An Investigation into the Relationship between Social Capital ‎and the Nutritional Knowledge of Athletes

(1)

ناراکشزرو یا هیذغت شناد و یعامتجا هیامرس هطبار

2_{یکلم یلع ،}1_{یدمحم نیدرف} 1394/8/15 :شریذپ ؛1394/5/20 :تفایرد

هدیکچ یخرب .تـسا رصاعم یتخانـش هعماج تاعلاطم رد جیار مـیهافم زا یـکی یـعامتجا هیامرـس موـهفم یبایتـسد یارـب دارـفا تـّیقفوم رد یرـثؤم شـقن یـعامتجا هیامرـس هـک دـندقتعم نارـظنبحاص زا شـناد و یـعامتجا هیامرـس هـطبار لـیلحت هـلاقم نـیا یـلصا فدـه ،ور نـیا زا .دـنراد فادـها هـب ساـسارب قیقحت یرظن بوچراچ ،فدـه نیا هب یبایتـسد روـظنم هب .تـسا ناراکـشزرو یا هـیذغت قیقحت نیا یراـمآ هعماج .دیدرگ حرـطم قیقحت یاـه هیضرف نآ ساـسا رـب و مـیظنت ،وـیدروب هـیرظن تـسا یتـشهب هاگـشناد یـنابزیم هـب 1393 لاـس یـشزرو داـیپملا رد هدـننک تکرـش راکـشزرو 2300 باـختنا اـهنآ زا رـفن 310 یبـسن یا هـقبط یرـیگ هنومن شور و ناگروـم لودـج زا هدافتـسا اـب هـک .دـش هدافتـسا هداد یروآدرـگ تـهج همانـشسرپ رازـبا و یـشیامیپ شور زا هـلاقم نـیا رد .دندـش و تـبثم هـطبار ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد و یـعامتجا هیامرـس ناـیم هـک دـهد یم ناـشن جـیاتن .دراد دوـجو یراداـنعم

.ناراکشزرو ،یا هیذغت شناد ،ویدروب ،یعامتجا هیامرس :هژاودیلك

،دهشم یسودرف هاگشناد یناسنا مولع و تایبدا هدکشناد ،هعسوت و داصتقا یسانش هعماج یرتکد یوجشناد .1

Fsheta.fardin@gmail.com _{.)لوئسم هدنسیون( ناریا ،دهشم}

.ناریا ،نارهت ،یتشهب دیهش هاگشناد ،یشزرو مولع و یندب تیبرت هدکشناد دشرا یسانشراک .2 Al.maleki@sbu.ac.ir

155-178 ص ص ،1394 ناتسمز ،1 هرامش ،متشه هرود ،یناسنا مولع رد یا هتشر نایم تاعلاطم همانلصف

(2)

یشهوژپ _ یملع همانلصف

متشه هرود 1 هرامش 1394 ناتسمز

156

همدقم

شـیپ زا فادـها هـب ندیـسر یدـیلک ِلـماع اـهنت ناوـنع هب ررـکم نـیرمت ،شزرو یاـیند رد ،هزورـما هـب هتـسباو اـهنت نوـگ انوگ یـشزرو یاه هتـشر رد ناـنامرهق تفرـشیپ و دوـش یمن بوـسحم ،هدـش نییعت مدع ای یزورـیپ هک تـسا ناـنامرهق هـیذغت تـیفیک و شـناد هـکلب ،تـسین موادـم و راوـشد یاـه نیرمت ناوـت یم ار یا هـیذغت شـناد ،رـگید ناـیب هـب .دـیامن یم نـییعت یـشزرو تاقباـسم رد ار ناـنآ یزورـیپ

زا یـهورگ .دروآ باـسح هـب ناراکـشزرو تـیقفوم رد یـشزرو یاـه نیرمت هدننکدعاـسم لـماع ناوـنع هب

شناد هک تـشاد دنهاوخ یرتهب یـشزرو درکلمع یماگنه ناراکـشزرو هک دنرواب نیا رب نادنمـشیدنا هتـشاد یلماک یهاگ آ ،دوخ ییاذغ یاه یدنمزاین و هـیذغت هوـحن دروـم رد و هتـشاد یبـسانم یا هـیذغت

یـشزرو تانیرمت اب یزاوـم لـماع نـیرت مهم هـیذغت .)1366 :2008 ،1_{سـک اک}_و_یـنواک_،_{یردـنیه}_{( دنـشاب}

هتسباو نآ هب لماوع ریاس یـشخبرثا هک تـسا یلماع اهنت و دوـش یم بوـسحم تیقفوم هب ندیـسر یارب یارب و دنک یم افیا هـیذغت بولطم یاه هویـش ذاختا رد یمهم شقن یا هـیذغت شـناد ،نـیا رـبانب .تـسا هزورما،یلک روـط هب .)69 :1387 ،2_{مارـتوم( تـسا یرورض و مزا ناراکـشزرو یـشزرو درـکلمع یاـقترا}

ار هتکن نیا ،یا هفرح ات یدتبم زا ،ناراکـشزرو همه و تـسین هدیـشوپ یـسک رب یا هیذغت شناد شقن دـش دهاوخن رـسیم حیحص ییاذغ شـناد و هـمانرب نتـشاد نودـب ،یـلاوتم یاـه تیقفوم هـک دـنراد رواـب

شـناد شـیازفا ددـصرد یـشزرو نازـیر همانرب و ناـیبرم لـیلد نـیمه هـب .)75 :2007 ،3_{ناراکـمه و}_رـیام₍

.)16 :1997 ،ناراکمه و 4_نیزوـس₍_{دنـشاب یم ناراکـشزرو بـسانم ییاذغ}

هدننک ینیب شیپ ریغتم کی هباثم هب 5_{یعامتجا هیامرـس« هکنیا هب دانتـسا اب نادنمـشیدنا زا یهورگ}

هیامرـس هک دندقتعم ،»دـنک تـیوقت تواـفتم فادـها هـب یبایتـسد هـنیمز رد ار دارـفا درـکلمع دـناوت یم و نوـس ،گنوـس( دـشاب ناراکـشزرو یا هیذغت شناد دوـبهب هـنیمز رد یرـثؤم لـماع دـناوت یم یـعامتجا ،یـسانش هعماج ه ّجوت دروم هزورـما هـک تـسا یـمیهافم زا یـعامتجا هیامرـس موـهفم .)331 :2010 ،6_نـیل

تـسا مولع نیا نیب کرتـشم یعوضوم و هـتفرگ رارـق داـصتقا و یـشزرو موـلع ،یـسایس موـلع ،تـیریدم ناـملاع هـب هـک تـسا یکرتـشم کـیروئت ناـبز یـعامتجا هیامرـس 8_{ک اکـلو}_{رـیبعت هـب .)4 :2004 ،}7_رـسل₍

1. Hendrie, Coveney, & Cox 2. Motram

3. Meyer, O’Connor, & Shirreffs 4. Sossin

5. Social capital 6. Song, Son. &_Lin 7.Lesser

(3)

157

و یعامتجا هیامرس هطبار ناراکشزرو یا هیذغت شناد

یـتیعضو رد ار رـگید مه اـب راک ناکـما نادنمـشیدنا ریاـس و ناـنادداصتقا ،ناـسانش هعماج ،یـسایس نیمه و دراد دوـجو یرایـسب فیراعت یعامتجا هیامرـس موـهفم اـب هـطبار رد .)11 :1998( دـهد یم دـیفم .)6 ،2001 ،1_{رـپراه( تـسا هدـش نآ یاـنعم رد ماجـسنا مدـع و یگتفـشآ یـعون ببـس فـیراعت ترـثک}

یاـضعا ناـیم تاـطابترا و اـهدنویپ یاـنعم هـب یـعامتجا هیامرـس هـک تـفگ ناوـت یم هـصاخ روـط هـب یارـب ار مزا یژرـنا و یـعامتجا تـیامح لـباقتم داـمتعا و اـهراجنه قـلخ اـب هـک تـسا هکبـش کـی ،یوـسوم و یـهللادبع( دوـش یم نآ یاـضعا فادـها قـقحت بـجوم و دروآ یـم مـهارف اـه شنک لیهـست اضعا رگید اـب طابترا هطـساو هب نارگـشنک هک تـسا یعبنم یـعامتجا هیامرـس نـیا رـب اـنب .)190 :1386 هـکنآ هـب هـجوت اـب لاـح .)4 :2005 ،2_{تیمـسا( دـنروآ یم تـسد هـب اه نامزاـس اـی و اه هکبـش ،اـه هورگ رد}

