ردارﻪـ
اﺰـﻓ ﻳ ﺶ ﻪـﻋرﺰﻣ ﻒـﻠﺘﺨ ﻪﻧاﻮ ﻲﻧز .ﺖ ﺎﺘﻧ ﻳ ﺞ ﻢ ﻪﺑ رﻮﻃ ﻪـﺑﺖﺒ دﺮﺑرﺎـﻛ ﻦﻴﺋﺎ رد نﺎـﺸﻧ -ﻲ ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ رد . ﺶ ﻲﻄﻴﺤﻣ يﺎﻫ ﺖﻴﻌﻤﺟﻲﻳاﺬﻏ ل ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻋارز نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻢﺴﻴﻧﺎﻜﻣز يﺎﻫ
رد هﺎﻴﮔ ﻮﻤﻧ ﺶ يﺎﻫ هﺪﻧزﺮﻴﻏ Roudbari et
ه
ﻢﮔرﻮﺳ
هداز 2 ﺪﻴـﺳاﺮ ـﻨﻴﻣآيﺎﻫ ﻦﻴﺴﻳ ﻦﻴﺋﺎـﺘﺑ ﻓارد لﺎﺳرد 1391 رد ﻣ ﻞﻣ ﺖـﻈﻠﻏ يﺎـﻫ ﺨﻣ ي ﺑآ ﻴ رﺎ ي ﻮﺟزاﺪﻌﺑ ﺖﻓﺮﮔترﻮﺻهﺎﻴﮔﻲ
هﺎﻴﮔردلﻮﻠ ﻢﮔرﻮﺳ ، ﻣﻴ ناﺰ ﻟوﺮﭘ ﻴ ﻦ ﺒﺴﻧ ﻢ ﺶﻫﺎـﻛ ﻳ ﺖـﻓﺎ . ﻛ زاهد ﻦﻴـﺴﻳﻼﮔ ﺎـﺘﺑ ﺎﺘﻧ ﻳ ﺞ اﻳ ﻦ ﻘﺤﺗ ﻴ ﻖ ﻧ و ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ ﻲﻣﺶﻫﺎﻛ .ﺪﻫد
ﺶﻨﺗ ﻪﺑ ﻞﻤﺤ زﺎﻴﻧندرو ﻏيﺎﻫ يﺎﻫرﻮﺸ لﺎﺣرد Nee ( . ﮔ حﻼﺻا
زاﻲﻫﺎﮔآﻪﺑزﺎﻴﻧ ل هﺪﻨﻨﻛ و ﺪﺷر ﺶﻨﺗﻪﺑﻲﻟﻮﻠﺳ
دراددﻮﺟ ) t al.,
ﻜﺸﺧ
ﻲ
ﮔ
ﻴﺎ
ﻂ
ﻪﻋرﺰﻣ
ﻠﻋﺪﻤﺤ ﻲ ﻜﺣ ﻴ ﻢ هﺎﮕﺸﻧاد ﻳ دﺰ . 94 ﻦ ، ﺮـﮕﻳدوﻦﻴﻟوﺮﭘ
ﺶﻘﻧﻖﻴﻘﺤﺗﻦ ﻳﻼﮔ
.ﺖﻓ
ﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄ ﺮﺿﺎﺣ
ﻣﺎـﺷﻲﺸﻳﺎﻣزآيﺎ
.ﺪﺷﻪﺘﻓﺮﮔ
ﺗﻴ ﺎﻫرﺎﻤ ي ماﺪﻧاي ﻲﻳاﻮﻫيﺎﻫ ﻣﻴ ناﺰ ﺪﻨﻗ يﺎﻫ ﻠﺤﻣ رﻻ ﻼﮔ ﻳ ﺴ ﻴ ﻦ ﺎﺘﺑ ﺋﻴ ،ﻦ گﺮﺑ يﺎـﻫ ﻢﮔرﻮـﺳ
دﺎﻔﺘـﺳاﺎﻣا؛ﺖﺷاﺪ ﺪﺷهد . ﻪﺑ ﻲﻠﻛرﻮﻃ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷﻮﻴﺑ ي دﺮﻜﻠﻤﻋ نآ ﺎﻫ ﻛ ار
ﺤﺘﻣ ﻲﻋارز نﺎﻫ وآﺮﺑﺖﻬﺟيرﺎﻜ ﺸﻛ رد ﻦﻛﺎﺳ ethu and Nam
يﺎﻫ ﻧ،ﻲﻄﻴﺤﻣ ﻲﻜﻴﺘﻧژ لﺮﺘﻨﻛ .دراد ﺦﺳﺎﭘ يﺎﻫ
ﺟوﻲﻫﺎﻴﮔيﺎﻫ
h
ﻪﺑ
ﺖﻣوﺎﻘﻣ
S
اﺮﺷ
رد
(
ﻳ
ﻂ
ﻧارآﺢﻠﺼﻣ ﻲ 2 ، ﺤﻣ،ﻲﻧﺎﺑﺎﻴﺑﻖﻃﺎﻨﻣﺖ هﺎﮕﺸﻧاد ﻳ دﺰ
.
:شﺮﻳﺬﭘﺦ 18 / 12 / 4 ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﻲﻣﻢﻴ .ﺪﻨﻨﻛ ﻦﻳارد ﺳرﺮﺑدرﻮ ﻲ ﻓﺮﮔراﺮﻗ
.ﺪﺷمﺎﺠﻧا
رﺎﻤﻴﺗ ﺎﻫ
،
9
ﮔﺮﻈﻧرد (هزور
يورﺮﺑﻪﻠﺣﺮﻣودﻲ ر ﺑآ ﻴ رﺎ ي 9 هزور ، ﻣ فﺮﺼ 200 ﻣﻴ ﻠ ﻲ ﻻﻮﻣ ﻣﻴ ناﺰ ﻟوﺮﭘ ﻴ ﻦ ﺑرد ﻚﺸ ﮔ ﻴ هﺎ ﻢﮔرﻮﺳ ﺪﻧ
افﺮﺼﻣمﺪﻋ ﻳ ﻦ دﺎﻣ ﻢﮔرﻮ ﻣ ﻲ ﺪﺷﺎﺑ . دﺎﺠﻳ ﺶﻨﻛاو يﺎﻫ نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻋوهﺪﺷ
حﻼﺻا ﻫﺎﻴﮔ
ﻜﻫارﺖﺳاﻦﻜﻤﻣ ﺳ ﺪﺷر ﻪﺑ و
mitha, 2015 ﻪﺑﻞﻤﺤﺘﻣ ﺶﻨﺗ
و ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴ د ﻒﻠﺘﺨﻣﻞﺣاﺮﻣ
ﻪﻧﻮﮔﺖﻳﺮﺜﻛارد ﻫ sodaie@yazd
اﺰﻓا
رد
ﻳ
ﺶ
Sorghum
ﺋا ﻲ هداز 2 * ، ﺮﻐﺻا ﺳﺎﻨﺷ ﻲ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣﺪﺷرا ﻮﻀﻋ ﻫﻴ ﺖﺌ ﻤﻠﻋ ﻲ ، د ﺖ : 19 / 10 / 91 ﺦﻳرﺎﺗ؛ ﺖ ﺎﻫ ي ﺎﻣيرﺎﮔزﺎﺳ ﺰﻤﺳارﺎﺸ ﻴﻈﻨﺗاريﻜﺸﺧﺶﻨﺗﻒ ﻲ
ﻮﻣ
ﻓد ﻲ راﺮﻜﺗﻪﺳرد
ﺎ
) يرﺎﻴﺑآرود 3 ، 6 ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﻲﻃ ﻦﻴﺴ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﺗرد ﻴ ﺎﻤ ﺑآ ﻴ رﺎ ي 6 ،زور ﺼﻣﺎﺑ ﻳ ﺶ ﻜﺸﺧتﺪﺷ ﻲ اﻳ ﺶ ﺮﺗنزو ﺸﺧو ﻢ ﺗﻪﺑﺖﺒﺴﻧ ﻴ رﺎﻤ ﻋ ﻢ يرﺎﻴﺑآ ﮔرد ﻴ هﺎ ﻮﺳ ﻲﻟآي يزرو رد ومﺮﮔو
دﻮﺷ ﻪﻛ ﻪ ﻚﺸﺧ ﻪﻠﻴ مﺪﻋ هﺪﻣآ دﻮ ﻦ ﺶﻨﺗ -نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻂﻴﺤ يﺎﻫ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻳا ﮔ ﻣ ر ) ﻣ ﻴﻓ ﻣ د :ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا .ac.ir
ﻦﻴﺴﻳﻼ
ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ
bicolor
L
ﻲﻳ 1 ، ﻤﺣ ﻴ ﺪ ادﻮﺳ غرﺎﻓ ﺼﺤﺘﻟا ﻴ ﻞ ﺷرﺎﻛ 2 . ﻋ رﺎﺗ ﻳ ﺦ رد ﻳ ﺖﻓﺎ ي ﺤﻣ ﻴ ﻄ ﻲ ﻟﻮﻤﺳا ﻴ ﺖ ﻪﻛ ﻪﺑ ﻪﻄﺳاو ﺸﻓنآ ﺗﺖ ﻴ ﺎﻫرﺎﻤ ي ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﺎﺼﺗﻞﻣﺎﻛكﻮﻠﺑحﺮ ﺎﺑﺐﻴﻛﺮﺗرد (رﻻﻮﻣ
دﺮ ﻳ ﺪ . لﻮﻠﺤﻣ ﻲﺷﺎﭘ اﺰ ﻳ ﺶ ﺖﻈﻠﻏ ﺴﻳﻼﮔ ﺶ ﻳ ﺖﻓﺎ آرودرد .
دا ﻨﭽﻤﻫ .
ﻴ ﻦ اﺰﻓاﺎﺑ ﻳ رﺎ ي يﺮﻴﺛﺄﺗ اﺰﻓارد اﺰﻓ ﻳ ﺶ نزو ﻢﮔرﻮﺳ
تاﺮﺛاﺶﻫﺎﻛرد ﻢﻛ
ﺖﻴﻟﻮﻤﺳا،ﻦﻴﻟو يﺎﻫ
تﻻﻮﺼﺤﻣ وﺎﺸﻛ
وﻲﻧﺎﺑﺎﻴﺑﻖﻃﺎﻨﻣ ﺲﺣ ﻲﺘﻗو ﻲﻣ
ﺷ
ﺎﻳﻚﺸﺧﻦ ﻪﻤﻴﻧ ﻲﻜﺸﺧ ﻪﺑ ﻴﺳو ﻲﮔﺪﻧر ﻪﺑ ﻮﺟو ﻲﻜﻳ زا ﻢﻬﻣ ﺗ ﻦﻳﺮ ترﺎﺴ ﻪﺑيدﺎﻳز Sabb .( رد ﺤﻣ
ﻣ ﻲﻜﺸﺧ ﺶﻨﺗ
ﺋادﻮﺳ ﻲ هداز اﺖﺴﭘ .
