Ս Ի Ի ՈՒԹ ՈՒ Ի Ի Ի Ի Ղ Ի
ա ա 59, 11, 2006
539.3
. .
. . Խ ա ա
ա ա ա ա ա ա ա ա ա ա ա ա ա
ա ա ք ա ա ա ա ա ա ա ա
ա : ա ա ք ա ա ա ա ա ա ա
ա ա ա ա ա ա ա ք : ա ա ա
-ա ա ա ա ա ա ա : ա ա ա ա
ա ա ա ա ա ա ա ք :
B. A. Khudayarov
Mathematical modeling of flutter of viscoelastic plates and cylindrical panels
The flutter of viscoelastic plates and cylindrical panels streamlined by a gas current are investigated. The basic direction of the present work consists in taking into account of viscoelastic material properties at supersonic speeds. An algorithm of the numerical solution for the problem has been worked out on the basic of the method. The results of the flutter critical speed calculations have been given.
,
.
.
- .
Вв .
.
Э .
, ,
.
.
,
[1] ,
.
[2].
[3-7] .
,
.
-, У
. У
-
У
, ,
, [8, 10].
,
, .
1. П а вка а а ы я
,
, - ,
[9, 10] .
.
,
-; V
.
[11, 12],
-- .
У
u, v w
[10]:
2 2 2 2 2
1
2 2 2
2 2 2 2 2
2
2 2 2
1
1
1
(1
)
( )
0
2
2
1
1
1
(1
)
( )
0
2
2
u
u
v
u
R
L w
x y
E
x
y
t
v
v
u
v
R
L w
x y
E
y
x
t
∗
∗
⎧
∂
− µ ∂
+ µ ∂
⎫
− µ ∂
−
⎨
+
+
+
⎬
− ρ
=
∂ ∂
∂
∂
∂
⎩
⎭
⎧
∂
− µ ∂
+ µ ∂
⎫
− µ ∂
−
⎨
+
+
+
⎬
− ρ
=
∂ ∂
∂
∂
∂
⎩
⎭
2 4
3 2
(1
)
( , , )
w
D
R
w
L
u v w
h
q
t
∗ ∗
∂
−
∇
+
+ ρ
=
∂
(1)
(
)
2 3
1
12
−
µ
=
Eh
D
– ;ρ
– ;h–
; – ; μ – ;
(
)
2 2 21 2 2
1
1
( )
2
2
x y
w
w
w
w
w
w
w
L w
k
k
x
x
x
y
x y
x
y
∂
∂ ∂
+ µ ∂
∂
− µ ∂ ∂
= −
+ µ
+
+
+
∂
∂
∂
∂
∂ ∂
∂
∂
(
)
2 2 22 2 2
1 1
( )
2 2
x y
w w w w w w w
L w k k
y y y x x y y x
∂ ∂ ∂ + µ ∂ ∂ − µ ∂ ∂
= − µ + + + +
∂ ∂ ∂ ∂ ∂ ∂ ∂ ∂
(
)
(
)
(
)
(
)
3 2
2 2
2 2
( , , )
1
1
2
2
2
x y x y
x y y x
x y x y
Eh
u
v
L u v w
R
k
k
k
k
x
y
k
k
w
k
k
w
k
k
k k
w
x
y
∗
= −
∗⎧
−
+ µ
∂
− µ +
∂
+
⎨
∂
∂
− µ ⎩
⎫
+ µ
⎛
∂
⎞
+ µ ⎛
∂
⎞
⎪
+
+
+ µ
−
⎜
⎟
−
⎜
⎟
⎬
−
∂
∂
(
)
(
)
(
)
(
)
(
)
(
)
2
2
1
1
1
1
1
2
1
1
1
2
x y
x y
Eh
w
u
v
R
k
k
w
x
x
x
y
w
u
v
Eh
w
u
R
R
y
y
x
y
y
x
v
w
u
v
k
k
w
R
y
x
y
x
∗
∗ ∗
∗
⎤
∂ ∂
⎧
⎡
∂
∂
−
⎨
−
⎢
+ µ
−
+ µ
⎥
+
∂
∂
∂
∂
− µ
⎩
⎣
⎦
⎫
⎛
⎞
⎧
− µ ∂
∂
∂
∂ ∂
⎡
∂
+
−
⎜
+
⎟
⎬
−
⎨
−
⎢
µ
+
∂
⎝
∂
∂
⎠
⎭
− µ
∂
⎩
∂
⎣
∂
⎫
⎤
⎛
⎞
∂
− µ ∂
∂
∂
+
− µ +
⎥
+
−
⎜
+
⎟
⎬
∂
⎦
∂
⎝
∂
∂
⎠⎭
2 2
1
...
w
w
w
q
B
BV
B V
t
x
x
⎛
⎞
∂
∂
∂
= −
−
−
⎜
⎟
−
∂
∂
⎝
∂
⎠
– ,;
(
)
,
4
1
,
1 2∞ ∞
∞
∞
=
+
=
V
p
B
V
p
B
χ
χ
χ
−
χ
;p
∞,
V
∞–.
