بررسی تاثیر حکمرانی خوب بر عملکرد درآمدی نظام مالیاتی

ینارمکح ریثات یسررب

بوخ

دمآرد درکلمع رب

ماظن ی

یتایلام

تسودرهپس دیمح *

شناد ی را داصتقا لعوب هاگشناد ی

س ی ،ان ادمه ن ، hamidbasu1340@gmail.com

یبجر همیهف

نادمه ،انیس یلعوب هاگشناد داصتقا دشرا یسانشراک یوجشناد ،

fahimerajabi0@gmail.com

یتوراب اسهم

وجشناد ی سانشراک ی داصتقا دشرا لعوب هاگشناد

ی س ی ،ان نادمه

،

mahsabarouty@gmail.com

هدیکچ

هاگدید ساسا رب اهداهن درکلمع و راتخاس فعض ،ارگداهن نانادداصتقا

سوت لیلاد زا یکی هع

تسا یگتفاین .

فده ،شهوژپ نیا یسررب

لاناک رانک رد ،بوخ ینارمکح یراذگرثا یاه

نلاک یاهریغتم ریاس دمآرد درکلمع رب

ماظن ی یتایلام دنس بختنم یاهروشک و ناریا

مشچ زادنا 02 هتفای میمعت یاهرواتشگ شور زا هدافتسا اب ناریا یملاسا یروهمج هلاس

(

GMM

،) یط لاس یاه 0202 -0220 هفلوم تاعلاطا و رامآ زا روظنم نیا یارب .تسا یاه

هس صخاش و هناگ شش یاه

هناگ بوخ ینارمکح و

دمآرد یاه یلام تا ی رانک رد م یاهریغت

یداصتقا نلاک یم هئارا یناهج کناب نینچمه و یناهج هعسوت نامزاس طسوت هک

دوش ،

بوخ ینارمکح لک صخاش طسوتم هک تسا نآ زا یکاح جیاتن .تسا هدش هدافتسا اب

بیرض 20 / 02 یم رارق ریثات تحت ار یتایلام یاهدمآرد لاناک اب طابترا رد .دهد

یاه

هک دیدرگ صخشم زین یراذگرثا تابث و )ییوگخساپ( تیفافش صخاش لماش لوا هفلوم

بیرض اب ،یسایس 00

/9 لماش مود هفلوم ، صخاش

اب ،تاررقم تیفیک و تلود یشخبرثا

بیرض 23 /8 لماش موس هفلوم نینچمه و صخاش

بیرض اب ،داسف لرتنک و ییاضق نیمأت

20 / 02 ینعم و تبثم یرثا ، ختنم یاهروشک و ناریا یتایلام دمآرد رب راد

.دنراد ب

هژاو

:یدیلک یاه

،تایلام ،بوخ ینارمکح

.ناریا زادنا مشچ دنس یاهروشک

یدنب هقبط

JEL

:

H11, H21, H50

*

لوئسم هدنسیون تابتاکم

همانلصف هیرظن یاه یدربراک داصتقا لاس / مود هرامش / 0 / ناتسبات 0292 / تاحفص 001 -022

یرد خیرات :تفا 01 / 22 / 92 شریذپ خیرات 03

1

-

همدقم

مهم ناونع هب تایلام هژیو شقن تلود یدمآرد عبنم نیرت

یمومع شخب یلام نیمات رد یا

یم ءافیا شیب هک تسا یداصتقا ملاس داصتقا .دنک هنیزه رت

ینارمع یاه ا تلود یراج و

ز

هب یسرتسد لیلد هب ناریا هلمج زا اهروشک زا یخرب رد اما .دوش نیمات تایلام قیرط نآ ،تفن دننام نیزگیاج یلام عبانم ناونع هب یتایلام یاهدمآرد هب تسا هتسیاش هک نانچ

تسایس یارجا همزلا صوصخ هب و رادیاپ دمآرد هجوت یتمواقم داصتقا اب قبطنم یاه

یمن .دوش ناشن اهروشک هتشذگ تایبرجت یاهدمآرد رب هیکت هک تسا عوضوم نیا هدنهد

نایز ،یتایلام ریغ بسانم زا یکی یتایلام یاهدمآرد هب ءاکتا و تسا رادیاپان و شخب

نیرت

شور یم بوسحم تلود یارب دمآرد نیمات یاه تسایس حیحص یارجا نیاربانب .دوش

یاه

یم ار یتایلام هلیسو ناوت

یارب یا یقلت هعسوت تمس هب تکرح و یداصتقا ییایوپ شیازفا

تسایس حیحصان یارجا ،لاح نیع رد .درک شخب فعض بجوم یتایلام یاه

فلتخم یاه

یداصتقا هعسوت تکرح ندش دنک و شور نیا زا تلود یلام عبانم نیمات مدع و یداصتقا یم یعامتجا و ،یناخریش( دوش

0280 : 22 لیلد هب ،هطبار نیمه رد .) هب تایلام تیمها

همانرب یداصتقا مهم فادها زا ،یدمآرد یلصا عبنم کی ناونع دنس و هعسوت یاه

مشچ تمیق اریز .تسا نآ زا لصاح یاهدمآرد و یتفن یاهدمآرد هب اکتا شهاک ،زادنا رد نارحب کی عوقو ماگنه هب ،تسا یناهج یاهرازاب ریثات تحت ،دراوم هدمع رد هک تفن

یق میرحت ای ناهج شهاک تدش هب تفن شورف زا لصاح دمآرد نآ لابند هب و تم

هتفای

یم هجاوم یدج تلاکشم اب روشک داصتقا و یتایلام یاهدمآرد مهس شیازفا ،نیاربانب .دوش

رادیاپ عبنم کی و تسا یتفن یاهدمآرد هب اکتا شهاک یارب هویش نیرتهب تلود هجدوب رد نورد و ارف ار یلم یاز یم رارق تلود یور

.دهد

هب لیامت ینامز و دراد ییازسب تیمها تخادرپ هزیگنا دوجو ،تایلام هلوقم اب طابترا رد یم شیازفا دارفا طسوت تایلام تخادرپ هک دننادب و هدش رتشیب تلود هب دامتعا هک دبای

و یساسا تامدخ حطس یاقترا یارب تروص نیرتهب هب تلود هب هدش تخادرپ تایلام هیامرس مومع یراذگ یم فرص ی

لماع کی ناونع هب بوخ ینارمکح ،اتسار نیا رد .دوش

یم ،تلود هب دارفا دامتعا رب رثوم یداهن راذگ رثا یتایلام یاهدمآرد بسک یور رب دناوت

یندم هعماج ،تلود یلصا نکر هس نیب ،بوخ ینارمکح رد هک تسا هراشا هب مزلا .دشاب نیا و دراد دوجو یکیدزن طابترا یصوصخ شخب و یم ببس رما

یمومع روما زا هک دوش

هنیهب لکش هب هرهب یرت

هنوگ هب ،دنراد رارق رگیدکی اب لماعت رد روکذم شخب هس ره و شیب تردق و فعض هک یا

نآ زا یکی دح زا لاس و یناجیمک( دز دهاوخ مه رب ار یعامتجا لداعت اه

،نیط 0289 : 2 .)

هعسوت یاهروشک یداصتقا تفرشیپ یم تیوقت ار هدیا نیا هتفای

فت یرارقرب هک دنک رک

هعومجم ،بوخ ینارمکح دوخ اهداهن نیا هک درک دهاوخ داجیا هعماج رد ار اهداهن زا یا

هدننک نیمضت هیاپ شرتسگ و دوب دنهاوخ رادیاپ هعسوت هب یبایتسد و رمتسم دشر ی

ه یا

تایلام و تلود یزاس دنمناوت اذل .تشاد دنهاوخ لابند هب ار یتایلام دمآرد شیازفا و ی

ییاناوت یمامت زا هدافتسا تیلباق بوخ ینارمکح دوبهب مهارف ار هعماج یاهدادعتسا و اه

یم رارق مه لباقم نانچ ار رازاب و تلود و دروآ دهاوخ ،ینانر( دنشاب مه لمکم هک دهد

0231 : 22 نیا زا فده .) ،شهوژپ

سررب ی ثات یر نارمکح ی لاناک و اه ی راذگرثا ی نآ رد

نلاک یاهریغتم ریاس رانک داصتقا

ی رب درکلمع دمآرد ی لام ماظن ی تا یاهروشک و ناریا ی

مشچ دنس بختنم لاس یط زادنا

یاه 0202 -0220 یلصا شسرپ نیا هب ییوگخساپ و

هفلوم هنوگچ هک تسا قیقحت لاناک نامه ای بوخ ینارمکح یاه

دمآرد ،یراذگرثا یاه

ینعم تروص هب یسررب دروم یاهروشک نیب رد ار یتایلام یم رثأتم یراد

یلاد زا ؟دنزاس ل

نیا یداصتقا راتخاس یکیدزن و هباشت ،زادنا مشچ دنس یاهروشک باختنا یارب مهم فده یارب اهروشک نیا دشر یوگلا تیمها و ناریا اب اهروشک روشک هعسوت همانرب یراذگ

س یط لا همانرب یاه رایعم زین زادنا مشچ دنس بختنم یاهروشک نیب رد هتبلا .تسا یا

هداد دوجو هب .تفرگ رارق رظن دم شهوژپ زاین دروم یتاعلاطا یاه

ساسا رب هک یروط

هداد و تاعلاطا دوجو هدافتسا دروم یداصتقا یاه

لوبق لباق نینچمه و هاگیاپ رد

یاه

یناهج کناب لیبق زا یتاعلاطا ،

00 باختنا زادنا مشچ دنس وضع یاهروشک نایم زا روشک

،یتاعلاطم هنیشیپ ،یرظن ینابم ،همادا رد .دنتفرگ رارق یسررب دروم ناریا روشک هارمه هب و هجیتن تیاهن رد و ،وگلا نیمخت ،قیقحت شور یم هئارا قیقحت یاهداهنشیپ و یریگ

ش دو .

