Comparison of postural sway between athletes with nonspecific chronic low
back pain and healthy subjects
Behzad Najafi *1, Foad Seidi 2, Hooman Minoonejad2
1. Ph.D student in corrective exercises and sport injuries, university of Tehran. Tehran. Iran (Corresponding Author) behzad.najafi@ut.ac.ir
2. Assistant Professor, Department of health and Sport Medicine, University of Tehran. Tehran. Iran
Article received on: 2014.2.24 Article accepted on: 2014.6.22
ABSTRACT
Background and Aim: Postural control is the basic part of body movement performance and is needed for many everyday activities, particularly sport activities. Several factors can adversely affect efficiency of postural control system and decrease postural stability which results in increased postural sway. Among these factors, musculoskeletal disorders such as low back pain can be mentioned. Thus the purpose of this study was to compare postural sway in athletes with nonspecific chronic low back pain and healthy athletes.
Materials and Methods: Postural sway of 68 athletes (34 nonspecific chronic low back pain and 34 healthy individuals) was examined by Zebris force distribution system in two conditions of standing with open and closed eyes. The independent t-test was used to analyze the data and compare between groups.
Results: Results showed a significant difference between athletes with nonspecific chronic low back pain and healthy ones in standing with open and closed eyes (P≤0.05).
Conclusion: According to the results of this study, athletes with nonspecific chronic low back pain showed increased postural sway in two conditions of standing with open and closed eyes in comparison with healthy athletes. Measuring postural sway of athletes with nonspecific chronic low back pain is recommended to identify one of the most important risk factors of sport injuries in these athletes.
Key Words: postural sway, nonspecific chronic low back pain, athlete
Cite this article as: Behzad Najafi, Foad Seidi, Hooman Minoonejad. Comparison of postural sway between
...ناراکمه و یفجن
نمزم دردرمک هب اتبم ناراکشزرو رد رچسوپ ناسون هسیاقم
غ
ملاس و یصاصتخاری
یفجن دازهب
* 1
، ف و دا یدیص
2
نموه ، م ونی داژن
2
1 ناریا .نارهت .نارهت هاگشناد یشزرو یسانش بیسآ و یحاصا تاکرح یرتکد یوجشناد .
2 ناریا .نارهت .نارهت هاگشناد یشزرو بط و تشادهب هورگ رایداتسا .
هدیکچ فادها و همدقم
تیلاعف زا یرایسب یارب نآ دوجو و هدوب ندب تاکرح درکلمع ساسا رچسوپ لرتنک یم یرورض و زاین دروم ،یشزرو یاه
شاب د . ع یددلعتم لماو م
ی نا لیم رلب دلنناوت ارالک
یی
رچسوپ لرتنک متسیس ثأت
ن شیا فا اب هجیتن رد هک دنهد شهاک ار رچسوپ تابث و هتشاذگ یفنم ری ، ماوع نیا هلمج زا .دوب دهاوخ هارمه رچسوپ تاناسو
م ی تتاتلخا هب ناوت
یتلکسا - ؛دومن هراشا دردرمک دننام یناضع اذل
چلسوپ نالسون نا یم هسیاقم رضاح قیقحت فده ر
الب هلسیاقم رد یلصادتخاریت نم لم دردرلمک هلب اتلبم ناراکلشزرو رد
.دوب ملاس ناراکشزرو
شور و داوم اه
اسون نا یم رچسوپ ن 86 ( راکشزرو 43 و یصادتخاریت نم م دردرمک هب اتبم راکشزرو 43
الب هداتلسیا تللاح ود رد دیرلبز رالشف عیزوت هاگتسد هلیسو هب )ملاس راکشزرو
هداد یلحت و هی جت ماجنا روظنم هب .تفرگ رارق یسررب دروم هتسب و زاب نامشچ نیب هسیاقم ین و یرامآ یاه
هورگ اه امآ شور زا .دیدرگ هدافتسا قتسم یت یر
اه هتفای
ریت نم م دردرمک هب اتبم ناراکشزرو نیب رچسوپ ناسون نا یم رد هتسب و زاب نامشچ اب هداتسیا تیعضو ودره رد هک داد ناشن قیقحت جیاتن ملالس ناراکلشزرو اب یصادتخا
دراد دوجو یرادانعم توافت (
50 /5
P≤
).
تن و ثحب ی هج گ ی ر ی
جیاتن هب هجوت اب یم هدهاشم ،رضاح قیقحت
ریت نم م دردرمک هب اتبم ناراکشزرو هک دوش رد یرتلشیب رچلسوپ نالسون زا هباشم ملاس ناراکشزرو اب هسیاقم رد یصادتخا
ود
ناراکشزرو نیا رچسوپ لرتنک رد لاتخا دوجو رگنایب جیاتن نیا هک دندوب رادروخرب هتسب و زاب نامشچ اب هداتسیا تیعضو م
ی دشاب . پ داهنشی لم ی دولش هزادلنا الب نالسون یرلیگ
زا یکی ییاسانش هب یصادتخاریت نم م دردرمک هب اتبم ناراکشزرو رد رچسوپ مهم
رت ی ن یازرطخ ماوع سآ
ی ب اه دومن مادقا دارفا نیا رد یشزرو ی
.
او یدیلک یاه هژ
راکشزرو ،یصادتخاریت نم م دردرمک ،رچسوپ ناسون
هلاقم تفایرد * 5
/ 12 / 1192 هلاقم شریذپ 1
/ 4 / 1191 *
:لوئسم هدنسیون
.نارهت هاگشناد یشزرو مولع و یندب تیبرت هدکشناد .نارهت ،یفجن دازهب
:سامت نفلت 19122411121
:یکینورتکلا سردآ
همدقم فادها و
رچسوپ لرتنک
1
رثکا یارب و هدوب ندب تاکرح درکلمع ساسا لاعف
تی رچسوپ لرتنک .تسا یرورض و زاین دروم ،هرمزور یاه ثأت تحت ری س متسی ییانیب یاه 2
ی یلهد ،
4
یرکیپ یسح و
3
ی کرم یبدع متسیس باقتم رثا اب
0 دراد رارق [ 1 -0]
ک دوجو . درکلمع یارب رچسوپ لرتن
تیلاعف زا یرایسب و ینامسج و هدوب مهم و یرورض ،یشزرو یاه
اراک یم رچسوپ لرتنک رد یی ار راکشزرو یمآ تیقفوم درکلمع دناوت
دیامن نیمضت
[8 -9]
ب . رچسوپ لرتنک یار نورد
داد
8
ه زا هلصاح یا شخب
اه رچسوپ لرتنک متسیس فلتخم ی ًامئاد
و هتفرگ رارق یسررب دروم
یم هداتسرف خساپ یتکرح رشق زا رچسوپ ناسون ار نآ هک هدوب تکرح لاح رد هراومه ندب هک تسانعم نیدب نیا .دوش
7
یتیعضو ناسون ای
م ی دنیوگ
[2 ]
ندب راشف کرم ناسون هزادنا .
