بررسی ژنتیکی مقاومت به خشکی در گندم نان با استفاده از روش‌های‌ گرافیکی GGE bi-plot و مدل AMMI

ﻮﮕﺨﺳﺎﭘهﺪﻧرﺎﮕﻧ :

يﻮﻔﻄﺼﻣداداﺪﺧ .

جﺮﻛﺪﺣاو،ﻲﻣﻼﺳادازآهﺎﮕﺸﻧاد .

ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟاﺖﺴﭘ :

mostafavikh@yahoo.com

ﺪﻠﺟ

د مو هرﺎﻤﺷ، د و م ، ﻪﻤﻴﻧ مود

108 -99

شور

زا

هدﺎﻔﺘﺳا

ﺎﺑ

نﺎﻧ

مﺪﻨﮔ

رد

ﻲﻜﺸﺧ

ﻪﺑ

ﺖﻣوﺎﻘﻣ

ﻲﻜﻴﺘﻧژ

ﻲﺳرﺮﺑ

يﺎﻫ

ﻲﻜﻴﻓاﺮﮔ

GGE bi-plot

لﺪﻣ

و

AMMI

يﻮﻔﻄﺼﻣداداﺪﺧ

1 *

ﻲﺋازﺮﻴﻣﺎﺿر،

2

ﻲﺑﺎﺿرﺪﻤﺤﻣ، ﺎﺘﻤﻫ

3

يﺰﻴﮕﻨﭼيﺪﻬﻣ،

4

ﻲﻳﺎﺑﺎﺑﻲﻘﺗ،

5

1 . ﺳا روﺎﺸﻛهﺪﻜﺸﻧادرﺎﻳدﺎﺘ ؛جﺮﻛﺪﺣاوﻲﻣﻼﺳادازآهﺎﮕﺸﻧاديز

2 . دازآهﺎﮕﺸﻧادتﺎﺗﺎﺒﻧحﻼﺻاﺪﺷراﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛﻖﺑﺎﺳيﻮﺠﺸﻧاد

جﺮﻛﺪﺣاوﻲﻣﻼﺳا ؛

3 . ناﺮﻬﺗهﺎﮕﺸﻧاديزروﺎﺸﻛهﺪﻜﺸﻧاددﺎﺘﺳا ؛

4 . كاراﺪﺣاوﻲﻣﻼﺳادازآهﺎﮕﺸﻧاديزروﺎﺸﻛهﺪﻜﺸﻧادرﺎﻳدﺎﺘﺳا ؛

5 . ﻛدﺎﻬﺟتﺎﻘﻴﻘﺤﺗﺰﻛﺮﻣرﺎﻳدﺎﺘﺳا يﺰﻛﺮﻣنﺎﺘﺳاﻲﻌﻴﺒﻃﻊﺑﺎﻨﻣويزروﺎﺸ

.

ﺖﻓﺎﻳردﺦﻳرﺎﺗ

: 30 / 8 / 88

شﺮﻳﺬﭘﺦﻳرﺎﺗ؛

: 1 / 11 / 88

هﺪﻴﻜﭼ

يﺎﺑزانﺎﻧمﺪﻨﮔردﻲﻜﺸﺧﻪﺑﻞﻤﺤﺗﻲﻜﻴﺘﻧژﻪﻌﻟﺎﻄﻣرﻮﻈﻨﻣﻪﺑ

هدادتﻼﭘ

ياديﺎﻫ

ﺪﻳدﺮﮔهدﺎﻔﺘﺳاﻞﻟآ

. مﺎـﻗراﻞﻣﺎـﺷﻦﻳﺪـﻟاو

گرودورﺎﻳﺮﻬﺷويرادﺮﺳ،درﺎﭙﺳﺎﮔ،ﻦﺷور،ﺪﻳﻮﻧ،ﺎﻳﺎﺘﺳوﺰﺑ،ﺪﻧﻮﻟا

ﻫ

ﻲـﻋارزلﺎـﺳردﺎـﻬﻧآﻲﻗﻼﺗزاﻞﺻﺎﺣﻲﻠﺻايﺎ 1387

-1386

كﻮﻠﺑحﺮﻃزاهدﺎﻔﺘﺳاﺎﺑ

ﺎﺑﻲﻓدﺎﺼﺗﻞﻣﺎﻛيﺎﻫ 3

ﺪﻧﺪـﺷﻲﺑﺎـﻳزراﻲﻜﺸﺧﺶﻨﺗولﺎﻣﺮﻧﻂﻳاﺮﺷودﺖﺤﺗراﺮﻜﺗ

. ﻪـﻳﺰﺠﺗ

ﻲﻨﻌﻣعﻮﻨﺗﺲﻧﺎﻳراو

ﭗﻴﺗﻮﻧژﻦﻴﺑيراد

دادنﺎﺸﻧﻲﺳرﺮﺑدرﻮﻣتﺎﻔﺻﻲﻣﺎﻤﺗياﺮﺑﺎﻫ

.

شورزامﺎـﻗراﻞﻴﺴـﻧﺎﺘﭘﻲﺑﺎـﻳزراﺖﻬﺟ

ﻲﻜﻴﻓاﺮﮔ GGE bi-plot شورو

AMMI ﺪﻳدﺮﮔهدﺎﻔﺘﺳا

. ردﻪـﻧادنزو،ﻪﻧادراﺰﻫنزوزاﺪﻧدﻮﺑترﺎﺒﻋﻲﺳرﺮﺑدرﻮﻣتﺎﻔﺻ

ﻪﻠﺒﻨﺳردﻪﻧادداﺪﻌﺗوﻞﻜﻧاﺪﭘلﻮﻃ،ﻚﺸﻳرلﻮﻃ،ﻪﺗﻮﺑعﺎﻔﺗرا،ﻪﻠﺒﻨﺳلﻮﻃ،ﻪﻠﺒﻨﺳنزو،ﻪﺗﻮﺑ

. ودﺮـﻫردﻪـﻧادراﺰﻫنزوياﺮﺑ

ﻚﺑﻢﻗرﻲﻜﺸﺧﺶﻨﺗولﺎﻣﺮﻧﻂﻳاﺮﺷ

ساﺮﻛ

ﻦﺷور

ﺐﻴﻛﺮﺗﻦﻳﺮﺘﻬﺑ

دﻮﺑﻲﻣﻮﻤﻋهﺪﻧﻮﺷ

. ﻦﻳﺮـﺘﻬﺑرﺎﻳﺮﻬـﺷوﺪﻳﻮﻧمﺎﻗراﻦﻴﻨﭽﻤﻫ

ﺐﻴﻛﺮﺗ

هﺪﻧﻮﺷ

ﺪﻳﻮﻧﺪﻳﺮﺒﻴﻫﻪﻛيرﻮﻃﻪﺑﺪﻧدﻮﺑﺖﻔﺻﻦﻳاياﺮﺑﻲﺻﻮﺼﺧيﺎﻫ ×

ياﺮـﺑ،ﺪـﺷﻪﺘﺧﺎﻨـﺷﺪﻳﺮﺒﻴﻫﻦﻳﺮﺘﻬﺑرﺎﻳﺮﻬﺷ

ﺪﻧﻮﻟاﺪﻳﺮﺒﻴﻫتﺎﻔﺻﺮﻳﺎﺳ ×

دﻮﺑﺪﻳﺮﺒﻴﻫﻦﻳﺮﺘﻬﺑيرادﺮﺳ

. ﻲـﻜﻴﻓاﺮﮔشورسﺎﺳاﺮﺑﺞﻳﺎﺘﻧﻦﻳا

AMMI

ـﻴﻧ

ﺪـﻳدﺮﮔﺪـﻴﻳﺄﺗﺰ

.

ﺪﺷهدادﺺﻴﺨﺸﺗﺮﺘﺴﺗﻦﻳﺮﺘﻬﺑﻪﻧادراﺰﻫنزوياﺮﺑﺪﻧﻮﻟاﻢﻗرﻦﻴﻨﭽﻤﻫ

.

ﻚﺑﻢﻗرﻪﺗﻮﺑردﻪﻧادنزوﺖﻔﺻياﺮﺑ

،ﻦـﺷورساﺮﻛ

مﺎﻗراﻞﻜﻧاﺪﭘلﻮﻃوﻚﺸﻳرلﻮﻃتﺎﻔﺻياﺮﺑودرﺎﭙﺳﺎﮔﻢﻗرﻪﺗﻮﺑردﻪﻧادداﺪﻌﺗوﻪﺗﻮﺑعﺎﻔﺗرا،ﻪﻠﺒﻨﺳلﻮﻃ،ﻪﻠﺒﻨﺳنزوياﺮﺑ

ﺑيارادﺪﻧﻮﻟاويرادﺮﺳ ﺐﻴﻛﺮﺗﻦﻳﺮﺘﺸﻴ

ﺪﻧدﻮﺑﻲﻣﻮﻤﻋيﺮﻳﺬﭘ

.

يﺪﻴﻠﻛيﺎﻫهژاو

: ياد،ﻲﻜﺸﺧﺶﻨﺗ،نﺎﻧمﺪﻨﮔ ﺐﻴﻛﺮﺗ،ﻞﻟآ

يﺎﺑ،يﺮﻳﺬﭘ تﻼﭘ

.

ﻪﻣﺪﻘﻣ

ﻲﻗﻼﺗ

ياديﺎﻫ

ﻲـﺳرﺮﺑﺖـﻬﺟﻚـﻴﺘﻧژتﺎﻘﻴﻘﺤﺗردﻞﻟآ

ﭗﻴﺗﻮﻧژزا ﻲﻫوﺮﮔﻦﻴﺑردﻢﻬﻣتﺎﻔﺻثراﻮﺗ

هدﺎﻔﺘـﺳاﺎﻫ

ﻲﻣ

دﻮﺷ

.

ﻪﻳﺰﺠﺗ

ياديﺎـﻫ

شورﻖـﺒﻃًﻻﻮـﻤﻌﻣﻞـﻟآ

يﺎـﻫ

ﮓﻨﻴﻔﻳﺮﮔ

ﻲﻣمﺎﺠﻧا

ﻞـﻛﺲﻧﺎﻳراوﻦﺘﺴﻜﺷﺐﺒﺳﻪﻛدﻮﺷ

ﺐــﻴﻛﺮﺗﻪــﺑ ﺐــﻴﻛﺮﺗوﻦﻳﺪــﻟاوﻲﻣﻮــﻤﻋيﺮﻳﺬــﭘ

يﺮﻳﺬــﭘ

ﻲﻣﺎﻫﺪﻳﺮﺒﻴﻫﻲﺻﻮﺼﺧ

دﻮﺷ

.

ﻲﻗﻼﺗزا

ياديﺎﻫ

ﺖﻬﺟﻞﻟآ

هوﺮﮔﻦﻴﻴﻌﺗ ونژﻞﻤﻋﻲﺳرﺮﺑ

ﻚـﻴﺗوﺮﺘﻫيﺎـﻫﻮﮕﻟاوﺎﻫ

ﻲﻣ

دﻮﻤﻧهدﺎﻔﺘﺳاناﻮﺗ )

،ﺎﻨﻳرﺎﻛوﻲﻧﻼﻣ

2005

؛

واﺪـﻧاﺮﻴﻣ

،نارﺎــﻜﻤﻫ

2007 .(

ﺮﺘﻫيﺎــﻫﻮﮕﻟا ﺪــﻴﻟﻮﺗﻲﻳآرﺎــﻛﻚــﻴﺗو

ﻦﻳﻻدﺮﺒﻨﻳا

ﺖـﻴﻌﻤﺟحﻼـﺻاوﺪـﻳﺮﺒﻴﻫﺪـﻴﻟﻮﺗ،ﺎـﻫ

ارﺎـﻫ

ﻲــﻣﺶﻳاﺰــﻓا ﺪــﻫد

)

،نارﺎــﻜﻤﻫوﮓــﻧاز

2002 .(

مﻮــﻬﻔﻣ يﺎﺑ

ﻞﻳﺮﺑﺎﮔﻂﺳﻮﺗرﺎﺑﻦﻴﻟواتﻼﭘ )

1971 ( رﻮـﻈﻨﻣﻪـﺑ

هدﺎﻔﺘـﺳاودﻪـﺒﺗرﺎـﺑﺲﻳﺮﺗﺎـﻣﻚـﻳﻲﻜﻴﻓاﺮﮔﺢﻴﺿﻮﺗ

ﺪﻳدﺮﮔ

.

