شهوژ یفسلف یا
لاس 10 هرامش / 18 ناتسبات و راهب / 1395
هفلؤم و طیارش یکیتکلاید هطبار
لرسوه هفسلف رد تّینیع یاه
*
ینایفوص دومحم **
زیربت هاگشناد ،هفسلف هورگ رایداتسا
هدیکچ یم هلاقم نیا رد اب میشوک
ناشن نداد هفلؤم و تینیع طیارش رد نآ یداینب یاه
یسانشرادیدپ
نآ یکیتکلاید و هیوسود هطبار لرسوه اه
ار نآ یدصق راتخاس و یئاعتسا یهاگآ .مینک راکشآ
یلصا یم لیکشت ار تینیع ناکما طرش نیرت .دهد
ا زا یرگید یساسا طیارش نامز و ندب ،کارد
هدش ظاحل تّینیع ناکما یم ناکما طیارش نیا ساسارب .دنا
هفلؤم ناوت یداینب یاه
تینیع ار
هفلؤم نیا .دومن حرطم نیا زا دنترابع اه
نیب کارتشا و مظن ای یدنمنوناق ،یلاعت ،ینامه .یناهذاا
یم ناشن شهوژپ نیا ّینیع هک دهد
هفلؤم و طیارش دوخ ت رگیدکی هب طونم اه
هدوب هطبار یعون و
نآ نایم هیوسود نودب لرسوه هفسلف رد تخانش تّینیع یسررب .تسا رارقرب اه
نیا نتفرگرظنرد
لزع هیوسود هطبار .تسا نآ تّینیع و تخانش صوصخ رد لرسوه هاگدید تیمها زا رظن
ناگژاو :یدیلک هرفلؤم ،ترّینیع نارکما طیاررش ،تّینیع ،یئاعتسا یهاگآ ،یسانشرادیدپ یاره
تّینیع هیوسود هطبار ، .
*
:لوصو خیرات 26
/1 / 95 :ییاهن دییأت
15 /4 / 95
همدقم مزا لرسوه هفسلف رظنم زا تّینیع تسرد کرد یارب تسا
یگژیو و یسانشرادیدپ یاه
ریگ رارق هجوت دروم نآ عیدب و هتسجرب ن
هنمادرپ ثیحزا لرسوه هفسلف رد تّینیع شهوژپ .د ندوب
رد .دنوش هظحام و یسررب نآ فلتخم بناوج تسا مزا و تسا راوشد رایسب هفسلف نیا هعلاطم
هفلؤم و تّینیع ناکما طیارش نایم دیاب تّینیع هلأسم .میراذگب زیامت تّینیع یاه
و یلصا طرش
یم راوتسا نآرب رگید طیارش هک تسا یئاعتسا یهاگآ نامه تّینیع یداینب یهاگآ .دنوش
سا هژیو یدصق راتخاس اب یئاعت یگژیو لماش دوخ دراد هک یا
تهادب نوچمه یرگید مهم یاه
هفلوم هب ندیسر و یهاگآ لامعا ققحت یارب اما .تسا دوهش و یرگید طیارش تّینیع یاه
نوچمه هب کاردا هک یندب و کاردا یم تروص نآ هطساو
لیخد دریگ اتسار نیا رد .دنا
هلأسم
و کاردا یدنمنامز هزات لکش هب لرسوه یوس زا هک نامز مهم رایسب ثحب
یم حرطم یا دوش
رش ط یساسا .تسا رگید یم هک تسا طیارش نیا ساسارب
و تخانش تّینیع هب یبایتسد ناوت
هفلؤم آ ار نآ یاه هفلؤم نیا .دومن راکش
و مظن ای یدنمنوناق ،یلاعت ،ینامهنیا زا دنترابع هک اه
نیب کارتشا رد یناهذاا
گناگنت هطبار نیا .دنراد رارق تّینیع ناکما طیارش اب گنتاگنت هطبار
هطبار مهرد یا هک یروط تسا هدینت هفلؤم و طیارش
اه یم هلاحا رگیدکی هب مادم حیضوت و دنبای
نآ دوخ ققحت و تّینیع نتفرگرظنرد هب طونم اه
مهرد نآ یگدینت مهرد نیا .تساه
اب یگدینت
نیع ناکما طیارش حیضوت هفلؤم و تّی
یم ناشن ار دوخ لرسوه هفسلف رد تّینیع یاه نیاربانب .دهد
نیا رد هفلؤم و طیارش حیضوت اب درک میهاوخ یعس اج مهرد نیا روکذم یاه
.میهد ناشن ار یگدینت
تّینیع ناکما طیارش :
1 . یهاگآ ییاعتسا ای
تینهذ ییاعتسا هب
تّینیع یداینب طرش هباثم
نآ زا ره هک اج یم لکش یئاعتسا یهاگآ اب هطبار رد یتّینیع
و دوجو هوحن یسررب دریگ
یگژیو رد شهوژپ زین و نآ دوخ تّینیع نآ ساسارب نایعا ریاس تّینیع هک نآ یساسا یاه
یگژیو یم اه هداد حیضوت دناوت هب لیلقت نایم نیا رد .تسا یرورض دوش
یشور ناونع
یم هک یتخانشرادیدپ کش اب ار نآ ناوت
درک هسیاقم تراکد یشور 1
یهاگآ یگراکشآ رد
هب شقن یئاعتسا :دراد یئازس
« « میلست ام هب ار ییاعتسا یهاگآ ورملق یتخانشرادیدپ لیلقت
هدرک .تسا (» هدیا اه 1 (») نایدیشر ، 200،1384 هخوپا ای قیلعت یتخانشرادیدپ لیلقت اب نامزمه هتبلا )
یم تروص زین یتخانشرادیدپ هار رد و دریگ
ی یم هارمه لیلقت اب یئاعتسا هزوح هب یبا :ددرگ
« اب
نیب ندادرارق نیلاهلا
-نهذ فرظ رد هچ و جراخ فرظ رد هچ دوجو رابتعا مدع ینعی
هدش راکشآ دوجو زا یرگید .تسین یهاگآ دوخ زج یزیچ ورملق نیا .تسا
(» هتخیر
-نارگ ، 250،1375 هب )
نیا هزوح ًاتیاهن بیترت یم ار یا
میبای لباق رگید هک لیلقت
تساکورف و ریذپ
.تسین 2 هب ای یئاعتسا یهاگآ نامه ضحم هزوح نیا نم ای یئاعتسا تینهذ رگید یریبعت
هطبار رد لرسوه یسانشرادیدپ ًاساسا و تسا یئاعتسا ار دوخ یقیقح یانعم یداینب هطیح نیا اب
یم ادیپ دنک یهاگآ هک تسا یرورض یساسا هتکن نیا یروآدای یارب هک تسین یعقاو یاءیش یئاعتسا
یهاگآ اب فیاضت رد هک تسا نامهنیا تدحو یعون هکلب دشاب هتشاد یلقتسم دوجو دوخ یاه
یم هتفرگ رظن رد یمامضنا :دوش
« نم یصاخ زیچ تسا هتفای لیلقت یتحانشرادیدپ ثیح زا هک یا
هبرجت یور رب هک دحو اب طقف هکلب تسین دشاب روانش نوگانوگ یاه
شدوخ یدنویپ نورد ت
.تسا نامهنیا (»
لرسوه ، 1970،541 نامه و تسا یصخشم ناکم دقاف ضحم یهاگآ )
هک روط
یم نایب لرسوه هب یهاگآ ،دنک
لباق دشاب ناویح زا یتلاح و یعیبط یرما هک یوحن و تسین عضو
ریغ ًاقلطم
-یناکم
(non-spatial)
(.تسا
Husserl, 1989, 187
هب ) ناهج یهاگآ یترابع
دن یم لکش نآ رد یناهج عون ره هکلب درا :دریگ
« قلطم نم هرابرد ]لوسوه[
یم طقف ناوت تفگ
یم لمع ،دراد دوجو هک یم میوقت هملک قلطم موهفم هب و دنک
،ینعم نیا رد رگید ترابع هب .دنک
یب قلطم نم .تسا ناهج
(» زنملکاک ، 161،1371 نیا رگا )
هب رما زا یرایسب دوش کرد یتسرد
یتاداریا یم دراو یئاعتسا یهاگآ رب هک دش دهاوخ فرطرب دوش
. یم اهنت یئاعتسا ورملق تّینیع
-تّینیع اب دنویپ رد و رظنم نیا زا دناوت :دوش هداد حیضوت نآ یدصق یاه
« یوگا یتسیچ
سفن ای(ییاعتسا یزاوم یانعم رد
ناور رد طقف )نآ یتخانش دنویپ
تینیع اب ش هتفهن یدصق یاه
.تسا (» لرسوه ، 114،1381 )
یقیقح تروص نآ اب هطبار رد یدنمنامز عونره هکلب درادن زین یکیزیف و یعیبط نامز یهاگآ دوخ هب یم نیااب .دریگ نآ یگدنز و تایح هب نآ زا هک یهاگآ موادم نایرج و نایس ظاحل هب لاح
یم ریبعت دوش یم همه ای ریگارف نامز یعون نآ یارب ناوت :تفرگ رظنرد ینامز
« گآ ضحم یها
هزوح ،تسا یقیقح ینامز هزوح کی نامز زا یا
« یتخانشرادیدپ .»
