991.
21 f. : il.
Trabalho de Conclusão de Curso (graduação) – Universidade Federal do Ceará, Centro de Ciências Agrárias, Curso de Engenharia de Pesca, Fortaleza, 1991.
Orientação: Prof. José Fausto Filho. 1. Decápodes (Crustáceos). I. Título.
CDD 639.2 1979
JOSË FAUSTO FILHO Professor Adjunto
Orientador
COMISSA0 EXAMINADORA
RAIMUNDO SARAIVA DA COSTA Professor Adjunto
Presidente
PEDRO DE ALCANTARA FILHO Professor Aux.Ensino
Examinador
VISTO
GUSTAVO HITZSCHKY FERNANDES VIEIRA Professor Assistente
Chefe do Departamento de Engenharia de Pesca
MARIA IVONE MOTTA ALVES Professor Adjunto
CRUSTACEOS DE CAPODOS BRAQUIOROS DOS
DIVERSOS TIPOS DE SUBSTRATODOLITORAL NORDESTE BRASILEIRO
Josue Cabral Pessoa
INTRODUVO
Os crustéceos dec6podos braquiGros, conhecidos vulgarmente por caranguejos, siris, aratus, guaiamuns, etc., so na sua maioria, or ganismos bentOnicos, habitando v6rios tipos de substratos,tais como: la ma, areia, material organogénico, arrecifes, pedras, cascalhos e outros ainda no perfeitamente caracterizados por serem constituídos de mistu-ras de v6rios tipos de sedimentos.
No presente trabalho, procuramos com base na bibliografia e xistente e no material coligido ao longo do litoral nordeste brasileiro, detectar os ambientes preferidos por esses crust6ceos,caracterizando-os de acordo com essas preferencias, as espécies vasicolas, coraligenas e epilitecas que habitam a referida area.
Também como complemento desse estudo, visamos conhecera dis tribuigAo vertical e horizontal das mencionadas especies,na citada 5rea, com o objetivo de ampliar os conhecimentos biogeogr6ficos e bioecolOgi-cos dos grupos estudados, bem como dar suporte 'a futuras exploragOes co merciais das espécies que podem constituir um recurso pesqueiro em po-tencial como é o caso das especies do gênero Callinectes Stimpson da fa
milia Portunidae e algumas espécies das famílias Xanthidae e Majidae.
Por outro lado, o conhecimento das espécies por tipos de substratos., poder e servir como indicador biológico de outros recursos explor6veis,
2. MATERIAL E MCTODO
0 presente trabalho 6 baseado num levantamento bibliogr5fi-co existente sobre o assunto, bem bibliogr5fi-como no material catalogado e deposi-tado na coleg5o Carcinolagica do LaboratOrio de Ciências do Mar da Uni-versidade Federal do Cear5. Desta bibliografia, destacamos principalmen te, aquelas relatives aos aspectos bioecológicos e biogeogr5ficos dos crustaceos dec5podos braqui6ros constituintes da carcinofounada regi5o, como aquelas elaboradas por Holthuis (1959), Williams (1965), Coalho (1969), Coêlho & Ramos (1972) e Fausto Filho (1966,1967,1968„1970,1972, 1974, 1975).
Neste trabalho, a area considerada como Nordeste do Brasil, esta compreendida desde o Estado do Piaui (regi5o limítrofe - Rio Par-naiba) at o Estado de Alagoas (regi5o limítrofe - Rio So Francisco), incluindo nestas, as províncias insulares constituídas do Arquipélago de Fernando de Noronha e o Atal das Rocas.
Para uma melhor analise da distribuig5o das espécies nos di versos tipos de substratos, levou-se em considerag5o apenas seis tipos de fundos com características bem distintas, ou sejam: lama, organogeni co, areia, arrecifes, pedra e cascalho. Considerou-se como fundos de la ma, os substratos constituídos de sedimentos tertigenes; areia, os subs-tratos constituídos de areia quartzosa, areia calc4rea biodetriticaeos intermedi5rios destes; organoganico, os fundos constituídos de material biodetritico; arrecifes, 'aqueles constituídos de substratos duros, com base de arenito sobre o qual se desenvolvem principalmente corais e se-cundariamente outros organismos de esqueleto calc5reo e fragOes de algas calcareas; pedra, os substratos constituídos de fragmentos litogénicos e rochosos; cascalho, os sedimentos constituídos principalmente de algas calc6reas do grupo das Melobesiae (Rodophyceae Corallinaceae) presentes sob a forma de pequenos talos ramificados de Lithothaminium, bem como, de outros fragmentos, calc5reos, provenientes de diversos organismos de estrutura calc6rea.
3.
os diferentes tipos de fundo, utilizou-se, em parte, a classificaçic de
Ricard (1965) que identifica as espécies vasicolas como sendo iquelas
que vivem preferencialmente nos fundos de lama ou naquelas onde a lama
constitui a frag5o mais importante; coma arenfcolas, àquelas que vivem
preferencialmente em fundos de areia ou naquelas em que a areia
consti-tui a fragio mais importante; as especies epilfticas, àquelas que vivem,
preferencialmente, sobre pedras e rochas; minutfcolas iquelas que tem
preferencias por substratos, constituídos de areia e lama;e coralfgenas,
as que vivem em
substrates
formados de algas calcareas ou por -fundos,
constituídos de corais e outros organismos calcareos.
