OPT K KONUSUNUN 9. SINIF MÜFREDATINA ALINMASININ
Ö RENC BA ARISINA ETK S
Sebahaddin ALPTEK N Kır ehir Anadolu Ö retmen Lisesi, Kır ehir/TÜRK YE
sebalptekin@gmail.com
Ali YILMAZ
Geli Tarihi: 26.09.2006 Yayına Kabul Tarihi: 31.05.2007
ÖZET
Bu çalı manın amacı, Optik konusunun 11. sınıflardan 9.sınıflara alınmasının ö renci ba arısına etkisi ve konularını anlama düzeylerini belirlemektir. Çalı mada 2005–2006 ö retim yılında Kır ehir ili merkezdeki ortaö retimde görev yapan fizik ö retmelerin görü ve dü üncelerine ba vurulmu tur. Ayrıca 63 ki ilik ö renci gurubuna optik konusu ile ilgili 20 soruluk bir ba arı testi uygulanmı tır. Özetle ba arı testinden elde edilen sonuçlar ve ö retmenlerin görü leri, ö rencilerin konuları anlamada güçlük çektikleri, ö rencilerin ba arılarında önemli ölçüde dü ü oldu u gözlenmi tir. Aynı zamanda konuların kapsamlı i lenmesi için ders saatinin de yeterli olmadı ını ortaya koymu tur.
Anahtar Kelimeler: Fizik E itimi, Optik, Müfredat
THE EFFECTS OF THE CHANGE IN THE OPTIC CURRICULUM,
ADDED INTO 9
thGRADE CLASSES, ON THE STUDENTS’
SUCCESS
ABSTRACT
The aim of this study is to define the negative effect of the change in the optics curriculum which was added into 9th grade classes instead of 11thgrade classes and the understanding level of the target students. This study includes the feedbacks of the physics teachers working in secondary schools in Kır ehir city-center, besides a 63 students group is asked to answer the evaluation test consisting 20 questions on the optics subject. Briefly, through the students and teachers feedbacks it is revealed that the students have difficultly in understanding the subject and there is an obvious decrease in the level of students’ success. It is also stressed in the study that the number of the lessons in a week isn’t enough to cover the subject, using the experiment and observation methods.
1. G R
E itim ö retimde yapılan her yenili in
amacı e itimin kalitesini artırmak ve
ö rencileri ça ın ihtiyaçlarına göre
hazırlamaktır. Bu amaçla 2005–2006
Ö retim yılı için fizik dersi 9.sınıf ö retim
programında yapılan de i iklikle optik
konusu 9.sınıf ö retim programına alınmı tır.
Ancak gerek ders saatinin yetersizli i gerekse ö rencilerin konuyu kavrayabilmek
için gerekli temel bilgiye ve beceriye
yeterince sahip olmadıklarından dolayı ı ık konusunu kavrama da çok zorluk çektikleri
görülmü tür.
Bu ara tırma, 9.sınıf fizik dersi
müfredatında olan ı ık konusunun
i leni indeki zorlukların tespiti ve ö retim
programı hazırlanırken sınıflara göre konu
da ılımında dikkate alınabilecek hususlarla ilgilidir.
I ık konusu gerek somut gerekse
soyut dü ünmeyi gerektiren bir konudur.
Ö rencilerin konuları yeterince
kavrayabilmeleri için hem çizim hem de
yorum yetene inin geli tirilmesi
gerekmektedir. Konuyu genel olarak
algılayabildikleri halde günlük ya amda
kar ıla tıkları gölge, görü alanı, ı ı ın
kırılması, ı ı ın yansıması, ı ı ın
kutuplanması gibi ı ık olaylarını
anlayamadıkları görülmü tür.
Konuyla ilgili çok sayıda ara tırma
vardır. Bunlar arasında çalı mamızla yakın
ili kili olanlardan birisi, Lise fizik ö retim
programındaki konuların anla ılma
düzeyleri üzerine bir ara tırma’ da
ö rencilerin anlamada zorluk çektikleri
fizik konularına göre ı ık konusu %36,3
olarak anlamlı de er elde edilmi tir (Aycan ve Yumu ak, 2003). Di er bir çalı mada,
Lise 3. sınıf ö rencilerinin ı ık ve optik ile ilgili anlamakta güçlük çektikleri
kavramların tespiti ve sebepleri,
çalı masında konu bölümlerine göre
sorulara verilen cevaplara göre ba arı
%10’a kadar dü mü tür (Kara ve
arkada ları 2003). Fen-fizik e itimi
konusundaki görü ler, çalı masında
fen-fizik ö retiminin en önemli özelli inin
deney ve gözleme dayalı olmasıdır (Erdem
ve arkada ları 2000). Fizik ö retmen
adaylarının laboratuar kullanım
becerilerinin geli tirmek için bir
yakla ım, çalı masında fizik dersinde
laboratuarın önemi vurgulanmı tır (Akdeniz
ve arkada ları, 2000).