هـباثم هب( یـعامتجا هیامرـس و ،دـنراد یعیـسو یـعامتجا هکبـش ناـش یشزرو یاـه هورگ رد ناراکـشزرو یاضعا یارـب ار فادها هـب یبایتـسد و تـسا هـتفهن یـعامتجا هکبـش رد )یـسانش هعماج موـهفم کـی ِشـناد هـنیمز رد هدـننک یـنیب شیپ رـیغتم کـی هـباثم هب موـهفم نـیا زا ناوـت یم ،دـنک یم لیهـست هکبـش .درک هدافتـسا ناراکـشزرو یا هـیذغت یا هـیذغت شـناد هـک تـسا نآ زا یـک اح ،وـس کـی زا یـملع تادنتـسم و نارگـشهوژپ تادهاـشم شـیازفا رد یعـس یـشزرو ِناـیبرم و ناراکـشزرو و دراد رارـق یـنییاپ حطـس رد ،روـشک لـخاد ناراکـشزرو یـشزرو یاـه هورگ رد ناراکـشزرو ،رـگید یوـس زا ؛)1392 ،یـضرروپ و یرـفعج ،ناـساسریما( دـنراد نآ دـنرادروخرب یـصاخ )یـعامتجا تکراـشم و رـظن لداـبت ،یـعامتجا طـباور( یـعامتجا هیامرـس زا دوـخ یـساسا هلئـسم .دـنک یم لیهـست هکبـش یاـضعا یارـب ار فادـها هـب یبایتـسد و دراد یدرـکراک شـقن هـک یا هیذغت شـناد حطـس ناوـت یم ،ناراکـشزرو یـعامتجا هیامرـس شـیازفا اـب اـیآ هـک تـسا نآ نارگـشهوژپ ترابع هب ؟داد خساپ یشزرو نایبرم و ناراکشزرو یلصا یاه هغدغد زا یکی هب و دیشخب دوبهب ار اهنآ یعامتجا هیامرـس و دراد دوجو ناراکـشزرو یا هیذغت شناد و یعامتجا هیامرـس نیب یا هطبار هچ ،رگید ؟دراد اـهنآ یا هـیذغت شناد رـب یرـیثأت هـچ ناراکـشزرو

یبرجت هنیشیپ .1 ،اه ناتـسرامیب دـننام یـتلود یاه نامزاـس رد یـعامتجا هیامرـس رـیثأت هـنیمز رد یـناوارف یاـه شهوژپ شـناد رـب یـعامتجا هیامرـس یراذـگرثا هـنیمز رد اـ ّما ،تـسا هدـش ماـجنا یـماظتنا یورـین و سرادـم

(4)

158

.تـسا هـتفرگن تروـص یـقیقحت _ دراد عاـطا هدنـسیون هـک یـیاج اـت _ دـشاب ناراکـشزرو یا هـیذغت ازـجم تروـص هب ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد و یـعامتجا هیامرـس اـب طاـبترا رد یهباـشم یاـه شهوژپ سپـس و یلخاد یاه شهوژپ ادتبا رد .دوـش یم هراـشا اهنآ نـیرت مهم هـب لـیذ رد هـک تـسا هدـش ماـجنا .دـنریگ یم رارـق یـسررب دروـم یـجراخ یاـه شهوژپ یـشزرو تکراـشم نازیم رب ار نانز یـعامتجا هیامرـس رـیثأت یـشهوژپ رد )1393( هـمطاف ینب و ناـمیا

هدافتـسا یرـظن بوـجراچ ناوـنع هب وـیدروب هـیرظن زا شـهوژپ نـیا رد اـهنآ .دـنا هدرک یـسررب اـهنآ .دنا هدرب هرـهب همانـشسرپ رازـبا و شـیامیپ شور زا شـهوژپ هلئـسم خـساپ هـب یبایتـسد یارـب و دـنا هدومن ِجـیاتن .تـسا طـسوتم حطـس رد دزـی رهـش رد ناـنز یـشزرو تکراـشم نازـیم هـک هدوـب نآ رـگنایب ،جـیاتن یـشزرو تکراـشم نازـیم رـب یراداـنعم رـیثأت یـعامتجا هیامرـس هـک هدوـب نآ رـگنایب زـین اـه هیضرف نوـمزآ نـیا هـب تـسا هدـش ماـجنا شـیامیپ شور هـب هـک یـشهوژپ رد )1391( ناکرـت و رهماـسراپ .دراد ناـنز

هطبار یـشزرو یاه تیلاعف رد ناراتـسرپ تکراـشم و یـعامتجا هیامرـس نـیب هـک دـنا هتفای تـسد هـجیتن یـعامتجا هیامرـس نازـیم یـشهوژپ رد )1390( شـناراکمه و هاـجزوریف ینامحر .دراد دوـجو یراداـنعم شهوژپ فده هـب یبایتـسد روظنم هب اهنآ .دنداد رارـق هـسیاقم دروـم ار راکـشزروریغ و راکـشزرو ناـناوج یعامتجا دامتعا ناـیم یکدنا تواـفت هک تـسا نآ رـگنایب ،جـیاتن .دـندومن هدافتـسا شـیامیپ شور زا و راکـشزرو نایوجـشناد هـنایارگیرای شـنک نـیب و دراد دوـجو راکـشزروریغ و راکـشزرو نایوجـشناد نایوجـشناد یـعامتجا هیامرـس نازـیم نـیب تـیاهن رد .دراد دوـجو یراداـنعم تواـفت راکـشزروریغ ناـشن اـه نیگنایم هـسیاقم ،هـک یروـط هـب ،دراد دوـجو یراداـنعم تواـفت راکـشزروریغ و راکـشزرو رد ،)1390( ناراکـمه و یمـساقلاوبا .تـسا راکـشزرو نایوجـشناد عـفن هـب تواـفت نـیا دـهد یم یلغـش شـناد اـب ینامزاـس یـعامتجا هیامرـس و یـبهذم یرـیگ تهج ،یصخـش راکـتبا هـطبار یـشهوژپ شور زا هدافتـسا اـب .دـنا هدرک یـسررب همانـشسرپ رازـبا و یـشیامیپ شور اـب ار یدـیلوت زـک ارم ناـنکراک راکـتبا نـیب هـک داد ناـشن ،جـیاتن .دـندومن باـختنا هـنومن ناوـنع هب ار رـفن 200 یا هـشوخ یرـیگ هنومن زـک ارم ناـنکراک یلغـش شـناد اـب ینامزاـس یـعامتجا هیامرـس و یـنورد یـبهذم یرـیگ تهج ،یصخـش یلغـش شناد اب ینوریب یبهذم یرـیگ تهج نـیب اـ ّما ،دراد دوـجو راداـنعم و تـبثم یگتـسبمه یدـیلوت یـشهوژپ رد زـین )1387( دار ینیـسح و روپ عراـش .درادـن دوـجو راداـنعم هـطبار یدـیلوت زـک ارم ناـنکراک

(5)

159

هیامرـس ناوـنع اـب یـشهوژپ یا هـلاقم رد )2003( نارـگید و 1_نوتـسا_{،زـین یـجراخ یاـه شهوژپ رد}

شـخب رد اـهنآ .دـنا هدومن یـسررب ایلارتـسا رد ار راک رازاـب رد یـعامتجا هیامرـس رـیثأت راک رد یـعامتجا هدافتـسا یـ ّمک قـیقحت شور زا زـین یـلمع شـخب رد و هدرـب هرـهب 2_{ماـنتاپ}_{تاـیرظن زا شـهوژپ یرـظن}

.تـسا هدوـب هداـس یـفداصت یرـیگ هنومن زـین یرـیگ هنومن شور و رـفن 1500 هـنومن مـجح .دـنا هدومن ترابع هب .دراد دوـجو هـطبار راک رازاـب رد تـ ّیقفوم و یـعامتجا هیامرـس نـیب هـک دوـب نآ رـگنایب ،جـیاتن یاه هکبـش ،رازاـب رد دارـفا هزادـنا رـه و دنتـسه رـثؤم یراک تـ ّیقفوم رد یـطابترا یاه هکبـش ،رـگید و3_شـیرز_{،رـگید یـشهوژپ رد .دـننک یم بـسک یرتـشیب تـیقفوم ،دنـشاب هتـشاد یرت هدرتـسگ یـطابترا}

رـب نآ رـیثأت ،یـعامتجا هیامرـس و یگیاـسمه یـگدنز ناوـنع اـب یـشهوژپ یا هـلاقم رد ،)2005( نارـگید شور زا شـهوژپ نـیا رد اـهنآ .دـنا هدرک یـسررب ار دارـفا یتماـس رـب یـعامتجا هیامرـس رـیثأت یتماـس قـیمع هـبحاصم و همانـشسرپ زـین اـه هداد یروآدرـگ رازـبا و دـنا ه دومن هدافتـسا )یـفیک و یـمک( یـبیکرت یتماـس رـب مـه و یـکیزیف یتماـس رـب مـه یـعامتجا هیامرـس هـک داد ناـشن شـهوژپ ِجـیاتن .تـسا هدوـب .تـسا راذـگریثأت نااـسگرزب یاـه هورگ رد دارـفا یـناور :زادـنا ترابع اـهنآ نـیرت مهم هـک تـسا هدـش ماـجنا یـیاه شهوژپ زـین یا هـیذغت شـناد هـنیمز رد رـب رـثؤم لـماوع و یا هـیذغت درـکلمع و شرـگن ،شـناد یـشهوژپ رد )1392( ناراکـمه و ناـساسریما و درـم 240 شـهوژپ نـیا رد .دـنا هدرک یـسررب یقرـش ناـجیابرذآ ناتـسا هـبخن ِناراکـشزرو رد ار نآ رارـق یـبایزرا دروـم یـشیامیپ _ یـفیصوت شور اـب و هدـیزگرب دـنمفده یـباختنا شور هـب راکـشزرو نز دح زا یراد یـنعم روـط هب ناراکـشزرو یا هـیذغت درـکلمع و شرـگن ،شـناد داد ناـشن جـیاتن .دـنا هتفرگ درـکلمع و شرـگن ،شـناد یاـهریغتم نـیب هـک دوـب نآ رـگنایب جـیاتن نـینچمه .دوـب رـت نییاپ بوـلطم هـب یـشهوژپ رد )1390( ناراکـمه و یـناجیابرذآ .تـشاد دوـجو راد اـنعم و تـبثم ی ا هـطبار یا هـیذغت هـک دـنتخادرپ )رـسپ رـفن 30 و رـتخد رـفن 30( یتماقتـسا ناگدـنود زا رـفن 60 یا هـیذغت شـناد یـسررب نارـسپ و نارـتخد یا هـیذغت شـناد نـیب هـک داد ناـشن جـیاتن .دوـب لاـس 30 اـت 20 نـیب اـه یندومزآ نـس