يﺎـﺑزاﺪـﻌﺑﻪـﺑنﺎﻣزنآزا

رﻮـﻈﻨﻣﻪـﺑتﻼـﭘ

دادﻪﻳﺰﺠﺗ ه

يدﺎﻳزهدﺎﻔﺘﺳاﻂﻴﺤﻣﺪﻨﭼﻪﺑطﻮﺑﺮﻣيﺎﻫ

ﺖﺳا هﺪﺷ

. ﻂﻴـﺤﻣﺪـﻨﭼﻪﺑطﻮﺑﺮﻣتﺎﻌﻟﺎﻄﻣﺮﺑهوﻼﻋ

هدادﺮﻳﺎــﺳياﺮــﺑشورﻦــﻳا ﻞــﻴﺒﻗزاﻪــﻓﺮﻃوديﺎــﻫ

هداد

ياديﺎﻫ

ﻲﻣهدﺎﻔﺘﺳاﻞﺑﺎﻗﺰﻴﻧﻞﻟآ

ﺪﺷﺎﺑ

. ﻪﻛﻲﻧﺎﻣز

GGE biplot هدادياﺮــﺑ

ياديﺎــﻫ هدﺎﻔﺘــﺳاﻞــﻟآ

ﻲﻣ

دﻮﺷ ،

ردﻦﻳﻻناﻮﻨﻋﻪﺑﻢﻫﭗﻴﺗﻮﻧژﺮﻫ ﻪـﺘﻓﺮﮔﺮﻈﻧ

ﻲﻣ

ﺮﺘﺴﺗناﻮﻨﻋﻪﺑﻢﻫدﻮﺷ

. ﻊـﻗاﻮﻣﻦـﻳاردﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ

ﭗﻴﺗﻮﻧژيراﺪﻳﺎﭘودﺮﻜﻠﻤﻋﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣتﺎﺣﻼﻄﺻا

ﺐــﻴﻛﺮﺗﺎــﺑﺐــﻴﺗﺮﺗ ﺐــﻴﻛﺮﺗوﻲﻣﻮــﻤﻋيﺮﻳﺬــﭘ

يﺮﻳﺬــﭘ

ﻲﻣلدﺎﻌﻣﻦﻳﺪﻟاوﻲﺻﻮﺼﺧ

ﺪﺷﺎﺑ ) ،ﺖـﻧﺎﻫونﺎـﻳ 2001

؛

،نﺎﻳ 2001

،نﺎﻳ؛

2002 .( زاارﺞﻳﺎـﺘﻧﺮـﺿﺎﺣﻪـﻟﺎﻘﻣﺎـﻣا

يﺎﺑشورﻖﻳﺮﻃ

تﻼﭘ

ﻲـﻣ ﻪـﺋاراﻲـﻜﻴﻓاﺮﮔترﻮﺼﺑ

ﺪـﻫد

)

،نارﺎــﻜﻤﻫوﺰــﻴﺗرا

2001

؛ ،ﺖــﻧﺎﻫونﺎــﻳ

2002 .(

ﻦــﻳا

ﻪﻔﻟﺆﻣﻪﺑﻪﻳﺰﺠﺗﻞﺻﺎﺣشور

ﻲﻣﻲﻠﺻايﺎﻫ

يورﻪﻛﺪﺷﺎﺑ

هدادﺲﻳﺮﺗﺎﻣ

ﻲـﻗﻼﺗزا ﻞﺻﺎﺣيﺎﻫ

ياديﺎـﻫ

مﺎـﺠﻧاﻞـﻟآ

ﻲـــﻣ دﻮـــﺷ

.

GGE bi-plot و

AMMI ﻞـــﻤﻜﻣ

ﻲﻗﻼﺗ

ياديﺎـﻫ

ﻲـﻣﻞـﻟآ

ﺞﻳﺎـﺘﻧﺮﻴﺴـﻔﺗﺖـﻬﺟوﺪﻨـﺷﺎﺑ

ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ

ﺪﻨﺘﺴـﻫﺮﺛﺆﻣرﺎﻴﺴﺑتﺎﺗﺎﺒﻧحﻼﺻايﺎﻫ

. ناﻮـﻨﻋﻪـﺑ

ﻂﻴـﺤﻣﻪﺑمﺎﻗراﻲﺻﻮﺼﺧيرﺎﮔزﺎﺳﻦﻴﻴﻌﺗردلﺎﺜﻣ

يﺎـﻫ

يرﺎـﻤﻴﺑﻪـﺑﺖـﻣوﺎﻘﻣﺮﻴﻈﻧصﺎﺧ

،ﺎـﻣﺮﮔﻪـﺑﻞـﻤﺤﺗ،ﺎـﻫ

ﻪـﺑﺎﻫﺪﻳﺮﺒﻴﻫﻦﻳﺮﺘﻬﺑ ﻦﻴﻴﻌﺗﺖﻬﺟﺰﻴﻧوﺎﻣﺮﺳوﻲﻜﺸﺧ

ﻲــﻣﻚــﻤﻛﺎــﻣ ﺪــﻨﻨﻛ

)

،نارﺎــﻜﻤﻫونﺎــﻳ

2001

؛ ونﺎــﻳ

،نارﺎﻜﻤﻫ

2000

؛ ،شﺎﮔونوﺪﺑا

2002

،نﺎﻳ؛

2002 .(

ﺖـﻧﺎﻫونﺎـﻳ

) 2002 (

هداد

ﻲـﻗﻼﺗﻪـﺑطﻮـﺑﺮﻣيﺎـﻫ

ياد

ﻪــﺑﺖــﻣوﺎﻘﻣﺮــﻈﻧزاارمﺪــﻨﮔﭗــﻴﺗﻮﻧژﺖــﻔﻫﻞــﻟآ

يﺎـﺑﻲـﻜﻴﻓاﺮﮔشورزاهدﺎﻔﺘـﺳاﺎـﺑوﻲـﺳرﺮﺑمﻮﻳرازﻮﻓ تﻼﭘ ،

ﺪـﻧدﻮﻤﻧﻢﻴﺴﻘﺗﻚﻴﺗوﺮﺘﻫهوﺮﮔودﻪﺑارﺎﻬﻧآ

. ﻦـﻳا

ﻦﻴــﻨﭽﻤﻫﻦﻴــﻘﻘﺤﻣ

10 ﺮــﻈﻧزاارترذدﺮــﺒﻨﻳاﻦــﻳﻻ

مﺮﻛﻪﺑﺖﻣوﺎﻘﻣ

ﻦﻤـﺿوﺪﻧدﻮﻤﻧﻲﺑﺎﻳزراترذراﻮﺧﻪﻗﺎﺳ

ﺐﻴﻛﺮﺗﻦﻴﻴﻌﺗ

ﻦﻳﻻﻲﺻﻮﺼﺧوﻲﻣﻮﻤﻋيﺮﻳﺬﭘ

ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ،ﺎﻫ

هوﺮﮔودوﺺﺨﺸﻣﺪﻳﺮﺒﻴﻫمﺎﻗراﺪﻴﻟﻮﺗﺖﻬﺟ ارتﺎﺒﻴﻛﺮﺗ

ﭘﻲﺑﺎﻳزرادرﻮﻣداﻮﻣياﺮﺑارﻚﻴﺗوﺮﺘﻫ ﺪﻧدﻮﻤﻧدﺎﻬﻨﺸﻴ

.

نارﺎﻜﻤﻫوﻚﻴﺴﻧد )

2000 ( مﺪـﻨﮔ مﺎﻗراﻲﺑﺎﻳزرا رد

ـﺗنوﺪﺑوﻲﻜﺸﺧﺶﻨﺗﻂﻴﺤﻣودرد

ﻪـﻛﺪـﻨﺘﻓﺎﻳردﺶﻨ

زاﺮﺘﺸـﻴﺑلﺎـﻣﺮﻧﻂﻴﺤﻣرددﺮﻜﻠﻤﻋيﺮﻳﺬﭘثراﻮﺗناﺰﻴﻣ

ﻲﻣﺶﻨﺗ ﻂﻴﺤﻣ

ﺪﺷﺎﺑ

. دﺮـﻜﻠﻤﻋﺶﻳاﺰـﻓاياﺮـﺑﻦﻴﻨﭽﻤﻫ

،ﺶﻨﺗﻂﻳاﺮﺷردمﺪﻨﮔ

ﻂﻴﺤﻣﻚﻳردﺶﻨﻳﺰﮔ )

ﺎـﻳﺶﻨﺗ

ﺶﻨﺗنوﺪﺑ

( ﺮـﻫردﺶﻨﻳﺰـﮔﻲﺘﺴﻳﺎﺑ ﻪﻜﻠﺑ،ﺖﺴﻴﻧﻲﻓﺎﻛ

دﺮﻳﺬﭘترﻮﺻﻂﻴﺤﻣود

.

رردﺮـﻳزتﺎﻋﻼﻃاﻪﺋاراﻖﻴﻘﺤﺗﻦﻳازافﺪﻫ

ﺎـﺑﻪـﻄﺑا

ترﻮﺼــﺑﻲﻜﺸــﺧﺶﻨــﺗولﺎــﻣﺮﻧﻂﻳاﺮــﺷﺖــﺤﺗمﺪــﻨﮔ دﻮﺑﻲﻜﻴﻓاﺮﮔ

: ) 1 (

ﺐﻴﻛﺮﺗﻦﻴﻴﻌﺗ

،ﻦﻳﺪـﻟاوﻲﻣﻮﻤﻋيﺮﻳﺬﭘ

) 2 (

ﺐﻴﻛﺮﺗ دروآﺮﺑ

ﺎﻫﺪﻳﺮﺒﻴﻫﻲﺻﻮﺼﺧ يﺮﻳﺬﭘ

. 3 (

ﻦﻴﻴﻌﺗ

هوﺮﮔ

ﭗﻴﺗﻮﻧژﻦﻴﺑردﻚﻴﺗوﺮﺘﻫيﺎﻫﻮﮕﻟاوﺎﻫ

درﻮـﻣيﺎـﻫ

ﻲﺑﺎــﻳزرا

. 4 ( وﺎﻫﺪــﻳﺮﺒﻴﻫﻦﻳﺮــﺘﻬﺑﻦﻴــﻴﻌﺗ 5

(

ﻦﻴــﻴﻌﺗ

ياﺮﺑﺐﺳﺎﻨﻣيﺎﻫﺮﺘﺴﺗ هﺪﻨﻳآتﺎﻘﻴﻘﺤﺗ

.

شوروداﻮﻣ

ﺎﻫ

،نﺎـﻧمﺪـﻨﮔردﻲﻜﺸﺧﻪﺑﻞﻤﺤﺗﻪﻌﻟﺎﻄﻣرﻮﻈﻨﻣﻪﺑ 7

مﺪﻨﮔﻢﻗر )

،درﺎﭙـﺳﺎﮔ،ﻦـﺷور،ﺪـﻳﻮﻧ،ﺎﻳﺎﺘـﺳوﺰﺑ،ﺪﻧﻮﻟا

يرادﺮﺳ ، رﺎﻳﺮﻬﺷ

( هاﺮﻤﻫﻪﺑ

F1

ﻲﻗﻼﺗزاﻞﺻﺎﺣيﺎﻫ

ياد

ﻲـﻋارزلﺎـﺳردﺎﻬﻧآﻞﻟآ 87

-1386 هﺎﮕﺘﺴـﻳارد

ﺐـﻟﺎﻗردكاراﻲـﻌﻴﺒﻃﻊﺑﺎـﻨﻣويزروﺎﺸﻛتﺎﻘﻴﻘﺤﺗ

كﻮﻠﺑحﺮﻃ

ودردراﺮـﻜﺗﻪـﺳﺎـﺑﻲﻓدﺎﺼـﺗﻞـﻣﺎﻛيﺎﻫ

ﺪـﻧﺪﻳدﺮﮔﻲﺑﺎﻳزراﻲﻜﺸﺧﺶﻨﺗ نوﺪﺑوﺶﻨﺗﻂﻳاﺮﺷ

.