6
ثأت تحت رچسوپ ناسون نا یم رگنایب و هدوب ندب راشف کرم تیعقوم ری م ی دشاب [0 , 15 ] . ماوع یددعتم م ی نا یم رب دنناوت اراک
رچسوپ لرتنک متسیس یی ثأت
وش رچسوپ تاناسون شیا فا ثعاب و هتشاذگ یفنم ری ن
ماوع نیا هلمج زا ؛د
م ی یتلکسا تتاتخا هب ناوت -
دردرمک دننام یناضع
9
دومن هراشا
[8 ]
.
زا یکی دردرمک ار
جی یتلکسا تتاتخا نیرت -
هب هعجارم ،راک زا تبیت ،یناوتان ثعاب و هدوب یزورما عماوج رد یتماس اب طبترم یناضع
هنی ه فرص و ینامرد کارم تفگنه یاه م ی دوش [ 3 , 6 , 11 -14 ] .ا نی هک تسا هدش نایب هنوگ 75
ات 95 یداع دارفا زا دصرد گر ب
لاس قادح
کی یم راچد دردرمک هب دوخ رمع لوط رد راب دنوش [3 , 9 , 13 -17 ]
نینس نامه زا ناراکشزرو بلات ،یشزرو یتاب حوطس هب ندیسر یارب .
دابم نییاپ دایز مجح و تاب تدش اب یشزرو تانیرمت ماجنا هب تر م
ی اتبا رطخ ،دیدش و یرارکت ،تخاونکی ینامسج ِتانیرمت نیا .دنیامن
یتلکسا تاکشم هب -
شیا فا ار دردرمک دننام یناضع م ی دهد [ 16 ] . رد و تاب ،یداع دارفا نوچمه ین ناراکشزرو رد دردرمک زورب نا یم
دودح 45 صرد د هتشر یضعب رد و یشزرو یاه
دودح رد 05 تسا هدش شرا گ دصرد
[ 19 , 25 ]
تاناسون شیا فا ،نیشیپ ددعتم تاقیقحت .
یصادتخاریت نم م دردرمک هب اتبم دارفا رد ار رچسوپ لرتنک رد رییغت زورب و رچسوپ
15
شرا گ ملاس دارفا اب هسیاقم رد هدرک دنا [4 , 8 , 15 , 21 -24 ] . Sundaram ناراکمه و [3 ] و volpe Della ناراکمه و [1 ]
هراشا هتکن نیا هب دوخ تاقیقحت رد هدومن
دنا دارفا اب هسیاقم رد هک
تاناسون یاراد یصادتخاریت نم م دردرمک هب اتبم دارفا ،ملاس ب
رتشی کرم یمادق تهج رد ندب راشف -
یلخاد و یفلخ - رد یجراخ هداتسیا تیعضو م ی نینچمه .دنشاب Mazaheri ناراکمه و [ 18 ] و Ruhe ناراکمه و [7 ]
عمج نیا هب هناگادج یرورم قیقحت ود رد یدنب
دب راشف کرم ناسون نا یم ،نم م دردرمک هب اتبم دارفا رد هک دندیسر ن
ناسون تعرس و
11
زا .تسا رتشیب ملاس دارفا اب هسیاقم رد نآ
ین ناراکشزرو یور رب هدش ماجنا تاقیقحت م ی قیقحت ناوت Lemos ناراکمه و [ 23 ]
هک دومن رکذ ار نآ
اه رچسوپ ناسون نا یم شیا فا
ردرمک هب اتبم نانارقیاق هب رچسوپ ناسون شیا فا ،نیشیپ تاقیقحت قبط نینچمه .دندومن شرا گ ار ملاس هورگ اب هسیاقم رد نم م د
یارب ازرطخ ماع کی ناونع سآ
بی اپ چم نیرپسا دننام یناتحت مادنا یاه
12
یبیلص طابر بیسآ و اپ چم یدرکلمع تابث دوجو مدع ،
ناز یمادق ( و
ACL
14
تسا هدش شرا گ )
[ 20 -26 ] . رگید یفرط زا ناشن تاقیقحت
هداد دنا دارفا زا رتهب ار درد ناراکشزرو هک ت
ری راکشزرو
ناراکشزرو رتشیب و هدومن محت م
ی مشچ درد زا دنراد درد هک یلاح رد دنناوت ب و هدرک یشوپ
.دنهد همادا دوخ یشزرو تیلاعف ه نینچمه
دییات ار هتکن نیا تاقیقحت جیاتن م
ی درد زا یشوپ مشچ هک دننک م
ی تکرش یارب ناراکشزرو ییاناوت رد درد خادت نا یم شهاک هب دناوت
رد لاعف تی دیامن کمک یشزرو یاه
[ 29 ]
رظن هب درد اب ندمآ رانک یژتارتسا نیا . م
ی ثعاب هک دسر م
ی ناراکشزرو دوش اهدادنورد
زا ار درد ی
دنهد همادا ین دوخ یشزرو تیلاعف هب درد اب هارمه دنناوتب هجیتن رد و هدومن فرحنم دوخ
[ 29 ]
رظن هب هجیتن رد . م
ی ناراکشزرو دیاش دسر
1 Postural control
2 Visual system
3 Vestibular system
4 Somatosensory system
5 Central nervous system(CNS)
6 Input
7 Postural sway 8 Center of pressure
9 Low Back Pain(LBP)
10 Nonspecific chronic low back pain
11 Sway velocity
12 Ankle sprain
...ناراکمه و یفجن
ناسون نا یم ،درد یاهدادنورد ندومن فرحنم اب و هدومن مع هنوگ نیا ملاس ناراکشزرو اب هسیاقم رد ین نم م دردرمک هب اتبم ،دنهد ناشن دوخ زا ملاس ناراکشزرو اب هباشم یرچسوپ نیا زا
هجوت اب ور مه و تاب تاکن هب
دوب دودحم نینچ ن
رد یملع تادنتسم
رد رچسوپ ناسون نا یم یسررب رضاح قیقحت فده ،یصادتخاریت نم م دردرمک یاراد ناراکشزرو رد رچسوپ ناسون نا یم صودخ .دوب ملاس ناراکشزرو اب هسیاقم رد یصادتخاریت نم م دردرمک هب اتبم ناراکشزرو
