سنگ‌شناسی و زمین‌شیمی توده نفوذی منطقه سراب-3 (خاور تکاب، شمال‌باختری ایران)

(1)

يژولورـــتپ ،

لاس متفه هرامش ، متفه و تسیب ،

زییاپ 1395 ، حفص ه 171 -190

خيرات :تفايرد 05 / 02 / 1394 خيرات

:شريذپ 15 / 12 / 1394

* mohammad@basu.ac.ir

Copyright©2016, University of Isfahan. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution License (http://creativecommons.org/licenses/BY-NC-ND/4.0), which permits others to download this work and share it with others as long as they credit it, but they cannot change it in any way or use it commercially.

گنس

نیمز و یسانش

بارس هقطنم يذوفن هدوت یمیش

-3

لامش ،باکت رواخ(

ناریا يرتخاب

)

یناعم دمحم وج

* یئادخ ایل و

نیمز هورگ یلعوب هاگشناد ،مولع هدکشناد ،یسانش

ناريا ،نادمه ،انیس

چ یک هد بارس یذوفن هدوت

-3 لامش رد جدننس نوز هنهپ رد ،ناريا یرتخاب

-رهش رواخ رد و ناجریس هاياپ راب بدراد یااج بااکت ناتس

گنس و یيارحص یاهديدزاب گنس بیکرت ،یراگن

تيرويد هدودحم رد )نسویم نس هب( یذوفن هدوت نيا یسانش

-وکول ،تايرويد

یاگ يو هاياپ راب بتاسا تاینارگ و تايرويدونارگ ،تيرويدوزنومزتراوک ،تيرويدوزنوم نیامز یااه

گناس نايا ،یيایمیاش زا ااه

عون یاهدیيوتینارگ

I

، کلاک تشرس اب عابشا هجرد هاگديد زا و دنتسه نلاکلآ

( مواینیمولآ زا یگدش

ASI

) بدنتاسه نیمولآااتم ،

ینغ رصانع یگدش

LILE

(

K

،

U

،

Sr

،

Ce

،

Th

،

Pb

و

Ba

و )

LREE

راصانع هاب تبسن

HFSE

(

Zr

،

Y

،

Ti

،

P

و

Nb

) و

HREE

و

نیياپ تبسن ندوب

Ce/Pb

و

Nb/U

یااب ريداقم و

Ba/Nb

ناشن پ هدنهد گنس نيا شيادی نیامز هانهپ رد نايرذآ یااه

یتخااس

هراق لاعف هیشاح شنارورف هب هتسباو یفنم یلامونآ بتسا یا

Ti

،

Nb

و

P

دایي ت ار عواروم نايا زاین یتوابکنع یااهرادومن رد

یم نیياپ بدنک تباسن ندواب

یااه ( 2

+MgO+TiO

*

/FeO

3

O

2

Al

) و ( 2

+MgO+TiO

*

O/FeO

2

O+K

2

Na

) تباسن نیيااپ زاکرمت و

Rb/Sr

( زا رتمک 6/ 0 ) یم ناشن بارس هقطنم ِیذوفن هدوت هک دهد

-3 هچ بتسا هتشاد یتلازاباتم هاگتساخ کي اسب

هژاو اه ي ک لی د ي : عون دیيوتینارگ

I

نیمز ، بارس ،یمیش

-3 جدننس هنهپ ،باکت رواخ ،

-ناجریس

همدقم

باراس یانورد نيرذآ هدوت

-3 رد یامهم شاقن هاک ،

رهاش ینداعم هاقطنم رد نراکسا شيادیپ رد ،دراد

60

یياایفارفج لوال رد ،بااکت ناتاسرهش رواخ یرتمولیک

́

33

˚

47 ات

́

32

˚

47 یياایفارفج ضرع و یرواخ

́

20

˚

36 اات

́

21

˚

36 دراد یاج یلامش و

هنهپ هياپ رب یراتخااس یدنب

هاب ناريا تاسد Berberian و

King ( 1981 زا یاشخب ،) کینوتولپ هنهپ

-جدننس ینوگرگد

هانهپ بتاسا ناجریس

جدننس -ریس هانهپ نيرتاايوپ زا ناج نیامز یااه

یتخااس

هاب ناريا یام راماش

هاب و دور هدرتاسگ گامح تالع

زا یا

هدوت ،ینواگرگد یاهدانيارف شرتاسگ و یياامگام یااه

یگدیچیپ نیامز یاه

ه ايو یتخااس یا

دراد نيرتراکاشآ ب

(2)

172 ،یژولوراااتپ

لاس گتفه هرامش ، و تسیب گتفه ، زیياپ 1395

رااب هااساترک و کیااساروژ یاام

( ددرااگ Ghasemi and

Talbot, 2005 هدوت ب)

یاناوارف یدایيوتینارگ یاه هاک

رد

دنراد دزنورب هنهپ نيا کلاک تشرس رتشیب

نلااکلآ عوان I

هاگتساخ و دنراد اهنآ

هرااق ناامک یا

تاسا ( Mansouri

Esfahani and Khalili, 2014; Sepahi and Athari, 2006 ب) یااسب هدواات زا یرا نااس هاانهپ ناايا یذواافن یاااه

دنراد نسوئلاپ ات کیساروژ (

Mansouri Esfahani and

Khalili, 2014; Shahbazi et al., 2010 ب)

ناامک نايا

رايز هاب جیتتواتن یسونایقا هتسوپ شنارورف هب یيامگام جدننس هنهپ

ناجریس هتسباو

،نینچمه بتسا Sepahi

و

Athari ( 2006 هک دنرواب نيا رب ) هدوت رتشم هجو

یاه

جدنناس یلاماش شخب یذوفن نيرذآ

رواوح ،ناجریاس

هدوت شخب رانک رد کیسلف یاه هاقطنم رد کایفام یااه

گناس یور راب یاقیقد یاسررب نونکات بتسا و یاسانش

نیمز باراس هقطنم یذوفن هدوت یمیش

-3 ماامنا هداشن

یسررب اهنت بتسا مامنا یاه

یسررب ،هدش و یتامدقم یاه

رب یفاشتکا نیمز یور

گنس ،یسانش افااشتکا ،یسانش

نیمز ینااک و یيایمیش نیگناس یااه

هاب تکراش تاسد

نیجآ یندعم هک تسا

هدش هدنامنگ ندعم شرازگ رد دنا

( Pournik, 2007 ب)

، رهااش هااقطنم رد گنااس

یااياز

گنس )زنژورتپ( هاب هتسباو نهآ نراکسا و ینوگرگد یاه

ناياپ رد نآ یاسانشراک هامان

داشرا Azizi Shotorkheft

( 2003 هدش یسررب ) بدنا

نیامز هرابرد یاسانش

یدااصتقا

ناياپ ، رهش نهآ راسناک یسانشراک همان

داشرا Sheikhi

( 1995 یم ار ) کامک ااب شهو اپ نايا رد بدراب مان ناوت

هتفاي گنس یاه هيزمت و یراگن

نیامز یاه هاب ،یيایمیاش

گنس یسررب شاخب نیاب کیتنژ یگتسباو ،یسانش

یااه

نوگانوگ ا

ني نیامز هاگياج و هدوت یتخااس

نآ هاتخادرپ

یم بدوش

نیمز هقطنم یسانش

جدنناس ینواگرگد هنهپ رد بارس هقطنم

ناجریاس

کااش( 1 هااشقن رتخاااب رد و ) 1:100000

دااابآ نااسح

کش( دنکوساي 2

گنس بدراد یاج ) ،رتاشیب هقطنم یاه

گنس یامک راداقم هاب و تایلیف ،تیلاسا ینوگرگد یاه

تیلونیتکا تسیش

یاه دنزاس نوگانوگ یاهدحاو ،هساترک

گنس و کهآ ،نرام( گق گناس و ،)ینااشفشتآ یاه

یااه

ارمواالگنک ،نرااام( نااسویلپ ،

،نیاانچمه بدنتااسه ) واات

هدواات تاايرويد هااب کاايدزن یاابیکرت اااب یذواافن یاااه

-تيرويدونارگ

نيدانچ رد نيزااغآ نسویم نس و تینارگ

هنوگرگد ،هطقن هدرک عطق ار گق دنزاس و هساترک یاه

ا بدان

نیامز هاگديد زا هقطنم نيا دهاواش و تاسايوپ یتخااس

یام هدايد نآ رد یاناوارف یيازهوک یاهزاف دادخر بدواش

سگ ،نینچمه یرتخااب لاماش دانور ااب یيااه

بوانج

یلاماااش و یروااااخ

ندوباااايوپ ،هاااقطنم رد یبوااانج

نیمز یام نااشن ار هاقطنم تخااس تایلاعف بدانهد

یااه

نیمز ار هروح فک نسویموگیلا یتخاس یراداياپان راچد

گک یايرد هرهچ رد ،ايرد یافرژ رد و هدرک یاحم ات افرژ

یباوک -هراق بتسا هدروآ ديدپ یتارییفت یا

شهوژپ ماجنا شور

باراس هاقطنم یذوافن هدوات یسررب یارب

-3 هاشقن ،

نیمز یسانش 1:100000 کاش( دنکوساي دابآ نسح

2 )