نﺎﺘﺴـﺑﺎﺗﺎﺑلﺪﺘﻌﻣودﺮﺳﻪﻘﻄﻨﻣﻢﻴﻠﻗا

لﺪـﺘﻌﻣيﺎـﻫ

ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ

. ﺎﺑوﺮﺘﻣ ودلﻮﻃﻪﺑ ﻂﺧﻚﻳردﭗﻴﺗﻮﻧژﺮﻫ

ﻒﻳدريور ﻪﻠﺻﺎﻓ 10

ﻲﺘﻧﺎﺳ

ﺪـﺷﺖﺸـﻛﺮﺘﻣ

. ﺖـﻬﺟ

هدﺮـﮔ نﺎـﻣزردﻲﻜﺸﺧ ﺶﻨﺗلﺎﻤﻋا

ـﻴﺑآ ﻲﻧﺎﺸـﻓا يرﺎ

مودﺶﻳﺎــﻣزآ

)

ﺶﻨــﺗ

(

لواﺶﻳﺎــﻣزآيرﺎــﻴﺑآوﻊــﻄﻗ

)

لﺎﻣﺮﻧ

(

ﺖﻓﺎﻳ ﻪﻣاداﻞﻣﺎﻛﻲﮔﺪﻴﺳر ﻪﻠﺣﺮﻣﺎﺗ

. تﺎﻔـﺻ

لﻮـﻃ،ﻪﻠﺒﻨـﺳنزو ،ﻪﺗﻮﺑردﻪﻧادنزو،ﻪﻧادراﺰﻫنزو

وﻞﻜﻧاﺪـﭘلﻮـﻃ،ﻚﺸـﻳرلﻮـﻃ،ﻪـﺗﻮﺑعﺎﻔﺗرا،ﻪﻠﺒﻨﺳ

ﺪﻨﺘﻓﺮﮔراﺮﻗﻲﺳرﺮﺑدرﻮﻣﻪﻠﺒﻨﺳردﻪﻧادداﺪﻌﺗ

.

هدادﺲﻧﺎـﻳراوﻪﻳﺰﺠﺗ

ﻔﺘـﺳاﺎـﺑﺎـﻫ

مﺮـﻧزاهدﺎ

راﺰـﻓا

SAS

يادﻪﻳﺰﺠﺗو

راﺰﻓامﺮﻧﻂﺳﻮﺗﻞﻟآ

SAS

)

ﮓﻧاز

،نارﺎــﻜﻤﻫو

2005 (

و D2 ﺪــﺷمﺎــﺠﻧا

.

يﺎــﻫﺰﻴﻟﺎﻧآ

ﻞﻣﺎﺷﻲﻜﻴﻓاﺮﮔ GGE bi-plot

و AMMI

ﻂـﺳﻮﺗ

راﺰﻓامﺮﻧ GGE bi-plot

)

،نﺎﻳ

2001

،ﮓﻨﻛونﺎﻳ؛

2003 ( ﺖـﻧﺎﻫونﺎﻳ يدﺎﻬﻨﺸﻴﭘشورﻖﺒﻃ )

2002 (

ﺖﻓﺮﮔترﻮﺻ

.

ﺚﺤﺑوﺞﻳﺎﺘﻧ

ﺞﻳﺎﺘﻧ

شورسﺎﺳاﺮﺑﻒﻠﺘﺨﻣتﺎﻔﺻﺲﻧﺎﻳراوﻪﻳﺰﺠﺗ 2

ﺐﻴﺗﺮﺗﻪﺑ ﻲﺘﺑﻮﻃرﺶﻨﺗولﺎﻣﺮﻧ ﻂﻳاﺮﺷردﮓﻨﻴﻔﻳﺮﮔ

لواﺪــﺟرد

1

و

2

هﺪــﺷﻪــﺋارا ﺪــﻧا

.

ﻂﻳاﺮــﺷودﺮــﻫرد

ﻲﻨﻌﻣتوﺎﻔﺗﺲﻧﺎﻳراوﻪﻳﺰﺠﺗ

ﭗـﻴﺗﻮﻧژﻦﻴـﺑاريراد

ﺎـﻫ

دادنﺎﺸــﻧتﺎﻔــﺻﻪــﻴﻠﻛياﺮــﺑ

.

ﻦﻴﮕﻧﺎــﻴﻣﻦﻴــﻨﭽﻤﻫ

ﺐﻴﻛﺮﺗتﺎﻌﺑﺮﻣ

ﺎﻔـﺻﻲﻣﺎﻤﺗياﺮﺑﻲﻣﻮﻤﻋيﺮﻳﺬﭘ

ردت

ﻲــﻨﻌﻣﻂﻳاﺮــﺷودﺮــﻫ دﻮــﺑراد

. تﺎــﻌﺑﺮﻣﻦﻴﮕﻧﺎــﻴﻣ

ﺐﻴﻛﺮﺗ

ﻪـﻴﻠﻛياﺮـﺑلﺎﻣﺮﻧ ﻂﻳاﺮﺷردﻲﺻﻮﺼﺧيﺮﻳﺬﭘ

رورﺎـﺑﻪﭽﻠﺒﻨـﺳداﺪـﻌﺗوﻪـﻧادراﺰـﻫنزوﺰـﺠﺑتﺎﻔﺻ

ﻲــﻨﻌﻣ دﻮــﺑراد

.

ﺐــﻴﻛﺮﺗتﺎــﻌﺑﺮﻣﻦﻴﮕﻧﺎــﻴﻣ يﺮﻳﺬــﭘ

تﺎﻔـﺻﻪـﻴﻠﻛياﺮﺑﻲﻜﺸﺧﺶﻨﺗﻂﻳاﺮﺷردﻲﺻﻮﺼﺧ

ﻲﻨﻌﻣﻪﻠﺒﻨﺳردﻪﻧادداﺪﻌﺗوﻪﻠﺒﻨﺳلﻮﻃﺰﺠﺑ اد

دﻮـﺑر

.

نارﺎـﻜﻤﻫويﻮـﺳﻮﻣﻂـﺳﻮﺗﻲﻬﺑﺎﺸﻣﺞﻳﺎﺘﻧ )

1385 (

نارﺎــﻜﻤﻫوﻲﻨﺴــﺣ ) 1384 ( ﻲﻌﻟﺎــﻃو ) 1375 ( ياﺮــﺑ

ﻪﻠﺒﻨـﺳلﻮﻃ،ﻪﻠﺒﻨﺳردﻪﻧادداﺪﻌﺗ،ﻪﻧادراﺰﻫنزوتﺎﻔﺻ

ﺖﺳاهﺪﺷشراﺰﮔﻞﻜﻧاﺪﭘلﻮﻃو

. ﺮﻜﻴﺑ ﺖﺒﺴﻧ ] ) 2 (

2

σ

2

σ

2

σ

2

sca gca

gca +

[ نﺎﺸﻧ

د ﺮﻫ رد ﻪﺗﻮﺑ رد ﻪﻧاد نزو ﺖﻔﺻ لﺮﺘﻨﻛ رد ﻪﻛ داد و

ﺮﻴﻏ تاﺮﺛا ﺶﻘﻧ ﻲﻜﺸﺧ ﺶﻨﺗ و لﺎﻣﺮﻧ ﻂﻳاﺮﺷ ﻲﺸﻳاﺰﻓا

ﻤﻬﻣ ﻲﻣ ﻲﺸﻳاﺰﻓا تاﺮﺛا ﺶﻘﻧ زا ﺮﺘ ﺪﺷﺎﺑ

.

ﻦﻳا سﺎﺳا ﺮﺑ

داﺪﻌﺗو ﻪﺗﻮﺑعﺎﻔﺗراتﺎﻔﺻ ياﺮﺑلﺎﻣﺮﻧ ﻂﻳاﺮﺷردﺖﺒﺴﻧ نﺎﺴﻜﻳ ﺖﻴﺒﻟﺎﻏ و ﻲﺸﻳاﺰﻓا تاﺮﺛا ﺶﻘﻧ ﻪﻠﺒﻨﺳ رد ﻪﻧاد ﺮﺘﻤﻬﻣ ﻲﺸﻳاﺰﻓا تاﺮﺛا ﺶﻘﻧ تﺎﻔﺻ ﺮﻳﺎﺳ ياﺮﺑ و ﺪﻧدﻮﺑ ﺪﻧدﻮﺑ

.

رد ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻪﻴﻠﻛ ياﺮﺑ ﻲﻜﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﻂﻳاﺮﺷ

تﺎﻔﺻ

)

ﻪﺗﻮﺑ رد ﻪﻧاد نزو ﺰﺠﺑ

(

ﻲﺸﻳاﺰﻓا تاﺮﺛا ﺶﻘﻧ

ﺪﻧدﻮﺑ ﻲﺸﻳاﺰﻓاﺮﻴﻏ تاﺮﺛا ﺶﻘﻧ زا ﺮﺘﻤﻬﻣ

.

ﺎﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻳا

نارﺎﻜﻤﻫويﺪﻤﺣاتﺎﻌﻟﺎﻄﻣﺞﻳﺎﺘﻧ

) 1382 (

ويﻮﺳﻮﻣو

نارﺎﻜﻤﻫ ) 1386 ( دراد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ . ﻲﻨﻌﻣ تاﺮﺛا ندﻮﺑ راد

ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻲﺸﻳاﺰﻓا ﻣ تﺎﻔﺻ دﻮﺒﻬﺑ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﺪﻫد

ﻪﻃﻮﺑﺮ

ﻲﻣ شور زا ناﻮﺗ ﻲﻨﻌﻣ و دﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا ﺶﻨﻳﺰﮔ يﺎﻫ

راد

نﺎﺸﻧ ﻲﺸﻳاﺰﻓاﺮﻴﻏتاﺮﺛا ندﻮﺑ يرادﺮﺑهﺮﻬﺑ نﺎﻜﻣا هﺪﻨﻫد

ﻲﻣ ﺪﻳﺮﺒﻴﻫ مﺎﻗرا ﺪﻴﻟﻮﺗ و ﺲﻳزوﺮﺘﻫ هﺪﻳﺪﭘ زا ﺪﺷﺎﺑ

.

رد ﻦﻳﺪﻟاو ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺲﻳزوﺮﺘﻫ ناﺰﻴﻣﻂﺳﻮﺘﻣ ﺖﺒﺜﻣﻚﺸﻳر لﻮﻃﺰﺠﺑ تﺎﻔﺻﻪﻴﻠﻛياﺮﺑﻂﻳاﺮﺷودﺮﻫ ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ

.

ﺒﺜﻣ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳا ندﻮﺑ ﺖ ﺪﻫد

ﺪﻟاوفﺮﻃ ﻪﺑ لوا ﻞﺴﻧيﺎﻫﺪﻳﺮﺒﻴﻫ ﻂﺳﻮﺘﻣرﻮﻄﺑ ﻪﻛ ﻪﺘﺷاد ﺶﻳاﺮﮔ ﺖﻔﺻ ﺮﺘﺸﻴﺑ راﺪﻘﻣ ياراد ﻲﻔﻨﻣ و ﺪﻧا

ﻲﻣنﺎﺸﻧ ﺺﺧﺎﺷﻦﻳاندﻮﺑ ﻞﺴﻧيﺎﻫﺪﻳﺮﺒﻴﻫﻪﻛ ﺪﻫد

ﺖﻔﺻ ﺮﺘﻤﻛ راﺪﻘﻣ ﺪﺟاو ﺪﻟاو فﺮﻃﻪﺑ لوا

) ﺎﺠﻨﻳا رد ﻚﺸﻳر لﻮﻃ ( ﻪﺘﺷاد ﺶﻳاﺮﮔ ﺪﻧا . ثراﻮﺗ ﺮﻳدﺎﻘﻣ يﺮﻳﺬﭘ ﻣﻮﻤﻋ لواﺪﺟردﺰﻴﻧ تﺎﻔﺻﻲﺻﻮﺼﺧ وﻲ

1 و 2 ﻪﺋارا هﺪﺷ ﺪﻧا . ثراﻮﺗ زا تﺎﻔﺻ لﺎﻘﺘﻧا ﻪﺟرد ﻲﻣﻮﻤﻋ يﺮﻳﺬﭘ

ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ار ﺮﮕﻳد ﻞﺴﻧ ﻪﺑ ﻞﺴﻧ ﻚﻳ و ﺪﻫد

ثراﻮﺗ ﻪﺑجﺎﺘﻧﺖﻫﺎﺒﺷناﺰﻴﻣﺎﻳﻪﺟردﻲﺻﻮﺼﺧيﺮﻳﺬﭘ

ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻦﻳﺪﻟاو ﺪﻫد

.

ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ لﺎﻣﺮﻧ ﻂﻳاﺮﺷ رد

ثراﻮﺗ ناﺰﻴﻣ ﻚﺸﻳر لﻮﻃ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ يﺮﻳﺬﭘ

)

ناﺰﻴﻣﻪﺑ

95

ﺪﺻرد

(

نزوﻪﺑطﻮﺑﺮﻣراﺪﻘﻣﻦﻳﺮﺘﻤﻛو

ﻪﺗﻮﺑ رد ﻪﻧاد

) 69 ﺪﺻرد ( دﻮﺑ .

ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ و ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ

ثراﻮﺗ ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ ﻂﻳاﺮﺷ ﻦﻳا رد ﺰﻴﻧ ﻲﺻﻮﺼﺧ يﺮﻳﺬﭘ

ﻚﺸﻳرلﻮﻃﻪﺑطﻮﺑﺮﻣﺐﻴﺗﺮﺗ

) 86

ﺪﺻرد

(

ﻪﻧادنزوو

ﻪﺗﻮﺑ رد ) 23 ﺪﺻرد ( دﻮﺑ .

ﻲﻜﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﻂﻳاﺮﺷ رد

ثراﻮﺗ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ و ﻲﻣﻮﻤﻋ يﺮﻳﺬﭘ

ﻲﺻﻮﺼﺧ

ﻞﻜﻧاﺪﭘلﻮﻃﻪﺑطﻮﺑﺮﻣ

) ﺐﻴﺗﺮﺗﻪﺑ 95 و 85 ﺪﺻرد ( و

ﻪﺗﻮﺑردﻪﻧادنزوﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣراﺪﻘﻣﻦﻳﺮﺘﻤﻛ

) ﺐﻴﺗﺮﺗﻪﺑ 25 و 23 ﺪﺻرد ( دﻮﺑ . لوﺪﺟ 1 .

شورسﺎﺳاﺮﺑﻲﺳرﺮﺑدرﻮﻣتﺎﻔﺻﺲﻧﺎﻳراوﻪﻳﺰﺠﺗ

2

لﺎﻣﺮﻧﻂﻳاﺮﺷردﻒﻠﺘﺨﻣيﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘدروآﺮﺑوﮓﻨﻴﻔﻳﺮﮔ ﻲﺘﺑﻮﻃر

مﺪﻨﮔﻢﻗرﺖﻔﻫياﺮﺑ

ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﺟرد يدازآ نزو 1000 ﻪﻧاد ﻪﻧادنزو ﻪﺗﻮﺑرد نزو ﻪﻠﺒﻨﺳ لﻮﻃ ﻪﻠﺒﻨﺳ عﺎﻔﺗرا ﻪﺗﻮﺑ لﻮﻃ ﻚﺸﻳر لﻮﻃ ﻞﻜﻧاﺪﭘ ﻪﻧادداﺪﻌﺗ ﻪﻠﺒﻨﺳرد كﻮﻠﺑ 2 ns 29 / 6 ns 55 / 1190 ns 15 / 93 ** 79 / 2 * 99 / 206 ns 70 / 0 * 88 / 84 * 03 / 1 ﭗﻴﺗﻮﻧژ 27 ** 85 / 26 ** 85 / 1442 ** 72 / 106 ** 32 / 2 ** 00 / 324 ** 79 / 24 ** 34 / 100 ** 81 / 0 ﺐﻴﻛﺮﺗ ﻲﻣﻮﻤﻋيﺮﻳﺬﭘ 6 ** 82 / 73 ** 21 / 2187 ** 46 / 225 ** 98 / 5 ** 36 / 742 ** 96 / 98 ** 47 / 306 * 80 / 1 ﺐﻴﻛﺮﺗ يﺮﻳﺬﭘ ﻲﺻﻮﺼﺧ 21 ns 44 / 13 ** 18 / 1230 * 80 / 72 ** 27 / 1 ** 47 / 204 ** 59 / 3 * 45 / 41 * 52 / 0 ﺎﻄﺧ 54 06 / 8 52 / 584 85 / 34 51 / 0 99 / 60 33 / 1 90 / 19 25 / 0 تاﺮﻴﻴﻐﺗﺐﻳﺮﺿ ) ﺪﺻرد ( 50 / 6 50 / 27 00 / 23 67 / 6 54 / 9 61 / 27 27 / 13 28 / 12 ﺮﻜﻴﺑﺖﺒﺴﻧ 70 / 0 21 / 0 84 / 0 64 / 0 53 / 0 98 / 0 81 / 0 50 / 0 ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺲﻳزوﺮﺘﻫ 34 / 1 71 / 14 07 / 6 52 / 0 73 / 10 67 / 0 06 / 5 10 / 0 ثراﻮﺗ يﺮﻳﺬﭘ ﻲﻣﻮﻤﻋ 76 / 0 69 / 0 72 / 0 82 / 0 87 / 0 95 / 0 86 / 0 74 / 0 ثراﻮﺗ يﺮﻳﺬﭘ ﻲﺻﻮﺼﺧ 53 / 0 23 / 0 42 / 0 52 / 0 52 / 0 86 / 0 65 / 0 44 / 0 ns ، * و :** ﻲﻨﻌﻣﺮﻴﻏﺐﻴﺗﺮﺗﻪﺑ ﻲﻨﻌﻣ،راد

ﺪﺻردﻚﻳوﺞﻨﭘلﺎﻤﺘﺣاحﻮﻄﺳردراد

لوﺪﺟ

2 .

شورسﺎﺳاﺮﺑﻲﺳرﺮﺑدرﻮﻣتﺎﻔﺻﺲﻧﺎﻳراوﻪﻳﺰﺠﺗ

2

ﻲﺘﺑﻮﻃرﺶﻨﺗﻂﻳاﺮﺷردﻒﻠﺘﺨﻣيﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘدروآﺮﺑوﮓﻨﻴﻔﻳﺮﮔ

مﺪﻨﮔﻢﻗرﺖﻔﻫياﺮﺑ

ﺮﻴﻴﻐﺗﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﺟرد يدازآ نزو 1000 ﻪﻧاد و ﻪﻧادنز ﻪﺗﻮﺑرد نزو ﻪﻠﺒﻨﺳ لﻮﻃ ﻪﻠﺒﻨﺳ عﺎﻔﺗرا ﻪﺗﻮﺑ لﻮﻃ ﻚﺸﻳر لﻮﻃ ﻞﻜﻧاﺪﭘ ﻪﻧادداﺪﻌﺗ ﻪﻠﺒﻨﺳرد كﻮﻠﺑ 2 ** 48 / 52 ns 60 / 331 ns 10 / 4 ns 59 / 0 * 72 / 73 * 96 / 6 ns 06 / 12 ns 13 / 0 ﭗﻴﺗﻮﻧژ 27 ** 88 / 59 * 22 / 288 * 45 / 21 ** 65 / 1 ** 65 / 308 ** 83 / 26 ** 38 / 131 ** 90 / 0 ﺐﻴﻛﺮﺗ يﺮﻳﺬﭘ ﻲﻣﻮﻤﻋ 6 ** 38 / 187 * 55 / 555 ** 95 / 67 ** 00 / 5 ** 47 / 126 ** 07 / 106 ** 79 / 516 ** 47 / 2 ﺐﻴﻛﺮﺗ يﺮﻳﺬﭘ ﻲﺻﻮﺼﺧ 21 ** 45 / 23 * 26 / 263 * 17 / 8 ns 71 / 0 ** 99 / 74 * 19 / 4 ** 26 / 21 ns 46 / 0 ﺎﻄﺧ 54 12 / 8 04 / 255 58 / 14 58 / 0 76 / 17 23 / 2 17 / 7 38 / 0 تاﺮﻴﻴﻐﺗﺐﻳﺮﺿ ) ﺪﺻرد ( 92 / 7 36 / 23 80 / 19 96 / 6 10 / 15 10 / 29 95 / 7 96 / 14 ﺮﻜﻴﺑﺖﺒﺴﻧ 84 / 0 35 / 0 73 / 0 78 / 0 95 / 0 98 / 0 98 / 0 67 / 0 ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺲﻳزوﺮﺘﻫ 36 / 1 79 / 4 57 / 1 50 / 0 36 / 7 49 / 0 37 / 3 04 / 0 ثراﻮﺗ يﺮﻳﺬﭘ ﻲﻣﻮﻤﻋ 89 / 0 25 / 0 53 / 0 71 / 0 92 / 0 93 / 0 95 / 0 67 / 0 ثراﻮﺗ يﺮﻳﺬﭘ ﻲﺻﻮﺼﺧ 64 / 0 23 / 0 51 / 0 58 / 0 77 / 0 82 / 0 85 / 0 45 / 0 ns ، * و :** ﺐﻴﺗﺮﺗﻪﺑ ﻲﻨﻌﻣﺮﻴﻏ ﻲﻨﻌﻣ،راد ﺪﺻردﻚﻳوﺞﻨﭘلﺎﻤﺘﺣاحﻮﻄﺳردراد

هداديﺪﻌﺑ ودرادﻮﻤﻧ

ياديﺎﻫ

ياﺮﺑﻪﻧادراﺰﻫنزوﻞﻟآ

ﻞﻜـﺷردلﺎـﻣﺮﻧﻂﻳاﺮـﺷردﻲـﺳرﺮﺑدرﻮﻣمﺎﻗرا 1

ﻪـﺋارا

ﺖﺳاهﺪﺷ

.

ﻞﻜﺷﻦﻳارد

مﺎﻗراﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ﻚﭼﻮﻛفوﺮﺣﺎﻫ

ﻦﻳﻻﺎﻳ

نﺎﺸـﻧار ﺎﻫﺮﺘﺴـﺗﺖـﻴﻌﻗﻮﻣگرﺰـﺑفوﺮـﺣوﺎـﻫ

ﻲﻣ

ﺪﻨﻫد

.

زﻻ

ﭗـﻴﺗﻮﻧژﺮﻫشورﻦﻳاردﻪﻛﺖﺳاﺮﻛذﻪﺑم

ﻲﻣﻪﺘﻓﺮﮔﺮﻈﻧردﻦﻳﻻناﻮﻨﻋﻪﺑﻢﻫﺪﻟاوﺎﻳ

ﻪـﺑﻢـﻫدﻮﺷ

ﺮﺘﺴﺗناﻮﻨﻋ )

،ﺖـﻧﺎﻫونﺎـﻳ 2002

.( ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣﺖـﻴﻌﻗﻮﻣ

ﺖـﺳاهﺪﺷهدادنﺎﺸﻧهﺮﻳادﺎﺑﺎﻫﺮﺘﺴﺗ

. رادﻮـﻤﻧ GGE2 يﺎــﺑ تﻼــﭘ 9 / 76

هدادﺲﻧﺎــﻳراوزاﺪــﺻرد ﺢﻴــﺿﻮﺗارﺎــﻫ

ﻲﻣ ﺪﻫد ) ﻞﻜﺷ 1

دوج،ب،ﻒﻟا

( . ﺐﻴﻛﺮﺗ ﻲﻣﻮﻤﻋيﺮﻳﺬﭘ

ﭗﻴﺗﻮﻧژﻲﺻﻮﺼﺧو

ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣﺖـﻴﻌﻗﻮﻣزاهدﺎﻔﺘـﺳاﺎـﺑﺎﻫ

ﺮﺘﺴﺗ

ﻲﻣ ﻦﻴﻴﻌﺗﺎﻫ

دﻮﺷ

. تﺎﺼـﺘﺨﻣأﺪـﺒﻣزارﻮﻈﻨﻣﻦﻳﺪﺑ

ﺮﺘﺴﺗﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣﻪﺑﻲﻄﺧ

ﻪـﻣادافﺮـﻃودﻪـﺑوﻞـﺻوﺎـﻫ

ﻲﻣ

هراﻮﻳدﺎﺗﺪﺑﺎﻳ

ارﻂـﺧﻦﻳاﺎﻣ،ﺪﻨﻛﻊﻄﻗاررادﻮﻤﻧيﺎﻫ

ﺮﺘﺴﺗﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣرادﺮﺑ

ﻲـﻣﺎﻫ ﻢﻴﻣﺎـﻧ . ﭗـﻴﺗﻮﻧژ ﻳﺎـﻫ

ردﻪـﻛﻲ

ﺐﻴﻛﺮﺗﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ يارادﺪﻨﺘﺴﻫنآ ﺖﺒﺜﻣيﺎﻬﺘﻧا

يﺮﻳﺬـﭘ

ﺲﻜﻌﻟﺎﺑوﺪﻨﺘﺴﻫﻲﻣﻮﻤﻋ

.