نامز اب دیابن نامز نیا
« ینیع » یم میوقت یهاگآ طسوت تعیبط هارمه هب هک ، .ددرگ طلخ ،دوش
(»
Husserl, 1989,
188
تسا نایرج و نایس رد هراومه دوخ رمتسم میوقت اب هک یهاگآ و نامز هطبار نیاربانب ) ب زا یکی ثح
هب لرسوه هفسلف رد مهم رایسب یاه یم رامش
یم .دور یهاگآ هک تفگ ناوت
هب و دراد یگدنز و تایح یئاعتسا تسرد ریبعت
قیقد و رت و تسا یهاگآ نامه یگدنز و تایح رت
انعم ضحم هطیح نیا اب هطبار رد یگدوبرادناج و یدنمتایح عون ره یم
نیا اب .دبای یلع لاح
تسم نایس نیا هتفای یهاگآ ،رم
یم ظفح ار دوخ یمیوقت یاه یم و دنک
زاب نآ هب ًاددجم دناوت
و یریذپرارکت نیا .ددرگ تشگزاب
ددجم هتفای هب تّینیع قیثو یاهانبم زا یکی یلبق یاه زا یبای
نیا زا و تسا نهذ یوس هتسیاش مهس تّینیع رد زین یهاگآ یدنمنامز تهج
موهفم .دراد یا
« قفا » کی زاب هک زا رگید ی زا ترّینریع ررصارنع
لایس رد تسا یلرسوه هاگدید نایرج و یگدوب
یم راکشآ ار دوخ یهاگآ رمتسم .دزاس
3 مامت رما کی یهاگآ نیاربانب نیا زا و تسین هتسب و هدش
ور
نایاپ یرما تخانش .تسا زاب و ریذپان
رد تّینیع تقیقح هب یبای
ینهذ دنیآرف کی هباثم هطیح تّینیع رب
هدعاق و یئاعتسا نآ یاه
یم راکشآ ًادعب یتخانشرادیدپ ثیح زا هک تسا راوتسا :دنوش
« هب هژبوا ره هژبوا ره زین و( یلکروط
هدعاق یراتخاس اب تسا رظانتم )یلولح وگا نیا روصت قلعتم ناونع هب هژبوا .ییاعتسا یوگا زا دنم
یهاگآ قلعتم و یب ،شا
هدعاق گنرد آ ریاس یارب یلک یا
یهاگ هک ،هژبوا نیمه زا نکمم یاه
ناکما یم صخشم هژبوا نیا عون و هنوگ هلیسو هب ًاتیهام شیپ زا ناش مهارف ،دوش
یم ....دنک
هتسیز زا یجرم و جره ییاعتسا هتیویتکژبوس ...تسین یدصق یاه
هعومجم هکلب مظتنم یا
....تسا هب یم رتهب ترابع نیا رد تفگ ناوت
میظنت هدیا کی اب اج راکورس یهانتمان ی
.میراد (» لرسوه ، 98،1381 ) نآ زا رتشیب لرسوه هاگن رد تّینیع دشاب طبترم یجراخ تیلعف اب هک
:تسا طوبرم یهاگآ رد نیع میوقت اب «
عیسو یانعم هب نیع ،رت
« دشابن ای دشاب لعفلاب »
رد
یگتسبمه نآ ات ار صیخشت لباق یتدحو ناشدوخ رد هک یهاگآ صاخ یاه
ب هک اج هطساو ه
تیهام کی زا یهاگآ لماش ناش
x
یم لمح دنتسه نامهنیا یم میوقت ،دننک
.دوش (»
Husserl,
1983, 325
نآ زا ) هب نیع هک اج یم میوقت یهاگآ رد نامهنیا یرما هباثم
زا هویش نیا دوش
یم میوقت هیاپ زا یکی دناوت
هفلؤم و اه .دهد لیکشت ار تّینیع یساسا یاه
1 -1 یوگا تّینیع تّینیع هب یبایهار و یئاعتسا
« یرگید » و « ناهج »
یمن ءارقتسا ددعتم یاهوگا هعومجم زا یئاعتسا یوگا یوگا لیدعت و لیلقت اب هکلب دوش
و یمامضنا هب
یم راکشآ ام یارب ار دوخ دازآ یلایخ رییغت شور یریگراک :دزاس
« یوگا زا لاقتنا رد
وگا کی هب نم هب
روط ای تیعقاو یلک هطیح ناکما
یمن هتفرگ ضرفشیپ رگید یاهوگا زا یا .دوش
نیا رد یم نییعت نم یوگا دوخ لیدعت هلیسو هب وگا سودیا هرتسگ اج ار مدوخ ،لیخت رد نم .دوش
یم روصت یرگید وحن هب و لیدعت .منک
(» لرسوه ، 123،1381 زا ار ام لیلقت هک یوحن نامه هب )
هج نومنهر ییاعتسا یوگا هب ینیع نا یم
یکاردا لمع کی رد یئاعتسا یوگا نیا ،دوش
ِمیقتسمریغ (
apperception
) ار یمیوقت لمع نیا لرسوه هک یمیوقت «
-هدننک » یم ییاعتسا یوگا ناهج هب ،دمان
« یم لیدبت دوش
.» نآ... هب ار ییاعتسا یوگا هک هچ
یم دنویپ )ینیع و یمامضنا(یویند دوخ یقتسمریغ کاردا دهد
ساسا نیا رب لاح... .تسا ناهج م
یم نآ نورد هک ،میراد ار یویند دوخ ام ،وس کی زا :درک صخشم ار ریز فیاضت ناوت یم
میناوت
نیب ار یزیامت « سفن » و « ندب » نورد هک ،میراد ار ییاعتسا یوگا ،رگید یوس زا ،میوش لئاق
نآ نیب ار یزیامت دیاب نآ لام هطیح هب هک هچ
یگدوبدوخ م شا
یم طوبر نآ و دوش هطیح هب هک هچ
یم طوبرم نآ زا هناگیب نآ ،لرسوه رظن زا .مینک داجیا ددرگ
هب ،یویند حطس رد هک هچ «
سفن »
یم طوبرم ش
هطیح اب ،ییاعتسا یوگا نورد ،دو نآزا
یلاح رد ،تسا رظانتم یگدوبدوخ هک
نآ هچ
یم طوبرم ]مدوخِ[ ندب هب هک نآ هطیح اب دوش
هک هچ نیا زا یهاگآ زونه اریز ؛هیلوا یلاعت[هناگیب
نیا اب .دراد رظانت تسا ]یرگید زا یهاگآ میوقت ؛هیوناث یلاعت/هدشن میوقت هناگیب رما رما نیا لاح
نآزا هطیح هک تسین انعم نادب نآ زا یگدوبدوخ
هوحن ینعی ،یهاگآ تسا هناگیب هک هچ روهظ زا یا
.درادن ار نآ (»
Schnell, 2010, 15
) نامه ًاماک دوخ زا هناگیب هطیح اب وگا دش هراشا هکروط
.تسا نآ دوخ لیدعت هکارچ تسین هناگیب 4 2 . کاردا هنیمز و نآ یاه
ماع موهفم کاردا زا لرسوه رد ار یرت
یم رظن :دریگ « لک تفایرد عیسو یانعم رد کاردا
تیعضو یم ششوپ ار نیناوق ینیشیپ تهادب ًاتیاهن یتح و ،اه .دهد
(»
Husserl, 1970, 781
)
هک ار یرما ره لرسوه هب
یم یقلت کَردم دریگ رارق هناهاگآ کاردا لمع قلعتم دناوتب یوحن دنک
نامه و رد هکروط
شهوژپ
یقطنم یاه
هعومجم تسا هدرک نایبلک ،نیعمان تارثک ،اه ،دادعا ،اه لومحم ،تااصفنا تیعضو ،اه یگمه ،اه « نیع » یم باسح هب و دنیآ
نیا هک یلامعا یم ار اه
دنهد « کاردا » بوسحم یم نایدیشر(.دندرگ ، 137،1384 ِلصاح کاردا هرابرد ماع درکیور نیا )
یوهام یقلت و یکیتامئون کاردا یئاعتسا یسانشرادیدپ رد کاردا .تسا نآ زا
«ُم هب کَرد هباثم ُم کَرد » هک تسا یکاردا یامئون لرسوه
م یارب زیامت یانعم زا نآ ندرک ُم لوادتم و جیار
کَرد
یم رارق همویگ لخاد ار نآ ًاثم :دهد « یدام ءیش » ، « هایگ » ، « خرد ت » ، « افوکش » رظنزا .هریغ و
لرسوه «ُم هب کَرد ُم هباثم کَرد » هب هداد یرما ناونع تیهام ثیحزا هدش
شا هب و ، یترابع « روهظ هب روهظ هباثم »
یم هداد لماک تهادب رد هک یم فیصوت دوش
درگ (.د
Husserl, 1983, 216
)
کاردا قلعتم هدیا تیهام اب دنویپ رد
تسا یکیتامئون زتنس تدحو نامه ،نآ ِینیشیپ و لآ .