اعالا یروآدرگ جپ ،ماگنه نآ رد بتسا هدش یسررب شخب زا یرادرب هنومن و ،هدوات نوگاانوگ یاه

25 عاطقم

یسررب یارب زان گنس یاه

،نینچمه بدش هیهت یسانش

11 یارااب هااقطنم یذواافن هدواات زا ،گنااس ردوااپ هاانومن

یسررب گنس یاه نیمز و یسانش

شور هب یمیش XRF

و

ICP-MS دادااعت و

3 لااانم زا ،گنااس ردوااپ هاانومن

یناک یياسانش یارب هدش ناسرگد ینااسرگد عون و اه

ااه

شور هب XRD

هايزمت( دنداش هيزمت XRF

و XRD رد

هايزمت و ناريا یندعم داوم یروآرف اقیقحت زکرم

ICP-MS یسررب تکرش رد )ناراهت( اامزآرز یندعم داوم یاه

هداد جپس ب)دش مامنا هاب یاه

تاسد مران ااب هدامآ رازافا

Excel و GCDkit هداد بدش یلحت و هيزمت

لودج رد اه

1 هدش هدروآ هاب شاراپ یواگلا بدانا

تاسد هدامآ شور زا

XRD هنومن زا یکي یارب کاش رد هدش ناسرگد یاه

4

(3)

گنس نیمز و یسانش بارس هقطنم یذوفن هدوت یمیش

-3 لامش ،باکت رواخ( )ناريا یرتخاب

173

کش 1 - هار بارس نهآ راسناک هاگياج و یسرتسد یاه

-3 هنهپ رد ( ناريا یراتخاس یاه

Berberian and King, 1981

)ب

کش 2 - نیمز هشقن آ راسناک یسانش

بارس نه -3 هشقن زا هتفرگرب ب 1:100000

( دنکوساي دابآ نسح

Fenodi, 2000

(4)

174 ،یژولوراااتپ لاس گتفه هرامش ، و تسیب گتفه ، زیياپ 1395 لودااج 1 - هداد هاانومن یيایمیااش هاايزمت یاااه بارااس هااقطنم یذواافن هدواات یاااه

-3 لامااش( شور اااب )ناراايا یرتخاااب یاااه

XRF

و

ICP-MS

هياپ رب بایمک رصانع و ینزو دصرد هياپ رب یلصا رصانع یاهدیسکا(

ppm

ب)

Granite Granodiorite

Diorite Monzodiorite - Quartz Monzodiorite

Rock Type Sb-11 Sb-10 Sb-9 Sb-8 Sb-7 Sb-6 Sb-5 Sb-4 Sb-3 Sb-2 Sb-1 Sample No. 68.18 63 55.02 58.57 58.95 55.27 58.03 56.50 56.56 56.12 58.10 SiO2 15.77 16.50 17.57 19.25 17.01 18.23 19.49 18.54 18.40 15.46 17.87

Al2O3

1.97 4.49 2.87 2.41 2.89 3.10 1.48 3.02 3.01 2.02 2.83

Fe2O3

2.94 4.98 9.94 8.61 8.37 10.33 8.44 10 8.11 10.46 8.14 CaO 1.73 3.02 3.27 2.47 3.61 3.18 2.94 3 3.12 2.49 2.56 MgO 5.08 3.84 6.79 5.79 5.42 6.45 7.40 1.93 6.30 5.50 7.62

Na2O

2.46 2.20 0.62 0.79 2.82 0.87 0.59 0.51 0.66 2.24 0.62

K2O

0.49 0.69 0.65 0.59 0.9 0.73 0.74 1.16 0.71 0.38 0.57 TiO2 0.05 0.04 0.07 0.08 0.06 0.06 0.05 0.14 0.06 0.04 0.06 MnO 0.11 0.14 0.21 0.18 0.19 0.23 0.18 0.14 0.19 0.1 0.19

P2O5

0.95 1.45 3.29 1.10 1.01 1.7 1.26 2.24 2 4.58 2 L.O.I 99.73 100.35 100.3 99.84 101.23 100.15 100.6 97.04 99.12 99.39 99.93 Total 6 2 1 1 4 3 <1 <1 8 3 7 Ag 14 <5 22 20 <5 6 <5 8.7 5 <5 12 As 379 332 91 99.80 463 156 95 35 126 287 103 Ba <5 <5 <5 <5 <5 <5 <5 <5 <5 <5 <5 Be <0.1 <0.1 <0.1 <0.1 <0.1 <0.1 <0.1 <0.1 <0.1 <0.1 <0.1 Bi 28.6 20.5 21.9 22 24.8 28.2 23.7 28 28.1 23.1 21 Cd 14.5 42.9 30.9 25.70 30.30 27.2 26.1 35 26 25.5 25.5 Ce 5.4 13.1 10.70 8.6 9.6 10.9 7.5 7 3.9 13.4 Co 52 72 34 28 53 66 43 36 44 35 27 Cr 0.3 1.7 0.1 0.1 0.2 0.2 0.2 0.7 0.2 0.5 0.1 Cs <5 17 20 <5 <5 36 <5 50 5 <5 11 Cu 2.3 5.7 4.93 4.28 5.08 5.16 4.35 4.23 4 3.09 4.28 Dy 1.84 3.61 3.03 2.66 3.18 3.3 2.71 3.83 2.78 1.99 2.75 Er 0.61 1.39 1.14 1.26 1.39 1.51 1.31 1.22 1.14 0.99 1.16 Eu 16 15 17 16 16 15 16 16 16 14 16 Ga 2.05 5.69 4.98 4.36 5.42 5.65 4.56 4.04 4 3.3 4.67 Gd 1 1 2 1 1 1 1 1 1 <1 1 Ge 7 6 6 5 6 6 5 6 5 5 5 Hf 0.54 1.17 1.03 0.9 1.1 1.1 0.92 1 1 0.66 0.91 Ho <0.2 <0.2 <0.2 <0.2 <0.2 <0.2 <0.2 <0.2 <0.2 <0.2 <0.2 In 1.8 15.9 8.6 5.8 5.5 4.3 4.6 15 5 7.6 5.5 La 26 19 11 12 <10 13 19 10 17 11 16 Li 0.37 0.5 0.46 0.43 0.55 0.55 0.45 0.33 0.4 0.34 0.43 Lu 8 6 5 4 4 4 3 4 3 6 3 Mo 9 6.7 6 5 6.8 6.4 5 6.2 5 5.1 4.3 Nb 7.6 21.1 15.9 14.7 19.3 17.7 15.7 15.6 16 11.7 15.9 Nd 7 22 17 7 9 8 9 23 7 7 14 Ni 5 12 9 5 5 5 5 5 5 <5 43 Pb 1.89 5.14 3.84 3.36 4.33 3.89 3.57 4.91 3 2.94 3.51 Pr 48.7 56.6 8.6 8.5 39.9 15.8 5.3 3 6 26.7 6.6 Rb 2780 <50 1449 1400 <50 2178 <50 7140 <50 <50 23.7 S 3.1 1.3 1.5 0.9 1 5.6 1.5 5 1 1.9 1.7 Sb 144 128 137 135 138 127 140 124 125 121 137 Sc 1.8 4.9 4.1 3.7 4.9 4.8 3.9 4 3 2.8 3.9 Sm <1 2 2 <1 1 1 <1 3.2 1 2 <1 Sn 213 189 222 303 211 244 325 251 320 273 290 Sr 1.7 2.5 3.6 1.2 1.4 1.3 1.2 0.22 1.3 1.2 1.3 Ta 0.34 0.88 0.77 0.69 0.83 0.88 0.7 0.69 0.75 0.49 0.71 Tb 4580 4745 5541 5525 5614 5476 5634 6951 5430 3618 5531 Ti 6.3 7 4.7 5 5.3 4.5 4.7 3.88 4.5 3.3 4.9 Th <0.5 <0.5 <0.5 <0.5 <0.5 <0.5 <0.5 <0.5 <0.5 <0.5 <0.5 Tl 0.6 0.48 0.58 0.4 0.77 0.73 0.56 0.67 0.70 0.36 0.55 Tm 1.59 1.96 1.13 1.4 1.52 1.48 1.19 1.8 1.5 1.47 1.29 U 60 130 140 140 160 160 180 180 178 100 170 V 2 1 2 <1 2 1 <1 <0.5 1 2 1 W 13 27.4 23.7 19.1 23.8 22.8 19.4 17.8 20 14.9 18.8 Y 2.1 3.4 2.9 2.6 3.1 3.1 2.6 2.3 2.4 1.8 2.7 Yb 15 <5 35 15 5 195 15 18 16 25 45 Zn 28 37 40 36 28 40 25 54 24 29 42 Zr 1.04 0.86 0.82 1.01 0.88 0.95 1.02 0.99 1.06 1.07 1.23 Eu/Eu* 42.11 35 8.87 19.96 54.25 18.14 14.18 5.64 25.2 44.33 15.4 Ba/Nb 5.66 4.59 7.96 3.57 5.26 4.72 4.2 3.44 3.33 4.08 3.87 Nb/U 2.9 3.57 3.43 5.14 6.06 5.44 5.22 7 5.2 5.1 0.59 Ce/Pb 0.05 0.03 0.07 0.09 0.07 0.05 0.11 0.17 0.11 0.08 0.09