ﻦﻳﻻﺐﻴﺗﺮﺗﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ

ﺮﻈﻧزاﺎﻫ

ﺐﻴﻛﺮﺗ يﺮﻳﺬﭘ ﻲﻣترﻮﺻﻦﻳاﻪﺑﻲﻣﻮﻤﻋ ﺪـﺷﺎﺑ : e > c > a > g > b > d > f . ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣرادﺮﺑزاﻦﻳﻻﺮﻫﻪﻠﺻﺎﻓ

ﺮﺘﺴﺗ

ﺐﻴﻛﺮﺗ،ﺎﻫ

ﻲـﻣﻦﻴـﻤﺨﺗارنآﻲﺻﻮﺼﺧيﺮﻳﺬﭘ

ﺪـﻧز

ﺷﻦﻳا

ﺎـﺑﺮـﺘﻬﺑﺪﻳﺮﺒﻴﻫﺪﻴﻟﻮﺗﻪﺑارﻦﻳﻻﺮﻫﻞﻳﺎﻤﺗﺺﺧﺎ

ﻦﻳﻻ

ﻲﻣنﺎﺸﻧﺮﮕﻳديﺎﻫ

ﺪﻫد

. مﺎﻗراﺐﻴﺗﺮﺗﻦﻳاﻪﺑ

c

و

g

ﺐﻴﻛﺮﺗ ياراد

ﻪـﻴﻘﺑﻪـﺑﺖﺒﺴـﻧيﺮﺗﻻﺎﺑ ﻲﺻﻮﺼﺧيﺮﻳﺬﭘ

ﻦﻳﻻ ﻲﻣﺎﻫ ﺪﻨﺷﺎﺑ .

ﺮﺘﺴﺗ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣرﻮﺤﻣلﺎﻜﺷاﻦﻳارد

ﺎـﻫ

ﻢﻴﺴﻘﺗﺖﻬﺟيرﺎﻴﻌﻣ

ﻦـﻳﻻيﺪـﻨﺑ

هوﺮـﮔﻪـﺑﺎـﻫ

يﺎـﻫ ﻲﻣﻚﻴﺗوﺮﺘﻫ ﺪﺷﺎﺑ . ﻻ ﻦﻳ ﻞﺧادﻂﺧﻦﻳافﺮﻃﺮﻫيﺎﻫ

ﻲـﻣراﺮﻗهوﺮﮔﻚﻳ

ﺪـﻧﺮﻴﮔ

. هوﺮـﮔودﺐـﻴﺗﺮﺗﻦـﻳاﻪـﺑ

ﺖﺷادﻢﻴﻫاﻮﺧﻚﻴﺗوﺮﺘﻫ

. مﺎﻗراﻞﻣﺎﺷلواهوﺮﮔ

a ، b ، c و، f . مﺎﻗراﻞﻣﺎﺷمودهوﺮﮔو

e و g . ﻦـﻳﻻ d نﻮـﭼ

ماﺪـﻜﭽﻴﻫءﺰﺟدراد راﺮﻗﺎﻫﺮﺘﺴﺗﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ رﻮﺤﻣيور

هوﺮﮔزا

ﻲﻤﻧبﻮﺴﺤﻣﻚﻴﺗوﺮﺘﻫيﺎﻫ

دﻮﺷ

.

ﺖﻧﺎﻫونﺎﻳ

ﺮـﻈﻧزاارمﺪـﻨﮔ ﻢـﻗرﺖـﻔﻫشورﻦـﻳازاهدﺎﻔﺘﺳاﺎﺑ

ﻲـﺳرﺮﺑﺮـﺑهوﻼﻋوﺪﻧدﺮﻛﻪﻌﻟﺎﻄﻣﻢﻳرازﻮﻓﻪﺑﺖﻣوﺎﻘﻣ

ﺐﻴﻛﺮﺗ

ﭗﻴﺗﻮﻧژﻲﺻﻮﺼﺧوﻲﻣﻮﻤﻋيﺮﻳﺬﭘ

ارمﺎـﻗرا،ﺎﻫ

ﺪـﻧدﻮﻤﻧﻢﻴﺴﻘﺗﻚﻴﺗوﺮﺘﻫهوﺮﮔودﻪﺑ )

،ﺖـﻧﺎﻫونﺎـﻳ

2002 .(

ﭗﻴﺗﻮﻧژﺪﻧاﻮﺘﺑﺪﻳﺎﺑًﻻواﺮﺘﺴﺗﻦﻳﺮﺘﻬﺑ

زاﺮـﺘﻬﺑارﺎﻫ

،ﺪﻫدﺰﻴﻤﺗﻢﻫ

دﺮـﻜﻠﻤﻋيارادﺪـﻳﺎﺑًﺎﻴﻧﺎﺛ

1 ﺰـﻴﻧﻲﺑﻮـﺧ

ﺪﺷﺎﺑ

. ﺮﺘﺴـﺗﻦﻳﺮـﺘﻬﺑناﻮﻨﻋﻪﺑﻲﭙﻴﺗﻮﻧژسﺎﺳاﻦﻳاﺮﺑ

ﻲﻣﻪﺘﺧﺎﻨﺷ

ﺮﺘﺴـﺗﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ ﻪـﺑﻚﻳدﺰﻧﻪﻛدﻮﺷ

وﺎـﻫ

ﺮﺘﺴﺗﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣرﻮﺤﻣﺖﺒﺜﻣيﺎﻬﺘﻧاﻪﺑ ﻞﻳﺎﻤﺘﻣ

راﺮـﻗﺎـﻫ

ﺪﺷﺎﺑﻪﺘﻓﺮﮔ

. ﻞﻜﺷﻪﺑﻪﺟﻮﺗﺎﺑ 1

ﺮﺘﺴـﺗﺎـﻳﭗﻴﺗﻮﻧژﻒﻟا

A

ﻲـﻣﻲـﻓﺮﻌﻣﺮﺘﺴﺗﻦﻳﺮﺘﻬﺑناﻮﻨﻋﻪﺑ دﻮـﺷ

. ﺶﻳﺎـﻤﻧ

يﺪﻌﺑودرادﻮﻤﻧﻲﻬﺟوﺪﻨﭼ ) ﻞﻜﺷ 1 ب ( رﺎﻴﺴﺑشور

ﻦﻴـﺑﻞﺑﺎﻘﺘﻣﺮﺛاﺮﻴﺴﻔﺗوﺎﻫﻮﮕﻟاﻲﺳرﺮﺑياﺮﺑﻲﺒﺳﺎﻨﻣ

ﭗﻴﺗﻮﻧژ

ﺮﺘﺴﺗوﺎﻫ

ﻲـﻣﺎـﻫ ﺪـﺷﺎﺑ . زاﻲـﻬﺟوﺪـﻨﭼﻦـﻳا

ﭗﻴﺗﻮﻧژندﺮﻛﻞﺻوﻖﻳﺮﻃ

ﻲـﻣﻞﺻﺎﺣﻲﻳﺎﻫ

ﻪـﻛدﻮـﺷ

1

ﺮﻳﺎﺳيرﻮﻃﻪﺑﺪﻧرادتﺎﺼﺘﺨﻣأﺪﺒﻣزاارﻪﻠﺻﺎﻓﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻦﻳﻻ

ﺪﻨﭼﻦﻳاﻞﺧادﺎﻫ

ﺪﻧﺮﻴﮔراﺮﻗﻲﻬﺟو

. ﺮـﻫﺮﺑأﺪﺒﻣزا

ﻲـﻣدﻮـﻤﻋﻲﻄﺧنآﻪﻣاداﺎﻳﻲﻬﺟوﺪﻨﭼﻊﻠﺿ

ﻪـﺑدﻮـﺷ

ﺪﻨﻨﻛ ﻢﻴﺴﻘﺗﺶﺨﺑﺪﻨﭼﻪﺑ ارﻞﻜﺷﻪﻛيرﻮﻃ

. ﻦـﻳاﻪـﺑ

ﻦـﻳازاﻲـﻜﻳﻞـﺧادﺮﻳﺰﮔﺎـﻧﺮﺘﺴـﺗﺮﻫوﻦﻳﻻﺮﻫﺐﻴﺗﺮﺗ

ﺶﺨﺑ

ﻲﻣراﺮﻗﺎﻫ

دﺮﻴﮔ

. ﺪـﻨﭼﻦـﻳاﻪـﺟﻮﺗﺐـﻟﺎﺟﻲـﮔﮋﻳو

راﺮـﻗﻲﺸـﺨﺑنﺎـﻤﻫردﺮﺘﺴـﺗﺮـﻫﻪـﻛﺖﺳاﻦﻳاﻲﻬﺟو

ﻣ ﻲ

ﻦﻳﻻﻦﻳﺮﺘﻬﺑﻪﻛدﺮﻴﮔ

راﺮـﻗنآﺎـﺑهﺪﻧﻮﺷﺐﻴﻛﺮﺗيﺎﻫ

ﻪﺘﻓﺮﮔ

ﺪﻧا

.

ﭗﻴﺗﻮﻧژﻦﻴﺑرد

ﻊـﻗاوﺶـﺨﺑﻚـﻳردﻪﻛﻲﻳﺎﻫ

ﻲﻣ

ﺷ

ﺮﺘﺴﺗ ﺎﺑهﺪﻧﻮﺷﺐﻴﻛﺮﺗﭗﻴﺗﻮﻧژﻦﻳﺮﺘﻬﺑ،ﺪﻧﻮ

نآيﺎﻫ

نﺎـﻤﻫردﻲـﻬﺟوﺪﻨﭼسأرردﻪﻛﺖﺳاﻲﭙﻴﺗﻮﻧژﺶﺨﺑ

ﺖﺳاﻪﺘﻓﺮﮔراﺮﻗﺶﺨﺑ

.

ﻦﻳﻻ

ﻪﺷﻮﮔردﻪﻛﻲﻳﺎﻫ

ﺪﻨﭼيﺎﻫ

ﻪــﺘﻓﺮﮔراﺮــﻗﻲــﻬﺟو هﺪﻧﻮــﺷﺐــﻴﻛﺮﺗﻦﻳﺮــﺘﻬﺑﺪــﻧا

ﺎــﺑﺎــﻫ

ﺮﺘﺴﺗ

ﻒﻴﻌﺿونﺎﺷدﻮﺧﺶﺨﺑيﺎﻫ

هﺪﻧﻮـﺷﺐـﻴﻛﺮﺗﻦﻳﺮﺗ

ﺮﺘﺴﺗﺎﺑ

ﺶﺨﺑﺮﻳﺎﺳيﺎﻫ

ﺪﻨﺘﺴﻫﺎﻫ

.

ﻦﻳﻻ

ﻚـﻳدﺰﻧﻪﻛﻲﻳﺎﻫ

ﻲﻣراﺮﻗأﺪﺒﻣ

ﺐـﻴﻛﺮﺗ،ﺪـﻧﺮﻴﮔ

مﺎـﻤﺗﺎـﺑﻲﻔﻴﻌـﺿيﺮﻳﺬـﭘ

ﺮﺘﺴﺗ

يدﺎـﻳزﺶﻨـﻛاوﺮﺘﺴـﺗنﺪـﺷضﻮـﻋﻪﺑوﺪﻧرادﺎﻫ

ﻲﻤﻧنﺎﺸﻧ ﺪﻨﻫد . ﻦﻳﻻ g ﺮﺘﺴﺗو C

راﺮـﻗﺶـﺨﺑﻚـﻳرد

ﻪﺘﻓﺮﮔ

ﻦـﻳﻻﻲﻨﻌﻳﺲﻜﻌﻟﺎﺑوﺪﻧا

c

ﺮﺘﺴـﺗﺎـﺑ

G

ﻚـﻳرد

ﻲﻣنﺎﺸﻧﺖﻴﻌﺿوﻦﻳا،ﺪﻨﺘﺴﻫﻢﻫﺎﺑﺮﮕﻳدﺶﺨﺑ ﻪﻛﺪﻫد اﻦﻴﺑ مﺎﻗر C و G ﺐﻴﻛﺮﺗ دراددﻮﺟويدﺎﻳزرﺎﻴﺴﺑيﺮﻳﺬﭘ

ﻲﻣﻚﻴﺗوﺮﺘﻫرﺎﻴﺴﺑﺎﻬﻧآﻦﻴﺑﺪﻳﺮﺒﻴﻫو

ﺪﺷﺎﺑ . ﻦﻳﻻ يﺎﻫ f ، b و d

يﺎﻫﺮﺘﺴـﺗﺎﺑهاﺮﻤﻫ

A

و

D

راﺮـﻗﺶـﺨﺑﻚـﻳرد

ﻪﺘﻓﺮﮔ

ﺐـﻴﻛﺮﺗﺰﻴﻧعﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳاﺪﻧا

ارﺎـﻬﻧآبﻮـﺧ يﺮﻳﺬـﭘ

ﻲﻣنﺎﺸﻧ

ﺪﻫد

.