Para efeito de uniformizagio dos registros batimetricos
em-pregou-se o sistema
metric°
decimal, transformando assim, os dados
for-necidos em braças:
pes e phattons, em metro, sendo esta profundidade
a-quela que vai do local onde a especie habita
at a superfície do MAR.
DISCUSSAO E CONCLUSÕES
A Figura 1 representa a
area
estudada com alguns dos princi
pais tipos de substratos encontrados ao longo da plataforma continental
do nordeste brasileiro tais como, os de areia, lama, cascalho e
arreci-fes, onde estio distribuídos a maioria dos grupos estudados no presente
trabalho. Segundo
Kempf,
Coutinho & Morais (1970), esta
area
sofre as
influencias da Corrente Sul Equatorial que se bifurca na parte setentri
onal do litoral leste do Atlintico Tropical, indo o ramo norte,
former
a Corrente das Guianas, enquanto o ramo sul, origina a Corrente do
Bra-sil.
A natureza do fundo da
area
em estudo, apresenta-se bem evi
denciada em toda a sua extenso, sem grandes diversificagées,
destacan-do-se principalmente, os fundos de areia e os de algas calcareas. Este
Catimo, bem característico e mais abundante, ocorrendo em toda
area
do
nordeste brasileiro, notadamente no Nordeste Ocidental onde a
platafor-ma 6 platafor-mais extensa e platafor-mais larga.
4. Analisando a distribUig5o nos diferentes substratos e por grupos de famílias, constatamos pela Tabela I, queosmajideos,xantideos, portunideos, grapsideos e os leucosildeos, so os mais abundantes em nú mero de especies, distribuídos quase que uniformemente em toda a regi5c estudada. Por tipo de fundo, os portunideos e os leucosiideos podem ser considerados como essencialmente minuticolas, distribuindo-se quanto a batimetria desde a zona de mare at profundidades superiores a 100 me-tros, enquanto que os ocipodideos e os grapsideos so, em geral, vasico ias e características de éguas rasas e estuarinas.
Dos grupos distribuidos na area, apenas os doripideos e os hapolocarcinideos no tern representagéo em fundos de lama, sendo identi ficadas para cada família somente uma única especie.
Vale salientar que, em toda a regiéo estudada apenas a °spa. cie Ponopeus bermudensis ocorre exclusivamente em fundos de pedras, en-quanto que, os majideos tam representatividade em todos os tipos de subs tratos, porém com maior frequencia nos substratos duros. Para algumas °species aqui citadas, tais como, Ranilia saldanhai, Xanthodius ameri-canus, Edwardium spinimanus, Eurypanopeus dissimiles, Pilumnus quoyi, Pinnotheres ostreum, Sesarma (Holometopus) angustipes, Portenope (Platy lambrus) guerini, Heterocrypta lapidea, Thoe aspera e Teleophrys po-cocki, no existem registros precisos que possam determinar suas prefe-rencias ecolégicas, o que acarreta uma grande falha no conhecimento da biologia e ecologia das mesmas.
A analise da distribuig5o geografica, batimetrica G dos "habitats" dos crustaceos decapodos braquiCiros que vivem ac longo do li toral Nordeste do Brasil (Tabela I), 6 bastante complexa em virtude do grande número de espécies que ali ocorrem. Assim, do quadro faunistico analisado, podemos detectar que so de ocorréncia continua na "area, ape nas os calapideos, xantideos, grapsideos, hapalocarcinideos e os mail-does. Os demais grupos que so menos abundantes, representam-se de for-ma dispersa ou descontinuas em alguns estados e nas províncias insula-res. Como se pode observar, as especies Cycloes bairdii, Aepinus sep-
5. temspinorus, Mithrax (Mithracuius) forceps e Troglocarcinus corallicola, so as únicas comuns em toda a regido estudada. 0 contrério,verifica-se no que refere distribuig5o das especies Actaea acantha, Teleophrys ornatus, Stenocionops spinosissima e Percnon planissimum que so regis-tradas apenas para o Arquipelago de Fernando de Noronha habitando fun-dos característicos, constituífun-dos de lama, areia e arrecifes, em batime trias conhecidas como subtidal e intertidal. Recentemente, em trabalho no prelo, Fausto Filho, registra a primeira espécie citada, como ocor-rendo no litoral do Estado do Cear.
Exclusivamente, na Costa do Estado de Pernambuco, encontram se as espécies Thoe aspera, Sesarma (Sesarma) crassipes e Microphrys antillansis, típicos de fundos duros constituídos de arrecifes e casca-lhos, sendo a primeira de distribuig5o vertical desconhecida e as demais de éguas rasas e subtidais, respectivamente. Por outro lado, observa-se que os gêneros Mithrax e Uca so os mais abundantes em número de espe-dies na regiéo em estudo e os principais representantes dos substratos de arrecifes e lama, respectivamente.