و داوم شور اه
یفیصوت قیقحت نیا
-هسیاقم یا یور رب 86 و راکشزر 25 یلا 20 لاس ورگ ود بلاق رد ه
43 و یصادتخاریت نم م درد رمک هب اتبم هرفن
.دش ماجنا ملاس هنومن
و یندب تیبرت هتشر نایوجشناد نیب زا قیقحت جورخ و دورو یاهرایعم هب هجوت اب و دنمفده تروص هب قیقحت یاه
هزادنا اب ات دندش باختنا نارهت هاگشناد یشزرو مولع یریگ
نم م دردرمک هب اتبم و ملاس ناراکشزرو رد رچسوپ ناسون نا یم
نم م دردرمک دوجو ،دردرمک هب اتبم هورگ یارب قیقحت هب دورو یاهرایعم زا .دریگ ماجنا هسیاقم هورگ ود نیا نیب ،یصادتخاریت میاع عورش زا هام هس زا شیب هک یصادتخاریت دشاب هتشذگ نآ
[3 , 45 ]
درد شجنس رایعم ساسا رب تفه ات هس نیب درد تدش نتشاد ،
13
دوب یصادتخاریت نم م دردرمک هب یندومزآ یاتبا نامز تدم رد
[ 15 ]
. رد یحارج هقباس هنوگره نتشاد ماش قیقحت زا جورخ یاهرایعم
بیسآ و اپ چم نیرپسا هژیو هب یناتحت مادنا رد داح بیسآ دوجو ،تارقف نوتس هب یدج بیسآ هقباس نتشاد ،یناتحت مادنا ای تارقف نوتس هتشذگ لاس کی رد یمادق یبیلص طابر
،
یراجنهان دوجو یتلکسا یاه
-هدهاشم باق یناضع موراوونژ دننام یناتحت مادنا رد
10
،
موگلاوونژ
18
و فاص یاپ فک
،
ی یلهد متسیس رد صقن دننام یکیژولورون تتاتخا دوجو
،
نتشاد دیدش یلیخ ییانیب تتاتخا یارب هک
دشاب زاین رگید یدرف هب نل ای کنیع رب هواع هرمزور یاهراک
،
یندومزآ رد ندوب رادراب رادقم نتشادن و مناخ یاه
یندب هدوت صخاش
لامرن
17
دوب
[1 , 0 , 6 , 15 , 11 , 21 , 24 , 41 -43 ]
. نینچمه یندومزآ رتمک درد تدش نا یم نتشاد :دندوب اراد ین ار ریز طیارش نومزآ زور رد دیاب اه
دنراذگرثا ی کرم یبدع متسیس رب هک ییاهوراد زا هدافتسا مدع ،دردرمک هب اتبم هورگ یارب درد شجنس رایعم ساسا رب ود یواسم ای شخب مارآ دننام دض یاهوراد زا هدافتسا مدع نینچ مه و اه
رد درد 23 دیدش یشزرو ای ینامسج تیلاعف مدع ،نومزآ ماجنا زا بق تعاس
رد 23 .نومزآ ماجنا زا بق تعاس هزادنا روظنم هب
صخاش یریگ قیقحت نیا رد رچسوپ ناسون یاه
م( کرم ناسون هدودحم تحاسم نا ی
ندب راشف بسح رب
یلیم ندب راشف کرم ناسون تفاسم نا یم و عبرم رتم بسح رب
م یلی عون زا راشف عیزوت هاگتسد زا )رتم
FDM-S
ییایاپ .دش هدافتسا ناملآ دیربز تکرش تخاس
16
اب ربارب ندب راشف کرم ناسون هدودحم تحاسم نا یم یارب هاگتسد نیا 68
/5
= ICC
و
اب ربارب ندب راشف کرم ناسون تفاسم نا یم یارب 94
/5
= ICC
سا هدش شرا گ ت
[ 40 ]
. هزادنا یارب زا ین هدش کاردا درد تدش یریگ
هجرد سایقم یرادید یدنب
(
VAS
) دش هدافتسا
[ 15 , 45 ]
.
تیاضر مرف یمکت زا دپ نومزآ زور رد هنیمز تاعاطا ،همان
یندومزآ یا نا یم ،یشزرو هتشر ،یشزرو هقباس ،نس ،نزو ،دق ماش اه
نآ دردرمک دروم رد یتاعاطا و یشزرو تیلاعف یندومزآ درد نا یم دپس ؛دش تبث دوجو تروص رد اه
درد شجنس رایعم طسوت اه
یا هک یتروص رد و دیدرگ صخشم هزادنا نومزآ دوب قیقحت دورو رایعم ساسا رب نا یم ن
ناسون نا یم .دش ماجنا رچسوپ ناسون یریگ
هزادنا راشف عیزوت هاگتسد طسوت یندومزآ رچسوپ هزادنا نیا دنور هک دش یریگ
یم ریز حرش هب یریگ تهج مزت تامدقم زا دپ :دشاب
نومزآ هنهرب یاپ اب ات دش هتساوخ یندومزآ زا ،یریگ یور رب ییاجباج نودب و دکلیر تروص هب ،تحار و داشگ یشزرو سابل نتشاد اب و
تسد ،تلاح نیا رد .دنک هاگن وربور راوید یور رب دوخ یرتم ود هلصاف رد هدش نییعت شیپ زا هطقن هب و هداتسیا هاگتسد هحفص رانک رد اه
ا هب اهاپ و هتشاد رارق یعیبط تیعضو رد رچسوپ ،هدوب نا یوآ ندب یمادق یناقوف یا هرصاخ راخ ود نیب هلصاف هزادن
19
تشاد هلصاف مه زا .
رارق هاگتسد یور درف هک لوا راب رد م
ی تبث وا یاپ یاج تفرگ م
ی رد ات دش تبون اه فیلکت ره رد .دریگ رارق ناسکی تیعقوم رد یدعب ی
نومزآ راب هس ماجنا یریگ
م ی نومزآ ره نامز هک دش 45
تسا نامز تدم و هیناث وب هقیقد کی نومزآ ود نیب تحار
د فیلاکت یریگ نومزآ .