کاردا
هب یگژیو زا یهاگآ ِعبت «
هرابرد یگدوب » هب .تسا رادروخرب یزیچ ِکاردا هراومه کاردا یترابع
نآ نایم یئادج و فاکش عونره ضرف و تسا کَردم و کِردم هاگدید تسردان کرد اه
.تسا لرسوه یئاعتسا و یتخانشرادیدپ هدیا یرما کاردا قلطم ةژبوا هب زگره و تسا لآ
یمن ققحت لماکروط قباطت نیاربانب .دبای
یگداددوخ رد دیاب ار عقاورما و کاردا ینتبم ِیگدشرپ یاهزتنس و یهیدب یاه
یگداددوخ نیا رب اه
هب قلطم ةژبوا .قلطم ةژبوا اب هطبار رد هن تفرگ رظن رد هب ،یعازتنا و لاعتمرما هباثم
هژبوا ناونع
-ک تهج رد ار صقان تا-کاردا یمیظنت یا لما
یم تیاده ندش یگدشرپ نیا دوخ هتبلا .دنک
یاه
هدیا دح هب لیم زین صقان یم ناشن ار لآ
یکاح لیم نیا .دنهد هراومه ءیش کاردا هک تسا نآ زا
یم لماک دناوت :دوش رت
« هدیا کی ییاهن یگدشرپ یم ناشن ار لآ
ترابع هراومه یگدشرپ نیا .دهد
ب یگدشرپ زتنس .تسا رظانتم کرد کی زا ه
تسد نامه ای یهیدب یزتنس دودحم ِدروم نیا رد هدمآ
.تسا تخانش (»
Husserl, 1970, 670
هب ) نآ رظانتم دوهش اب لعفلاب کاردا ره رگید یریبعت
یم ادیپ تقباطم و یناوخمه هدیا ةژبوا اب لعفلاب تاکاردا نیا سایق و دنک
هب لآ نآ سایق یانعم اه
هژبوا اب دیا ةژبوا .تسین ققحتم یا ه
رما لآ هوقلاب :دباین ققحت زگره تسا نکمم هک تسا یا
« هدیا کی اب ار لعفلاب کاردا کی ندیجنس لرسوه لآ
تخاس هتفای
(constructed)
یمن
-نآ ار کاردا تیهام طقف وا فیصوت ،دریذپ روط
یم رضاح لمأت یارب ًادوهش هک یم لیلحت دوش
-.دنک » (
Sokolowski,1974, 184
هب ) یم یلکروط وت
هک تفگ نا «
قباطت » ناکما تهج رد
لماک یم انعم کاردا ندش اّلا و دبای
و لماک تاکاردا ام تاکاردا رگا مامت
هدش یم یا رگید دندوب
.تشادن یئانعم قباطت زا نخس نآ رد نیع هکلب تسین هژبوا یئامنزاب یعون لرسوه رظنزا کاردا
هب یم هداد هصخش هب یگداد نیا .دوش
هش یگدشرپ هطساو و سیسئون تکراشم قیرطزا و یدو
یم ماجنا اویه ای یسح هدام :تسا هدشرپ ِدوهش تقیقحرد کاردا .دریگ
« کی یعقاو یاوتحم
یدصق یگژیو لمع هب هک ،سیسئون ای ،یکیتئون ءزج :تسا یداینب هفلؤم ود زا ترابع کاردا شا
یم ار سح زا یبیکرت ای سح کی ینعی ،یسح ءزج و ؛دهد لمع هب هک اه
یسح یگژیو ار شا
یم هجوگ کی ًافرص لاثم یارب نم ،سح و سیسئون لباقتم شنک اب .دهد نهذ رد ار یگنرف
ما
یمن ییامنزاب کی نم هکلب ؛منک
هجوگ یم یگنرف .منیب
(»
Mc Intyre, 1989, 165
زا کاردا )
یب ءیش دوخ اب ًامیقتسم نآ رد هک تسا یلمع لرسوه رظن نآ
و لادتسا یعون هک ای جاتنتسا
یم هجاوم دنک تلاخد مکح یعون هب کاردا رد یسح هداد و سیسئون دنویپ .میوش
هنوگ هک تسا یا
نیا نایم یناوخمه و یگنهامه یعون یناوخمه نیا هب هجوت اب کاردا تّینیع و دراد دوجو ود
لباق یمن سیسئون تقیقحرد .تسا حیضوت اوتحم اب هطبار رد هکلب دنک لمع لقتسم دناوت
یاه
ینتبم ِیسح هداد رب
یم دودحم اه .ددرگ
هضرع تسا ناوخمه و راگزاس کاردا تیدودحم کاردا یسح یاوتحم نیاربانب .دنک
ای نیعم یاه
هدننکدودحم طیارش نآ و انعم رد ،ار یا
یم هک هچ یم ،دنک ریرقت انعم نیا دناوت
چ و .دراذگ نین
تیدودحم یانعم رد رتشیب ییاه
زا نام « ِتیعقاو » نایعا نآ یم کاردا هک یا یم دراو مینک
-.دنوش (»
Ibid, 167
هب ) نآ ساسارب ار انعم سیسئون یترابع یم تفایرد هک هچ
یم هضرع دراد
-نیازا و یلباقت و هیوسود یلمع ًاساسا کاردا .دنک هطبار یلمع ور
لمعرد .تسا بکرم و یا
سیسئون هداد اب امئون و امئون اب
نآ نایم زیامت عونره و تسا طبترم یئاویه یاه ثیحزا اه
نشور یارب و یتخانشرادیدپ یم تروص هطبار نیا نتخاس
هب .دریگ ِرصانع نیا نایم زیامت یریبعت
هب ،طبترم نآ لاقتسا یانعم
هک تسا یعازتنا یلمع کاردا نیاربانب .تسین رگیدکی زا اه
یمامضنا ب نیا رد عقاورد .تسا نآ زا هژبوا یلاعت تهج زا نآ یگدو رگید یاجره نوچمه اج
یم هتفرگ رظنرد نامأوت و رگیدکی اب هطبار رد یمامضنا و یعازتنا یگژیو زا رما نیا و دنوش
یاه
نشور یارب .تسا لرسوه یئاعتسا یسانشرادیدپ هطیح هب زاب تسا مزا هطبار نیا تشرس ندش
نک عوجر یوهام نیا رد هطبار عونره .می
هب هک تسا یئاعتسا و یوهام یدنویپ اج هلکاش هطساو
هب یلرسوه یانعم داجیا نآ
یم هلکاش یسح کاردا رد .ددرگ هدیا ،تایهام دننامه هک یسح یاه
-ینیشیپ و لآ یم هیجوت ار ام تادوهش دنا
:دننک « ،میقتسم هبرجت هب طوبرم رما ینعی ،یدوهشرما
اش رد ار شدوخ یم هجوم و زاجم یسح هلک
راک نیا یهاگآ تااح رد ناور هک وحن نامه هب دزاس
یم ماجنا ار .دهد
(»
Husserl, 1980, 58
یم ار هلکاش ) رظن رد یفطعنم یاهراتخاس ناوت
هنیمز رد هک تفرگ لبقام و ینیشیپ یا
هدمآ دوجو هب هیلوا یسح یاهاوتحم ساسارب و یلمح :دنا
« مزلتسم یکاردا تفایرد یرورض شقن هک ،تسا یسح یاهاوتحم
هلکاش میوقت رد ار ناش و اه
میوقت رد نیاربانب یاهدومن
(appearances)
دوخ افیا یعقاو ءایشا یم
.دننک »
(
Husserl,1989,66
رد ) قیمع یریبعت یم رت
هلکاش هک تفگ ناوت ِینیوکت روص نامه اه
هطبار هیلوا یوهام و یعازتنا یاه تادوهش هک دنا
یم تیاده ار ام یدعب دننک
.