Quanto aos aspectos relativos '6 elevada disperso das espe- cies na éreas podemos constatar que predominam aquelas que apresentam uma ampla distribuig5o batimftrica ou sejam, as espécies arenicolas as que vivem em substratos duros (cascalho), que de um modo geral, so de representagéo geogr6fica continua. Ao contrario, as especies vasicolas se distribuem de um modo geral, em éreas de desembocaduras de rios ou em torno destas. Apesar disso, segundo a Figura 2,estas representam cor ca de 24,2% do total analisado,o que significa em termos relativos, uma alta participa0o no total dos braqui6ros estudados, se levarmos em con sideragAo que a distribuição física deste substrato 6 bastante restrita ou limitada. Tamb6m, podemos observar, pelo M2SMO gr6fico, que as de-mais especies caracterizadas por tipo de fundo, apresentam as seguintes participagdes relativas: especies arenicolas 27,1%; espécies comuns em arrecifes, 19,4%; especies comuns em fundos de cascalho 17,5%1 especies comuns em fundos organogenicos 8,9%; e os típicos de fundos de pedra 2,9%. Assim, os braquitliros do litoral nordeste brasileiro, de um modo
6.
geral,estão caracterizados nos substratos mOveis numa porcentagem de
51,3% e nos
substrates
duros 48; 7%.
Do ponto de vista qualitativo, o Nordeste Oriental se
apre-senta mais rico em especies do que o Nordeste Ocidental (Figura 3),
li-derando sob este aspecto, os estados de Pernambuco (87,4% do total) e
Alagoas (81,1% do total). Isto contraria, de certa forma, as
expectati-vas pois, o Nordeste Ocidental, alem da grande extensão costeira do seu
litoral, apresenta uma plataforma continental bastante larga em relação
ao Nordeste Oriental. Provavelmente, isto se justifica, devido as inten
sas pesquisas desenvolvidas naquela área, as quais proporcionamummaior
conhecimento e, detecção de outras
°species
ainda não assinaladas para
a outra região. Por sua vez, a fauna dos braquiCiros da área em questão,
bem expressiva e a sua grande diversificação de generos e -de
espe-cies, podem traduzir vasto potencial biolegico passivo de ser
explora-do, tanto do ponto de vista cientifico, quanto econOmico. Com relação
ao litoral brasileiro, das 224 esp6cies registradas, a região Nordeste
apresenta 71% deste total, o que evidencia a grande participação desta,
na composição da fauna dos braquiCiros do Brasil.
Quanto â composição dos crustáceos decepodos do Atlântico
lesta Coelho & Ramos (1972) registram para esta área 361 esp6cies de de
cipodos, com 37 Macruros, 84 anamuros e 240 braqui6ros. Com base nestes
dados, observamos que os braquiClros, representam aproximadamente
66%,
sendo que deste total, 44% ocorre no litoral nordeste brasileiro.
Nesse nível, uma análise mais Substancial se faz necessário,
principalmente no que refere aos aspectos bioecolOgico e biogeogr6fico
das especies constituintes, visando dar suporte â futuras
exploragOes
comerciais ou outros mecanismos de proteção dos ambientes onde essas es
pecies habitam, notadamente aquelas habitantes de áreas estuarinas.
7.
SUMARIO
0 presente trabalho trata-se de um estudo preliminar sobre a distribuigao geografica regional bem como da distribuigao vertical e horizontal dos crustáceos decapodos braqui6ros do litoral nordeste bra-sileiro. Foram observados também, os diferentes tipos de substratos on- de habitam as espécies estudadas,principalmente, aqueles constituídos de lama, cascalho, areia, material organogénico, arrecifes e pedras.
A area considerada como Nordeste Brasileiro e" aquela compre endida entre a foz do Rio Parnaiba e Rio Sao Francisco. Nesta area, os
braquiCiros esto representados por 16 famílias, 91 géneros e 159 espe-dies, distribuídos em diversos tipos de fundos e com batimetrias varia-das. Das 159 °species listadas, 27,1% foram consideradas arenicolas 24,2%, vasicolas; 19,4%„ de arrecifes; 17,5%, coraliferas; 8,9%, de fun dos organogénicos; e 2,9% típicas de fundos de pedras. Os grupos mais a bundantes em núimero de especies foram: os majfdeos, xantídeos, portuni-deos e os leucosifportuni-deos, distribuídos amplamente por toda a area e o nú-mero relativo de especies caracterizadas por tipos de substratos foi de 51,3% para aquelas típicas de fundos móveis, e 48,7% para aquelas essen cialmente típicas de fundos duros.
8. BIBLIOGRAFIA
01. COELHO, P.A. - 1969 - A diStribuigeo dos crustáceos decepodos rep-tentes do norte do Brásil. Trab. Inst. OCsaoogr. Univ. Fed. Pe., Recife, 9/11 223 - 239d
2. COELHO, P.A. & RAMOS, M.A. - 1972 - A constituição e a distribuigeo da fauna de decepodos do litoral da America do Sul, entre as la- titudes de 59N e 3993. Trab, Oceanogr. Univ. Fed. Pe., Recife, 13 : 133 - 236, 2 figs.