147 -139
ﺳ
ﻲ
ﺶﻘﻧ
ﻼﮔ
)
L.
اﺪﺧﺪﻛاﺪﻫ 1 . ﻓﺶﻨﺗﻪﺑﺦﺳﺎﭘرد ﺎﻫ
ﻲﻣﻊﻤﺠﺗﻲ ﺪﻨﻫد ﻛ ﻲ هﺎﻴﮔ ﻢﮔرﻮﺳ ﺖﺤﺗ ه ﻳ دﺰ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﺮﻃ 0 ، 100 و 200 ﻣﻲﻠﻴﻣ ي ﻢﮔرﻮﺳ ﺮﮔلﺎﻤﻋا ﺮ ﺰﻓاﺎﺑﻪﻛﺖﺳانآ
ﺪﻫﺎﺷﺎﺑﻪﺴﻳ اﺰﻓا
ﻳ ﺶ
ﻲﻨ ادنﺎﺸﻧاريراد
ر ﺗﻴ رﺎﻤ 3 ﺑآهزور ﻴﺎ ﺑآهزو ﻴ رﺎ ي ﻓاﺚﻋﺎﺑ ﺖ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ د ﻢﻛ يرﺎﻴﺑآ وﺮﭘ،ﺪﻨﻗ،
ﻣهدزﺎﺑﺶﻫﺎﻛر ﻦﻳا ﻪﻠﺌﺴﻣ رد
ﻖﻤﻋ . ﻪﻠﺌﺴﻣ و مرﺎ ﻦﻴﻣز ﺢﻄﺳ Akhoundi .( ب و قﺮﻌﺗ و رﺎﺑ Kafi and ( ﻳو ﻪﻛ ﻪﻟﺎﺳﺮﻫ ﺴﺧ
bagh pour, 2 ﺎ ي زروﺎﺸﻛ ي ، :ﻮﮕﺨﺳﺎﭘ ﻤﺣ ﻴ ﺪ ﺳ 7
ﺳرﺮﺑ
ﻜﭼ ﻴ هﺪ ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ ﮔ ﻴ ﻫﺎ ﻲ د ﻲﻟﻮﻠﺳﻢﺳﻼﭘﻮﺘﻴﺳ ﻜﺸﺧﻪﺑﺖﻣوﺎﻘﻣ ﻲ ﻲﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺎﮕﺸﻧاد ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ) 0ﻪﺗﻮﺑراﺮﻘﺘﺳاو يﺎﻫ اﻳ ﻦ ﻘﺤﺗ ﻴ ﻖ ﺑﻴ نﺎ ﺮﮔ ﻨﻌﻣ ﻲ يراد ﻳﺎﻘﻣرد اﺰﻓاﺪﻫﺎﺷ ﻳ ﺶ ﻨﻌﻣ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ رد ﺗﻴ ﺎﻫرﺎﻤ ي 6 و 9 ور
ﺖﺒﺜﻣﺶﻘﻧهﺪﻨﻫد هژاو ﺎﻫ ي يﺪﻴﻠﻛ : ﻛ
ردﻲﻤﻬﻣﻞﻣﺎﻋ نﺎﻬﺟط ﺖﺳا .
دﻮﻬﺸﻣ .ﺖﺳاﺮﺗ
زاﺶﻴﺑ ﻚﻳ ﺎﻬﭼ
2013 ( . ﻊﻳﺎﺷ زا ﻲﻜﻳ ﺶﻨﻛاو ﻦﻳا ﻦﻳﺮﺗ
ﺪﻴﻟﻮﺗ ،ﺎﻫ ﺶﻴﺑ
ﺪﺣزا
لﻮﻠﺳ رد رﺎﮔزﺎﺳلﻮﻠﺤﻣ ﻲﻟآ داﻮﻣﻒﻠﺘﺨﻣ عاﻮﻧا ﻲﻫﺎﻴﮔ يﺎﻫ
ﺎﺑداﻮﻣﻦﻳا .ﺖﺳا هدﻮﺑﻻﺎﺑﺖﻴﻟﻮﻠﺤﻣياراد،ﻢﻛﻲﻟﻮﻜﻟﻮﻣنزو
و ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﺖﻈﻠﻏرد .ﺪﻨﺘﺴﻫﻲﻤﺳﺮﻴﻏ دﺎﻳزيﺎﻫ ﻪﻠﻤﺟزا داﻮﻣ ﻪﻛﻲﻟآ ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻞﻳﺪﻌﺗ هﺪﻨﻨﻛ ي ﻲﻣﻪﺘﺧﺎﻨﺷيﺰﻤﺳا
-ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻠﭘ ،زرﺎﻛﺎﺳ ،ﻦﻴﻟوﺮﭘ ﻪﺑ ناﻮﺗ
تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ و ﺎﻫزوا
ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻳﺎﺗرﺎﻬﭼ مﻮﻴﻧﻮﻣآ و ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ًﺎﺘﻳﺎﻬﻧ ﻦﻴﻟوﺮﭘ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ دﻮﻤﻧ هرﺎﺷا )
Ashraf and Foolad, 2007 (
.
ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ]
(CH3)3 N+CH2COO2
[ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﻚﻳ ﻚﻳﺮﺗﻮﻔﻣآ ﺖﺳا ﻪﻛ ﺮﻈﻧزا ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا ﻲﺜﻨﺧ و رد pH توﺎﻔﺘﻣ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ .دراد ﻦﻳا هدﺎﻣ ياراد ترﺪﻗ ﻞﺣ ﮔﺪﻧﻮﺷ ﻲ هدﻮﺑﻻﺎﺑ و ياراد ﻚﻳ ﻦﺑﺮﻛورﺪﻴﻫﺶﺨﺑ ﺮﻴﻏ ﻲﺒﻄﻗ ﺖﺳا ﻪﻛ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﺳ ﻪﺘﺳد ﻞﻴﺘﻣ ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﺖﻴﺻﻮﺼﺧ لﻮﻜﻟﻮﻣ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺐﻴﻛﺮﺗ يﺎﻫ ﻲﻨﻴﺌﺗوﺮﭘ و ﻲﻤﻳﺰﻧآ ﻪﺑ نآ هزﺎﺟا ﻲﻣ ﺪﻫد ﻪﻛ ﺎﺑ لﻮﻜﻟﻮﻣوﺮﻛﺎﻣ يﺎﻫ بآ ﺖﺳود و ﻲﺑﺮﭼ -ﺖﺳود ﺶﻨﻛاو نﺎﺸﻧ .ﺪﻫد ﻲﻫﺎﮕﺸﻳﺎﻣزآتﺎﻌﻟﺎﻄﻣ نﺎﺸﻧ هداد ﻪﻛ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﺚﻋﺎﺑ يراﺪﻳﺎﭘ مﺎﻜﺤﺘﺳا و رﺎﺘﺧﺎﺳ و ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﻤﻳﺰﻧآ و ﺐﻴﻛﺮﺗ يﺎﻫ هﺪﺷ ﻲﻨﻴﺌﺗوﺮﭘ و يراﺪﻳﺎﭘ هراﻮﻳد ﻲﻟﻮﻠﺳ رد ﻞﺑﺎﻘﻣ ﺐﻴﺳآتاﺮﺛا ﻲﻧﺎﺳر ﺶﻴﺑ ﺪﺣزا ،ﻚﻤﻧ ،ﺎﻣﺮﺳ ﺎﻣﺮﮔ و ﺦﻳ ﻲﮔدز ﻪﻠﻤﺟزا ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ يﺎﻫ نآ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﻲﻣ دور ) Savari et al., 2009 .(
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﻲﺧﺮﺑ
نﺎﺸﻧ هﺪﻨﻫد ي ﻲﺟرﺎﺧ لﺎﻤﻌﺘﺳا ﻪﻛ ﺖﺴﻫ ﺐﻠﻄﻣ ﻦﻳا
ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﻲﻣ ﻪﺑﺮﺠﻨﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺶﻨﺗﻪﺑﺖﻣوﺎﻘﻣ ﺶﻳاﺰﻓا
-يﺎﻫ هﺪﻧزﺮﻴﻏ ددﺮﮔ نﺎﻫﺎﻴﮔ رد )
Ashraf and Foolad,
2007 ( . ﺖﻈﻠﻏ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ توﺎﻔﺘﻣﻒﻠﺘﺨﻣنﺎﻫﺎﻴﮔردﻲﻧورد
هدﻮﺑ ﻪﺑ يرﻮﻃ ﻪﻛ رد ﻲﺧﺮﺑ نﺎﻫﺎﻴﮔ زا ﻪﺑ رﻮﻃ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻪﺘﺷﺎﺒﻧا هﺪﺷ ﺶﻨﺗﺖﺤﺗ ﻂﻳاﺮﺷرد ﻲﺘﺣ ﺮﮕﻳديداﺪﻌﺗ ردو
ﻲﻤﻧمﺎﺠﻧارﻮﻛﺬﻣهدﺎﻣﺪﻴﻟﻮﺗﺰﻴﻧ ﺮﻴﮔ
.د ﻦﻳاﺎﺑ لﺎﺣ ، ﻲﻣﺮﻈﻧﻪﺑ -ﻪﻛ ﺪﺳر ﻞﻳﺪﻌﺗ ﺶﻘﻧ ﻲﮔﺪﻨﻨﻛ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﺑ يدﺪﻌﺘﻣ ﻪﻠﻤﺟزا لﻮﺼﺤﻣ عﻮﻧ ،
دﺮﺑرﺎﻛ ناﺰﻴﻣ و نﺎﻣز نآ
و
.دراد ﻲﮕﺘﺴﺑ ﻲﻄﻴﺤﻣ ﻂﻳاﺮﺷ تاﺮﺛا ﻲﺳرﺮﺑ اﺬﻟ
ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻲﻜﺸﺧ ﻪﺑ ﺖﻣوﺎﻘﻣﺶﻳاﺰﻓا يورﺮﺑ
نآفﺮﺼﻣناﺰﻴﻣونﺎﻣزﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷوﻒﻠﺘﺨﻣﻲﻋارز ﻪﺑ
رﻮﻈﻨﻣ
زا ﻲﻫﺎﮔآ ﻢﺴﻴﻧﺎﻜﻣ
يﺎﻫ ،نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻲﻜﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ ﺖﻣوﺎﻘﻣ
ﻲﻣﺮﻈﻧﻪﺑيروﺮﺿ ﺪﺳر
) Bagheri et al, 2009 (
.