K2O/Rb

(5)

175

گنس يراگن

گناس ایقد تخاناش یارب و هاقطنم نايرذآ یااه

یسررب ،امگام لوحت یگنوگچ گنس یاه

یور راب یرااگن

گنس نيا نهآ راسناک هدودحم یذوفن هدوت بدش مامنا اه

بارااس -3 گنااس باایکرت یاراد ااات ااساو دااح یااسانش

گناااس و یدیاااسا تااايرويد یااااه -وکول ،تااايرويد تاايرويدوزنوم -دونارگ ،تاايرويدوزنومزتراوک ااات تاايروي تسا تینارگ . تــیروید -وکول تــیروید : تاايرويد -وکول تاايرويد اااه يرتشیب گنس گمح ن هقطنم یذوفن یاه

کاش( دنتسه

3 - A رتااشیب و ) اااهنآ

ناااسرگد تاايرلک و وداایپا هااب

هدش کش( دنا 3

- B یسررب هياپ رب ب) گناس یاه

،یرااگن

گنااس هااب علاااقم رد یتيرواايد یاااه ،تاايرويد روااص

رويد ،تيرويدورکیم تايرويدزتراوکورکیم و یریفرواپ تي

یم هديد تفاب رتشیب بدوش گناس نايا یاه

راوانارگ ااه

-راوااانارگرتنيا ،راوااانارگورکیم

تااافاب و لاتراااسرتنيا

کاش( تاسا دیيوریفروپ یااه 3 - C ، 3 - D و 3 - E زا ب) تااسيرکونف اااب زاکواايژاپ ،تاايرويد هدنزاااس یاااه

یناوارف 60 -40 دنتاسه نيزدنآ عون و یممح دصرد راب ب

یسررب هياپ یگ يو و یپوکسورکیم یاه

یاراب یروان یاه

اکام یاراد هاک یيااهرولب زا زاکوايژاپ عون یياسانش یلپ هقطنم نودب و کیتتنس بداش هتفرگ هرهب دندوب یدنب

ااشیم شور ،نیاانچمه عواان یياااسانش رد زااین یواال

یب اهزاکويژاپ بتسا هدوبن ریثات

یسررب ،نيا رب نوزفا یاه

XRD ین ار نيزدنا رووح ز

هنومن یخرب رد تسا هداد ناشن اه

کش( 4 ) ینااک نايا ب

هاقطنم یاراد رتشیب یالپ اکام ،یدانب

هااگ و کیتتناس

بدنتسه دابسلراک کام رواب هب

Shelley ( 1993 شهاک )

رد تیعاارو ناايا داااميا رد رارااف داواام دوااجو اااب ااامد زاکويژاپ کام اهزاکويژاپ یخرب رد بتسا رثوم اه

ه یا

یلخادت یم هديد زین وش

ن د ناشن هک باتاشرپ دشر هدنهد

اااهزاکويژاپ یااخرب ،یناااسرگد یااپ رد بدنتااسه رواالب هدش یتیسيرس و یتيرلک ،یتودیپا کاش( دنا یااه 3 - C و 3 - D ب) Shahbazi ( نارااااااکمه و

2007 و ) Aliani و ( ناراکمه 2012 ) ااب یيااهزاکويژاپ هاک دانرواب نيا رب

ات نيزدنآ بیکرت یم زاکوگیلا

ناسرگد ودیپا هب دنناوت

هانومن یاخرب رد بدناشاب لداعت رد نآ اب و دنوش زاین ااه

هگر انبرک یاه

زاکوايژاپ یور راب ودایپا هدايد ااه

یام دانلبنروه بدواش یاناوارف زباس یااه

35 -25 داصرد

تایلونیتکا اب ینيزگياج لاح رد یخرب و دنراد یممح

کش( دنتسه تيرلک و تیلومرت اه ی 3 - C و 3 - D رب ب) هداد هياپ شور یاه XRD ، نسکوریپونیلک دیاسپويد ااه کش( دنتسه 4

هاب کايدزن ینااک نايا یاناوارف ب) 7

-5

هداش یاتیلاروا ااهنآ رتاشیب و تاسا یاممح دصرد بدانا

گیساتپ هب کيدزن راپسدلف 4

-3 یاناوارف یاممح داصرد

یااخرب رد و دراد شااخب اااه تااهج یگتفاااي دراد رد و شخب اک یياه هدش یتینیلوئ یناوارف اب زتراوک بتسا

6 اات

2 هانومن رد بایترت هاب یممح دصرد و یتيروايد یااه

یم هديد یتيرويد زتراوک ،تایتاپآ ااب هارامه نفسا بدوش

ینااک زا زین تیتویب و نهآ یاهدیسکا نايا یاعرف یااه

گنس هب اه یم رامش ،تايرلک ،تیاسيرس ، ودایپا بدانيآ

تیااسلک ،تااینیلوئاک ،تاایلاروا گااک رایااسب رادااقم هااب و

پرس ا و ناسکوریپونیلک ینااسرگد هدرواراف( کلات و نیتن

تیلومرت -یناک زا زین )تیلونیتکا بتسا هيوناث یاه

تیرویدوزنوم -تیرویدوزنومزتراوک : گنس نيا رد اه

هب ،یتسد ةنومن ناشور یرتاسکاخ هاب ايام دیفس گنر

زباس هاب ايام ،یتودایپا یناسرگد یپ رد هاگ و دنتسه اايد یاام هد ناوارااف بدنوااش گنااس ناايا تاافاب نيراات

اااه

همین کش ااب یریفرواپ تافاب و راوانارگ اات راوانارگ راد

هنیمز هناد یا کش( تسا زير 3

- F ب)

یناک گنس نيا هدنزاس یلصا یاه ( زاکوايژاپ اه

45

ات 40 رتاشیب و نيزدانآ عون زا )یممح دصرد ااب

اکام

یاالپ هااقطنم یاراد و کیتتنااس دنتااسه یداانب

ب یااپ رد

تيرلک و ودیپا ،تیسلک هاگ و تیسيرس یناسرگد زاین

یم هديد اهنآ رد کش( دوش 3 - F ) . شاخب یاخرب رد ااه ( دنلبنروه 25 ات 20 )یممح دصرد یناک هب هايوناث یااه ( تیلونیتکا دننام

ودایپا و تايرلک ،تایلومرت )

هايزمت

(6)

کش 3 -

A

) تيرويد زا ینومنخر بارس هقطنم یاه

-3 لامش( هب ديد( )ناريا یرتخاب بونج یوس

؛)یرواخ

B

) تيرويد یناسرگد و تايرلک هاب اه

؛زبس گنر هب ودیپا

C

یپوکسورکیم ريوصت )

XPl

(

cross polarized light

تيرويد زا ) راونارگ تفاب اب هقطنم یاه

هاقطنم ،راونارگرتنيا ،یدانب

یتودیپا یناسرگد

-اهورین دوجو( یگدشدرخ و یتیسيرس نیمز ی

یم هديد یناک نيا رد )یتخاس ؛دواش

D

) یپوکاسورکیم ريواصت

XPL

هانومن زا

وکول زاکويژاپ براونارگرتنيا تفاب اب تيرويد ؛دانا هداش هايزمت )نیانپ تايرلک( تايرلک و )زاکرم رد( ودیپا و تیسيرس هب اه