3. FAUSTO-FILHO, J. - 1966 - Primeira contribuigeo ao inventSrio dos crustSceos decepodos marinhos do nordeste brasileiro. Arq. Est. Biol. Mar. Univ. Fed. Ceara", Fortaleza, 6(1) : 31-37.
4. 1967 - Segunda contribuigeo ao inventário dos crust6
coos decedodos marinhos do nordeste brasileiro. Arq.Est.Biol.Man Univ. Fed. Cear, Fortaleza, 7(1) : 11-14.
5. 1968 - Terceira contribuigeo ao inventário dos
crus-tSceos decepodos marinhos do nordeste brasileiro. Arq. Est.Biol. Mar. Univ. Fed. Cear, Fortaleza, 8(1) 43-45.
6. 1970 - Quarta contribuigeo ao inventSrio dos crusts-
ceos docedodos marinhos do nordeste brasileiro. Arq. Cin. Mar, Fortaleza, 10(1) : 55 - 60.
7. 1974 - Stomatopod and decapod crustaceans of the
Archipelago of Fernando de Noronha. northeast Brazil. Arq. Cin. Mar, Fortaleza, 14(1) : 1-35, 1 fig.
8. 1975 - Quinta contribuigeo ao inventário dos crusts-
ceos decepodos marinhos do nordeste brasileiro. Arq. Cin. Mar, Fortaleza, 15(2) : 79-84.
9. 9. HOLTHUIS, L.B. - 1959 - The crustaces dec6poda of Suriname ( Dutch
Guiana). Zool.Verhandel.,Leiden,(44) 1-296,68 figs.16 pls. 10. RATHBUN, M.J. - 1900 - The decapod crustacean of West Africa. Proc.
U.S.Mat.Mus., Washington, 22(1199) 271-315.
11. 1901 - The Brachyura and Macrura of Puerto Rico.
Bull.U.S.Fish.Comm., Washington, (20) : 3-127, 26 figs.
12. 1918 - The grapsoid crabs of America. Bull.U.S.Nat.
Mus., Washington, 97 : 1-461. 172 figs., 161 pls.
13. 1925 - The spider crabs of America. Bull. U.S. Nat.
Mus., Washington, 29 : 1-613, 153 figs., 283 pls.
14. 1930 - The cancroid crabs of America of the families
Euryalidae, Portunidae, Atelecyclidade, Cancridae and Xanthidae. Bull.U.S.Nat.Mus.„Washington,152 1-278, 85 figs., 230 pls.
15. 1933 - Brachyuran crabs of Puerto Rico and Virgin
Islands. Scientific Survey of Puerto Rico and the Virgin Islands. New York Acad. Sci., New York, 15(1) : 1-121, 107 figs.
16. 1937 - The oxystomatous and ellied crabs of America.
Bull.U.S.Nat.Mus.,Washington,166 1-278, 47 figs. 86 pls.
17. WILLIAMS, B.A. - 1965 - Marine Decapod Crustaceans of the Carolinas. U.S.Fish.Wildl.Serv.,Washington, 65(1) : 1-298, 252 figs.
TA‘ B E 'L /
Lista das espOcies. distribuigeo batimetrica a geogrifica 'regional, bem como os tipos da substi•atos'onde habitam os crustAceos dec.ipodos braquidros que o-
comae' ao longo do litoral nordeste.brasileiro; incluindo o Arquipelago de Fernando de Noronha's o Atol das Rocas. •
LISTA.OAS ESPECIES , LAMA PRGANOGENICO A R' E I,A ARRECIFES PEORA . CASCALH3
PROFUNOI-DACE
cm i
FAMILIAS • . ..'
DROMIIDAE. . . . ,
. .
Oromia e.rythsopus (Edwards)
. x x . S • . ' . . 30-360 promidia antillensis'Stimpson . • • XXXXXK X X X X.X X . • X.X X ; X x 0-73 Hypoccn9hp sabulosp.(Herbst) xxxxx x . • . x x . x x x x 0-90 h, OrS444a Stimpson ' • xxxxxx 1-44 . , . . . . RAHINIDAE . . . .
Ranilia saldantusi Rodrigues da Costa, • .
.
26-60
Banipoidss loeyis (Latreillo) xxxxxx'• . . xxxxxx, i 18-196
Symetnis variolOsp (Fabricius) xxxxxxX. xxxxxX,x xxXxxxx- xxxxxxx ; 18-110
. . . DORIPPIDAE . . . . ' -. • . . Ethusa mascarone A. Milne Edwards
.--- -- - ---- ---- ' ' . xxxxxx xxxxx •x 0-82 . . • ' . . . . . CALAPPIDAE • . •
Calapve sulcata Rathtw ' x Xxxxx xxxxxx , . 20-41
C. ga)..lus (Herbst) x X x x x . x.x x x x . x 4(xxx 0-53
C. ocellata Holthuis . x x'xxxxx x Xxxxxx , xxxxxx x 0-52
Çy .o(!s bairdoi Stimpson ' xxxxxxxx xxxXxxxx xxxxxx. x x' .
