ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΟΡΟΥ ‘‘ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ’’ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΛΕΞΙΚΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙ -ΔΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 2002
Δέσποιν Σ πουντ ή-Κρέπι 1, Ευ ν ί Σ κ λλάρ 2.
1. Κ ήτρι Αλ ξάν ρ ιο Τ χνολο ικ Εκπ ι υτικ Ί ρυμ Θ σσ λονίκ ς 2. Επισκέπτρι Υ ί ς Νομ ρχί Α νών, Δι υνσ Δ μ σι ς Υ ί ς
Π ρίλ ψ : Ο ρος ‘‘νοσ λ υτική’’ άρχισ κ τά προφορικές μ ρτυρί ς ν χρ σιμοποι ίτ ι στον λλ νικ νοσ
-λ υτικ χώρο τις κ τί ς του 1940-1950. Πλ ν μως ο ρος συνέχι ν μ ν ίν ι υρέως νωστ ς στ ν λλ
-νική κοινωνί . ν ήτ σ λοιπ ν τ ς μφάνισ ς του στ ν λλ νική λ ξικο ρ φί έχ ι ν ι φέρον ι τους
Έλλ ν ς νοσ λ υτές.
Σκοπ ς: ν ήτ σ του λήμμ τος ‘‘νοσ λ υτική’’ στ ν λλ νική λ ξικο ρ φί κ ι κυκλοπ ί ι ς.
Υλικ και έ ο ος: ι ν ρ ή κ στορική Έρ υν ι τ χρονική π ρίο ο 1833 – 2002. ντοπίσ κ ν κ ι
μ λ τή κ ν 60 λ ξικά κ ι κυκλοπ ί ι ς.
Αποτ λέσματα: Οι πρώτ ς ντοπισ ίσ ς κ σ ις ίν ι το ‘‘ ξικ ν τ ς λλ νικής λώσσ ς’’ ( ιένν 1836),
το ‘‘ ξικ ν κυκλοπ ι ί ς’’ (Σμ ρν 1864) κ ι το ‘‘ ξικ ν κυκλοπ ι ικ ν’’ ( λ υ ρου άκ ς, ήν 1890 –1891). Σ κ μί π τις π ρ πάνω κ σ ις ν π ριέχ τ ι το λήμμ ‘‘νοσ λ υτική’’. Τον 20ο ιών ντοπίσ
-κ ν οι κ σ ις 54 λ ξικών κ ι κυκλοπ ι ιών π το 1900 έως κ ι το 1999. Στις π ρισσ τ ρ ς π τις κ
-σ ις υτές ν ίν τ ι ν φορά -στο λήμμ ‘‘νοσ λ υτική’’ που κάν ι τ ν μφάνισ του, μ λις στ κ τί του ’90, σ τρ ις π ές πως στ ν ‘‘ κυκλοπ ί ι Πάπυρος ρο ς πριτάννικ ’’ ( ήν 1991), στο ‘‘Σ χρονον
ξικ ν τ ς ο λλ νικής λώσσ ς’’ ( κ σ ις Π τάκ 1991), στ ν π νέκ οσ του ‘‘ λλ νικο λ ξικο ’’ Τ
-πουλου-Φυτράκ (1999) κ ι στο ‘‘ ξικ τ ς έ ς λλ νικής λώσσ ς’’ π μπινιώτ (1998). Τον 21ο ιών
-ντοπίσ κ ν 2 λ ξικά που το λήμμ ‘‘νοσ λ υτική’’ ν ν φέρ τ ι, νώ ν φορά του ίν τ ι στο ‘‘Το άλο
ξικ τ ς μοτικής’’ ( φοι πουσνάκ Ο. . 2002) κ ι στ ν π νέκ οσ του λ ξικο π μπινιώτ το 2002.
Συμπ ράσματα: Το λήμμ ‘‘νοσ λ υτική’’ ρχί ι πλέον ν π ριλ μ άν τ ι στ λ ξικά, π ιτ ίτ ι μως προ
-σπά ι π τους νοσ λ υτικο ς φορ ίς ι τ ν σωστή π οσ τ ς έννοι ς του στις π ρ πάνω κ σ ις.
έξ ις λ ι ιά:Όρος οσ λ υτική, λλ νικά, ξικά, κυκλοπ ί ι ς
Yπ υνος αλλ λο ραφίας
SEARCHING FOR THE TERM “NURSING” IN GREEK DICTIONARIES AND ENCYCLOPEDIAS FROM THE ESTABLISHMENT OF THE MODERN GREEK STATE UNTIL 2002
Despina Sapountzi-Krepia1, Evanthia Sakellari2,
1. BSc, MSc, PhD, RN, RHV Professor Αlexander Technological Educational Institution of Thessaloniki, 2. BSc, MSc, PhD (candidate), RHV Greece Prefecture of Athens, Public Health Directorate
Abstract:The term “nursing” starts to be used in the Greek nursing field during the 40s and 50s, however, it con-tinued to be almost unknown among the members of the Greek society. Thus, the search of the start of the inclusion of the term nursing in the Greek dictionaries and encyclopaedias is interesting for Greek nurses.
Aim: The search of the term “nursing” in Greek dictionaries and encyclopedias.
Material and method:An historical research was conducted for the period of 1833until the year 2002. Sixty dic-tionaries and encyclopedias were found ans studied.