E

،یتینیلوئااک )

یتیسيرس و یتیلاروا ت( یریفروپ تفاب اب تيرويدورکیم رد ندش

ريوص

XPL

؛)

F

) وطاس ناایم رد تیسلک يرزت ،یریفروپ تفاب اب تيرويدوزنوم

یلپ کام ريوصت( زاکويژاپ کیتتنس

XPL

( )

Amp

؛لوبیفمآ :

Hbl

؛دنلبنروه :

Act

؛تیلونیتکا :

Pl

؛زاکويژاپ :

Ep

؛ ودیپا :

Ser

؛تیسيرس :

Chl

:

؛تيرلک

Kln

یناک یراصتخا مان( )تینیلوئاک : زا اه

Withney

و

Evance

( 2010 ب)تسا هدش هتفرگرب )

کش 4 - وترپ شارپ یوگلا

X

بارس هدش ناسرگد تيرويد هنومن کي یارب

(7)

177

گیااساتپ راپااسدلف (

15 -10 رتااشیب )یااممح دااصرد

هنااااشن و داباااسلراک اااکام ااااب هاااب ینااااسرگد یااااه

یاام هتخانااش تااینیلوئاک و تیااسيرس زا یااخرب بدوااش

یناااک ناايا اااه

لاااخدا یاراد نکراايز و تاایتاپآ زا یياااه

( زتراوااک بدنتااسه زااین 7

ااات 4 رتااشیب )یااممح دااصرد

هاااب یاااب یااااهرولب رواااص هیاااشاح ااااب کاااش

یااااه

لاااحنا یاام هداايد هدااش درااخ و هااتفاي دیااسپويد بدوااش

( 4 ات 5 ار ااهنآ رتاشیب ،ینااسرگد هاک )یاممح داصرد بتااسا هدرااک )نیاانپ تاايرلک( یااتيرلک و یااتیلاروا

اااخدا ،نیاانچمه ل

هداايد نآ رد زااین تاایتنگم زا یياااه

یام یناااک بدواش گناس ناايا یاعرف یااه

زا داانترابع ااه

یناااک و نکراايز ،نفااسا ،تاایتاپآ ،تیااسيرس بردااک یاااه

هداد هااياپ رااب( تاايرلک ، وداایپا یاااه

XRD زا رتااشیب

هاياپ راب( تاینیلوئاک ،تیاسلک ،تایلاروا )رلکوانیلک عون هداد یاااااه XRD

کاااالات ،)

هدروارااااف( نیتنپرااااس

اااسرگد تاایلومرت ین

زا )نااسکوریپونیلک و تاایلونیتکا

یناک بدنتسه گنس ةيوناث یاه

:تـــیرویدونارگ

گناااس نااايا جيدااانا یاراد ااااه

یاانیگنر وااکول

ناوارااف بدنتااسه ارک تاافاب نيراات

رد اااه

گنس نيا رد و زاير هاناد اات اسوتم هاناد راوانارگ ،اه

یناااک زا بدنتااسه یریفروااپ تاافاب علاااقم یااخرب یاااه

گنااس ناايا یلااصا اااه

( زاکواايژاپ ، 45

-40 دااصرد

یاالپ ااکام اااب )یااممح راتخاااس هاااگ و کیتتنااس

هااقطنم یلاااکلآ ،یداانب هااب کاايدزن( اهراپااسدلف

15

یااخرب رد هااک دابااسلراک ااکام اااب )یااممح دااصرد شخب هداش یتینیلوئااک زین اه هاب کايدزن( زتراواک ،دانا

20 -15 هاااب کااايدزن( دااانلبنروه و )یاااممح داااصرد

20 -15 يد بدنتاااسه )یاااممح داااصرد ااااب دیاااسپو

هناااشن و تاايرلک ، وداایپا ،تاایلاروا هااب یناااسرگد یاااه و نفااااسا ،نکراااايز ،تاااایتاپآ ،تاااایتویب ؛تیااااسلک

یناااک یناااک زا ،ردااک یاااه گنااس ناايا یااعرف یاااه

اااه

،تااینیلوئاک ،تیااسيرس ،تاايرلک ، وداایپا بدنتااسه یناااک زا تاایلاروا و تیااسلک گنااس ناايا هاايوناث یاااه

بدنتسه

:تــینارگ

هااچ گنااس ناايا اااهزیفوپآ اااسب

هدواات زا یي

،یلاصا هدوات زا ايرفت یکدانا زا جاپ هاک هدواب یلصا ااات تاايرويدونارگ نآ باایکرت و تااسا هدااش ادااج نآ زا نورد هاااب گناااس نااايا بداااش یيااااسانش تاااینارگ کااهآ نآ یااپ رد و هدرااک ذواافن نااسویموگیلا یاااه

هااناک یور هااقطنم زا یااشخب رد ینراکااسا ِنااهآ یااياز

ناواراف بتسا هداد گناس نايا تافاب نيرات

ااه راوانارگ

ینااک و تاسا راونارگورکیم ات نآ هدنزااس یااه

زاین ااه

( زتراوااک 35

-30 هااب )یااممح دااصرد یااب روااص

کااش

هااابل ااااب ،یجوااام یاااشوماخ و هداااشدرخ یبااااه

یلاااکلآ ( راپااسدلف 25

-20 زاکواايژاپ ،)یااممح دااصرد

زاکوااااگیلا(

-( )تاااایبلآ 20

-15 ،)یااااممح دااااصرد

( تاااایتویب و داااانلبنروه 15

-10 )یااااممح دااااصرد

دنتااااسه و تاااایتنگم نفااااسا ،تاااایتاپآ ،نکراااايز ب

( ناااسکوریپونیلک 2

اااات 3 عوااان زا و یاااممح داااصرد

یناااک زا زااین ،)دیااسپويد درااکلمع بدنتااسه یااعرف یاااه

لایااس هااب یناااسرگد راااچد ار زاکوااترا یبااامرگ یاااه ار لواابیفمآ و تیااسيرس هااب ار زاکواايژاپ ،تااینیلوئاک

هدرک تیتنگم و تيرلک،تیتویب هب بدنا

نیمز یمیش

نس هاب یيایمیاش گتاسیس کاي گ یام راماش

و دايآ

ینوگااانوگ ااماوع داامایپ نآ رد یيایمیااش ارااییفت گهراب ااب هک تسا یدايدج لدااعت ،نیاشیپ لدااعت ندز

یاام داايدپ گنااس یارااب ار ناايازا بداانروآ

راااتفر ،ور

نیاامز گتااسیس کااي زا رجاااهم رد ،رااصانع یيایمیااش رد ار یاامهم شااقن گتااسیس نآ هااب دورو اااي و یگنااس

شيادیپ ( دنراد ارییفت نيا Clarke, 1924

ب)

مان یارب گنس یيایمیش یراذگ ،هاقطنم یذوافن یاه

رادواامن TAS رادااقم هااياپ رااب( O

2

Na + O

2

K راابارب رد

2

SiO هب ) رادومن رد بدش هدرب راک Middlemost

( 1994 )

هااانومن تاااینوزنومزتراوک ،تاااینوزنوم شاااخب رد ااااه

ونارگ ،تاايرويدزتراوک ،تاايرويدوزنومزتراوک، و تاايرويد

هتفرگ یاج تینارگ کش( دنا

(8)

کش 5 - هدر گنس یدنب بارس هقطنم یذوفن یاه

-3 لامش( هدر هاياپ راب )نارايا یرتخاب یدانب

Middlemost

( 1994 ( )

MD=monzodiorite;

QMD=quartz monzodiorite

ب)

کش 6 - رادومن هياپ رب

Miyashiro

( 1974 هنومن ) بارس هقطنم یاه

-3 لامش( یرس شخب رد )ناريا یرتخاب کلاک یاه

هاتفرگ یااج نلاکلآ دانا

کش دننام اهدامن( 5

ب)دنتسه

یرس یياسانش یارب یام زین ،یيامگام یاه

راب ناوات

یگ يو هياپ گنس نيا هک یيایمیش یاه

نااشن دواخ زا اه

یم رادوامن هياپ رب بدرک یياسانش رگيدکي زا ار اهنآ دنهد

Miyashiro (

1974 کش( ) 6

هنومن ،) بارس هقطنم یاه

کلاک هدودحم رد هتفرگ یاج نلاکلآ

رادوامن هاياپ راب بدنا داايد زا ااامگام یياااسانش

هاگ عابااشا نیمواالآ زا یگدااش

( Shand, 1943 ،)

گنس تاشرس یاراد هاقطنم نايا یاه

کش( دنتسه ونیمولآاتم 7

- A ب)