. xxxxxxxx 21-103
Hepatus gronovii Holthuis .
. xxx.xxx . . . . , .24-56 H,_pudkbundus (Herbst) xxxxxx ' xxxxxx • 0-49
Osachila antillensis Rathbun , xxxxxx I, . xxxxxx 80-140
• •
LEUCOSIIDAE
. • .
Ebalia stimpsonii A.Milne Edwards • • xxxxx . .
. xxxXxx . 19-83
E. cariosa (Stimpson) . xxxxxx xxxxxx x x'xxxx . x x 'x'X x x 3-131,
'
TABELA /(Continuageso)
• • •
LISTA DAS EseEcies .FAMILIAS '
LAMA' ORGANOCENICO AREIA ARRECIFES ' P.E D R A 'CASCALMD
PROPUNOI-DADE (m) Lu E to Lu 2.• Tcr tu Q. •4 a. tu to a.. tu 1-4 tu fa' tu to LL.) a. to 1-4 Ui tu ato LU . to 4-4 tu to Lu tu a- 7). u.d tu to tu tu
9parocophorus elavatus Rathbun X X X X X X X XX XXX % X X X X • 20-83
Perappngna punc.tata (L1nhae6s) X X•X X X X XXX XIX 9-41
P. aguilotarus Rathbun XXX XX X . X XXX .XX 9-41
P. finneganag Rathbun XXX XXX 24-50
P. licntenstainii Leach X XXXXX 12-25
CallidactLIus a.sper Stimpson XXX XXX x x x x x • XXXXXX 27-81
I. liacantha liodoctyIus Rathbun X X X X X X x x x.x 44. x • 33-130
I. sparse' Stimpson xxxxxx' X. X XXX XXX XXX . 23-69 I. intarmadia Miars XXXXXX• %XXX% 10-329 I. subOobos.1 Stimpson XXXXX X x x x xx x . X X XXX X' XXX XX X X X XXX 72-103 PORTUNIDAE • Pprtunus anceps:(Saussure) X XX X X X X X. XXX X X XXX XX 5-103
P. vantraliS (A. lume Edwards) • • X XXX 0.-25
P. spinimanus Latching X XX X XX X X X XX X 20-50
P. orchqayi (Stimpr.on) XXXXXX X. X X X X X X X X XX XXX X X XX X0X X 20.108
P. spinicarpus (Stimpson) X X X X X X X XX X X X XXXXX 9-550
. • •
.Collinactas drnatus Ordway XX XX X X X X X XX X . 0-75
C. Margillatus (A. Ming Edwarde). X X X X X XX X 15-25
C. bocourti A. Milne Edwards X X X X X X X XX X X X 0-27
C. danag_Smith Xxxxx, x X XX X X X 0-75
C. ex'asperatus (Gorstagoker)
TABELA I (dontinUagOo)
•
LISTA DAS ESPECIES
• . .
FAMILIAS .
LAMA
. ORDANOGENICO
AREIA ARRECIFES • P'Z'D R .A CASCALHO PRCFUNOI-DADE
Cm) ' C!. ti E T. LT. E Z a.' ti E T. t. E ,14 '6' E g.' t. E. °, ',i.' tu., —I T Lot' E '. -I T. `L' •-z' E 'EL.' `,.; E. 2 t.' EE
Are'npaus cribrarius (Lamarck) . .. x x X,X X XXXXX . 0-68
Crcnius,ruter (Lamarck) . xxxxXx x x x OK x . xxxxxx 17-105 ' C. iumidulus (Stimpson) . • . . . xxxxx . xxx.xx . .xxxxx 5-73 . XAMTHIDAE • . . • ' • . . . , . .
CarRillus corallinus (H erbst) • : xxxx x. 'xxxxx xxxx
.2-48 ?latypodiella apectabilla_(Heibst) .
paractaea rufocunctoto nodose A.Milne Ed-
, .• . xxXXx xxxxxx xxxxx xxxxxx x x.x k )5 ' • 4-13 • warda , • . 5-212
Actaea econtra (Milne Edward') ' x• x 0-22
Cata 1Rptodius florid (Gibbs) ' xxXxx ,xx . xxxx'xxx xxxxxxx 0-33
amgricanus (Sauasure) ,Xanthodiva S . X Xxxx . . . • . . 0-12 . X.:21M) danttcyl.atus Writa parlopaus americanus Saussure Edwa rdsium spinimanusCMilna Edwards)
.. . _ - x x x . ' x x ..x . • . 0-22
pandpeus herbstii Milne Edwerds XxxXxx . xiXXXX. . xxxxxxX 0-22
P. occidentplis Saussure . ' xxXxXX .. xxxx .x x 4 0-18
P..rugosus A.Milne Edward"
S
.