2

-

قیقحت یرظن ینابم

نارحب زورب اب یلام یاه

یسررب و هعلاطم ،یناهج داصتقا رد نمزم دوکر و اب طبترم یاه

ههد لیاوا زا یتایلام تیفرظ نیمخت 0992

ههد رد .دش هتفرگ رس زا 0992

ساسا رب ،

بوخ ینارمکح دوبهب تسایس ،تیاده ترورض لصا 0

دنمناوت ای نوناک رد ،تلود یزاس

هیصوت تسایس یاه نامزاس یراذگ

نیب یاه مج زا یللملا

کناب ،دحتم للم نامزاس هل

نیب قودنص و یناهج لوپ یللملا

0 (

IMF

تلود داعبا هلاسم بوچراچ نیا رد .تفرگ رارق )

کچوک ای ینارمکح و تسا هداد تلود یزاسدنمناوت هب ار دوخ یروحم شقن ،تلود یزاس

مهم زا یکی ناونع هب بوخ نییعت لماوع نیرت

هدیدرگ حرطم یداصتقا هعسوت و دشر هدننک

،ناهاوخریخ و یردیم( تسا 0282

: 23 رد ،یتایلام یاهدمآرد اب طبترم تلاکشم .)

رد یاهروشک )ینارمکح( یداهن نییاپ تیفیک هلمج زا یداهن تلاکشم اب هک هعسوت لاح

یشخبرثا و ییوگخساپ یگژیو تیوقت ،هکیلاح رد .تسا هدهاشم لباق رتشیب دنتسه هجاوم مکح( اهداهن دوبهب بجوم هب تلود یم شیازفا تایلام تخادرپ هب ار دارفا لیامت ،)ینار

هب یارب یلصا رصنع هس .دراد لابند هب ار بوخ یتایلام متسیس بوخ ینارمکح اریز دهد تایلام لیامت ،تلود تیعورشم لماش هک ،دراد دوجو یتایلام متسیس ندمآ دوجو

.تسا تلود ییاراک و تایلام تخادرپ هب ناگدنهد دامتعا

ی ر رد هک اتسا ی اقترا ی ک یف ی ت

نارمکح ی دپ هعماج دارفا رد ید

یم را دوش اهدمآرد عقوم هب لوصو بجوم ی

لام ی تا ی تلود

م ی ددرگ ا و ی ن وقت هب رما ی

ت داصتقا راتخاس ی

دهاوخ رجنم دش

دمحا و زاجعا( 0

، 0202 :

202 .) تخاسریز ،یداصتقا نوتم رد یم میسقت هدمع هورگ هس هب یعامتجا یاه

لوا هورگ .دوش

حرط نیب تلود جراخم صیصخت هوحن لماش هیامرس یاه

هک تسا یجراخم ریاس و یراذگ

هیامرس نیب عبانم صیصخت میقتسم روط هب یم رارق ریثأت تحت ار فرصم و یراذگ

د و ده

تسایس هب یم طوبرم تلود یداصتقا یاه

تسایس و اهداهن ،مود هورگ .دوش هک تسا ییاه

م دوجو هب یبسانم یعامتجا طیحم ی

میمصت ات دروآ طیحم نیا لخاد رد یصوصخ یریگ

یجراخ و یلخاد هلمح لامتحا ای دوشن لرتنک تیانج و مرج رگا ،لاثم یارب .دریگ ماجنا هیامرس شاداپ ،دشاب هتشاد دوجو تیلاعف و یصوصخ شخب یارب یراذگ

تهج هناروآون یاه

یم شهاک تدش هب ،دیلوت شیازفا ق یارجا هب رگا نینچمه .دبای

هتشاذگ مارتحا اهدادرار

هاگداد ریسفت ای دوشن شیپ لباقریغ اهدادرارق یارجا تنامض زا اه

حرط ،دشاب ینیب ه

یا

هیامرس یم ادیپ یرتمک تیباذج تدمدنلب یراذگ یم راظتنا بیترت نیمه هب .دننک

ر ،دو

یم دازآ و زاجم هعماج رد ار یداصتقا تیلاعف و تلادابم تلود هک یماگنه دق ،درامش

تر

یم دودحم ار یراصحنا تسایس و اهداهن زا یرس نآ لماش ،زین موس هورگ .دنک

تسا ییاه

تیلاعف هک تنار یاه

یم لرتنک و تراظن ار تلود دوخ هلیسو هب هنایوج ،رمور( دنک

0282 :

20 ) .

1_{International Monetary Fund}

لاحرد یاهروشک یداهن فعض تلود هک تسا هدش بجوم هعسوت

هوقلاب نازیم زا دنناوتن اه

یلام تیفرظ ،یتیمکاح تلاکشم زورب هب هجوت اب و دننک هدافتسا دوخ یلام نیمات یارب یتا

تلود یم ینامز اه تایلام دنناوت

عمج هاوخلد هزادنا هب ار اه یداهن طیحم هک دنیامن یروآ

تخادرپ رتشیب هزیگنا داجیا یاتسار رد یزنات( دشاب هتفرگ لکش یتایلام ناگدننک

0 ،

0983 : 00 یخا ههد دنچ یط .) ییاسران زورب ،ر

تلاکشم ،یگنهرف تلاکشم هورگ هس رد اه

یاهداهن هب ات هدش ثعاب ،اهروشک یتایلام ماظن رد ییارجا تلاکشم و یتایلام نیناوق هژیو هجوت یتایلام یاهدمآرد لوصو لیهست رد لیخد وادار( دوش یا

0 ، 0220 : 03 رد .)

م هتسجرب یراتخاس و یداهن یاهریغتم شقن ،دیدج درکیور ی

هب ،دوش لماوع زا هکیروط

شخب مهس ،هنارس یلم دمآرد هلمج زا یتایلام یاهدمآرد رب راذگریثات رد فلتخم یاه

زا و یتایلام دمآرد هضرع فرط یتنس یاهریغتم ناونع هب لماوع رگید و مروت ،داصتقا صخاش یم دای اضاقت فرط ریغتم ناونع هب یداهن یاهریغتم یخرب و یسایس یاه دوش

.

ارب ناراکمه و دریب ،لاثم ی 2

( 0228 : 10 ،) ا اب ی ن پ ی ش رصت هب ضرف ی

ح غتم ی اهر ی فرط

م اضاقت ی دوم هک دنزادرپ ی

نا لام ی تا ی تروص رد ی یم تخادرپ ار تایلام لیامت اب یامن

دن هک

رد ی دنبا هتساوخ اه ی بسانم وحن هب نانآ ی

اهداهن رد ی

س ی سا ی سکعنم یم رد تلود ،دوش

زا یتفایرد تایلام یازا نآ لباقم رد نادنورهش

هب یلام عبانم ،تسا وگخساپ اه مآ تسد

هد

یم هتفرگ راک هب هعماج هافر یاقترا یارب وحن نیرتهب هب تایلام زا زا هعماج دارفا و دوش

یم رادروخرب یرتهب یمومع تامدخ .دندرگ

اتپوگ ،رگید یرظن درکیور کی رد 2

( 0223 :

9 یم نایب ) یب هنوگره زورب هک دراد

متعا هعماج یسایس تابث مدع و تلود هب دارفا یدا ،

هرهب شهاک تابجوم تایلام لوصو رد هنیزه شیازفا و یتایلام ماظن یرو

هدروآ مهارف ار اه

یم هجاوم لکشم اب ار یتایلام دمآرد لوصو و .دزاس

یناهج ینارمکح نویسیمک شرازگ ساسا رب 0

(

CGG

لاس رد ) 0990

بوخ ینارمکح ،

هعومجم ور زا یا ش مدرم کرتشم روما هک تسا یصوصخ و یمومع و یداهن و یدرف یاه

یراکمه مادقا و زاسمه ار عونتم ای داضتم عفانم ،هتسویپ یدنیارف طسوت و هدرک هرادا ار