یرااس یيادااج یارااب ،نیاانچمه نااهآ یاااه

زا راد

گيزااینم رادواامن ،راد Frost

و ( ناراااکمه 2001

(9)

179

( رادواااامن نااايا رد بدااااش هدراااب FeO/FeO+MgO

)

تبااسن هااب

2

SiO ناايا هااياپ رااب و تااسا هدااش گااسر هاانومن رادواامن

بارااس هااقطنم یاااه

-3 هدودااحم رد

گيزینم هتفرگ یاج راد کش( دنا

7 - B ب)

کااش 7 - گنااس نیمواالآ هاگداايد زا یيااامگام یاااه (

Shand, 1943

،) گنااس یارااب ااقطنم یاااه

بارااس ه -3 لامااش( :رد )ناراايا یرتخاااب

A

)

( رادواااامن

O

2

O+K

2

CaO+Na

3/

O

2

/CNK=Al A

) ( راااابارب رد

O

2

O+K

2

/Na

3

O

2

A/NK=Al

؛)

B

رادواااامن )

/

t

FeO

(

+MgO

t

FeO

) هااااب تبااااسن

2

SiO

یرس یياسانش یارب نهآ یاه

گيزینم زا راد راد

(

2001 et al., Frost

) کش دننام اهدامن( 5

ب)دنتسه

یلصا رصانع :

زا

رادومن رااتفر یاسررب یارب هک یياه

نیمز رد راصانع ناابترا یگنواگچ یيااسانش و یيایمیش

گنس نيا هب اه

یام هدراب راک یااهرادومن ،دواش

Harker

( 1909 شور نيرت دربراکرپ زا اهرادومن نيا بدنتسه ) ااه

هياپ رب بتسا بایمک و یلصا رصانع یاهداد شيامن یارب کااش( رکراااه یاااهرادومن 8

انع ارااییفت ،) یلااصا رااص

لودج( 1 ربارب رد )

2

SiO یم ناشن شيازافا ااب هاک داهد

2

SiO یاهدیااسکا ريداااقم

3

O

2

Al ، CaO ،

2

TiO ، MnO ،

MgO ، FeO و

5

O

2

P رادقم و شهاک O

2

K راکاشآ رول هب

رادقم و O

2

Na نااشن یاشيازفا یدانور شیبامک رول هب

یم دیسکا شهاک بدنهد یاه

CaO و

3

O

2

Al یم رد داناوت

یاااج یاپ یمولآ یراایگ

و اااهزاکويژاپ راتخاااس رد موااین

زاکوااايژاپ نامتخااااس رد گیاااسلک راااصم و ااااه

زاف رد نسکوریپونیلک بداشاب اامگام روالبت تاسخن یااه

یشهاک دنور MnO

،

2

TiO ، MgO و

3

O

2

Fe هاب زین تالع

ِنامتخااس رد اهدیاسکا نايا رصم ینااک

داننام یيااه

ینااک و نفاسا ،لوبیفمآ ،نسکوریپونیلک ،تیتنگم یااه

ف ور م کش( تسا رگيد نيزین 8

ارییفت ب) O

2

Na و O

2

K

ربارب رد

2

SiO هب یم هديد یشيازفا دنور روص ارايز ؛دوش

هب باذم ، يرفت شيازفا اب یاج

گیاساتپ و گيداس زا هدنام

یاام یاانغ نامتخاااس دراو ناااياپ رد و دوااش

راپااسدلف اااه

یم کش( دوش 8

راصانع یاهدیاسکا اراییفت یسررب ب)

لیس هب تبسن یلصا گنس نيا رد جی

یام نااشن اه داهد

بارس هقطنم رد دوجوم یذوفن هدوت هک

-3 نازایم یاراد

18 / 68

–

87 / 54 لوداج( تسا جیلیس ینزو دصرد 1

)

رد نيرولبت شيادج یپ رد ،نینچمه

2

SiO کاي ،اامگام

گنس زا هتسویپ یرس دايدپ یدیاسا اات ساو دح یاه

یلاصا دانيارف ،یشخبرولبت ،رگيد هتفگ هب بتسا هدمآ رد

گنس لوحت داهناشیپ هاياپ راب بتاسا هاقطنم نايا یاه

Rollinson (

1993 یلصا هک جیلیس ینزو دصرد ،) نيرت

گنس هدنزاس دیسکا دانور ماگنه رد ،تسا یيامگام یاه

بیاام شيازاافا هراواامه اايرفت ناايازا بدااباي

نآ رادااقم ،ور

یم ناشن دناوت دااممنا و ايرفت نوگاانوگ حارم هدنهد

ااقم بدشاب امگام راصانع ريد

Mn ، Ca ، Al ، Ti ، Mg و Fe

گنس زا ،شيادج تفرشیپ اب ،یدیاسا هب ساو دح یاه

رااصانع ريداااقم و هااتفاي شهاااک K

، Na و Si شيازاافا

هتفاي اهنيا همه بدنا ناشن

گه ةدنهد گنس ندوبامگام

یااه

تسا یشخبرولبت هار زا نيرولب شيادج و هقطنم

(10)

کش 8 - ارییفت رکراه یاهرادومن ربارب رد یلصا رصانع یاهدیسکا

2

SiO

گنس یارب بارس هقطنم نيرذآ یاه

-3 لامش( ب)ناريا یرتخاب

بایمک و یعرف رصانع :

راب هاک ینوگانوگ یاهرادومن

هداد هياپ نیامز یاه باایمک و یاعرف راصانع یيایمیاش

لودااج( 1

راابارب رد )

2

SiO هدااش گااسر کااش( داانا

9 )

ناشن یگدنکارپ هدنهد یاه

اسن یرتاشیب راصانع هاب تب

یگداانکارپ ناايا بدنتااسه یلااصا هااچ اااه

یااپ رد اااسب

یناسرگد هداد یور هقطنم یاه

بدنا نامه هانوگ هدايد هاک

یم شيازافا اب دوش

2

SiO ريدااقم Co ، Pb ، Ni ، Ce ، Sr و

Y یام شهاک راصانع ااما ؛دانباي

Th ، Hf ، Rb ، Nb و Ba

ار راگزااسان رصانع راتفر و دنتسه یشيازفا یدنور یاراد وخ زا یم ناشن د دنهد

. راصنع ارییفت دنور Sr

رابارب رد

شيازفا

2

SiO کش( تسا یشهاک یدنور 9

- A راصنع ب)

Sr رد هب رتشیب هتشوگ يارش راگزاسان رصنع کي روص

یم راتفر یام زاکرمت باذام زااف رد رتاشیب و دانک

داباي

( Wilson, 1989 )

نايازا ب یياامگام شياداج دانور رد ،ور شيازفا دياب نآ رادقم

رد نآ ارییفت ،رادومن رد اما ؛دباي

راابارب

2

SiO ینیااشناج هااکاريز ؛تااسا یاافنم یداانور

هب گیسنارتسا یناک هکبش رد گیسلک یاج

،دانلبنروه یاه

یم یور تیتاپآ و کیسلک یاهزاکويژاپ راداقم و داهد

Sr یم شهاک امگام رد دانور رادوامن ،نآ یاپ رد و داباي

یم شيامن هب یشهاک ،نینچمه بدراذگ

ارییفت Eu/Eu*

هب تبسن Sr

( تبثم یگتسبمه کي R=0.4

هاب تبسن و )

Rb ( یفنم شیبامک یگتسبمه کي R=0.1

شياامن هاب )

یم کش( دراذگ 10

و زاکوايژاپ ااب هياپ زا رصانع نيا ب)

یلاکلآ یام لراتنک راپاسدلف دنواش

( Wilson, 1989 )

رد

هب همیتن یم هديد یشيازفا اي یشهاک دنور روص

بدنواش

ود رصنع Rb و Nb هنومن رد هاياپ راب ،بارس هقطنم یاه

شيازافا ااب ،یياامگام دنور

2

SiO نااشن یاشهاک دانور

یم کش( دنهد یاه

(11)

181

کش 9 -ربارب رد بایمک و یعرف رصانع ارییفت رادومن 2

SiO

گنس یارب بارس هقطنم نيرذآ یاه

-3 لامش( ب)ناريا یرتخاب

کش 10 - ن ارییفت تبس

* Eu/Eu

هب تبسن

Sr

و

Rb

هنومن یارب بارس هقطنم یاه

-3 لامش( کش دننام اهدامن( )ناريا یرتخاب 5

ب)دنتسه

رد و دنتااسه راگزاااسان رااصانع زا رااصنع ود ناايا راااب و ینوااي عاعااش رد هااک یراکااشآ اتااخا یااپ ،داانراد یلااصا رااصانع هااب تبااسن دوااخ یااکيرتکلا

یمن یلصا رصانع نیشناج ارايز ؛دنواش

(12)

هاب یياامگام روالبت نااياپ رد نیياپ یانغ رواص

،هداش

هاااب ااااعيام رد یااااج

یااام هدااايد هدااانام دنواااش

( Rollinson, 1993; Aliani et al., 2011 ب)

بيراار

یناااک رد رااصنع ود ناايا یرادااهگن زا نوگااانوگ یاااه

ن یااسکا هتیااساگوف ،راااشف ،یيایمیااش باایکرت ،ااامد اااهرولب یيایمیااش نامتخاااس و ااامگام یاام یوراایپ

داانک

( Wilson, 1989 )

.