(1)
. :
=0, = w=0; v=0; Nx=0; Mx=0; y=0, y=b w=0; u=0; Ny=0; My=0.
,
:
u(x,y,0)=ϕ 1(x,y), u x y( , , 0 ) 1( , )x y
•
= ψ (2)
v(x,y,0)=ϕ 2(x,y),
v x y
( , , 0)
2( , )
x y
•
= ψ
(3)w(x,y,0)=ϕ 3(x,y),
w x y
( , , 0)
1( , )
x y
•
= ψ
(4)u(x,y,t), v(x,y,t), w(x,y,t)
ϕnm(x,y), ψnm(x,y), θnm(x,y),
:
1 1
1 1
1 1
( , , )
( , )
( , , )
( , )
( , , )
( , )
N M
nm nm
n m
N M
nm nm
n m
N L
nm nm
n m
u x y t
u
x y
v x y t
v
x y
w x y t
w
x y
= =
= =
= =
=
ϕ
=
ψ
=
θ
∑ ∑
∑ ∑
∑ ∑
(5)
u
nm=u
nm(t) v
nm=v
nm(t)
w
nm=w
nm(t)
– ;ϕ
nm(x,y),
(5) (1) - , unm(t), vnm(t), wnm(t) :
(
)
1 ln 1 ln 1 ln
1 1 1 1
1 ln 1 ln , 1 , 1
1
(1
*)
2
(
)
0
N M N M
nm
k m k m nm k m nm
n m n m
N M
x y k m kl k mir nm ir
n i m r
N
u
R
A
u
B
v
k
k C
w
D
w w
••
= = = =
= =
+ µ
⎧
− Ω −
⎨
+
−
⎩
⎫
−
+ µ
+
⎬
=
⎭
∑∑
∑∑
∑ ∑
(6)
2 ln 2 ln 2 ln
1 1 1 1
2 ln 2 ln , 1 , 1
1
(1
*)
2
(
)
0
N M N M
nm
k m k m nm k m nm
n m n m
N M
y x k m kl k mir nm ir
n i m r
N
v
R
A
u
B
v
k
k C
w
D
w w
••
= = = =
= =
⎧
⎛
+ µ
− Ω −
⎨
⎜
+
−
⎝
⎩
⎫
⎞
−
+ µ
⎟
+
⎬
=
⎠
⎭
∑∑
∑∑
∑ ∑
(7)×
−
⎭
⎬
⎫
−
⎟⎟
⎠
⎞
+
+
⎩
⎨
⎧
+
⎜
⎝
⎛ +
Ω
−
+
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
+
∑ ∑
∑
∑
∑∑
∑∑
= = = = = = • • • = = N i n M r m nm ir nm M r m mir k N i n nm m k nm m k nm N n M m t k nm nm N n M m m kw
w
w
P
w
C
v
B
u
A
R
w
M
w
N
1 , , 1 1 , ln 1 , ln 3 ln 3 1 1 ln 3 1 1 ln 32
1
*)
1
(
µ
λ(
){
}
24 ln 4 ln 4 ln
1 ln
1 , 1 , 1
1
*
1
0
4
k mir ir k mir ir k mir ir
N N M
p k m nm kenmir nm ir
n n i m r
R
A
u
B
v
C
w
M
M
∗w
M
∗w w
= = =
× −
+
+ +
Ω +
⎛
χ +
⎞
+χ
⎜
λ
γ
+
Γ
⎟
=
⎝
∑
∑ ∑
⎠
(8)
(
1 1 1 1
1 ln 2 ln
0 0 0 0
1 1 2
1 ln , ,
0 0 1 1
2 ln , 1
0 0
,
(1
)
2
,
,
k m nm l k m nm kl
k m nm xx nm yy kl
k m nm xy kl
N
dxdy
N
dxdy
A
dxdy
a
a
A
dxdy
b
h
=
ϕ ϕ
=
ψ ψ
⎞
λ
− µ
″
′′
=
ϕ
+
ϕ
⎟
ϕ
⎠
′′
=
λϕ
ψ
λ =
λ =
∫∫
∫∫
∫∫
∫∫
1 1 1 1
1 ln , 1 ln 1 1 ,
0 0 0 0
1 1
2
2 ln , ,
0 0 1 1
2 ln 1 1 , 2
0 0
,
1
2
,
1
k m nm xy kl k m nm x kl
k m nm xx nm yy kl
E
k m nm y kl
B
dxdy
C
dxdy
B
dxdy
M
C
dxdy