-یم ذاختا هنایوج یاهداهن لماش بوخ ینارمکح هک تسا هدمآ شرازگ نیا رد .ددرگ

ماظن و یمسر ناق تیاعر نیمضت یارب هک تسا ییاه

هدرک ادیپ تردق نو نینچمه ،دنا

1_Tanzi

2_Radaev

3_{Bird etal.} 4_Gupta

هدومن قفاوت نآ رس رب اهداهن و مدرم هک یمسرریغ یاهرارق یم کرد ای دنا

عفن هب دننک

ییایسآ هعسوت کناب هاگدید رد .تساهنآ 0

(

ADB

)، طسوت هک تسا یشور بوخ ینارمکح

یم راک هب هعسوت یارب یداصتقا و یعامتجا عبانم تیریدم رد تلود ا نینچمه .دور

ن ز رظ

للم نامزاس هعسوت همانرب 0

(

UNDP

تردق لامعا زا تسا ترابع بوخ ینارمکح ،)

لماش و روشک یمومع تیریدم یارب یرادا و یسایس ،یداصتقا راکوزاس

و اهدنیارف ،اه

هورگ و نادنورهش هک ییاهداهن قوقح ،هدرک نایب ینشور هب ار دوخ عفانم نآ قیرط زا اه

ادهعت ،لامعا ار دوخ ینوناق توافت و هدروآرب ار دوخ ت

یم یرگیجنایم ار ناشیاه زا .دننک

هعسوت ،بوخ ینارمکح دمایپ ،للم نامزاس هعسوت همانرب رظن رقف هب ار تیولوا هک تسا یا

یم یم نانز تفرشیپ بجوم ،دهد یم تظفاحم تسیز طیحم ،ددرگ

تصرف ،ددرگ یاه

یم قلخ شاعم لیاسو رگید و لاغتشا یارب مزلا مک( دوش

،نیطلاس و یناجی 0289

: 3 .)

یراکمه نامزاس هعسوت و یداصتقا یاه

2 (

OECD

رادتقا زا هدافتسا ار بوخ ینارمکح )

یعامتجا و یداصتقا هعسوت روظنم هب هعماج عبانم تیریدم یارب لرتنک لامعا و یسایس یم فیرعت یگژیو رب و دنک

،ییاراک ،تلود یشخبرثا ،)ییوگخساپ( تیفافش نوچمه ییاه

اچ تیلوئسم و صخشم ینوناق بوچر صخاش ناونع هب حوطس مامت رد یریذپ

یاه

یراکمه و هعسوت هتیمک .دراد دیکأت بوخ ینارمکح 2

(

DAC

،نوناق ربارب رد یواست زا ،)

هنیزه تیریدم ،)ییوگخساپ( تیفافش ،یتلود شخب تیریدم تیوقت رابم و یراج یاه

هز

هدرک دای ینارمکح لوصا ناونع هب ،داسف اب یم نلاعا و

دنمزاین بوخ ینارمکح هک دیامن

هورگ زا یعیسو فیط تکراشم هب تبسن هدرتسگ یدرکیور یندم هعماج ،تلود لماش اه

خساپ و فافش تروص هب یصوصخ شخب و ،یناکدرا ییلاعا .یمیقم( تسا هنایوگ

0292 :

031 .) ناققحم زا نت هس یناهج کناب

نتابول ودیوز و یرک ،نمفاک مان هب 0

( 99 09 ) ینارمکح ،

ار بوخ راتفر یگنوگچ هب موسر و بادآ و اهداهن

یمسرریغ و یمسر یم تبسن

دنهد هک

رگناشن تلود ییاناوت و تیفرظ رد

عبانم دمآراک هرادا ،

مارتحا هب ییاهداهن و نادنورهش

تسا هک ار اهنآ نایم یداصتقا و یعامتجا تلاماعت یم امرفمکح

،نیاربانب .دشاب شش

صخاش نارمکح ی روضح نودب یسایس تابث و )ییوگخساپ( تیفافش زا دنترابع بوخ

1_{Asian Development Bank}

2_{United Nations Development Programme}

3_{Organisation for Economic Co-operation and Development}

4_{Development Assistance Committee}

میظنت تیفیک و هدش لوحم فیاظو ماجنا رد تلود یشخبرثا ،تنوشخ و تاررقم یرگ

بوچراچ رد داسف لرتنک و ییاضق نیمأت ماجنارس هاش( ینوناق یاه

و تسودرهپس ،یدابآ

هماج ،یگرزب 0290 : 90 .) کناب ،یناهج ینارمکح بوخ ار ساسارب شش صخاش فیرعت یم دنک هک دنترابع زا : فلا - قح صخاش راهظا رظن و ییوگخساپ ، نیدب موهفم هک مدرم دنناوتب تلود ار رد ربارب هچنآ هک رب مدرم ریثات یم دراذگ دروم لاوس و تساوخزاب رارق دنهد ، ب - س تابث صخاش ی سا ی تنوشخ مدعو هزادنا یارب، یریگ نازیم تابث میژر مکاح و ناربهر ،نآ هجرد لامتحا موادت تایح رثوم تلود و موادت تسایس یاه یراج رد تروص گرم و ریم ای رییغت ناربهر و تلود نادرم یلعف ، ج - و یئاراک صخاش تلود یشخبرثا شجنس یارب یدمآراک تلود رد ماجنا فیاظو هلوحم هک لماش تلاوقم ینهذ نوچمه تیفیک هیهت و کرادت تامدخ یمومع ای تیفیک ماظن ،یرادا تیحلاص و یگتسیاش نارازگراک و للاقتسا تامدخ یناگمه زا یاهراشف یسایس ، د - صخاش میظنت تاررقم ب رب زکرمت ا یور تسایس یاه راگزاسان اب رازاب لماش تسایس -اه ی ی ریظن لرتنک تمیق ،اه مدع تراظن یفاک رب متسیس یکناب و نینچمه هنیزه عضو نیناوق یارب تیدودحم شیب زا هزادنا تراجت یجراخ ، ه-مکاح صخاش ی ت نوناق نداد ناشن یارب نازیم مارتحا یلمع تلود نادرم و نادنورهش کی روشک یارب ییاهداهن هک اب فده عضو و یارجا نوناق و لح فلاتخا داجیا هدش ا ،دن و - داسف لرتنک صخاش ءوس هنوگره ییاسانش یارب

مومع تاناکما و تردق زا هدافتسا ی

صخش عفانم تهج رد ،نیطلاس و یناجیمک( ی

0283 : 1 .)

3

-

قیقحت هنیشیپ

،یلخاد تاعلاطم نیب رد ( نیطلاس و یناجیمک

0289 یسررب هب ،) بوخ ینارمکح ریثات

بختنم یاهروشک هورگرد یداصتقا دشر رب (

OPEC

و

OECD

) شور زا هدافتـسا اـب

هداد هرود رد یقیفلت یاه 0223

-0991 ا هب و هتخادرپ هک دندیسر هجیتن نی

تبثم طابترا

ینعم و دراد دوجو هورگ ود ره رد یداصـتقا دشر و ینارمکح تیفیک صخاش نایم راد .

ییاضر ( 0289 رد تلود یتایلام یاهدمآرد رب یلام داسف رثا یسررب هب دوخ شهوژپ رد ،)

03 رد روشک هعسوت لاح رد هرود 0221 -0220 هداد کینکت زا هدافتسا اب و ات یاه

یاهدمآرد تبسن اب داسف لرتنکو داسف کرد صخاش نیب هک داد ناشن جیاتن .تخادرپ ینعم و تبثم هطبار یلخاد صلاخان دیلوت هب یتایلام .دراد دوجو راد

( یرهش یقاقش و یریشب 0292

دشر و داسف و بوخ ینارمکح طابترا یسررب هب ،)

ینعم طابترا هک دنتفرگ هجیتن و هتخادرپ یداصتقا صخاش یازجا نیب یمیقتسم و راد

هدازاباب و رلاناتپ یمیرک .دراد دوجو هقطنم یاهروشک رد یداصتقا دشر اب بوخ ینارمکح ( 0292 رد تلود جراخم و یتایلام دمآرد رب یلام داسف رثا یسررب هب ،) 20

بختنم روشک

و هتخادرپ هعسوت لاح رد ن مهس یلام داسف شیازفا لابند هب هک دنداد ناشن

یبس

یم شهاک یلخاد صلاخان دیلوت رد یتایلام یاهدمآرد دبای

. نیما و یماصتعا ،یباحس پ

رو

( 0290 بختنم یاهروشک رد یلام هعسوت رب تلود هزادنا و بوخ ینارمکح رثا یسررب هب ،)

هدافتسا اب هداد زا

یرامآ یاه 31

ینامز هرود یارب هتفای هعسوت و هعسوت لاح رد روشک

0200 -0991 ادرپ بوخ ینارمکح و یفنم رثا تلود هزادنا هک دندیسر هجیتن نیا هب و هتخ

یرظن .دنراد هعلاطم دروم یاهروشک یلام شخب هعسوت رب تبثم رثا و

ییادف ( 0290 )، هب

بیسآ یسانش ماظن یتایلام ناریا رد بوچراچ ناکرا

هس هناگ نآ ( نیناوق و تاررقم لام ،یتای

نامزاس ییارجا ای هاگتسد تایلام ناتس و نایدؤم یتایلام ) دنتخادرپ و

هب نیا جیتن ه

دندیسر هک یگدیچیپ و

مدع ،تیعماج دوجو

تیفاعم یاه هدرتسگ و رد نیع لاح راکان دما

و فعض رد تنامض یاه ییارجا زا تلاکشم دوجوم

رد هزوح نیناوق و تاررقم یتایلام

یم دنشاب .