4_یدـماه_{.درادـن دوـجو یراد اـنعم تواـفت یـمومع هـیذغت یا هـنیمز رد یتماقتـسا هدـنود یوجـشناد}

یا هـیذغت شـناد یـسررب هـب همانـشسرپ کـینکت و یـشیامیپ شور زا هدافتـسا اـب )2014( ناراکـمه و داد ناـشن شهوژپ نیا .دـنتخادرپ وـیاهوا یـتلایا هاگـشناد رد یـشزرو فـلتخم یاه هتـشر ناراکـشزرو

(6)

160

شـناد هـک یروـط هـب .دراد دوـجو راکـشزرو ناـنز و نادرـم یا هـیذغت شـناد نـیب یراد اـنعم تواـفت هـک توافت هک دوـب نآ رگنایب شـهوژپ هجیتن رـگید .دوـب راکـشزرو نادرـم زا رـتااب راکـشزرو ناـنز یا هـیذغت نینچ هک یتروص رد ،دراد دوـجو فلتخم یـشزرو یاه هتـشر رد نانز یا هیذغت شـناد نـیب یراداـنعم اب )2014( ناراکمه و 1_{نرـب کوک}_{،یرگید شـهوژپ رد .دـیدرگن هدهاـشم درـم ناراکـشزرو رد یا هـجیتن}

ود هجرد یـشزرو ناـیبرم یا هـیذغت شـناد یـسررب هـب همانـشسرپ کـینکت و یـشیامیپ شور زا هدافتـسا یمـسر شزوـمآ هـک یـیاه یبرم دـش صخـشم هـک دـنتخادرپ ناتـسلگنا روـشک رد یـک اه هتـشر رد هـس و یـشزومآ نـینچ هـک یدارـفا هـب تبـسن یرـتااب یا هـیذغت شـناد دـندوب هدرـک تـفایرد یـیاذغ داوـم هتـسویپ یا هـفرح تفرـشیپ زا یـیایناتیرب یـشزرو یاـه یبرم ،هـجیتن رد .دـنراد دـندوب هدرـکن تـفایرد ناراکـمه و 2_{یـلوه .دـنهدب شـیازفا ار دوـخ یرـگیبرم تـیلاعف اـت دـندرب دوـس یـشزرو یـیاذغ داوـم}

شـناد یـسررب هـب همانـشسرپ کـینکت و یـشیامیپ شور زا هدافتـسا اـب ،رـگید یـشهوژپ رد زـین )2015(

هـک دوـب نآ رـگنایب جـیاتن .دـنتخادرپ 3_{اکـیرمآ یهاگـشناد شزرو یـلم هـیداحتا ِناراکـشزرو یا هـیذغت}

یا هیذغت شـناد هک دوب نآ شـهوژپ هجیتن رـگید .تـسا طـسوتم دـح رد ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد .تـسا رـسپ زا رتـشیب رـتخد ناراکـشزرو

شهوژپ یرظن ینابم .2 تلایا شرورپ و شزومآ رد هک 4_{نفیناه مان هب ناوج ملعم کی راب نیلوا ار یعامتجا هیامرس حاطصا}

نازومآ شناد یـعامتجا طباور رد هـک ییاه ینوگرگد نـییبت یارـب ،درـک یم تـمدخ اکـیرما یاـینیجریو یت ّدم یارب یعامتجا هیامرـس موهفم نـفیناه زا دـعب .)5 :2004 ،5_{سروررـیه}_{( درـب راک هـب ،درـک هدهاـشم}

کیساک رثا رد و یرهش یزیر همانرب رد ار موهفم نیا 1960 ههد رد6_{بوک اج هکنیا ات تفر هیشاح هب}

و7_{یرول نلگ ،بوک اج زا دـعب .دربراک هب}_{اکیرما گرزـب یاهرهـش رد یگدنز و گرـم}_{ناوـنع تـحت دوـخ}

هعـسوت و یعامتجا دیفم عبانم ییاـسانش یارـب ار یـعامتجا هیامرـس موـهفم 1970 هـهد رد 8_{تـیا ناوـیا}

1. Cokburn 2. Holley

3.National Collegiate Athletic Association (NCAA) 4. Hanifan

(7)

161

هیامرـس موهفم یـبرجت و یرـظن شرتـسگ اـ ّما .)12-14 :1379 ،اـمایوکوف( دـندرب راک هـب یناـسنا هیامرـس .تـسا امایوکوف و 2_{ویدروب ،مانتاپ ،}1_{نمل ُک}_{ریظن ینادنمـشیدنا شاـت نوـهرم یـعامتجا}

یـعامتجا هیامرـس تـسا دـقتعم ،یـعامتجا هیامرـس هزوـح گرزـب نازادرـپ هیرظن زا یـکی ،نـمل ُک داـمتعا و طـباور نـیا و دـنیرفآ یم داـمتعا هـک تـسا عاـمتجا و اـه هورگ ،دارـفا ناـیم طـباور دـنیآرب موـهفم .دناـسر یم یراـی یـعمج فادـها اـی فدـه هـب ندیـسر رد ار یـعمج شـنک دوـخ یاـج رد .دوـب رـگید مه اـب دارـفا نواـعت و یراکـمه هوـحن نـییبت یارـب یا هلیـسو نـملک یارـب یـعامتجا هیامرـس دـنناوت یم نآ کـمک هـب دارـفا هـک تـسا یلیاـسو زا یـکی یـعامتجا هیامرـس هـک دوـب رواـب نـیا رـب وا هب هک تـسناد یم یـعامتجا راتخاـس زا یـشخب ار یـعامتجا هیامرـس نـملک .دـنروآ تـسد هـب یـعفانم یـعامتجا هیامرـس نـینچمه و دـنبای تـسد دوـخ عـفانم هـب نآ زا هدافتـسا اـب اـت دـهد یم هزاـجا رگـشنک دزاـس یم ریذپ ناکما ار یـن ّیعم فادها هـب یبایتـسد هـک دـناد یم دـّلوم هیامرـس لاکـشا ریاـس دـننامه ار هـب و تـسا درـکراک یاراد و دـیفم نـملک رـظن زا یـعامتجا هیامرـس نـیاربانب .)462 :1377 ،نـملک( رـب نـملک هـک تـفگ ناوـت یم .دـنک یم فـیرعت نآ درـکراک یاـنبم رـب ار یـعامتجا هیامرـس لـیلد نـیمه یداصتقا هیامرـس و یکیزیف هیامرـس فاخ رـب ار نآ و دـنک یم دـیک أت یـعامتجا هیامرـس یـمومع هـبنج هکلب ،درف دوـخ لماـش اهنت هن نآ دوـس هک دناد یم یـمومع یااک کـی ،دنتـسه یـصوصخ یااک هـک سرادـم یاـه نمجنا لاـثم ،روـظنم نـیمه هـب و دوـش یم زـین دنتـسه راتخاـس نآ رد هـک یدارـفا لماـش داـجیا عـمج و درـف نـیب یـل ُپ یـعامتجا هیامرـس زا وا فـیرعت .)36 :1988 ،نـملک( دـیامن یم هـئارا ار یراتخاـس عـبانم هتخاـس ار نآ اـ ّما ،درـیگ یم رـظن رد درـف یـیاراد ناوـنع هب ار یـعامتجا هیامرـس وا .درـک .)45 :1384 ،شـخبجات( دـناد یم یـعامتجا یعامتجا هیامرـس هک تـسا رواب نیا رـب ،یـعامتجا هیامرـس نازادرـپ هیرظن زا رـگید یـکی ،زـین ماـنتاپ تکراـشم یاه هکبـش و اـهراجنه ،داـمتعا دـننام یـعامتجا نامزاـس نوـگ انوگ هوـجو زا تـسا تراـبع نـینچمه .دنـشخب دوـبهب ار هـعماج یـیاراک ،گـنهامه تاـمادقا لیهـست اـب دـنناوت یم هـک یـعامتجا فادـها هـب یبایتـسد ناکـما و تـسا دـّلوم اه هیامرـس ریاـس دـننامه یـعامتجا هیامرـس ناـشیا رـظن زا یو .)285 :1379 ،ماـنتاپ( دوـب دـنهاوخ یـسرتسد لـباق رـیغ نآ نودـب هـک دـنک یم مـهارف ار یصخـشم یـعامتجا هیامرـس درـکراک یـگنوگچ هـب و درـیگ یم راک هـب یدرـف حطـس زا رـتارف ار یـعامتجا هیامرـس یـعامتجا هیامرـس فدـه و دزادرـپ یم کـیتارکومد یاـهداهن رـب نآ رـیثأت و یـّلم و یا هـقطنم حطـس رد

