بررسی اثر ضد میکروبی عصاره آبی و الکلی کلاله زعفران بر روی میکروب های پاتوژن دهان (استرپتوکوک موتانس، لاکتوباسیل،کاندیدا آلبیکنس)

(1)

دهشم يكشزپنادند هدكشناد هلجم /

لاس 5931 / هرود 04 / هرامش 9 302

یسررب

رثا

دض

یبورکیم

هراصع

یبآ

یلکلا و

هلاک

نارفعز

رب

یور

بورکیم

یاه

نژوتاپ

ناهد

(

کوکوتپرتسا

،سناتوم

اديدناک،لیسابوتکا

سنکیبلآ

(

یکسابرک یناراب هنازرف *

، هداز نیسح نیسح **

، هقيدص یب یب زازب یلضف

* ** ، روپ یتياو یده *

*** ینيوزق شرایک ، *

**** ،

یمجع کولملا تجهب *

*****

#

* یصصخت رایتسد هورگ

،یکشزپنادند هدکشناد ،ناکدوک یکشزپنادند دهشم یکشزپ مولع هاگشناد

ناریا ،

** داتسا هورگ کیمانیدوکامراف و

مس انش س ،ی هدکشناد دهشم یکشزپ مولع هاگشناد ،یزاسوراد ،

ناریا

*** داتسا هورگ یمیش ،ییوراد هدکشناد ،یزاسوراد یئوراد مولع تاقیقحت زکرم وضع

و مولع هاگشناد یئوراد یژولونکتویب تاقیقحت زکرم

دهشم یکشزپ ناریا ،

* *** کشزپنادند

* **** دهشم یکشزپ مولع هاگشناد ،یکشزپ هدکشناد ،یژولویبورکیم هورگ رایشناد ناریا ،

* ***** داتسا ،ناکدوک یکشزپنادند هورگ ،یکشزپنادند هدکشناد

دهشم یکشزپ مولع هاگشناد ناریا ،

هلاقم هئارا خيرات :

3 / 4 / 44 شريذپ خيرات :

52 / 1 / 42

---

فلوم یناشن ،لوؤسم :

دهشم ، هدکشناد ،یکشزپنادند هورگ

نفلت ،سکیتنادویرپ :

51 -15592185

-815

E-mail: Ajamib@mums.ac.ir

Evaluation of Antimicrobial effects of Aqueous and Alcoholic Extracts of Saffron on Oral Pathogenic Microbes(Streptococcus Mutans, Lactobacillus, Candida Albicans)

Farzaneh Barani Karbasaki*, Hossein Hossenzadeh**, Bibi Sedigheh Fazli Bazzaz***, Hoda Velayatipour****, Kiarash Ghazvini*****, Behjat-al-molok Ajami******#

* Postgraduate Student, Dept of Pediatrics, School of Dentistry, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran. ** Professor of Pharmacodinami and Toxicology, Faculty of Pharmacy, Mashhad University of medical sciences,

Mashhad, Iran.

*** Professor in Pharmaceutical Microbiology, Biotechnology Research Center, Department of Food and Drug Control, School of Pharmacy, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

****Dentist

***** Associate Professor, Dept of Mycobacteriology, Ghaem Hospital, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

****** Professor of Pedodontics, Dep of Pediatric Dentistry, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran.

Received: 11 January2016; Accepted: 12 June 2016

Introduction: Dental caries is an infectious disease and various microorganisms have a pivotal role in its onset and development. Medications used to reduce microbes are usually accompanied with side effects. Therefore, it seems necessary to search for antimicrobial agents with less side effects. In this study, we aimed to evaluate the antimicrobial effects of aqueous and alcoholic extracts of saffron on oral pathogenic microbes.

Materials & Methods: In total, six 9-year-old male students were selected from a primary school. Samples of dental plaque, saliva, and depth of tooth decay were obtained from the participants to evaluate Streptococcus mutans, Lactobacillus, and Candida albicans and were sent to the laboratory afterwards. After assessing the samples via broth dilution method and incubation, six samples of Lactobacillus, eight samples of Candida albicans, and six samples of Streptococcus mutans were evaluated due to difficulty in turbidity detection. Afterwards, overnight cultures were prepared and evaluated for minimal bactericidal concentration (MBC) determination. In the next stage, penicillin and nystatin positive culture tests were used to compare the effects of microbes. In this study, one-way ANOVA was used to compare all the study groups, while pairwise comparison was performed using Tukey test.

Results: Our findings were indicative of inhibitory effects of aqueous and alcoholic extracts of saffron on all three microbes. However, they were less effective compared to standard antibiotics (e.g., penicillin). A significant difference was observed between the effect of aqueous and alcoholic extracts of saffron and penicillin on the Streptococcus mutans (P<0.001). Similarly, a significant difference was found between the effects of saffron extracts and penicillin on the Lactobacillus (P<0.0001). Moreover, a significance difference was observed between extracts of saffron and nystatin on Candida albicans (P<0.001). According to the results, alcoholic extract of saffron was more successful in eliminating Candida albicans and Streptococcus Mutans, compared to aqueous extract of saffron (P<0.001).

Conclusion: According to the results, while saffron had bacteriostatic effects on Streptococcus mutans and Lactobacillus, it had antifungal activities against Candida albicans. Therefore, saffron could be recommended as a mouthwash due to its herbal origin, cost-effectiveness, and fewer side effects.

Key words: Extract, saffron, antimicrobial, oral pathogenic microbes.