نیطلاس ، یچلوبملاسا و

یفسوی درف هداز (

0292 ،) ینارمکح تیفیک رثا بوخ

رب

بختنم یاهروشک هورگرد یتایلام یاهدمآرد هداد زا هدافتسا اب

یقیفلت یاه یط و

هرود

ینامز 0202 -0222 ن .دندومن یسررب ار وآرب زا لصاح جیات

تباث تارثا شور هب وگلا در

ناشن داد ینارمکح تیفیک هک بوخ

ینعم و تبثم رثا یتایلام یاهدمآرد تبسن رب راد

هب

GDP

.دراد طسوتم دمآرد بختنم یاهروشک هورگ رد یدمص ،نینچمه

و یدیع هداز

( 0292 )، هب یحارط ییوگلا ایوپ یارب ماظن یتایلام ناریا رب ساسا تفایهر ییایوپ ش یسان

یس متس و دنتخادرپ هب

نیا هجیتن دندیسر هک اب همادا دنور ،ینونک تیعضو لات ش یتایلام

و رارف یتایلام رد داصتقا ناریا زا هاگیاج یبسانم رادروخرب دهاوخن

دوب .

اروگ ،یجراخ تاعلاطم نیب رد 0

( 0998 یرامآ تاعلاطا و ییولبات یاه هداد زا هدافتسا اب ،)

29 ه لاس یط ییاقیرفآ روشک یا

0991 -0980 تسایس راثآ یسررب هب ، و یداصتقا یاه

.تخادرپ یلخاد صلاخان دیلوت رد تایلام مهس رب داسف هک داد ناشن شهوژپ نیا جیاتن

راتخاس حلاصا یپ رد یلخاد صلاخان دیلوت رد تلود یتایلام یاهدمآرد یبسن مهس داصتقا ندوب زاب هجرد شیازفا و مروت شهاک ،داسف شهاک و یسایس ینعم روص هب

اد یر

یم شیازفا .دبای

یدواد و یزنات 0

( 0222 هداد کینکت زا هدافتسا اب ،) تاعلاطا و ییولبات یاه

رامآ و 92 یاه لاس یط هعسوت لاح رد و هتفای هعسوت روشک 0993

-0982 یسررب هب ،

اسف هلوقم هک دندیسر هجیتن نیا هب و هتخادرپ یمومع هیلام و یداصتقا دشر رب داسف رثا د

،

ینعم و یفنم ریثات یم یاج هب یتایلام یاهدمآرد لک رب راد

.دراذگ

اتپوگ 0 ( 0223 نییعت لماوع یسررب هب ) لاحرد یاهروشک رد یتایلام دمآرد هدننک

عسوت ه

هورگ اب ( فلتخم یدمآرد یاه 02

،نییاپ دمآرد اب روشک 21

و طسوتم دمآرد اب روشک 22

ینامز هرود یط )لااب دمآرد اب روشک 0222

-0998 دمآرد هک داد ناشن جیاتن .تخادرپ

یاهروشک رد رثا نیا اما ،دراد لااب دمآرد اب یاهروشک یتایلام دمآرد رب یتبثم ریثات هنارس فیعض طسوتم و نییاپ دمآرد اب رب یتبثم رثا ،یراجت ندوب زاب هجرد ریغتم و تسا رت

.دراد طسوتم و نییاپ دمآرد اب یاهروشک یتایلام دمآرد ای

مام ج و ی بوک ز 2 ( 0223 ،) اب

هداد شور زا هدافتسا رد تلود یتایلام یاهدمآرد رب داسف رثا یسررب هب ،ییولبات یاه

00

لاس یط هنایمرواخ روشک ( یاه

0222 -0992 یامنهار هسسوم داسف صخاش کمک هب )

نیب کسیر للملا

2 (

ICRG

) صاخشا دمآرد رب تایلام هک تسا نآ رگنایب جیاتن و دنتخادرپ

تایلام ریاس هب تبسن دازآ لغاشم رب تایلام و یم رارق داسف ریثات تحت رتشیب اه

.دنریگ

دمحا و زاجعا 0

( 0202 داسف( یراتخاس و یداهن یاهریغتم رثا ،) یور رب )ینارمکح و

یتایلام یاهدمآرد 00

ینامز هرود یط ار هعسوت لاح رد روشک 0220

-0992 دروم

رب جیاتن .دنداد رارق هعلاطم ینعم و تبثم رثا دوجو رگنایب یسر

ینارمکح یاهریغتم راد

هزادنا و مروت ،داسف یفنم رثا و تراجت ندوب زاب و تعنص شخب هزادنا ،هنارس دمآرد ،بوخ یناق .تسا یتایلام یاهدمآرد رب یزرواشک شخب 1

( 0200 یتایلام درکلمع ،) 02

اب روشک

ار طسوتم دمآرد یط

هرود ینامز 0220 -0991 روم ، .داد رارق یسررب د تیمها دیوم جیاتن

بوخ ینارمکح داسف و نوناق تیمکاح صخاش صوصخ هب

رب یتایلام دمآرد تسا

.

1 _{Tanzi and Davoodi}

2 _Gupta

3_{Imam and Jacobs}

4_{Intemational Country Risk Guide}

5_{Ajaz and Ahmad}

وکساتوم 0 ( 0200 ،) یتایلام یاهدمآرد رب روشک طیارش رثا یسررب هب 002

یط روشک

هرود ی 0202 -0991 شخب هزادنا ،هنارس دمآرد تبثم ریثات رگنایب جیاتن و تخادرپ

ت ،تعنص .تسا یتایلام دمآرد رب تلود یشخبرثا و تلود یفرصم یاه هنیزه ،یراجت لداع

ارآرهم و ناراکمه ( 0200 )، هب یسررب هطبار نیب یاهدمآرد تلود

و جراخم تلود نیب

22 روشک ییایسآ یط هرود 0228 -0990 اب هدافتسا زا نومزآ یعمجمه و

تیلع یلناپ

دنتخادرپ .

جیاتن نومزآ تیلع دییات هدننک دوجو هطبار تیلع ود هفرط نیب جراخم و

یاهدمآرد تلود

رد هاتوک تدم و تدمدنلب و

نینچمه هیضرف

قباطت یلام تسا . و ولا

ینیاس 0 ( 0200 یلام هعسوت و یداهن تیفیک یطخریغ و یطخ هطبار یسررب هب ،)

ینامز هرود یط هتفای هعسوت و هعسوت لاح رد یاهروشک 0222

-0991 جیاتن .دنتخادرپ

شن یم نا تیفیک نیب و یطخ هطبار یکناب شخب هعسوت و یداهن تیفیک نیب هک دهد

هدیمرآ و نلازآ .دراد دوجو یطخریغ هطبار ماهس رازاب هعسوت و یداهن 2

( 0200 یسررب هب ،)

تکرش تیکلام نیب هطبار یزلام رد یتایلام رارف هلوقم رب دیکات اب ینارمکح و گرزب یاه

هجیتن نیا هب و هنتخادرپ یم بوخ ینارمکح دوبهب هک دندیسر

رارف شهاک ثعاب دناوت

تکرش رد یتایلام موهدیس و یدیسوب .دوش یزلام گرزب یاه

2 ( 0200 ریثات یسررب هب ،)

لاس یط سنوت روشک رد یتایلام یرگشاخرپ رب ینارمکح یاه

0200 -0221 و دنتخادرپ

دم و تیکلام ،هدرتسگ حطس رد هک داد ناشن نانآ نیمخت جیاتن تکرش تیری

رثا اه لباق

ینعم و هجوت یرگشاخرپ شهاک ثعاب ینارمکح دوبهب و هتشاد یتایلام یرگشاخرپ رب راد

یم یتایلام نافیتساو دریب نینچمه .دوش

0 ( 0200 هطبار ،هتسسگ نویسرگر زا هدافتسا اب ،)

نانآ قیقحت جیاتن ،دنداد رارق هعلاطم دروم ار تایلام زا بانتجا و ینارمکح نایم تایلام زا بانتجا هدیدپ و بوخ ینارمکح دوبهب نایم سوکعم هطبار دوجو هدننکدییات .تسا یم هظحلام هدش ماجنا یبرجت تاعلاطم رب یرورم اب رب یلبق تاعلاطم رتشیب هک ددرگ

هتفرگ رارق یداصتقا هعسوت و دشر رب بوخ ینارمکح رثا یسررب تیروحم یلاح رد دنا

هک

یا داصتقا ینونک طیارش هنوگ هب نار

هجوت اب هک تسیا هب

تسایس اب طبترم یاهروحم یاه

1 _Mutascu 2_{Law and Saini}

3_{Azlan and Aramide}

داصتقا ییارجا نورب تهج تسا مزلا ،یتمواقم

تفر طیارش رد روشک یداصتقا ماظن ت

میرح

شهاک و هب ءاکتا

یاهدمآرد ،یتفن

رب راکهار دوبهب هدش هیصوت درکلمع

ماظن یتایلام

روشک کلمع رب رثوم لماوع و هدومن رتشیب دیکات در

دمآرد ی لام ماظن ی تا ار ی ا شیب شیپ ز

.میهد رارق هجوت دروم درکلمع نداد رارق روحم لیلد نیمه هب

ماظن نآ طابترا و یتایلام

صخاش اب یاه

نارمکح یم لبق رد هدش ماجنا تاعلاطم زا رضاح شهوژپ زیامت هجو ،ی دشاب

.