′′
′
=
λψ
ϕ
=
β λ θ
ϕ
− µ
⎛
′′
′′
⎞
=
⎜
ψ
+ λ ψ
⎟
ψ
⎝
⎠
′
=
β λ λθ
ψ
Ω =
− µ
∫∫
∫∫
∫∫
(
)
21 1 2
1 ln , , , , , ,
1 0 0 1 1
2
2 ln , , , , , ,
1 0 0
1
1
(1
)
2
2
1
1
2
2
k mir nm x ir xx nm x ir yy nm y ir xy kl
k mir nm y ir yy nm x ir xy nm y ir xx kl
D
dxdy
D
dxdy
⎛
′
′′
λ
− µ
′
′′
λ
+ µ
′
′′
⎞
=
⎜
⎜
θ
θ
+
θ
θ
+
θ
θ
⎟
⎟
ϕ
λ
⎝
⎠
λ
⎛
′
′′
+ µ
′
′′
− µ
′
′′
⎞
=
⎜
λ θ
θ
+
θ
θ
+
θ
θ
⎟
ψ
λ
⎝
⎠
∫∫
∫∫
(
)
(
)
(
)
1 1 1 1
3 ln 3 ln 1 1 ,
0 0 0 0
1 1 1 1
2 2 2
3 ln 1 , 3 ln
0 0 0 0
,
,
2
k m nm kl k m x y nm x kl
k m y x nm y kl k m x y x y
N
dxdy
A
k
k
dxdy
B
k
k
dxdy
C
k
k
k k
′
=
θ θ
= −
+ µ
λ β ϕ
θ
⎡
′
= −
+ µ
λ β ψ
θ
=
⎢
+
+ µ
×
⎣
∫∫
∫∫
∫∫
∫∫
{
,}
2 2 2 4
1 1 2 , ,
1
ln 1 1 ln 1 2 ln
1
2
12
2
2
nm yyyy
IV IV IV
nm nm xxxx nm xxyy kl
x y y x
k mir k mir k mir
dxdy
k
k
k
k
P
K
K
⎤
×λ β θ +
θ
+ λ θ
+ λ θ
⎥
θ
λ
⎦
+ µ
+ µ
=
β ⋅
+
β λ
1 1 1 1
1 ln , , 2 ln , ,
0 0 0 0
,
k mir nm x ir x kl k mir nm y ir y kl
K
=
∫∫
θ
′
θ θ
′
dxdy
K
=
∫∫
θ
′
θ θ
′
dxdy
(
)
1 14 ln , , , , , , , ,
1 0 0
, , , , , ,
1
1
1
1
2
1
1
2
k mir nm xx ir x nm x ir xx nm y ir xy nm yy ir x
nm y ir xy nm xy ir y nm x ir yy kl
A
dxdy
− µ
⎛
′′
′
′
′
′
′′
′′
′
=
⎜
θ
ϕ
+ θ
ϕ
+
θ
ϕ
+ λµθ
ϕ
+
λ
⎝
λ
λ
− µ
⎞
′
′′
′′
′
′
′′
+λµθ
ϕ
+ λ − µ θ
ϕ
+ λ
θ
ϕ
⎟
θ
⎠
∫∫
(
1 14 ln , , , , , , , ,
1 0 0
2 '
, , , , , ,
1
1
2
1
(1
)
2
k mir nm xx ir y nm x ir xy nm y ir xx nm yy ir y
nm y ir yy nm xy ir x nm x ir xy kl
B
dxdy
− µ
′′
′
′
′′
′
′′
′′
′
=
µθ
ϕ
+ µθ
ψ
+
θ
ψ
+ λθ
ψ
+
λ
− µ
⎞
′
′′
′′
′
′′
+λ θ
⋅ ψ
+ − µ θ
ψ
+
θ
ψ
⎟
θ
⎠
∫∫
(
)
1 1
4 ln 1 , , ,
0 0
1 1
, , , ln ,
0 0 1 1
' ' ln , ,
0 0
,
x y
k mir nm xx ir nm x ir x y x
nm yy ir nm y ir y ke k m nm x kl
k mir nm x ir x kl
k
k
C
k
k
dxdy
dxdy
dxdy
+ µ
⎛
′′
′
′
⎡
⎤
= −β
⎜
⎣
θ
θ + θ
θ
⎦
+ λ
+ µ
×
λ
⎝
⎞
′′
′
′
′
⎡
⎤
× θ
⎣
θ + θ
θ
⎦
⎟
θ
γ
=
θ
θ
⎠
Γ
=
θ
θ θ
∫∫
∫∫
∫∫
,
,
( )
,
( )
( )
( )
( )
,
( )
1,
;
1 ,
onm
nm onm nm onm
onm nm onm onm
u
o
u
u o
u
v
o
v
v o
v
w
o
w
w o
w
n
N
m
M
• •
• • • •
=
=
=
=
=
=
=
=
2.