رد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ناﺮﻳا ﻞﺧاد دﺮﺑرﺎﻛ ﺶﻘﻧ ﻪﺑ يدوﺪﺤﻣ
ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ هرﺎﺷانﺎﻫﺎﻴﮔﻲﻜﺸﺧ ﻪﺑﺖﻣوﺎﻘﻣﺶﻳاﺰﻓا رد
هدﻮﻤﻧ ) نارﺎﻜﻤﻫ و يروﺎﺳ .ﺪﻧا Savari et al., 2009
( ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻲﺑﺎﻳزرا ﺮﺛا هدﺎﻣ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ شو و ﺖﻴﻔﻴﻛ رﺬﺑ مﺎﻗرا ﻪﺒﻨﭘ ﺖﺤﺗ ﻂﻳاﺮﺷ ﺶﻨﺗ ،ﻲﻜﺸﺧ ﺶﻳﺎﻣزآ ﻲﻳﺎﻫ رد ﻪﻋرﺰﻣ مﺎﺠﻧا ﺪﻧداد . ﺞﻳﺎﺘﻧ نﺎﺸﻧ داد ﻪﻛ لﻮﻠﺤﻣ ﻲﺷﺎﭘ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﺚﻋﺎﺑ ﺶﻳاﺰﻓا دﺮﻜﻠﻤﻋ ،شو داﺪﻌﺗ هزﻮﻏ ، ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ ،ﻲﺸﻳاز عﺎﻔﺗرا ﻪﺗﻮﺑ و ﺶﻫﺎﻛ ﺪﺻرد شﺰﻳر هزﻮﻏ و ﺪﺻرد ﻲﺳردوز ﺪﺷ ﺎﻣا ﺮﺑ نزو هزﻮﻏ ﺎﻫ ﺮﺛا ﻲﻨﻌﻣ يراد ﺖﺷاﺪﻧ . ﻪﻌﻟﺎﻄﻣرد ﺮﮕﻳديا
نارﺎﻜﻤﻫو ﻲﻠﻋ )
Ali et al., 2010 (
ﺎﺑترذ يﺎﻫرﺬﺑرﺎﻤﻴﺗﺪﻧدﻮﻤﻧ نﺎﻴﺑ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ
ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﻪﺑﺮﺠﻨﻣ
ﻪﻧاﻮﺟ ﺪﺻرد ﺮﺑ ﺶﻨﺗ تاﺮﺛا ﺶﻫﺎﻛ ترذ ﻪﻴﻟوا ﺪﺷر و ﻲﻧز
يﺮﮕﻳد ﻖﻴﻘﺤﺗ رد .ﺪﻳدﺮﮔ ﻦﻴﻘﻘﺤﻣ
لﺎﺳ رد قﻮﻓ 2009
ﻪﻛ ﺪﻧداد شراﺰﮔ ﺗﻴ رﺎﻤ ﺎﺑ روﺬﺑ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﺐﺟﻮﻣ اﺰﻓا ﻳ ﺶ ﻲﻨﻌﻣ يراد رد يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﺪﺻرد ﻪﻧاﻮﺟ ﻲﻧز و لﻮﻃو
ﺮﺗنزو ﻪﺸﻳر ﻪﭼ ﻪﻗﺎﺳو ﻪﺴﻳﺎﻘﻣرديرﻮﺷﺶﻨﺗﺖﺤﺗترذ
.ﺪﻳدﺮﮔهدﺎﻣﻦﻳافﺮﺼﻣمﺪﻋرﺎﻤﻴﺗﺎﺑ
ﻲﻳﺎﺿر ﻖﻴﻘﺤﺗ )
Rezaei, 2010 (
ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻲﻣﺎﻤﺗ ﺖﻈﻠﻏ يﺎﻫ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ﻲﻨﻌﻣ راد داﺪﻌﺗ ﻪﺧﺎﺷ يﺎﻫ ﻪﺗﻮﺑردفﻼﻏداﺪﻌﺗوﻲﻋﺮﻓ .ﺪﻳدﺮﮔﺎﻳﻮﺳ
نارﺎﻜﻤﻫ و ﺎﺿررﺎﻤﺳ )
Sammar reza et al., 2012 ( ﺮﺛا لﺎﻤﻌﺘﺳا ﻲﺟرﺎﺧ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ رد هﺎﻴﮔ مﺪﻨﮔ دﻮﺒﻬﺑرد ﻞﺣاﺮﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺪﺷر ) ،ﻲﺸﻳور ﻲﻫﺪﻠﮔ و ﺖﺤﺗ (ﻪﻧاد ﺶﻨﺗ ﻲﻜﺸﺧ ار ﺳرﺮﺑدرﻮﻣ ﻲ ﺪﻧدادراﺮﻗ . ﺶﻨﺗ ﻲﻜﺸﺧ رد ﺮﻫ ﻪﺳ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺪﺷر ﺚﻋﺎﺑ ﺶﻫﺎﻛ بﺬﺟ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻲﻳاﺬﻏ هﺎﻴﮔ و ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓﺶﻫﺎﻛ وﺺﻟﺎﺧ قﺮﻌﺗ رد هﺎﻴﮔ مﺪﻨﮔ ﺪﺷ . لﺎﻤﻌﺘﺳا ﻲﺟرﺎﺧ 100 ﻲﻠﻴﻣ رﻻﻮﻣ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﺖﺤﺗ ﺶﻨﺗ ﻲﻜﺸﺧ رد ﺮﻫ ﻪﺳ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺪﺷر ﺚﻋﺎﺑ ﺖﻣوﺎﻘﻣﺶﻳاﺰﻓا
ﻲﻜﺸﺧ ﺶﻨﺗﻪﺑمﺪﻨﮔ ﺪﺷ
. ) نارﺎﻜﻤﻫومﻮﺠﻧا Anjum et al., 2012 ( ﺮﺛا لﺎﻤﻌﺘﺳا ﻲﺟرﺎﺧ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ رد هﺎﻴﮔ ترذ ﺶﻨﺗ ﺖﺤﺗ ﻲﻜﺸﺧ ﺎﺑ ﺖﻴﻓﺮﻇ ﺶﻳاﺰﻓا ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻲﺘﻧآ -ﻲﻧاﺪﻴﺴﻛا ار ﺳرﺮﺑدرﻮﻣ ﻲ راﺮﻗ ﺞﻳﺎﺘﻧ .ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ داد ﻪﻛ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻢﻳﺰﻧآ يﺎﻫ ﻲﺘﻧآ نﺎﻫﺎﻴﮔ رد ﻲﻧاﺪﻴﺴﻛا ﺖﺤﺗ رﺎﻤﻴﺗ ﺎﺑ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ رد لﻮﻃ ﺶﻨﺗ ﺖﺒﺴﻧ ﻲﻜﺸﺧ ﻪﺑ نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺪﻫﺎﺷ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻪﻛ هدﻮﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﺑ ﺶﻳاﺰﻓا ﺪﺷر و دﺮﻜﻠﻤﻋ هﺎﻴﮔ .ﺪﻳدﺮﮔ فﺮﺷاو ﻢﻴﺴﻗ )
ﺶﻳاﺰﻓا ﻣ ﻲ ﻳ ﺪﻨﺑﺎ . هوﻼﻋ ﺮﺑ ﻦﻳا فﺮﺼﻣ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﺚﻋﺎﺑ ﺶﻳاﺰﻓا ياﻮﺘﺤﻣ ﺪﻴﺳا ﻚﻴﺌﻟوا و ﻦﻏور ﻲﻣ دﻮﺷ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ .
ﺮﻴﺛﺄﺗ لﺎﻤﻌﺘﺳا ﻲﺟرﺎﺧ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﺎﺗ ﻞﺣاﺮﻣ ﺪﻌﺑ زا ﺪﺷر ﻲﻗﺎﺑ هﺪﻧﺎﻣ و ﺎﺑ دﻮﺒﻤﻛ بآ رد ﺮﻫ ود ترذ ﻢﻗر ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ هدﺮﻛ ﺖﺳا . ﻪﺑ ﻲﻠﻛرﻮﻃ ﻦﻳا فاﺪﻫا زا هﻮﻘﻟﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﺑﺎﻳزرا ﻖﻴﻘﺤﺗ
ﻲﺟرﺎﺧ لﺎﻤﻋا ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ
ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ و دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰﻓا
هﺎﻴﮔ ردﻲﻜﺸﺧﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ ﻢﮔرﻮﺳ ﺖﺤﺗ ﻂﻳاﺮﺷ ﻢﻛ يرﺎﻴﺑآ و ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺖﻈﻠﻏ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﺖﻬﺟ لﺎﻤﻌﺘﺳا ﻦﻳاﻲﺟرﺎﺧ ﻲﻣهدﺎﻣ ﺪﺷﺎﺑ . وداﻮﻣ شور ﺎﻫ
لﺎﺳرد ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻳﺎﻣزآ 1391
هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻪﻋرﺰﻣرد
دﺰﻳ ﻪﺑ ترﻮﺻ رد ﻲﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﻛ كﻮﻠﺑ حﺮﻃ 3
مﺎﺠﻧا راﺮﻜﺗ
رﺎﻤﻴﺗ لﺎﻤﻋا ياﺮﺑ .ﺪﺷ و ﻪﻴﻬﺗ ﻲﻨﻴﻣز ﻪﻌﻄﻗ اﺪﺘﺑا ﺎﻫ
ﻪﺑ رﻮﻃ
ﻞﻣﺎﻛ هدز ﻢﺨﺷ تﺎﻌﻄﻗ ﻪﺑ ﺲﭙﺳ و ﺪﺷ
ﻚﭼﻮﻛ ﺮﺗ ﻢﻴﺴﻘﺗ
ﺎﻤﻋازا ﺲﭘ .ﺪﻳدﺮﮔ كﻮﻠﺑ ل
،يﺪﻨﺑ ﺮﻫ رد در رﺎﻬﭼ تﺮﻛ ﻳ
ﻒ
لﻮﻃﻪﺑﺖﺷﺎﻛ 4 ﺮﺘﻣ ﻪﻠﺻﺎﻓﺎﺑ در ﻳﻔ ﻲ 50 ﺘﻧﺎﺳ ﻴ ﺮﺘﻤ ﻪﻠﺻﺎﻓو دريور ﻳ ﻒ 10 ﺘﻧﺎﺳ ﻴ ﺮﺘﻤ ﺮﻈﻧ رد ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺪﺷ ﺮﺧاوا ردﺎﻫرﺬﺑ .