(8)

162

یاـه هفلؤم .)14 :1384،یوـسوم و یلـسوت( دـناد یم یداـصتقا هعـسوت و دـمآراک یـسارکومد نـیمأت ار هـک تـسا یـعامتجا تکراـشم یاه هکبـش و اـهراجنه ،داـمتعا لماـش ماـنتاپ رـظن رد یـعامتجا هیامرـس داقتعا ماـنتاپ هک تـسا رکذ هب مزا .دنـشخب دوبهب ار هـعماج یـیاراک دنتـسه رداـق ،اـه شنک لیهـست اـب ،ینیـشن هیشاح ،ینیـشن هموح ،راک یورـین رد ناـنز روـضح ،یداـصتقا لـماوع دـننام یـلماوع دراد تاقوا ندرـک یصوصخ رد نوـیزیولت رـیثأت رتـشیب هـمه زا و یـکینورتکلا یاه یمرگرـس ،رهـش یـگدنک ارپ هـهد دـنچ رد یـعامتجا هیامرـس شـهاک ببـس هـک دنتـسه یـلماوع هـلمج زا یلـسن تارـییغت و تـغارف .)283 :2000( دنا هدـش _ اکـیرما روـشک رد هژـیو هـب _ رـیخا هیامرـس یو .دـمان یم هیامرـس دـیدج لاکـشا ار یـگنهرف هیامرـس و یـعامتجا هیامرـس وـیدروب رادـیاپ ًاتبـسن یا هکبـش نتـشاد هـب طوـبرم هـک دـناد یم یا هوـقلاب و لـعفلاب عـبانم تـشابنا ار یـعامتجا یبایتـسد و نـیمأت تـهج یرازـبا ار نآ و تـسا لـباقتم تخانـش و ییانـشآ زا هدـش هـنیداهن طـباور زا درـیگ یم رـظن رد یـعامتجا هیامرـس یارـب وـیدروب هـک یصخاـش .)49 :1986( دـناد یم یدرـف عـفانم هـب تیوضع هب یگتـسب یعامتجا هیامرـس یـشخبرثا و داجیا نیاربانب .تـسا اه پولک رد دارفا تیوضع ناـینب اـهداهن و ءایـشا هـلدابم قـیرط زا ار هورـگ یاـهزرم نآ یاـضعا هـک دراد یـعامتجا هورـگ کـی رد و فادـها هـب یبایتـسد تـهج رد یرازـبا ار یـعامتجا هیامرـس یو .)30 :1388 ،1_{دـلیف( دـنا هداهن}

یداـصتقا عـبانم هـب میقتـسم روـط هب هـک دزاـس یم رداـق ار یـعامتجا ناـماع هـک دـناد یم یدرـف عـفانم .دنهد شیازفا ار دوـخ یـگنهرف هیامرـس ،ناـص ّصختم و ناگـتخیهرف اـب ساـمت قـیرط زا و دـنبای تـسد ار یعامتجا یاـه تیعقوم و تاعاطا ،اه تصرف هـب یـسرتسد یـعامتجا هیامرـس یو رـظن زا نـینچمه .)139 :1387 ،دار ینیـسح و روپ عراـش( دـهد یم شـیازفا دارـفا یارـب یـعامتجا هیامرـس« تـسا دـقتعم هـک تـسا یـعامتجا هیامرـس نازادرـپ هیرظن زا یـکی زـین 2_{اـمایوکوف}

نواعت و یراکـمه هک یهورگ یاـضعا هک تـسا یمـسرریغ یاـه شزرا اـی اـهراجنه زا یـنیعم هـعومجم اـهراجنه و اـه شزرا رد یتکراـشم هـنوگره وا رـظن زا هـتبلا ».دنتـسه میهـس نآ رد ،تـسا زاـجم ناـش نایم ،تقادص رب ینتبم هک ییاهراجنه زا هتـسد نآ طقف هکلب ،دوـش یمن یعامتجا هیامرـس دیلوت هب رجنم دنـشاب رـثؤم یـعامتجا هیامرـس دـیلوت رد دـنناوت یم ،دنـشاب یم لـباقتم تاـطابترا و تادـهعت ماـجنا هـک دـنک یم دادـملق یـصوصخ یااک نوـچمه ار یـعامتجا هیامرـس اـمایوکوف .)11 :1379 ،اـمایوکوف( هیامرـس ،امایوکوف رظن زا .)171 :1384 ،شـخبجات( تـسا مـک اح نآ رـب یـفنم اـی تـبثم راـثآ زا یرامـش یـسارکمد لارـبیل تاـبث یارـب مزا طرـش و دراد نردـ ُم یاـهداصتقا ِشـناد رد ازـسب یرـیثأت یـعامتجا

(9)

163

،یمـسر یاـهداهن ساـسارب دـع َب هـب یرگنـشور رـصع زا هـک _ ،ار نردـم عـماوج ِیـگنهرف ءزـج و تـسا .)169 :1384 ،شـخبجات( دـهد یم لیکـشت _ دـنتفای نامزاـس تـیناقع و نوـناق تـیمک اح رورـم زا هدـمآ تـسد هـب جـیاتن زا یرـیگ هرهب و یرـظن یاـه هاگدید بـلغا هـب عوـجر اـب شـهوژپ نـیا رد بوـچراچ مـیظنت و ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد ِیتخانـش هعماج لـیلحت یارـب وـیدروب هـیرظن زا ،اـهنآ یاه هکبـش و اه هورگ رد ناراکـشزرو تیوضع ،هـیرظن نیا هـب هـجوت اـب .دوـش یم هدافتـسا شـهوژپ یرـظن یریگ لکـش ببـس یـنعی .دروآ یـم مـهارف ار اـهنآ یـعامتجا هیامرـس یریگ لکـش هـنیمز ،یـشزرو یـعامتجا فلتخم یاه هنیمز رد تاـعاطا لدابت و یرگیرای یاـهراجنه ،یـعامتجا تکراـشم ،یـعامتجا طـباور ،یعامتجا طباور نتشادربرد لیلد هب یعامتجا هیامرس یریگ لکش .دوش یم ناراکشزرو نیب رد یشزرو حطـس ،یـشزرو تاـعاطا لداـبت و یـشزرو یاـه هنیمز رد یرـگیرای یاـهراجنه و یـعامتجا تکراـشم اـب ،نـیاربانب .دوـش یم نآ حطـس یاـقترا بـجوم و هداد رارـق رـیثأت تـحت ار ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد و فلتخم یـعامتجا یاه هکبـش و اـه هورگ داـجیا قـیرط زا ناراکـشزرو یـعامتجا هیامرـس نازـیم شـیازفا .داد شـیازفا ار ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد حطـس نازـیم ناوـت یم ،اـهنآ رد ناراکـشزرو تـیوضع

(10)

164

یتایلمع و یرظن فیرعت .4

یعامتجا هیامرس :لقتسم ریغتم دهد یم ار ییاناوت نـیا اه هورگ و دارفا هب هـک تـسا یعبانم هـعومجم یـعامتجا هیامرـس ،وـیدروب رـظن زا هتـشاد راـیتخا رد ار لـباقتم تخانـش و ییانـشآ هدـش هـنیداهن شـیب و مـک طـباور زا یرادـیاپ هکبـش اـت هیامرـس یرـیگ هزادنا و شجنـس یارـب وـیدروب هـک یـک ام و صخاـش .)31 :1388 ،دـلیف( دنـشاب اـنب .تـسا )اـه پولک هـلمج زا( یـعامتجا یاـه هورگ رد دارـفا تـیوضع درـیگ یم رـظن رد یـعامتجا هـک دراد یگتـسب یـعامتجا هورـگ کـی رد تـیوضع هـب یـعامتجا هیامرـس یـشخبرثا و داـجیا نـیا رـب .)30 :1388 ،دـلیف( دـنا هداهن ناـینب اـهداهن و ءایـشا هـلدابم قـیرط زا ار هورـگ یاـهزرم ،نآ یاـضعا طـباور تروـص هـب دوـجوم عـبانم و یـلخاد و یـجراخ یـبرجت تاـعلاطم ساـسارب یـعامتجا هیامرـس ،2001،1_{نوتـسا( تـسا هدـش یـتایلمع و یزاـس صخاش رـظن لدابت و یـعامتجا تکراـشم ،یـعامتجا}

.)1388 ،روپ نیـسح ،1388 ،یداـشرا ،2002،3_{یودورـنیک ا و نوتـسور ،2004 ،نارـگید و}2_{ناـیاران}

یا هیذغت شناد :هتسباو ریغتم هدافتـسا و هـیهت زرـط ،دراد زاـین اـهنآ هـب هدـنز دوـجوم کـی هـک یـیاهاذغ دروـم رد اه ینتـسناد هـعومجم هـیذغت شـناد دوـش یم هـتفرگ راکـب اـهنآ زا لـصاح دـئاز داوـم عـفد یارـب هـک یـشور و اـهاذغ نـیا زا یـبرجت تاـعلاطم ساـسارب یا هـیذغت شـناد .)447 :2010 ،4_{زراوـلا و نـمدیرف( دـهد یم لیکـشت ار}