Results:The first publications of this period are; the “Dictionary of Greek Language” (Vienna, 1836), the “Encyclo-pedia Lexicon” (Smyrna, 1864) and the “Encyclopedic Lexicon” (Eleftheroudakis, Athens 1890-1891). The term “nursing” it was not included in those publications. In the 20th century the publications of 54 dictionaries and
en-cyclopedias dating 1900 to 1999 were found. In most of those publications the term “nursing” is not mentioned, and it strted aping only in the 90s in just 3 sources; the “Encyclopedia Papyros Larousse Britanicca” (Athens, 1991), the “Modern Lexicon of Greek Language” (Patakis Publications, 1991), reprint of “Greek Lexicon” Tegopou-los-Fytrakis (1999) and the “Lexicon of Modern Greek” by Babiniotis (1998). In the 21st century two dictionaries
were found, in which the word “nursing” is not included, while it is mentioned in the “Big Lexicon of Modern Greek” (Bousnaki, 2002) and in the reprint of Babiniotis’ Dictionary in 2002.
Conclusions:The term “nursing” has started to be included in the dictionaries, however, more effort needs to be paid by the nursing authorities towards to the correct attribution of the term in publications.
Key Words:Term Nursing, Greek, Dictionary, Encyclopedia
Corresponding author:
Despina Sapountzi-Krepia
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
τ νοσ λ υτική ι λιο ρ φί έχ ι πολ -λάκις τονισ ί τι ο ορισμ ς τ ς έννοι ς «νοσ λ υτική» ν ποτ λ ί πλά έν λήμμ λ ξικο ή μι « κ μ » π ρά ρ φος ν ς νοσ λ υτικο χ ιρι ίου ή μι ς νοσ λ υτικής ωρί ς, λλά ποτ λ ί μι ωτική π ράμ τρο τ ς κοινωνικής έκφρ σ ς του νοσ λ υτικο
π έλμ τος. Ως κ το του ο ορισμ ς τ ς νο -σ λ υτικής ποκτά μι ρ νου-σ -σ μ -σί . Ο ρος ‘‘νοσ λ υτική’’ άρχισ κ τά προφορικές μ ρτυρί ς ν χρ σιμοποι ίτ ι στον Ελλ νικ νοσ λ υτικ χώρο τις κ τί ς του 1940-1950. Πλ ν μως ο ρος συνέχι πί μ κρ ν ν μ ν ίν ι υρέως νωστ ς στ ν Ελλ νική κοι -νωνί . Η ν ήτ σ λοιπ ν τ ς μφάνισ ς του στ ν Ελλ νική λ ξικο ρ φί κ ι τις κυκλο -π ί ι ς, που ίν τ ι μι ρμ ν ί -ορισμ ς των μπ ρι χομένων λέξ ων, έχ ι ν ι φέρον ι τους Έλλ ν ς νοσ λ υτές, π ι ή ο λ ξικο -ράφος ποτυπών ι τ σ μ σί των λέξ ων χι μ νο π πιστ μονική σκοπιά λλά κ ι πως υτές έχουν πικρ τήσ ι ν ννοο ντ ι μέσ π τ χρήσ τους. Γι το λ ο υτ ι ν ρ ή
-κ μι ιστορι-κή έρ υν , οποί ν πολλοίς μ ς ι φωτίσ ι ι τ ν ντίλ ψ τ ς Ελλ -νικής κοινωνί ς σχ τικά μ τον ρο νοσ λ υτι -κή.
ΣΚΟΠΟΣ
Η ν ήτ σ του λήμμ τος ‘‘νοσ λ υτική’’ στ ν λλ νική λ ξικο ρ φί κ ι κυκλοπ ί ι ς.
ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ
Δι ν ρ ή κ ιστορική έρ υν ι τ χρονική π ρίο ο 1833 – 2002. Έ ιν ν λ χής έρ υν σ κ ντρικές ι λιο ήκ ς τ ς Α ήν ς ι τον
ντοπισμ λ ξικών κ ι κυκλοπ ι ιών που κυκλοφορήσ ν στ ν υπ έρ υν π ρίο ο κ ι ντοπίσ κ ν κ ι μ λ τή κ ν 60 Ελλ ν -λωσσ λ ξικά κ ι κυκλοπ ί ι ς.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Οι πρώτ ς ντοπισ ίσ ς κ σ ις ίν ι το ‘‘Λ
-π ι ί ς’’2 που κ κ στ Σμ ρν το 1864
κ ι το ‘‘Λ ξικ ν Ε κυκλοπ ι ικ ν’’3 που κ
-κ π τον Οί-κο Ελ υ ρου ά-κ ς στ ν Α ή -ν τ έτ 1890 –1891. Σ κ μί π τις π ρ -πάνω κ σ ις ν π ριέχ τ ι το λήμμ ‘‘νοσ -λ υτική’’.
Τον 20ο ιών ντοπίσ κ ν οι κ σ ις ι -φ ρων λ ξικών κ ι κυκλοπ ι ιών π το 1900 έως κ ι το 1999. Μ τ ν έν ρξ του 20ου ιών το 1900 κ ί ι το ‘‘Συν ω ή νέων λέ -ξ ων υπ των λο ίων πλ σ ισών π τ ς Α -λώσ ως μέχρι των κ ΄ μάς χρ νων’’4 του Στ
-φάνου Κουμ νο κ ι το ‘‘Λ ξικ ν ορ ο ρ -φικ ν κ ι χρ στικ ν’’5 του Γ. Ζ κί , που ν
π ριλ μ άν τ ι το λήμμ νοσ λ υτική.
Αν υρέ ι τ κ τί του 1910 το ‘‘Λ ξικ ν Ερμ ν υτικ ν’’6 που κ κ το 1918 στ ν
Α ήν ‘‘Εκ του Τυπο ρ φ ίου Π. Α. Π τράκου’’ κ ι στο οποίο το λήμμ ‘‘νοσ λ υτική’’ ν π -ριέχ τ ι.