 Corresponding Author: Ajamib@mums.ac.ir

(2)

302 يسررب رثا دض يبوركیم هراصع يبآ يلكلا و هلاک نارفعز ... ( يكسابرک يناراب هنازرف ناراكمه و ) هدیکچ همدقم : سوپ یگدی نادند ی کی ب یرامی نوفع ی م هک تسا مسیناگراورکی یاه فلتخم ی ا رد داجی پ و تفرشی دنراد شقن نآ . اهوراد یی ارب هک ی م شهاک بورکی اه م رارق هدافتسا دروم ی دنریگ اراد ی بناج ضراوع ی م ی دنشاب . ربانب ا نی ارب وجتسج ی مدض داوم یبورکی ضراوع لقادح هک

بناج ی تشاد ار ه شاب ن د ، رورض ی تسا . ا زا فده اذل نی سررب هعلاطم ی مدض رثا یبورکی بآ هراصع ی لکلا و ی م رب نارفعز بورکی یاه ب یرامی از هرفح م ناهد ی دشاب . داوم و شور اه : دادعت 6 شناد زومآ رسپ 9 هلاس زا کی ناتسبد باختنا و هنومن یرادرب زا کاپ ،ینادند قازب و قمع یگدیسوپ ینادند تهج یسررب هس بورکیم کوکوتپرتسا ،سناتوم ادیدناک سناکیبلآ و لیسابوتکا ماجنا دش و هنومن اه هب هاگشیامزآ لاسرا دندش . سپ زا ماجنا شیامزآ هب شور قیقر یزاس یلاوتم و نویسابوکنا و اب هجوت هب یتخس صیخشت ترودک زا 6 هنومن کوکوتپرتسا سناتوم و 6 هنومن لیسابوتکا و 8 هنومن چراق ادیدناک سنکیبلآ دروم ،شیامزآ تشک هنابش هیهت دیدرگ و تهج نییعت

Minimal Bactericidal Concentration

(MBC) یسررب دش . تهج هسیاقم رثا اهنآ زا تشک تبثم ینپ نیلیس و نیتاتسین هدافتسا دش . رد نیا قیقحت یارب هسیاقم همه هورگ اه زا نومزآ سنایراو کی هفرط و یارب هسیاقم ود هب یود هورگ اه زا نومزآ یکوت هدافتسا دیدرگ . هتفاي اه : نیا هعلاطم ناشن داد هک هراصع یبآ و یلکلا نارفعز رب یور هس بورکیم رثا یراهم ،هتشاد رگا هچ هک تردق اهنآ رد هسیاقم اب یتنآ کیتویب ( ینپ نیلیس ) رتمک دوب . هسیاقم رثا هراصع یلکلا و یبآ نارفعز و ینپ نیلیس رب یور کوکوتپرتسا سناتوم توافت ینعم یراد ناشن داد هک 000 / 0 P< دوب . نینچمه هسیاقم رثا هراصع یلکلا و یبآ نارفعز و ینپ نیلیس رب یور لیسابوتکا توافت ینعم یراد ناشن داد و 0000 / 0 P< دوب . توافت ینعم یراد نیب هجیتن رثا هراصع یلکلا و یبآ نارفعز و نیتاتسین رب یور ادیدناک سنکیبلآ هدهاشم ،دش و 00 / 0 P< دوب . نیا هعلاطم ناشن داد هک هراصع یلکلا نارفعز رد زا نیب ندرب ادیدناک سنکیبلآ و کوکوتپرتسا سناتوم زا هراصع یبآ رترثوم تسا ( 000 / 0 P< .) هجیتن یریگ : جیاتن نیا هعلاطم یکاح نآزا تسا هک نارفعز یاراد رثا کیتاتساویرتکاب رب یور کوکوتپرتسا سناتوم و لیسابوتکا و رثا یچراقدض رب یور ادیدناک سنکیبلآ یم دشاب . اب هجوت هب اشنم یهایگ و رد هجیتن ضراوع رتمک نآ و یموب ندوب و نورقم هب هفرص رت ندوب نارفعز دیاش ناوتب نیا وراد ار هب ناونع ناهد هیوش هیصوت دومن . تاملک یدیلک : ،هراصع ،نارفعز ،یبورکیمدض بورکیم یاه یرامیب یاز ناهد .

دهشم یکشزپنادند هدکشناد هلجم / لاس 0395 هرود 00 / هرامش 3 : 01 -103 . همدقم اب هجوت هب یااب عویش یگدیسوپ

،هعماج رد هجوت صاخ هب شور یاه یریگشیپ تسا یرورض . یلصا لماوع

بورکیم لماش یگدیسوپ هدننکداجیا اه

، ریمخت لباق داوم

نادند لثم دعتسم نابزیم و اه قازب و یم دشاب . بورکیم اه ب ه صوصخ کوکوتپرتسا سناتوم رد

داجیا عورش

یگدیسوپ شقن یمهم ،دراد سولیسابوتکا اه و چراق اه زین رد دنور یگدیسوپ شیازفا یم دنبای . دربراک لماوع ،یبورکیمدض یتنآ کیتویب هیوشناهد و یاه یتنآ لایبورکیم دوجوم رد رازاب یلع دیفم مغر ندوب یضراوع زین دنراد . ( 1 ) اذل هدافتسا زا

یوراد کی یهایگ هک یاراد تارثا یبورکیمدض هدوب و هضراع زین هتشادن ،دشاب یرورض هب رظن یم دسر . نارفعز کی هایگ یموب تسا و هب لیلد کیژولویب تایصوصخ ددعتم نآ رد ود ههد هتشذگ دروم هعلاطم رارق هتفرگ تسا . ( 2 ) کوکوتپرتسا سناتوم هک هن اهنت رد یگدیسوپ ینادند شقن ،دراد هکلب داجیارد یرامیب یاه یرگید دننام قاقش هشوگ ،بل باهتلا هدغ دیتوراپ زین شقن اد در . ( 3 ) سولیسابوتکا اه

و دنراد شقن یگدیسوپ داجیا رد زین

زا بورکیم لثم رگید یبورکیم لماوع اه

یزاوهیب ی

هثل یرامیب هدننکداجیا یم دنشاب . ( 4 ) چراق اه ن زی دننام ادیدناک بلآ سنکی سوپ دنور رد یگدی

و

ب یرامی دنراد شقن هثل . ( 5 و 2 )

رد مه هک کاپدض و ییایمیش لماوع زا مه و نامرد

دراد شقن هثل یرامیب زا یریگشیپ رد یم

نیدیزگهرلک ناوت

(3)