2. YÖNTEM
Bu çalı mada ö renci ba arı testi ve
ö retmenlere yazılı mülakat uygulanmı tır.
Ara tırmanın örneklemini Kır ehir Anadolu Ö retmen Lisesi ve Kızılırmak Lisesi’nden
toplam 63 ö renci ve Kır ehir merkezdeki
liselerde görev yapan fizik ö retmenleri olu turmaktadır.
Çalı mada ö rencilere do ru-yanlı ,
bir ba arı testi uygulanmı tır. Testin
de erlendirilmesi ö rencilerin sorulara
verdikleri cevaplara göre do ru, yanlı ve
bo (cevapsız) olarak üç ba lıkta
yapılmı tır. Ö retmenlere 5 sorudan olu an
yazılı mülakat yapılmı ö retmenlerin
verdi i cevaplar 5 ba lık altında
de erlendirilmi tir.
Veriler SPSS 11.0 istatistik
programıyla de erlendirilmi tablolar
olu turulmu tur. Alfa güvenirlik katsayısı
0,8315 olarak bulunmu tur.
3. BULGULAR VE TARTI MA
Ara tırmada örneklemi olu turan
ö retmenlerin tamamı ı ık konusunun
9.sınıf ö retim programına alınmasının
ö renci ba arısını olumsuz yönde etkiledi i görü ünde birle mektedir.
3.1. Mülakatlardan elde edilen bulgular
Ö retmenlere yöneltilen “Optik
konusunun 9.sınıflara alınmasını nasıl
buluyorsunuz?” sorusuna verilen cevaplar
a a ıda verilmi tir.
9. sınıfta optik konularının
bulunmasını do ru bulmuyorum. Optik konularından bir kısmı olan gölge ve
aynalar konularında problem çıkmamakla
birlikte özellikle kırılma konularında problem çıkmaktadır.
Uygun bulmuyorum çünkü dalgalar
konusuyla kopukluk olmaktadır.
9. sınıflarda optik, belirli konuları
verilebilir tamamı ö renciler için a ır geliyor. Bu nedenle uygun de il.
Do ru bulmuyorum.
Ö retmenlere yöneltilen “Optik
konularını ö renciler anlamada zorluk
çekiyor mu? Nedenleri nelerdir?”
Sorusuna verilen cevaplar;
Trigonometrik bilgiler ve geometrik
bilgilerin ö rencilerde eksik olmasından
dolayı ö renciler bu konuyu anlamakta
zorluk çekiyorlar.
Çekiyorlar. Seviyelerine uygun de il.
Optik konularını ö renciler
anlamakta zorluk çekiyor. Küresel
aynalarda, merceklerde yorum yapmakta, küresel ayna ve mercek formüllerinde,
kırılma, aydınlanmakonularında matematik
bilgileri yetersiz geliyor, zorluk çekiliyor.
Konu itibariyle ö renciler zorluk
çekiyor. Nedenleri ise, ö rencinin konuyu anlamada, çukur ayna, tümsek ayna
çizimlerinde, aydınlanma konularında
matematik müfredatıyla aynı seviyede
gitmemesi nedeniyle zorluk çekmektedirler.
Ö retmenlere yöneltilen “Birinci
döneme göre ö rencilerin ikinci dönem
ba arılarında bir dü ü oldu
mu?”sorusuna verilen cevaplar;
Birinci döneme göre, ikinci dönem
ba arısında dü ü görülmü tür.
Birinci döneme göre ö rencilerin
ikinci dönem ba arıları büyük ölçüde dü tü.
Ö rencilerin genellikle birinci
dönemdeki ba arılarında hissedilecek
ekilde bir dü ü meydana geldi.
Ö retmenlere yöneltilen “Optik
konusunun kapsamlı bir ekilde
i lenmesi için ders saati yeterli midir?” sorusuna verilen cevaplar;
Konunun ayrıntılı bir ekilde
i lenmesi için ders saati yeterli de ildi. Çok
sayıda örnek problemler çözülebilmesi için ders saatinin artırılması çözüm olabilir.