ﻲﻗﻼﺗﺮﮕﻳدزا

يدﺎـﻳزﺲﻳزوﺮﺘﻫﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ

ﻲﻣنﺎﺸﻧ ﺪﻨﻫد A × G و E × G ﻲﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﻞﻜﺷ 1 ﺮـﻈﻧزاﺐـﺳﺎﻨﻣيﺎﻫﺮﺘﺴـﺗﻦﻴـﻴﻌﺗﺖﻬﺟج

ﻦـﻳﻻﺰـﻴﻤﺗردﺎـﻬﻧآترﺪـﻗوﻻﺎـﺑدﺮﻜﻠﻤﻋ

هدﺎﻔﺘـﺳاﺎـﻫ ﻲﻣ دﻮﺷ . هﺪـﺷﻢـﺳرﻞﻜـﺷﻦـﻳاردﻪـﻛﺮﺘﺴﺗﺮﻫرﻮﺤﻣ

ﻲﻣعﻮﺿﻮﻣﻦﻳاياﺮﺑيرﺎﻴﻌﻣﺖﺳا

ﺪﺷﺎﺑ

. رﻮﺤﻣﻦﻴﺑﻪﻳواز

ﺪـﺷﺎﺑﺮﺘﻜﭼﻮﻛﻪﭼﺮﻫﺎﻫﺮﺘﺴﺗﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣرﻮﺤﻣوﺮﺘﺴﺗﺮﻫ

ﺮﺘﺴﺗنآ

ﺖـﺳارادرﻮـﺧﺮﺑيﺮﺗﻻﺎـﺑ دﺮـﻜﻠﻤﻋزا

. ﻦـﻳاﺮـﺑ يﺎﻫﺮﺘﺴﺗ سﺎﺳا A ، F و B

رادرﻮﺧﺮﺑيﺮﺗﻻﺎﺑدﺮﻜﻠﻤﻋزا

ﻲﻣ

ﺪﻨﺷﺎﺑ

. ارﺮﺘﺴـﺗترﺪﻗﺮﺘﺴﺗﺮﻫرﻮﺤﻣلﻮﻃﻦﻴﻨﭽﻤﻫ

ﻦﻳﻻﺰﻴﻤﺗرد

ﻲﻣنﺎﺸﻧﺎﻫ

رﺪـﻘﭼﺮـﻫرﻮـﺤﻣﻦـﻳا ،ﺪـﻫد

يﺮﺘﺸــﻴﺑﺰــﻴﻤﺗترﺪــﻗزاﻪــﻃﻮﺑﺮﻣﺮﺘﺴــﺗﺪــﺷﺎﺑﺮﺗﺪــﻨﻠﺑ ﺖــﺳارادرﻮــﺧﺮﺑ

.

يﺎﻫﺮﺘﺴــﺗﻦــﻳاﺮﺑﺎــﻨﺑ A ، C ، D و G

ﺺّﺨﺸﻣﺎﻫﺮﺘﺴﺗﺮﻳﺎﺳﻪﺑﺖﺒﺴﻧ ﻲﻣﺮﺗ ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﻞﻜﺷ 1 سﺎـﺳاﺮـﺑﺎﻫﺮﺘﺴـﺗيﺪـﻨﺑﻪـﺒﺗرﺖﻬﺟ د

ﻲﻣهدﺎﻔﺘﺳاﺮﺘﺴﺗﻦﻳﺮﺘﻬﺑ

دﻮﺷ

. ًﻻواﺪـﻳﺎﺑﺮﺘﺴﺗﻦﻳﺮﺘﻬﺑ

ﻪـﺑﺪـﺷﺎﺑﺰـﻴﻧراﺪﻳﺎﭘًﺎﻴﻧﺎﺛوهدﻮﺑﻲﺋﻻﺎﺑدﺮﻜﻠﻤﻋياراد

ﺐﻴﻛﺮﺗيارادﺮﮕﻳدﻲﺗرﺎﺒﻋ

هدﻮـﺑﻲﺋﻻﺎﺑﻲﻣﻮﻤﻋيﺮﻳﺬﭘ

ﺐﻴﻛﺮﺗو

ﺼﺧيﺮﻳﺬﭘ

ﺪﺷﺎﺑﻪﺘﺷادﻲﻨﻴﺋﺎﭘﻲﺻﻮ

. ﻦـﻳاﺮﺑ

ﺖـﻣﻼﻋﺎـﺑﻞﻜﺷﻦﻳاردﺮﺘﺴﺗﻦﻳﺮﺘﻬﺑﺖﻴﻌﻗﻮﻣسﺎﺳا

ﺖﺳاهﺪﺷﺺﺨﺸﻣنﺎﻜﻴﭘ

.

هﺪـﻳاﺮﺘﺴـﺗﺖﻳﺰﻛﺮﻣﻪﺑ

لآ

ﻢﻫﺮﻳاود

ﻲﻣﻢﺳريﺰﻛﺮﻣ

ﺰﻛﺮﻣﻪﺑﻪﻛﻲﻳﺎﻫﺮﺘﺴﺗ،دﻮﺷ

ﺐﺳﺎﻨﻣيﺎﻫﺮﺘﺴﺗ ﺪﻨﺘﺴﻫﺮﺘﻜﻳدﺰﻧ

ﻲﻣيﺮﺗ ﺪﻨـﺷﺎﺑ . ﺮـﺑ

ﻲﻣﺮﻳزترﻮﺻﻪﺑﺎﻫﺮﺘﺴﺗﺐﻴﺗﺮﺗسﺎﺳاﻦﻳا ﺪﺷﺎﺑ

:

A > D > B ≈ F ≈ E > C > G.

ﻞﻜﺷ 1 رادﻮﻤﻧه AMMI1 يﺎﺑ ﻪـﺑطﻮـﺑﺮﻣتﻼﭘ

ﻲﻣﻲﺘﺑﻮﻃرلﺎﻣﺮﻧﻂﻳاﺮﺷردﻪﻧادراﺰﻫنزو

ﺪـﺷﺎﺑ

. ﺮـﺑ

ﭗﻴﺗﻮﻧژﻞﻜﺷﻦﻳاسﺎﺳا

يﺎـﻫ B ، D و F يارادﻢـﻫ

ﻲﻣﻲﺋﻻﺎﺑﻪﻧادراﺰﻫنزو ﻲﻣراﺪﻳﺎﭘﻢﻫوﺪﻨﺷﺎﺑ

وﺪﻨﺷﺎﺑ

ﭗﻴﺗﻮﻧژناﻮﻨﻋﻪﺑ

ﻲﻣﻲﻓﺮﻌﻣﺐﺳﺎﻨﻣيﺎﻫ

ﺪﻧدﺮﮔ . ﻞﻜﺷ 1 ﻧو رادﻮﻤ AMMI2 يﺎﺑ راﺰـﻫنزوﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣتﻼﭘ

ﻲﻣﻪﻧاد ﺪﺷﺎﺑ

. تﺎـﺒﻴﻛﺮﺗﻞﻜﺷﻦﻳاسﺎﺳاﺮﺑ

C × G ،

D × F و D × B ﻲﻣﻲﺒﺳﺎﻨﻣيﺎﻫﺪﻳﺮﺒﻴﻫ ﺪﻨﺷﺎﺑ

.

هداديﺪﻌﺑودرادﻮﻤﻧ

ياديﺎﻫ

ﻪـﻧادراﺰﻫنزوﻞﻟآ

ردﻲﻜﺸـﺧﺶﻨـﺗﻂﻳاﺮﺷردﻲﺳرﺮﺑدرﻮﻣ مﺎﻗراياﺮﺑ

ﻞﻜﺷ 2

ﺖﺳا هﺪﺷﻪﺋارا

. رادﻮـﻤﻧ GGE2 يﺎـﺑ تﻼـﭘ 7 / 87

هدادﺲﻧﺎﻳراو زاﺪﺻرد

ﻲـﻣﺢﻴـﺿﻮﺗارﺎـﻫ

ﺪـﻫد ) ﻞﻜﺷ 2

دوج،ب،ﻒـﻟا

.(

ﻞﻜـﺷسﺎـﺳاﺮـﺑ

1 ﻒـﻟا

ﻦﻳﻻﺐﻴﺗﺮﺗ

ﺐﻴﻛﺮﺗﺮﻈﻧزاﺎﻫ

يﺮﻳﺬـﭘ

ﻦـﻳاﻪـﺑﻲﻣﻮـﻤﻋ

ﻲـﻣترﻮـﺻ ﺪـﺷﺎﺑ : c > e > a > d > g > b > f . ﻦــﻳﻻﻦﻴــﻨﭽﻤﻫ g ﺐــﻴﻛﺮﺗياراد ﻲﺻﻮﺼــﺧيﺮﻳﺬــﭘ

ﻦﻳﻻﻪﻴﻘﺑﻪﺑﺖﺒﺴﻧيﺮﺗﻻﺎﺑ

ﻲـﻣﺎـﻫ ﺪـﺷﺎﺑ . هوﺮـﮔ يﺎـﻫ

ترﻮـﺻﻪـﺑﻞﻜﺷﻦﻳاﻂﺳﻮﺗهﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣﻚﻴﺗوﺮﺘﻫ

ﻲﻣﺮﻳز

ﺪﻨﺷﺎﺑ

. مﺎﻗراﻞﻣﺎﺷلواهوﺮﮔ

a ، g و f . هوﺮـﮔو

مﺎﻗراﻞﻣﺎﺷمود

b ، c ، d و e . ﻞﻜﺷﻪﺑﻪﺟﻮﺗﺎﺑ 2 ﻒﻟا ﭗﻴﺗﻮﻧژ يﺎﻫ D و E

ﻲـﻓﺮﻌﻣﺎﻫﺮﺘﺴﺗﻦﻳﺮﺘﻬﺑناﻮﻨﻋﻪﺑ

ﻲﻣ دﻮﺷ

. ردﺰـﻴﻧيﺪـﻌﺑودرادﻮﻤﻧﻲﻬﺟوﺪﻨﭼﺶﻳﺎﻤﻧ

ﻞﻜﺷ 2 هﺪﺷهدادنﺎﺸﻧب

ﺖﺳا

. ﻦﻳﻻﻞﻜﺷﻦﻳارد

f

ﻪـﺘﻓﺮﮔراﺮﻗﺶﺨﺑﻚﻳرديدﺎﻳزيﺎﻫﺮﺘﺴﺗ ﺎﺑ

ﻪـﻛﺪـﻧا ﻲﻣنﺎﺸﻧ ﻦﻳﻻﺪﻫد f

زاوهدﻮـﺑﻲﺒـﺳﺎﻨﻣرﺎﻴﺴـﺑﻦﻳﻻ

ﺐﻴﻛﺮﺗ

ﻲﻣرادرﻮﺧﺮﺑﻲﺋﻻﺎﺑﻲﻣﻮﻤﻋيﺮﻳﺬﭘ

ﺪﺷﺎﺑ

. ﻦﻳاﺮﺑ

يﺎﻫﺪــﻳﺮﺒﻴﻫسﺎــﺳا F × (A, B, C, D, E)

ﻲﻣﻚﻴﺗوﺮﺘﻫ ﺪﻨﺷﺎﺑ

ﻞﻜﺷ 1 .

هداديﺪﻌﺑودرادﻮﻤﻧ

ﻫ ياديﺎ

ﻪﻧادراﺰﻫنزوﻞﻟآ 7

ﻢﻗر )

ﻦﻳﻻ

(

ﻲﺘﺑﻮﻃرلﺎﻣﺮﻧﻂﻳاﺮﺷردنﺎﻧمﺪﻨﮔ

.

ﻒﻟا

: ﺶﻳﺎـﻤﻧ

ﻦﻳﻻﺖﻴﻌﻗﻮﻣ

ﺎﻫﺮﺘﺴﺗﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣوﺎﻫﺮﺘﺴﺗ،ﺎﻫ

.

ب

:

ﻦـﻳﻻﺖـﻴﻌﻗﻮﻣوﻲﻬﺟوﺪﻨﭼﺶﻳﺎﻤﻧ

ﺎﻫﺮﺘﺴـﺗوﺎـﻫ

.