لاس 5931 / هرود 04 / هرامش 9 302

و هب فلتخم لاکشا زا

لیبق ،هیوشناهد نادندریمخ

و لژ

هضرع یم دوش . ( 6 )

تارثا کاپدض نیدیزگهرلک

هب لیلد تعیبط ید

ینویتاک نیدیزگهرلک لوکلوم یم

،دشاب هک رجنم هب ماود رثا

یبورکیمدض حطس رد

نادند هب تروص لادیسیرتکاب و

کیتاتساویرتکاب یم

دوش . نیمه ینویتاک تیهام تلع

رتشیب

ضراوع یبناج

هارمه اب فرصم نیا ینعی هدام رییغت

گنر

یجراخ نادند

یم دشاب . ( 7 ) ضراوع یددعتم یبناج

یارب

نیدیزگهرلک لیبق زا

زا تسد نتفر ،ییاشچ سح ساسحا

شزوس طاخم ،ناهد یکشخ ناهد شرازگ هدش تسا . ( 8 )

نیاربانب وجتسج یارب داوم یبورکیمدض دیدج

هک یاراد

لقادح ضراوع یبناج

دنشاب یرورض تسا

. یکی زا

هنیمز یاه شخبدیما یارب

تسج و یوج یازجا لاعف

کیژولویب ناهایگ دیدج

دروم هدافتسا رد بط یتنس زا

هلمج نارفعز یم دشاب .

نارفعز هلاک کشخ هدش هایگ Crocus stivus L.

یم دشاب . هایگ نیا هب

تروص یمسر رد تسیل یاهوراد

ینیچ تبث تسا هدش و

رد بط یتنس ینیچ یارب نامرد

،اموتامه ،زاتسونم

یگدرسفا و

جنشت هب ناونع کی

شخبمارآ هدافتسا

یم تسا هدش .

( 9 ) تاعلاطم ریخا

تباث

هدرک دنا هک نیا هایگ لیسناتپ کسیر شهاک یرامیب

یاه

یفلتخم ار اراد یم دشاب . ( 11 ) ییوراد صاوخ یددعتم

یارب

نارفعز رکذ هدش تسا . یخرب تیلوباتم یاه قتشم هدش زا

هلاک نارفعز هب لیلد ،کیمدیپیلوپیه درکلمع ،هفرسدض

یتنآ ،نادیسکا یتنآ

تباید و . .. راثآ ینامرد یرایسب زا دوخ

ناشن هداد دنا . هراصع یاه یبآ و یلکلا نارفعز ،

تظفاحم هدننک بلق و هلباقم هدننک تااتخا اب

ویتارنژدورون دنتسه

. تایصوصخ ییوراد

نارفعز ددعتم

طوبرم هب یازجا فلتخم نآ دننام Crocetin ،

Crocin و ریاس

یداوم تسا هک یاراد تیصاخ یوق یتنآ نادیسکا و عمج لاکیدار یروآ

یاه دازآ نژیسکا و نیاکوتیس یاه

شیپ

یباهتلا یم دنشاب . ( 8 )

تاعلاطم ناشن

هداد دن هک شیب زا 151 هدام فلتخم رد

هلاک نارفعز دوجو

دراد . نیرتیوق یازجا

نارفعز

اهدیئونتوراک و

یاهدیهدلآ نپرتونوم

دنتسه . هعلاطم رب

یور طابترا درکلمع و راتخاس لوکلوم ناشن هداد تسا هک

یخرب یگژیو یاه نارفعز هب لیلد تاقتشم هلیزوکیلگد

نآ

یم ،دشاب و هیقب اب تاقتشم هلیزوکیلگ طبترم

یم دشاب . ( 1 )

تارثا یبورکیمدض نارفعز

زین رد تاعلاطم یددعتم

یسررب دروم رارق

هتفرگ سا ت . ( 1 ) Sengul و شناراکمه (

11 )

یط یسررب یاه دوخ ناونع یم دننک هک نارفعز یم دناوت

عبنم ینغ لماوع زا یتنآ

نادیسکا و یتنآ لایبورکیم دشاب

.

ا زا فده نی

سررب هعلاطم ی

مدض رثا یبورکی هراصع

بآ ی لکلا و ی م رب نارفعز بورکی

یاه ب یرامی هرفح از ناهد

و لیسابوتکا ،سناتوم سوکوکوتپرتسا لیبق زا سناکیبلآادیدناک بو

د.

داوم و شور اه

رد قحت تاقی م یبورکی لقادح 6 وس هی م ره زا بورکی

فاک ی تسا . زا یفرط لد هب لی زه هنی ندوب رب ، ناکما هفاضا

ندرک دادعت هنومن اه دوجو ،درادن اذل تهج یسررب رثا

هراصع آ یب و یلکلا ،نارفعز رب

بورکیم یور یاه

یرامیب یاز ناهد ، دادعت 6 شناد زومآ 9 هلاس هک هنوگچیه

یرامیب هتشادن کیمتسیس زا

کی ناتسبد هب روط یفداصت

باختنا دیدرگ دن . هنومن اه کاپ زا ،یبورکیم

و قازب

هیحان یگدیسوپ نادند

یاه رلوم هتشادرب دش

و تهج

یسررب هب هاگشیامزآ هدرب

دش . ره رد رامیب هس بورکیم

کوکوتپرتسا سو

سناتوم ، ادیدناک نکیبلآ س و لیسابوتکا

یسررب دیدرگ ، ک رد ه عومجم 18 دش یسررب بورکیم .

دربراک یاج هب هنومن

یاه درادناتسا ،

زا شور

هنومن دش هدافتسا یریگ .

(4)

302 يسررب رثا دض يبوركیم هراصع يبآ يلكلا و هلاک نارفعز ...