یم ماجنا یفدادت تروص هب و هتسب و زاب نامشچ اب ِتیعضو ود رد دش
[4 , 0 , 8 , 15 , 18 , 45 -42 ]
عمج زا دپ . اعاطا یروآ
هداد ،قیقحت ت یاه
14 Visual Analog Scale (VAS)
15 Genuvarum
16 Genuvalgum
17 اهج تشادهب نامزاس یدنب هجرد ساسارب ( یندب هدوت صخاش هک یدارفا ،ین
BMI نیب اهنآ ) 25 ات 20 .دنشاب یم لامرن رادقم یاراد ،دشاب
18 Reliability
مرن زا هدافتسا اب ،قیقحت یاهریغتم زا هدمآ تسدب ماخ را فا
SPSS
هخسن 25 هرهب و و هی جت دروم یطابنتسا و یفیصوت رامآ زا یریگ
عیزوت ندوب لامرن دییات زا دپ روظنم نیدب .تفرگ رارق یلحت هداد
اه طسوت فونریمسا فورگملک نومزآ (
50 /5
≤ P
)، یت نومزآ زا
سم قت
25
هورگ نیب هدمآ تسدب جیاتن هسیاقم تهج قیقحت رد یرادانعم حطس ،نینچمه .دش هدافتسا قیقحت یاه
رضاح حطس رد 90
یافلآ اب دصرد کچوک
رت اب یواسم ای و 50
/5 رد هتفرگ رظن .دش
ریوصت 1 زاب نامشچ اب هداتسیا تیعضو .
ریوصت 2 هتسب نامشچ اب هداتسیا تیعضو .
اه هتفای
هنومن تادخشم دق ماش قیقحت یاه
، نزو ، هورگ کیکفت هب درد تدش و یشزرو هقباس ،نس لودج رد اه
1 رکذ .تسا هدش
لودج 1 هنومن تاصخشم . هورگ کیکفت هب قیقحت یاه
رایعم فارحنا(
)نیگنایم
هورگ تیسنج
دادعت نس
)لاس( دق
( اس رتم یتن ) نزو
( مرگولیک ) یشزرو هقباس
)لاس( درد تدش
(
VAS
) درد تدش
(
VAS
) رد
نومزآ زور
ناراکشزرو اتبم هب
دردرمک درم
10 43 /1
82 / 22 88 /6
62 / 187 45 /9
37 / 85 93 /5
66 /4 4/ 1
8 /3 5/ 1
1 /1
نز 19
ناراکشزرو ملاس درم
10 29 /1
16 / 22 42 /6
10 / 189 62 /7
27 / 85 60 /5
82 /4 درد نودب درد نودب
نز 11
هورگ ندوب نگمه نییعت روظنم هب صخاش رد اه
رد نولمزآ جیالتن .دیدرگ هدافتسا قتسم یت نومزآ زا یشزرو هقباس و نزو ،دق ،نس یاه
هورگ نیب هک داد ناشن اهریغتم نیا اب هطبار هورگ و درادن دوجو یرادانعم توافت اه
رد اه یم نگمه اهریغتم نیا .دنشاب
هلسیاقم رولظنم هلب
صخاش جیالتن .دلیدرگ هدافتلسا قتسم یت یرامآ شور زا هتسب و زاب نامشچ اب هداتسیا تیعضو ود رد هورگ ود رچسوپ ناسون نا یم یاه
لودج رد هک قتسم یت نومزآ 2
صخاش نا یم نیب داد ناشن ،تسا هدش هدروآ هورگ ود رد رچسوپ ناسون یاه
و دردرمک هب اتبم راکشزر
ملاس و یصادتخاریت نم م دراد دوجو یرادانعم توافت
هنوگ هب ا هورگ رد رچسوپ ناسون نا یم هک ی ناراکشزرو
نم لم دردرلمک هب اتبم
یصادتخاریت اب نامشچ اب هداتسیا تیعضو ود رد
ز زا رتتاب یرادانعم روط هب هتسب و ملاس ناراکشزرو
.دوب
...ناراکمه و یفجن
لودج 2 مزآ جیاتن . ملاس و یصاصتخاریغ نمزم دردرمک هب اتبم راکشزرو هورگ ود نیب رچسوپ ناسون نازیم هسیاقم یارب لقتسم یت نو
هتسب و زاب نامشچ اب هداتسیا تیعضو ود رد
تیعضو ریغتم هورگ نیگنایم T df P
زاب نامشچ اب هداتسیا م
ناسون هدودحم تحاس ندب راشف زکرم دردرمک هب اتبم
65 / 27 40 / 04 16 / 4 88 552 /5 ملاس 81 / 18 88 / 40 88 م راشف زکرم ناسون تفاس
ندب دردرمک هب اتبم
79 / 80 97 / 296 71 /2 88 556 /5 ملاس 28 / 28 93 / 280 88
نامشچ اب هداتسیا هتسب م
ناسون هدودحم تحاس ندب راشف زکرم دردرمک هب اتبم
21 / 49 57 / 72 21 / 4 88 552 /5 ملاس 16 / 16 20 / 36 88 م راشف زکرم ناسون تفاس
ندب دردرمک هب اتبم
28 / 77 28 / 407 83 /2 88 515 /5 ملاس 94 / 46 56 / 416 88 ثحب یریگ هجیتن و
رد رچسوپ ناسون نا یم هسیاقم هب رضاح قیقحت ناراکشزرو
نم م دردرمک هب اتبم ت
قیقحت نیا جیاتن .تسا هتخادرپ ملاس و یصادتخاری
ت صخاش رد رچسوپ ناسون نا یم نیب یرادانعم تواف کرم ناسون تفاسم نا یم و ندب راشف کرم ناسون هدودحم تحاسم نا یم یاه