2 -1 شیپ ةنیمز یکاردا قفا و ،ندب و نهذ راتخاس ؛کاردا ةداد
یم راکشآ دراد رارق نآ رد هک یقفا و هنیمز ساسارب نآ ناکما طیارش و کاردا تّینیع .ددرگ
نامه یم تکرح هوقلاب تاکاردا ندشرپ تهج رد ام تاکاردا دش نایب هکروط ندشرپ ناکما .دننک
یکی یئاناوت زا هنیمز ساسارب و دنتسین یهت نکمم و هوقلاب تاکاردا نیا اما .تسا کاردا یاه یا
زا هک هدوب نآ رد لبق یم میسرت قفا نوچمه ام یارب و میا
هتفای نکمم ِتروص ددرگ لرسوه .دنا
هتخیگنارب ناکما ار ناکما نیا
(motivated)
یم یهت ناکما زا ار نآ و دمان
(empty)
زیامتم
یلاح رد دشاب هتشاد اپ هد اپ راهچ یاج هب دراد رارق قداص نآ نتشاد اپ راهچ لعفلاب روط هب هک
نآ ماجنا لاح رد هک تسا ینیعتم کاردا یارب هتخیگنارب ناکما کی راهچ ددع ،لباقم رد .تسا سه یزاسربتعم ... ،لعفلاب هبرجت... .مت
(validation)
لعفلاب عضو ندرک
(positing)
ار ییاه
رما کی اب هک یم مهارف دنراد هطبار یعقاو
هب .دزاس یزاسربتعم ،یترابع عضو
او دوجو ِندرک یعق
.ار تعیبط هب طوبرم یاهدادیور (»
Husserl, 1983, 337
تقیقحرد ) هنیمز هب یکاردا ره
یا
شیپ میوقت و هداد ینتبم هوقلاب قفا زین و یلبق یکاردا یاه
نیا هیاس رد و دراد عاجرا هنیمز نیا رب
یم عاجرا تیعورشم دناوت
هب ار شا رد یعاجرا تیعورشم نیا هب طونم کاردا تّینیع .دروآ تسد
مهرد و هدیچیپ هکبش هدینت
تفای زا یا لبق یتح .تسا یلبق تاکاردا و اه
نیا زا نیع هک دوش میوقت
میوقت ساسارب یسح یاهاوتحم دوخ یسح یاه
شیپ یریسفت یانعم هداد یم ار ناش
:دنبای « هب
شیپ کی اب ،سح ضحم ةداد هارمه هب نیع میوقت رب هک یگداد
یم هجاوم تسا مدقم نیع هباثم
ار ییادص زگره ابق هک هاگآ نهذ کی... .میوش «
کرد » هباثم هب ار ییادص زگره ،دشاب هدرکن
هسفنل نیع کی
(for itself)
هدرکن تفایرد یمن ینیع یادص چیه ینهذ نینچ یارب .تسا
دناوت
.دنک هضرع نیع کی هباثم هب ار شدوخ (»
Husserl, 1989, 24, 25
هواع ) هنیمز نیا رب
شیپ یناور راتخاس ،هداد
-لکش هوحن رد ندب و نهذ دوخ یتسیز تفای و یسح تاکاردا یریگ
نآ تّینیع شقن اه
نیا رد لرسوه .دراد یساسا یم هراب
:دیوگ « ریظن ،یدام ءایشا یسح تایفیک
نآ یم رضاح میارب ًادوهش ار ناشدوخ هک ییاه تایفیک هب هتسباو دیاب هک تسا مولعم ،دننک
هبرجت نهذ تخاس ینعی ،نم ]یناسفن[ و ندب هب یتسیاب و ،دنشاب هدننک
« سح یریذپ » یداع ما
و رد ندب .دنشاب طوبرم ره رد ًاترورض و تسا کاردا مادنا ندب ؛تسا یکاردا ره هطساو ،لوا هله
یسح مادنا هباثم هب ندب ... ... .دراد تلاخد یکاردا هک یا
یم تلاخد ...دنک تکرح هنادازآ دناوت
تهج رفص هطقن لماح هباثم هب ندب ... .دراد نیا لماح ،یریگ
یم یگژیو نونکا و اج هک ،دبای
یوگا نآ قیرطزا ّسح ناهج لک و اضف ضحم
دوهش ار اه یم
.دنک (»
Ibid, 61
)
هن کاردا تّینیع هکلب دراد یگتسب وا یکاردا قفا و هنیمز و هژوس ندبو نهذ راتخاس هب اهنت
تیعقوم ساسارب .تسا هتسباو زین کاردا نامز رد هژوس دوخ تیعقوم هب یاهریسفت نوگانوگ یاه
یم یتوافتم یئانعم اب هتشاد میناوت
شوگرخ/کدرا فورعم لاثم اب ار عوضوم نیا لادسلوف .میش
نیا یم حیضوت هنوگ :دهد
« یم سکره نآ اب هک دشاب هتشاد ینوگانوگ یسح یاهامئون دناوت
هچ
یف یم رثا سک نآ ساوح حطس رد لاحلا لاثم دروم رد رما نیا .دشاب قبطنم دراذگ
یم ام ؛تسا حضاو شوگرخ/کدرا ب ،دوخ تساوخ هب میناوت
یامئون و کدرا یامئون نتشاد نی
یم خر یسح هبرجت اب هک یتقو ،دهد «
روجان » دروخرب تسین راگزاس نم یامئون تاراظتنا اب هک ی
یم یم یزیچ ندید هب عورش ،منک نآ زا ریغ منک
نآ زا شیپ هچ یم نامگ
یم مدرب ریبعت هب .منیب
نم یامئون ،لرسوه «
رجفنم » یم یم ادیپ ییامئون و دوش نآ اب هارمه و یلبق یامئون زاریغ منک
یم یدیدج تاراظتنا یسح کاردا یاطخ ... .دراد ناکما هشیمه رما نیا لرسوه رظن هب .مبای
.تسا نکمم هشیمه »
لادسلوف( ، 93،1375 یکاردا ناسون هتبلا ) یئاناوت زا یکی هناهاگآ
یاه
یم و تسا یهاگآ نایب دناوت
و شوگرخ/کدرا لاثم رد اما .دشاب یسح تاکاردا رد اطخ ناکما رگ
یمن کاردا ناسون یم اطخ کاردا هک تفگ ناوت
یانعم و امئون ودره کاردا رظنمزا هکلب دنک
سون نیا هک تسا یهیدب هتبلا .دنرادروخرب یناسکی تّینیع زا یریسفت یم یناهجتسیز رد نا
دناوت
هب یاءیش مه نآ رد هژوس هک دتفیب قافتا یم ار کدرا مان
هب یاءیش مه و دسانش .ار شوگرخ مان
هب تخانش هب کاردا یعون یم عاجرا یلبق تاکاردا و اه
ساسا نیا رب یکاردا یاهریسفت و دبای
یم تروص هن امئون ود نایم ناسون .دریگ
کاردا تّینیع یفان اهنت سکعرب هکلب تسین یسح
ناشن تفای اب نآ دنویپ و کاردا ییایوپ رگ هنیمز یاه
هب .تسا یلبق یا اب ار دوخ کاردا یترابع
شیپ هداد قفا و اه یم گنهامه یمیسرت یاه
یم رظندروم تّینیع هب و دنک ًاامتحا اطخ .دسر
یم یور یماگنه هاطخ عون نیا رد .دشاب هناهاگآان ناسون نیا هک دهد
مم یکاردا یا تسا نک
ای یناور هاگآدوخان تااح یئاناوت نادقف و صقن
یبصع قطانم و هناگجنپ ساوح مزا یاه
لیخد یعیبطریغ و یفاکان رون ًاثم یکاردا دعاسمان طیارش ای و هطوبرم .دنشاب
5 ِیداع تلاح رد
ناور و مسج تماس و یکاردا یاضف تخانش
یاه ام تخانش هکبش هب عاجرا رد ه
تاکاردا و ا
انعم یلبق یسح یم
یم ریسفت نآ ساسا رب و دنبای ینتبم ِتخانش ره و کاردا ره تّینیع .دنوش
رب
یم مهارف یداینب عاجرا نیا اب هطبار رد نآ :ددرگ
« ناونع هب اثم تیلک کی نایب «
یولابلآ تخرد
نم غاب رد افوکش نآ
نانچ یم رهاظ نم رب هک دوش
» ب هدیچیپ عاجرا هجیتن تخانش ه
تسا ییاه
هدرک هبرجت ابق هک تخانش نیا یمامت ،نیا دوجو اب .ما
هدش هبرجت ابق هک ییاه عجرم و دنا
ناش
یعون تسا سوملم ءایشا «
یلک بولسا »
نم یکاردا تیلاعف یکیتامئون فیاضتم نایب یارب نیعم
هب دوجو هدروآ .دنا (» زتوش ، 21،1371 نآ )
نیا رد هک هچ ا نیا تسا مهم اج
مدع هژوس هک تس
تخانش اب یگنهامه یم ار یلبق یاه
هب .دهد صیخشت دناوت یم یترابع
طیارش کی رد هک دمهف