Στ ν ρχή τ ς κ τί ς του 1920, το 1921 κ -ί τ ι στ ν Α ήν μ τάφρ σ του ‘‘Henry G. Liddell and Robert Scott, Μέ Λ ξικ ν τ ς Ελ -λ νικής Γ-λώσσ ς’’7 σ μ τάφρ σ του Κ
-το Ξ νοφώντ Μ σχου κ ι πιμέλ ι -του Μι -χ ήλ Κωνστ ντινί ου μ κ τ τον Ιωάνν Ν. Σι έρ . Ακ μ τ ν ί ι κ τί κ ί οντ ι το ‘‘Μέ Λ ξικ ν Ι τρικής’’8 το 1929 κ ι το ‘‘Λ ξι
-κ του Πυρσο ’’9 που κ κ τ έτ
1928-1932". Το λήμμ ‘‘νοσ λ υτική’’ ν ν υρέ στις π ρ πάνω κ σ ις.
Τ κ τί του 1930 ντοπίστ κ έκ οσ μι ς κυκλοπ ί ι ς που λ κ κ ν στ ν Α ήν . Συ κ κριμέν το ‘‘Ε κυκλοπ ι ικ ν Λ -ξικ ν’’10 π τον Εκ οτικ οίκο «Ελ υ ρου ά
-κ ς» το 1930, το ‘‘Συνώνυμ κ ι Αντώνυμ ’’11
του Πέτρου Βλ στο το 1931, το ‘‘Επίτομον Ε -κυκλοπ ι ικ ν Λ ξικ ν’’12 Εκ σ ις Β σ. Κ.
Σ μ ρτ ή το 1932, το ‘‘Επίτομον Ε κυκλοπ ι -ικ ν Λ ξ-ικ ν τ ς Πρωί ς’’13 Εκ σ ις Πρωί ς
το 1932, το ‘‘Ιστορικ ν Λ ξικ ν τ ς Νέ ς Ελλ -νικής τ ς τ κοινής ομιλουμέν ς κ ι των ι ιω -μάτων’’14 τ ς Ακ μί ς Α νών που κ κ
το 1933 (τ μος ’), το ‘‘Λ ξικ ν τ ς Ελλ νικής
Λ ξικ ν τ ς Ν ο λλ νικής Γλώσσ ς’’16 π τον
‘‘Αρχ ίο Εκ οτικ Οίκο Δ. Δ μ τράκου Α. Ε.’’ το 1939. Η ντοπισ ίσ κυκλοπ ί ι ίν ι ‘‘Μ άλ Ελλ νική κυκλοπ ί ι ’’17 π τις
Εκ σ ις «Πυρσ ς» που κυκλοφ ρ σ το 1932. Σ λ ς τις π ρ πάνω κ σ ις ν ν υρέ το λήμμ νοσ λ υτική.
Τ κ τί του 1940 προφ νώς λ ω του 2ου Π κοσμίου π λ μου, τ ς Γ ρμ νικής κ τοχής κ ι του μφ λιου π λ μου ντοπίσ κ έκ ο -σ το 1949 του λ ξικο του Θ. Βοστ ντ λου ‘‘ Αντιλ ξικ ν ή Θ σ υρ ς λλ νικών λέξ ων κ ι φράσ ων ι τ τ μένων κ τά λο ικήν σ ι -ράν’’18 που ν π ριλ μ άν τ ι το λήμμ νο
-σ λ υτική.
Στ ν κ τί που κολο σ , τ κ τί του 1950, ντοπίσ κ έκ οσ τριών λ ξικών στ ν Α ήν . Το ‘‘Ν ώτ ρον Ε κυκλοπ ι ικ ν Λ ξικ ν’’19 Έκ οσ τ ς Ε κυκλοπ ι ικής Επι
-ωρήσ ως «Ήλιος» το 1950 μ π νέκ οσ το 1955, το ‘‘Λ ξικ ν τ ς Νέ ς Ελλ νικής’’20 του
Ιωάνν Στ μ τάκου (τ μος ’ 1952, τ μος ’ 1953, τ μος ’ 1955) κ ι το ‘‘Δ μ τρίου Β. Δ -μ τράκου Νέον Λ ξικ ν’’21 π τις Εκ σ ις
«Π ρ μ ν ί» το 1959. Ο τ στ ως άνω λ ξικά π ρι χ τ ν το λήμμ νοσ λ υτική.
Στ λ ξικά τ ς κ τί ς του 1960 ‘‘Ε κυκλο -π ι ικ ν κ ι Γλωσσικ ν Λ ξικ ν’’22 των κ
-σ ων «Πάπυρος» του 1961, κ ώς κ ι στ ν ‘‘Μ άλ Ελλ νική Ε κυκλοπ ί ι ’’23 του κ
-οτικο ορ νισμο «Ο Φοίνιξ» κ ι στο ‘‘Επί -τομο Ε κυκλοπ ι ικ ν Λ ξικ ν’’24 που κ
-κ ν το 1962 ν π ριέχ τ ι το λήμμ νοσ λ υ -τική. Ακ μ κ ι σ μ τ νέστ ρ έκ οσ -μως τ ς ι ί ς κ τί ς (1964) στο ‘‘Μέ Λ -ξικ ν λ ς τ ς Ελλ νικής Γλώσσ ς’’25 του Δ
-μ τράκου κ ι στο ‘‘Νέον Ορ ο ρ φικ ν Ερμ -ν υτικ -ν Λ ξικ -ν του Δ.Δ μ τράκου’’26 του
1969 ν ν υρίσκ τ ι το λήμμ νοσ λ υτική.
