N O T A S O B R E U M A N O V A T É C N I C A D E H E M O C U L T U R A P A R A
D IA G N Ó S T IC O P A R A S I T O L Ó G I C O N A D O E N Ç A D E C H A G A S N A
S U A F A S E C R Ô N IC A
Egle r Chiari * * e Joã o Ca r los P. Dias * * *
F o r a m r e a l i z a d a s h e m o c u l t u r a s p e l a t é c n i c a d e M o u r ã o & M e llo e m 16 p a c i e n t e s n a f a s e c r ô n i c a d a D o e n ç a d e C h a g a s c o m p r o v a n d o - s e a in fe c ç & o e m
7 (4 3 .7 ). A p o s i t i v i d a d e p o r t u b o s d e m e i o L I T s e m e a d o s f o i d e 8 ,3 % .
E s t e s r e s u l t a d o s c o n f i r m a m o s o b t i d o s p o r M o u r ã o & M e llo d u r a n t e a p a d r o n iz a ç ã o d a r e f e r i d a t é c n i c a e r e c o m e n d a m o s e u e m p r e g o c o m o m é t o d o d i a g n ó s tic o .
A n e c e s s i d a d e d e p a d r o n i z a r n o v a s t é c n ic a s p a r a o d i a g n ó s t i c o p a r a s i t o l ó g i c o d e p a c ie n te s n a f a s e c r ô n i c a d a D o e n ç a d e C h a g a s e s t i m u l o u - n o s a a v a l i a r a s e n s i b i lid a d e d a t é c n i c a p r e c o n i z a d a p o r M o u r ã o & M e llo d e h e m o c u l t u r a s n o m e io “ L I T ’’, u tiliz a n d o - s e u m l a v a d o d e p a p a s d e h e - m á c ia s .
M A T E R IA L E M É T O D O S
O t r a b a l h o f o i r e a l i z a d o u t i l i z a n d o - s e s a n g u e c o lh id o e m 16 p a c i e n t e s c o m d o e n ç a d e C h a g a s c r ô n i c a r e g i s t r a d o s n o P o s to “D r. E M M A N U E L . D I A S ” ( B a m b u i, M .G .) do I n s t i t u t o O s w a ld o C ru z , F io c r u z , M . S . T o d o s p o s s u í a m n a s s u a s r e s p e c t i v a s f i c h a s c lín ic a s r e s u l t a d o s d e r e a ç õ e s d e G u e r r e i r o e M a c h a d o r e a t i v a s r e a l i z a d a s e m é p o c a s a n te r io r e s . E n t r e o s 16 p a c i e n t e s , 4 t i v e r a m p e río d o a g u d o d a i n f e c ç ã o c o m p r o v a d o p e lo e x a m e d e s a n g u e a f r e s c o e 6 p o s s u í a m d a d o s d e c o m p r o v a ç ã o p a r a s i t o l ó g i c a d a in fe c ç ã o p o r x e n o d i a g n ó s t i c o ( T a b e l a 1 ) .
N e s t a o b s e r v a ç ã o s e g u im o s b a s i c a m e n t e a t é c n i c a p r e c o n i z a d a p o r M o u r ã o & M e l lo ( 2 ) .
U t i l iz a m o s t u b o s d e e n s a io d o t i p o “ s c r e w t u b e ” d e t a m a n h o 18 x 150 c o m 5 m l d e m e io L I T . A c o l h e i t a d o s a n g u e fo i f e i t a e m “ V e n o je c t t u b e ” d e 10 m l (M o d e lo d e 100 x 1 5 -1 6 m m ) , n ú m e r o T -2 0 0 , m a r c a J . T e r u m o C o. L td ., a d i c i o n a d o -de 30 u n i d a d e s d e h e p a r i n a d i l u í d a e m 0,5 m l d e s o l u ç ã o s a l i n a f is io ló g ic a a 0 ,8 5 % . C a d a 10 m l d e s a n g u e h e p a r i n i z a d o , a p ó s s u b m e t i d o s a t é c n i c a d e M o u r ã o & M e llo , f o r a m s e m e a d o s e m 2 t u b o s c o m 5 m l d e m e io L IT .
A p ó s c o l h e r e s e m e a r o m a t e r i a l d e a c o r d o c o m a t é c n i c a , a s h e m o c u l t u r a s f o r a m t r a n s p o r t a d a s n o m e s m o d i a p a r a n o s s o l a b o r a t ó r i o e m B e lo H o r i z o n te , i n c u b a d a s a 2 8 °C e e x a m i n a d a s a p ó s 45 e 60 d ia s .
O s r e s u l t a d o s a p r e s e n t a d o s n a s t a b e l a s 1 e 2 m o s t r a m q u e n o s fo i p o s s ív e l c o m p r o v a r 7 e n t r e 16 p a c i e n t e s (4 3 ,7 % ) , c o m u m a p o s i t i v i d a d e d e 8,3% e m r e l a ç ã o a o n ú m e r o d e t u b o s s e m e a d o s .
* P r o f . A d j u n t o d o D e p a r t a m e n t o d e P a r a s i t o l o g i a I C B — U P M G e P e s q u i s a d o r C e n t r o P e s q u i s a R e n é R a c h o u , I N E R u , P I O C R U Z — M .S .