شاشتغا رد ًاثم .دهد حیضوت ار نآ دناوتن هچرگا دراد رارق یداعریغ چول ریظن یرصب یاه
ندش
یم )لرسوه لاثم( مشچ ءایشا گنر صوصخرد ای و تسا رضاح لعفلاب نیع کی طقف هک میناد
بش رد – نآ ًابق هک یئایشا هدید ار اه
نیا زا و تسا نکممان ءیش ِلماک کاردا هبنج و داعبا یاراد ور
هوقلاب یاه رد هک تسا یا
یم راکشآ یدعب یکاردا یاهدنور هبنج و داعبا نیا .دنوش
هب هک هوقلاب یاه زا یلیخت و نیدامن روط
نآ یم ار لیکشت ار ءیش یکاردا قفا میتسه هاگآ اه :دنهد
« یمن هداد لعفلاب روط هب نیع ،دوش
هب ینعی یمن هداد دشاب شدوخ هک یروط مامت و لماکروط اهنت نیع .دوش
« وربور زا » نآ ریاظن و
یم هداد ورد ،یئرمان و تشپ فرط رصانع ... .دوش هب هریغ و ین
هویش هب و یعبتروط مک یا
شیبو
یم دصق نیعم زا ،دنوش
نآ قیرط هب ،هدش زیامتم ادتبا رد هک هچ
روط یم هضرع نیدامن .دنوش
»
(
Husserl, 1970, 712
هبنج رگید یوس زا ) هبنج هب یئرم یاه
یئرمان یاه ءیش زا یرگید
یم هراشا هبنج نیا ةمزا هک دننک ون نیا .دنتسه اه
ینوریب و ینورد قفا ار نآ زتوش هک ار قفا ع
یم ءیش یم دمان :دیمان مه ءیش یمازلتسا قفا ناوت «
ناخ یولج ینوردنا هب ردرس ،نآ تشپ هب ه
ای یمن هدید هک نامتخاس یپ هب فقس و ،هناخ نورد یم هراشا[ هریغ و دوش
نیا یمامت ].دنک
ناوتب دیاش ار قیاقد «
ینورد قفا »
یمان کَردم نیع یم و د
یپ اب ار نآ ناوت و تاراشا یریگ
هناشن امئون دوخ رد یدصق یاه هب
روط ماظن اما .درک فشک دنم «
ینوریب قفا »
.دراد دوجو زین
یم تلاد نم غاب هب تخرد یم یگدنز نآ رد هک یروشک هب ،رهش هب و نابایخ هب غاب ،دنک
و منک
کاردا عون ره .ناهج لک هب هرخااب «
ءزج کی » یش هب یوضع دوخ ءزج نیا هک یاء تسا نآ زا
یم تلاد نآ درگادرگ هک رگید یئایشا هب زین ءیش ،بیترت نیمه هب و دنک
سپ نم و دنا هنیمز
شا
یم یم تلاد مناوخ هب .دنک
هداتفاادج و یوزنم ءیش چیه یلکروط دوجو یا
.درادن (» زتوش ، 22،1371 تلاد و قفا نیا ) هن نآ رد دوجوم یدصق یاه
اهنت هتفشآ ار یکاردا لمع
یمن لصاح نآ یناهجتسیز هنیمز و قفا نیا اب هطبار رد کاردا ماجسنا و تدحو سکعرب دنزاس
یم نیعرد نهذ .ددرگ ةشوگ تسا دنسرخ رضاح یکاردا یاهامئون و لعفلاب کاردا زا هک لاح
تایح و یئایوپ ةیام هجوت فطع نیا و دراد ءیش هتفهن و هوقلاب داعبا هب مه یمشچ .تسا نهذ
یم رتارف دوخ زا هراومه و تسین هدیچیپ نیشام یعون نهذ رابتعا هک تسا ددصرد نیاربانب و دور
هتفای تّینیع و و یکاردا ءیش تیهام لیلد هب نهذ یورارف .دنک هیجوت ار دوخ تاکاردا و اه
مامتان یم ار یلاعت نیا نهذ و تسا نآ یلاعت زا یکاح ءیش قفا .تسا نآ یگدوب مهف
رد هراومهو د
ینغ و رتشیب کاردا تهج یم تکرح نآ یزاس
.دنک هب هب ءیش یکسفولوکوس ریبعت دادتما تهج
هزیمآ رد یناکم بایغ و روضح زا یا
یم هداد دوش رد نهذ نیاربانب .تسا بایغ هب هدولآ هراومه و
تهادب تفای تهج رتشیب یاه
یم شهوژپ (.دنک
Sokolowski, 1974, 185
ریس هنوگره )
ملاس و هاگآ نهذ صوصخ رد یئارقهق لباقریغ
نیازا و دراد راکورس ینیع یرما اب کاردا هک یم نآ تّینیع ور
رارق شهوژپ و یسررب دروم دناوت
.دریگ ساسارب نیعم قفا کی هب نیع قلعت اما تسا هدوشگ و زاب هچرگا نیع کی یکاردا قفا
یانعم یم تروص نآ یکیتامئون قلعت دودح هطوبرم قفا میسرت اب یکیتامئون یانعم عقاورد .دریگ
یم صخشم ار نیع یمن میسرت یکیتامئون یانعم قیرطزا ًافرص قفا رگید یوسزا .دنک
هکلب دوش
نامه کم هکروط شقن زین یا هنیمز یاهرواب ینیعم یکاردا قفا میسرت رد تسا هدرک نایب ریاتنیا
دنراد هنیمز یاهرواب زا یکی . هس یدام ءایشا هک تسا نیا نم ینیشیپ یا
یدعب یمن نیاربانب .دنا
مزلتسم نم کاردا نینچمه .درادن تشپ بیس تخرد هک مشاب هتشاد ار کرد نیا اثم مناوت هنیمز یاهرواب هناگی تخرد ره هک رواب نیا اثم .تسا یبرجت و ینیسپ یا
هویم عون کی طقف یا
ا .دراد نیاز یمن ور هخاش زا یضعب رد بیس تخرد هک مشاب هتشاد ار کرد نیا مناوت لاقترپ شیاه
هتخیگنارب تاناکما هکلب دنتسین یقطنم ِیلاخ تاناکما قفا زاب تاناکما .دراد هبرجت اب هک دنا
و اه
:دنراد دنویپ وا یاهءارقتسا و صخش یلبق یاهرواب «
نیا هک یزیم تسا نکمم ًاقطنم یم اج
یب من
هد یم لرسوه اما .دشاب هتشاد هیاپ ناکما کی ناکما نیا ،دیوگ
« یلاخ » نم هب هبرجت اریز :تسا
و ،)دنرادن هیاپ هد و( دنراد هیاپ راهچ اومعم اهزیم هک تسا هداد دای نم
رواب نیا زیم ندید رد
یم ضرف شیپ زا ار اهزیم هب طوبرم هیاپ زا ات ود طقف رگا یتح .منک
ار زیم یاه نیا ،منیبب مناوتب
ناکما کی دراد زین رگید ةیاپ ود زیم نآ هک ناکما «
هتخیگنارب »
نامه طسوت هتخیگنارب :تسا
.رواب » (
McIntyre,1989,176
) یلع کاردا نایرج هراومه دوخ موادم رییغت و نایس مغر
یم یقاب ءیش هب فوطعم و )هژبا هب تبسن( یبسن تابث یعون یاراد ثیح نیا زا و دنام
تدحو
:تسا « حرط ،کاردا دنور رد یم حاصا و کح یپایپ یاه
یم ءیش زا دیدج یشقن و دنوش دناوت
یضقانت لاح نیع رد اما ،دنک حاصا ار یلبق شقن یمامت نایس اریز ،درادن دوجو ]دنور نیا رد[
شقن نیا یمانب کاردا کی تدحو رد اه یب تاحاصا و کح لاخ زا ءیش و دوش
رادیدپ نایاپ
یم .ددرگ (» راتویل ، 29،1375 فوطعم ) نیعرد نامهنیا ءیش هب کاردا ندوب
یلاعت و ینامهنیا لاح
هب ار کاردا دوخ یم راب
نیا زا نآ تّینیع و دروآ راکشآ قیرط
یم ضحم دصق کاردا نیع .ددرگ
هب هکلب تسین یم هداد هنیع
:دوش « یمن دصق ًافرص نیع هکلب ،دوش
هب قیقد نیرت یم هداد انعم ،دوش
نآ و نانچ یم دصق هک هداد دوش
یم ییانعم عاجرا اب و ،دوش یکی نام
یم
-.ددرگ (»
Husserl,1970,765
مهرد لصاح کاردا یانعم ) تبسن و نآ نیع و کاردا یگدینت
نیا لباقتم :تسا ود
« هب رد هک دنتسه یمیهافم نیع و کاردا مه
هدینت رگیدکی هب لکش نیرت
هتسباو سود روط هب و دنا تبسن مه هب ار انعم هیو
یم .دنهد »(
Ibid, 781
هب ار نآ کاردا یهدانعم و یبایانعم تشرس و هیوسود لمع هباثم
یم صخشم هدننکزیامتم یا :دنک
«« کرد تسا ندیشک نوریب نامه ندرک .»