( يكسابرک يناراب هنازرف ناراكمه و

)

،ینادند هب کمک دنوس لیرتسا زا یور تمس لاکاب و

لاوگنیل نادند یاه هیحان کاپ یفلخ هتشادرب

دش و یور

لیرتسا پاوس رارق

هداد دش و سپس لخاد هلول شیامزآ

هدام یواح تروپسنارت

رارق هداد دش . تهج هنومن یریگ زا

،قازب پاوس هتشغآ هب قازب رامیب دش و یور تیلپ یواح

طیحم تشک عیام تروپسنارت یمارآ هب

هدیشک دش و هب

هاگشیامزآ هدرب

دش . یگدیسوپ زا یریگ هنومن تهج سپس ،

اب دنوس یگدیسوپ یاه

یحطس رانک هدز دش و زا قمع

یگدیسوپ هنومن

یریگ ماجنا دش و تهج یزاسادج یرتکاب

هب هاگشیامزآ هدرب

دش .

هنومن اه رد طیحم عیام تروپسنارت Modified Medium

Stuart هک یاراد 11 -5 مرگ نوتپپ رد رتیل هدوب و متسیس

اد یرفاب تش ، ( یرتکاب اه ریثکت هتفاین و زا نیب ن یم دنور )

یرادهگن دش

و رثکادح فرظ کی تعاس هب هاگشیامزآ

هدناسر یم دش .

یارب یزاسادج Lactobacillus spp.

یتمسق زا هنومن رد

تشک طیحم عیام

MRS Broth تشک

دیدرگ و هب تدم 48

تعاس رد 37 د هجر دارگیتناس و

طیارش یب یزاوه

یرادهگن دیدرگ

. زا سپس یرتکاب

یاه دشر هدرک رد طیحم

MRS Broth هتشادرب

و رد طیحم MRS Agar تشک

هداد

دش . ینلک اه یی یگژیو هک اه

دروم ی ناونع هب تشاد ار رظن

رد سولیسابوتکا هتفرگ رظن

دش .

تهج یزاسادج کوکوتپرتسا

سناتوم ، هنومن اه رد

کوکوتپرتسا طیحم ویتکلس

راگآ تشک و رد ترارح 37

دارگیتناس هجرد هب

تدم 24 تعاس رد

طیارش

لیفوریآورکیم هناخمرگ

یراذگ دیدرگ .

یارب یزاسادج ادیدناک

، هنومن اه رد طیحم تشک

زورتسکد وروباس راگآ

و طیحم تشک یگنر مورک راگآ

تشک هداد و دش روضح ادیدناک زنکیبلآ اب نومزآ یسررب

یپوکسورکیم و

دیلوت مرژ بویت دش یسررب .

هت هی سناپسوس نوی م یبورکی ، سپ زا یزاسادج

بورکیم ،اه زا همه نآ اه کی هیلوا تشک هیهت

دش و رد

لاچخی هب

ناونع یعبنم یارب ماجنا ریاس تاشیامزآ

یرادهگن دش

. یارب ماجنا ره شیامزآ بورکیم دیاب دیدج

و هزات تشاد ات نئمطم میشاب بورکیم اه هدنز دنا .

زور لبق زا شیامزآ زا همه هنومن یاه یبورکیم تشک

هلوزیا یور طیحم داب راگآ کوکوتپرتسا یارب سناتوم

و

،لیسابوتکا و

راگآ Soyabean casein) trypton soya agar)

digest agar )

قلعتم هب تکرش (Himedia) یارب

ادیدناک

تشک هداد یم دش و رد روتابوکنا 37

دارگیتناس هجرد رارق

هداد دش . رد دروم لیسابوتکا اب

هب هجوت هکنیا

یبورکیم

یب یزاوه ،تسا

یارب ،دشر طیحم دنمزاین صاخ

یرتکاب یاه یب یزاوه تسا . یارب تشک یب دیاب یزاوه

بورکیم اه لخاد راج یب یزاوه ) یفرظ ریغ ذوفن لباق هک

چیه هنوگ لدابت یزاگ اب طیحم جراخ درادن یارب و تشک

یرتکاب یاه یب یزاوه دروم هدافتسا رارق یم دریگ ( رارق

هداد ،دنوش یارب داجیا نیا طیارش راج لخاد کی

ددع زاگ

کپ ( MERCK )

،تشاذگ هک

کی تیک ییایمیش بذاج

نژیسکا تسا ، اب رادقم 6 یلیم رتیل لامرن نیلاس سیخ و دش

رد روتابوکنا 37

دارگیتناس رارق

داد دش ه .

سپ زا دشر بورکیم اه رد نیا طیحم یاه کی هزور زا

بورکیم نیا اه

نویسناپسوس هیهت

دش . هب نیا تروص هک هب

تپیپ کمک لیرتسا

، رادقم یمک لامرن نیلاس لیرتسا یور

یواح تیلپ بورکیم

هتخیر دش و یمک اب ینلک اه طولخم

دیدرگ ، سپس هب کی هلول شیامزآ لیرتسا

هک یواح 9

یلیم لامرن رتیل نیلاس

دوب زا نیا نویسناپسوس یبورکیم

هفاضا دش ات یتظلغ لداعم درادناتسا مین

کم دنلراف

(5)

دهشم يكشزپنادند هدكشناد هلجم / لاس 5931 / هرود 04 / هرامش 9 302 نیا نویسناپسوس یواح

(Colony forming unit per

milliliter) ، CFU/ml 118 بورکیم دوب . سپس یور روتاربیو نویسناپسوس دش نگمه . 1 یس یس زا نیا نویسناپسوس هب هلیسو تپیپ لیرتسا هب 9 یس یس لامرن نیلاس رگید هفاضا دش و نوسناپسوس بورکیم CFU/ml 117 هیهت دش و هب بیترت نیمه