4

-

شور

وگلا راتخاس و قیقحت یسانش

ب یسررب تهج ،شهوژپ نیا رد دوبه

ینارمکح بوخ

رب درکلمع دمآرد ی لام ماظن ی تا ی رد

بختنم یاهروشک و ناریا مشچ دنس

ادنا ز لماش ،رصم ،نیرحب ،ناجیابرذآ یاهروشک

،نامع ،نانبل ،ناتسزیقرق ،تیوک ،ناتسقازق ،ندرا ،یلاغشا نیطسلف ،ناریا ،ناتسجرگ هداد زا ،هیکرت و ناتسکیجات ،رطق ،ناتسکاپ س یط ییولبات یاه

لا یاه 0202 -0220

درکلمع صخاش .تسا هدش هدافتسا دمآرد

ی لام ماظن ی تا ،ی یتایلام تبسن صخاش نامه

طسوت راب نیلوا یارب هک تسا یلخاد صلاخان دیلوت زا یتایلام یاهدمآرد لک مهس ای نوسمایلیو 0

( 0910 یاهروشک یتایلام تیفرظ دروآرب یارب بوخ نیشناج کی ناونع هب )

رعم هعسوت لاحرد زا زین هعلاطم نیا رد .دش یف

دیلوت هب یتایلام یاهدمآرد تبسن ریغتم

هیاپ لاس تباث تمیق هب یلخاد صلاخان 0282

هداد .تسا هدش هدافتسا و زاین دروم یاه

نینچمه .دیدرگ جارختسا یزکرم کناب تیاس ینامز یرس کناب زا زین قیقحت اب طبترم یسررب دروم یداصتقا نلاک یاهریغتم یارب ،مروت خرن ،هنارس دمآرد لماش ،شهوژپ رد

و یلخاد صلاخان دیلوت زا یزرواشک شخب هدوزفا شزرا مهس ؛یداصتقا ندوب زاب هجرد نیمه شرازگ یاههداد زا ،یلخاد صلاخان دیلوت هب تعنص شخب هدوزفا شزرا مهس روط

هفلوم باختنا اب طابترا رد .دش هدافتسا یزکرم کناب تیاس رد هدش یاه

رمکح وخ ینا ب

رایعم ،راذگریثات لقتسم یاهریغتم ناونع هب نمفاک

ودیز و یارک ، -

نوتابول ققحم زا نا

لاس زا سپ هک دش هتفرگ رظن رد یناهج کناب 0991

هعسوت هب فوطعم ار دوخ تاقیقحت ،

ینارمکح هلوقم هک دنراد دیکأت و هدومن یناهج کناب رظنم زا بوخ ینارمکح هاگدید بوخ لماش هس هفلوم یلک تراظن ،باختنا ،تردق نابحاص نآ قیرط زا هک یدنیآرف )فلا

یم ضیوعت و ،دنوش

تسایس یارجا و عبانم دمآراک هرادا یارب تلود ییاناوت و تیفرظ )ب

یداصتقا و یعامتجا تلاماعت هک ییاهداهن هب تلود و نادنورهش مارتحا )ج و تسرد یاه

یم هرادا ار اهنآ نایم دننک

و نمفاک( تسا ، ناراکمه

0 ، 0999 : 3 ینعی لوا هفلوم .)

"

دنیآرف

ضیوعت و تراظن ،باختنا تلود

اه

"

،یسایس تابث و )ییوگخساپ( تیفافش صخاش ود اب ،

ینعی مود هفلوم

"

تلود ییاناوت و تیفرظ

"

تسایس یارجا و عبانم دمآراک هرادا یارب یاه

تسرد هفلوم نینچمه و تاررقم تیفیک و تلود یشخبرثا صخاش ود اب ینعی موس

"

تلود و نادنورهش مارتحا بوچراچ هب

یداهن یاه

"

لرتنک و ییاضق نیمأت صخاش ود اب

یم یفرعم داسف هطبار( ددرگ

0 هداد .) شرازگ زا ،ینارمکح هلوقم اب طبترم یرامآ یاه

ینارمکح صخاش یناهج 0

(

WGI

لاس رد ) 0202

.تسا هدش جارختسا

( 0 )

GII={VA, PS, GE, RQ, RL, CC}

هطبار رد 0،

GII

هدنهد ناشن صخاش

یلک بوخ ینارمکح ،

VA

)ییوگخساپ( تیفافش ،

PS

،یسایس تابث صخاش

GE

،تلود یشخبرثا صخاش

RQ

میظنت تیفیک صخاش یرگ

،تاررقم

RL

صخاش اضق نیمأت یی

و

CC

صخاش داسف لرتنک .تسا

،نینچمه هنماد

دادعا هب طوبرم صخاش

یاه نیب بوخ ینارمکح 0/

0 - ات 0/ 0 هزادنا یم یریگ هب ،دنوش

یروط ناشن رتگرزب دادعا هک دنهد

ه .دنتسه بوخ ینارمکح یاهداهن رتهب یاهدمایپ بلا

هت

صخاش رد یفنم دادعا دوجو لیلد هب شور زا ،اهروشک ینارمکح یاه

دادعا یزاس تبثم

متیراگل ناکما ات دش هدافتسا ینابم هب هجوت اب نینچمه .دشاب هتشاد دوجو دادعا زا یریگ

شخب رد هدش هئارا یتاعلاطم هنیشیپ و یرظن هزادنا یوگلا ،هعلاطم یلبق یاه

یریگ هب

هطبار تروص 0

صخاش زا لکشتم ، بوخ ینارمکح

نلاک یاهریغتم ریاس نینچمه و

م یداصتقا یم رارق لیلحت هیزجت و یسررب درو

.دریگ

tax

GDP it= GIIit

β _{, OPEN} it β _{, AGR}

it β _{, IND}

it β _{, INF}

it

β _{, GDPPER} it β _, tax

GDP it− β

)0 (

نآرد هک it

( Tax/GDP )

ا یتایلام یاهدمآرد لک مهس هدنهد ناشن یلخاد صلاخان دیلوت ز

روشک

i

لاس رد

t

، it

GII

صخاش یلک بوخ ینارمکح ،

it

GDPPER

یلخاد صلاخان دیلوت

،اهروشک هنارس it

INF

مروت صخاش ،اهروشک

it

IND

صلاخان دیلوت زا تعنص شخب مهس

،اهروشک یلخاد it

OPEN

تارداص و تادراو مهس عومجم نامه ای داصتقا ندوب زاب هجرد

1_{Kaufmann et al.}

،اهروشک یلخاد صلاخان دیلوت زا it

AGR

یلخاد صلاخان دیلوت زا یزرواشک شخب مهس

و اهروشک 1

-it

( Tax/GDP )

اب اهروشک یلخاد صلاخان دیلوت زا یتایلام دمآرد مهس کی

یم ینامز هفقو متیراگل زا سپ هک دنشاب

هطبار تروص هب یریگ 2

یم هتشون .دوش

L tax

GDP it= + LGIIit+ Lopenit+ Lagrit+ Lindit+ Linfit+

Lgdpperit+ L _{GDP it−}tax + Uit )2(

اجنآ زا یی شهوژپ نیا رد هک ،

صخاش یلک ( بوخ ینارمکح

GII

هطبار ساسا رب ) 2

زا ،

هفلوم

"

دنیآرف ضیوعت و تراظن ،باختنا تلود

اه

"

و )ییوگخساپ( تیفافش صخاش ود اب

لوم ،یسایس تابث هف

"

یارجا و عبانم دمآراک هرادا یارب تلود ییاناوت و تیفرظ

تسایس تسرد یاه هفلوم نینچمه و تاررقم تیفیک و تلود یشخبرثا صخاش ود اب

"

تلود و نادنورهش مارتحا بوچراچ هب

لرتنک و ییاضق نیمأت صخاش ود اب یداهن یاه

داسف

"

ب تهج یدعب نیمخت یوگلا هس نیاربانب ،تسا هدش لیکشت هفلوم یسرر

یاه

هس صخاش و هناگ شش یاه

هناگ ینارمکح طباور قبط بوخ

2 یلا 1 یم یفرعم .دنوش

رد

ینعم لیلحت یارب صخاش ود نیگنایم زا ،طباور نیا زا صاخ هفلوم کی ندوب راد

کح ینارم

.تسا هدش هدافتسا بوخ

L _{GDP it}tax = + LVAPSit+ Lopenit+ Lagrit+ Lindit+

Linfit+ Lgdpperit+ L _{GDP it−}tax + Uit )2 (

L tax

GDP it= + LGERQit+ Lopenit+ Lagrit+ Lindit+

Linfit+ Lgdpperit + L _{GDP it−}tax + Uit )0(

L tax

GDP it= + LRLCCit+ Lopenit+ Lagrit+ Lindit+

Linfit+ Lgdpperit+ L _{GDP it−}tax + Uit ) (1

؛هدش دای طباور یمامت رد بیارض

2 β

،

3 β

،

4 β

،

5 β

،

6 β

و

7 β

بیترت هب بیارض

تیساسح

یتایلام تبسن

( Tax/GDP )