کرد ار یزیچ یتقو هک تسا نیا لرسوه روظنم
یم یم ادج رگید یاهزیچ زا ار نآ منک یم لوذبم نآ هب هژیو هجوت و منک
-.مراد (» نایدیشر ، 227،1384 هب و تخانش تّینیع هوجو زا یکی زین ءایشا و نایعا زیامت )
ناماس ندوب
یمرب یهاگآ تیدصق یگژیو هب کاردا یگژیو نیا هتبلا .تسا نآ :دوش هلاحا نآ هب دیاب و ددرگ
« یم عاجرا اما تسین ]اوتحم زا یادج[ ادج دصق و دبای
نآ یم عاجرا نادب هک ار هچ نانچ ،دبای
یم ادج ضحم یم دصق ار دروم نیا طقف هک دنک
.ار رگید دروم چیه هن و دنک (»
Husserl,
1970, 356, 357
یلامعا هکلب دنتسین فرص تافتلا و هجوت یهاگآ یکاردا یاهدصق )
هنااعف یم صخشم ار نایعا ةدودحم هک دنا .دننک
هفلؤم زا یکی یلاعت یاه
یمن نآ نودب و تسا تّینیع تفای تّینیع زا ناوت
دوخ یاه نانیمطا
ةژبوا یلاعت .دوش هداد ناشن هفلؤم نیا تسا مزا زین یسح کاردا درومرد نیاربانب .درک لصاح هس و دنمناکم تیهام اب ار یسح کاردا یم نآ یدعب
:داد حیضوت ناوت «
یمن یمسج چیه هب دناوت
هب هن دوش کرد ینورد روط لیلد
نیا هک « یکیزیف » هب هکلب ،تسا نیا
لیلد ناکم اثم ،هک یدنم
هس یمن نآ یدعب هب دناوت
یهاگآ رد یفاکروط .دوش دوهش
(»
ibid, 546
هب ) ًامامت هژبوا یترابع
یمن نیا و دوش رضاح کاردا رد دناوت ّلاح و ینورد تاکاردا رد هتبلا .تسا نآ یلاعت زا یکاح رما
نیع و کاردا لمع نیا لاعتم و ینوریب تاکاردا رد اما دنربارب نآ
ًاثم .تسین هنوگ «
مه لمأت رد
نیع مه و لمع ّلاح ود ره[ دوجو زا یناسکی عون زا ]نآِ[
یلاحرد ،دنرادروخرب ]دنا کاردا رد هک
.دنتسه دوجو زا فلتخم عون ود نیع و لمع لاعتم (»
Sokolowski, 1974, 187
نیااب )
-یلع و لاح یلاعت مغر
صاخ درومره رد و تسا رادروخرب تدحو زا یکاردا لمع کاردا زا هژبوا
یم ار یناسکی و نیعم ةژبوا هب .دبای
یترابع یم صخشم دصق ریسم و ظفح ار ءیش ینامهنیا دناوت
یم ار هژبوا یلاعت رگید یوسزا .دنک لابند ار یهاگآ لمع اب ناوت
« هراشا ندرک » هب یلمع هباثم
کاردا یور هدشانب راکشآ
:دومن « یم میوگ « نیا » میور شیپ هک تسا یذغاک مروظنم نونکا و
هدهع کاردا .تسا رارق کاردا رد تسا نم دزن هک ییانعم اما ،تسا نیع نیا اب نم هملک هطبار راد
یم هک یماگنه .درادن میوگ
« نیا » یمن کرد ًافرص هراشا دیدج لمع کی هکلب منک
ِلمع(ندرک
نیا -ار شدوخ )ندادانعم یم نم کاردا یور
یلع هک یلمع ،دزاس مغر
توافت کاردا اب شا
ینتبم و فوطعم هراشا عاجرا نیا رد .تسا نآ رب
.دراد رارق ام رظن دروم یانعم ،نآ رد اهنت و رگ
کرد کی نودب
-لمع یلعف ًارظانتم ای رگ
-هراشا نیا یم یهت یگدننک یراذگزیامت نودب ،دوب
هراشا ،صخشم مامضنا رما هب
یم نکممریغ ی .دش
(»
Husserl, 1970, 683
هب و ءایشا هب ندرک هراشا یئاناوت یکاح نابز رد هراشا ریامض ندربراک
نآ یلاعت زا تقیقحرد .تساه
هراشا یانعم ریمض یا
« نیا » تافص هن تسا نادب فوطعم کاردا هک تسا ینامهنیا ءیش ،
یم کرد هظحل ره رد هک یریغتم .دوش
« ،لرسوه رظن رد
x
یاوتحم زا لقتسم یکیتامئون
یم لمع یکیتامئون یانعم کی رد یلومحم ینامز ،لاثم یارب ... .دنک
یم کرد ار ءیش کی هک
-یلاح رد منک یم مدق نآ نوماریپ هک
هب نم ،منز یتافص اما ؛متسه هاگآ ءیش نامه زا رمتسمروط
یم کرد هک ار هب منک
یم رییغت رمتسمروط نک
یم رظن هب ،نیاربانب ... .دن اهنت کاردا کی نیع دسر
اب
x
یم نیعت ،یکیتامئون یانعم هب لومحم طسوت هتفایررقت تافص اب هن و دبای
.نآ مزام یناعم
یم نیاربانب هک تفرگ رظن رد ناوت
x
هراشا یانعم ًاساسا یا
« نیا » نیع هب طقف و ًامع هک،تسا
-ِردم لباقم یبسانم زرط هب هک یا ک
هراشا هتفرگ رارق یم
.دنک
x
یمن هب لسوت اب ار نیع دناوت
نآ رد اریز ،دنک صخشم نآ تافص تروص
x
یمن توافتم انعم یلومحم یاوتحم زا اما .دش
هراشا یاوتحم اب هک ،تسا اوتحم ای انعم زا یتوافتم عون ًاساسا یا
« هراشا ندرک » ناشن ار نیع
یم فیصوت اب هن دهد .نآ ندرک
» (
McIntyre,1989,169
عقاورد تاومحم و تافص )
ِیبنج و یئزج تاکاردا :تسا فوطعم نادب کاردا هک دنتسه یعماج و دحاو ءیش
« و کاردا ره
هکبش ،یندرکروصت یاهدصق زا یا
یئزج
(partial)
و دحاو عماج دصق کی تدحو رد هک ،تسا
یم بیکرت مهاب هناگی ینیعم زیچ عماج دصق نیا فیاضتم .دنوش
(the thing)
یلاح رد ،تسا
-هبنج و ءازجا ،نآ یئزج یاهدصق فیاضتم هک یم وحن نیا هب اهنت .دنتسه زیچ نیا یاه
ناوت
نآ یوسارف هب هنوگچ یهاگآ هک دیمهف یم هبرجت لعفلاب روط هب هک هچ
یم دنک دیاب نیاربانب .دسر
یم یهاگآ تفگ یم نآ یانعم و ،دنک دصق ار شدوخ یوسارف دناوت
اوت .دوش رپ دن (»
Husserl,
1970, 701
یب نآ ندشرپ کاردا یلاعت نودب ) یلاحرد دوب دهاوخ انعم
مشچ ره رد ام هک
-ندشرپ نیا یندرکزاب ار اه
هب یم حوضو نامه رگید یوسزا .میبای
اب دش هراشا مه ابق هکروط
یمرد زین ار نآ ینامهنیا نهذ نآ ریغتم تافص و هژبوا یلاعت دوجو .دبای
هفلؤم :تّینیع یداینب یاه
م نآ یدصق یگژیو و یئاعتسا یهاگآ تشرس و راتخاس ساسارب ار تّینیع ناکما طیارش ا و
هب کاردا قیرطزا سپس یلامجاروط
هک دوب دهاوخ نیارب ام یعس شخب نیا رد .میدومن راکشآ
هفلؤم یم تّینیع ناکما طیارش یانبمرب هک ار تّینیع یاه نش و نایعا رد ناوت
نآ تخا صیخشت اه
نیا رد ام حیضوت عقاورد .میهد حیضوت داد هفلؤم نیا نییبت اج
اه هب .دوب دهاوخ لماش زین ار یترابع
نآ دوخ تّینیع یزاسراکشآ هوژپ فده یارب اه
تّینیع ش هب
نامه .تسا یرورض یلکروط هکروط
هدید نونکات هفلؤم و طیارش میا
مه و لباقتم دنویپ رگیدکی اب اه اشوپ
یم رارق یصاخ یانگنت رد ار هبرصحنم یگژیو زا هدمآرب هتبلا هک دهد
یتخانشرادیدپ هاگدید درف
-نیازا .تسا لرسوه یئاعتسا هلأسم شخب ود نیا رخأت و مدقت لوا هلهو رد ور
یم هک تسا یا
-نایامن ار دوخ ور نآ زا هلأسم نیا .دریگ رارق شلاچ دروم دناوت یم
رد لوا شخب رد ام هک دزاس
هفلؤم نیا زا ناکما طیارش ِدوخ ِتّینیع نییبت هدرک هدافتسا اه
هب و میا یم یعون دوخ ادتبا تسیاب
هفلؤم نیا یم نییبت ار اه
هفلؤم نیا نییبت رگید یوس زا اما .میدومن ینتبم اه