مراات زا اايرفت داانور هاامادا اااب یاااه

هاب اساو دح ینيزگيااج ،کیاسلف یواس

Rb هاب یااج

K گیاااساتپ ،زاکوااايژاپ نامتخااااس رد و راپاااسدلف

یاام زااین تاایتویب بدااهدب یور دااناوت

رااصنع Y زااین

یور گااه راگزاااسان رااصانع دااننام هااتفر HREE

راااتفر

یاام اااب یااهارمه رد رتااشیب و داانک تاافاي رااصانع ناايا

یاام دوااش ( Rollinson, 1993 )

رااصنع ب Y

هااب تاالع

یناااک راتخاااس رد تکرااش هاااگ و نکراايز ،تاایتاپآ یاااه

یام نااشن یاشهاک دانور ، ايرفت هامادا رد نفسا داهد

کااش( 9

- D رااصنع ارااییفت داانور ب) Hf

راابارب رد

2

SiO و یگتاشابنا تالع هاب هاک تاسا یاشيازفا یدنور

تاااسامگام رد راااصنع نااايا زاااکرمت کاااش(

8 - E ب)

رااصنع یارااب یااشهاک شیبااامک داانور شياداایپ Ti

ناااشن ، اايرفت داانور ماااگنه رد گیناااتیت رااصم هداانهد

یناااک رد دااننام یياااه

کااش( تااسا لواابیفمآ 9

- F ب)

راداقم Ti هاب ینااک تااسد اایتور و نفاسا دااننام یيااه

یاام لرااتنک دوااش

( Rollinson, 1993 )

ارااییفت داانور ب

رااصانع Ni

، Pb و Co راابارب رد

2

iO S تااسا یااشهاک

کااش( یاااه 9 - I ، 9 - G و 9 - H رااصانع ناايا اراايز ؛)

یاام هااب ،شيادااج نیتااسخن ااحارم رد داانناوت روااص

راااصنع ینیاااشناج Fe

ینااااک و تااایتنگم دراو ، یااااه

ِیاپ رد و دنواش ،ناسکوریپ داننام ،اااب اامد نيزینمورف هااب ِیااامگام نآ یاااج

بدوااش یااهت رااصانع ناايا زا هداانام

ارااییفت Ba

و Ce ارب رد رااب

2

SiO یداانور باایترت هااب

کاااش( یاااشيازفا 9

- J کاااش( یاااشهاک و ) 9

- K )

نيروااالب شياداااج دااانور ااااب هدااايدپ نااايا هاااک دراد بدراد یناوخمه

یتوـــیکنع ياـــهرادومن :

یتوااابکنع یااااهرادومن

راامنهب باایمک راصانع راصانع یاخرب و یاعرف رصانع ( هااایلوا هتاااشوگ بااایکرت هاااب هداااش Sun and

McDonough, 1989 )

یارااب ن هدواات هااقطنم یذوااف

بارس -3 کش رد ، 11

- A بتسا هدش هداد ناشن

کش 11 -

A

) هانومن یاعرف راصانع یتوابکنع رادوامن باراس هاقطنم یااه

-3 لاماش( بایکرت رد ااهنآ یاناوارف رابارب رد هاک )نارايا یرتخااب

هاایلوا هتااشوگ (

Sun and McDonough, 1989

) هدااش رااامنهب ؛داانا

B

دااان یکاااخ رااصانع یااناوارف ارااییفت ) هاانومن ر

باایکرت هااب هااک اااه

تيردنک (

Nakamura, 1974

) هدش رامنهب کش دننام اهدامن( دنا

(13)

183

راصانع ،رادوامن نايا هياپ رب LILE ( K ، U ، Sr ، Rb ، Ce ، Th ، Pb و Ba ) هنومن همه رد هاک هنومن کي رگم( اه

یاهت گینااتنا و گيدایبور ،گيرااب ربارب رد نااشن یگداش یم یهت بدهد یگدش زا Ba و Rb هچ داداخر یاپ رد ااسب

لایس درکلمع و یناسرگد تاسا یاحم رد یباامرگ یاه

هدش گنس نيا نامتخاس زا رصنع ود نيا جورخ ةيام هک یهت بتسا زا یگدش

La هچ زین نايا ینيزگياج دمایپ اسب

هب رصنع یاج Ca ناسکوریپونیلک راتخااس رد نايا یااه

ینغ )تسا هنومن یم ناشن یگدش

ن هک دنهد نااش

هدانهد

یااب شیبامک رحت دمایپ اريز ؛تسا شنارورف تشرس هراش ،رصانع نيا هاشير یااه

هحفاص زا هاتفرگ هدانورورف

تسا رصانع نيا زا ینغ (

Peng et al., 2007; He et al.,

2007 ) یهت و راصانع زا یگداش HFSE ( Zr ، Y ، T ، P و Nb ) یم هديد رادومن نيا رد و یگدانکارپ عوان نيا بدوش

یفت ناشن ، اری یگ يو هدنهد

نیامز یاه ة ايو یيایمیاش

نامک ( تسا یيامگام یاه Mora et al., 2007

ب)

یاسررب هاياپ رب یااه

Castillo ( نارااکمه و

2006 )

هنومن ارییفت دنور باراس هقطنم یاه

-3 نااشن هدانهد

نیامز هنهپ هب هقطنم نيا یذوفن هدوت یگتسباو یتخااس

یب بتسا شنارورف لانم یرامنه

یفنم Nb یاگ يو زین

هنارک و شنارورف هب هتسباو لانم هراق لاعف یاه

تسا یا

ناشن دياش و یياامگام دانيارف رد هتاسوپ تکرش هدنهد

( دشاب Wilson, 1989 )

یافنم یلاامونآ ب Nb و Ti نااشن یم :دهد ( 1 یاهداانيارف هااب هتااسباو گااسیتامگام یااگ يو )

( تسا شنارورف Rudnick and Gao, 2003

؛)

( 2 و ) گنس راکشآ هج هرااق هتاسوپ یاه

تکراش و یا

تاسا یياامگام یاهدانيارف رد هتسوپ (

Nagudi et al.,

2003 ؛)

( 3 هتااسوپ یگدواالآ ) زااین نآ هرااابود بوذ اااي و یا

یم دشاب دناوت (

Swain et al., 2008 ب)

ینغ ،نینچمه زاین گیبواین هاب تباسن گيروت یگدش

یم ناشن دناوت ( یياامگام نامک هنهپ هدنهد

Whalen et

al., 1997; Swinden et al., 1997; Whalen et al., 2006; Moradi et al., 2014

گناس یارب ) نايرذآ یااه

بارس هقطنم ینورد -3 دشاب ب کش رد 11 -A ، یلاامونآ یفنم P یم هديد زین نااشن رصنع نيا یفنم یلامونآ بدوش

یم هاک هتاشاد ار راگزااس رصنع کي راتفر رفسف هک دهد

ماگنه رد راب بتاسا هداش تیتاپآ یناک دراو يرفت دنور

داهناشیپ هياپ Gill ( 1981 ) ، یافنم یلاامونآ P یاگ يو کاالاک گااسیتامگام رواااب هااب و تااسا نلاااکلآ

White و Chappell ( 1992 ،) زا یگ يو عون گسیتامگام یاه I

زاین

بتسا راتمک ،راگيد راصانع رابارب رد ،رداان یکاخ رصانع

یناسرگد و یگدزاوه راچد یاه

یام یبامرگ دنواش

جاپ ب

یم اهنآ یناوارف یوگلا دناوت

ناشن ةدانهد یاگ يو زا یيااه

گنس نيرذآ هاگتساخ اه

داشاب ااهنآ (

Boynton, 1985;

Rollinson, 1993 ب)