یاهریغتم زا کی ره هب یداصتقا ندوب زاب هجرد

( OPEN )

یزرواشک شخب هدوزفا شزرا

( AGR )

شزرا ، تعنص شخب هدوزفا

( IND )

مروت ،

( INF ،)

هنارس یلخاد صلاخان دیلوت

( GDPPER )

لاخان دیلوت زا یتایلام دمآرد تبسن ، یلخاد ص

ینامز هفقو کی اب هک دنتسه

تارییغت دصرد یتایلام تبسن

یغت دصرد کی یازا هب ار ری

هراشا دروم یاهریغتم زا کی ره رد ار

یم ناشن هد

ن نینچمه .د بیارض

1

β طباور رد 2

یلا 1 ، رگنایب بیترت هب زین هفلوم رثا

یاه بوخ ینارمکح لماش ،توافتم هفلوم هس زا

فافش صخاش نیگنایم تلود یشخبرثا صخاش نیگنایم ،یسایس تابث و )ییوگخساپ( تی

میظنت تیفیک و داسف لرتنک و ییاضق نیمأت صخاش نیگنایم نینچمه و تاررقم یرگ

تارییغت رب هتسباو ریغتم

(

Tax/GDP )

، یم .دشاب

5

-

هتفای

اه

اب وگلا یحیضوت یاهریغتم یارب ییانام نومزآ زا لصاح جیاتن هدافتسا

زا نومزآ ش نی -

نارسپ - میا 0 ییانام نآ رد هک اهریغتم

رد تلاح اب ضرع زا أدبم و نودب دنور دروم

یسررب رارق یم لودج رد ،دریگ 0

نامه .تسا هدش هصلاخ یم هدهاشم هک روط

،ددرگ

یمن در ،حطس رد اهریغتم یارب رفص هیضرف دحاو هشیر یاراد اهریغتم مامت نیاربانب ،دوش

اب .دنتسین انام و هدوب لضافت

یم هدهاشم ،اهریغتم زا لوا هبترم یریگ رفص هیضرف هک دوش

یم در و هدوب دحاو هشیر دقاف لوا هبترم لضافت نتفرگ زا سپ اهریغتم مامت ینعی ،دوش

.دنتسه انام لودج رد هک رجنرگ لگنا نومزآ ماجنا زا لصاح جیاتن نینچمه 0

،تسا هدش هصلاخ

ناشن اد هک تسا تیعقاو نیا هدنهد هد

عمج مه لضافت هبترم کی اب اه مه عقاو رد و هدوب

لوا هبترم لضافت نتفرگ هب یزاین وگلا نیمخت یارب نیاربانب ،دنتسه لوا هبترم زا هتشابنا هرامآ .تسین

F-limer

لودج رد 0

یم ناشن رب ینبم رفص ضرف هکدهد

دروآرب یوگلا

هزادنا هب یریگ شور

یقیفلت تاعبرم لقادح 0

(PLS)

در هداد و هدش هب نیمخت یارب اه

بسانم اتید لناپ شور یاک هرامآ نینچمه .دنتسه رت

- ود یتابساحم رد

نومزآ نمساه

هدافتسا زا شور تارثا تباث رد دروآرب وگلا ار یم دییأت زین .دیامن

( لودج 1 وگلا یحیضوت یاهریغتم ریاس ییانام نومزآ جیاتن :)

ییایاپ تیعضو

Prob (IPS)

دنیارف نومزآ ریغتم

انامان 8832

/2 00021 /0 حطس رد

GDPPER

انام 2210

/2 02222 /0 -لضافت هبترم کی اب D(GDPPER)

انامان 1000

/2 0029 /2 حطسرد

IND

انام 2220

/2 28191 /2 -لضافت هبترم کی اب D(IND)

انامان 0802

/2 0303 /2 -حطسرد

INF

انام 2222

/2 00013 /2 -لضافت هبترم کی اب D(INF)

انامان 0029

/2 03229 /0 -حطسرد

OPEN

انام 2222

/2 23022 /2 -لضافت هبترم کی اب D(OPEN)

انامان 8082

/2 23002 /0 حطسرد

TAX

انام 2203

/2 90821 /0 -لضافت هبترم کی اب D(TAX)

انامان 0200

/2 03282 /0 -حطسرد

AGR

انام 2239

/2 20039 /0 -لضافت هبترم کی اب D(AGR)

انامان 1220

/2 01029 /2 حطسرد

CC

انام 2222

/2 20330 /0 -لضافت هبترم کی اب D(CC)

انامان 2081

/2 21000 /2 -حطسرد

GE

انام 2222

/2 00 /2 -لضافت هبترم کی اب

D(GE)

انامان 0282

/2 22202 /0 -حطسرد

PS

انام 2222

/2 02032 /0 -لضافت هبترم کی اب D(PS)

انامان 2022

/2 23120 /2 -حطسرد

RQ

انام 2222

/2 22028 /2 -لضافت هبترم کی اب D(RQ)

انامان 0208

/2 30982 /2 -حطسرد

RL

انام 2222

/2 09012 /2 -لضافت هبترم کی اب DRL

انامان 2033

/2 03220 /0 -حطسرد

VA

انام 2222

/2 03182 /0 -لضافت هبترم کی اب D(VA)

( لودج 2 نرگ لگنا نومزآ :) نمساه ، رج

F-limer یناسمهان سنایراو و

نومزآ عون نومزآ هرامآ Prob هجیتن

رجنرگ لگنا 00/210 /28920 انامان

اب رجنرگ لگنا

هفقو کی 82/221 /22222 انام

F-Limer F=81/882 /22222 اتید لناپ

LR Chi0= 232/208 /22222 یناسمهان سنایراو

Husman Chi0=01/210 /22220 تباث تارثا

هتفای :عبنم یاه شهوژپ

ن ریثات یسررب تهج ،همادا رد ارگداه

یی داصتقا دوبهب و ی بوخ ینارمکح

رب درکلمع

دمآرد ی لام ماظن ی تا ی ،بختنم یاهروشکرد هیاپ یوگلا ادتبا

یوگلا ساسا رب شهوژپ یا

( 0 ینعی هتسباو ریغتم نآ رد هک ،دش هدز نیمخت ،) صخاش

یلک بوخ ینارمکح (

GII

)

)ییوگخساپ( تیفافش لماش بوخ ینارمکح صخاش شش نیگنایم زا ،

تابث صخاش

،تلود یشخبرثا صخاش ،یسایس میظنت تیفیک صخاش

یرگ ،تاررقم صخاش

یمأت ن

ییاضق و صخاش داسف لرتنک یوگلا( دمآ تسدب

0 .)

tax

GDP it= c + GLLit+ gdpperit+ openit+ agrit+ industit+

inflationit+ _{GDP it−}tax )0( یوگلا

هفلوم ریثات یسررب تهج

"

دنیآرف ضیوعت و تراظن ،باختنا تلود

اه

"

رت نیگنایم اب ، یبیک

یسایس تابث و )ییوگخساپ( تیفافش صخاش ود (

VAPS

،) رب درکلمع دمآرد ی ماظن

لام ی تا ی ( یوگلا زا ،بختنم یاهروشکرد 0

.دش هدز نیمخت و هدافتسا )

tax

GDP it= c + VAPSit+ gdpperit+ openit+ agrit+ industit+

inflationit+ _{GDP it−}tax )0( یوگلا

م ریثات یسررب تهج هفلو

"

یارجا و عبانم دمآراک هرادا یارب تلود ییاناوت و تیفرظ

تسایس تسرد یاه

"

تاررقم تیفیک و تلود یشخبرثا صخاش ود یبیکرت نیگنایم اب ،

(

GERQ

،) رب درکلمع دمآرد ی لام ماظن ی تا ی ( یوگلا زا ،بختنم یاهروشک رد 2

هدافتسا )

.دش هدز نیمخت و

tax

GDP it= c + GERQit+ gdpperit+ openit+ agrit+ industit+

هفلوم ریثات یسررب تهج نینچمه

"

تلود و نادنورهش مارتحا بوچراچ هب

اب یداهن یاه

لرتنک و ییاضق نیمأت هفلوم ود داسف

"

و ییاضق نیمأت صخاش ود یبیکرت نیگنایم اب ،

( داسف لرتنک

RLCC

،) رب درکلمع دمآرد ی لام ماظن ی تا رد ی یوگلا زا ،بختنم یاهروشک

( 2 .دش هدز نیمخت و هدافتسا )

tax

GDP it= c + RLCCit+ gdpperit+ openit+ agrit+ industit+

inflationit+ _{GDP it−}tax )2( یوگلا

وگلا نیمخت هزادنا یاه

یریگ 0 یلا 2 شور هب ، هتفای میمعت یاهرواتشگ

(GMM)

عون زا

لصاح جیاتن و تفریذپ تروص ایوپ یاتید لناپ مخت زا

ی ن ارض ی ب وگلا اه لودج رد 2

زا ،شور نیا .تسا هدش هصلاخ تیزم

و یدرف یناسمهان ندومن ظاحل دننامه ییاه

شروت فذح و رتشیب تاعلاطا هجیتن هک تسا رادروخرب یعطقم نویسرگر رد دوجوم یاه

نیمخت نآ قیقد یاه

رد رتمک یطخ مه و رتلااب ییاراک اب ،رت

GMM

نآ دربراک و تسا

طم دروم نامز زا شیب عطاقم دادعت ،رضاح شهوژپ ریظن هک تسا ینامز دشاب هعلا

یجاتلاب( 0 ، 0202 دنوب ؛ 0 ، 0220 یاتید لناپ شور هب وگلا نیمخت زا لصاح جیاتن هصلاخ .)