نویسناپسوس CFU/ml 116 نویسناپسوس زا CFU/ml 117 هیهت دش . یارب هیهت یلکلا هراصع هب یازا ره 11 یلیم مرگ ردوپ نارفعز ، µ 111 لکلا 81 کی رد هجرد نلرا ریام هتخیر دش . تدم 72 تعاس نلرا یور اب رکیش تعرس 111 رود رد هقیقد رارق هداد دش . رد نایاپ 72 ، تعاس ادتبا تایوتحم نلرا زا دنچ هیا هچراپ فیظنت و سپس زا ذغاک یفاص روبع هداد دش . هراصع هلصاح سپ ظیلغت زا اب هاگتسد فذح لاح ، رد یامد 41 هجرد لخاد دارگیتناس دنچ تیلپ هتخیر دش و سپس یور نب یرام 41 ًاماک هجرد کشخ دیدرگ . رادقم هراصع یلکلا مزا یارب ندیسر هب تظلغ دروم یور رظن وزارت هزادنا یریگ دش و رد مجح دروم رظن زا تشک طیحم لخاد هلول شیامزآ لح دش . هلول شیامزآ یواح هراصع لولحم یلکلا یور روتاربیو هربیو دش ات هب کی فافش لولحم و تسدکی دوش هدناسر . سپ زا هیهت لولحم اب تظلغ هیلوا دروم ،رظن ریاس تظلغ اه اب تبسن 2 / 1 ، 2 / 1 لایو لخاد یاه لیرتسا رد ترواجم هلعش هیهت دش . هب نیا تروص هک 2 / 1 زا تظلغ هیلوا هتشادرب یم دش و هب نیمه رادقم طیحم تشک هفاضا دش و یتظلغ فصن تظلغ هیلوا تسد هب دمآ و هب نیمه تروص ات تظلغ یاه نییاپ رت نیا همادا راک ادیپ ک ر د زا و تظلغ رخآ 2 / 1 هتشادرب رود و دش هتخیر دش . هیهت یارب هراصع هب یبآ یازا ره 11 یلیم مرگ ردوپ نارفعز ، 111 یلیم رتیل رطقم بآ هدافتسا دش و لح دیدرگ . سپس یارب 24 تعاس یور رب رکیش روتابوکنا رارق تفرگ و داوم زا دنچ هیا هچراپ فیظنت در دندش . سپس هراصع اه رد هت نلاب درگ هتخیر دندش و رد رزیرف یفنم 81 هجرد

دنتفرگ رارق . سپ زا خی ندز ، هراصع اه رد هاگتسد زیرف رارق یارد هداد دندش . ( رد اخ فذح لاح تروص تفرگ ( سپ زا هیهت تظلغ هیلوا لثم هراصع یلکلا قیقر یزاس یلایرس اب تبسن 2 / 1 ، 2 / 1 لخاد لایو یاه لیرتسا ماجنا و دش زا تظلغ ییاهتنا ، 2 / 1 رود هتخیر دش . تهج هسیاقم ریثأت هراصع آ یب و یلکلا نارفعز رب یور بورکیم یاه دروم ،شیامزآ زا یتنآ کیتویب یرتکابدض درادناتسا ینعی ینپ نیلیس ( تکرش نامقل ) و کی دض چراق رثؤم رب ادیدناک نکیبلآ س ینعی نیتاتسین ( تکرش نبرباج نانح – نارهت -ناریا ( هدافتسا دش . یارب یسررب رثا یتنآ کیتویب رب هس نیا بورکیم ، تظلغ اه یی زا ینپ نیلیس و نیتاتسین هب نامه شور قیقر یزاس یلایرس و رد طیحم تشک یاه بورکیم بسانم دروم رظن هیهت دش . ردوپ نیا اهوراد یور وزارت هزادنا یریگ دش و رد طیحم تشک لخاد هلول شیامزآ کمک هب روتاربیو لح و دش اب تبسن اب تبسن 2 / 1 ، 2 / 1 ریاس تظلغ اه زین هیهت دش . شور تروص هب شیامزآ قیقر یزاس یلاوتم (Serial Dilution) نورد تیلپ 96 هناخ دوب . هراصع بآ ی و لکلا ی اب دی لخاد حم طی ام تشک عی لح هدش و تظلغ یاه فلتخم زا نآ اه هیهت دوش نیا هک طیحم تشک یارب بورکیم یاه فلتخم توافتم تسا . تشک طیحم یارب

کوکوتپرتسا

سناتوم B.H.I.B (Brain Heart Infusion Broth)

،

ادیدناک M.H.B (Muller Hinton Broth) و

لیسابوتکا

(6)

)

یبآ ای یلکلا ) و نیمه روط

μl

211 زا تظلغ یاه فلتخم

ینپ نیلیس و ای نیتاتسین تهج هسیاقم رثا اهنآ اب هراصع ریثأت

یبآ و کهاچ لخاد یلکلا اه

هتخیر دش . و کهاچ رد یاه

لرتنک تبثم و یفنم زین نیمه رادقم زا تشک طیحم هتخیر

دش . سپس هب همه کهاچ اه هب زج لرتنک کهاچ یفنم

رادقم

μl

21 زا نویسناپسوس یبورکیم

هفاضا دش . ره

شیامزآ یارب ره بورکیم هس

راب رارکت دش . یارب بورکیم

یب یزاوه لیسابوتکا تیلپ

اه لخاد راج یزاوه یب یواح

کپزاگ رارق هداد دش . سپ زا نتخیر رادقم مزا زا ره

تظلغ تیلپ اه هب تدم بش کی لخاد

روتابوکنا 37

هجرد

دارگیتناس رارق

هداد دش دن . رد نیا تدم زا ندیسر تبوطر

هب بورکیم اه یریگولج دش

.

یارب یسررب جیاتن و هکنیا صخشم دوش

رد مادک

کهاچ اه بورکیم دشر

هدرک تسا ، رادقم ترودک

کهاچ اه نییعت دش . ب ه لیلد یگنر ندوب داوم دروم

شیامزآ ، صیخشت ترودک

یشان زا دشر بورکیم اب

مشچ

دوب لکشم ،اذل

زا تظلغ یاه کوکشم ، تشک هلوزیا هیهت

دش . هب نیا تروص هک رد ترواجم هلعش

کی پول هک یور

هلعش دید ترارح دراو

کهاچ یاه دروم رظن دش و یور

طیحم تشک راگآ دش هدیشک .