. . [13-15] .
.
, . . [8, 10].
. .
. (6)–(8).
. t=ti,, ti=ih, i=1,2,… (h=const)
unm = unm(t), vnm = vnm(t), wnm= wnm(t), :
1 ln 1 ln 0
1 1 1 1
1
1 ln
0 1 1 0
(
)
(
)
exp(
)
N M N M
onm
k m pnm k m nm p
n m n m
p N M j
j p j k m jnm s s j snm
j n m s
N
u
N
u
u
t
A
A t
t
A
u
B
t u
•
= = = =
−
−
= = = =
=
+
−
⎧
⎛
⎡
⎤
⎪
−Ω
−
⎨
⎜
⎢
−
−β
⎥
+
α
⎣
⎦
⎪
⎝
⎩
∑∑
∑∑
∑
∑∑
∑
1 ln
0
1 ln
0
1 ln
, 1 , 1 0
1
exp(
)
2
(
)
exp(
)
exp(
)
j
k m jnm s s j skl
s j
x y k m jnm s s j snm
s
j
N M
k mir jnm jir s s j snm j sir
n i m r s
A
B
v
B
t v
A
k
k
С
w
B
t w
A
D
w
w
B
t w
w
− =
− =
− −
= = =
⎡
⎤
+ µ
+
⎢
−
−β
⎥
−
α
⎦
⎣
⎞
⎡
⎤
−
+ µ
⎢
−
−β
⎥
⎟
+
α
⎣
⎦ ⎠
⎫
⎛
⎞
+
⎜
−
−β
⎟
⎬
α
⎝
⎠⎭
∑
∑
∑ ∑
∑
(9)
1 2 ln 2 ln 0
1 1 1 1 0
2 ln
1 1 0
(
)
(
)
1
exp(
)
2
p
N M N M
onm
k m pnm k m nm p j p j
n m n m j
j
N M
k m jnm s s j snm
n m s
N
v
N
v
v
t
A t
t
A
A
u
B
t u
− •
= = = = =
−
= = =
=
+
− Ω
−
×
⎧
⎛
+ µ
⎡
⎤
⎪
×
⎨
⎜
⎢
−
−β
⎥
+
α
⎣
⎦
⎪
⎝
⎩
∑∑
∑∑
∑
∑∑
∑
2 ln
0
exp(
)
j
k m jnm s s j skl
s j
A
B
v
B
t v
−=
⎡
⎤
+
⎢
−
−β
⎥
−
α
⎣
⎦
⎞
⎡
⎤
2 ln
, 1 , 1 0
exp(
)
j
N M
k mir jnm jir s s j snm j sir
n i m r s
A
D
w
w
B
t w
−w
−= = =
⎫
⎛
⎞
+
⎜
−
−β
⎟
⎬
α
⎝
⎠⎭
∑ ∑
∑
(10)(
)
⎢⎣
⎡
⎜
⎝
⎛
+
−
−
⎜
⎝
⎛
−
−
⎩
⎨
⎧
−
⎟
⎠
⎞
⎜
⎝
⎛
+
+
×
×
+
=
∑∑
∑
∑∑
∑∑
∑∑
= = ∗ − = = = • = = = = N n jnm m k M m p j p p j jnm N n M m m k j p nm nm nm N n M m m k p pnm N n M m m kw
M
M
t
t
w
N
M
A
t
w
M
w
w
N
M
A
w
N
1 ln 1 1 10 1 1
ln 3 0 0 0 1 1 ln 3 1 1 ln 3
1
1
γ
λ
χ
λ λ λ 2 * ln , 1 , 13 ln
1 1 0
3 ln
1 1 0
1
4
1
exp(
)
2
exp(
)
N Mk mir jnm jir n i m r
j
N M
k m jnm s s j snm
n m s
j
N M
k m jnm s s j snm
n m s
M
Г
w
w
A
A
u
B
t u
A
B
v
B
t v
= = − = = = − = = =
⎞
χ +
+
⎟
+
⎠
⎛
⎞
+ µ
+
Ω
⎜
−
−β
⎟
+
α
⎝
⎠
⎞
⎛
+Ω
⎜
−
−β
⎟
+
α
⎝
⎠
∑ ∑
∑∑
∑
∑ ∑
∑
3 ln1 1 0
ln
, 1 , 1 0
exp(
)
exp(
)
j
N M
k m jnm s s j snm
n m s
j
N M