( ایوپ

GMM

یارب ،) 01 ینامز هرود یط هعلاطم دروم روشک 0202

-0220 هداد ناشن

لودج زا هک روطنامه .تسا هدش 2

،تسا صخشم وگلا نیمخت هب طوبرم بیارض و صخاش

یلک بوخ ینارمکح (

GII

) لماش بوخ ینارمکح صخاش شش ییود هب ود نیگنایم و

)ییوگخساپ( تیفافش ،

،تلود یشخبرثا ،یسایس تابث میظنت تیفیک

یرگ م ،تاررق نیمأت

ییاضق و لماش هفلوم هس بلاق رد داسف لرتنک

"

دنیآرف ضیوعت و تراظن ،باختنا د

تلو

-اه

"

،یسایس تابث و )ییوگخساپ( تیفافش صخاش ود اب ،

"

وت و تیفرظ ب تلود ییانا

یار

تسایس یارجا و عبانم دمآراک هرادا تسرد یاه

"

تیفیک و تلود یشخبرثا صخاش ود اب

نینچمه و تاررقم

"

تلود و نادنورهش مارتحا بوچراچ هب

یداهن یاه

"

صخاش ود اب

ینعم و تبثم ریثات ،داسف لرتنک و ییاضق نیمأت درکلمع رب راد

دمآرد ی لام ماظن ی تا ی

بختنم یاهروشکرد ینامز هرود یط

0202 -0220 .دنراد

لودج رد هدش هصلاخ جیاتن 2

ینارمکح لک صخاش ریغتم هک تسا تیعقاو نیا رگنایب ،

بوخ بیرض اب 20

/ 02 ( لوا هفلوم ،

VAPS

و )ییوگخساپ( تیفافش صخاش ود لماش ،)

بیرض اب یسایس تابث 00

/9 ( مود هفلوم ،

GERQ

و تلود یشخبرثا صخاش ود لماش ،)

1_Baltagi

قم تیفیک بیرض اب ،تارر

23 /8 ( موس هفلوم نینچمه و

RLCC

نیمأت صخاش ود لماش ،)

بیرض اب ،داسف لرتنک و ییاضق 20

/ 02 ینعم و تبثم یرثا ، و ناریا یتایلام دمآرد رب راد

مشچ دنس بختنم یاهروشک .دنراد زادنا

قیقد لیلحت روظنم هب نینچمه ،جیاتن رت

یم هظحلام وگلا یمامت رد هک ددرگ

م ،اه ( هنارس دمآرد ریغت

GDPPER

هدوزفا شزرا ،)

( تعنص شخب

IND

( داصتقا ندوب زاب هجرد و )

OPEN

ینعم و تبثم یرثا ،) رب راد

هجیتن نیا .دنراد بختنم یاهروشک یتایلام یاهدمآرد یریگ

اب جیاتن تسدب هدمآ زا

تاعلاطم راگزاس هتشذگ

،تسا اریز رد دراوم رد و هدش رکذ یپ

شیازفا اپ ،دمآرد هی

یتایلام

شیازفا هک هتفای رجنم

هب شیازفا زین یتایلام دمآرد یم

دوش .

یم راظتنا هک روط نامه رثا تفر

یاهریغتم هجرد

زاب داصتقا ندوب و

دیلوت هنارس رب مهس

یبسن دمآرد یتایلام رد دیلوت صلاخان یلخاد تبثم و ینعم راد حطس شیازفا اب اریز تسا

خ ،یفرصم تامدخ و لااک تمیق یم رارق رقف طخ ریز یرتشیب یاهراونا

یفاکان و دنریگ

هدروآرب یارب دمآرد ندوب یم ثعاب یفرصم جراخم ندرک

تیلاعف تمس هب دارفا هک دوش

-تیلاعف نیا هدمع و دنبای شیارگ یمسر ریغ یاه تایلام تخادرپ زا زیرگ فده اب اه

یم تروص .دریگ

لود یارب نوچ ،تعنص شخب یگژیو اب طابترا رد دراد دوجو ناکما نیا ت

تیلاعف مجح ،تیمسا مادآ تایلام هناگ راهچ لوصا زا لیهست لصا ساسا رب هک یاه

هاگنب یتملاع تاراظتنا اب جیاتن نیاربانب ،دیامن یناتس تایلام و هدز نیمخت ار یتعنص یاه

هب ،دراد تقباطم شهوژپ بطنم یتایلام دمآرد رب تعنص شخب هدوزفا شزرا رثا هک یروط

ق

ینعم و تبثم ،هدش ماجنا تاعلاطم هدوع اب هدش دروآرب راد

داد ناشن جیاتن نینچمه .تسا

( یزرواشک شخب هدوزفا شزرا ریغتم هک

AGR

( مروت و )

INF

ینعم نودب و یفنم یرثا ،)

تاعلاطم زین هطبار نیا رد .دنراد بختنم یاهروشک یتایلام یاهدمآرد رب رد هتشذگ

یاهروشک لاحرد

اشن هعسوت هک دنداد ن

هب توافتم لیلاد زا

هلمج ریغ یمسر ،ندوب مدع

تلاماعم تبث ینعم و تبثم هطبار ،یتایلام تیفاعم زا یرادروخرب و

هدوزفا شزرا نیب راد

شخب یزرواشک یمن هدهاشم یتایلام دمآرد و

( لودج 3 وگلا بیارض نیمخت زا جیاتن هصلاخ :) یاه 1 یلا 4 مراهچ یوگلا وس یوگلا م مود یوگلا لوا یوگلا اهریغتم 30 / 00 -( 232 /2 ) 28 /2 -( 32 /2 -) 20 /1 -( 020 /2 ) 90 /2 ( 230 /2 ) C * ( prob ) 222 /2 ( 222 /2 ) 220 / 20 ( 223 /2 ) 2220 /2 ( 220 /2 ) 220 /2 ( 222 /2 ) GDPPER * ( prob ) 00 /2 -( 20 /2 ) 22 /2 -( 222 /2 ) 00 /2 -( 200 /2 ) 23 /2 -( 222 /2 ) AGR * ( prob ) 28 /2 ( 222 /2 ) 22 /2 ( 222 /2 ) 283 /2 ( 200 /2 ) 29 /2 ( 222 /2 ) IND * ( prob ) 02 /2 -( 109 /2 ) 222 /2 -( 922 /2 ) 220 /2 -( 992 /2 ) 2229 /2 -( 98 /2 ) INF * ( prob ) 28 /2 ( 220 /2 ) 020 /2 ( 222 /2 ) 29 /2 ( 222 /2 ) 21 /2 ( 229 /2 ) OPEN * ( prob ) -20 / 02 ( 222 /2 ) GII * ( prob ) -00 /9 ( 222 /2 ) -VAPS ( prob ) -23 /8 ( 222 /2 ) -GERQ * ( prob ) 20 / 02 ( 222 /2 ) -RLCC * ( prob ) 30 / 012 ( 222 /2 ) 03 / 028 ( 222 /2 ) 12 / 003 ( 222 /2 ) 00 / 020 ( 222 /2 ) Chi^2 * ( prob ) حطس رد هدش هدروآرب بیارض * 0 % ینعم .دنتسه راد هتفای :عبنم یاه شهوژپ

6

-هجیتن

یریگ

ایلام یاهدمآرد مهم زا ،یت

هعسوت یاهداصتقا رثکا هجدوب رد یدمآرد رادیاپ عبانم نیرت

هبتر رد یداصتقا هعسوت صخاش کی ناونع هب و هدوب هتفای تسا حرطم زین اهروشک یدنب

،

هب هجدوب عبانم تمسق رد یتایلام یاهدمآرد نازیم و مجح هکیروط رگناشن ،تلود یا

عامتجا هیامرس و تیفافش ،یداصتقا تملاس .تسا ماظن ی

لوا هفلوم هک دیدرگ صخشم ،بوخ ینارمکح

تیفافش صخاش یراذگرثا لاناک ود لماش

بیرض اب ،یسایس تابث و )ییوگخساپ( 00

/9 یراذگرثا لاناک ود لماش مود هفلوم ،

بیرض اب ،تاررقم تیفیک و تلود یشخبرثا 23

/8 لاناک ود لماش موس هفلوم نینچمه و

بیرض اب ،داسف لرتنک و ییاضق نیمأت یراذگرثا 20

/ 02 ینعم و تبثم یرثا ، دمآرد رب راد

مشچ دنس بختنم یاهروشک و ناریا یتایلام .دنراد زادنا

یاهریغتم نایم رد نینچمه

زاب هجرد ،تعنص شخب هدوزفا شزرا رثا ،نیمخت یوگلا رد هدش باختنا یداصتقا نلاک لاخان دیلوت و داصتقا ندوب ینعم و تبثم یتایلام دمآرد رب هنارس یلخاد ص