Yeterli de il. En azından üç saat
olabilir.
9. sınıflarda ders saati yeterli de il en az üç ders saati olmalı. Yeterince laboratuar
çalı maları, problem çözümleri yapılması
ve müfredat konularının yeti tirilebilmesi
için 2 ders saati yeterli olmuyor
Optik konusu içerik itibariyle geni ve kapsamlı bir konu ve çizim içerdi i için
yeterli de il.
Ö retmenlere yöneltilen “Sizce optik
konusu yerine hangi konu veya
konuların getirilmesi uygun olurdu?” sorusuna verilen cevaplar;
Optik konusu yerine sadece elektrik
konularının bir kısmı olan elektrostatik konularının konulmasını uygun buluyorum
Müfredatta olmayan, basınç, Ar imed konuları konulabilirdi.-Ar imed prensibi,
basınç konuları ve elektrik devreleri konusu
verilebilir.
Elektrostatik, basınç, sıvıların
kaldırma kuvveti olabilir.
3.2. Ö rencilere uygulanan ba arı
testinden elde edilen
bulgular:
Bu çalı mada Kır ehir Anadolu
Ö retmen Lisesi ve Kızılırmak Lisesi
9.sınıf ö rencilerinden 37 erkek (%58,7), 26 kız (%41,3) olmak üzere toplam 63
ö renciye 6 adet (Do ru Yanlı ), 6 adet
(Bo luk doldurma), 2 adet (Açık uçlu), 6 adet (Çoktan seçmeli) olmak üzere toplam
20 adet soru yöneltilmi tir. Ö rencilerin
sorulara verdi i cevapların
Tablo 1. Ba arı testinden elde edilen veriler
Soru No Geçerlilik Frekans Yüzde Geçerli yüzde Kümülâtif %
do ru 46 73 73 73
yanlı 14 22,2 22,2 95,2
bo 3 4,8 4,8 100
1
toplam 63 100 100
do ru 50 79,4 79,4 79,4
yanlı 8 12,7 12,7 92,1
bo 5 7,9 7,9 100
2
toplam 63 100 100
do ru 5 7,9 7,9 7,9
yanlı 30 47,6 47,6 55,6
bo 28 44,4 44,4 100
3
toplam 63 100 100
do ru 59 93,7 93,7 93,7
yanlı 2 3,2 3,2 96,8
bo 2 3,2 3,2 100
4
toplam 63 100 100
do ru 43 68,3 68,3 68,3
yanlı 10 15,9 15,9 84,1
bo 10 15,9 15,9 100
5
toplam 63 100 100
do ru 31 49,2 49,2 49,2
yanlı 15 23,8 23,8 73
bo 17 27 27 100
6
toplam 63 100 100
do ru 58 92,1 92,1 92,1
yanlı 5 7,9 7,9 100
7
toplam 63 100 100
do ru 40 63,5 63,5 63,5
yanlı 20 31,7 31,7 95,2
bo 3 4,8 4,8 100
8
toplam 63 100 100
do ru 23 36,5 36,5 36,5
yanlı 40 63,5 63,5 100
9
toplam 63 100 100
do ru 51 81 81 81
yanlı 11 17,5 17,5 98,4
bo 1 1,6 1,6 100
10
toplam 63 100 100
do ru 29 46 46 46
yanlı 32 50,8 50,8 96,8
bo 2 3,2 3,2 100
11
toplam 63 100 100
do ru 34 54 54 54
yanlı 29 46 46 100
12
toplam 63 100 100
do ru 10 15,9 15,9 15,9
yanlı 26 41,3 41,3 57,1
bo 27 42,9 42,9 100
13
toplam 63 100 100
do ru 19 30,2 30,2 30,2
yanlı 15 23,8 23,8 54
bo 29 46 46 100
14
toplam 63 100 100
do ru 33 52,4 52,4 52,4
yanlı 28 44,4 44,4 96,8
15
toplam 63 100 100
do ru 23 36,5 36,5 36,5
yanlı 35 55,6 55,6 92,1
bo 5 7,9 7,9 100
16
toplam 63 100 100
do ru 38 60,3 60,3 60,3
yanlı 24 38,1 38,1 98,4
bo 1 1,6 1,6 100
17
toplam 63 100 100
do ru 32 50,8 50,8 50,8
yanlı 30 47,6 47,6 98,4
bo 1 1,6 1,6 100
18
toplam 63 100 100
do ru 21 33,3 33,3 33,3
yanlı 35 55,6 55,6 88,9
bo 7 11,1 11,1 100
19
toplam 63 100 100
do ru 26 41,3 41,3 41,3
yanlı 34 54 54 95,2
bo 3 4,8 4,8 100
20
toplam 63 100 100
Bu sonuçlara göre ö rencilere
yöneltilen bo luk doldurma sorularından
ba arı oranı %7,9 ile en dü ük soru olan
3.soruda ö rencilere düz aynanın odak
uzaklı ı sorulmu ancak ö rencilerin odak
uzaklı ı kavramını tam olarak
anlayamadıkları ortaya çıkmı tır. Bu
sorunun amacı ö rencilerin ı ık konusunun
temel kavramlarından odak uzaklı ının aynaların yapısına göre nasıl de i ti ini
anlayabildiklerini tespit etmektir.