Στις κ σ ις πίσ ς τ ς κ τί ς του 1960 που σ μ ιωτέον λ ς κ κ ν στ ν Α ήν , ‘‘Ε κυκλοπ ί ι ι’ λους’’27 π τις Εκ σ ις
Π λλά ος που κ κ το 1962, στ ‘‘Χάρ Πάτσ Μ άλ Ε κυκλοπ ί ι των Νέων’’28
έκ οσ ς του 1962, στ ν κυκλοπ ί ι ‘‘Γ -ωρ ίου Δ. Π π ϊωάννου Θ σ υρ ς Γνώσ ων, Μ άλ π ι ική κ ι σχολική κυκλοπ ί ι ’’29
που κυκλοφ ρ σ το 1963 κ ι στο ‘‘Π κ σμι
-ον Π ν πιστήμι-ον, Ν ώτ τ Ε κυκλοπ ί ι ‘‘30
που κυκλοφ ρ σ το 1967, ν υπάρχ ι κ μί ν φορά στο λήμμ νοσ λ υτική.
Π ρ μοι ίν ι ικ ν σον φορά το λήμμ νοσ λ υτική κ ι στ λ ξικά τ ς κ τί ς του 1970. Στ λ ξικά ‘‘Ελ υ ρου άκ νέον πίτο -μον κυκλοπ ι ικ ν λ ξικ ν’’31 κ ι ‘‘Επίτομον
πλήρ ς κυκλοπ ι ικ ν κ ι ρμ ν υτικ ν λ -ξικ ν τ ς λλ νικής λώσσ ς, Πάπυρος -Λ ρο ς’’32 κ σ ως 1972 ν ν φέρ τ ι το
λήμμ νοσ λ υτική. Προς τ τέλ υτής τ ς -κ τί ς μ τά τ ν κ ιέρωσ τ ς μοτικής ως πίσ μ ς λώσσ ς στ ν Ελλ νική πικράτ ι
μιουρ ο ντ ι νέ ς νά κ ς στον τομέ τ ς λ ξικο ρ φί ς κ ι κ ί οντ ι νέ λ ξικά. Όμως κ ι στις νέ ς υτές κ σ ις πως, στο ‘‘Λ ξικ τ ς Δ μοτικής: Ετ ιρ ί Ελλ νικών Εκ σ -ων’’33 κ σ ως 1977, στο ‘‘Ν ώτ ρον Ε κυ
-κλοπ ι ικ ν Λ ξικ ν Έκ οσις τ ς Ε κυ-κλοπ ι -ικής Επι ωρήσ ως «Ήλιος»’’34 κ σ ως
1978, στο ‘‘Λ ξικ τ ς Ν ο λλ νικής Γλώσσ ς, Εκ σ ις Ρέκου’’35 κ σ ως πίσ ς του 1978,
κ ώς κ ι στο ‘‘Ορ ο ρ φικ κ ι Ερμ ν υτικ Λ ξικ τ ς Δ μοτικής Γ.Δ. Π π ϊωάννου Εκ -σ ις Απο-σπ ρίτ ς’’36 που κ κ το 1979,
ν ίν τ ι κ μί ν φορά στο λήμμ νοσ -λ υτική.
Π ρ μοι ίν ι ικ ν κ ι στις κυκλοπ ί -ι ς που ντοπίσ κ ν ν κυκλοφορο ν τ ν ί ι κ τί . Στ ν ‘‘Άλφ -Ωμέ Ε κυκλοπ ί -ι Πάτσ ’’37 που κ κ π τον Εκ οτικ
οίκο Χάρ Πάτσ στ ν Α ήν το 1970, κ ώς κ ι στ ν ‘‘Π κ σμι Ε κυκλοπ ί ι ’’38 που
πίσ ς κ κ στ ν Α ήν το 1977 ν π -ρι χ τ ν το λήμμ νοσ λ υτική.
Στ λ ξικά κ ι τις κυκλοπ ί ι ς τ ς κ -τί ς του 1980 το ‘‘Υπ ρλ ξικ τ ς ν ο λλ νικής λώσσ ς Π ουλάτου’’39, το ‘‘Λ ξικ ν Ε κυ
-κλοπ ι ικ ν’’40 των Εκ σ ων «Ελ υ ρου ά
-κ ς» κ ώς κ ι το ‘‘Μονοτονικ Λ ξικ τ ς Δ -μοτικής Γλώσσ ς’’41 των κ σ ων Κ ρ κ σι
-λιώτ το λήμμ νοσ λ υτική ν ν υρέ . Ό -σον φορά τις κυκλοπ ί ι ς που κ κ ν τ ν ί ι κ τί στ ‘‘Σχολική Υ ρί ’’42, στ
‘‘Μ άλ Σο ι τική Ε κυκλοπ ί ι ’’43 τ ς κ
-σ ων Α.Ε. που κ κ στ ν Α ήν το 1986, στ ν ‘‘Ε κυκλοπ ί ι Δομή’’45 Εκ σ ις Δομή,
Α ήν , 1985 κ ι στ ‘‘Νέ Μ άλ Ελλ νική Ε κυκλοπ ί ι ’’46 των κ σ ων Χάρ Πάτσ
Α.Ε. Α ήν , 1980, το λήμμ νοσ λ υτική ν π ριέχ τ ι.
Τ κ τί του 1990 κυκλοφορο ν ρκ τά λ ξικά κ ι κυκλοπ ί ι ς που κ ί οντ ι στ ν Α ήν . Το 1992 κ ί τ ι το ‘‘Νέο Λ ξικ τ ς Ελλ νικής’’47 π τις Εκ σ ις Στ φυλλί .