و رـبیف ،نـیئتورپ ،هتـساشن ،یـبرچ ،دـنق نازـیم تخانـش تروـص هـب دوـجوم عـبانم و یـلخاد و یـجراخ .تـسا هدـش یـتایلمع و یزاـس صخاش ،هـنازور یـیاذغ داوـم رد یرـلاک

یسانش شور .5 شهوژپ نـیا .تـسا یـشیامیپ عوـن زا یراک یوـتحم ظاـحل هـب و لرـتنک ِطیارـش رـظن زا رـضاح شـهوژپ ،تـسا درـ ُخ عوـن زا هـنماد رـظن زا و یدرـبراک عوـن زا فدـه رـظن زا ،یـعطقم عوـن زا یـنامز دـع ُب رـظن زا شـناد( هتـسباو رـ ّیغتم شجنـس یارـب شـهوژپ نـیا رد .تـسا )ناراکـشزرو( درـف لـیلحت دـحاو ارـیز هیامرـس( لقتـسم رـیغتم شجنـس یارـب و »5_{لدراو و رـتنماراپ« درادناتـسا همانـشسرپ رازـبا زا )یا هـیذغت}

1. Stone

2. Narayan

3. Ruston &Akinrodoye

4. Freedman & Alvarez

(11)

165

یـلصا رـیغتم ود هـک تـسا رـکذ هـب مزا .تـسا هدـش هدافتـسا هتخاـس ققحم همانـشسرپ زا )یـعامتجا تراـبع زـین شـهوژپ یراـمآ هـعماج .دـنا هتفرگ رارـق شجنـس دروـم دـحاو همانـشسرپ کـی رد شـهوژپ

دیهـش هاگـشناد یـنابزیم اـب هـک 1393 لاـس یـشزرو داـیپملا رد هدننک تکرـش ناراکـشزرو هـمه زا تـسا

ناگروم لودج زا هـنومن مجح دروآرب یارـب .دوـب ﺮﻔﻧ2300 ناراکـشزرو نـیا لک رﺎﻣآ .دـش رازـگرب یتـشهب ،دیدرگ هدافتـسا یبـسن یا هقبط یریگ هنومن شور زا اه هنومن باختنا یارـب و )دـش دروآرـب رـفن 310 هـک( یوـس زا و دهد یم شیازفا ار هـنومن ندوب ف ّرـعم لاـمتحا ،وـس کـی زا یبـسن یا هـقبط یرـیگ هنومن ارـیز هـنوگ رـه زا لـبق هـک تـسا اـنعم نآ هـب نـیا ،درادـن ندوـب یـفداصت لـصا زا یـفارحنا هـنوگ چـیه ،رـگید زا یـفداصت تروـص هـب هـنومن ،سپـس هدـش میـسقت فـلتخم یاـه هقبط هـب یراـمآ هـعماج ،یـباختنا باـختنا یارـب رـضاح شـهوژپ رد ساـسا نـیمه رـب .)95-96 :1385 ،رواد( دوـش یم باـختنا هـقبط رـه رد اـه نآ زا یبـسانتم دادـعت سپـس و هدـش یدنب هتـسد یـشزرو هتـشر بـسح رـب ناراکـشزرو ،هـنومن .دندـش باختنا یـشزرو هتـشر یارب .تـسا هدـش هدافتـسا یروـص راـبتعا زا یرـیگ هزادنا رازـبا راـبتعا نـییعت یارـب شـهوژپ نـیا رد زا یـعمج راـیتخا رد هدـش ماـجنا تاـحاصا و هـ ّیلوا یـتامدقم نوـمزآ زا سـپ همانـشسرپ روـظنم نـیا یـتاقیقحت و یرـظن شـناد یاراد هـک تـفرگ رارـق یـعامتجا موـلع و یـندب تـیبرت ناـققحم و دیتاـسا یـنامز عـطقم ود رد نایوگخـساپ زا ناـسکی تااؤـس حرـط ًاـبلاغ هـک اـجنآ زا .دـندوب هـطوبرم هـنیمز رد نیا اریز ،دیدرگ هدافتـسا خابنورک یافلآ شور زا قیقحت نـیا ییایاپ نـییعت یارـب ،تـسین رـیذپ ناکما رازـبا یـیایاپ شجنـس یارـب .دـهد یم رارـق یـسررب دروـم ار همانـشسرپ تااؤـس یـنورد یراگزاـس شور راکـشزرو رـفن 40 ناـیم رد هـ ّیلوا همانـشسرپ .دـمآ لـمع هـب نوـمزآ شیپ لوا هـلحرم رد اـه هداد یروآدرـگ خاـبنورک یاـفلآ 1_{.سا .سا .یـپ .سا رازـفا مرـن زا هدافتـسا اـب اـه هداد یروآدرـگ زا سـپ و دـش عـیزوت}

.دش هبـساحم

ییایاپ بیارض .1 لودج

ریغتم مان اه هیوگ دادعت

تادهاشم دادعت خابنورك یافلآ بیرض

ییایاپ تیعضو

یعامتجا هیامرس 21

40 0/74

دییأت

یا هیذغت شناد 8

40 0/78

دییأت

(12)

166

ناگدننک تکرش .1-5

ظاـحل هـب هـک تـسا نآ زا یـک اح یـسررب دروـم هـنومن رد ناراکـشزرو یتخانـش تیعمج یاـه یگژیو ،زـین تاـیصحت رـظن زا .دنتـسه لـهأتم دـصرد 11/2 و درـج ُم نایوگخـساپ زا دـصرد 88/8 ،لـهأت

رد دـصرد 23/2 ،یـسانشراک عـطقم رد دـصرد 62/7 ،یـنادراک عـطقم رد نایوگخـساپ دـصرد 10/5

یـشزرو هتـشر ظاحل هب .دننک یم لـیصحت یرـتکد عـطقم رد زـین دـصرد 3/5 و دـشرا یسانشراک عـطقم

دـصرد 14/7 ،لابتکـسب یـشزرو هتـشر رد دـصرد 12/5 ،لاـبتوف یـشزرو هتـشر رد دـصرد 20/8 زـین

یـشزرو هتـشر رد دـصرد 6/7 ،یتـشک یـشزرو هتـشر رد دـصرد 18/2 ،یـنادیم و ود یـشزرو هتـشر رد

14/7 و انـش یـشزرو هتـشر رد دـصرد 6/7 ،نوـتنیمدب یـشزرو هتـشر رد دـصرد 5/8 ،گـنپ گنیپ

.دـننک یم تـیلاعف لاـبیلاو یـشزرو هتـشر رد دـصرد

یا هنیمز یاهریغتم یناوارف .2 لودج

رّیغتم مان یناوارف

یناوارف دصرد یعمجت یناوارف دصرد

لهأت درجم

35 11/2

11/2

لهأتم 276

88 /8

100/0

یلیصحت عطقم ینادراک

31 10/5

10/5

یسانشراک 192

62/7

73/2

دشرا یسانشراک 74

23 /2

96/5

یرتکد 11

3/ 5

100

یشزرو هتشر لابتوف

65 20/8

20/8

لابتکسب 39

12/5

33/2

ینادیم ود 46

14/7

47/9

یتشک 57

18/2

66/1

گنپ گنیپ 21

6/7

72/8

نوتنیمدب 18

5/8

78/6

انش 21

6/7

85/3

لابیلاو 46

14/7

100

ناراکـشزرو ﺪﺻرد 3/8 هـک تـسا نآ رـگنایب جـیاتن زـین لـیصحت لـحم هاگـشناد سﺎﺳا ﺮﺑ

(13)

167

رد ﺪﺻرد 8/7 ،ناهفصا هاگـشناد رد ﺪﺻرد 4/5 ،دهـشم یـسودرف هاگـشناد رد ﺪﺻرد 0/6،سرد ُم ﺪﺻرد 9 ،فیرـش یـتعنص هاگـشناد رد ﺪﺻرد 1/3،زـیربت هاگـشناد رد ﺪﺻرد 8/7 ،زاریـش هاگـشناد ﺪﺻرد 1/3 ،نانمـس هاگـشناد رد ﺪﺻرد 3/2 ،ناـشاک هاگـشناد رد ﺪﺻرد 1 ،نرادـنزام هاگـشناد رد ﺪﺻرد 3/8 ،ناـمرک هاگـشناد رد ﺪﺻرد 6/1 ،یـمزراوخ هاگـشناد رد ﺪﺻرد 3/2 ،دزـی هاگـشناد رد ﺪﺻرد 2/9 ،ناتـسدر ُک هاگـشناد رد ﺪﺻرد 0/6 ،مـق هاگـشناد رد ﺪﺻرد 1/6 ،ناتـسرل هاگـشناد رد

،هاـشنامرک هاگـشناد رد ﺪﺻرد 0/6 ،لـیبدرا هاگـشناد رد ﺪﺻرد 0/3،یدرـبراک یـملع هاگـشناد رد ﺪﺻرد 3/5 ،یـیاجر رـیبد تـیبرت هاگـشناد رد ﺪﺻرد 1 ،جرـک مـلعم تـیبرت هاگـشناد رد ﺪﺻرد 1

1/9 ،نیـسح ماـما هاگـشناد رد ﺪﺻرد 0/3 ،در ُکرهـش هاگـشناد رد ﺪﺻرد 1/9 ،ناتـسیس هاگـشناد رد