Ö rencilere yöneltilen do ru yanlı
sorularından ba arı oranı %36,5 ile en
dü ük soru olan 9. soruda ö rencilere bir
cismin düz aynadaki görüntüsü daima gerçektir önermesinin do ru ya da yanlı
oldu u sorulmu ancak ö rencilerin gerçek
ve zahiri kavramlarını tam olarak
yorumlayamadıkları ortaya çıkmı tır.
Ö rencilere yöneltilen açık uçlu iki sorudan
da ba arı oranı %15,9 ve %30,2 gibi çok
dü ük de erlerde olmasından ö rencilerin optik çizimleri yapma ve optik formüllerini
kullanma konularını tam olarak
kavrayamadıkları ortaya çıkmı tır.
Ö rencilere yöneltilen çoktan
seçmeli sorulardan ba arı oranı %36,5 olan
16. soruda ö rencilerin gelen ı ın, yansıyan ı ın ve kırılan ı ın kavramlarının hangileri
oldu unu ekil üzerinde belirleyip yansıma
ve kırılma kanunlarını kullanarak soruyu
çözmeleri amaçlanmı tır. Ancak
ö rencilerin hem geometrik bilgilerinin
yetersiz oldu u hem de kavramlar
arasındaki farkı anlayamadıkları
görülmü tür.
Ba arı oranı %33,9 olan 19. soruda
ö rencilerin hem cismin aynadaki
görüntüsünün yeri hem de cisimlerin
birbirine göre ba ıl hareketi ve ba ıl hızı
istenmi tir. Fakat ö renciler hareket ve
ba ıl hareket konularını daha üst sınıflarda i leyeceklerinden bu soruları çözmekte çok
zorlanmı lardır.
Ba arı oranı %41,3 olan 20. soruda
ö rencilerden ı ı ın küresel aynalarda
yansıma ve farklı ortamlara geçerken
kırılması konularında izledi i yolun nasıl
olabilece i sorulmu ; ö rencilerin odak, merkez ve kırılma kanunları kavramlarını
ne derecede ö rendikleri tespit edilmek
istenmi tir. Ö rencilerin bu soruda ba arısız olmalarının sebepleri de ı ı ın kırılması
konusunda ortamın kırılma indisi ile ı ık
hızının ters orantılı oldu unu
karı tırmalarından, ayrıca kırılma konusu
ile ilgili sorularda geometri bilgisi gerekti i için, ö rencilerin geometri bilgilerinin
yeterli olmaması, fizik sorularının
çözümünde kavramlar arasında tam olarak
ili ki kuramadıkları ortaya çıkmı tır.
4. SONUÇ ve ÖNER LER
Bu çalı mada amacımız ı ık
konusunun 9. sınıfta i lenmesinin ö renci
ba arısına nasıl etki edece ini tespit etmekti. Çalı ma iki yönden ele alındı:
Birincisi, ders ö retmenlerinin ı ık
konusunu ö rencilere anlatmada
kar ıla tıkları zorluklar ve ö retmen
görü leri. kincisi ise ö rencilere uygulanan
ba arı testinden elde edilen sonuçlardır.