طیارش نامه رب
نیااب .تسا ناکما نآزا و لاح
رط زا ام فده هک اج تّینیع دوخ هب ندیسر تّینیع ناکما طیارش ح
هفلؤم و هب دوب نآ یساسا یاه یم رظن
هفلؤم رب طیارش مدقت دسر هلهو رد .دشاب هدوب هجوم اه
هفلؤم و طیارش نایم هک یدنویپ و لباقتم هطبار تسا نکمم یدعب رد ار ام شهوژپ دراد دوجو اه
ارب هلأسم نیا اما دزاس راتفرگ یتفرعم رود کی تیولوا هب هک یسانشرادیدپ دوخ تیهام ساس
یم تسین لئاق جاتنتسا و قطنم .دوش فرطرب دناوت
نیا رد هفلؤم زا ام روظنم اج تّینیع یاه
یگژیو نآ تخانش ای و تیعضو ای نیع کی دیاب هک تسا ییاه نآ تّینیع ات دشاب هتشاد ًامامت ار اه
هفلؤم نیا .دیآ مهارف یم ار اه
یساسا هفلؤم راهچ رد ناوت هتسد
،یلاعت ،ینامهنیا :درک یدنب
نیب کارتشا و یدنمنوناق ناهذاا
.ی
1 . ینامهنیا
تسد یارب تیعضو و نایعا تّینیع هب یبای
نآ ینامهنیا روما هاگآ و اه
نیا هب ندوب دروم رما هک
تخانش دنیارف رد کاردا «
نامه » یم ا هتبلا .تسا یرورض و مزا دنام تخانش ای یسح کارد
هبنج ساسارب یم لصاح زیچ کی نوگانوگ و فلتخم یاه
هبنج نیا رگا اما دوش و فلتخم یاه
هب عاجرا نآ هب و دنباین تدحو دحاو و نامهنیا ءیش کی رد زیچ نآ یاهاوتحم ای اهدومن یترابع
.تشاد دهاوخن یئانعم تخانش و یسح کاردا دننکن ادیپ «
نیع » نامهنیا یدصق «
هب هقیقد هباثم
یمزیامتم یلومحم یاهامئون زا ... یزکرم یکیتامئون .دوش
(»
Husserl, 1983, 313
نیاربانب )
عون ود اب یهاگآ رد «
اوتحم » دوخ نامه هک یهاگآ رادیاپ یامئون ای اوتحم :میتسه هجاوم امئون ای
آ یاهدومن هک ریغتم و رادیاپان یاهامئون ای اهاوتحم و تسا عاجرا دروم ءیش ءیش ن
نآ هب و دنا
یم عاجرا :دنبای
« یم ار هبعج نیا اثم یزیچ نم تایسح نم اما ،منیب
یمن ار ما هراومه نم .منیب
یم ار هناگی هبعج نامه ب
هبعج نیا اما ،منی یم
نامه هراومه نم .دوش جک ای هدناخرچ دناوت
« یهاگآ یاوتحم »
مراد ار یاوتحم کی ار کَردم نیع مشاب لیام رگا ره اما .ممانب یهاگآ
یشخرچ « یهاگآ یاوتحم »
یم رادیدپ ار یدیدج یم هبرجت توافتم یاهاوتحم سپ... .دنک
،دنوش
اما یم کرد نیع نامه یم یروآدای زاب .دوش
یکاردا هبرجت یقیقح تیهام یب
رجت یاوتحم نایس و رییغت رد ... .تسا دروم هب
یمرد هدش میبای
تسه طابترا رد هناگی نیع نامه اب نامدوخ هک هطیح هب رما نیا ؛می
نآ یم هبرجت هک هچ مینک
کی ام اریز .تسا طوبرم «
ینامهنیا زا یهاگآ »
یم هبرجت ار تفایرد ینامهنیا یعدم ینعی ،مینک
-یم هدش .میوش » (
Husserl,1970,565
کی ریغتم و یوناث تایفیک صوصخرد یتح ) ءیش
یم فیط یهاگآ دروم نیا رد .تفگ نخس زین تیفیک نآ دوخ ینامهنیا زا ناوت کی فلتخم یاه
نآ قابطنا تهج رد ار یفیکرما فیط نآ یانبم هک ینامهنیا تیفیک اب اه
زیامتم رگیدکی زا تساه
یم .دنک هب یترابع ینامهنیا یانبم یهاگآ تازیامت ار
یم لیکشت :دهد
« ...« هیوناث تایفیک »
نیع
ربارب رد ینایرج یم تباث ریغتم تاکاردا زا یتوافتم تاعابطنا زیم نیا یرتسکاخ گنر ًاثم ؛دننام
یم داجیا توافتم یایاوز زا و رون توافتم عاونا رد ار یتح .تسا یرتسکاخ گنر نامه اما ،دنک
کاردا نایرج هب تبسن ،ءیش دوخ و هیلوا تایفیک ةزادنا نامه هب ،هیوناث تایفیک ؛دنتسه لاعتم تا
نآ همه ،یهاگآ یارب دیاب اه «
ینیع » .دنوش ظاحل (»
Sokolowski, 1974, 184
)
لرسوه رظن رد هک تسا نیا مینک یروآدای دیاب ینامهنیا درومرد هک یمهم رایسب هتکن « کی هکلب ،تسین یسح یاهاوتحم نایم تدحو هطساواب تروص ،ینامهنیا «
ِیهاگآ تدحو »
زا یهاگآ رب ینتبم .تسا نیع نامه
(»
Husserl, 1970, 810
ِینامهنیا یهاگآ تقیقحرد )
هب ار نیع یم هنیع
نیا هن دبای هب ار نآ هک
لبقزا و نیشیپ یتروص هباثم یسح یاهاوتحم یور هدامآ
نآ تدحو زا ای و دشکب تفای رب ینامهنیا تفای لرسوه رظن زا ًاساسا .دنک جاتنتسا ای عازتنا اه
سا مدقم نیع تدحو نآ زا هکلب تسین یسح یاهاوتحم تدحو نامه ینامهنیا نیاربانب .ت
اه
یم یلاعت نیا زا .دیوج هب یهاگآ رد ًامیقتسم هک نیع ینامهنیا ور
یم تسد هفلؤم دیآ
ربتعم تسا یا
یم هک نیعرد .دشاب تّینیع یارب یهجوم هیاپ دناوت یسح یاهاوتحم زا دوخ یلاعت اب ینامهنیا لاح
دوخ یلاعت هب یم هراشا زین ءیش
.دنک نیازا رییغت یسح یاهاوتحم نایس و رییغت عونره تهج
یمن بوسحم ءیش دوخ :دوش
« ینیع ققحت یزاس تیبسن رد هتفای
هباثم هب ار ءیش ... هبرجت یاه
یم عضو نامهنیا تافص ِنامهنیا ةیاریز نیا هب هتسب ءیش هتبلا .دنک
ای مهد راشف ار ممشچ هک
توافتم هن رهاظ
یم نیا اب .دوش گنر رییغت و ،تسا نامه یهاگآ یارب لاح
بوسحم رییغت یزیمآ
یمن .دوش » (
Husserl,1989,80
نآ یاهدومن و ءیش نایم نیداینب زیامت نیا اب یهاگآ )
نیمضت ار دوخ یدصق تکرح یانبم هراومه یم
یهاگآ زا یرگید هجو نایم نیا رد هتبلا .دنک
روآدای و ظفح یگژیو ینعی هتفای ی
هب شقن نیع ینامهنیا تّینیع و تیعورشم رد یلبق یاه یئازس
یم کرد ار ینامهنیا یهاگآ هک تسا تسرد .دراد اما دنک
« یمن دوجو یروآدای یئاناوت رگا ،تشاد
یهاگآ عون چیه ینعی نآ هب مناوتب هراومه هک یا
یمن دوجو مدرگزاب د
هظفاح رگا ای ،تشا فیعض نآ رد هک یا
تفایرد ابق دروم[نآ ةدش ار ]هدش
یمن یب نیع ینعی ،نامهنیارما زا نخس ،متشاد یم انعم
.دوب (»
Husserl, 1969, 285
)
تفر و یلبق تاکاردا اب دیدج تاکاردا ةسیاقم یعون نیاربانب نآ نایم دمآو
نیا اما .تسا مزا اه
ینتبم ةسیاقم هسیاقم رب
هنیمز هکلب تسین هیبشت هب ینامهنیا نآ رد هک تسا یا
هبنج هباثم یا
یم میوقت ءیش زا یساسا نیازا .ددرگ
یم ور هب و یدنمنامز یعون یاراد ینامهنیا تفگ ناوت ریبعت
قیقد ینتبم رت نودب و تسا دنمنامز یهاگآ رب نیا
یگژیو و نآ صیخشت هجیتنرد
ناکما تخانش
-ریذپ یمن .دوب نیارب نامه( یئاسانش نامه هک نآ صیخشت و ینامهنیا نایم دیاب ساسا ای یبای
ناسمه :میوش لئاق زیامت دشاب )یبای «
چیه هب ینامهنیا ِینیع هقیقد زا یتروص زین و لمع هجو
هلوقم تروص کی هکلب ،تسین لمع کی )ینامهنیا صیخشت( ییاسانش هقیقد اما .تسا ینیع یا
تروص کی ...