یتواابکنع رادواامن رد Nakamura

( 1974 ) زین هقطنم ینورد نيرذآ هدوت ردان یکاخ رصانع

بارس -3 هدش رامنهب تيردنک بیکرت هب دنا ب نيا رادوامن ینغ یکدنا زا یگدش LREE ( La-Sm ) رابارب رد HREE ( Er-Y ) یاام ناااشن کااش( دااهد 11 - B داانور ناايا ب)

ناشن شنارورف هنهپ هب هتسباو هک تسا یياهامگام هدنهد

( دنتاسه Gill, 1981; Pearce, 1983; Wilson, 1989;

Rollinson, 1993 ب)

رد زاین دانلبنروه شياداج دنچره

عيام اح و کیسلف یاه یام اساو د

نااشن داناوت هدانهد ینغ یگدش LREE ربارب رد HREE داشاب ( Rollinson, 1996 ب) HREE نویتاااک و ااااب ناداایم ردااق اااب یياااه

زا رتمک عيزوت بيرر 1/

0 هنامااس رد بدنتسه هاک یيااه

ناوارف بآ ؛دنتسه رحتمان رصانع نيا دشاب لایس نيرت

هدوزفا اب اما ات ديااش هنامااس هاب انبرک ندش

هزادانا ا یا

دنوااش رااحتم (

Jenner, 1996 ب)

گیااستول و گیلواات

رد نیگناس ردان یکاخ رصانع نایم رد ار ت لغ نيرتمک بارس ینورد نيرذآ هدوت

-3 یتوابکنع رادوامن رد دانراد

Tm ینغ یکدنا یم ناشن یگدش

یياامنآ زا ؛داهد رد هاک

هناک ،هقطنم نيا هاب نهآ یياز

هداد یور نراکاسا رواص

لولحم ،تسا گیسلک یاه

بدنتاسه لاعف یحم رد زین راد

نيازا یام راا تنا ،ور ینااک رد راصانع نايا هاک دور

یااه

(14)

ار راصنع نايا و دنشاب هتفرگ یاج ،دیسپويد و تيداردنآ ینغ راچد داهناشیپ هاياپ راب بداننک یگدش

Fulignati و

ناراکمه ( 1999 یناک ،) اه یام یسر ی دانناوت

HREE ار

هدايدپ نايا هک دنهد یاج دوخ رد یحطس بذج هار زا هااب تاابثم یگتااسبمه تاالع HREE

اااب Al زا بتااسا

یيامنآ یناک نيرتمهم زا تینیلوئاک هک هاقطنم یسر یاه

باراااس -3 راااصنع بذاااج لاااامتحا ،تاااسا Tm

رد

تینیلوئاک یانغ ،نآ زا یورایپ هاب و ،هقطنم یاه

یگداش

دواامن رد رااصنع ناايا بتااسین یندرکنرواااب یتواابکنع را

یااطخ یاتح ااي و شياامزآ یااهرازبا یگدوالآ لامتحا یم زین هيزمت دايدپ گیلوات راصنع رد ار دانور نيا دنناوت

بدروآ یااب دواابن راکااشآ یرااامنه

Eu ،اااهرادومن ناايا رد

ناشن ياراش داداخر و امگام یداع شيادج دنور هدنهد تااسا هااقطنم ناايا رد تاایتنگم نراکااسا یدیااسکا

( Rollinson, 1996 )ب

نیــمز هــنهپ ــس

گنــس سوــن و یتخا ياــه

بارس هقطنم

-3

هاانهپ یياااسانش یاااهرادومن ،یيااامگامونوتکت یاااه

نیاامز ارااییفت یاااهرادومن رد هااک دنتااسه یيایمیااش

هااااگياج و هداااشدیلوت یااااهامگام نآ نوگاااانوگ یااااه

نیاامز یاام یتخاااس یمیااش هااياپ رااب داانناوت

زا ناااش

بدنوااش هتخانااش و ادااج رگيدااکي هاانهپ یياااسانش یارااب

گنااس یيااامگامونوتکت زا هااقطنم یاانورد ناايرذآ یاااه

رادواااامن Pearce

( ناراااااکمه و 1984

کااااش( ) 12

)

بدش هتفرگ هرهب

کش 12 -گنس هاگياج بارس هقطنم یذوفن یاه

-3 لامش( )ناريا یرتخاب نیمز هنهپ یياسانش رادومن رد

تخاس (

Pearce et al., 1984

) (

Syn

-COLG

تینارگ = گه یاه هراق دروخرب اب نامز ؛یا

VAG

تینارگ = کش دننام اهدامن( )شنارورف هنهپ یناشفشتآ یاهدنبرمک یاه 5

(15)

185

هنومن رادومن نيا رد ینااشفشتآ ناامک هدودحم رد اه

( VAG هتفرگ یاج ) زاین رايز دهاوش زا نيا رب نوزفا بدنا

یم نیمز هنهپ یياسانش یارب ناوت ايا شيادایپ یتخاس

ن

:درب هرهب ینورد نيرذآ هدوت ( 1 یااب ريداقم ) Ba/Nb

زا رتشیب( 28

ناشن ) هدنهد

گنس رد شناروراف هاب هتاسباو لانم رد هک تسا یياه

هراق لاعف هنارک یم ديدپ یا

دانيآ ( Fitton et al., 1988 ) ب

هاانومن رد تباسن ناايا نیگناایم بارااس هااقطنم یااه

-3

لودج( 1 هب کيدزن ) 29

/ 29 تسا .

( 2 م ) تبااسن نیگنااای Nb/U

و Ce/Pb هاانومن رد اااه

هب ربارب بیترت 18

/4 و 99 /3 لوداج( هدواب 1

اراکاشآ و ) تبااسن زا رااتمک

تاالازاب رد رااصانع نیاامه یاااه یاااه

هتشپ نایم ( یسونایقا 47

تلازاب اي و ) یسونایقا ريازج یاه

( 27 ( تسا ) Hofmann et al., 1986 ب)

( 3 تبااسن ) یااااب یاااه

O/Rb

2

K و FeO/MgO رد

هاانومن لودااج( اااه 1

ناااشن ،) عواان گااسیتامگام هداانهد

I

ناااامک نیمولآااااتم ینااااشفشتآ یااااه

( VAG ) هااانارک

هراق شناروراف هاب هتاسباو یاهدانيارف یاپ رد هک تساه

هدمآ ديدپ ( دنا

Chappell and White, 2001 ب)

یاااااااااااهرادومن رد Chappell

و White ( 1974 ،

1992 کاااااش( ) 13

هااااانومن ) هدوداااااحم رد ااااااه

دیيوتینارگ عون یاه

I بدنتسه

کش 13 -

A

اراییفت رادومن ) 3

O

2

Fe

رابارب رد

.CaO

(

Chappell and White, 1992

؛)

B

) رادوامن

ACF

(

White and Chappell, 1974

) یاراب

عون یاهدیيوتینارگ یياسانش

I

و

S

(

O

2

K -O

2

Na

-3

O

2

A=Al

،

C=CaO

،

F=FeO+Mg

؛)

C

) یاشيازفا دانور

Th

رابارب رد 2

SiO

؛

D

) اک دانور یاشه

5

O

2

P

ناشن عون هدنهد

I

گنس ندوب بارس هقطنم ینورد نيرذآ یاه

-3 کش دننام اهدامن( تسا 5

ب)دنتسه

یور یااگ يو یااخرب هااب هااجوت اااب ،هااتفر گااه رد اااه

گنس بارس هقطنم ینورد نيرذآ یاه

-3 گنس نيا ، زا اه

عون یاهدیيوتینارگ I

یگ يو نيا بدنتسه :زا دنترابع اه

( 1 درتسگ هنماد ) ه

گناس زا یا تايرويد داننام ،ااه

(16)

-186 ،یژولوراااتپ لاس گتفه هرامش ، و تسیب گتفه ، زیياپ 1395 وکول تاااايرويدوزنوم ،تاااايرويد تاااايرويدوزنومزتراوک

؛تینارگ و تيرويدونارگ ( 2 ااب هارامه دانلبنروه داننام ،کایفام یناک نتفاي )

یلاکلآ ،زاکويژاپ ینااک دوابن و زتراواک و راپسدلف

یيااه

یالپ و مدانورک ،تيريدرک،تيووکاسم دننام روام

یااه

؛ اکیلیسونیمولآ ( 3 هانومن یيایمیاش بیکرت عونت ) راداقم دايد زا ااه

2

SiO بنیمولآاتم یگ يو نتشاد و

هااااتفاي هااااب یاااااه تااااسد

هااااسياقم زا هداااامآ

باراس هاقطنم یاهدیيوتینارگ -3 تاینارگ ااب عوان یااه S و I ( Harris et al., 1986; Aliani et al.,

