Tªn gäi : * Khoa häc : Perna viridis (LinnÐ, 1758). * TiÕng Anh : Green mussel.
* TiÕng ViÖt : VÑm Vá Xanh.
¶nh:H.Th¾ng
H×nh th¸i vµ cì : Vá d¹ng h×nh qu¶ quÐo, ®Ønh vá ë ®Çu tËn cïng cña vá.
MÆt bông cña vá h¬i lâm cong. MÆt vá ®−êng sinh tr−ëng mÞn, s¾p xÕp khÝt nhau. ë c¸ thÓ non d−íi mét n¨m tuæi da vá mµu xanh, ë c¸ thÓ tr−ëng thµnh da vá mµu n©u ®en. MÆt trong cña vá mµu tr¾ng ãng ¸nh. C¸ thÓ nhiÒu n¨m vá dµi cã thÓ ®¹t 150 mm, cao 65 mm, réng 40 mm.
Ph©n bè : Tõ ven biÓn §µi Loan ®Õn c¸c n−íc §«ng Nam ¸. ë ViÖt Nam:
H¶i Phßng, Hµ TÜnh, Qu¶ng B×nh, Thõa Thiªn HuÕ, B×nh §Þnh, Kh¸nh Hoµ, B×nh ThuËn.
§Æc ®iÓm m«i tr−êng sèng: VÑm vá xanh ph©n bè tõ tuyÕn h¹ triÒu ®Õn
®é s©u trªn 10m n−íc, ®é mÆn tõ 20 – 300/
00. VÑm tiÕt ra t¬ ch©n b¸m vµo ®¸y
®¸, sái, san h«, gç.
Sinh tr−ëng: VÑm vá xanh lµ loµi ¨n läc. Thøc ¨n chñ yÕu lµ thùc vËt phï
du vµ vËt chÊt l¬ löng trong n−íc. Sinh tr−ëng chËm (®¹t kÝch th−íc 80 – 100mm sau 1,5 – 2 n¨m).
Sinh s¶n: Mïa sinh s¶n chÝnh tõ th¸ng 3 – 5 vµ tõ th¸ng 9 – 10. Søc sinh
s¶n cao.
Gi¸ trÞ kinh tÕ: VÑm vá xanh lµ ®Æc s¶n biÓn ®−îc −a chuéng do thÞt th¬m
ngon, giµu chÊt dinh d−ìng. Gi¸ thÞ tr−êng néi ®Þa tõ 50.000 – 60.000 ®ång/kg (c¶ vá). Vá vÑm xanh cã tÇng ngäc dµy cã thÓ chÕ biÕn thµnh nhiÒu mÆt hµng mü nghÖ. Gi¸ mét kg vá tõ 10.000 – 15.000 ®ång.
T×nh h×nh nu«i : VÑm vá xanh lµ ®èi t−îng nu«i quan träng ë Trung
Quèc, Th¸i Lan. ë ViÖt Nam vÑm vá xanh ®−îc nu«i theo d¹ng b¶o vÖ nguån lîi ë ®Çm L¨ng c« (Thõa Thiªn HuÕ), ®Çm Nha Phu (Kh¸nh Hßa). S¶n phÈm chñ yÕu hiÖn nay vÉn lµ tõ khai th¸c tù nhiªn. ViÖc nghiªn cøu s¶n xuÊt gièng nh©n t¹o ®· thu ®−îc kÕt qu¶ ban ®Çu ë RIA III vµ RIMP.
50 - èc h−¬ng
Tªn gäi : * Khoa häc : Babylonia areolata (Link, 1807). * TiÕng Anh : Areolata .
* TiÕng ViÖt: èc H−¬ng.
¶nh: N.ChÝnh
H×nh th¸i vµ cì : Vá cã d¹ng h×nh th¸p bËc thang, th¸p vá cao b»ng 1/2
chiÒu cao cña vá. MÆt ngoµi cña vá mµu tr¾ng vµ cã nh÷ng phiÕn v©n h×nh ch÷ nhËt mµu tÝm n©u hoÆc hång n©u. TÇng th©n cã 3 hµng, phiÕn v©n mµu. MiÖng vá h×nh b¸n nguyÖt, mÆt trong mµu tr¾ng sø. C¸ thÓ lín vá cao trªn d−íi 80 mm, réng 45 mm.