نآ هاگ نیا طیحم تشک اه ،

24 لخاد تعاس روتابوکنا

رارق دندش هداد ،

زور دعب ره

یتیلپ هک نآ رد دشر بورکیم ،تشادن

ینعی ینلک چیه

یرتکاب رد هدید نآ ن یم ،دش تظلغ MBC یم هبساحم دش

.

یمامت لحارم یسررب و جیاتن تبث طسوت

هدنسیون ماجنا

دش . MIC (Minimal Inhibitory Concentration) ،

نیرتمک

نازیم تظلغ کی لماع یبورکیمدض هک

زا دشر

مسیناگراورکیم یریگولج

یم دنک ، هب ناونع MIC هتخانش

یم دوش . تست MIC نکمم تسا یور راگآ و ای کی عیام ماجنا طساو

دوش . شور لومعم نییعت MIC ، کینکت قیقر

یزاس یلاوتم تسا . ( 11 )

MBC (Minimal Bactericidal Concentration) ،

نیرتمک تظلغ لماع دض یبورکیم هک

رثکا ( 9 / 99 دصرد )

تیعمج یبورکیم حیقلت

هدش ار زا نیب یم رد و ،درب نیا

شیامزآ تظلغ نیلوا یکهاچ هک رد تشک هلوزیا چیه نآ

یبورکیم دشر

تفاین تظلغ MBC نییعت یم دش .

هداد اه ب ه تروص نیگنایم

فارحنا و رایعم

شرازگ

دیدرگ . نیا رد قیقحت نومزآ زا هورگ هس هسیاقم یارب

زیلانآ هسیاقم یارب و هفرط کی سنایراو هبود

ود هورگ ی اه

دیدرگ هدافتسا یکوت نومزآ زا .

رد یراد ینعم حطس

اه نومزآ 15

/ 1 دش هتفرگ رظن رد .

هتفاي اه

یلکلا و یبآ هراصع یبورکیمدض رثا هعلاطم نیا رد نارفعز ، یرامیب بورکیم هس یور رب ناهد یاز

( کوکوتپرتسا ،سناتوم

و سولیسابوتکا ادیدناک

نکیبلآ س )

تفرگ رارق یسررب دروم .

نیگنایم MBC ب ه هدمآ تسد

هراصع یارب نارفعز یبآ و یلکلا

، ینپ نیلیس رب نیتاتسین و

بسح mg/ml رد

6 و سناتوم کوکوتپرتسا هنومن

هنومن تشه و لیسابوتکا ادیدناک

نکیبلآ س لوادج رد 1

ات

3 تسا هدمآ .

داد ناشن هفرط کی سنایراو زیلانآ تظلغ نیگنایم

MBC سناتوم کوکوتپرتسا یور توافت هورگ هس

ینعم راد دنراد ی (

لودج 1 ) هسیاقم یارب یکوت نومزآ

هبود هورگ یود اه

اب هورگ هس ره نیب توافت زا یکاح

دوب رگیدکی (

111 / 1 P< .)

هورگ هس داد ناشن هفرط کی سنایراو زیلانآ رظن زا

نیگنایم MBC لیسابوتکا یور توافت

ینعم راد دنراد ی

( لودج 2 ) هبود هسیاقم یارب یکوت نومزآ هورگ یود

اه

توافت زا یکاح یبآ هراصع نیب

(7)

لاس 5931 / هرود 04 / هرامش 9 302

اب یلکلا هراضع ینپ

نیلیس دوب . ( 111 / 1 P< ) هراصع یلو

توافت یلکلا اب یبآ ینعم

راد تشادن مه اب ی (

58 / 1 P= ) .

داد ناشن هفرط کی سنایراو زیلانآ نیگنایم

MBC یور

رد سناکیبلآادیدناک توافت هورگ هس

ینعم راد دنراد ی (

لودج 3 ). یکوت نومزآ هبود هسیاقم یارب

هورگ یود اه

یبآ هراصع نیب توافت زا یکاح اب

نیتاتسین (

117 / 1 P= )

دوب اب یبآ هراصع و نیتاتسین اب یلکلا هراضع نینچمه و

زین یلکلا توافت

ینعم راد تشاد ی ( 111 / 1 P< ).

لودج 1 :

و نیگنایم تظلغ رایعم فارحنا (

MBC mg/m

) و نارفعز یلکلا و یبآ ی هراصع ینپ

نیلیس سناتوم کوکوتپرتسا یور

نیگنایم رایعم فارحنا

لقادح رثکادح

یبآ هراصع 3

/ 133 82

/ 25 111

151

یلکلا هراصع 6

/ 39 61

/ 16 5

/ 12 51

ینپ نیلیس 15

/ 1 1

15 / 1 15

/ 1

نومزآ هجیتن

111 / 1

P<

1

/ 112

F=

لودج 2 :

تظلغ رایعم فارحنا و نیگنایم (

MBC mg/m

) و نارفعز یلکلا و یبآ هراصع ینپ

نیلیس لیسابوتکا یور

نیگنایم ± رایعم فارحنا لقادح

رثکادح

/ 75 ± 3 / 683 611

711

/ 121 ± 783 611

1111

ینپ نیلیس 1

± 15 / 1 15

/ 1 15

/ 1

نومزآ هجیتن 111

/ 1

P<

2

/ 94

F=

لودج 3 :

تظلغ رایعم فارحنا و نیگنایم (

MBC mg/m

) یور نیتاتسین و نارفعز یلکلا و یبآ هراصع ادیدناک

سنکیبلآ

نیگنایم ± رایعم فارحنا لقادح

رثکادح

/ 21 ± 5 / 62 51

111

/ 51 ± 5 / 337 311

411

ینپ نیلیس 155

/ 1 ± 6 / 2 25

/ 1 5

نومزآ هجیتن 111

/ 1

P<

3

/ 259

(8)

)

ثحب

نیا هعلاطم داد ناشن هک

هراصع یاه آ یب و یلکلا

نارفعز رب

یور هس بورکیم یرامیب

یاز ،ناهد

کوکوتپرتسا ،سناتوم

ادیدناک نکیبلآ س و لیسابوتکا یاراد

و دوب یبورکیمدض رثا رب

یور ره هس بورکیم رثا

یراهم

دراد . MBC یارب کوکوتپرتسا ،سناتوم

لیسابوتکا و

ادیدناک نکیبلآ دیدرگ هبساحم س .