ﺖﺸﻬﺒﻳدرا هﺎﻣ
ﻢﻛاﺮﺗ ﺎﺑ 20 ﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ ﻖﻤﻋ ﻪﺑ و ﻊﺑﺮﻣ
4
رﺎﻤﻴﺗوﺪﻧﺪﺷﺖﺸﻛﺮﺘﻤﻴﺘﻧﺎﺳ ﻪﺸﻘﻧسﺎﺳاﺮﺑﻲﺸﻳﺎﻣزآيﺎﻫ
-يور ﺮﺑ حﺮﻃ ي نآ
ﺎﻫ .ﺪﺷ لﺎﻤﻋا ﻓﺮﺼﻣ دﻮﻛ ﻲ تﺎﻔﺴﻓ ﻧﻮﻣآ ﻴ مﻮ راﺪﻘﻣ ﻪﺑ 150 ﻛﻴ مﺮﮔﻮﻠ ﭘو رﺎﺘﻜﻫرد ﻴ ﺶ زا ﺖﺷﺎﻛ رﺬﺑ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻪﻠﺻﺎﻓ رد يراﻮﻧ 5 ﺘﻧﺎﺳ ﻲ يﺮﺘﻣ رﺬﺑ هداد راﺮﻗ
ﻨﭽﻤﻫ .ﺪﺷ ﻴ ﻦ راﺪﻘﻣ 100 ﻛﻴ مﺮﮔﻮﻠ رد رﺎﺘﻜﻫ هروا ﻪﺑ ترﻮﺻ
ﻞﺣاﺮﻣ رد كﺮﺳ دﻮﻛ 4
ﮔﺮﺑ ﻲ .ﺪﺷ فﺮﺼﻣ رﺎﻤﻴﺗ يﺎﻫ ﻞﻣﺎﺷﻲﺸﻳﺎﻣزآ ﺖﻈﻠﻏ يﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ) 0 ، 100 و 200 ) يرﺎﻴﺑآرودﺎﺑﺐﻴﻛﺮﺗرد (رﻻﻮﻣﻲﻠﻴﻣ 3 ، 6 ، 9 (هزور
ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد .
ترﻮﺻ يرﺎﻴﺑآ ﺖﺷﺎﻛ زا ﺪﻌﺑ ﻪﻠﺻﺎﻓﻼﺑ
ﻪﻧاﻮﺟزاﺪﻌﺑ .ﺖﻓﺮﮔ ﻪﺗﻮﺑراﺮﻘﺘﺳاوﻲﻧز
يﺎﻫ ﻢﮔرﻮﺳ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ
ﻪﺑبآيوﺎﺴﻣﻢﺠﺣيرﺎﻴﺑآ رﺎﺑﺮﻫ رد .ﺪﻳدﺮﮔ لﺎﻤﻋايرﺎﻴﺑآ تﺮﻛ زآ يﺎﻫ لﻮﻠﺤﻣ ﻦﻴﻟوا .ﺪﻳدﺮﮔ ﻪﻓﺎﺿا ﻲﺸﻳﺎﻣ ﻲﺷﺎﭘ
ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ زا ﺲﭘ 4 ﻪﺗﻮﺑنﺪﺷﻪﮔﺮﺑ يﺎﻫ
ﻢﮔرﻮﺳ مﺎﺠﻧا
لﻮﻠﺤﻣ ﻞﺣاﺮﻣ ﻪﻴﻠﻛ .ﺪﺷ مﺎﮕﻨﻫ رد و فﺎﺻ ياﻮﻫ رد ﻲﺷﺎﭘ
ﻪﺑ گﺮﺑ حﻮﻄﺳ زا ﺮﻴﺨﺒﺗ ﺎﺗ ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ بﺎﺘﻓآ بوﺮﻏ زا ﺪﻌﺑ .ﺪﺳﺮﺑ ﻞﻗاﺪﺣ 2
لﻮﻠﺤﻣ ﻦﻴﻣود ﻪﺘﻔﻫ مﺎﺠﻧا ﻲﺷﺎﭘ
ﻋ و تﺎﻓآ ﺎﺑهزرﺎﺒﻣ .ﺖﻓﺮﮔ ﻒﻠ
ياﺮﺑ زﺎﻴﻧ ترﻮﺻرد زﺮﻫ يﺎﻫ
ﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﻪﻤﻫ ﻪﺑ
ترﻮﺻ نﺎﻫﺎﻴﮔگﺮﺑ .ﺪﻳدﺮﮔ لﺎﻤﻋانﺎﺴﻜﻳ 2
لﻮﻠﺤﻣ ﻦﻳﺮﺧآ زا ﺪﻌﺑ زور و ﺪﺷ هدﺮﺑ هﺎﮕﺸﻳﺎﻣزآ ﻪﺑ ﻲﺷﺎﭘ
هزاﺪﻧانآ ﻦﻴﻟوﺮﭘو ﺪﻨﻗناﺰﻴﻣ ﺖﺷﺬﮔزاﺲﭘ .ﺪﺷيﺮﻴﮔ
60
زور ﻪﺗﻮﺑ ﺶﻳﺎﻣزآ عوﺮﺷ زا يﺎﻫ
ﻢﮔرﻮﺳ زا ﺪﻌﺑ و ﺖﺷادﺮﺑ
زوهﺎﮕﺸﻳﺎﻣزآﻪﺑلﺎﻘﺘﻧا ﺖﻤﺴﻗﻚﺸﺧوﺮﺗن
هﺎﻴﮔﻲﻳاﻮﻫيﺎﻫ
هزاﺪﻧا .ﺪﺷيﺮﻴﮔ
هزاﺪﻧا ﻦﻴﻟوﺮﭘناﺰﻴﻣيﺮﻴﮔ
راﺪﻘﻣ 5 / 0 مﺮﮔ زا ماﺪﻧا يﺎﻫ ﻲﻳاﻮﻫ ) گﺮﺑ ( نﺎﻫﺎﻴﮔ ار زﻮﺗ ﻳ ﻦ و رد 10 ﻣﻴ ﻠ ﻲ ﻟﻴ ﺮﺘ ﻪﺳلﻮﻠﺤﻣ ﻟﺎﺳﻮﻔﻟﻮﺳ ﺪﺻرد ﻴ ﺴ ﻴ ﻚ ﺪﻴﺳا هﺪﻴﻳﺎﺳ و ﺲﭙﺳ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ فﺎﺻ ﺪﻳدﺮﮔ . ود ﻲﻠﻴﻣ ﺮﺘﻴﻟ فﺮﻌﻣ ﻦﻴﻧ ﻦﻳرﺪﻴﻫ و ود ﻲﻠﻴﻣ ﺮﺘﻴﻟ ﺪﻴﺳا ﻚﻴﺘﺳا ﺺﻟﺎﺧ ﻪﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ هدوﺰﻓا ﺪﺷ و ﻪﻟﻮﻟ ﺎﻫ رد ﻦﺑ يرﺎﻣ ﺎﺑ يﺎﻣد 100 ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ ﻪﺑ تﺪﻣ ﻚﻳ ﺖﻋﺎﺳ راﺮﻗ هداد ،ﺪﺷ ﺲﭙﺳ ﻪﻟﻮﻟ ﺎﻫ رد مﺎﻤﺣ ﺦﻳ ﻪﺑ تﺪﻣ ﻢﻴﻧ ﺖﻋﺎﺳ راﺮﻗ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ . ﻪﺑ ﺮﻫ ﻪﻟﻮﻟ ﺎﻣزآ ﻳ ﺶ رﺎﻬﭼ ﻲﻠﻴﻣ ﺮﺘﻴﻟ ﻦﺋﻮﻟﻮﺗ هدوﺰﻓا و نآ ﺎﻫ ار بﻮﺧ نﺎﻜﺗ هداد و ناﺰﻴﻣ بﺬﺟ ﻪﻳﻻ ﻲﮕﻧر ﻲﻧﺎﻗﻮﻓ ) يوﺎﺣ ﻦﺋﻮﻟﻮﺗ و ﻦﻴﻟوﺮﭘ ( ﺎﺑ هﺎﮕﺘﺳد ﺮﺘﻣﻮﺘﻓوﺮﺘﻜﭙﺳا ) UV ( رد لﻮﻃ جﻮﻣ 520 ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ ﺖﺋاﺮﻗ ﺪﻳدﺮﮔ ) Bates al., 1973 .(
ﺪﻨﻗناﺰﻴﻣﻲﺳرﺮﺑ لﻮﻠﺤﻣيﺎﻫ هزاﺪﻧا يﺮﻴﮔ لﻮﻠﺤﻣﺪﻨﻗ شورﺎﺑ ﻚﻳرﻮﻔﻟﻮﺳﺪﻴﺳا – ﻞﻨﻓ ترﻮﺻ ﺖﻓﺮﮔ . رد ﻳا ﻦ شور 1 / 0 رد ﻚﺸﺧ هدﺎﻣ زا مﺮﮔ 5 ﻣﻴ ﻠ ﻲ ﻴﻟ ﺮﺘ لﻮﻧﺎﺗا 70 ﺪﺻرد
تﺪﻣﻪﺑوطﻮﻠﺨﻣ ﻳ ﻚ ردﻪﺘﻔﻫ ﻳ لﺎﭽﺨ راﺪﻬﮕﻧ ي ﺪﺷ . زاﺲﭘ ﺖﺷﺬﮔ ﻳ ﻚ ﻪﺑ،ﻪﺘﻔﻫ ﻳ ﻚ ﻣﻴ ﻠ ﻲ ﻴﻟ ﺮﺘ ﻪﻧﻮﻤﻧزا ﻳ ﻚ ﻣﻴ ﻠ ﻲ ¬ ﻴﻟ ﺮﺘ
ﺪﺻرد ﺞﻨﭘﻞﻨﻓ ﻪﻓﺎﺿا
هﺪﺷ و ﻢﻫﻪﺑ ،ﺪﻌﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣرد .ﺪﺷهدز
ﻣ ﺞﻨﭘ ﻴﻠ ﻲ ﻴﻟ ﺮﺘ ﻚﻳرﻮﻔﻟﻮﺳﺪﻴﺳا ﻠﻏ ﻴ ﻆ ﺲﭘوﻪﻓﺎﺿا لﻮﻠﺤﻣﻪﺑ
ﺳزا ﻲ ﻗد ﻴ ﻪﻘ ) ﺮﺘﻣﻮﺘﻓوﺮﺘﻜﭙﺳاهﺎﮕﺘﺳدزاهدﺎﻔﺘﺳاﺎﺑ UV ( رد لﻮﻃ جﻮﻣ 485 ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ ﻣﻴ ناﺰ بﺬﺟ ﻌﺗ ﻴﻴ ﻦ هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳاﺎﺑ و
ﻨﺤﻨﻣ زا ﻲ ﻣ ﺰﻛﻮﻠﮔ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻴ ناﺰ ﻐﺗ ﻴﻴ تاﺮ ﺎﻫﺪﻨﻗ ﺐﺴﺣﺮﺑ ﻣﻴ ﻠ ﻲ مﺮﮔ زرا ﻚﺸﺧ نزو مﺮﮔ ﺮﺑ ﻳﺑﺎ ﻲ دﺮﮔ ﻳﺪ ) Kochert, 1978 ( .