Το λήμμ νοσ λ υτική κ ι πάλι ν π ριέχ τ ι. Μ ρικά χρ νι ρ τ ρ , το 1995, κυκλοφο -ρο ν το ‘‘Νέο Ελλ νικ Λ ξικ , Λ ξικ τ ς Σ -χρον ς Ελλ νικής Δ μοτικής Γλώσσ ς’’48 του
Εμμ νουήλ Κριάρ κ ι το ‘‘Μικρ Ελλ νικ Λ -ξικ ’’49 π τις κ σ ις Τ πουλος Φυτράκ ς
κ ι το ‘‘Ορ ο ρ φικ Λ ξικο‘‘50 των ί ιων κ
-σ ων που κυκλοφορή-σ ν το 1996 χωρίς ν π ριλ μ άνουν το λήμμ νοσ λ υτική.
Ακ μ κ ί τ ι το 1991 το ‘‘Σ χρονον Λ ξικ τ ς Ν ο λλ νικής Γλώσσ ς’’51 π τις Εκ σ ις
Π τάκ που ν φέρ τ ι ‘‘νοσ λ υτική,
ουσ.) πιστ μονική ι ίκ υσ του ο
-τικο προσωπικο νοσοκομ ίων κτλ.
νοσ λ υτικ- ς –ή – ( π.) ο σχ τικ ς μ τ
νοσ λ ί ’’.
Το 1997 κυκλοφορ ί το ‘‘Μ ί ον Ελλ νικ Λ ξι -κ ’’52 κ ι πάλι π τις κ σ ις Τ πουλος
Φυτράκ ς που μπ ριέχ τ ι το λήμμ ‘‘νοσ -λ υτική’’ ως ουσι στικ κ ι π ρ τί τ ι ρ -μ ν ί ‘‘''... ίν ι τέχν ή πρ κτική τ ς
π ρί λψ ς τρ υμ τιών ή σ νών''.
Στις ρχές τ ς κ τί ς του 1990 κυκλοφορ ί ‘‘Ε κυκλοπ ί ι Πάπυρος Λ ρο ς Μπριτάν -νικ ‘‘53 το 1991 που π ριλ μ άν τ ι το λήμμ
νοσ λ υτική ως ‘’…νοσ λ υτική ( λ. nurs-ing, λλ. Profession d’ infirmier)· το πά
-λμ του νοσ λ υτή (νοσ λ τρι ς) μ
ντικ ίμ νο τ ν π ρί λψ σ νών κ ι τρ υμ τιών κ ι νικ τ ρ τ μων που ν ίν ι ικ νά ν φροντίσουν τον υτ τους’’.
Τ ν ί ι κ τί κυκλοφορο ν πίσ ς ‘‘Γ -νική Ε κυκλοπ ί ι Σ χρονων Γνώσ ων, Υ -ρί Cambridge Ήλιος’’54 έκ οσ του 1992, κ ι
ν π ριέχ τ ι το λήμμ νοσ λ υτική. Στ ν -π νέκ οσ μως του ι ίου λ ξικο το 199956
υπάρχ ι ν φορά στο λήμμ νοσ λ υτική. Στο μπ ρι χ μ νο λήμμ ν φέρ τ ι ''... ίν ι
τέχν ή πρ κτική τ ς π ρί λψ ς τρ υ
-μ τιών ή σ νών''.
Απ μι προσ κτική νάλυσ του π ρ πάνω ορισμο ίν τ ι σ φές τι ο νοσ λ υτικ ς ρ -λος πως τον ντιλ μ άν τ ι λλ νική κοι -νωνί π ριορί τ ι στ ν π ροχή φροντί ς σ
σ ν ίς κ ι τρ υμ τί ς. Ου μί μν ί ίν τ ι ι το ρ λο τ ς νοσ λ υτικής στ ν πρ λ ψ τ ν προ ω ή κ ι τ ι τήρ σ τ ς υ ί ς -τ μων κ ι πλ υσμι κών ομά ων, νώ πι -στ μονική υπ -στ σ τ ς νοσ λ υτικής
π ντ λώς π ρ λέπ τ ι. Επ ι ή μως ο λ ξι -κο ράφος ποτυπών ι ,τι κυρι ρχ ί στ ν κοι -νωνί τ ν ποχή που ράφ τ ι το λ ξικ , τ στοιχ ί υτά υπο λώνουν τ νική ντίλ -ψ τ ς Ελλ νικής κοινωνί ς ι υτο ς τους
ρους.
Τ ν ί ι π ρίο ο το 1998 το λ ξικ Μπ μπι -νιώτ 57 στο λήμμ ‘‘Νοσ λ υτική’’ ν φέρ ι
‘‘... τέχν κ ι πιστήμ τ ς ι τροφ ρ
-μ κ υτικής π ρι άλψ ως κ ι π ριποιήσ ως σ νών τ μων μ ι ικές νά κ ς κ ι νικά ν ξιοπ ο ντων σ μφων μ τις
ο ί ς των ι ικών ι τρών’’ . Π ρ τ ρ ί -τ ι λ ή φ’ ν ς μ ν κάποι λτίωσ
φο ίν τ ι πλέον μν ί τ ς πιστ μονικής υπ στ σ ς τ ς νοσ λ υτικής, φ’ έτ ρου μως συν χί ι ν μ ν ίν τ ι ου μί ν ξ ι το ρ λο τ ς νοσ λ υτικής στ ν πρ λ ψ , τ ν
προ ω ή κ ι τ ι τήρ σ τ ς υ ί ς, νώ προσ ήκ τ ς φράσ ως ‘‘...σ μφων μ τις ο ί ς των ι ικών ι τρών’’ ποστ ρ ί
οι ήποτ υτο υν μί π τ νοσ λ υτική. Το ί ιο π ν λ μ άν τ ι κ ι στ ν π νέκ οσ του ί ιου λ ξικο το 200258.