X. X x x x x . . 0-51
P. harttii Smith • • . • xXxxx 0-1
P. bermudensis Benedict L. Rathbun , •
. . . . x'xxxx
.
. 0-15
Eurypanoppus Oilaimiles.Benedict t.Rathbun
.E. ppqrpy1qtya (Stimpaor) . .
• . . . . Kxxxx . . • . . 0-1 hescoonopeus_paulonaia Rathbun, . . . xxxxx• . x x x x.x 0-5 11. Abhmitçl Rathbun x X • 0.1
TABELA I (GentinUaglo) .t
LISTA OE ESPECIES . . •
FAMILIAS .
. LAMA . .ORGANOGENICO A R E I A . 'ARRECIFES . P.E.0 R'A CASCALHO PROFUNDI- ' DADE
(m) , 'c-,.' d Fr tcl.) LcY_ .--4' E .` 'c7.1 d § T. t.' E. % 'c71. '6' E T. LL-1 LE '&4_ ti E T. ti E 'c74.. ti FE. 2 'Li 'E.' t,'t' E ',E
He;apanope.us caribbasys (Stimpson) .. x.x x '0-1
Micropanops spinipes Milne Edwe'rds . . xxxvx xxxxx . 0-55
Nannoplax xanthifermd! (A.Milne Edwards) xxxxx . xxxXX xxxxx . . . 9-333
Xanthia.s inornatus. (RathbUn)' . • . . ' x x 0-11
Micropanope nuttingt (Rathbun) . . . xxxxx . xxxxx 0-183
Menippe nodifrons Stimpson . • Erepnta gonagsa (Fabricius) . .
• , . . • • . . . xxxxxx . Xxxxxx . . . 0-1 .0-1
Domec19 acanthopnora Desbonne L.Shramn . . ' . x x ' 0-146
Eurytium .1,1mosul. (Say.) xxxxx.x x x x X XX X '. 0-1
..
Pilumna clesyPOdus Kingsley . x x x x. x x x x x x 1-29
Filumus pwool_Milne Edwards . . .
P. rSticulalus Stimpson . • . •.xxA , .0-1
p? floridamus. Stimpson . x . x .• x . . . 0-146 GONEPLACIDAE . . ' . . • . . .. . ' , • . •
Eatnyplax typhlys A.Milneidwards • x . . x• • . 402-878
Clasmocarcinus typicus Rathbun . x XxXxx • • . . • .15-30
. • . PINNOTNERIDAE ' ' • • . ' rin^qt.h9rFl.gs.tr?Y1 Say • x-x . • ' . • . • P. maculatus Say . _ ... . _ . x x • • x 0-50
Dissodactylua crihiticheli! Moreira
pinnixa sayana.Stlmpson.. xxxxxx I. S • x x x , . . . .X x x . . . . ' : . 0-52 ' 0-75 P. chaetpptsnna StLmpson « x x . . 0-16
Parapennixa hendersoni Rathbun ' xxxxx.x : 38-46
PALICIDAE
,
. .
1 TABELA I (ContinuagZio) ,
'
LISTA DE ESPECIES 4 . L A M,A ORCANOCENICO AREIA ARRECIFES P'.E'D RA CASCALHO PROFUMI-DADE
. Cm) .
•
FAMILIA ' 'ci.' ij a.' t! .-c' E `, a.' i.u.) e! oju. z 'EL' ti a] Ti_ ;4' E. b' E T. `,',. -,' E. % 1' ti ET. t' E % 7. tu, •E T. T '
OCYPOD I DAE . . .
.
Ocypode quadraka . (Fabricius). b " Uca (Uca) maracdani (Latreille) ,
tica_ (Minucal .morde;x (Smith) . Uck (Minuca) Tapax (Smith)
.
Uca (Minuca) thayeri Tathbun . .
Uca (Minuca) leptodepAyla Rathbun Uca (Minuca) vocator (Herbst) Lice_ frlinuca ). cunwles.qo Cram Ucides Cordatus cordatus (Linnaeus) _.. . ..
MPS! DAE
_Grapsus grapsus...(Linnaeus) . • Pachy'grapsus transvarsus (Gibbs) P. graci 1 i s (Saussure)
• Gonioplis cruentata. (Latreille)
. xxxxxx xxxxxx xx .xxxx KKK% %X x x x x .'x x )(KKK X' x x x x x ic x x . xxxxxx . XXXXISK xxxxxx x Sc x x KXXKXX 'xxxxxx XXXXXX ' * . • . • . ' . . ' .• ' tt . . xxxxxXx. xxxxxx . . . . XXXXXX ' XXXXXX • xxxXxx • . . . • .. .. . ' i " S ' x x x )( )(XXX K. xxx$ XXXXXX . • . • . . . • . ' . 4 . . . . . . . . . '. ' • -46 ' . Intertidal Intertidal Intertidal Intertidal Intertidal Intertidal Intertidal Intertidal Intertidal . Intertida: Intortida Intertida Intertida Intertida Intertida Intertida Aratus pisonii (Milne Edwarde)'
--- _— .