Ph©n bè : Lµ loµi èc ph©n bè ®Æc tr−ng tõ vïng biÓn §µi Loan, ®Õn nam
Trung Quèc. ë ViÖt Nam cã ph©n bè, nhiÒu nhÊt ë vïng biÓn Phan ThiÕt, Hµm T©n (B×nh ThuËn). §Æc ®iÓm m«i tr−êng sèng : * NhiÖt ®é: 27 – 280C * §é mÆn: 34 – 350/00 * §é s©u: 8 – 12m * N¬i sèng c¸ch bê 2 – 3km * ChÊt ®¸y: c¸t, c¸t pha bïn Sinh tr−ëng:
Sinh tr−ëng nhanh, thøc ¨n lµ mïn b· h÷u c¬, thùc vËt phï du. Sau 7 – 8 th¸ng nu«i ®¹t cì th−¬ng phÈm.
Sinh s¶n: §Î tËp trung tõ th¸ng 4 – 10. èc ®Î tõng chïm c¸c bäc trøng. Ph«i ph¸t triÓn trong c¸c bäc ®ã tõ 5 – 7 ngµy th× në.
Gi¸ trÞ kinh tÕ : Gi¸ thÞ tr−êng néi ®Þa 2000 tõ 80.000 – 120.000 ®ång/kg.
Gi¸ xuÊt khÈu 10USD/kg.
T×nh h×nh nu«i : ë ViÖt Nam ®· s¶n xuÊt ®−îc gièng èc h−¬ng. èc h−¬ng
®ang ®−îc nu«i nhiÒu ë Kh¸nh Hoµ. Nu«i trong bÓ xi m¨ng, ao ®Êt, lång hoÆc ch¾n ®µng.
C¸c loµi cã kh¶ n¨ng nu«i
51 - Bµo ng− vµnh tai
Tªn gäi :* Khoa häc : Haliotis asinina LinnÐ, 1758. * TiÕng Anh : Donkey’s Ear Abalon.
* TiÕng ViÖt : Bµo Ng− Vµnh Tai.
¶nh: N.ChÝnh
H×nh th¸i vµ cì :
Vá bÇu dôc dµi, d¹ng tai ngoµi, h¬i cong lâm ë mÆt bông. ChiÒu réng vá
b»ng 1/2 chiÒu dµi, cao b»ng 1/6 vá dµi. Vá cã 3 tÇng xo¾n èc, ®−êng suture n«ng, th¸p vá nhá. Sè gê nh« trªn vá kho¶ng 30 gê, 5 ÷ 7 gê nh« cuèi cïng d¹ng lç, gê sinh tr−ëng mÞn s¾p xÕp khÝt nhau. Tõ ®Ønh vá däc theo mÆt l−ng cã 4 gê xo¾n èc nhá mÞn. Da ®á tr¬n bãng, trªn ®ã cã nhiÒu v©n mµu n©u sÉm hoÆc mµu vµng d¹ng h×nh tam gi¸c s¾p xÕp kh«ng thø tù. MÆt trong cña vá tÇng xµ cõ ãng ¸nh kim lo¹i b¹c, tr¬n bãng. Th−êng b¾t gÆp c¸ thÓ cã vá dµi 50 ÷ 65 mm.
Ph©n bè :
Lµ loµi sèng ë vïng biÓn Êm, cã ë c¸c vïng biÓn Nam NhËt B¶n, §µi Loan, biÓn Nam Trung Quèc, Philippines, Malayxia, Australia, New Zealand ... ë ViÖt Nam hÇu hÕt c¸c vïng biÓn tõ Qu¶ng Nam ®Õn Kiªn Giang ®Òu cã ph©n bè. ë mét sè vïng ven ®¶o Phó Qóy, C«n §¶o, Phó Quèc cã mËt ®é 1 ÷ 2 con/m2 .
§Æc ®iÓm m«i tr−êng sèng :
Bµo ng− vµnh tai sèng tõ tuyÕn h¹ triÒu ®Õn ®é s©u 10 ÷ 15 m n−íc, chÊt ®¸y ®¸ sái. N¬i cã ®é muèi æn ®Þnh 30 ÷ 34 0/
00. Sinh tr−ëng :
Sinh s¶n :
Sinh s¶n chñ yÕu vµo th¸ng 4 – 8. Êu trïng chuyÓn sèng ®¸y vµo ngµy thø 2 sau khi në vµ ¨n t¶o ®¸y ®¬n bµo. Juvenile xuÊt hiÖn vµo ngµy thø 7 – 10.