هراصع تظلغ نیا رد

اب یبآ و یلکلا ینپ

نیلیس و یلکلا هراصع رثا و دش هسیاقم

فیعض یبآ رت

رثا زا ینپ نیلیس اهنآ توافت و دوب ینعم

راد

دوب . ادیدناک نکیبلآ زج س ء هرفح رد و تسا ندب لامرن رولف

دارفا زا یمین زا شیب ناهد ،

تفای یم رد اهنت و دوش

طیارش ی داجیا ار یرامیب میاع صاخ یم

دنک . ( 12 ) نیا

هعلاطم هکداد ناشن هراصع

یاه آ یب و یلکلا نارفعز

ندرب نیب زا ییاناوت ادیدناک

نکیبلآ س و دنراد ار نیا

رثا

فیعض توافت و دوب نیتاتسین زا رت ینعم

راد هجیتن نیب ی

یور رب و یبآ و یلکلا هراصع ادیدناک

نکیبلآ س دوجو

تشاد . Bathaie و شراکمه (

2 ) دندرک نایب یاهزیلانآ

ییایمیش

شیب زا 151 هدام فلتخم ار رد هلاک نارفعز ناشن هداد

تسا وق ی نیرت یازجا نارفعز ، اهدیئونتوراک و

یاهدیهدلآ

نپرتونوم دنتسه

.

یتنآ یوق رثا لاکیدار عاونا لباقم رد ینادیسکا

اه ی

نییاکوتیس و نژیسکا دازآ تایصوصخ زا یباهتلا شیپ یاه

ازجا هب طوبرم هک هدوب نارفعز ددعتم ییوراد ی

فلتخم

دننام نآ Crocin و Crocetin یم

دشاب . ( 11 )

هعلاطم Vahidi و شناراکمه (

13 ) یبورکیمدض تیلاعف

یوق شخب مامت یاه

زج هب هایگ گرب

اه یرتکاب لباقم رد اه

چراق و اه تیلاعف هک درک نایب و داد ناشن ار هراصع

لیتا تاتسا

هلاک نارفعز ، تیصاخ چراقدض

رتشیب و هراصع

لیتا تاتسا مچرپ اه ، تیصاخ ییایرتکابدض یرتشیب

دنراد .

Zheng و شناراکمه (

14 ) زین رد هعلاطم یا ، هب یسررب

یازجا لاعف زا رظن یتسیز هایگ نارفعز تخادرپ ناشن و ه

دنداد هک نارفعز هلاک رب هواع ،

یازجا رگید نآ دننام

ششوپ ،لگ مچرپ اه ، و هقاس دننامزایپ هایگ

تارثا یاراد

یم یدیفم دنشاب

. رد نیا هعلاطم تارثا ،یچراقدض

،کیسکوتوتیس و

یتنآ نادیسکا ،مچرپ

،هلاک و ششوپ لگ

نارفعز و تابیکرت ییایمیش

دوجوم رد نیا ازجا نییعت

دندش . مچرپ اه یوق نیرت رثا یچراقدض و

کیسکوتوتیس ار

ناشن دنداد . ره ود تمسق مچرپ و ششوپ لگ یاراد تارثا

یتنآ نادیسکا لباق هجوت دندوب . نیا هتفای اه نایب یم دننک هک

مچرپ و ششوپ لگ نارفعز دننام هلاک یاراد تارثا

،چراقدض کیسکوتوتیس

و یتنآ نادیسکا دنتسه

نیا یلو

تسا رگید یازجا زا رتشیب هلاک رد رثا .

Moghadam (

15 ) یور رب ار نارفعز یبورکیمدض رثا

یرولپرتکابوکیله و

Pintado و

شناراکمه (

16 ) رثا

تابثا هب اکیرتنآ انوملاس یور رب ار نارفعز لادیسیرتکاب دندناسر . یمامت نیا تاعلاطم دیوم

نیا بلطم دنتسه هک نارفعز

تارثا یاراد ییایرتکابدض

و یچراق ،تسا هک هب تاعفد

تباث دنا هدش . نیاربانب اب هجوت هب جیاتن قیقحت رضاح دیاش

ب تفگ ناوت هک

نارفعز یاراد رثا یبورکیمدض رب

یور

بورکیم یاه ناهد زین ه تس . سپ نارفعز یم دناوت رب یور

چراق یاه ناهد راذگرثا زین دشاب

. یئاجنآ زا هک

نیدیزگهرلک هک

هزورما ب ه ناونع راک هب هیوشناهد یم

،دور

یم ثعاب دناوت رییغت

ینادند گنر و

مهب ندروخ لداعت

یبورکیم ،دوش

هدافتسا نینچمه زا

یسکومآ نیلیس

هب ناونع

یتنآ کیتویب یباختنا رد دروم بورکیم یاه یناهد ببس

تمواقم یبورکیم یم

(9)

لاس 5931 / هرود 04 / هرامش 9 311

هیصوت دشاب هتشادن ار ضراوع نیا یم

دوش ، اب هک

نارفعز زا میناوتب دیاش هدش ماجنا هک یرتشیب تاقیقحت مینک هدافتسا .

هتکن یا هک رد نیا هعلاطم دیاب هب نآ هجوت

دومن تسا نیا هک

رادقم رثؤم هراصع یبآ و یلکلا رب دض

نیا بورکیم اه رد طیارش یهاگشیامزآ ب

ه تسد هدمآ تسا

و نکمم تسا تظلغ نیا رد

طیارش یکینیلک نینچ

یرثا

هتشادن دنشاب . تلع رما نیا توافت طیحم ناهد و طیحم

هاگشیامزآ تسا

. رد طیحم ناهد سکیرتام نیب

یلولس

کاپ زا ریثأت داوم یبورکیمدض یعضوم

یور

مسیناگراورکیم یاه

کاپ یریگولج یم

دنک . شقن قازب زا

ظاحل رییغت pH ناهد و قیقر ندرک هدام زین لباق رکذ تسا .