ﻚﺸﺧوﺮﺗنزوﻪﺒﺳﺎﺤﻣ
هزاﺪﻧا ﺖﻬﺟ و ﺮﺗ نزويﺮﻴﮔ
لﺎﻘﺘﻧازاﺲﭘوهدﻮﻤﻧﻊﻄﻗكﺎﺧﺢﻄﺳزاارنﺎﻫﺎﻴﮔ،ﻚﺸﺧ ﺮﺗ نزو اﺪﺘﺑا هﺎﮕﺸﻳﺎﻣزآ ﻪﺑ نآ
ﺎﻫ هزاﺪﻧا ﺲﭙﺳ ﺪﺷ يﺮﻴﮔ
ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻣد رد نوآ ﻞﺧاد رد ﻲﻫﺎﻴﮔ يﺎﻫ 70 ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ تﺪﻣﻪﺑ 48 ﻚﺸﺧنزو و ﺪﺷهدادراﺮﻗ ﺖﻋﺎﺳ
نآ ﺎﻫ وزاﺮﺗزاهدﺎﻔﺘﺳاﺎﺑ ي لﺎﺘﻴﺠﻳد ﺖﻗدﺎﺑ 01 / 0 مﺮﮔ هزاﺪﻧا
-.ﺪﺷيﺮﻴﮔ
يرﺎﻣآتﺎﺒﺳﺎﺤﻣ هداد
زاﺲﭘ ﺶﻳﺎﻣزآزاﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ
مﺎﺠﻧا نﻮﻣزآ ﺲﻧﺎﻳراو ﻪﻳﺰﺠﺗشورﺎﺑﻪﺘﻴﻟﺎﻣﺮﻧ ﻪﻓﺮﻃود
ﺰﻴﻟﺎﻧآ
هدادﺰﻴﻟﺎﻧآﺖﻬﺟ .ﺪﻧﺪﺷﻪﺴﻳﺎﻘﻣﻦﻜﻧاد زاﺎﻫ
مﺮﻧ راﺰﻓا spss 16
ﺮﺑو رادﻮﻤﻧﻢﺳريا زاﺎﻫ
مﺮﻧ راﺰﻓا Excel دﺎﻔﺘﺳا .ﺪﺷه
ﺚﺤﺑوﺞﻳﺎﺘﻧ
ﺮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗﺮﺛا ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧﺲﻧﺎﻳراوﻪﻳﺰﺠﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻚﺸﺧ و ﺮﺗ نزو ،لﻮﻠﺤﻣ ﺪﻨﻗ ،ﻦﻴﻟوﺮﭘ ناﺰﻴﻣ ﻢﮔرﻮﺳ
رد
ﺢﻄﺳ 1 ﻲﻨﻌﻣ ﺪﺻرد لوﺪﺟ) دﻮﺑ راد
1 .( ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳاﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ نﺎﻴﺑ
ﺖﻈﻠﻏ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ ﺮﮔ
ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ يرﺎﻴﺑآ رﺎﻤﻴﺗ رد 9
ﺪﻨﻗ ناﺰﻴﻣ هزور يﺎﻫ
هﺎﻴﮔ ردلﻮﻠﺤﻣ ﻢﮔرﻮﺳ
ﻪﺑ رﻮﻃ ﻲﻨﻌﻣ رد .ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا يراد
رﺎﻤﻴﺗ يرﺎﻴﺑآ يﺎﻫ 3
و هزور 6 ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا هزور رد يراد
ردﻦﻴﻨﭽﻤﻫ .ﺪﺸﻧهﺪﻫﺎﺸﻣﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑﺖﺒﺴﻧ ﺪﻨﻗﺪﻴﻟﻮﺗناﺰﻴﻣ ﺎﻤﻴﺗ ردﺪﻨﻗناﺰﻴﻣ،يرﺎﻴﺑآﻒﻠﺘﺨﻣيﺎﻫرﺎﻤﻴﺗﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ر
200
ﻲﻠﻴﻣ رﻻﻮﻣ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ رود رد 9 يرﺎﻴﺑآ هزور ﻪﺑ
رﻮﻃ
ﻲﻨﻌﻣ ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا يرﺎﻴﺑآ يﺎﻫرود ﺮﻳﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يراد
ﻞﻜﺷ) 1 .( ﻲﻣ ﺪﻨﻗ ناﺰﻴﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﻞﻴﻟد ﻦﻳا ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ دﻮﺒﻬﺑ ﺚﻋﺎﺑ رﺎﮔزﺎﺳ ﺖﻴﻟﻮﻤﺳا ﻚﻳ
هﺎﻴﮔﻲﺑآﻂﺑاور ﻲﻣ
دﻮﺷ . ﻪﻛﺎﺠﻧآزا ﻋمﺎﺠﻧا ﻪﺑزﺎﻴﻧﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓﻞﻤ
دراد ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻲﺑآ ﻂﻳاﺮﺷ لﻮﻠﺤﻣ ﻂﻳاﺮﺷ رد ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﻲﺷﺎﭘ
ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ هﺎﻴﮔردﻲﺑآﻂﺑاور، دﻮﺒﻬﺑ
ﻳ ﻪﺘﻓﺎ ياﺮﺑﻂﻳاﺮﺷو
ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ﻞﻤﻋ ﻢﻫاﺮﻓ
هﺪﺷ يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ و
ﻪﻠﻤﺟزا ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا لﻮﻠﺤﻣ يﺎﻫﺪﻨﻗ ﺞﻳﺎﺘﻧ .ﺪﺑﺎﻳ
ﻪﺑ ﺖﺳد هﺪﻣآ
نارﺎﻜﻤﻫ و مﺎﻫرﻮﮔ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳارد )
Gorham et
al., 2000 ﻦﻳدﻮﺑﺎﺑﺎﺷ و موﺪﺨﻣ و (
) Makhdum and
Shababuddin, 2006 (
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﻪﺒﻨﭘ هﺎﻴﮔ يور ﺮﺑ رﺎﻜﺷﺎﺟاروﮓﻨﻴﺒﻳو
) Weibing and Rajashekar, 1999 (
نارﺎﻜﻤﻫوﻚﻴﻣﻖﻴﻘﺤﺗﺞﻳﺎﺘﻧﺎﺑوﺖﻘﺑﺎﻄﻣﺎﻴﺑﻮﻟهﺎﻴﮔيورﺮﺑ ) Meek et al., 2003 درادتﺮﻳﺎﻐﻣﻪﺒﻨﭘهﺎﻴﮔيورﺮﺑ (
.
ﻞﻜﺷﺞﻳﺎﺘﻧ 2
نﺎﺸﻧ هﺪﻨﻫد ﺶﻳاﺰﻓاﺎﺑﻪﻛﺖﺳاﺐﻠﻄﻣﻦﻳا
ﺖﻈﻠﻏ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ يرﺎﻴﺑآرﺎﻤﻴﺗرد 6
ﻦﻴﻟوﺮﭘناﺰﻴﻣهزور
هﺎﻴﮔرد ﻢﮔرﻮﺳ ﻪﺑ رﻮﻃ ﻲﻨﻌﻣ رودﻦﻳارد .ﺖﻓﺎﻳﺶﻳاﺰﻓا يراد
فﺮﺼﻣ ﺎﺑ يرﺎﻴﺑآ 200
ﻲﻠﻴﻣ رﻻﻮﻣ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ناﺰﻴﻣ ،
ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑﺖﺒﺴﻧ ﻦﻴﻟوﺮﭘ ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ
62 .ﺖﻓﺎﻳﺶﻳاﺰﻓاﺪﺻرد رد
فﺮﺼﻣ ﺎﺑ ﻊﻗاو ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ
ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﻞﻴﻟدﻪﺑ ﺶﻨﺗ تاﺮﺛا ﺶﻫﺎﻛ
ﻲـﻣ رﺎـﻈﺘﻧا ﺎـﻣا ،ﺪﺑﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﻦﻴﻟوﺮﭘ ﺪﻴﻟﻮﺗ دور
ﺶﻳاﺰﻓا
ﺶﻳﺎـﻣزآ ﻦـﻳا رد ﻦﻴﻟوﺮـﭘ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ
ﻪﺑ ﻪﻄﺳاو ﺖﻛﺮﺷ
ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﺮﻴﺴﻣ ﺮﻴﻴﻐﺗ رد يﺎﻫﺪﻴﺳا ﻢﺴﻴﻟﻮﺑﺎﺘﻣ
ﻪـﻨﻴﻣآ
ﻟﻮﺗﺖﻤﺳﻪﺑ ﻴ
ﺪ ﻟوﺮﭘ ﻴ ﻦ ﺮﮕﻳدﺎﻳ و ﺳا
ﻴ يﺎﻫﺪ ﻣآ ﻴ ﻪﻨ ﺎﺑﻂﺒﺗﺮﻣ
ﺑﻴ ﺰﺘﻨﺳﻮ ﻟوﺮﭘ ﻴ ﻦ ﺪﺷﺎﺑ .