-وقم و یسح لمع هل
.تسا یا (»
Husserl, 1970, 814
هب ) رد یترابع
نآ دنمنامز دنویپ و یسح تاکاردا ینامهنیا صیخشت ینامهنیا دوخ هچرگا تسا یرورض و مزا اه
هب هلوقم هباثم نآرب ینیع یا
ینتبم اه ینامهنیا صیخشت هب طوبرم تخانش رد اطخ عونره .تسین
یئاسانش نیاربانب .ینامهنیا ِدوخ هن تسا زا راجنهب و یداع طیارش مزلتسم ینامهنیا صیخشت ای
.تسا یعیبط و یداع رون زین ،ساوح و هظفاح ،نهذ تماس لیبق 1 -1 ینامهنیا و یگدشرپ هطبار ینیع لامعا زا یکی یدوهش یگدشرپ یبایتسد و تّینیع ناکما طیارش زا یکی و یهاگآ هدننک
نیع ینامهنیا نودب یگدشرپ اما .تسا نآ هب :تسا نکممان نآ نودب ًاوصا و درادن یئانعم
« هبرجت یم یگدشرپ هطبار دراو هک یمامضنا یاه هبرجت یتسیاب دنوش
....دنشاب ءیش نامه یاه
ره ناسمه کی یگدشرپ یزاس
(identification)
.تسین تسرد نیا سکع اما تسا »
(
Willard, 1984, 225
هب ) ینتبم یگدشرپ یترابع ناسمه رب
ه و یزاس ناسم
ای یزاس
ینتبم ینامهنیا صیخشت و ءیش کی یئاسانش نایم دیاب تقیقحرد .تسا ءیش یعون ینامهنیا رب
لیصا نآ یئاسانش زا ءیش ِیعون ِینامهنیا لرسوه رظن زا .میوش لئاق زیامت نآ ینامهنیا و رت
نشور نیااب .تسا رت یم نییبت ار ینامهنیا ناکما یئاسانش لاح
تّینیع کرد و دنک هب طونم نآ
نیا رد یلدنیف .تسا تخانش یم حیضوت نینچ هراب
:دهد « ناسمه راکشآ عاجرا زا )یئاسانش( یزاس
اثم[ تسا زیامتم ینامهنیا هب «
.تسا نم تاود نامه نیا »
،].تسین نآ ِینامهنیا ِینشور هب
یب هچرگا ناسمه ،دیدرت
یم نییبت ار ینامهنیا ناکما یزاس هراشا هک یعوضوم .دنک
دش
یهاگآ هیلوا و یداینب هصخشم هب هکارچ تسا هجوتروخرد یم دیکأت ینامهنیا زا نام
یم هبرجت نایعا قیرطزا مه و نامدوخ قیرطزا مه هک شیپ دوش
نآ زا هک نخس ار نآ هرابرد نتفگ
هتفرگ دای ای
حرط ار نآ هب طوبرم یقطنم لئاسم هدرک
.میشاب (»
Husserl, 1970, Findlay,
31
هب ) هب ینامهنیا یترابع ثحب هب و تسا یتخانشرادیدپ رما کی هیلوا و نیداینب یرما هباثم
یاه
یمن نت جیار یقطنم هشیدنا و لمأت عونره رب ینامهنیا .دهد
موهفم :تسا مدقم نآ نایب و یزادرپ
« هک تسا راکشآ قیرطزا ینامهنیا
لمأت هسیاقم یا هطساواب نایم هب یمن ینامهنیا :دیآ هب زاغآ زا
هبرجت هباثم هب ینعی ،هبرجت هباثم نایب یا
یموهفم و هدشن نآ رد هدشن
.دراد روضح اج (»
Ibid,
696
یم هداد صیخشت ینامهنیا هک یدعب هلحرم رد هتبلا ) یم لصاح تخانش و دوش
لامعا ددرگ
نیازا .دنراد شقن لمأت یهیدب ار دوخ و تسا طبترم زین ماکحا قدص اب ینامهنیا ور
نآ رد راکشآ اه
یم :دزاس « قیدصت هدافا ینامهنیا ام یم زاب لمأت یهیدب لامعا قیرط زا ار اه
ام .میسانش
هب ار نامهنیارما قیدصت هب هاوخلد
یمن تبسن نامدوخ یاه نایب نآ رد ار نآ هکلب میهد
فشک اه
یم رگا .مینک «
ناکما » ای « قدص » مکح کی هدافا ،دشاب هتشادن دوجو قیدصت کی هب طقف
یم لکش نیدامن تروص .دریگ
(»
Ibid, 285
ینیع لمع عونره نیاربانب ) لامعا هلمجزا ،هدننک
یم یهتنم هدشرپ یاهزتنس هب هک یتخانش لباق ینامهنیا ساسارب دنوش
فیرعت :دنا « یم ناوت
ینیع لامعا یگدشرپ یاهزتنس هک درک فیرعت یلامعا نآ هباثم هب ار هدننک
صیخشت یگژیو ناش
.دنراد ینامهنیا (»
Ibid, 709
)
1 -2 نآ تّینیع و ینامهنیا تیعورشم ناکما
ا کرد و ینامهنیا تیعورشم ناکما لرسوه رظن ز تسد نآ تینیع یریذپ
طونم مک ود هب
نآ طابترا و ضحم یوگا (.تسا اه
Husserl, 1980, 115
) دش هراشا مه ًابق هک روط نامه
م نایم تدحو ةطساواب تروص ینامهنیا هکلب ،تسین یسح یاهاوتح
« یهاگآ زا یتدحو »
.تسا
نآ زا و یئاعتسا یهاگآ فیاضتم ندب زا درجم ِیهاگآ هژوس و لعاف هباثم هب ضحم یوگا هک اج
یم رارق ناور تلاح عون ره زا زیهرپ یارب ،دریگ تسا مزا ینامهنیا تّینیع رد یبرجت و یتخانش
.دشاب ضحم یاهوگا تّینیع نیا تفای ةزوح یم درفنم ضحم یوگا هچرگا
راتخاس ساسارب دناوت
نیااب دبایرد ار ینامهنیا دوخ یئاعتسا لدابت و رگید یاهوگا اب دنویپ و هطبار رد نآ تّینیع لاح
تفای یم لصاح ددعتم یاه :ددرگ
« رارق یلدمه هطبار کی رد ناهذا یم
یلع و دنریگ رد رییغت مغر
هب ،اهدومن یگداد روط
نیب یناهذاا یم
نآ ینامهنیا زا دنناوت یم رهاظ قیرط نیا زا هک هچ
دوش
نیب یزیچ لصا رد ءیش نیاربانب ... .دنوش نئمطم .تسا نامهنیا ًاناهذاا
(»
Husserl, 1989,
93
تّینیع و وگا دوخ ینامهنیا صوصخرد رما نیا ) نامه .تسا قداص زین نآ یبای
هکروط
نایب یکسفولوکوس یم
دنک « اسانش هار اهنت ینوگانوگ فیصوت یفسلف ثیح زا وگا یئ
رد و ،دنتسه نآ صتخم هک نآ
هب اه رهاظ ینامهنیا کی هباثم یم
.دوش (»
Sokolowski,
1974, 101
هاگدید هب عوجر نودب نامهنیا و دحاو یوگا هب نوگانوگ تافص صاصتخا اما )
.تسا نکممریغ ناهذا ریاس رُپ یاهدصق قیرطزا ینامهنیا ًاساسا و راکشآ تروص اهدصق بایغ و روضح ای و یلاخ و
هب هجوم یم دوخ :تسا روکذم تااح بیکرت و فیلأت مزلتسم نآ روضح و دریگ «
نیع ینامهنیا
توافت نورد طقف یم رضاح بایغ و روضح یاه
؛تسین طیسب ةداد کی ینامهنیا ... .ددرگ هکلب
ار شدوخ هب
نورد تباث رما کی هباثم لیدب
زیمآ و اه یم رضاح بایغ و روضح ة
تخانش .دنک
یم انب رُپ و یلاخ یاهدصق ةزیمآ رب ،یکیتئون ظاحل زا ینامهنیا هبرجت دنیارف یهاگآ .ددرگ
ندرک
ینامهنیا نینچ .تسا ییاه
(»
Ibid, 22
نیااب ) نآزا لاح تسا هیلوا و لیصا یرما ینامهنیا هکاج
و یهاگآ یاهدصق نایم هطبار رد رود یعون نتفریذپ بانتجا نآ رد دوجوم یاهدنویپ
دهاوخ ریذپان
:دوب « ینف موهفم رد «
ءانتبا » یم انب بایغ و روضح رب ینامهنیا ، رگیدکی رب بایغ و روضح ،دوش
یم انب ینامهنیا تخانش :مینک نایب یکیتئون نابز هب ار بلطم نیا رگا .ینامهنیا رب ود ره و ،دنوش
یم انب یلاخ و رُپ یاهدصق رب دصق ،دوش
ینامهنیا تخانش رب ود ره و ،رگیدکی رب یلاخ و رُپ یاه
یم انب .دندرگ (»
Ibid, 23
ثیحزا اما دشاب یدساف رود یقطنم ثیحزا رود نیا ًاامتحا )
انشرادیدپ ضحم قطنم زا یهاگآ یورارف و یتخ یم
درک شومارف دیابن نمضرد .دوش هیجوت دناوت
هب ینامهنیا هک ما یهاگآ تشرس و راتخاس ظاحل
هواع .تسا یفیلأت و بکرم یر رظن زا نیا رب
هقیقد ینامهنیا لرسوه یمن هک تسا نآ تخانش و ءیش زا یا
وتا هب دن هتشاد دوجو لقتسمروط
.دشاب « نآ نورد ِینامهنیا و اهدومن ینوگانوگ اریز .دنرگیدکی یارب یقیاقد اه
(»
Ibid, 86
)
فینم اب هطبار رد و یعازتنا یرما ینامهنیا تقیقحرد .تسا یهاگآ نورد نوگانوگ یاهدومن و اهدلو
نیااب نآ زا هدمآرب و نوگانوگ یاهدومن نیا رد ِلاح ینامهنیا لاح عومجم ای اه
نآ هکلب تسین اه
یم رتارف اهامن و اهدومن یمامت زا نیازا .دور
هب و نیع ینامهنیا یلاعت ور ءیش یلاعت رگید ترابع
هفلؤم زا یکی ار تّینیع یساسا یاه
یم لیکشت :دهد
« هک ییاهامن و ینامهنیا کی نیب توافت رد
نآ رد یم رضاح ینامهنیا نیا اه هداد نیع کی یلاعت .دراد دوجو یلاعت دوش
تسانعم نیا هب هدش
یم و ،تسا نآ شیامن زا رتشیب نیع دوخ هک ینامز .دوش هضرع یرگید ِدومن رد زاب دوخ دناوت
هک
من زا یکی رد ار لاعتم ِنیع کی یاها
یم دوهش شا نآ هک میتسه هاگآ ،مینک
]نیع[ دومن نیا اب
یمن مامت یم هاگآ نیع ِیلاعت زا ،زیامت نیا ساسحا رد ؛دوش تبسن نینچمه نیع .میوش
لک هب