** P r o f e s s o r T e m p o r á r i o d o D e p a r t a m e n t o d e C l í n i c a M é d i c a — ( D i s c i p l i n a d e D o e n ç a s I n f e c t u o s a s e P a r a s i t á r i a s ) F a c . M e d i c i n a — U F M G .
TABELA I
P o s it i v i d a d e d e h e m o c u l t u r a s e m 16 p a c i e n t e s n a f a s e c r ô n i c a d a D o e n ç a d e C h a g a s realia e m m e io L I T , s e g u n d o a t é c n i c a d e M O U R A O & M E L L O
P A C I E N 1 E S N Ú M E R O D E T U B O S
N ú m e ro Id a d e (a n o s) S e x o R ea çã o de G u e rr e ir o e M a c h a d o * E x am e de sa n g u e a fr es co ** ■ifr * o o 'O G ac
s
o c 0)X Vo
lu m e de s a n g u e co lh id o (m l) S e m e a d o s
P o s it i v o s d e a c o r d o c o m o
t e m p o d e i n c u b a ç ã o e m
d i a s ád
45 60
1 29 R + + 30 6 1 0
2 23 Q" R 40 8 1 0
3 25 <? R + — 50 10 0 0
4 47 Q” R 40 8 0 0
5 26 <? R + -f 30 6 0 0
6 70 9 R
+
45 9 1 07 44 9 R
+
45 9 0 0b 45 9 R 45 9 1 0
9 32 9 R 60 12 0 0
10 33 9 R 60 12 4 1
11 50 9 R 45 9 0 0
12 55 ç " R 50 10 0 0
13 36 ST R
+
40 8 0 114 55
<?
R 50 10 0 215 67 q" R 45 9 0 0
16 55 R 45 9 0 0
T O T A L 144 8 4
* R = r e a g e n t e
Maio-Jun., 1975
Rev. Soc. Bras. Med. Trop.
135
T A B E L A I I
P o s i t i v i d a d e d e 'h e m o c u l t u r a s ,s e g u n d o t é c n i c a s d e M o u r ã o & M e llo , e m p a c i e n t e s n a f a s e c r ô n i c a d a D o e n ç a d e C h a g a s
N 9 d e P a c i e n t e s E x a m i n a d o s
16
N<? d e P a c i e n t e s c o m H e m o c u l t u r a s
p o s i t i v a s
%
43,7
N ° t u b o s S e m e a d o s N ? t u b o s P o s itiv o s
%
144 12 8,3
C O M E N T Á R IO S E C O N C L U S Õ E S
U tiliz a n d o -S ie n ú m e r o e q u i v a l e n t e d e t u bos c o m m e i o L I T p a r a h e m o c u l t u r a s p o r p a c ie n te , M o u r ã o & M e llo c o m p r o v a r a m 45,0% d o s c a s o s e n q u a n t o q u e o b tiv e m o s 43,7% , p e r c e n t a g e n s b a s t a n t e a p r o x i m a d a s . A p o s itiv id a d e p o r t u b o d e h e m o c u l t u r a d e M o u rã o & M e llo f o i d e 17,0% o b t e n d o - s e 8,3% n o p r e s e n t e t r a b a l h o . E s t a d i f e r e n ç a p o d e e m p a r t e s e r e x p l i c a d a p o r q u e f i z e m os a s c o l h e i t a s n u m s ó d i a e n q u a n t o q u e
M o u r ã o & M e llo (2 ) f a z e m a s c o l h e i t a s e m d i f e r e n t e s d i a s o q u e p a r e c e a u m e n t a r a s c h a n c e s , à s e m e l h a n ç a d o q u e é f e it o n a t é c n i c a d e S c h e n o n e (3 ) p a r a o x e n o d i a g n ó s tic o .
A a n á l i s e d o s r e s u l t a d o s n o s p e r m t i t e c o n c l u i r q u e a t é c n i c a d e h e m o c u l t u r a s p r e c o n i z a d a p o r M o u r ã o & M e llo (2 ) fo i r e p r o d u t í v e l e m n o s s a s c o n d iç õ e s d e t r a b a lh o , o f e r e c e n d o b o a p e r s p e c t i v a d e e m p r e g o n o d i a g n ó s t i c o p a r a s i t o l ó g i c o n a f a s e c r ô n i c a d a D o e n ç a d e C h a g a s .
S U M M A R Y
136
Rev. Soc. Bras. Med. Trop.
Vol. IX — N.° 3
R E F E R Ê N C I A S B IB L I O G R Á F I C A S
1 . C H IA R I, E . & B R E N E R , Z . — C o n t r i b u iç ã o a o D ia g n ó s t i c o p a r a s i t o l ó g i c o d a D o e n ç a d e C h a g a s n a f a s e c r ô n ic a .
R e v . I n s M e d . t r o p . S . P a u lo 8: 134- -1 3 8 , 1966.
2 . M O U R A O , O . G . & M E L L O , O . G . — H e m o c u l t u r a s p a r a o d i a g n ó s t i c o p a r a
s ito ló g ic o n a f a s e c r ô n i c a d a D o e n ç a d e C h a g a s . ( E m p u b l i c a ç ã o) .