ﺶﻳاﺰﻓاﺎﺑﻪﻛﺖﺳانآﺮﮕﻧﺎﻴﺑﻦﻴﻨﭽﻤﻫﻖﻴﻘﺤﺗﻦﻳاﺞﻳﺎﺘﻧ گﺮﺑ رد ﻦﻴﻟوﺮﭘ ناﺰﻴﻣ ﻲﻜﺸﺧ تﺪﺷ يﺎﻫ
ﻢﮔرﻮﺳ ﺶﻫﺎﻛ
ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ .ﺖﻓﺎﻳ نﺎﺸﻧ
هﺪﻨﻫد ﻪﻛ ﺖﺳا ﺐﻠﻄﻣ ﻦﻳا
ﺖﻴﻟﻮﻤﺳاﻊﻤﺠﺗﻲﻳﺎﻧاﻮﺗنﺎﻫﺎﻴﮔﻲﻣﺎﻤﺗ ﺶﻫﺎﻛﺖﻬﺟﻲﻟآيﺎﻫ
نﺎﻳز تاﺮﺛا سﺮﺘﺳا رﺎﺑ
يﺎﻫ هﺪﻧزﺮﻴﻏ ﻪﺘﺒﻟا .ﺪﻧراﺪﻧ ار ﻲﻄﻴﺤﻣ
ﺖﻴﻟﻮﻤﺳا يﺎﻘﻟا نﺎﻜﻣا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻲﻟآ يﺎﻫ
ﻪﻠﻤﺟزا ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ
-) دراد دﻮﺟو نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ Rezaei, 2010
.(
ﻪﺑ ﻲﻠﻛرﻮﻃ ﻲﻟآداﻮﻣ ﻲﺟرﺎﺧلﺎﻤﻌﺘﺳا ﻢﻴﻈﻨﺗ
هﺪﻨﻨﻛ ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ
ﻪﻛﻲﻧﺎﻫﺎﻴﮔ رديﺰﻤﺳا ﻪﺑ
رﻮﻃ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗﻲﻌﻴﺒﻃ نآ
ﺎﻫ ار
ﻲﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻢﻛ ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ ﺎﻳ و ﻪﺘﺷاﺪﻧ تاﺮﺛا ﺖﺳا ردﺎﻗ ﺪﻨﻨﻛ
نﺎﻳز رﺎﺑ سﺮﺘﺳا ﺪﻫدﺶﻫﺎﻛرﻮﻛﺬﻣنﺎﻫﺎﻴﮔﺮﺑارﻲﻄﻴﺤﻣيﺎﻫ
) Ashraf and Foolad, 2007 (
.
لوﺪﺟ 1 . ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻓﺮﻣوﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓتﺎﻔﺻزاﻲﺧﺮﺑﺮﺑﻒﻠﺘﺨﻣيﺎﻫرﺎﻤﻴﺗﺮﺛاﺲﻧﺎﻳراوﻪﻳﺰﺠﺗﺞﻳﺎﺘﻧ ﻢﮔرﻮﺳ
.
Table 1. Results of analysis of variance of the effect of different treatments on some physiological and morphological parameters of sorghum
تﺎﻌﺑﺮﻣﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ Mean of squares
يدازآﻪﺟرد Degree of freedom ﺮﻴﻴﻐﺗﻊﺑﺎﻨﻣ
Source of variation
ﻚﺸﺧنزو
Dry weight ﺮﺗنزو
Fresh weight ﻦﻴﻟوﺮﭘ
Proline ﺪﻨﻗ
Carbohydrate
1.07** 2.68 ns
26.75 ns 9.5*
2
Block كﻮﻠﺑ
0.8** 5.41**
2** / 326 44458.9**
8
رﺎﻤﻴﺗ Treatment
0.132 1.2
10.8 1.76
16
ﺎﻄﺧ Error
*
، ﻨﻌﻣ ﻲ راد لﺎﻤﺘﺣاﺢﻄﺳرد
5
ﺪﺻرد ؛
**
، ﻲﻨﻌﻣ راد لﺎﻤﺘﺣاﺢﻄﺳرد
1
ﺪﺻرد ؛
ns
، ﻲﻨﻌﻣفﻼﺘﺧامﺪﻋ راد
.
c
bc
c
c bc
b
bc bc
a
0 100 200 300 400 500 600 700
3 day 6 day 9 day
Su
gar
c
o
n
c
en
tr
ati
o
n
(
mg
/g
D
W
)
رود يرﺎﻴﺑآ
I i ti i d
control
100 Mm Glayc betaine
200 Mm Glayc betaine
ﻞﻜﺷ
1 .
ﺮﻴﺛﺄﺗ دﺮﺑرﺎﻛ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﺪﻨﻗﺖﻈﻠﻏﺮﺑ ﻢﮔرﻮﺳ
ﺑآرودﻪﺳرد ﻴ
رﺎ ي
.
ﻣﻴ ﮕﻧﺎ ﻴ ﻦ ﺎﻫ ﻲﻳ ارادﻪﻛ ي ﻳ ﻚ ردﺪﻨﺘﺴﻫكﺮﺘﺸﻣفﺮﺣ
ﺢﻄﺳ
5
فﻼﺘﺧاﻦﻜﻧادنﻮﻣزآ %
ﻲﻨﻌﻣ يراد
.ﺪﻧراﺪﻧ
Fig. 1. Effect of glycine betain on carbohydrate concentration of sorghum in three irrigation treatments. Means with the same letter are not significantly different at 5%, after applying Duncan Multiple Range test.
a
bc
bc a
b
bc a
a
c
0 5 10 15 20 25 30 35 40
3 day 6 day 9 day
Pr
o
line Co
nt
ent
(m
g/
g FW)
رود يرﺎﻴﺑآ Irrigation period
contro
100 M Glayc betain 200 M Glayc betain
ﻞﻜﺷ 2 . ﺮﻴﺛﺄﺗ دﺮﺑرﺎﻛ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﻦﻴﻟوﺮﭘﺖﻈﻠﻏﺮﺑ ﻢﮔرﻮﺳ
ﺑآرودﻪﺳرد ﻴ
رﺎ ي . ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻲﻳﺎﻫ ارادﻪﻛ ي ﻳ ﻚ فﺮﺣ
ﺢﻄﺳردﺪﻨﺘﺴﻫكﺮﺘﺸﻣ 5
فﻼﺘﺧاﻦﻜﻧادنﻮﻣزآ % ﻲﻨﻌﻣ
يراد .ﺪﻧراﺪﻧ
Fig. 2. Effect of glycine betain on proline content of sorghum in three irrigation treatments. Means with the same letter are not significantly different at 5%, after applying Duncan Multiple Range test.
دﺮﺑرﺎﻛ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ رﺎﻤﻴﺗ) يرﺎﻴﺑآ رود ﻦﻳﺮﺘﻤﻛرد 3
(يرﺎﻴﺑآهزور يﺮﻴﺛﺄﺗ
هﺎﻴﮔﺮﺗنزوﺶﻳاﺰﻓارد ﻢﮔرﻮﺳ
؛ﺖﺷاﺪﻧ
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻣا ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ
ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ رد 6
و 9 هزور
ﺮﺗ نزو ﺶﻳاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ يرﺎﻴﺑآ ﻢﮔرﻮﺳ
مﺪﻋ رﺎﻤﻴﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ
ﻞﻜﺷ) ﺪﺷهدﺎﻣﻦﻳافﺮﺼﻣ 3
( .
ﺶﻳﺎﻤﻧﺞﻳﺎﺘﻧ هداد
هﺪﺷ ﻞﻜﺷرد 4 نﺎﻴﺑ هﺪﻨﻨﻛ ﺐﻠﻄﻣﻦﻳا
فﺮﺼﻣ مﺪﻋ رﺎﻤﻴﺗ رد يرﺎﻴﺑآ رود ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ
ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ هﺎﻴﮔ ﻚﺸﺧ نزو ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻢﮔرﻮﺳ
.ﺪﺷ ﻊﻗاورد و ﻲﻟﻮﻠﺳ ﺪﺷر و سﺎﻣآ ﺶﻫﺎﻛ ﺚﻋﺎﺑ ﻲﻜﺸﺧ
ﻪﺠﻴﺘﻧرد ﺪﺷر ﺶﻫﺎﻛ ﻲﻣ
دﻮﺷ ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ﺎﺑ ﺮﮕﻳد فﺮﻃ زا .
ﻲﻣ ﺶﻫﺎﻛ هﺎﻴﮔ ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ﻪﻛ نﺎﻨﭽﻤﻫ ﻲﻜﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﺪﺑﺎﻳ
ﻨﺗﺖﻬﺟيﺪﻨﻗتﺎﺟﺎﻴﺘﺣا هﺎﻴﮔرديﺰﻤﺳاﻢﻴﻈ
ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﺘﻓﺎﻳ و
لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ﺪﺷر فﺮﺻ لﻮﻠﺤﻣ يﺎﻫﺪﻨﻗ زا يﺮﺘﻤﻛ ناﺰﻴﻣ نآ
ماﺪﻧا ﻚﺸﺧنزووهﺪﺷﻲﻳاﻮﻫيﺎﻫ ﮔﻴ
هﺎ ﻲﻣﺶﻫﺎﻛ .ﺪﺑﺎﻳ
ﺎﺑ لﻮﻠﺤﻣ ﻲﺷﺎﭘ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﻚﺸﺧ نزو ﻪﺑ
رﻮﻃ
ﻲﻨﻌﻣ رﺎﻤﻴﺗرديراد يرﺎﻴﺑآيﺎﻫ
6 وزور 9 .ﺖﻓﺎﻳﺶﻳاﺰﻓازور
يرﺎﻴﺑآ رﺎﻤﻴﺗ رد 3
ﺼﻣ زور فﺮ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ
ﻲﻨﻌﻣﺶﻫﺎﻛ .ﺪﻳدﺮﮔﻚﺸﺧنزويراد
ﻪﺑ ﻲﻠﻛرﻮﻃ فﺮﺼﻣ ﻪﭼﺮﮔا ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ
ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﺖﻤﺴﻗ نزو
-يﺎﻫ اﻮﻫ ﻲﻳ ﻢﮔرﻮﺳ اﺮﺷ رد ار ﻳ ﻂ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ هزاﺪﻧا ﺗﻴ رﺎﻤ مﺪﻋ
ﻜﺸﺧ ﺶﻨﺗدﻮﺟو ﻲ
ﺗ) ﻴ رﺎﻤ 3 ﺑآ هزور ﻴ رﺎ ي اﺰﻓا ( ﻳ ﺶ ﺎﻣا داﺪﻧ
ﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻲ ﺪﺳر ا دﺮﺑرﺎﻛ ﻳ ﻦ اﺮﺷ رد هدﺎﻣ ﻳ
ﻂ ندﻮﺑ دوﺪﺤﻣ
اﺰﻓاردﺖﺑﻮﻃر ﻳ