2011 ) لودااج رد 2

یاام ناااشن هااک هدااش هدروآ داانهد هقطنم یاهدیيوتینارگ باراس -3 تاینارگ هاب عوان یااه I هتسباو بدنا لودج 2 - یگ يو نیامز یااه ینااک و یيایمیاش

تاینارگ یاسانش عوان یااه I و S (

Harris etal., 1986; Aliani et al., 2011

) ااب نآ هاسياقم و

بارس هقطنم دیيوتینارگ -3 لامش( ب)ناريا یرتخاب یــگژیو نیــمز ياــه و ییایمیــش یناک یسانش ون تینارگ ع I عون تینارگ S

بارس هقطنم یذوفن هدوت -3 ینزو دصرد 2 SiO 76 -53 65 > 18 / 68 - 02 / 55 ینزو دصرد CaO ااب نیياپ 48 / 10 -94 /2 تیسن O 2 O/Na 2 K 1 > نیياپ 1 < ااب 49 /0 - 05 /0 A/CNK 1.1 > هدوت یارب( هاتفاي شيادج یاه رات )نیمولآرپ 1.1 < نیمولآرپ نیمولآ اتم

اه یناک هعومجم

روه تیتنگم ،نفسا ،تیتویب ،دنلبن تینامیلیاس ،تانراگ ،تيريدرک

تینمليا نکريز ،نفسا ،تیتنگم،دنلبنروه

ییامگامونوتکت هنهپ

هراق لاعف هیشاح ،شنارورف هنهپ یا

)یيازهوک( اه هراق هاگدروخرب شنارورف هنهپ گنس بیکرت یسانش تیلانوت ،تيرويدونارگ تینارگ تاايرويد -تاايرويدوزنوم -مزتراوک تاايرويدوزنو -تيرويدونارگ

بارس هقطنم ینورد نیرذآ هدوت هاگتساخ

-3

،هاقطنم رد اامگام هاگتاساخ ایقد یيااسانش ىارب شهو پ و دهاواش یاخرب ااما ؛تاسا زااین ىپوتوزيا ىاه

یاااگ يو نیااامز یااااه

ینااااک ،یيایمیاااش و یاااسانش

گنااس یااشيازفا داانور دااننام ،یااسانش Th راابارب رد کاااش( جیلیاااس 13 - C دااانور و ) یاااشهاک 5 O 2 P رد

کاااش( جیلیاااس رااابارب 13

- D ) ( White and

Chappell, 1992 ،)

ینااااک نتفااااي ،دااانلبنروه یااااه

یناااک و دیااسپويد ،تاایناتیت ،ردااک یاااه 1 A/CNK< ، یااااب نازاایم O 2 Na ، CaO و Sr داهنااشیپ هااياپ رااب(

Thompson (

1996 عوااان راااب یهاواااگ یاااگمه ،)) I

نااااشن و دنتاااسه هاااقطنم نااايا دااایيوتینارگ ندواااب اام

ی نیاامز هاااگياج هااک داانهد هااب هتااسباو نآ یتخاااس

هانهپ ینااشفشتآ نامک یااپ راب بتاسا شناروراف یااه

رادواااامن Patino Douce

و Beard ( 1996 کااااش( ) 14 - A ) و Patino Douce ( 1999 کااااااش( ) 14 - B هاانومن هاامه ،) یاااج تاایلوبیفمآ هدودااحم رد اااه

هااتفرگ رااصانع گااک رایااسب یااناوارف بداانا Th ، La ، Ba و Nb دااج( لو 1 رد رااصانع ناايا یااناوارف اااب هااسياقم رد )

ینغ هتشوگ تباسن ندواب نیيااپ ،نیانچمه ،هداش

یااه ( O 2 O+K 2 Na ) / ( 2 FeO*+MgO+TiO ) و ( 2 /FeO+MgO+TiO 3 O 2 Al ) نیيااااااااپ زاااااااکرمت و

Rb/Sr نیگناااایم( 09

/0 زا راااتمک هاااک ) 6/

0 ،تاااسا

ناااشن یااگمه بوذ هداانهد

(17)

187

یاااب بوذ یاااپ رد نيرااايز لوبیفمآ بآ

دنتاااسه تااای

( Altherr et al., 2000 )

هاتفاي ب هاب یااه زا هدامآ تاسد

شهو اااااااپ Rushmer

( 1991 ) و Wyllie و Maaløe

( 1975 ) بوذ یااپ رد هااک تااسا هداد ناااشن رد یااشخب

یااب يارااش اااب یباذاام ،تاایلوبیفمآ هاانومن ِبآ

2 دااصرد

یاام داايدپ بآ بآ یاوااتحم اااب بآ رادااقم ناايا بدروآ

تااینارگ نورد ا هااسياقم ااباق اااه

ناايازا بتااس ناايا ،ور

دراو ،نیاانچمه و یداایيوتینارگ باذاام رد بآ رادااقم بآ زا یرادااقم ندااش هتااسوپ یحطااس لااانم یاااه

یاام هااقطنم رد گااسیتاموساتم یارااب مزا لایااس دااناوت

نايازا بدنک هیجوت ار باراس یانورد نايرذآ هدوات ،ور

-3

هچ بتسا هدش ادج نيريز کیفام هتسوپ زا اسب

کاش 14 - خ یيااسانش هانومن هاگتاسا

باراس هاقطنم یذوافن هدوات یااه

-3 لاماش( :ااب )نارايا یرتخااب

A

) رادوامن

Patino Douce

و

Beard

( 1996 ؛)

B

) رادومن

Patino Douce

( 1999 ب)

هجیتن يریگ

یاسررب همه هياپ رب گناس ،یيارحاص یااه

و یرااگن

نیمز باراس هاقطنم یانورد نايرذآ هدوات ،یيایمیش

-3

رويد باااایکرت یاراد رتااااشیب تاااايرويدوزنوم ،تااااي

هياپ رب بتسا تینارگ ات تيرويدونارگ ،تيرويدوزنومزتراوک هداد نیامز یااه ناايا ،یاعرف و یلاصا رااصانع یيایمیاش

گنس کلاک یرس رد ،یيامگام یرس هاگديد زا اه نلااکلآ

یگ يو بدنراد یاج ونیمولآاتم تشرس اب یيارحص یاه

گنس نیمز و یراگن هانومن یيایمیاش

ور هالمج زا ااه دان

یفنم

5

O

2

P تبثم دنور و Th

ربارب رد

2

SiO ناشن هدنهد

عون I باراس هاقطنم ینورد نيرذآ هدوت ندوب

-3 بتاسا

گنس نيا یتوبکنع یاهرادومن یوگلا ناشن زین اه

هدانهد

یاانغ رااصانع یگدااش LILE

( K ، U ، Sr ، Ce ، Th ، Pb و

Ba و ) LREE راصانع هاب تباسن HFSE

( Zr ، Y ، Ti ، P

و Nb و ) HREE تااسا مه ب تبااسن ندوااب نیياااپ ،نیاانچ

Ce/Pb و Nb/U یااب ريداقم و Ba/Nb

ناشن هنهپ هدنهد

نیمز هرااق لااعف هانارک شناروراف هاب هتسباو یتخاس ،یا

ندوااب نیياااپ بتااسا یاانورد ناايرذآ هدواات ناايا یارااب تباااااااسن یااااااااه

(

2

/FeOt+MgO+TiO

3

O

2

Al و )

(

2

+MgO+TiO

t

O/FeO

2

O+K

2

Na ) نیيااااپ زاااکرمت و

تبسن Rb/Sr زا رتمک( 6/

0 یام نااشن ) هدوات هاک داهد

بارس هقطنم ینورد نيرذآ

-3 هچ هاگتاساخ کاي زا ااسب

بدشاب هدش ادج یتلازاباتم

ساپس يرازگ

شهو اپ تانواعم یلاام ینابیتاشپ ااب شهو اپ نيا نيداب هاک هاتفريذپ ماامنا انیاس یلعوب هاگشناد زا هانوگ

اپااس تاانواعم ناايا یاام یرازااگ

زا ،نیاانچمه بدوااش

زاااسون و هعااسوت نامزاااس یندااعم عيانااص و نداااعم ی

ینابیتااشپ هااک )ورداایميا( ناراايا هدااهع رااب ار یلااام

اپاس دنتشاد یام یرازاگ

تکراش زا ،نیانچمه بدواش

ناهاپاس ندااعم اایمیک یندعم زا

گهاراف ياراش ندراک

بااسانم یارااب

یااسررب یاااه ار رکااشت لااامک یيارحااص