Gi¸ trÞ kinh tÕ :
Bµo ng− vµnh tai cã vá nhá, khèi thÞt rÊt lín, khèi thÞt cã thÓ nÆng 150 gram. Còng nh− bµo ng− chÝn lç, thÞt vµ vá bµo ng− vµng tai cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao. T¹i trung t©m nu«i trång thñy s¶n III ®ang tiÕn hµnh cho sinh s¶n gièng nh©n t¹o nh»m ph¸t triÓn nghÒ nu«i bµo ng− vµnh tai. Gi¸ néi ®Þa n¨m 2000, tõ 70.000 – 80.000 ®ång/kg bµo ng−.
T×nh h×nh nu«i:
Bµo ng− ®−îc nu«i nhiÒu ë §µi Loan, Trung Quèc, Australia. ë ViÖt Nam bµo ng− vµnh tai ®−îc b¾t ®Çu nghiªn cøu s¶n xuÊt gièng tõ n¨m 1995 t¹i ViÖn H¶i D−¬ng häc Nha Trang vµ Trung t©m Nghiªn cøu Thuû s¶n III.
¶nh: V.Toµn
52 - Bµo ng− chÝn lç
Tªn gäi :* Khoa häc : Haliotis diversicolor Reeve, 1846. * TiÕng Anh : Ear abalon.
* TiÕng ViÖt : Bµo Ng− ChÝn Lç, Cöu Khæng.
¶nh: N.ChÝnh
H×nh th¸i vµ cì :
Vá cã d¹ng h×nh vµnh tai, cã 3 tÇng xo¾n èc. B¾t ®Çu tõ mÐp vá cña tÇng xo¾n èc thø hai cã nhiÒu gê nh« s¾p xÕp cã thø tù ®Õn tËn mÐp cña miÖng vá. Vá cã tõ 7 – 9 lç. MÆt ngoµi cña vá mµu n©u ®Õn n©u xÉm. MÆt trong tÇng xµ cõ ph¸t triÓn ãng ¸nh. C¸ thÓ tr−ëng thµnh vá dµi tõ 75 – 90mm, réng b»ng 2/3 chiÒu dµi, chiÒu cao b»ng 1/4 chiÒu dµi.
Ph©n bè :
Bµo ng− ph©n bè ë vïng biÓn Êm Th¸i B×nh D−¬ng vµ Ên §é D−¬ng. ë ViÖt Nam bµo ng− chÝn lç ph©n bè nhiÒu ë ven biÓn c¸c tØnh phÝa B¾c nh− ®¶o C« T«, Minh Ch©u, Quan L¹n (Qu¶ng Ninh), B¹ch Long VÜ (H¶i Phßng).
§Æc ®iÓm m«i tr−êng sèng :
Bµo ng− chÝn lç sèng ë ®é s©u 5 – 20m n−íc, n¬i cã sãng giã, ®¸y ®¸, ®é mÆn cao tõ 30 – 320/00.
Sinh tr−ëng :
Sinh tr−ëng chËm. Thøc ¨n chñ yÕu lµ rong c©u hoÆc rong m¬. Giai ®o¹n Êu trïng thøc ¨n lµ c¸c lo¹i t¶o ®¸y, khi c¸ thÓ kÕt thóc giai ®o¹n biÕn th¸i, chóng dïng ch©n b¸m chÆt vµo ®¸ vµ bß chËm ch¹p ®i kiÕm måi.
Tuæi thµnh thôc 1 n¨m trë lªn, cì thµnh thôc 25 – 40g. Tû lÖ thµnh thôc trong mïa ®Î 95 – 100%, l−îng trøng mçi lÇn ®Î 450.000 v¹n/kg.
Gi¸ trÞ kinh tÕ :
Bµo ng− cã hµm l−îng chÊt dinh d−ìng cao, vá dïng lµm thuèc gi¶i nhiÖt. Lµ ®èi t−îng xuÊt khÈu cã gi¸ trÞ.
T×nh h×nh nu«i :
Ch−a cã c¬ së nµo nu«i bµo ng− chÝn lç. ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n H¶i Phßng ®· nghiªn cøu s¶n xuÊt gièng trong bµo ng− nµy tuy kÕt qu¶ cßn h¹n chÕ vµ ch−a æn ®Þnh.
¶nh: V.Toµn
B∙i nu«i nhuyÔn thÓ cöa S«ng Hång.