هتسب و زاب نامشچ اب هداتسیا تیعضو رد هباشم ملاس ناراکشزرو اب هسیاقم رد یصادتخاریت نم م دردرمک هب اتبم ناراکشزرو ندب راشف راکشزرو ینعی ،داد ناشن ملاس ناراکشزرو اب هسیاقم رد هتسب و زاب نامشچ اب هداتسیا تیعضو رد یصادتخاریت نم م دردرمک هب اتبم نا
جیاتن اب ،زاب نامشچ اب هداتسیا تیعضو رد قیقحت نیا جیاتن ،هطبار نیا رد .دنتسه رادروخرب یرتشیب رچسوپ ناسون نا یم زا هباشم
Lemos ناراکمه و [ 23 ] ، Ruhe ناراکمه و [7 ] ، Braga ناراکمه و [ 15 ] ، Sundaram ناراکمه و [3 ] ، Mann Luana ناراکمه و [ 45 ] ، Karimi اراکمه و ن [9 ] و aheri Maz ناراکمه و [ 18 ] وسمه م ی ب دشا هب اتبم دارفا رچسوپ ناسون نا یم رد شیا فا هکنیا اب نینچمه و
قیقحت رد ،ملاس هباشم دارفا اب هسیاقم رد یصادتخاریت نم م دردرمک
Harringe ناراکمه و [4 ] و Della Volpe ناراکمه و [1 ] ین
مدع یارب یلامتحا یتد هلمج زا .دوبن رادانعم توافت نیا اما دش هدهاشم مه
ناوخ ناراکمه و جنیراه قیقحت اب قیقحت نیا جیاتن نیب ی
یم یندومزآ دادعت ندوب مک ناوت ( اه
11 یندومزآ ینس هورگ ندوب توافتم ،)یندومزآ ( اه
12 ات 21 یندومزآ ندوب یتیسنج کت ،)لاس یاه
قحت ی ق ( ینتوط ،)نز طقف نومزآ نامز تدم ندوب رت
( یریگ 125 یندومزآ یشزرو حطس ندوب توافتم و )هیناث قیقحت یاه
نایب ار )هبخن(
یم ناراکمه و پوتد قیقحت اب قیقحت نیا جیاتن نیب هدش هدهاشم توافت یارب نینچمه .دومن یندومزآ ینس هورگ ندوب توافتم ناوت
اه ( 22 ات 81 ،)لاس تی ر و راکشزر یندومزآ ندوب قیقحت رد اهنت تسا رکذ هب مزت .دومن رکذ یلامتحا یتد زا ار قیقحت شور رد توافت و اه
Lemos و Harringe ندومزآ ی اه .دندوب راکشزرو ،قیقحت ی
پی ما اه هس ماش رچسوپ لرتنک تهج زاین دروم یسح ی هتسد دنا 1 )پ ی ما اه انیب متسیس طسوت هدش هرباخم یسح ی یی 2 )پ ی ما اه یسح ی
ی یلهد متسیس طسوت هدش هرباخم 4
) پی ما اه یقمع دح یاه هدنریگ طسوت هدش هرباخم یسح ی
[ 45 ]
زا یکی یقمع دح . مهم رت ی ن تمسق اه م ی دشاب صافم تیعضو صیخشت دح ماش هک یم صافم تکرح صیخشت دح و
یاهدادنورد ی کرم یبدع متسیس .دشاب
زا هلصاح سی متس اه تفایرد ار یقمع یسح و ی یلهد ،ییانیب ی م
ی امن ید یرورض رچسوپ لرتنک یارب مع نیا هک م
ی دشاب رد صقن و
نورد تفایرد یاهداد ره ی ک نیا زا سی متس اه رچسوپ یتابث یب هب رجنم م ی دوش [3 , 7 , 5 4] . لرتنک رد لاتخا هک تسا هدش نایب هنوگ نیا
دردرمک هب اتبم دارفا رد رچسوپ م م
م ن ی دناوت هجیتن رد و یقمع دح متسیس رد صقن یلد هب یقمع دح یاهدروخزاب رد رییغت یلد هب
ا دوجو عومجم رد نارظن بحاص ؛دشاب تارقف نوتس یرمک هیحان رد یقمع دح تاعاطا تحص و تقد شهاک یقمع دح رد لاتخ
رارق دییات دروم ار نم م دردرمک هب اتبم دارفا رد ینگل یرمک هیحان هداد
دنا
[1 ]
قیقحت جیاتن .
Comer
زا قن هب ناراکمه و
Ershad
و
ناراکمه تسا ملاس دارفا زا رتشیب ولج هب ندش مخ تیعضو یزاس هرابود رد نم م دردرمک هب اتبم دارفا یاطخ نا یم هک داد ناشن
[ 48 ] . ی نیا هتفا اه یزاسزاب رد ار دوخ رما نیا هک تسا هدش داجیا لاتخا یقمع دح رد نم م دردرمک هب اتبم دارفا رد هک تسا نیا رگناشن
یم ناشن هنت نشکلف هیواز دهد
[ 47 ]
عورش خساپ اه هدنهد تابث تاضع رد دوجوم یدرکلمع تتاتخا هب هجوت اب نم م دردرمک هب اتبم دارفا رد و هدومن افیا رچسوپ یلرتنک ی
هیحان نیا هک
أشنم تسه یقمع دح یاه هداد یلصا ،دن
م ی ناوت تشاد راظتنا ار رچسوپ لرتنک رد لاتخا
[1 , 2 , 3, 7 , 9]
یلامتحا لع رگید زا .
تکرح دح رد لاتخا ،رچسوپ لرتنک رد لاتخا
21
م ی دشاب یگنهامه تهج و تسا تکرح لرتنک یارب مهم دح کی تکرح زا یهاگآ .
کرح یط رد هنت تاضع یرورض ت
م ی دشاب زا هدافتسا نودب ندب زا شخب کی رد فده تیعضو یزاس هرابود ناوت یهاگآ نیا سایقم .