ﺶ ﻟﻮﺗ ﻴ ﺪ ﻪﻓﻮﻠﻋ ﻢﮔرﻮﺳ اﺰﺳﻪﺑﺶﻘﻧ ﻲﻳ
ﻪﺘﺷاد
ﺷﺎﺑ ﺪ . ﻲﻣ ﺮﻣا ﻦﻳا ﺶﻘﻧ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ اﺰﻓا رد ﻳ ﺶ
ﺴﻧﺎﺘﭘ ﻴ ﻞ ﺰﻤﺳا ي ماﺪﻧا ﺶﻳاﺰﻓاوﻲﻳاﻮﻫيﺎﻫ ﻂﺳﻮﺗبآبﺬﺟ
ﮔﻴ هﺎ و لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ﻆﻔﺣنآ لﻮﻠﺳ سﺎﻣآ گﺮﺑ يﺎﻫ
طﺎﺒﺗرارد
.ﺪﺷﺎﺑ ﻪﻛﺎﺠﻧآزا ﮔ ﻮﻤﻧو ﺪﺷر ﻴ
نﺎﻫﺎ ﺴﺑ ﮕﺘ ﻲ ﻪﺑ ﺖﻋﺮﺳ ﻟﻮﺗ ﻴ ﺪ و
لﻮﻠﺳ نﺪﺷگرﺰﺑ يﺎﻫ
ﺪﺟ ﻳﺪ ﮔ و دراد ﻴ نﺎﻫﺎ ﺖﻟﺎﺣرد ﻂﻘﻓ
ﺑردﺎﻗسﺎﻣآ ﻪ
ﺴﻘﺗ ﻴ ﻢ ﻟﻮﻠﺳ ﻲ اﺎﺑاﺬﻟﺪﻨﺘﺴﻫ ﻳ
دﺎﺠ سﺎﻣآﺖﻟﺎﺣ
ﻂﺳﻮﺗ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﺴﻘﺗ ﻴ ﻢ ﻟﻮﻠﺳ ﻲ اﺰﻓا ﻳ ﺶ هدﺮﻛاﺪﻴﭘ و
ﮔ ﺪﺷر ﻴ هﺎ لﻮﻠﺤﻣ ﺖﻟﺎﺣ رد ﻲﺷﺎﭘ
اﻳ ﻦ دﺮﮔ ﺐﺒﺳ ار هدﺎﻣ ﻳ
هﺪ
.ﺖﺳا ﻪﻛ ﺖﺳا نآ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ﻪﻄﺑار ﻦﻳا رد ﺮﮕﻳد تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ
ﺮﻴﻈﻧ ﻲﺗﺎﺒﻴﻛﺮﺗ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ
ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﻪﻳﺰﺠﺗ زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ﺎﺑ ﻦﻴﺌﺗوﺮﭘ
ﺎﻫ ) Bohnert and Jensen, 1996 (
زا ﺖﻇﺎﻔﺣ ،
ﻲﻟﻮﻠﺳ ءﺎﺸﻏ )
Crowe et al., 1992 (
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓﻆﻔﺣ و يﺎﻫ
ﺶﻨﺗ ﻂﻳاﺮﺷ رد هﺎﻴﮔ ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ )
Rhodes and
Hanson, 1993 (
ﺒﻬﺑ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻲﻣ هﺎﻴﮔ ﺪﺷر دﻮ
.ﺪﻧدﺮﮔ
ﺖﺒﺜﻣ ﺶﻘﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ
ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﺶﻫﺎﻛ رد
ﺮﻴﻈﻧﻒﻠﺘﺨﻣنﺎﻫﺎﻴﮔﺪﺷريورﺮﺑﻲﻜﺸﺧﺶﻨﺗﻲﻔﻨﻣتاﺮﺛا ترذ ) Wyn Jones, 1984; Ali et al., 2011 (
ﻪﺟﻮﮔ ،
-ﻲﮕﻧﺮﻓ ) Makela et al., 1998 ﺎﻴﺑﻮﻟ ،(
) Webing and
Rajashekar, 1999 (
ﻪﺒﻨﭘو ) Gorham et al., 2000 (
ار
.ﺖﺳاهدادنﺎﺸﻧ
ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﺖﺳد هﺪﻣآ نﺎﺸﻧﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳازا هﺪﻨﻫد
يرﺎﻴﺑآرودردﻪﻛﺖﺳانآ 6
و 9 ﺖﻈﻠﻏﻦﻴﺑزور يﺎﻫ
100 و
200 ﻲﻠﻴﻣ رﻻﻮﻣ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﺮﻈﻧزا يﺪﻴﻟﻮﺗ ﻚﺸﺧ نزو
ﻂﺳﻮﺗ ﻢﮔرﻮﺳ ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﻞﻜﺷ) ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ يراد
4 .(
نﺎﻴﺑﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗﺞﻳﺎﺘﻧ ﺳا نآهﺪﻨﻨﻛ
ﺖﻈﻠﻏ ﻪﻛﺖ ﺮﺛﺆﻣ
ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﻲﻫﺎﻴﮔﻪﻧﻮﮔعﻮﻧﻪﺑﻪﺘﺴﺑ )
Makela et al.,
1996; Agboma et al., 1997 (
فﺮﺼﻣ هﻮﺤﻧ )
Heuer,
2003 ( فﺮﺼﻣ نﺎﻣز ، )
Agboma et al., 1997 (
داﺪﻌﺗ و
فﺮﺼﻣتﺎﻌﻓد )
Ibrahim et al., 2006 (
ﻲﻣتوﺎﻔﺘﻣ .ﺪﺷﺎﺑ
a
c c
bc
bc
ab ab
ab bc
0 2 4 6 8 10 12
3 day 6 day 9 day
Fresh wei
g
ht (gr
)
رود يرﺎﻴﺑآ Irrigation period
control
100 Mm Gla betaine
200 Mm Gla betaine
ﻞﻜﺷ 3 . ﺮﻴﺛﺄﺗ دﺮﺑرﺎﻛ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﺮﺗنزوﺮﺑ ﻢﮔرﻮﺳ ﺑآرودﻪﺳرد ﻴ
رﺎ ي . ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻲﻳﺎﻫ ارادﻪﻛ ي ﻳ ﻚ
كﺮﺘﺸﻣفﺮﺣ
ﺢﻄﺳردﺪﻨﺘﺴﻫ 5
فﻼﺘﺧاﻦﻜﻧادنﻮﻣزآ % ﻲﻨﻌﻣ
يراد .ﺪﻧراﺪﻧ
Fig. 3. Effect of glycine betain on fresh weight of sorghum at three irrigation treatments. Means with the same letter are not significantly different at 5%, after applying Duncan Multiple Range test.
a
cd
d b
bc
a b b
b
a b
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3
3 day 6 day 9 day
Dr
y
w
e
ig
h
t (
g
r
)
رود يرﺎﻴﺑآ Irrigation period
control
100 Mm Glaycine
betaine
200 Mm Glaycine
betaine
ﻞﻜﺷ 4 . ﺮﻴﺛﺄﺗ دﺮﺑرﺎﻛ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ﻚﺸﺧنزوﺮﺑ ﻢﮔرﻮﺳ
ﺑآرودﻪﺳرد ﻴ
رﺎ ي . ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻲﻳﺎﻫ ارادﻞﻗاﺪﺣﻪﻛ ي
ﻳ ﻚ ﺪﻨﺘﺴﻫكﺮﺘﺸﻣفﺮﺣ
ﺢﻄﺳرد 5 فﻼﺘﺧاﻦﻜﻧادنﻮﻣزآ % ﻲﻨﻌﻣ
يراد .ﺪﻧراﺪﻧ
Fig. 4. Effect of glycine betain on dry weight of sorghum at three irrigation treatment. Means with the same letter are not significantly different at 5%, after applying Duncan Multiple Range test.
لوﺪﺟ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ ﺮﺑ 2
و ﺖﺒﺜﻣ ﻪﻄﺑار ﻲﻨﻌﻣ
يراد ﻦﻴﺑ
فﺮﺼﻣ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ رود رد ﻚﺸﺧنزو و يرﺎﻴﺑآ يﺎﻫ
6
و زور 9 .ﺖﺷاد دﻮﺟو زور ﻲﻟﺎﺣرد
ﻪﻛ يرﺎﻴﺑآ رود رد 3
زور
رﻮﻛﺬﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻴﺑ ﻲﻔﻨﻣ ﻪﻄﺑار ﺖﺳد ﻪﺑ
رود رد .ﺪﻣآ
يرﺎﻴﺑآ 3 و 9 ﻲﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑارﻚﺸﺧ نزو و ﻦﻴﻟوﺮﭘ ﻦﻴﺑ زور
.ﺖﺷاﺪﻧ دﻮﺟو يراد ﻲﻟﺎﺣرد
ﻪﻛ يرﺎﻴﺑآ رود رد 6
ﻪﻄﺑار زور
و ﺖﺒﺜﻣ ﻲﻨﻌﻣ يراد لوﺪﺟ ﺞﻳﺎﺘﻧ .ﺪﺷهﺪﻫﺎﺸﻣﺮﻈﻧﻦﻳازا 1
ناﺰﻴﻣ ﺪﻨﻗ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﻛ دراد هرﺎﺷا ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ يرﺎﻴﺑآيﺎﻫرودردﻚﺸﺧنزو 6
و 9 ﺢﻄﺳردﺐﻴﺗﺮﺗﻪﺑزور
1 و 5 ﺶﻳاﺰﻓاﺪﺻرد ﻲﻨﻌﻣ
يراد داد نﺎﺸﻧار ﻲﻟﺎﺣرد
ﻪﻛ رد
يرﺎﻴﺑآرود 3
ﻪﻄﺑارﻦﻳازور ﻲﻨﻌﻣ
راد .دﻮﺒﻧ
فﺮﺼﻣ ﻦﻴﺑ ﻪﻄﺑار ندﻮﺑ ﺖﺒﺜﻣ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ
ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ نزو و
يرﺎﻴﺑآ رود رد ﻚﺸﺧ 6
و 9 نﺎﻴﺑ زور هدﺎﻣ ﺶﻘﻧ هﺪﻨﻨﻛ
ﺖﺑﻮﻃرﺖﻳدوﺪﺤﻣﻂﻳاﺮﺷردهﺎﻴﮔﺪﺷردﻮﺒﻬﺑردرﻮﻛﺬﻣ ﻲﻣ
-نزو ناﺰﻴﻣ ﺎﺑ لﻮﻠﺤﻣ يﺎﻫﺪﻨﻗ ﺖﻈﻠﻏ ﺖﺒﺜﻣ ﻪﻄﺑار .ﺪﺷﺎﺑ نﺎﺸﻧ ﻚﺸﺧ هﺎﻴﮔﻪﻛ ﺖﺳا نآ هﺪﻨﻫد
ﻢﮔرﻮﺳ ﺎﺑ ﻪﻬﺟاﻮﻣرد
ماﺪﻧا رد ﺪﻨﻗ ﻊﻤﺠﺗ ﺎﺑ ﻲﻜﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﻂﺑاور دﻮﺧ ﻲﻳاﻮﻫ يﺎﻫ
ﺪﻴﻟﻮﺗو هﺪﻴﺸﺨﺑ دﻮﺒﻬﺑ اردﻮﺧ ﻲﺑآ ﺲﻣﻮﻴﺑ
ﺶﻳاﺰﻓا ار دﻮﺧ
ﺖﺳاهداد .
