• Nenhum resultado encontrado

Reconstituição do ms L fols 113c – 322b

CAPÍTULO CCCXX

Como o conde dom Fernã Gonçalvez moveo cõ sua hoste contra el rey de Navarra

Pois que o conde dom Fernam Gonçallvez acabou sua razon, os seus lhe respõderom todos em hũa voz que lhe gradeciã muyto o que dezia e que todos poeryã os corpos ẽ seu serviço; e que movesse quãdo por bem tevesse, que elles prestes estavã. E entõ mãdou / [121a] logo o conde mover sua hoste e enderençou quanto pode pera a Navarra e ẽtrou per ella quanto hũa jornada, roubando e fazendo muito dampno na terra. E achou el rey de Navarra que o viinha atender cõ todo seu poder, pera lidar cõ elle.

E, quando se virom, guisarom suas aazes e começarõ sua lide hũus cõ outros. E, segundo dizẽ, o conde dom Fernã Gonçallvez hya dyanteyro dos seus. E começarõ sua lide muy esquyva, dandosse muy grandes feridas dhũa e da outra parte. E o que mais fazia ẽ feito d’armas, assy dhũa parte 41 como da outra, o conde era, como aquelle que era muy bõo cavalleyro a grande maravylha. E ally se nomeavã cada hũus a sua parte, ca hũus chamavã «Castella» e os outros a «Estella» e «Pampollona». Ally veeriades muitas lanças quebrar e rachar e muytas espadas retenyr ẽ capellinas e ẽ elmos. E tã grandes erã os roydos das armas que, ainda que fezessem torvõoes, aadur os poderyã ouvyr.

CAPÍTULO CCCXXXIV

Como o conde dom Fernã Gonçallvez matou el rei dom Sancho de Navarra

Conta a estorya que el rei e o cõde se andavã buscãdo pella lide dhũu cabo ao outro, ataa que se ouveron de achar. E, quando se vyron, leixaronsse correr hũu ao outro quanto os cavallos os poderom levar e derõsse tã grandes lançadas que lhe nõ prestaron armas que trouxessem que os ferros das lãças nõ parecessen da outra parte. E o golpe del rei dõ Sancho foy per logar mortal, em tal maneira que logo cayo do cavallo em terra. E sayulhe a alma do corpo. E, quando o conde vyu el rey ẽ terra, começou a chamar «Castella». E chamava os seus mas nõ lhe acorria nẽ hũu. E elle estava mui mal ferydo dhũa lançada no costado destro, que saya da outra parte.

E, quãdo os Castellãaos nõ acharõ seu senhor, andavã muy / [121b] tristes ẽ buscandoo pella lide, dando grandes feridas ennos Navarros. E andarõ tanto pella lide, dhũa parte e da outra, ataa que chegarõ onde o conde estava. E, quando o acharom, forõ muy ledos que mais nõ podyam. E entõ tornarõ aos Navarros e ferirõnos assy fortemẽte que lhes fezerõ per força leixar o campo. E, depois que assy forom arrancados do campo e vencidos, decerom o 42 conde do cavallo e cataronlhe a feryda, que era muy

grande. E, quando a ouverõ vista, todos duvydarõ da sua vida. E, catada a ferida, poserõno ẽ cima dhũu muy bõo cavallo.

E, depois que assy foi morto el rey dom Sancho, como dicto he, mãdouho o conde levar a Navarra.

CAPÍTULO CCCXXXV

Como os Navarros forõ ao cõde Piteus e ao conde de Tollosa querellarlhes a morte del rey dom Sancho Os Navarros, depois que ouverõ ẽterrado seu senhor, forõsse ao conde de Piteus e ao conde de Tollosa, que erã seus parẽtes muy chegados, e disseronlhe que se doessem da morte del rey dom Sancho e que o acooymassẽ; e que elles poeryã ẽ ello os corpos e os averes em seu serviço, pera averẽ de vyngar seu senhor.

E, entre tanto que os Navarros andavã ẽ esto, o conde Fernã Gonçallvez penssou de sua chaga, ca muyto avya bõos cerurgiãaes.