.Cyclograpsua integer. Milne Edwiirds
.Sa se rrne. (Holometopus) miereii. Rathbun . S. (Holometopue) rectum Randall
- ....
TABELA I (Continuagio)
'
LISTA DE ESPECIES . . • LAMA .ORGANOCENICO AREIA ARRECIFES PEI/RA CASCALHO PROFUNOI-DADE
Cm) 1.
FAMILIAS . .i... 16.1 E El 11 z.6, LE 5,E ,i, t,_, E. Ep._ .1,... ._6. E
I .6._ ...,1z CD 11.1 .../ Z CC Ll X O. C....0 a. 1 ‹ . al Z CO U.I _I Z CC CL Lyt CL CL. 4G iLL. .C. •-• tli 71. CO CL U CC CL UJ O. ..:C U. .0 _I Z ,K ,-, U-1 .CL U CC Cl. O. a. U- •,C 2-* CO LLI -/ Z X
SeserTa(Holometopus)angustipes Dana ' . • . Intertidal
S.(Sesarma) crassipes.Cano . Plagusia depressa. (Fabricius)
x . ' . . xxxx x. • Intertidal 0-1
Percnon planissimum (Herbst). • . . x Intertidal
• . . .
CECARCINIDAE ' •
• . .
Cardisoma guanhuml Latraille x x' x x x X .. • Intertidal
•
HAPALOGARCINIDAE • . .
•
.Troglocarcinuss corallicole Verril . •xxxxxxxx 0-75
. . . • s .
PARTHENOPIDAE • • • •
. . •
kartanopa(platylembru.$)serrate_ Mine Ed-
• .
. . •
. . 'wards xxxxxx xxxxxX x x x x' x.x 0-110
2.(PIatylembrus)guerini(Britó Capellp) • .
P'YPt000dia concave itimpson xxxxx xxxxx xxxxx . 7-62
Heterocrypto granulate (Gibbs) • xxxxx xxxxx xxxxx 4-137
H. lapidaa Rathbun
H.tpasii Rodrigues da Costa xxxxxx .
•
-27
' .
HAJIDAE .
fkrachnopsia filipes Stimpsen • . x x x x 27-238
Aepinus saptemspinosus(A.Milne. Edwards) Europrognetha gracpipps A.Milpe Edwardis-.
xxxxxxxx xxxxxxxx xxxxxxxx
xxxxxx ,..
xxxxxxxx 13_65 72-368'
Bateachonotus brasi.liensis Rathbun xxxxxx xxxxxx x x x .x x x 12-73
Collodes_inermis A.Milna Edwarda xxxxxx ° xxxxxx xxxxxx xxxxxx 33-105
yodochela elgicola (Stabbing) xxxxxx xx.xxxx
. xxxxxx 24-90
p.gracilipes Stimpson xXxxix xxxxxx xxxxxx xxxxxx 6-220
P. brmsiliensis. Coelho P. minuscula Coolho
Stenor'hynchus.setIcornie (Herbst) paradasygyius tuberculatusLLemos de Castro)
XXX XXX xxxxxx , xx.xxxX Xxxxx x x x X .. XXX XXX . . xxxxx ' (xx,xxx .. ' xxxxx xxxx XXX XXX 0-50 20-61 , 0-75 .0-41
Inachnidar fnrcans A.Milna Edwards* X X X.X X X ' xxxxxX 0-38
•
TABELA •I(Continuageo)
. LISTA CE ESPECIES
FA11LIAS
LAMA OR'GANOCENICO AREIA . . ARRECIFES • P'E.0 R A CASCALhO PROFUN01- OXOE
-I , 1m)
H tli Z
a_ u cci g3. T. E Z '&1 '6'1 et.' Lou_ LT. ti 2 Lct Y. % ti T. u6.1 Y. % Vd E 2 `ou.. —• Y. % '6.' `61 cl T. t E
Pithb lhermirheri (Schranm) . . xxxxv Xx xxxxxxX XxXxxxx 0-44 .
Tyche potiguara Garth • , .
. . . . • x'xxxxx 25-69
Picroceroides tutulares Miara • : xxxxxxx x x.x x x x x 39-90
. .
Acanthonyr petiverii. Milne Edwards . • xxxxx ' xxxxx, 0-29
Epialtus bituberculatus Milne Edwards x .x x x xxxk xxxxx ' .0-6
.
Epialtoides sostratus Coelho , .. xxxxxX . . . xxxxxx 16-54
Moco sos crebripunatata Stimpson
.. _. . xxxxx .
.
• xxxix 32-131
Chorinus heros (Herbst) .
.
' x x x x.x :,
. 1 .
• xxxx x' 0-46
Notolopas brasiliensis Mere ' xxxxxx xxxxxx xxxxxx • . . xxxxxx 0-30
. .
Polio rotunda A.Milne Edwards xxkxxx xxxxxx
, sxx.xxx 0-85
Lissa brasiliensis Rathbun ._. . .
. . . x x. x x x 47-59
Libinia bellicosa Oliveira xxxxxx
. .
.