Στο ‘‘Μ άλο Λ ξικ τ ς Δ μοτικής‘‘59 που κυ
-κλοφορ ί στ Θ σσ λονίκ π τις Εκ σ ις Αφοι Μπουσνάκ Ο.Ε. το 2002 στο λήμμ ‘‘νοσ λ υτικ ς –ή - ( πι .)’ ν φέρ τ ι 1.
υτ ς που έχ ι σχέσ , νήκ ι ή ν φέρ τ ι
στ νοσ λ ί ή στο νοσ λ υτήριο, 2. (το
ου . Πλ . ως ους.) τ νοσ λ υτικά, τ έξο
Τέλος στο ‘‘Λ ξικ Νέ ς Ελλ νικής Γλώσσ ς μ Αν ω ή στ ν Αρχ ί Ελλ νική’’60 που κ
-κ το 2002 το λήμμ νοσ λ υτική ν π ριέ -χ τ ι.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Το λήμμ ‘‘νοσ λ υτική’’ ρχί ι πλέον ν π -ριλ μ άν τ ι στ λ ξικά, π ιτ ίτ ι μως προ -σπά ι π τους νοσ λ υτικο ς φορ ίς ι
υρ τ ρ ν μέρωσ του κοινο κ ι τ ς πι -στ μονικής κοιν τ τ ς ι το π ρι χ μ νο τ ς έννοι ς νοσ λ υτική, ώστ ν πιτ υχ ί μι σωστή π οσ κ ι πιο πλήρ ς π οσ τ ς έννοι ς νοσ λ υτική σ π ρ μοι ς κ σ ις που κυκλοφορήσουν στο μέλλον.
Ανα νώρισ
Η π ρο σ μοσί υσ συ χρ μ το οτή κ π το Ευρωπ ϊκ Κοινωνικ Τ μ ίο κ ι Ε νι -κο ς Π ρους - ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ, - ‘‘Αρχιμή ς ΙΙ.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. ‘‘Λ ξικ ν τ ς Ελλ νικής Γλώσσ ς’’ Εκ τ ς τυπο
-ρ φί ς Αντωνίου Μπένκο, Βιένν 1836
2. ‘‘Λ ξικ ν Ε κυκλοπ ι ί ς’’ Εκ ο έν υπ D’
Ardeau Μ τ φρ σ έν υπ Π. Γ ρ κάκ Σμ ρν 1864
3. ‘‘Λ ξικ ν Ε κυκλοπ ι ικ ν’’ , Ελ υ ρου άκ ς,
Α ήν ι Μάιος 1890 –Νοέμ ριος 1891
4. ‘‘Συν ω ή νέων λέξ ων υπ των λο ίων πλ
-σ ι-σών π τ ς Αλώ-σ ως μέχρι των κ ΄ μάς
χρ νων’’, Στ φάνου Κουμ νο , κ σ ις Βι
-λιο ήκ Μ ρ σλή, Α ήν ι 1900
5. ‘‘Λ ξικον ορ ο ρ φικ ν κ ι χρ στικ ν’’ , Γ. Ζ κί -, Α ήν ι 1913
6. ‘‘Λ ξικ ν Ερμ ν υτικ ν’’ Γρ ορίου Ν. Β ρν ρ
-άκ ‘‘Εκ του Τυπο ρ φ ίου Π. Α. Π τράκου’’ ,
Α ήν ι, 1918
7. ‘‘Henry G. Liddell and Robert Scott, Μέ Λ ξικ ν
τ ς Ελλ νικής Γλώσσ ς’’ Ξ νοφών Μ σχος κ ι
πιμέλ ι Μιχ ήλ Κωνστ ντινί ου, κ σ ις
Ιωάνν Ν. Σι έρ , Α ήν ι, 1921
8. Μέ Λ ξικ ν Ι τρικής, Μάνος Οικονομί ς, Α
-ήν ι, 1929
9. ‘‘Λ ξικ του Πυρσο ’’ Εκ σ ις «Πυρσ ς» Α ή
-ν ι, 1928-1932
10. ‘‘Ε κυκλοπ ι ικ ν Λ ξικ ν’’ Εκ οτικ ς οίκος
«Ελ υ ρου άκ ς» Α ήν ι, 1930.
11. ‘‘Συνώνυμ κ ι Αντώνυμ ’’, Πέτρου Βλ στο ,
Α ήν ι, 1931
12. ‘‘Επίτομον Ε κυκλοπ ι ικ ν Λ ξικ ν’’ Εκ σ ις
Β ς. Κ. Σ μ ρτ ή, Α ήν ι, 1932.
13. ‘‘Επίτομον Ε κυκλοπ ι ικ ν Λ ξικ ν τ ς Πρωί
-ς’’ Συντ χ έν υπ ομά ος λ ιων κ ι πιστ
-μ νων πι-μέλ ι : Γ. Ζ υ ώλ Εκ σ ις Πρωί ς
Α ήν ι, 1932.