هاگـشناد رد ﺪﺻرد 3/2 ،ناتـسلگ هاگـشناد رد ﺪﺻرد 0/3 ،تـعنص و مـلع هاگـشناد رد ﺪﺻرد

لـیصحت روـن ماـیپ هاگـشناد رد ناراکـشزرو ﺪﺻرد 0/3 و ناـجنز هاگـشناد رد ﺪﺻرد 0/3 ،ناـیگ

نیرتـشیب هـک دراد رارـق لاـس 43 اـت 18 نـیب هـنومن تـ ّیعمج ینـس هـنماد ،نـس ظاـحل هـب.دننک یم ینـس نـیگنایم ،یـناوارف لودـج جـیاتن اـب قـباطم نـینچمه .دـنراد رارـق لاـس 23 ینـس هورـگ رد دارـفا رارق رتمیتناـس 203 ات 155 نیب ناراکـشزرو دق هـنماد ،زـین دـق ظاـحل هـب و دـشاب یم 23/8 نایوگخـساپ

دق نیگنایم هدـمآ تـسد هب جیاتن اب قباطم نـینچمه .دـنراد رتمیتناـس 180 دـق دارـفا نیرتـشیب هـک دراد رارـق مرـگولیک 120 اـت 55 نـیب ناراکـشزرو نزو هـنماد ،زـین نزو ظاـحل هـب .تـسا 180/36 ناراکـشزرو

.تـسا 74/6 ناراکـشزرو نزو نـیگنایم و مرـگولیک 65 نزو یاراد دارـفا نیرتـشیب هـک دراد

شهوژپ یاه هتفای .6

یفیصوت لیلحت .1-6 زا دـصرد 50/3 رد هـک تـسا نآ رـگنایب یا هـیذغت شـناد بـسح رـب نایوگخـساپ یـناوارف عـیزوت

.دنتـسه طـسوتم حطـس رد دصرد 49 /7و نییاپ حطـس رد یا هیذغت شناد هدـش یـسررب ناراکـشزرو

رد .دـنرادن یـیااب یا هـیذغت شـناد ،نا راکـشزرو زا مادـک چـیه هـک تـسا نآ هـجوت لـباق هـتکن زا دـصرد 3/2 رد هـک دـهد یم ناـشن یـعامتجا هیامرـس بـسح رـب نایوگخـساپ یـناوارف عـیزوت تـیاهن

رد و طـسوتم حطـس رد دـصرد 67 /8 ،نـییاپ حطـس رد یـعامتجا هیامرـس ،هدـش یـسررب ناراکـشزرو

(14)

168

یعامتجا هیامرس و یا هیذغت شناد بسح رب نایوگخساپ یناوارف عیزوت .3 لودج

ریغتم حوطس

یناوارف یناوارف دصرد

یعمجت یناوارف

یا هیذغت شناد فیعض

158 50/3

50/3

طسوتم 156

49/7

100

دایز 0

0 100 /0

یعامتجا هیامرس فیعض

10 3/2

3/2

طسوتم 213

67/8

71

دایز 91

29 100

یطابنتسا لیلحت .6-2

لهأت تیعضو بسح رب یا هیذغت شناد هتسباو ریغتم نیگنایم هسیاقم نومزآ لـهأت تـیعضو ِفـلتخم حوطـس رد یا هـیذغت شـناد رـیغتم نـیگنایم هـسیاقم ،نوـمزآ نـیا زا فدـه لامرن مدع و )یا هیذغت شناد( هتـسباو و )لهأت( لقتـسم یاهر ّیغتم شجنـس حطـس هب ه ّجوت اب.تـسا روـظنم هب یـنتیو نـموی کـیرتماراپان نوـمزآ زا ،لقتـسم رـیغتم شجنـس حوطـس رد اـه هداد عـیزوت ندوـب یا هیذغت شناد هرـمن نیگنایم هـک تـسا نآ رگنایب نومزآ نـیا جیاتن.دـش هدافتـسا هـیضرف نـیا ندوـمزآ اـب .تـسا169 اـب رـبارب لـهأتم ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد نـیگنایم و 154 اـب رـبارب درـج ُم ناراکـشزرو حطـس .تـسا توافتم رگیدمه اب هورگ ود نیا نیگنایم یراـمآ هـنومن رد هـک دـش صخـشم هـجیتن نـیا هـجیتن هـک دـهد یم ناـشن و هدوـب 0/005 زا رتـشیب هـک تـسا 0/351 اـب رـبارب زـین نوـمزآ نـیا یراداـنعم

نوـمزآ نـیا جـیاتن قـبط ،نـیاربانب .تـسین یراـمآ هـعماج هـب مـیمعت لـباق و راداـنعم هدـمآ تـسد هـب نـیا و درادـن دوـجو یا هـیذغت شـناد نازـیم ظاـحل هـب لـهأتم و درـجم هورـگ ود نـیب یراداـنعم تواـفت نیب رادانعم تواـفت دوجو رب یـنبم( هیضرف نیا نـیاربانب .تـسین یراـمآ هـعماج هـب مـیمعت لـباق هـجیتن .دوـش یمن دـییأت )لـهأتم و درـجم ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد نـیگنایم

لهأت تیعضو بسحرب یا هیذغت شناد نیگنایم جیاتن .4 لودج

یرادانعم حطس ینتیو نموی هرامآ نیگنایم دادعت تیعضو

0/351 4/366

154 276 درجم

169 35 لهأتم

(15)

169

هاگشناد بسح رب یا هیذغت شناد هتسباو ریغتم نیگنایم هسیاقم نومزآ نـیگنایم هـسیاقم ،یا هـیذغت شـناد اـب ناراکـشزرو لـیصحت لـحم هاگـشناد هـسیاقم یـسررب زا فدـه و اهریغتم شجنـس حطـس هب هجوت اب.تـسا لیصحت لحم هاگـشناد فلتخم حوطـس رد هتـسباو ریغتم هدافتسا هیضرف نیا نومزآ تهج سیلاو _ لاکسورک کیرتماراپان نومزآ زا اه هداد عیزوت ندوبن لامرن زا رتـشیب هک دـشاب یم 0/609 اـب رـبارب نوـمزآ نـیا یراداـنعم حطـس هـک داد ناـشن نوـمزآ نـیا جـیاتن .دـش

رد ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد هرـمن نـیگنایم هـک دراد یـم ماـعا یراداـنعم حطـس نـیا .تـسا 0/05

ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد نـیگنایم نـیب یراداـنعم تواـفت و هدوـب ناـسکی،فلتخم یاه هاگـشناد رادانعم تواـفت دوجو رب یـنتبم نوـمزآ نـیا هـیضرف ،هـجیتن رد .درادـن دوـجو فـلتخم یاه هاگـشناد رد .دوـش یمن دییأت ،فـلتخم یاه هاگـشناد رد ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد نـیگنایم نـیب

هاگشناد ریغتم بسحرب یا هیذغت شناد نیگنایم جیاتن .5 لودج یرادانعم حطس یدازآ هجرد سیلاو -لاکسورك هرامآ ریغتم

0/609 30 27/274 هاگشناد

یا هیذغت شناد هتسباو ر ّیغتم اب یلیصحت عطقم ر ّیغتم هطبار یسررب لقتـسم ر ّیغتم یگتـسبمه نازیم هک تـسا نآ یایوگ ر ّیغتم ود نیا نیب نمریپـسا یگتـسبمه نومزآ جیاتن هدنهد ناـشن هـجیتن نـیا .تـسا 0/070 اـب رـبارب ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد نازـیم اـب یـلیصحت عـطقم

ساـسا رب ،رگید ترابع هـب .تـسا یا هیذغت شـناد و یـلیصحت عـطقم نـیب میقتـسم یگتـسبمه دوـجو .دبای یم شـیازفا زـین ناراکـشزرو یا هیذغت شـناد نازـیم یـلیصحت عـطقم شـیازفا اـب نوـمزآ نـیا جـیاتن حطـس جیاتن .دـشاب یم فیعض یلیخ ریغتم ود نـیا نیب یگتـسبمه نازـیم هـک تـسا رـکذ هـب مزا هـتبلا 0/05 زا رتـشیب هک دـشاب یم 0/219 اب ربارب نومزآ نیا یرادانعم حطـس هک دهد یم ناـشن زین یرادانعم

یلیصحت عطقم رـیغتم ود نیب یگتـسبمه نومزآ جیاتن هـک تـسا نآ رـگنایب یا هـجیتن نـینچ .دـشاب یم .داد میمعت یراـمآ هـعماج هـب ار هـجیتن نـیا ناوـت یمن و تـسین راداـنعم ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد و .دوـش یمن دییأت هیضرف نـیا نـیاربانب

یا هیذغت شناد و یلیصحت عطقم یگتسبمه نومزآ جیاتن .6 لودج

لقتسم ریغتم هتسباو رّیغتم

نمریپسا یگتسبمه هجیتن

رادقم یرادانعم حطس

یلیصحت عطقم یا هیذغت شناد

0/070

0/219

(16)