.تسا ییانیب دح
Lam
زا قن هب یقیقحت ماجنا اب ناراکمه و
Ershad
ناراکمه و اطخ نا یم هداتسیا تلاح رد هک دندومن هدهاشم
دح زا ندش جراخ(
22
م دردرمک هب اتبم نارامیب رد ) رد )دح زا ندش جراخ( اطخ شیا فا نیا هک دندومن نایب و تسا ملاس دارفا زا رتشیب نم
یعس دارفا نیا اریز دشاب یقمع دح تاعاطا دوبمک تلع هب تسا نکمم نم م دردرمک هب اتبم نارامیب م
ی دننک جراخ( اطخ شیا فا اب
ننک هرباخم ار یرتشیب تاعاطا )دح زا ندش د [ 48 ] . لاتخا نینچمه درکلمع رد کود اه تاضع ی اپسااراپ ی لان یم ار یلامتحا لع زا ناوت
.درب مان رچسوپ لرتنک رد لاتخا رگید
Cordo
ناراکمه و یقیقحت ماجنا زا دپ
زاب تقد هک دندومن هدهاشم اتبم دارفا رد تیعضو یزاس
ع و دوب ملاس دارفا زا رتمک یرادانعم روط هب نم م دردرمک هب ار نم م دردرمک هب اتبم دارفا رد یقمع دح تقد شهاک نیا یلامتحا ل
ریت شیا فا زا یشان دندومن نایب سودیف یتلوم تاضع تیلاعف یعیبط
[ 48 , 46 ]
ا نینچمه . ،ار شهاک نیا یارب رگید یلامتحا لع ز
طسوت هدش دیلوت کاندرد یسح تاکیرحت سآ
ی ب اه هدنریگ رد صقن و رمک هیحان یکیناکم ی رظن زا .دندومن رکذ یقمع دح یاه
دردرمک هب اتبم دارفا رد یکیژولوی یف پی
ما اه هدنریگ تیساسح شیا فا بجوم درد ی هجیتن رد و هدش یکیناکم یاه
پی ما اه ی و قیقد
هرباخم ی کرم یبدع متسیس هب یحیحص من ی وش د [ 46 ] . ییاناوت ندش دودحم ،رچسوپ لرتنک رد لاتخا یارب رگید یلامتحا لع هلمج زا
زا هدافتسا ژتارتسا
تردق رد شهاک یلد هب نم م دردرمک هب اتبم دارفا رد رچسوپ لرتنک یارب نار دفم ی فاطعنا و
تاضع یریذپ
یرمک هیحان
نار دفم تیعضو دح رد صقن روط نیمه و یجاخ م
ی دشاب قیقحت . هداد ناشن تا ارفا هک دنا
د دح نم م دردرمک هب اتبم
یناوخارف ار اپ چم یژتارتسا ،هداتسیا تلاح رد رچسوپ تابث ظفح یارب و هدوب وربور صقن اب نار دفم تیعضو م ی دننک [ 15 , 23 , 45 , 41 ] زا . رگید رظن یه اه هک یی م ی ناوت م دردرمک هب اتبم ناراکشزرو رد رچسوپ ناسون شیا فا هدهاشم هیجوت یارب هک تسا نیا دومن نایب نم
هتفرگ رظن رد یلماع ناونع هب نم م دردرمک م
ی دوش امرن تیعضو و رچسوپ لرتنک رد رییغت ثعاب هک ل
تیلاعف شیا فا یلد هب رچسوپ
یرمک تاضع م
ی دوش هارمه تاضع ندش هتسخ دوز اب یرمک تاضع تیلاعف شیا فا . م
ی دشاب . رد رییغت ثعاب یناضع یگتسخ
تیعضو و هدش هنت م
ی دناوت ارفا رد یتابث یب هجیتن رد و رچسوپ لرتنک رد لاتخا داجیا ثعاب د
دوش نم م دردرمک هب اتبم
[ 15 , 45 ]
رگید زا .
نم م دردرمک هب اتبم ناراکشزرو رد رچسوپ لرتنک رد لاتخا یلامتحا لع ، خأت یر رد یزاسلاعف هنت تاضع م ی دشاب دح رد لاتخا .
یناضع و یناماگیل بیسآ یلد هب یقمع ( تابث هدنهد اه و ) خأت یر یلامتحا لع زا یکی یبدع ی کرم متسیس هب یناسر مایپ رد خأت
یر
ع تیلاعف نم م دردرمک هب اتبم دارفا رد یناض م
ی دشاب نیا هجیتن رد هک خأت
یر رد یزاسلاعف زورب رچسوپ یتابث یب ، م ی امن ید [ 7 , 18 , 45 ] . رد
عمج کی رد ک یدنب
م ی دردرمک هب اتبم ناراکشزرو رچسوپ لرتنک رد لاتخا نآ بقاعتم و رچسوپ ناسون شیا فا یلامتحا یتد ناوت
دح متسیس رد لاتخا زا یشان ار زاب نامشچ اب هداتسیا تیعضو رد یصادتخاریت نم م ،هنت تاضع تکرح دح رد لاتخا ،یقمع
لاتخا درکلمع رد کود
اه اراپ تاضع ی زا هدافتسا ییاناوت ندش دودحم ،لانیاپسا
ژتارتسا یژتارتسا زا هدافتسا و پیه ی اپ چم
،نآ یاج هب
ثأت یر و یرمک هیحان تاضع یعیبط تیلاعف شیا فا زا یشان یناضع یگتسخ خأت
یر لاعف رد هنت تاضع یزاس یم رظن هب هک تسناد
دسر
یقمع دح متسیس رد لاتخا گنررپ رت ی ن و مهم رت ی ن یصادتخاریت نم م دردرمک هب اتبم ناراکشزرو رچسوپ لرتنک لاتخا رد ار شقن
.دشاب هتشاد جیاتن اب قیقحت نیا جیاتن ،هتسب نامشچ اب هداتسیا تیعضو رد نینچمه
Lemos
ناراکمه و
[ 23 ]
،
Mazaheri
ناراکمه و
[ 18 ] ، Sundaram ناراکمه و [3 ] ، Karimi اراکمه و ن [9 ] ، Braga ناراکمه و [ 15 ] ، Ruhe ناراکمه و [7 ] و n Man Luana ناراکمه و [ 45 ] یم وسمه دردرمک هب اتبم ناراکشزرو رچسوپ لرتنک رد لاتخا هجیتن رد و رچسوپ ناسون نا یم رد هدهاشم توافت نیا هیجوت یارب .دشاب
قیقحت نیا رد هتسب نامشچ اب هداتسیا تیعضو رد یصادتخاریت نم م م
ی ناوت و رچسوپ ناسون شیا فا یلامتحا یتد نایب رب هواع
لاتخا نآ بقاعتم دح رد لاتخا ،یقمع دح متسیس رد لاتخا رثا رد یصادتخاریت نم م دردرمک هب اتبم دارفا رچسوپ لرتنک رد
لاتخا ،هنت تاضع تکرح درکلمع رد
کود اه اراپ تاضع ی زا هدافتسا ییاناوت ندش دودحم ،لانیاپسا
ژتارتسا زا هدافتسا و پیه ی
،نآ یاج هب اپ چم یژتارتسا ثأت
یر اضع یگتسخ و یرمک هیحان تاضع یعیبط تیلاعف شیا فا زا یشان ین
خأت یر رد یزاسلاعف هنت تاضع
21 Kinesthesia
...ناراکمه و یفجن