Gerek ö retmen görü leri gerekse ba arı
testi sonuçlarından ö rencilerin ı ık
konusunu kavramada çok zorluk
çektiklerini ve birinci döneme göre ba arı
düzeyinin çok dü tü ü tespit edildi. Bunun sebepleri:
- Ö rencilerin soyut ve somut
kavramlar arasında ili ki
kuramamaları,
- Ö rencilerin konunun anla ılması
için gerekli matematik bilgi
donanımına sahip olmamaları
- I ık konusunun ö rencilerin üst
sınıflarda ö renecekleri hareket,
ba ıl hareket gibi bazı konularla direkt olarak ba lantılı olması.
- Müfredat içeri i bakımından di er
sınıflarla mukayese edildi inde en yo unluk 9. sınıf müfredatında
oldu u görülmektedir. Bu da
ö rencilerin fizik dersine kar ı olan
ilgilerini olumsuz yönde
etkilemektedir.
- Ders saatinin yetersizli inden
dolayı yeterince örnek soru
çözümü, deney ve gözlem
yapılamaması, konuların tam olarak anla ılamamasına sebep olmakla
birlikte, ö rencilerin soyut
kavramları kavramada zorluk
çektikleri sonucuna varılmı tır.
Bu sonuçlar ı ı ında, ı ık konusunun 9. sınıfta i lenmesi yerine konu, dalgalar
konusu ile paralel oldu undan ayrıca
ö rencilerin konunun anla ılması için
ö renecekleri için 12. sınıfta i lenmesi daha
faydalı olacaktır. 9. sınıf müfredatında ı ık konusunun yerine madde ve özellikleri
konusuyla ilgili olan vektör ve kuvvet
kavramı, sıvıların kaldırma kuvveti ve
basınç konularının i lenmesi konu
bütünlü ünün sa lanması ve ö renci ba arısının artırılması adına daha faydalı
olacaktır.
5. EKLER
Tablo 2. Ba arı testinde ö rencilerin cevaplamada zorluk çektikleri sorulardan bazıları
S.3.Bir düz aynanın odak uzaklı ı ………….. dır.
S.9. ( )Bir cismin düz aynadaki görüntüsü daima gerçektir.
S.13.Odak uzaklı ı 30cm olan bir çukur aynanın önüne ve optik eksene dik olarak konulan cismin görüntüsü gerçek ve cismin boyunun 3 katı büyüklü ünde olmaktadır. Buna göre, cismin aynaya uzaklı ı kaç cm olur?
S.14.Bir ı ık ı ını havadan saydam bir maddeye normalle 53o açı yaparak giriyor. Kırılmadan sonra normalle 37o açı yaparak yoluna devam etti ine göre saydam maddenin kırılma indisini bulunuz
S.19
S.20.
Yarısı su içerisinde olan çukur aynaya gönderilen ı ık ı ınlarının gidi yolu hangilerinde do ru çizilmi tir?
A) K B) L C) M D) KL E) LM
6. KAYNAKLAR
Erdem A., Üstüner R., I. . Sancar
M., (2000) Fen-Fizik e itimi
konusundaki görü ler IV: Ulusal
Fen Bilimleri E itim Kongresi Bildiriler H.T.Ü E itim Fakültesi
Beytepe, Ankara: Milli E itim
Basımevi.
Aycan ., Yumu ak A., ( 2003) Lise Fizik
Müfredatındaki Konuların
Anla ılma Düzeyleri
Üzerine Bir Ara tırma Milli E itim
dergisi Sayı159, Yaz IV: Ulusal
Fen Bilimleri E itimi
Sempozyumu. Ankara: Milli E itim
Basımevi.
Arıkan R., (2002) Ara tırma Teknikleri
Ankara.: Gazi Kitabevi
Kara M., Kanlı U., Ya basan R., .(2003).
Lise 3. Sınıf Ö rencilerinin I ık ve
Çizimdeki adam düz aynaya 1 m/s lik hızla, ayna da adama, yere göre 2 m/s lik hızla yakla ıyor. Ayna ve adam arasında 12 m uzaklık varken 2 s sonra adam ile aynadaki görüntüsü arasındaki uzaklık kaç m.dir?
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
12m ϑ1=1 m/s
→
ϑ2=2 m/s
f M Su M
f M Su
Optik ile lgili Anlamakta Güçlük
Çektikleri Kavramların Tespiti ve Sebepleri, Milli E itim Dergisi,
Sayı 158, Bahar
Akdeniz A. R.., Çepni S. ve Azar A.
(2000). Fizik ö retmen adaylarının
laboratuar kullanım becerilerinin
geli tirmek için bir yakla ım. III:
Ulusal Fen Bilimleri E itimi Sempozyumu. Ankara: Milli E itim