روآرب راد ،دش د

یفنم یرثا یزرواشک شخب هدوزفا شزرا و مروت صخاش هک دیدرگ صخشم هکیلاح رد یب اما یدنیارف رد تایلام تخادرپ هکییاجنآ زا ،یلک روط هب .دنراد یتایلام دمآرد رب ینعم

ود ندوب رتدمآراک هب دارفا دامتعا زا یشان هک تل

تبثم رواب ندمآ دوجو هب نینچمه و اه

تلود درکلمع زا یم تروص رتهب ،تسا دارفا نهذ رد اه

ن ریثات نیاربانب ،دریگ ارگداه

ی ی

داصتقا دوبهب و ی بوخ ینارمکح

رب درکلمع دمآرد

ی لام ماظن ی تا ی یارب هعماج رد

هتبلا .تسا لوبق لباق هعسوت لاح رد یاهروشک ینارمکح بوخ طقف شیامن هب یناوق ن وخ رصحنم ب سین ـ ت ، کلب ـه جا ـ یار نآ اه بـ ه ش ـ هوی ا ی نلع ـ ی ، یغ ـر سدوخ ـ هنار ، باق ـ ل شیپ ینیب و نودب ضیعبت زا یازجا اب تیمها نآ هب باسح یم دیآ . ینارمکح بوخ زاین هب یراکمه اب هعماج نیب یللملا دراد ، ات دناوتب هب یاهدرادناتسا بولطم ، داجیا هعت ـ د، ناکما شزومآ و داقتنا هدنزاس تسد .دبای جیاتن ساسارب ،رضاح شهوژپ داهنشیپ یم :دوش - ،تلود اب هدافتسا زا یاهراکوزاس تباقر و ،ییوگخساپ زا یاهداهن رارقتسا یندم و تردق شیازفا هدومن تیامح ،نادنورهش

و زا نیا هار هب ءاقترا یتایلام دمآرد کمک دنیامن . -تلود یم اه اب دنناوت داجیا ماجسنا و یگژیو شیازفا یگدنیامن تلود و ،سلجم هب یرارقرب تابث درکلمع دوبهب فده اب یسایس دمآرد ی لام ماظن ی تا ی دنیامن کمک . - مجح یلااب نیناوق و تاررقم یتلود و تیفیک نییاپ یارجا هب ،نآ لیلد تیدودحم ییاه هک تیلاعف یارب یاه یداصتقا داجیا یم دیامن و هنیزه یاه یفاضا هک هب هاگنب اه و هیامرس ناراذگ لیمحت یم نیاربانب .دنک هب رظن یم دسر دیدجت رظن رد نیناوق و تاررقم

هلمج زا یداصتقا تامادقا

تهج یرورض یتایلام دمآرد یاقترا

دشاب .

تهج رد شلات ا لاص ح اتخاس ر نامزاس یاه ود یتل ، ر عف وب ور رک ا یس ، تسایس ادز یی زا اظن م یرادا و رف ا مه رک ند ز هنیم اشم ر تک اعف ل اس ز ام ن اه ی ریغ ود یتل هعماج یندم ،

عبانم تسرهف

0. یریشب ، سابع و ، یرهش یقاقش ، دیحو ( 0292 .) دشر و داسف ،بوخ ینارمکح

یداصتقا : بوخ ینارمکح هلوقم هب یداصتقا یدرکیور

.

یسررب یناگرزاب یاه ، 9 ( 28 ،) 80 -19 . 0. خرپ ی ،هد دمحا ، جات و ی ،ک دهم ( ی 0292 .) اهدمآرد ی لام یتا ی شلاچ و اه ی پ ی ش ور

ا داصتقا رد ی نار

.

جنسرظن حرط ی هام ی هنا قحت زکرم یق تا سررب و ی اه ی داصتقا ی قاتا ناگرزاب ی ای نار اضعا زا ی ه ی تا امن ی ناگدن . 2. ( رتخا ،ییاضر 0289

.)

روشکرد یتایلام یاهدمآردرب یلام داسفرثا بختنم یاه

لاحرد هعسوت

.

نایاپ .ناردنزام هاگشناد داصتقا هدکشناد دشرا یسانشراک عطقم همان

2. ( نسحم ،ینانر 0231

.)

سررب ؟رازابان ای رازاب یداصتقا ماظن ییاراک یداهن عناوم ی

ناریا داصتقا رد رازاب

.

یداصتقا کرادم زکرم ،هجدوب و همانرب نامزاس -

.یعامتجا

0. ( دیوید ،رمور 0282 .) داصتقا لاک ن هتفرشیپ . همجرت دهم ی وقت ی :نارهت .لوا پاچ .

یملاسا دازآ هاگشناد -

،تاقیقحت و مولع دحاو 228

.هحفص

1. ،یماصتعا ،مارهب ،یباحس نیما و ،روصنم

( دلاخ ،روپ 0290

،)

.

ینارمکح رثا یسررب

بختنم یاهروشک رد یلام هعسوت رب تلود هزادنا و بوخ

.

شهوژپ همانلصف دشر یاه

یداصتقا هعسوت و

، 2 ( 00 ،) 008 -020 . 3. ،هناورپ ،نیطلاس یچلوبملاسا

و ،رحس ، یفسوی

هداز درف ( نیسح ، 0292

یسررب .) رثا

یاهدمآرد رب ینارمکح تیفیک بختنم یاهروشک هورگرد یتایلام

.

نیب سنارفنک

یلام تیریدم و داصتقا ،یرادباسح یللملا

، 2 و 0 نابآ 0292 . 8. هاش دابآ ی ، لضفلاوبا ، رهپس ،تسود مح ی د، گرزب هماج و ی ، هنمآ ( 0290 .) ثات یر امح ی ت

کلام قوقح زا ی

ت رکف ی اهروشک زا ناگبخن ترجاهم رب ی

و هعسوت لاح رد بختنم

هعسوت ی هتفا

.

س ی تسا روانف و ملع ی ، 0 ( 0 ،) 98 -83 . 9. ( ابیرف ،یناخریش 0280

تسایس و لئاسم یسررب .) یداصتقا یاه

.

یداصتقا هلجم

د و داصتقا روما ترازو ییارا ، 1( 00 و 02 ،) 02 -20 . 02 . یلع ،یدمص یدیع و ،نیسح

( مارهش ،هداز 0292

00 . م ،هدازاباب ،دیعس ،رلاناتپ یمیرک ( همیعن ،یدیمح و ،دمح

0292 رب یلام داسف رثا .)

هعسوت لاحرد بختنم یاهروشک یدروم هعلاطم :تلود جراخم و یتایلام یاهدمآرد

.

شهوژپ همانلصف تسایس و اه

یداصتقا یاه

، 09 ( 03 ،) 019 -003 .

00 . ( هناورپ ،نیطلاس و ،ربکا ،یناجیمک 0289

یداصتقا دشر رب بوخ ینارمکح ریثات .)

اهروشک هورگ بختنم ی

OECD و

OPEC

.

وگلا همانلصف یداصتقا یزاس

، 0 ( 0 ، )

02 -0.

02 . ( یفطصم ،یناکدرا ییلاعا و ،دمحم دیس ،یمیقم 0292

صخاش شجنس .) یاه

نآ یاقترا رد کینورتکلا تلود شقن و بوخ ینارمکح

.

یروانف تیریدم هلجم

تاعلاطا

، 2 ( 8 ،) 088 -030 ( رفعج ،ناهاوخریخ و ،دمحا ،یردیم. 0282

.)

نارمکح ی

هعسوت ناینب بوخ

شهوژپ زکرم تاراشتنا :نارهت ،لوا پاچ . یاروش سلجم یاه

.یملاسا 02 . ( نامیا ،ییادف و ،اضریلع ،یرظن 0290

بیسآ .) یسانش

ماظن یتایلام همانلصف .ناریا

تسایس یاه یلام و ،یداصتقا 0

( 2 ،) 002 -90 .

1. Ajaz, T., and Ahmad, E. (2010). The effect of corruption and governance on tax revenues. The Pakistan Development Review, 49(4), 405–417.

2. Annuar, H. A., Salihu, I. A., and Obid, S. N. S. (2015). Corporate ownership, governance and tax avoidance: An interactive effects.

Procedia-Social and Behavioral Sciences, 164, 150–160.

3. Baltagi, B. H. (2013). Econometric analysis of panel data. 5th edition, John Wiley & Sons.

4. Berge, R., and Robert, M. (2000). The tax reform experiment in transitional countries. National Tax Journal, 53(2), 273 – 298. 5. Bird, A. and Stephan, A. (2015). Governance and taxes: Evidence

from regression discontinuity. Journal of Economic Issues, 5(3), 12–17.

6. Bird, R. M., Martinez-Vazquez, J., and Torgler, B. (2008). Tax effort in developing countries and high income countries: The impact of corruption, voice and accountability. Economic Analysis