14. ‘’Ιστορικ ν Λ ξικ ν τ ς Νέ ς Ελλ νικής τ ς τ
κοινής ομιλουμέν ς κ ι των ι ιωμάτων’’ τ ς Α
-κ μί ς Α νών , Α ήν ι, 1933
15. ‘‘Λ ξικ ν τ ς Ελλ νικής Γλώσσ ς’’ Συντ χ έν
υπ ομά ος λ ιων κ ι πιστ μ νων πιμέλ ι :
Γ. Ζ υ ώλ Εκ σ ις Πρωί ς, Α ήν ι, 1933.
16. ‘‘Μέ Λ ξικ ν τ ς Ν ο λλ νικής Γλώσσ ς‘‘, Δι
-υ -υντής σ-υντάξ ως Ιωάνν ς Σ. Ζ ρ ς ‘‘Αρχ ίος
Εκ οτικ ς Οίκος Δ. Δ μ τράκου Α. Ε.’’ Α ήν ι, 1939.
17. Μ άλ Ελλ νική κυκλοπ ί ι Εκ σ ις
«Πυρσ ς» Ανώνυμος Ετ ιρ ί Α ήν ι, 1932
18. Θ. Βοστ ντ λου ‘‘ Αντιλ ξικ ν ή Θ σ υρ ς λ
-λ νικών -λέξ ων κ ι φράσ ων ι τ τ μένων
κ τά λο ικήν σ ιράν’’ Α ήν ι, 1932
19. ‘‘Ν ώτ ρον Ε κυκλοπ ι ικ ν Λ ξικ ν’’ Έκ οσ
τ ς Ε κυκλοπ ι ικής Επι ωρήσ ως «Ήλιος»
Α ήν ι, 1950 ( π νέκ οσ 1955)
20. ‘‘Λ ξικον τ ς Νέ ς Ελλ νικής’’ Ιωάνν Στ μ τά
-κου, Α ήν ι (τ μος ’ 1952, τ μος ’ 1953, τ μος ’ 1955)
21. ‘‘Δ μ τρίου Β. Δ μ τράκου Νέον Λ ξικ ν’’ Εκ
-σ ις «Π ρ μ ν ί» Α ήν ι, 1959.
22. ‘‘Ε κυκλοπ ι ικ ν κ ι Γλωσσικ ν Λ ξικ ν’’ Δι
-υνσ συντάξ ως Στυλ. Γ. Κορρές Εκ σ ις
«Πάπυρος» Α ήν ι, 1961
23. ‘‘Μ άλ Ελλ νική Ε κυκλοπ ί ι ’’ Π λου
Δρ ν άκ Εκ οτικ ς Ορ νισμ ς «Ο Φοίνιξ»,
Α ήν ι, 1962
24. ‘‘Επίτομο Ε κυκλοπ ι ικ ν Λ ξικ ν’’ «Ελ υ
-ρου άκ ς» Α.Ε. Α ήν ι, 1962
25. ‘‘Μέ Λ ξικ ν λ ς τ ς Ελλ νικής Γλώσσ ς’’
του Δ. Δ μ τράκου Εκ σ ις «Δομή» Α.Ε. Α ήν ι, 1964
26. ‘‘Νέον Ορ ο ρ φικ ν Ερμ ν υτικ ν Λ ξικ ν του
Δ.Δ μ τράκου’’ κ . Γιο άν , Α ήν , 1969 27. ‘‘Ε κυκλοπ ί ι ι’ λους‘‘, Εκ σ ις Π λλά ος,
Α ήν ι, 1962
28. ‘‘Μ άλ Ε κυκλοπ ί ι των Νέων‘‘ Εκ σ ις
Χάρ Πάτσ Α ήν ι, 1962
29. ‘‘Θ σ υρ ς Γνώσ ων, Μ άλ π ι ική κ ι σχολι
-κή κυκλοπ ί ι ‘‘, Α ήν ι, Γ ωρ ίου Δ. Π
-π ϊωάννου 1963
30. Π κ σμιον Π ν πιστήμιον, Ν ώτ τ Ε κυκλο
-π ί ι Μ τάφρ σις Α μ ντίου Π ιωτ Ε-πι
-μέλ ι Αικ τ ρίν ς Π υλάκ κ ι πιστ μ νων
λων των κλά ων Ολυμπι κ ί Εκ σ ις Α ήν ι,
1967
31. ‘‘Ελ υ ρου άκ νέον πίτομον κυκλοπ ι ικ ν
λ ξικ ν’’ Εκ σ ις Ν. Νίκ ς & ΣΙΑ Ε.Π.Ε.Α ήν , 1972
32. ‘‘Επίτομον πλήρ ς κυκλοπ ι ικ ν κ ι ρμ
-ν υτικ -ν λ ξικ -ν τ ς λλ -νικής λώσσ ς’’, Πά
-πυρος-Λ ρο ς’’ Α ήν , 1972
33. ‘‘Λ ξικ τ ς Δ μοτικής: Ετ ιρ ί Ελλ νικών Εκ
-σ ων’’ Α ήν , 1977,
34. ‘‘Ν ώτ ρον Ε κυκλοπ ι ικ ν Λ ξικ ν Έκ οσις
τ ς Ε κυκλοπ ι ικής Επι ωρήσ ως «Ήλιος»’’
Α ήν , 1978
35. ‘‘Λ ξικ τ ς Ν ο λλ νικής Γλώσσ ς, Εκ σ ις
36. ‘‘Ορ ο ρ φικ κ ι Ερμ ν υτικ Λ ξικ τ ς Δ
-μοτικής‘‘ Γ.Δ. Π π ϊωάννου Εκ σ ις Αποσπ ρί
-τ ς’’ Α ήν , 1979
37. ‘‘Άλφ -Ωμέ Ε κυκλοπ ί ι Πάτσ ‘‘, Γ νική
Επιστ σί Συντάξ ως Γιάνν ς Χ τ φώτ ς Γ νι
-κή ποπτ ί κ σ ως Emmy Patsi-Garin Εκ ο
-τικ ς οίκος Χάρ Πάτσ Α ήν , 1970
38. ‘‘Π κ σμι Ε κυκλοπ ί ι Α ήν ‘‘ 1977 39. ‘‘Υπ ρλ ξικ τ ς ν ο λλ νικής λώσσ ς Π ου
-λάτου’’, Α ήν , 1985
40. ‘‘Λ ξικ ν Ε κυκλοπ ι ικ ν’’ , Εκ σ ις «Ελ υ
-ρου άκ ς» Α ήν , 1985
41. ‘‘Μονοτονικ Λ ξικ τ ς Δ μοτικής Γλώσσ ς’’ Λ.