. . . ,-27
-L.ferrekras Brito Capella . . xxxxx .x
. . ' . • . 0-27
Pe:nil cristulipes A.Milne Edwards xx .xxxx 26-69
Thou aspera. Rathbun . . • x •
Teleophrts pocochi Rathbun
. . . x x x . . T. brn.atus. Rathbun . • ' x ' . . 7-44 . . Mithrax(mi.thrax)ocuticornis , Stimpson xxxxxx x xkxx.xx x p Xxxxxx • xxxxxx x 35-103 . M.(mithrax)hemphilli Rathbun' * • ' x x x' 0-54 •
TABELA I (Continuaceo) .
LISTA OE ESPECIES
• FAMILIAS
LAMA ORGANOGENICO AREI A ARRECIFES PEDRA. CASCALF0
PROFUNDI-OAOE
tm ) '.
'E'.. '6' F, T. te. E ',7.1 d rE 2 `cu.. E ',71 tie'.. `,1.' 74" E ',I! '6' R T. IL' E 'EL'. d M..' z' E 'E,.' ti LT. ti 7(1 E
M.(mithrax)verrucosus Millis Edward? . 1 . . x x 0-1 -
• • ( M.(mIthrax)brazillensis Rathbun .:xxx 0-8 . . M.(Tithrax)hispiqus (Herbst) . - • . xxxxxx xxxxxx 0-64. M.(nithraculult)acyIptus (Lamarch) . , xxxx x x. x x • x x x.x . ' 0-55 (Milne Edwards) .M..(mithraculus)fOrcapt xxxxxxxx xxXx .xxxX xx-xxxxxx XXXXKXKX .0-90
r icrophas blcorqutus (Latrsills) . . • xxxxxxxx . . • 0-90
M. 1.nterrupto Rathbun . . xxxxxx . xxxxxx xxxxxx 0-46 M. antillonsis R .• . . , . . x athbun . . . 20-38
a909Cionoos. f_urcata (Oliver) .
, x . K x'x x x x x x'xxxxx • , . . • 0-64 46-480 S. apjhosipima. (Sau ssurs)
Macrocoelorss trispinorym. (Latreille) . xxxxxxx xxxXxxx xxxxxxxf 2-59
Mt subparallslum (Simpson) , XXX XXX , • 0-22 M t lasyigatum .(Stimpson) . • xxxxxx . xxxxxx •. xxxxxx 1-31 _M. suynsca_(Stimpson) xxxxxx xxxxxx . . x•xxxxx 30-214 M. 'concavim Mors — _ __- . • xxxxxx xxxxxx . • x x x.x x x 13-80 M. septemspiposum (Stimpson) . x x' x x . 69-145
Leptopip setirostrl,s (Stimpson) xxxxxx x x x XXX XXX XXX 22-75
..
M.(mithraculusjcoryphe Herbst xxxxxx xxxxxx •xxxxxx
46° . r— 1 4 S 1 36° • 32/ 44. 42 4O 156• 48' 46" 44' 52' 50
Area
estudada
FACIES DE ALGAS CALCAS FACES LITORAL ARENOSA FACIES ORGANOGENICA Fortaleza GEAR ti 0 CD .r• N1k11
RIO GRANDE DO NOPTE 417:111.
PARAÍBA • " Recite PERNAMBUCO • Fernando . de Noronha &Li; COA • - 0 - • 42' 40° .S8• 1544
deste do Brasil.
EM S EUS DIVER SOS
LITORAL NORDESTE BRASILEIRO
WÇAO
P ER CETU AL DOS (:RUTI;CEOS D E CAP 0 D 05
TIPOS DE SUBSTRATOS NO
RELA _LAMA -ORGANOGENICO PEDRA CASCALHO AR RECIFES 2_ • r ; 5,0 t • •-• tH"-f'./ 17 7 , i 11 I i i ? 24,2 1 ; 1 1 1I
11 1111111i , i . 1 1 (..4, I / j1
I ,/-.).
4
..4..J 1 " ; ! i-T•
-- -
-, .1_.. .4.L
,,,... , , , ri,,., k...--T - s.:::: kit , i ,4-1—'.-1,- m__, -, s...• .... ... ..,.., '1.- -,.• N- 19,4 (),+i) 11.77r, ERE OXEN CIA AE.'§0
LUTA
L.1.2.1Q POE C-WIDA D E GE 0 GRA FICAr•-•<::4
FREOUENC!A RE! ATIVA DA UNIDA DE 13 EDC.RA.FICAVi0
• r ,'
• •• • • : I• ,'
• t•R- G-
CEAR,
.„ i2AR Ai B A
-I 0
r_
PERNAME
' P- I AU I NOR ONA. ROCAS
• ",,j • .6" ' ' 1 : .• • . *. • 1 k 160I. rid r.a- 5 Fro qu *no! a u obsciQt (So crrpodos broaLliu'rois
provin io s Itisuicrt s
• .,
e r ef a Livos de -47 tpcle dot
t crutdce o s quo. o corre ao 1,13-60 d a c a do s e do Nord a bro Heir°.