k mir jnm jir s s j snm j sir
n i m r s
A
C
w
B
t w
A
p
w
w
B
t w
w
− = = = − − = = =
⎞
⎛
+Ω
⎜
−
−β
⎟
−
α
⎝
⎠
⎛
⎞
−Ω
⎜
−
−β
⎟
−
α
⎝
⎠
∑ ∑
∑
∑ ∑
∑
4 ln
, 1 , 1 0
exp(
)
j
N M
jnm k mir jir s s j sir
n i m r s
A
w
A
u
B
t u
−= = =
⎞
⎛
−Ω
⎜
−
−β
⎟
+
α
⎝
⎠
∑ ∑
∑
4 ln 0 4 ln 0exp(
)
exp(
)
jk mir jir s s j sir
s
j
k mir jir s s j sir
s
A
B
v
B
t v
A
C
w
B
t w
− = − =
⎞
⎛
+
⎜
−
−β
⎟
+
α
⎝
⎠
⎫
⎞
⎤
⎞
⎪
⎛
+
⎜
−
−β
⎟
⎥ ⎬
⎟
⎟
α
⎝
⎠
⎥
⎦ ⎠⎭
⎪
∑
∑
(11) M l N kp = 1,2,...; = 1, ; = 1,
Aj , Bs –
0
/ 2,
,
1,
1,
/ 2,
0/ 2,
(
(
1) ) / 2,
;
((
1)
(
1) ) / 2
j i
j s
A
h
A
h
j
i
A
h
B
h
B
h
j
j
s
j B
h
s
s
α
α α α α α α
=
=
=
−
=
=
=
−
−
=
=
+
− −
«Delphi».
3.
, Vp,
, [16].
,
χ=1,4; V∞=3,4*104
/ ; µ=0,32; E=7*105 / 2; ∞= 1,014 / 2.
-
A α β λ λ1 β1 V
0 0,001
0,01 0,1
0,25 0,05 6 100 0,01 1528 1497 1386 871 0,1
0,1 0,3 0,5
0,05 6 100 0,01 575 918 1281
0,1 0,25 0,1
0,3 6 100 0,01
869 867 0,1 0,25 0,05
3,5 4 4,5 5,5
100 0,01 964 1251 1143 1658 0,1 0,25 0,05 6
50 75 100
0,01
1184 988 871 0,1 0,25 0,05 6 100
0,005 0,008 0,015
723 807 1324
,
.
. .
[17] . . [18].
(
. α = 0,1; 0,3 ,
(9-11), 575 918
59,6 %. ,
.
β V
. β=0,1 β=0,3.
, β
.
, (1
, λ β1,
V p , . .
.
, β
α ,
,
.
1. . ., . .
. - .: . , 1997. 272 .
2. . .
// . - 1956.
. . - B .6. - .733-755.
3. . ., . .
, // . . .
4. . ., . .
-, // .
. . . 1961. №5. . 96-99.
5. . .
// . . - . .
1961. . XIV. №5. . 21-30.
6. . ., . . ,
// . . 1.
, . - 1994. - №4. - . 40-44.
7. . ., . .
// . . 1994. . 58. . 3. . 167-171.
8. . ., X., .
,
// . 1987. . 51. №5. . 867-871.
9. . . .: . 1965. 200 .
10. .
: . . : 18.05.13. , 1991. 337 .
11. . . . .: ,
1972. 432 .
12. . . . .: , 1963. 880 .
13. . . . : .
1979. 304 .
14. . .
. : , 1966. 391 .
15. . . // .
. . . . 1996. – .102. .4-18.
16. . .
// . . . 2004. .57. №1. . 59-62.
17. . . //
. 1974. №4. . 95-100.
18. . . - // .