170

یا هیذغت شناد هتسباو ر ّیغتم اب نس ر ّیغتم هطبار یسررب

رـ ّیغتم یگتـسبمه نازـیم هـک تـسا نآ زا یـک اح رـ ّیغتم ود نـیا نـیب نوـسریپ یگتـسبمه نوـمزآ جـیاتن یگتـسبمه دوجو رگنایب هجیتن نیا .تـسا 0/055 اب ربارب ناراکـشزرو یا هیذغت شناد اب نـس لقتـسم

شـناد نازـیم نـس شـیازفا اـب نوـمزآ جـیاتن قـبط نـیا رـبانب .تـسا یا هـیذغت شـناد و نـس نـیب تـبثم فـیعض یـلیخ رـیغتم ود نـیا نـیب یگتـسبمه نازـیم هـتبلا .دـبای یم دوـبهب زـین ناراکـشزرو یا هـیذغت 0/333 اـب رـبارب نوـمزآ نـیا یراداـنعم حطـس هـک دـهد یم ناـشن زـین یراداـنعم حطـس جـیاتن .تـسا

ود نیب یگتـسبمه نومزآ جیاتن هک دهد یم ناـشن یا هجیتن نینچ .تـسا 0/05 زا رتـشیب هک دـشاب یم

هجیتن نیا دـصرد 95 نانیمطا اب ناوـت یمن و تـسین رادانعم ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد و نـس رـیغتم .دوـش یمن دـییأت زـین هـیضرف نـیا نـیاربانب .داد مـیمعت یراـمآ هـعماج هـب ار

یا هیذغت شناد و نس یگتسبمه نومزآ جیاتن .7 لودج

نوسریپ یگتسبمه

هجیتن _{یرادانعم حطس} _رادقم

نس یا هیذغت شناد 0/055

0/333

هطبار دییأت مدع

یشزرو هتشر بسح رب یا هیذغت شناد نیگنایم هسیاقم نومزآ نوـمزآ نـیا جـیاتن .دـش هدافتـسا سـیلاو _ لاکـسورک کـیرتماراپان نوـمزآ زا هـیضرف نـیا ندوـمزآ یارـب یروط هب .تـسا توافتم رـگید مه اـب ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد هرـمن ِنـیگنایم هـک تـسا نآ رـگنایب هتـشر رد ،143/43 اـب رـبارب لاـبتوف یـشزرو هتـشر رد ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد 1نـیگنایم هـک

،153/39 اب ربارب یتـشک هتـشر رد ،153/82 اب ربارب ینادیم و ود هتـشر رد ،160/15 اب ربارب لابتکـسب

اـب رـبارب انـش هتـشر رد ،150/94 اـب رـبارب نوـتنیمدب هتـشر رد ،171/26 اـب رـبارب گـنپ گـنیپ هتـشر رد

شـناد نـیگنایم یراـمآ هـنومن ،ساـسا نـیا رـب .تـسا 161/71 اـب رـبارب لاـبیلاو هتـشر رد و 190/57

رـبارب نوـمزآ نـیا یراداـنعم حطـس اـ ّما ،تواـفتم ،فـلتخم یـشزرو یاه هتـشر رد ناراکـشزرو یا هـیذغت هـجیتن نـیا هـک دـهد یم ناـشن یراداـنعم حطـس نـیا .تـسا 0/005 زا رتـشیب هـک دـشاب یم 0/618 اـب

یـشزرو یاه هتـشر ناراکـشزرو نیب یراداـنعم تواـفت نـیاربانب .تـسین یراـمآ هـعماج هـب مـیمعت لـباق رادانعم توافت دوـجو رب ینبم( هیضرف نیا هجیتن رد .درادـن دوـجو یا هـیذغت شـناد هـنیمز رد فـلتخم .دوـش یمن دـییأت )فـلتخم یـشزرو یاه هتـشر رد ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد نـیگنایم نـیب

(17)

171

یشزرو هتشر ریغتم بسحرب یا هیذغت شناد نیگنایم جیاتن .8 لودج

یرادانعم حطس سیلاو -لاکسورك هرامآ نیگنایم یشزرو هتشر

0/618 5/344

143/43 لابتوف

160/15 لابتکسب

153/82 ینادیم و ود

153/39 یتشک

171/26 گنپ گنیپ

150/94 نوتنیمدب

190/57 انش

161/71 لابیلاو

اه هیضرف نومزآ .6-3 هـیضرف کـی لماـش قـیقحت نـیا .تـسا قـیقحت دـنیآرف شـخب نـیرت مهم شـهوژپ یاـه هیضرف یـبایزرا شـناد هتـسباو رـیغتم اـب یـعامتجا هیامرـس لقتـسم رـیغتم ود هـطبار دروـم رد هـک 1_{تـسا )یـلصا( یـلک}

یـئزج هـیضرف هـس دـشاب یم صخاـش هـس یاراد یـعامتجا هیامرـس رـیغتم نوـچ اـ ّما ،تـسا یا هـیذغت تـحت ، ازـجم شـخب ود رد اـه هیضرف ،رـتهب یرـیگ هجیتن یارـب شـخب نـیا رد .تـسا هدـش نـیودت زـین .دنا هدـش یـسررب یـلک و یـئزج یاـه هیضرف نـیوانع یئزج یاه هیضرف نومزآ .6-3-1 یا هـیذغت شـناد رـیغتم و یـعامتجا هیامرـس یاـه هفلؤم نـیب هـطبار دروـم رد شـهوژپ یـئزج تاـیضرف ترکیل فـیط یاراد تااؤـس هـب خـساپ یدـنب عمج زا قوـف یاـهریغتم زا مادـک رـه تخاـس رد .تـسا تـسناد یا هـلصاف یرـیگ هزادنا ساـیقم یاراد ناوـت یم ار اـهریغتم نـیا اذـل .تـسا هدـش هدافتـسا بـیرض زا مـیناوت یم اـهنآ تارـیثأت و اـه هطبار یـبایزرا یارـب ،نـیاربانب .2_{)88 :1387 ،یعاـس(}

.مـییامن هدافتـسا هداـس یـطخ نویـسرگر و نوـسریپ یگتـسبمه نوـمزآ جـیاتن .تـسا یا هـیذغت شـناد و یـعامتجا طـباور هـطبار دروـم رد شـهوژپ لوا هـیضرف طـباور لقتـسم رـ ّیغتم یگتـسبمه نازـیم هـک تـسا نآ زا یـک اح رـ ّیغتم ود نـیا نـیب نوـسریپ یگتـسبمه دـهد یم ناـشن هـجیتن نـیا .تـسا 0/239 اـب رـبارب ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد نازـیم اـب یـعامتجا

(18)

172

جیاتن .دراد دوـجو )میقتـسم( تـبثم یگتـسبمه ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد و یـعامتجا طـباور نـیب

0/000 اـب رـبارب و 0/05 زا رـتمک نوـمزآ نـیا یراداـنعم حطـس هـک دـهد یم ناـشن زـین یراداـنعم حطـس

طـباور هکبـش رـیغتم ود نـیب یگتـسبمه نوـمزآ جـیاتن هـک دـنک یم صخـشم یا هـجیتن نـینچ .دـشاب یم ار هجیتن نیا دـصرد 95 نانیمطا اب ناوـت یم و تـسا راداـنعم ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد و یـعامتجا .دوـش یم دـییأت هـیضرف نـیا ،نـیاربانب .داد مـیمعت یراـمآ هـعماج هـب نوـمزآ جـیاتن .تـسا یا هـیذغت شـناد و یـعامتجا تکراـشم هـطبار دروـم رد شـهوژپ مود هـیضرف تکراـشم لقتـسم ر ّیغتم یگتـسبمه نازیم هک تـسا نآ زا یک اح ر ّیغتم ود نیا نیب نوـسریپ یگتـسبمه دوـجو رـگنایب هـجیتن نـیا .تـسا 0/195 اـب رـبارب ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد نازـیم اـب یـعامتجا

جـیاتن .تـسا ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد و یـعامتجا تکراـشم نـیب )میقتـسم( تـبثم یگتـسبمه رـتمک هـک دـشاب یم 0/001 اـب رـبارب نوـمزآ نـیا یراداـنعم حطـس هـک دـهد یم ناـشن زـین یراداـنعم حطـس

تکراـشم رـیغتم ود نـیب یگتـسبمه نوـمزآ جـیاتن هـک تـسا نآ رـگنایب یا هـجیتن نـینچ .تـسا 0/05 زا

ار هجیتن نیا دـصرد 95 نانیمطا اب ناوـت یم و تـسا راداـنعم ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد و یـعامتجا .دوـش یم دـییأت زـین هـیضرف نـیا نـیا رـب اـنب .داد مـیمعت یراـمآ هـعماج هـب جیاتن .تـسا ناراکـشزرو یا هیذغت شناد و رظن لدابت نازـیم هـطبار دروـم رد شـهوژپ موـس هـیضرف لداـبت رـ ّیغتم یگتـسبمه نازـیم هـک تـسا نآ زا یـک اح رـ ّیغتم ود نـیا نـیب نوـسریپ یگتـسبمه نوـمزآ یگتـسبمه دوـجو هـجیتن نـیا اـب .تـسا 0/273 اـب رـبارب ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد نازـیم اـب رـظن

حطـس جـیاتن .دوـش یم تاـبثا ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد و رـظن لداـبت نازـیم نـیب )میقتـسم( تـبثم 0/05 زا رـتمک هک دـشاب یم 0/000 اـب رـبارب نوـمزآ نـیا یراداـنعم حطـس هـک دـهد یم ناـشن زـین یراداـنعم