Σκι ά κ ι Επιτροπής Φιλολ ων κ σ ις Αφοι
Κ ρ κ σιλιώτ ΑΕ, Α ήν 1984
42. ‘‘Σχολική Υ ρί ’’, Εκ σ ις Γ. Αξιωτέλ ς & ΣΙΑ
Ε.Π.Ε.Α ήν , 1985
43. ‘‘Μ άλ Σο ι τική Ε κυκλοπ ί ι ’’ τ ς κ οτι
-κής τ ιρ ί ς «Ακά μος» Α.Ε. που κ κ
στ ν Α ήν το 1981
44. ‘‘Υ ρί Ελλ νική κ ι Π κ σμι , Μ άλ Γ νική
Ε κυκλοπ ί ι ’’ τ ς Ετ ιρ ί ς Ελλ νικών Εκ
-σ ων Α.Ε. που κ κ στ ν Α ήν το 1986,
45. ‘‘Ε κυκλοπ ί ι Δομή’’ Εκ σ ις Δομή, Α ήν , 1985 κ ι στ ‘‘Νέ Μ άλ Ελλ νική Ε κυκλο
-π ί ι ’’ των κ σ ων Χάρ Πάτσ Α.Ε. Α ήν ,
1980
46. ‘‘Νέ Μ άλ Ελλ νική Ε κυκλοπ ί ι ‘‘, Εκ
-σ ις Χάρ Πάτ-σ Α.Ε. Α ήν , 1980
47. ‘‘Νέο Λ ξικ τ ς Ελλ νικής‘‘, Ν. Μπου άς, Α. Γκ
-τ ου-Γκο-τσοπο λου, Θ. Κ λο ρίν , Μ. Σωτ ρί
-ου, Χ. Ντο ρ , Μ. Γι νν κοπο λου, Εκ σ ις
Στ φυλλί Α ήν , 1992
48. ‘‘Νέο Ελλ νικ Λ ξικ , Λ ξικ τ ς Σ χρον ς Ελ
-λ νικής Δ μοτικής Γ-λώσσ ς‘‘, Εμμ. Κριάρ ς, Εκ
-οτική Α νών, Α ήν , 1995
49. ‘‘Μικρ Ελλ νικ Λ ξικ ’’ Σ ντ ξ Μ. Μ ν λά,
κ σ ις Τ οπουλος Φυτράκ ς, Α ήν , 1996
50. ‘‘Ορ ο ρ φικ Λ ξικ ’’ Επιμέλ ι Μ. Μ ν λά,
κ σ ις Τ οπουλος Φυτράκ ς, Α ήν , 1996
51. ‘‘Σ χρονον Λ ξικ τ ς Ν ο λλ νικής Γλώσσ ς‘‘,
Εκ σ ις Π τάκ Α ήν , 1991
52. ‘‘Μ ί ον Ελλ νικ Λ ξικ ‘‘, Εκ σ ις Τ πουλος
Φυτράκ ς, Α ήν , 1997
53. ‘‘Ε κυκλοπ ί ι Πάπυρος Λ ρο ς Μπριτάννι
-κ ‘‘, Εκ σ ις Πάπυρος Α ήν , 1991
54. ‘‘Γ νική Ε κυκλοπ ί ι Σ χρονων Γνώσ ων,
Υ ρί Cambridge Ήλιος’’ έκ οσ του 1992, 55. ‘‘Ελλ νικ λ ξικ ’’ Εκ σ ις Τ πουλος - Φυ
-τράκ ς, Α ήν , 1993.
56. ‘‘Ελλ νικ λ ξικ ’’ Εκ σ ις Τ πουλος- Φυ
-τράκ ς, Α ήν , 1999.
57. ‘‘Λ ξικ τ ς Νέ ς Ελλ νικής Γλώσσ ς‘‘, Μπ μπι
-νιώτ ς Γ. Κέντρο Λ ξικολο ί ς, Α ήν , 2002
58. ‘‘Λ ξικ τ ς Νέ ς Ελλ νικής Γλώσσ ς‘‘, Μπ μπι
-νιώτ ς Γ. Κέντρο Λ ξικολο ί ς, Α ήν , 1998
59. ‘‘Μ άλο Λ ξικ τ ς Δ μοτικής‘‘, Δι υ υντής κ
-σ ως Μιχάλ ς Μπου-σνάκ ς, Εκ σ ις Αφοι
Μπουσνάκ Ο.Ε. Θ ς/νίκ , 2002
60. ‘‘Λ ξικ Νέ ς Ελλ νικής Γλώσσ ς μ Αν ω ή
στ ν Αρχ ί Ελλ νική‘‘, Γρ ορ πουλος Δ.,
Μπ λιάτσ ς Β., Μπ λιάτσ ς Δ., Αρ νίτ Ε.,