E o conde de Piteus e o conde de Tollosa, que nõ avyã vĩido aa primeira lide, ajũtarõsse a elles os Navarros por a boa resposta que em elles avyã achada, da vỹgãça de seu senhor el rey. E chegarõ todos desũu ao porto de Gricarya. E o conde de Tollosa lhes dezia assy que elle deste feito se sentia muyto e que nõ faria menos por vĩgar a morte del rey que se fosse seu padre. E desto avyã os Navarros muy grande esforço. E pesava muyto ao conde de Tollosa, quando lhe deziã os Navarros ẽ como ho estevera el rey esperãdo dez dias pera seer na / [121c] lide, e que nõ chegara hy. E diziã que tiinhã grande torto recebudo dos Castellãaos.

43 CAPÍTULO CCCXXXVI

Como o conde dom Fernã Gonçalvez soube ẽ como lhe o conde de Tollosa e os Navarros queryã entrar na terra

Diz o cõto que o conde dom Fernã Gonçalvez ouve a saber como o conde de Tollosa e os Navarros lhe queryam entrar pella terra. E, empero era ainda mal treyto daquella lançada que lhe el rey de Navarra dera, nõ leixou porẽ dhyr contra o cõde de Tolosa e cõtra os Navarros. E chegou a elles a hũa ribeira onde elles jaziã.

E ẽtom se juntarõ os Castellãaos con o cõde de Tollosa e cõ os Navarros ẽ aquella ribeira onde jaziã. E ally poderiades veer muytas feridas dadas e recebidas da hũa parte e da outra, ẽ tal maneira que os Castellãaos ouverõ a passar a ribeira a pessar dos Navarros e dos Gascõoes. E ally foy a lide muy grande e muy ferida, de hũa parte e da outra; e muytos mortos e feridos. A batalha durou muyto e era muy crua e muy sem piedade. E assy durou ataa despos vespera, ca nẽ hũa das partes nõ se queria leixar vencer.

E entõ o conde dom Fernam Gonçallvez, o bem avẽturado, andava fazendo grandes maravilhas ẽ feyto d’armas pella lide, como aquelle que era melhor cavalleyro ẽ armas e de mayor força que todollos outros. E, per onde elle hya, todos lhe leixavõ o camynho.

44 CAPÍTULO CCCXXXVII

Como o conde dom Fernã Gonçallvez vẽceu a lide e matou o conde de Tollosa

Conta a estorya que, o conde dom Fernã Gonçallvez andando assy pella lide fazendo seus grãdes feytos, aveolhe que vyu o conde Peytavinos de Tollosa ãdar / [121d] pella lide embaratandosse cõ os seus; e emdereçou a elle quãto pode. E o conde de Tollosa, quãdo o vyu vĩir pera si, tornou a elle, come homẽ bõo que era. E o conde dõ Fernã Gonçallvez avya delle muy grande querella, por que lhe vehera a sua terra. E foyo feryr dhũa lançada tam de coraçõ, per meyo dos peitos, que lhe nõ prestou nẽ hũas armas que tevesse que lhe a lança nõ entrasse pello corpo; e ẽ tal guisa que o conde de Tollosa cayu ẽ terra, como aquelle que era chegado aa morte.

E os Gascões, quando virom seu senhor en terra, começarõ a fugir; e os Navarros cõ elles. E o conde dom Fernã Gonçallvez e os seus hyã pello ẽcalço, matando e ferindo em elles, ẽ tal maneira que em aquelle ẽcalço prẽderõ bem trezentos cavalleyros e mais. Desy tornousse o conde dom Fernã Gonçallvez pera onde leixara o conde de Tollosa e achouo ja morto da ferida que lhe elle dera. E fezeo consigo levar muy honrradamẽte e mãdouo poer sobre hũu nobre escano muy rico e bem lavrado, o qual elle ouvera enna batalha d’Almançor, e fezeo cobryr de nobres e ricos panos. E ẽtom mandou o conde dom Fernã Gonçallvez fazer hũu ataude muy bõo e muy rico e mãdou ẽ elle meter o corpo do conde de Tollosa; e mãdou soltar todollos seus vassallos e ẽtregoulhes o corpo de seu senhor e fezeos jurar ennos Evãgelhos

que se nõ partissem delle ataa aquelle logar onde avya de 45 seer ẽterrado. E deulhes de seu aver tanto cõ que o podessem levar honrradamẽte; e deulhes myl cyrios. E fezeo poer ẽ hũa muy boa mua e assy lho

ẽtregou. E elles hyã fazendo cõ ele mui grande doo. E assy chegarom a Tollosa, que era cabeça de seu condado, e ally foy o dõo renovado; e fezerõno muy grande sem mesura, ataa que o conde foy enterrado.

Documentos relacionados