ج

: رﻮـﺤﻣﻢﻴـﺳﺮﺗ

ﺎﻬﻧآﻦﻴﺑﻂﺑاورﻦﻴﻴﻌﺗﺖﻬﺟﺎﻫﺮﺘﺴﺗﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ

.

د

:

ﻪﺒﺗر

ﻳﺮﺘﻬﺑسﺎﺳاﺮﺑﺎﻫﺮﺘﺴﺗيﺪﻨﺑ ﺮﺘﺴﺗﻦ

.

ه

: رادﻮﻤﻧ

AMMI1

يﺎﺑ

تﻼﭘ

ﻞﺑﺎﻘﺘﻣﺮﺛاﻪﻔﻟﺆﻣﻦﻴﻟواوﭗﻴﺗﻮﻧژﻲﻠﺻاﺮﺛاﻞﺑﺎﻘﺘﻣﺮﺛاﻲﺳرﺮﺑﺖﻬﺟ

.

و

: رادﻮﻤﻧ

AMMI2

يﺎﺑ

ﺮـﺛاﻲـﺳرﺮﺑﺖـﻬﺟتﻼـﭘ

ﻞﺑﺎﻘﺘﻣﺮﺛالواﻪﻔﻟﺆﻣودﻞﺑﺎﻘﺘﻣ

.

نﺎﺸﻧﻚﭼﻮﻛفوﺮﺣ

ﻦﻳﻻهﺪﻨﻫد

نﺎﺸﻧگرﺰﺑفوﺮﺣوﺎﻫ

ﻲﻣﺎﻫﺮﺘﺴﺗهﺪﻨﻫد

ﺪﺷﺎﺑ

. هﺮـﻳاد

ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣﺖﻴﻌﻗﻮﻣ

ﻲﻣنﺎﺸﻧارﺎﻫﺮﺘﺴﺗ

ﺪﻫد

.

زاﺪﻨﺗرﺎﺒﻋمﺎﻗرامﺎﻧوﺪﻛ

:

A

: ،ﺪﻧﻮﻟا

B

: ،ﺎﻳﺎﺘـﺳوﺰﺑ

C

: ،ﺪـﻳﻮﻧ

D

:

ﻚـﺑ

ساﺮـﻛ

،ﻦﺷور

E

:

،درﺎﭙﺳﺎﮔ

F

:

ويرادﺮﺳ

G

:

رﺎﻳﺮﻬﺷ

.

ﻞﻜــﺷسﺎــﺳاﺮــﺑ 2

يﺎﻫﺮﺘﺴــﺗج B

، E و D زا

ﻲﻣرادرﻮﺧﺮﺑيﺮﺗﻻﺎﺑدﺮﻜﻠﻤﻋ

ﺪﻨﺷﺎﺑ

. سﺎﺳاﺮﺑﻦﻴﻨﭽﻤﻫ

يﺎﻫﺮﺘﺴﺗ،ﺮﺘﺴﺗﺮﻫرﻮﺤﻣلﻮﻃ

C

،

D

و

E

ﻪـﺑﺖﺒﺴـﻧ

ﻦﻳﻻﺰﻴﻤﺗﺖﻬﺟﺎﻫﺮﺘﺴﺗﺮﻳﺎﺳ

ﺳﺎﻨﻣﺎﻫ ﺐ

ﻲـﻣﺮﺗ

ﺪﻨـﺷﺎﺑ

.

ﻞﻜﺷﻪﺑﻪﺟﻮﺗﺎﺑ 2

ﺮـﻳزترﻮـﺻﻪـﺑﺎﻫﺮﺘﺴـﺗﺐـﻴﺗﺮﺗد

ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ

:

E > D > B > C > A > F > G

ﻲﻨﻌﻳ E ﻲﻣﺮﺘﺴﺗﻦﻳﺮﺘﺒﺳﺎﻨﻣ ﺪﺷﺎﺑ

. ﻞﻜﺷ

2 رادﻮﻤﻧه

AMMI1 يﺎﺑ

ﻪـﺑطﻮـﺑﺮﻣتﻼـﭘ

ﻲـﻣﻲﺘﺑﻮـﻃرﺶﻨﺗﻂﻳاﺮﺷردﻪﻧادراﺰﻫنزو

ﺪـﺷﺎﺑ

. ﺮـﺑ

اسﺎﺳا

ﭗﻴﺗﻮﻧژﻞﻜﺷﻦﻳ

B

ﻪـﻧادراﺰـﻫنزويارادﻢﻫ

ﻲﻣﻲﺋﻻﺎﺑ ﻲﻣراﺪﻳﺎﭘﻢﻫوﺪﺷﺎﺑ

ﺪـﺷﺎﺑ

. ﭗـﻴﺗﻮﻧژ

F ياراد

ﻲﻣﻻﺎﺑﻪﻧادراﺰﻫنزو

ﺖﺳاراﺪﻳﺎﭘﺎﻧﺎﻣاﺪﺷﺎﺑ

. ﻞﻜـﺷ 1 و

رادﻮﻤﻧ

AMMI2 يﺎﺑ

ﻪـﻧادراﺰـﻫنزو ﻪﺑطﻮﺑﺮﻣتﻼﭘ

ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ

.

تﺎﺒﻴﻛﺮﺗﻞﻜﺷﻦﻳاسﺎﺳاﺮﺑ C × G

F ، F × B و E × F ﺪﻳﺮﺒﻴﻫ ﻲﻣﻲﺒﺳﺎﻨﻣيﺎﻫ ﺪﻨـﺷﺎﺑ

.

ﺎﺘــﺳﺎﻛوﺎﺘﺴــﻴﺗﺎﺑ ﺰــﻴﻧ

شورزاهدﺎﻔﺘــﺳاﺎــﺑ AMMI

يﺎﻫﺪﻳﺮﺒﻴﻫﻦﻳﺮﺘﻬﺑ 9

ﻲﺑﺎـﻳزراوﺺﺨﺸﻣارترذﻦﻳﻻ

ﺪﻧدﻮﻤﻧ

)

،ﺎﺘﺳﺎﻛوﺎﺘﺴﻴﺗﺎﺑ

2002 .(

ﻪﻳﺰﺠﺗﺰﻴﻧتﺎﻔﺻﺮﻳﺎﺳياﺮﺑ

ﺖﻓﺮﮔترﻮﺻقﻮﻓيﺎﻫ

ﻲﻣﺮﻳزترﻮﺻﻪﺑﺞﻳﺎﺘﻧﻪﺻﻼﺧﻪﻛ

ـﺷﺎﺑ ﺪ

. ﺖﻔـﺻياﺮـﺑ

ﻚـﺑﻢـﻗرﻪﺗﻮﺑردﻪﻧادنزو

ـﻛ

نزو ياﺮـﺑ،ﻦـﺷورساﺮ ﻪـﺗﻮﺑردﻪـﻧادداﺪـﻌﺗوﻪﺗﻮﺑعﺎﻔﺗرا،ﻪﻠﺒﻨﺳلﻮﻃ،ﻪﻠﺒﻨﺳ

لﻮــﻃوﻚﺸــﻳرلﻮــﻃتﺎﻔــﺻياﺮــﺑودرﺎﭙــﺳﺎﮔﻢــﻗر ﻦﻳﺮﺘﺸـــﻴﺑيارادﺪـــﻧﻮﻟاويرادﺮـــﺳمﺎـــﻗراﻞﻜﻧاﺪـــﭘ ﺐﻴﻛﺮﺗ

ﺪﻧدﻮﺑﻲﻣﻮﻤﻋيﺮﻳﺬﭘ

. ﻪﻧادراﺰﻫنزوﺖﻔﺻياﺮﺑ

ﺪﻳﻮﻧﺪﻳﺮﺒﻴﻫ ×

ﺪﻧﻮﻟاﺪﻳﺮﺒﻴﻫتﺎﻔﺻﺮﻳﺎﺳياﺮﺑورﺎﻳﺮﻬﺷ

×

ادﺮﺳ ﺪﺷﻪﺘﺧﺎﻨﺷﺪﻳﺮﺒﻴﻫﻦﻳﺮﺘﻬﺑير

.

ﻞﻜﺷ

2 .

هداديﺪﻌﺑودرادﻮﻤﻧ

ياديﺎﻫ

ﻪﻧادراﺰﻫنزوﻞﻟآ 7

ﻢﻗر )

ﻦﻳﻻ

(

ﻲﺘﺑﻮﻃرﺶﻨﺗﻂﻳاﺮﺷردنﺎﻧمﺪﻨﮔ

.

ﻒﻟا

ﺶﻳﺎـﻤﻧ

ﻦﻳﻻﺖﻴﻌﻗﻮﻣ

ﺎﻫﺮﺘﺴﺗﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣوﺎﻫﺮﺘﺴﺗ،ﺎﻫ

.

ب

ﻦﻳﻻﺖﻴﻌﻗﻮﻣوﻲﻬﺟوﺪﻨﭼﺶﻳﺎﻤﻧ

ﺎﻫﺮﺘﺴـﺗوﺎـﻫ

.

ج

رﻮـﺤﻣﻢﻴـﺳﺮﺗ

ﻴﮕﻧﺎﻴﻣ

ﺎﻬﻧآﻦﻴﺑﻂﺑاورﻦﻴﻴﻌﺗﺖﻬﺟﺎﻫﺮﺘﺴﺗﻦ

.

د

-ﻪﺒﺗر

ﺮﺘﺴـﺗﻦﻳﺮـﺘﻬﺑسﺎـﺳاﺮـﺑﺎﻫﺮﺘﺴﺗيﺪﻨﺑ

.

ه

رادﻮـﻤﻧ

AMMI1

يﺎﺑ

ﻞـﺑﺎﻘﺘﻣﺮﺛاﻪﻔﻟﺆﻣﻦﻴﻟواوﭗﻴﺗﻮﻧژﻲﻠﺻاﺮﺛاﻞﺑﺎﻘﺘﻣﺮﺛاﻲﺳرﺮﺑﺖﻬﺟتﻼﭘ

.

و

رادﻮـﻤﻧ

AMMI2

يﺎـﺑ

ﺖـﻬﺟتﻼـﭘ

ﻞﺑﺎﻘﺘﻣﺮﺛالواﻪﻔﻟﺆﻣودﻞﺑﺎﻘﺘﻣﺮﺛاﻲﺳرﺮﺑ

.

نﺎﺸﻧﻚﭼﻮﻛفوﺮﺣ

هﺪﻨﻫد

ﻦﻳﻻ

نﺎﺸـﻧگرﺰـﺑفوﺮﺣوﺎﻫ

ﺎﻫﺮﺘﺴـﺗهﺪـﻨﻫد

ﻲﻣ

ﺪﺷﺎﺑ

.

ﻲﻣنﺎﺸﻧارﺎﻫﺮﺘﺴﺗﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣﺖﻴﻌﻗﻮﻣهﺮﻳاد

ﺪﻫد

.

زاﺪﻨﺗرﺎﺒﻋمﺎﻗرامﺎﻧوﺪﻛ

:

A

: ،ﺪﻧﻮﻟا

B

: ،ﺎﻳﺎﺘﺳوﺰﺑ

C

: ،ﺪﻳﻮﻧ

D

:

ﻚﺑ ،ﻦﺷورساﺮﻛ

E

:

،درﺎﭙﺳﺎﮔ

F

:

ويرادﺮﺳ

G

:

رﺎﻳﺮﻬﺷ

ﻲـﻠﻋﻖـﻴﻘﺤﺗﻦـﻳاﺞﻳﺎﺘﻧسﺎﺳاﺮﺑ

ﻦﺸـﮔدﻮﺧﻢـﻏر

ياﺮﺑمﺪﻨﮔندﻮﺑ

ﻦـﻳاردتﺎﻔـﺻزاﻲﻀـﻌﺑيزرﻮﺘـﺳد

شورﺮﺑهوﻼﻋهﺎﻴﮔ

شورزاهدﺎﻔﺘﺳا،ﺶﻨﻳﺰﮔيﺎﻫ

يﺎـﻫ

هﺮــﻬﺑونﻮﻴــﺳاﺪﻳﺮﺒﻴﻫ

ﺲﻳزوﺮــﺘﻫهﺪــﻳﺪﭘزايرادﺮــﺑ

ﻲﻣ

ﺪﺷﺎﺑﺪﻴﻔﻣﺪﻧاﻮﺗ

.