و رظن لداـبت نازیم رـیغتم ود نیب یگتـسبمه نوـمزآ جـیاتن هـک تـسا نآ رـگنایب یا هـجیتن نـینچ .تـسا هـعماج هـب ار هـجیتن نـیا دـصرد 95 ناـنیمطا اـب ناوـت یم و تـسا راداـنعم ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد .دوـش یم دـییأت هـیضرف نـیا ،نـیاربانب .داد مـیمعت یراـمآ

یا هیذغت شناد و یعامتجا هیامرس یگتسبمه بیرض .9 لودج

اهرّیغتم نوسریپ یگتسبمه بیرض

یبایزرا هجیتن

لقتسم رّیغتم هتسباو رّیغتم

رادقم یرادانعم حطس

یعامتجا طباور یا هیذغت شناد

0/239

0/000

هطبار دییأت

یعامتجا تکراشم یا هیذغت شناد

0/195

0/001

رظن لدابت یا هیذغت شناد

0 /273

0 /000

(19)

173

یلک هیضرف نومزآ .6-3-2 هـطبار ناـنآ یا هـیذغت شـناد و ناراکـشزرو یـعامتجا هیامرـس نـیب هـک تـسا نـیا شـهوژپ نـیا هـیضرف یا هـیذغت شـناد ،دـشاب رـتمک / رتـشیب ناراکـشزرو یـعامتجا هیامرـس هزادـنا رـه( دراد دوـجو میقتـسم تـسا نآ زا یـک اح رـ ّیغتم ود نـیا نـیب نوـسریپ یگتـسبمه نوـمزآ جـیاتن .)تـسا رـتمک / رتـشیب ناـنآ اـب رـبارب ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد نازـیم اـب یـعامتجا هیامرـس لقتـسم رـ ّیغتم یگتـسبمه نازـیم هـک و یـعامتجا هیامرـس نـیب )میقتـسم( تـبثم یگتـسبمه دوـجو رـگنایب هـجیتن نـیا .دـشاب یم 0/255

شیازفا اـب هـک تـسا نآ زا یـک اح نوـمزآ جـیاتن ،رـگید تراـبع هـب .تـسا ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد حطـس جـیاتن .دـبای یم شـیازفا زـین اـهنآ یا هـیذغت شـناد نازـیم ،ناراکـشزرو یـعامتجا هیامرـس نازـیم 0/05 زا رـتمک هک دـشاب یم 0/001 اـب رـبارب نوـمزآ نـیا یراداـنعم حطـس هـک دـهد یم ناـشن زـین یراداـنعم

و یعامتجا هیامرـس ریغتم ود نیب یگتـسبمه نومزآ جیاتن هـک تـسا نآ رـگنایب یا هـجیتن نـینچ .تـسا هـعماج هـب ار هـجیتن نـیا دـصرد 95 ناـنیمطا اـب ناوـت یم و تـسا راداـنعم ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد .دوـش یم دـییأت هـیضرف نـیا ،نـیاربانب .داد مـیمعت یراـمآ

یا هیذغت شناد و یعامتجا هیامرس یگتسبمه نومزآ جیاتن .10 لودج

نوسریپ یگتسبمه هیضرف یبایزرا هجیتن _{یرادانعم حطس} _رادقم

یعامتجا هیامرس یا هیذغت شناد

0/255

0/001

یا هیذغت شناد ریغتم رب یعامتجا هیامرس ریغتم رثا نومزآ .6-4 نـیا رد .دوـش یم هدافتـسا نویـسرگر لـیلحت نوـمزآ زا هتـسباو رـیغتم رـب لقتـسم رـیغتم رـثا یـسررب یارـب جـیاتن .مـیهد رارـق یـبایزرا دروـم ار لقتـسم رـیغتم رـثا نوـمزآ نـیا زا هدافتـسا اـب دوـش یم یعـس تمـسق 5 دودح یـیاهنت هب یـعامتجا هیامرـس لقتـسم ر ّیغتم هـک تـسا نآ رـگنایب هداـس یـطخ نویـسرگر نوـمزآ زا دصرد5 دودـح ،رگید ترابع هـب .دـنک یم نـییبت ار ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد تارـییغت زا دـصرد .تـسا هـتفهن اـهنآ یـعامتجا هیامرـس رد ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد تاـعاطا

هداس یطخ نویسرگر جیاتن .11 لودج

لقتسم ریغتم یگتسبمه بیرض

)R2( نییعت بیرض )R2( درادناتسا نییعت بیرض

یعامتجا هیامرس 0/255

0/051

(20)

174

یریگ هجیتن

اـ ّما ،تـسا رمتـسم تاـنیرمت و تـیلاعف مزلتـسم یـشزرو یاـه هصرع رد تـیقفوم هـب یبایتـسد هـچرگ ا ار ناراکـشزرو تـیقفوم هـنیمز دـناوت یمن یـیاهنت هـب ،نآ ِتـلاح نـیرتهب رد یـتح تاـنیرمت نـیا ماـجنا شناد ،اهنآ نـیرت مهم زا یکی هـک تـسا رگید یلماوع دوـجو دـنمزاین مـهم نـیا قـقحت ارـیز ،دروآ مـهارف

اـم هـعماج رد هزورـما هـک یـتاضعم نـیرت مهم زا یـکی هنافـسأتم .تـسا ناراکـشزرو بـسانم یا هـیذغت

(21)

175

هیامرـس یـشخبرثا و داجیا هک تـسا ویدروب هیرظن دیؤم یرـظن ظاـحل هـب هـجیتن نـیا .دـبای یم شـیازفا هیامرـس و )30 :1388 ،دلیف( دناد یم یعامتجا هورـگ کی رد دارـفا تـیوضع هـب یگتـسب ار یـعامتجا یاه تیعقوم و تاـعاطا ،اه تصرف هب یـسرتسد ،هیامرـس دیدج لاکـشا زا یـکی هـباثم هب ،یـعامتجا دزاـس یم لیهـست ار یدرـف عـفانم و فادـها هـب یبایتـسد و دـهد یم شـیازفا دارـفا یارـب ار یـعامتجا ناـساسریما یاـه شهوژپ جـیاتن اـب شـهوژپ نـیا جـیاتن ،زـین یـبرجت ظاـحل هـب .)49 :1986 ،وـیدروب( رد یـلخاد ِناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد تـسا نآ زا یـک اح هـک دـشاب یم وـس مه )1392( ناراکـمه و و روپ عراـش ،)1393( هـمطاف ینب و ناـمیا یاـه شهوژپ جـیاتن اـب نـینچمه و دراد رارـق یـنییاپ حطـس ؛تـسا وـس مه زـین )1390( ناراکـمه و یمـساقلاوبا و )1391( ناکرـت و رهماـسراپ ،)1387( دار ینیـسح .دـنک یم لیهـست هکبـش یاـضعا یارـب ار فادـها هـب یبایتـسد یـعامتجا هیامرـس هـک نـیا رـب یـنبم یاه هجدوب هـب یزاین ناراکـشزرو یا هیذغت شناد دوـبهب یارب هـک تـسا نآ هـجیتن نـیا مـهم تـیزم یعامتجا هیامرس شیازفا یاتـسار رد بـسانم یزیر همانرب و کدنا یراذگ هیامرـس اب هکلب ،تـسین ناک شـناد ناوـت یم ،ددـعتم و فـلتخم یـعامتجا یاه هکبـش و اـه هورگ داـجیا قـیرط زا ،ناراکـشزرو هغدغد هـب و تـفای تـسد یـیااب یاـه تیقفوم هـب یـشزرو هـصرع رد و دیـشخب دوـبهب ار اـهنآ یا هـیذغت خـساپ ناراکـشزرو یا هـیذغت شـناد شـیازفا یارـب یـلح هار هـب یبایتـسد هـنیمز رد ناـیبرم و ناراکـشزرو ناراکـشزرو دادعت ام یزورما هعماج رد هـک تـسا ت ّیمها یاراد ببـس نادـب شـهوژپ نـیا هـجیتن .داد نیا یـشزرو تـیقفوم هـب یبایتـسد یارـب یـشزرو ناـیبرم و تـسا هـتفای شـیازفا فـلتخم یاـه هصرع رد ، هـیذغت بـسانم شـناد دوـبن لـیلد هـب یـلو ،دـنهد یم ماـجنا یـتفگنه یاه یراذگ هیامرـس ناراکـشزرو نـیا جـیاتن هـب هـ ّجوت اـب .دوـش یم هـجاوم تـسکش اـب تاـقوا بـلغا ناراکـشزرو نـیا شـشوک و شاـت ار اـهنآ یا هـیذغت شـناد ،ناراکـشزرو یـعامتجا هیامرـس شـیازفا اـب دـنناوت یم یـشزرو ناـیبرم ،شـهوژپ یـشزرو ناـیبرم ،رـگید تراـبع هـب .دـنیامن دعاـسم ار اـهنآ یـشزرو تـیقفوم یاـه هنیمز و دنـشخب اـقترا

نـیب ار یـعامتجا تکراـشم و رـظن لداـبت ،تاـطابترا ،داـمتعا رـب یـنتبم یـعامتجا یاه هکبـش یتـسیاب