ﺘﻧ ﻴ ﻪﺠ ﮔ ﻴ ﺮ ي
ﻪﺑ ﻲﻠﻛرﻮﻃ نﺎﺸﻧﻖﻴﻘﺤﺗﻦﻳاﺞﻳﺎﺘﻧ ﺪﺷرﺶﻫﺎﻛهﺪﻨﻫد
ﻢﮔرﻮﺳ
فﺮﺼﻣ .دﻮﺑ ﻲﻜﺸﺧ ﺶﻨﺗ لﺎﻤﻋا ﺎﺑ ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ
تاﺮﺛا ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ
هﺎﻴﮔ ﺪﺷر ﺮﺑ ﻲﻜﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﻲﻔﻨﻣ و هداد ﺶﻫﺎﻛ ار
ﺶﻳاﺰﻓا
ماﺪﻧاردﻦﻴﻟوﺮﭘوﺪﻨﻗﻊﻤﺠﺗ دﻮﺒﻬﺑﻪﺑﺮﺠﻨﻣ،هﺎﻴﮔﻲﻳاﻮﻫيﺎﻫ
.ﺪﻳدﺮﮔﻲﺘﺑﻮﻃرﺶﻨﺗﻂﻳاﺮﺷﺖﺤﺗهﺎﻴﮔﻲﺑآﻂﺑاور اﺎﺑ
ﻳ ﻦ لﺎﺣ
ﮔ هدﺮﺘﺴﮔ و يدﺎﺼﺘﻗا فﺮﺼﻣ ﺖﻬﺟ ﻼ
ﻳ ﺴ ﻴ ﻦ ﻴﺋﺎﺘﺑ ﻦ رد
ﻪﻛ ﺖﺳا يروﺮﺿ ﻲﻜﺸﺧ ﺶﻨﺗ ﺖﺤﺗ يزروﺎﺸﻛ تﻻﻮﺼﺤﻣ ناﺰﻴﻣوهدﺎﻣﻦﻳاﻞﻤﻋﻢﺴﻴﻧﺎﻜﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ
نآ ﻒﻠﺘﺨﻣنﺎﻫﺎﻴﮔرد
ﻲﻣ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘﻦﻴﻨﭽﻤﻫ .ددﺮﮔ ﻲﺳرﺮﺑ داﺪﻌﺗ و نﺎﻣز ﻪﻛ ددﺮﮔ
ﻲﺗآ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ رد هدﺎﻣ ﻦﻳافﺮﺼﻣ تﺎﻌﻓد ﺳرﺮﺑدرﻮﻣ
ﻲ راﺮﻗ
.دﺮﻴﮔ
لوﺪﺟ 2 . ﺮﺿ ﻳ ﺐ ﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻲ ﺑﻴ ﻦ
ﻚﺸﺧنزو
ﻢﮔرﻮﺳ ﺖﻈﻠﻏو ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ ، ﻟوﺮﭘ ﻴ ﻦ ﺪﻨﻗو .
Table2. Correlation coefficients between dry weight of sorghum with concentration of glycine betaine, proline and hydrocarbon.
ﻢﮔرﻮﺳﻚﺸﺧنزو يرﺎﻴﺑآرودرد (مﺮﮔ) 3
زور Dry weight of sorghum at 3 days irrigation interval
(gram)
ﻢﮔرﻮﺳﻚﺸﺧنزو يرﺎﻴﺑآرودرد (مﺮﮔ) 6
زور Dry weight of sorghum at 6 days irrigation interval
(gram)
ﻚﺸﺧنزو
ﻢﮔرﻮﺳ
يرﺎﻴﺑآرودرد (مﺮﮔ) 9
زور Dry weight of sorghum at 9 days irrigation interval
(gram) ﻦﻴﺴﻳﻼﮔ
ﻦﻴﺋﺎﺘﺑ
Glycbtine betaine (mM) -0.87
0.99 0.83
ﻦﻴﻟوﺮﭘ
Proline (mg/g) -0.32
ns
0.92 -0.11ns
ﺪﻨﻗ
Hydrocarbon (mg/g) -0.35
ns 0.91 0.48
*
و
**
ﻪﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ توﺎﻔﺗ ﻲﻨﻌﻣ راد يرﺎﻣآﺢﻄﺳرد ﺞﻨﭘ
ﻚﻳو ﺪﺻرد ؛ ns توﺎﻔﺗمﺪﻋ ﻲﻨﻌﻣ راد
.
*Significant at p = 0.05; **significant at p = 0.01, ns = none significant difference.
ﻊﺑﺎﻨﻣ Agboma, M., Jones, M.G.K., Peltonen-Sainio,
P., Rita, H., Pehu, E., 1997. Exogenous glycinebetaine enhances grain yield of maize, sorghum and wheat grown under two supplementary watering regimes. Journal of Agronomy and Crop Science. 178, 29-37. Akhoundi, M., Safarnejad, A.S., Lahouti, M.,
2003. Effect of drought stress on proline accumulation and change of elements in alfalfas (Yazdi, Nikshahri and Ranger). Agricultural and Natural Resources Science and Technology. 10(1), 165-174. [In Persian with English Summary].
Ali, S., Eslami, V., Behdani, M.A., Jami-Alahmadi, M., 2009. Influence of exogenous application of glycinebetaine on alleviating the effect of salinity stress at germination and early seedling growth of corn (Zea mays L.). Environmental Stresses in Agricultural Sciences. 2(1), 53-63. [In Persian with English Summary].
Ali, S., Eslami, V., Bohdani, M.A., Jami-Alahmadi, M., 2011. Influence of exogenous application of glycinebetaine on reducing the effect of drought stress at germination and early seedling growth of corn (Zea mays L.). Iranian Journal of Field Crops Research.
8(5), 837-844. [In Persian with English Summary].
Ashraf, M., Foolad, M.R., 2007. Roles of glycine betaine and proline in improving plant abiotic stress resistance. Environmental and Experimental Botany. 59, 206–216. Anjum. S.A., Saleem, M.F. Long-Chang W.,
Faisal Bilal, M., Saeed, A., 2012. Protective role of glycinebetaine in maize against drought-induced lipid peroxidation by enhancing capacity of antioxidative system. Astraulian Journal of Crop Science. 6(4), 576-583.
Bagheri, H., Shirani-rad, A.H., Mirhadi, M.J., Delkhosh, B., 2009. Effects of water stress on quantitative and qualitative traits of two rapeseed cultivars (Brassica napus L.). Journal of Plant Ecophysiology. 1, 40-49. [In Persian with English Summary].
Bates, L.S., Waldren, R.P., Teare I.D., 1973. Rapid determination of free proline for water stress studies. Plant and Soil. 39, 205-208. Bohnert, H.J., Jensen, R.J., 1996. Strategies for
Crowe, J.H., Hoekstra, A., Crowe, L.M., 1992. Anhydrobiosis. Annuals Review of Physiology. 54, 579-599.
Gorham, J., Jokinen, K., Malik, M.N.A., Khan, I.A., 2000. Glycine betaine treatment improves cotton yields in field trials in Pakistan. Proceedings of the World Cotton Research Conference II, Athens, Greece. pp. 624–627.
Heuer, B. 2003. Influence of exogenous application of proline and glycinebetaine on growth of salt-stressed tomato plants. Plant Science. 165, 693-699.
Ibrahim, M., Anjum, A., Khaliq, N., Iqbal, M., Athar, H. R., 2006. Four foliar applications of glycinebetaine did not alleviate adverse effects of salt stress on growth of sunflower. Pakistan Journal of Botany. 38, 1561-1569. Kafi, M., Mahdavi Damghani, A., 2000.
Mechanisms of Environmental Stress Resistance in Plants. Ferdowsi University of Mashhad Publication. 467p. [In Persian]. Kochert, G., 1978. Carbohydrate determination
by the phenolsulfuric acid method. In: Hellebust, J.A., Craigie, J.S., (eds). Handbook of Phycological Methods-Physiological and Biochemical Methods. Cambridge University Press, Cambridge. pp. 95–97.
Mäkela, P., Mantila, J., Hinkkanen, R., Pehu, E., Peltnen-Sainio, P., 1996. Effect of foliar applications of glycinebetaine on stress tolerance, growth and yield of spring cereals and summer turnip rape in Finland. Journal of Agronomy and Crop Science. 176, 223-234.
Makela, P., Jokinen, K., Kontturi, M., Peltonen-Sainio, P., Pheu, E., Somersalo,S., 1998. Foliar application of glycine betaine a novel product from sugar beet as an approach to increase tomato yield. Industrial Crop Production. 7, 139–148.
Makhdum, M. I., Shababuddin, S., 2006. Effects of different doses of glycine bataine and time of spray application on yield of cotton (Gossypium hirsutum L.). Journal of Research (Science). 17, 241-245.
Meek, C., Oosterhuis, D., Gorham, J., 2003. Does foliar-applied glycine betaine affect endogenous betaine levels and yield in cotton. Crop Management. 10, 1094-1104. Qasim A., Ashraf, M. 2011., Exogenously
applied glycine betaine enhances seed and seed oil quality of maize (Zea mays L.) under water deficit conditions. Environmental and Experimental Botany. 71, 249–259.
Rezaei, M. A., 2010. Effects of exogenous glycine betaine on morphophysiological characteristics and yield of soybean (Glycine max L.). Journal on Plant Science Researches. 17 (1), 44-54. [In Persian With English summary].
Rhodes, D., Hanson, A. D., 1993. Quaternary ammonium and tertiary sulfonium compounds in higher plants. Annual Review of Plant Physiology and Plant Molecular Biology. 44, 357-384.
Sabbagh pour, H., 2006. Indices and Mechanisms of Drought Tolerance in Plants, (First Edition). National Committee of Drought, Jahad Keshavarzi, 154p. [In Persian].
Sammar Raza, M. A., Saleem, M. F., Ashraf, M. Y., Asghar A., Hafiz Naeem A., 2012. Glycinebetaine applied under drought improved the physiological efficiency of wheat (Triticum aestivum L.) plant. Soil Environ. 31(1), 67-71.
Savari, A., Fotokian, M., Barzali, M., 2009. Evaluation of glycine betaine effects on some agronomic traits of cotton (Gossypium hirsutum L.) cultivars under water-droughts stress. Journal of Daneshvar Agronomy Sciences. 1(1), 67-76. [In Persian with English Summary].
Weibing Xing, Rajashekar, C. B., 1999. Alleviation of water stress in beans by exogenous glycine betaine. Plant Science. 148, 185–195.