ﻲﻨﻌﻣ

وﻲﺸـﻳاﺰﻓاتاﺮـﺛاندﻮـﺑراد

نژﺖﻴﺒﻟﺎﻏ

عﻮـﺿﻮﻣﻦـﻳاﻞـﻴﻟدتﺎﻔـﺻﺮـﺜﻛاياﺮـﺑﺎﻫ

ﻲﻣ

ﺪﺷﺎﺑ

.

ﻪﻳﺰﺠﺗﺞﻳﺎﺘﻧﻪﺴﻳﺎﻘﻣﻦﻴﻨﭽﻤﻫ

يدﺪـﻋيﺎﻫ

ﺎـﺑ

نﺎﺸﻧﻲﻜﻴﻓاﺮﮔﺞﻳﺎﺘﻧ

ودﻦﻳاجﺎﺘﻧبﻮﺧﺖﻘﺑﺎﻄﻣهﺪﻨﻫد

ﻲﻣشور

ﺪﺷﺎﺑ

.

يﺮـﺗﺮﺑﻪـﺑﻪـﺟﻮﺗﺎﺑﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ شور

يﺎـﻫ

ﻊﻳﺮـﺳﺮﻴﺴـﻔﺗﺮـﻈﻧزاﻲﻜﻴﻓاﺮﮔ

هدﺎـﺳوﺮـﺗ

،ﺞﻳﺎـﺘﻧﺮـﺗ

شورﻦﻳازاهدﺎﻔﺘﺳا

ﻲﻣﻪﻴﺻﻮﺗتﺎﻘﻴﻘﺤﺗردﺎﻫ

دﻮـﺷ

.

زا

فاﺮﮔﻲﻓﺮﻃ

ﺐـﻴﻛﺮﺗهﺪـﺷﻪـﺋارايﺎـﻫ

ﻲﻣﻮـﻤﻋيﺮﻳﺬـﭘ

ﺐﻴﻛﺮﺗوﻦﻳﺪﻟاو

ﻳﺬﭘ

نﺎـﻣﺰﻤﻫارﺎﻫﺪﻳﺮﺒﻴﻫﻲﺻﻮﺼﺧيﺮ

ﻲﻣﻲﺳرﺮﺑ ﻲﻣناﺪﻨﭼودارنآرﺎﺒﺘﻋاﻪﻛﺪﻨﻨﻛ

ﺪﻨﻛ

.

لﺎـﻣﺮﻧﻂﻳاﺮـﺷردﻪـﻧادراﺰﻫنزوياﺮﺑعﻮﻤﺠﻣ رد

تﺎـﺒﻴﻛﺮﺗ

C × G ، D × F و D × B

ﻂﻳاﺮـﺷردو

تﺎـﺒﻴﻛﺮﺗﺶﻨـﺗ

F × A و

F × D يﺎﻫﺪــﻳﺮﺒﻴﻫ

يﺎﻫﺪﻳﺮﺒﻴﻫناﻮﻨﻋ ﻪﺑﻪﻛﺪﻧﺪﺷ هدادﺺﻴﺨﺸﺗﻲﺒﺳﺎﻨﻣ

ﻘﺤﺗردﺶﺨﺑﺪﻴﻣا

ﻲﻣهﺪﻨﻳآتﺎﻘﻴ

هدﺎﻔﺘـﺳادرﻮـﻣﺪﻨﻧاﻮﺗ

ﺪﻧﺮﻴﮔراﺮﻗ

.

ﻊﺑﺎﻨﻣ ج،يﺪﻤﺣا

.

،ﻲﻟاز، ع

.

، يدﺰﻳ ،يﺪﻤﺻ ب

.

، ،ﻲﻌﻟﺎﻃ ع

.

، ﺎﻫدﺎﻨﻗ ، م

.

ر

.

، يﺪﻴﻌﺳ ع،

.

،

1382 .

ﺐﻴﻛﺮﺗﻲﺳرﺮﺑ نژﻞﻤﻋويﺮﻳﺬﭘ

ﺎﻫ

يدﻪﻳﺰﺠﺗزاهدﺎﻔﺘﺳاﺎﺑﻲﻜﺸﺧﺶﻨﺗﻂﻳاﺮﺷردنﺎﻧمﺪﻨﮔرد ﻞﻟآ

.

ناﺮﻳايزروﺎﺸﻛمﻮﻠﻋﻪﻠﺠﻣ

.

ج

. 34

، ص

. 8 -1 .

م ،ﻲﻨﺴﺣ

.

يﺪﻴﻌﺳ ، ،

ق

.

، ﻲﻳﺎﺿر ، ع

.

،

1384 .

ﺐﻴﻛﺮﺗ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ و ﻲﻜﻴﺘﻧژ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ دروآﺮﺑ و ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ياﺮﺑ يﺮﻳﺬﭘ

نﺎﻧمﺪﻨﮔردنآياﺰﺟا

.

ﻲﻌﻴﺒﻃﻊﺑﺎﻨﻣويزروﺎﺸﻛنﻮﻨﻓومﻮﻠﻋﻪﻠﺠﻣ

.

ج

. 9

، ص

. 170 -157 .

،ﻲﻌﻟﺎﻃ ع

.

،

1375

. ﻲﺳرﺮﺑ ناﺰﻴﻣ ﺐﻴﻛﺮﺗ يﺮﻳﺬﭘ و ﺲﻳزوﺮﺘﻫ رد

مﺎﻗرا مﺪﻨﮔ نﺎﻧ ﻪﺑ شور گرود يﺮﻴﮔ ﻞﻟﺎﻳد

.

ﻪﻠﺠﻣ مﻮﻠﻋ

يزوﺎﺸﻛ ناﺮﻳا

.

ج

. 27

، ص

. 75 -67 .

س،يﻮﺳﻮﻣ

.

س

.

يدﺰﻳ ، ،يﺪﻤﺻ ب

.

، ﻲﻟاز ع ،

.

، ﻲﺑ ﺎﺘﻤﻫ ، م

.

ر

.

،

1386 .

ﻂﻳاﺮﺷ رد نﺎﻧ مﺪﻨﮔ ﻲﻤﻛ تﺎﻔﺻ ﻲﻜﻴﺘﻧژ ﻪﻳﺰﺠﺗ

ﻲﺘﺑﻮﻃرﺶﻨﺗولﺎﻣﺮﻧ

.

رﺬﺑولﺎﻬﻧﻪﻠﺠﻣ

.

ج

. 23

، ص

. 601 -587 .

س،يﻮﺳﻮﻣ

.

س

.

يدﺰﻳ، ،يﺪﻤﺻ ب

.

؛ ﻲﻟاز ع،

.

، ﺎﻫدﺎﻨﻗ م،

.

ر

.

،

1385 .

ﺐﻴﻛﺮﺗﻲﺳرﺮﺑ ﻲﻤﻛتﺎﻔﺻﻲﺻﻮﺼﺧوﻲﻣﻮﻤﻋيﺮﻳﺬﭘ

ﻲﺘﺑﻮﻃرﺶﻨﺗولﺎﻣﺮﻧﻂﻳاﺮﺷردنﺎﻧمﺪﻨﮔ

.

ناﺮﻳايزروﺎﺸﻛمﻮﻠﻋﻪﻠﺠﻣ

.

ج

. 1

، ص

. 238 -227 .

Batista, J., Costa Pinto, R.M., 2002. Biplot AMMI graphic representation of specific combining ability. Crop Breed. Appl. Biotechnol. 2, 161-170.

Dencic, S., Kastori, R., Kobiljski, B., Duggan, B., 2000. Evaluation of grain yield and its components in wheat cultivars and landrace under near optimal and drought conditions. Euphytica. 113, 43-52.

Ebdon, J.S., Gauch, H.G., 2002. Additive main effect and multiplicative interaction analysis of national turfgrass performance trials: I. interaction of genotype × environment interaction. Crop Sci. 42, 489-496.

Gabriel, K.R., 1971. The biplot graphic display of matrices with application to principal component analysis. Biometrika. 58, 453–467.

Melani, M.D., Carena M.J., 2005. Alternative maize heterotic patterns for the northern corn belt. Crop Sci. 45, 2186 – 2194.

Ortiz, S., Madsen, W.W., Hill, J., 2001. Additive main effect and multiplicative interaction model for a diallel-cross analysis. Theor. Appl. Genet. 102, 1103-1106. Yan, W., 2002. Singular-value partitioning in biplot analysis of multienvironment trial

data. Agron. J. 94, 990-996.

Yan, W., Kang, M.S., 2003. GGE Biplot Analysis: A Graphical Tool for Breeders, Geneticists and Agronomists. CRC Press, Boca Raton, FL.

Yan, W., Cornelius, P.L., Crossa, J., Hunt, L.A., 2001. Two types of GGE biplots for analysis multi–environment trial data. Crop Sci. 41: 565 – 663.

Yan W., Hunt, L.A., Sheng, Q., Szlavnics, Z., 2000. Cultivar evaluation and megaenvironment investigation based on the GGE biplot. Crop Sci. 40, 597-605. Yan, W., 2001. GGEbiplot- a windows application for graphical analysis of

multi-environment trial data and other types of two-way data. Agron. J. 93, 1111–1118. Yan, W., Hunt, L.A., 2002. Biplot analysis of diallel data. Crop Sci. 42, 21–30.

Yan, W., Hunt, L.A., 2001. Genetic and environmental causes of genotype × environment interaction for winter wheat yield in Ontario. Crop Sci. 41:19–25.

Zhang, S., Li., X., Yuan, L., Li, M., Peng, Z., 2002. Heterotic groups and exploitation of heterosis-metodology, strategy, and use in hybrid maize breeding in China. Proceedings of the 8th Asian Regional Maize Workshop, Bankok, Thailand.

*

Correspondent author: Khodad Mostafavi. E-mail: mostafavi@kiau.ac.ir

Environmental Stresses in Agricultural Sciences

(ESAS) Vol. 2 (2): 99-108

Genetic Investigation of Drought Resistance in Bread Wheat Using Graphical Methods: GGE bi-plot and AMMI Model

K. Mostafavi1*, R. Mirzaei2, M.R. Bihamta3, M. Changizi4, T. Babaei5 1. Assistant Professor, Faculty of Agriculture, Islamic Azad University, Karaj Branch.

2. Former M. Sc. Student of Plant breeding, Islamic Azad University, Karaj Branch 3. Professor, Faculty of Agriculture, Tehran University

4. Assistant Professor, Faculty of Agriculture, Islamic Azad University, Arak Branch 5. Assistant Professor, Agriculture and Natural Resources Research Station of Markazi Province

Abstract

To study the genetics of drought tolerance in bread wheat, the bi-plot of diallel data was used. Parents (Alvand, Bezostaya, Navid, Roushan, Gaspard, Sardary and Shahriar) and their crosses (without reciprocal crosses) were studied in 2007 using a Randomized Complete Block (RCB) design with three replications under normal and stress conditions. Analysis of variances indicated significant differences among genotypes for all traits. The GGE bi-plot graphical as well as AMMI methods were used for evaluation of cultivar potential. Investigated traits were 1000 kernel weight, kernel weight per plant, spike weight, spike length, plant height, awn length, peduncle length and kernel number per spike. For 1000 kernel weight, Roushan cultivar was the best general combinator. Moreover, Navid and Shahriar cultivars were the best specific combinatory, so that Navid × Shahriar cross was the best hybrid and for all other traits, the Alvand × Sardary was the best hybrid. These results were confirmed by AMMI method. Alvand cultivar was the best tester for 1000 kernel weight. For kernel weight per plant, Roushan cultivar, for spike weight, spike length, plant height and kernel number per plant Gaspard cultivar and for awn length and peduncle length Sardary and Alvands cultivars had the highest general combining ability.

Key words: bread wheat, drought stress, diallel, combining ability, biplot.

Settings\Majid\Desktop\Vol3\Final\Papers

Template: C:\Documents and Settings\Majid\Application

Data\Microsoft\Templates\Normal.dot

Title: مﺪﻨﮔﻢﻗروددﺮﻜﻠﻤﻋياﺰﺟاودﺮﻜﻠﻤﻋﺮﺑﻲ ﺑﻮﻃرﺶﻨ ﺮﻴﺛﺎ

Subject:

Author: My Friend

Keywords: Comments:

Creation Date: 12/9/2009 10:47:00 AM

Change Number: 95

Last Saved On: 6/12/2010 8:46:00 PM

Last Saved By: Majid

Total Editing Time: 1,013 Minutes

Last Printed On: 6/12/2010 8:54:00 PM

As of Last Complete Printing

Number of Pages: 10

Number of Words: 3,666 (approx.)