هتخانش یقمع دح تیفرظ هدنهاک ماع ناونع هب نم م دردرمک هک نیا هب هجوت اب هک دومن نایب هنوگ نیا )دندش ثحب یدفت هب هک( یقمع دح متسیس رد لاتخا و هدش گنررپ
رت ی ن و مهم رت ی ن د ار شقن یصادتخاریت نم م دردرمک هب اتبم دارفا رچسوپ لرتنک لاتخا ر
افیا م ی دنک زا تدم زارد رد ی کرم یبدع متسیس هک یدراوم رد ، مهم
رت ی ن تهج ،یرکیپ یسح متسیس ینعی ،دوخ ناروآ تاعاطا عبنم
مورحم رچسوپ لرتنک م
ی دوش نآ نی گیاج ار ییانیب متسیس یاهدادنورد جیردت هب م
ی امن ید رظن هب . م ی دسر دارفا رد ینی گیاج نینچ هک
مه .دشاب متحم یقمع دح رد صقن دوجو هب هجوت اب یصادتخاریت نم م دردرمک هب اتبم یاهدادنورد شقن هکنیا هب هجوت اب نینچ
یم شهاک یقمع دح متسیس یاهدادنورد و هتشاد دوجو یقمع دح متسیس رد لاتخا هک ینامز رد ییانیب ررپ ،دنبای
گن یم رت رد دوش
فذح ییانیب یاهدادنورد ،یصادتخاریت نم م دردرمک هب اتبم دارفا رد هک ینامز م
ی دنوش تروص هب ار دوخ ،رچسوپ لرتنک رد لاتخا ،
شقن ییانیب یاهدادنورد و هدومن راکشآ رتشیب و دیدش گنررپ
رت دوخ هب رچسوپ لرتنک رد ی م
ی گی دنر زا ؛ ای ن ور اهدادنورد هک یماگنه ی
فذح ییانیب م
ی دوش نا یم شیا فا رد یرادانعم توافت هباشم ملاس دارفا اب هسیاقم رد یصادتخاریت نم م دردرمک هب اتبم ناراکشزرو رد
رچسوپ لرتنک رد لاتخا هجیتن رد و رچسوپ ناسون نآ
اه هدهاشم م ی دوش
[1 , 2 , 6 , 41 ]
.
یم هدهاشم ،رضاح قیقحت جیاتن هب هجوت اب تبم ناراکشزرو هک دوش
ریت نم م دردرمک هب ا هباشم ملاس ناراکشزرو اب هسیاقم رد یصادتخا
رچسوپ لرتنک رد لاتخا دوجو رگنایب جیاتن نیا هک هدوب رادروخرب هتسب و زاب نامشچ اب هداتسیا تیعضو ود رد یرتشیب رچسوپ ناسون زا ناراکشزرو نیا م
ی دشاب . هجیتن رد داهنشیپ م ی دوش هزادنا اب پ ناسون یریگ هب یصادتخاریت نم م دردرمک هب اتبم ناراکشزرو رد رچسو
زا یکی ییاسانش مهم
رت ی ن یازرطخ ماوع سآ
ی ب اه ناسون نا یم رییغت نیا نداد رارق رظن دم اب و دومن مادقا دارفا نیا رد یشزرو ی
بیسآ زورب زا ،بسانم هناریگشیپ یاهدربهار ندرب راک هب اب ،رچسوپ اعتم هیوناث یشزرو یاه
اتبم ناراکشزرو رد رچسوپ ناسون شیا فا بق
.درک یریگولج یصادتخاریت نم م دردرمک هب مه
هطبار هدهاشم زا دپ نینچ رد رچسوپ ناسون نا یم و یصادتخاریت نم م دردرمک نیب
،دارفا نیا م
ی کتورپ یراذگرثا نا یم یسررب یارب یدخاش ناونع هب رچسوپ ناسون زا ناوت نیرمت یاه
ینامرد هب اتبم ناراکشزرو رد
.دومن هدافتسا یصادتخاریت نم م دردرمک
ینادردق و رکشت
نایاپ زا هتفرگرب هلاقم نیا بیسآ و یحاصا تاکرح هتشر رد دشرا یسانشراک همان
رتکد ییامنهار هب ،یفجن دا هب شراگن هب یشزرو یسانش
نموه رتکد هرواشم و یدیص داوف م
ونی داژن م ی .دشاب دب نی سو هلی و رکشت ،دندناسر یرای قیقحت نیا ماجنا رد ار ام هک یدارفا مامت زا
ینادردق م ی .مییامن
عبانم
1.Della Volpe, R., T. Popa, F. Ginanneschi, R. Spidalieri, R. Mazzocchio and A. Rossi, Changes in coordination of postural control during dynamic stance in chronic low back pain patients. Gait & Posture, 2006. 24(3): p. 349-355. 2. Hansson, E.E., A. Beckman and A. Håkansson, Effect of vision, proprioception, and the position of the vestibular organ on postural sway. Acta oto-laryngologica, 2010. 130(12): p. 1358-1363.
3. Harringe, M., K. Halvorsen, P. Renström and S. Werner, Postural control measured as the center of pressure excursion in young female gymnasts with low back pain or lower extremity injury. Gait & Posture, 2008. 28(1): p. 38-45.
4. Sundaram, B., M. Doshi and J.S. Pandian, Postural stability during seven different standing tasks in personswith chronic low back pain–A cross-sectional study. Indian Journal of Physiotherapy and Occupational Therapy 2012. 6(2): p. 22.
5. Maribo, T., B. Schiøttz-Christensen, L.D. Jensen, N.T. Andersen and K. Stengaard-Pedersen, Postural balance in low back pain patients: criterion-related validity of centre of pressure assessed on a portable force platform. European Spine Journal, 2012. 21(3): p. 425-431.
6. Stambolieva, K., V. Diafas, V. Bachev, L. Christova and P. Gatev, Postural stability of canoeing and kayaking young male athletes during quiet stance. EuropeanJournal of Applied Physiology, 2012. 112(5): p. 1807-1815. 7. Ruhe, A., R. Fejer and B. Walker, Center of pressure excursion as a measure of balance performance in patients with non-specific low back pain compared to healthy controls: a systematic reviewof the literature. European Spine Journal, 2011. 20(3): p. 358-368.