زا یفرط ترارح ناهد اب هجرد ترارح روتابوکنا توافتم

و تسا دوجو نوخ رد طیحم و ناوت نویسادیسکا و

یایحا

رد توافتم طاقن

فلتخم هرفح ناهد زین یم دناوت یور جیاتن

راذگریثأت دشاب

. ( 17 )

هلئسم لباق هجوت رگید نیا تسا رد هک هلول اه و

تیلپ یاه یواح طیحم ،تشک هدام هب یبورکیمدض روط

موادم رد سامت اب بورکیم تسا

یلو رد هدافتسا داوم زا

یبورکیمدض هب

تروص یعضوم رد ناهد و هیوشناهد اه

،

ًاومعم سپ زا دنچ هیناث هرغرغ ،ندرک هدام زا طیحم ناهد

فذح هدش و لماوع دوجوم رد ناهد رثا نآ ار یثنخ

یم دننک . رد هعلاطم رضاح هراصع یاه نارفعز هب تروص صلاخ

هدش هدافتسا دنا

و هب تروص نویساومرف

کی

هیوشناهد

-هک یواح ددعتم داوم یرگید

تسا -هب راک

هتفرگ هدشن سا ت .

یریگ هجیتن

نن ناشن هعلاطم نیا زا لصاح جیا داد

هب هچ نارفعز هک

و یلکلا هراصع تروص هچ

یبآ هراصع تروص هب

یم بورکیم یور رب دناوت یاه

هدش یسررب (

کوکوتپرتسا

و لیسابوتکا ،سناتوم ادیدناک

نکیبلآ س ) و یگدننکراهم رثا

دشاب هتشاد یگدنشک .

اذل اب هجوت هب ندوب یموب و وراد نیا اشنم ندوب یهایگ

هجیتن رد و ضراوع

رتمک هفرص هب نورقم و نآ نیا ندوب رت

هدام رد نیدیزگهرلک اب هسیاقم یتنآ تابیکرت ریاس و

لایرتکاب ، هیوشناهد تروص هب هایگ نیا زا ناوتب دیاش

رد یرتشیب تاعلاطم هب زاین هک ،دومن هدافتسا بلاق

هلخادم تاعلاطم یا

یم دشاب .

ینادردق و رکشت

هرامش هب ییوجشناد همان نایاپ زا جتنم هلاقم نیا 2625

یم تنواعم رد هک دشاب یکشزپ مولع هاگشناد یشهوژپ

تسا هدیسر بیوصت هب دهشم .

و رکشت بتارم هلیسونیدب

راکرس زا نینچمه ،هتشاد تنواعم نیا زا ار دوخ ریدقت هدکشناد یبورکیم هاگشیامزآ مرتحم سانشراک یتباث مناخ میراد ار رکشت لامک یزاسوراد .

عبانم

1. Kandil O, Radwan NM, Hassan AB, Amer AM, el-Banna HA, Amer WM. Extracts and fractions of Thymus capitatus exhibit antimicrobial activities. J Ethnopharmacol 1994; 44(1): 19-24.

2. Bathaie SZ, Mousavi SZ. New applications and mechanisms of action of saffron and its important ingredients. Crit Rev Food Sci Nutr 2010; 50(8): 761-86.

3. Smith AJ, Jackson MS, Bagg J. The ecology of Staphylococcus species in the oral cavity. J Med Microbiol 2001; 50(11): 940-6.

4. Dal Bello F, Hertel C. Oral cavity as natural reservoir for intestinal lactobacilli. Syst Appl Microbiol 2006; 29(1): 9-76.

(10)

)

6. Fløtra L. Different modes of chlorhexidine application and related local side effects. J Periodontal Res 1973; 8: 41-4.

7. Jones CG. Chlorhexidine: Is it still the gold standard? Periodontol 2000. 1997; 15: 55-62.

8. Hepso HU, Bjornland T, Skoglund LA. Side-effects and patient acceptance of 0.2% versus 0.1% chlorhexidine used as post-operative prophylactic mouthwash. Int J Oral Maxillofac Surg 1988; 17(1): 17-20.

9. Tang W, Eisenbrand G. Chinese drugs of plant origin chemistry, pharmacology, and use in traditional and modern medicine. 1st ed. Springer Berlin Heidelberg; 1992. P. 395-8.

10. Poma A, Fontecchio G, Carlucci G, Chichiricco G. Anti-inflammatory properties of drugs from saffron crocus. Antiinflamm Antiallergy Agents Med Chem 2012; 11(1): 37-51.

11. Sengul M, Yildiz H, Gungor N, Cetin B, Eser Z, Ercisli S. Total phenolic content, antioxidant and antimicrobial activities of some medicinal plants. Pak J Pharm Sci 2009; 22(1): 102-6.

12. Miller CH, Palenik CJ. Infection Control and Management of Hazardous Materials for the Dental Team. 2nd ed. Elsevier Health Sciences 1998. P. 21.

13. Vahidi H, Kamalinejad M, Sedaghati N. Antimicrobial Properties of Croccus sativus L. Iran J Pharm Res 2002: 33-5.

14. Zheng CJ, Li L, Ma WH, Han T, Qin LP. Chemical constituents and bioactivities of the liposoluble fraction from different medicinal parts of Crocus sativus. Pharm Biol 2011; 49(7): 756-63.

15. Moghaddam MN. In vitro antibacterial activity of saffron (Crocus sativus L.) extract and its two major constituents against Helicobacter pylori. Planta Med 2010; 76(12): P. 496.

16. Pintado C, de Miguel A, Acevedo O, Nozal L, Novella JL, Rotger R. Bactericidal effect of saffron (Crocus sativus L.) on Salmonella enterica during storage. Food Control 2011; 22(3): 638-42.