9. Karimi, N., I. Ebrahimi, S. Kahrizi and G. Torkaman, Evaluation of postural balance using the biodex balance system in subjects with and without low back pain. Pakistan Journal of Medical Sciences, 2008. 24(3): p. 372. 10. Braga, A.B., A. Rodrigues, G. Lima, L.R. Melo, A.R. Carvalho and G.R.F. Bertolini, Comparison of static postural balance between healthy subjects and those with low back pain. Acta Ortopédica Brasileira, 2012. 20(4): p. 210-212.
11. Sell, T.C., An examination, correlation, and comparison of static and dynamic measures of postural stability in healthy, physically active adults. Physical Therapy in Sport, 2012. 13(2): p. 80-86.
12. Posadzki, P., P. Lizis and M. Hagner-Derengowska, Pilates for low back pain: a systematic review. Complementary Therapies in Clinical Practice, 2011. 17(2): p. 85-89.
13. Hoy, D., P. Brooks, F. Blyth and R. Buchbinder, The epidemiology of low back pain. Best Practice & Research Clinical Rheumatology, 2010. 24(6): p. 769-781.
14. Freburger, J.K., G.M. Holmes, R.P. Agans, A.M. Jackman, J.D. Darter, A.S. Wallace, L.D. Castel, W.D. Kalsbeek, and T.S. Carey, The rising prevalence of chronic low back pain. Archives of Internal Medicine, 2009. 169(3) :p. 251.
15. Bono, C.M., Low-back pain in athletes. The Journal of Bone & Joint Surgery, 2004. 86(2): p. 382-396.
16. Mazaheri, M., P. Coenen, M. Parnianpour, H. Kiers and J.H. van Dieën, Low back pain and postural sway during quiet standing with and without sensory manipulation: A systematic review. Gait & Posture, 2012.
17 Majid, K. and E. Truumees. Epidemiology and natural history of low back pain. in Seminars in Spine Surgery. 2008. Elsevier.
18. Baranto, A., M. Hellström, R. Nyman, O. Lundin andL. Swärd, Back pain and degenerative abnormalities in the spine of young elite divers. Knee Surgery, Sports Traumatology, Arthroscopy, 2006. 14(9): p. 907-914.
19. Truumees, E. Low Back Pain in the Aging Athlete. in Seminars in Spine Surgery. 2010. Elsevier.
20. Trainor, T.J. and M.A. Trainor, Etiology of low back pain in athletes. Current Sports Medicine Reports, 2004. 3(1): p. 41-46.
21. Ruhe, A., R. Fejer and B. Walker, Is there a relationship between pain intensity and postural sway in patients with non-specific low back pain? BMC Musculoskeletal Disorders, 2011. 12(1): p. 162.
22. Brumagne, S., L. Janssens, E. Janssens and L. Goddyn, Altered postural control in anticipation of postural instability in persons with recurrent low back pain. Gait & Posture, 2008. 28(4): p. 657-662.
23. Lee, D.C., Y.W. Ham and P.S. Sung, Effect of visual input on normalized standing stability in subjects with recurrent low back pain. Gait & Posture, 2012: p. 580–585.
24. Lemos, L.F.C., C.S. Teixeira and C.B. Mota, Low back pain and corporal balance of female Brazilian selection canoeing flatwater athletes. Revista Brasileira de Cineantropometria & Desempenho Humano, 2010. 12(6): p. 457 -463.
25. de Noronha, M., K.M. Refshauge, R.D. Herbert and S.L. Kilbreath, Do voluntary strength, proprioception, range of motion, or postural sway predict occurrence of lateral ankle sprain? British Journal of Sports Medicine, 2006. 40(10): p. 824-828.
26. Witchalls, J., P. Blanch, G. Waddington and R. Adams, Intrinsic functional deficits associated with increased risk of ankle injuries: a systematic review with meta-analysis. British Journal of Sports Medicine, 2012. 46(7) :p. 515-523.
27. McGuine, T.A., J.J. Greene, T. Best and G. Leverson, Balance as a predictor of ankle injuries in high school basketball players. Clinical Journal of Sport Medicine, 2000. 10(4): p. 239.
28. Paterno, M.V., L.C. Schmitt, K.R. Ford, M.J. Rauh, G.D. Myer, B. Huang, and T.E. Hewett, Biomechanical measures during landing and postural stability predict second anterior cruciate ligament injury after anterior cruciate ligament reconstruction and return to sport. The American Journal of Sports Medicine, 2010. 38(10): p. 1968-1978. 29. Deroche, T., et al., Athletes' inclination to play through pain: a coping perspective. Anxiety, Stress & Coping, 2011. 24(5): p. 579-587.
30. Mann, L., J.F. Kleinpaul, A.R. Pereira Moro, C.B. Mota and F.P. Carpes, Effect of low back pain on postural stability in younger women: Influence of visual deprivation. Journal of Bodywork & Movement Therapies, 2010. 14(4): p. 361-366.
31. Popa, T., M. Bonifazi, R. Della Volpe, A. Rossi and R. Mazzocchio, Adaptive changes in postural strategy selection in chronic low back pain. Experimental brain research, 2007. 177(3): p. 411-418.
32. Mazaheri, M., M. Salavati, H. Negahban, M.A. Sanjari and M. Parnianpour, Postural sway in low back pain: Effectsof dual tasks. Gait & Posture, 2010. 31(1): p. 116-121.
33. Hue, O., M. Simoneau, J. Marcotte, F. Berrigan, J. Doré, P. Marceau, S. Marceau, A. Tremblay, and N. Teasdale, Body weight is a strong predictor of postural stability. Gait & Posture, 2007. 26(1) :p. 32-38.
...ناراکمه و یفجن
35. Saghazadeh, M.The effect of aquatic exercise including perturbation on static and dynamic balance in middle- aged women. 2010.University of Tehran, (MS thesis). [ In persian]
36. Ershad, N., Kahrizi, S. Balance and Posture in Low Back Pain Patients. Journal of research in rehabilitation sciences, 2007. 3(1): p. 85-92 [ In persian]
37. Mortezaiefar, S., Sarrafzadeh, j.,Ahmadi, A. Lumbar repositioning in chronic low back pain and healthy females. Journal of Modern Rehabilitation. 2011. 5(4): p. 21-28 [ In persian].
