hilal küçüker.pdf - Bartın Üniversitesi Kurumsal Akademik Arşivi

Sürdürülebilir çevre açısından çevresel maliyet unsuru olan karbon maliyetinin incelenmesi: Çanakcılar Seramik Fabrikası Örneği. Bu noktada sürdürülebilir bir çevrenin en önemli oyuncularından biri olarak kabul edilen çevre muhasebesi kavramı devreye girmektedir. Literatürdeki bu boşluğun doldurulması amaçlanan çalışmada, karbon maliyetlerinin çevresel maliyetler çerçevesinde incelenmesi ve sürdürülebilir çevre açısından değerlendirilmesi incelenmiştir.

Çalışma, günümüzde son derece önem kazanan sürdürülebilir çevre kavramı ve bu kavram kapsamındaki karbon emisyonlarının tespiti ve izlenmesi, karbon ayak izi kavramı ve hesaplamaları ile çevresel bir kavram olarak kabul edilen karbon maliyetlerinin incelenmesini kapsamaktadır. Maliyet unsuru. Bu eğilimin bir parçası olarak, sürdürülebilir çevre kavramının en önemli unsurlarından biri olan ve önemli çevre sorunlarının kaynağı olan karbon emisyonlarının paylaşılması ihtiyacı ortaya çıktı. Sürdürülebilir bir çevre açısından çevresel maliyet unsuru olan karbonun maliyetini inceleyen bu çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır.

ÇEVRE KAVRAMI VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

Çevre Kavramı

Yapay ortam; Doğal çevrenin bir parçası olmasına rağmen insanın doğaya müdahalesi sonucu ortaya çıkmış ve doğal çevre bozulmaya başlamıştır (Kırlıoğlu ve Can.

Çevre Sorunları

Hava Kirliliği
Su Kirliliği
Toprak Kirliliği
Gürültü Kirliliği
Görüntü Kirliliği
Radyoaktif Kirlilik

Azaltma maliyetleri, işletmelerin faaliyetleri sonucu ortaya çıkan çevre sorunlarını ve çevre kirliliğini azaltmak veya ortadan kaldırmak için katlandıkları maliyetlerdir. Kurum veya işletmelerin hammaddeden reklam broşürlerine kadar kullandıkları ürünler, kiralık araçların kullandıkları yakıt ve tüm çalışanlarının iş amaçlı kara, deniz ve hava taşımacılığından kaynaklanan emisyonlarının kütlesine diğer dolaylı karbon ayak izi adı verilmektedir. Bu bağlamda karbon maliyetlerinin önlenmesi veya azaltılması işletmelerin finansal etkisidir. Raporlarda sunumu ve kontrolüne temel sağlanacaktır" (Aliusta.

Karbon kullanım maliyeti: “Kullanım veya tüketim maliyeti, doğal kaynakların kullanımıyla ilgili fedakarlıklar olarak tanımlanabilir. Çevre sertifika veya belgelerinin alınmasına yönelik dış hizmet harcamaları. Bu nedenle doğayı ve çevreyi korumak ve gelecek nesillere aktarmak için gönüllü veya zorunlu birçok faaliyet başlatılmıştır.

Tablo 1: Radyasyondan beklenen akut etkileri (Büyükgüngör: 2015: 7).

Çevre Sorunlarının Nedenleri

Kentleşme
Nüfus Artışı
Sanayileşme
Diğer Nedenler

Çevre Korumaya İlişkin Yasal Önlemler ve Çalışmalar

Çevre Korumaya İlişkin Yapılan Çalışmalar ve Kyoto Protokolü

Kyoto Protokolü

Atıklarla İlgili Cezai İşlemler ve Çevre Vergileri

Çevre Vergileri

Türkiye'de çevre bilincinin özellikle 1980 sonrasında bir gelişim ve değişim sürecine girdiği söylenebilir. 1978 yılında kurulan ve görevleri arasında çevre kirliliğinin önlenmesine yönelik politika ve programların hazırlanması ve çevrenin iyileştirilmesi, uygulamanın denetimi ve kuruluşlar arası koordinasyonun sağlanması 1984 yılında Çevre Genel Müdürlüğü'ne, 1989 yılında ise yine Başbakanlığa bağlı Çevre Müsteşarlığı'na devredilmiştir. Türkiye'de çevre konusunda toplumsal bilinçlendirme çalışmalarını gönüllü olarak yürüten "Sivil Toplum Kuruluşları" şu şekilde sıralanabilir (Karacan, 2002, 4);

Ek-1'de yer alan ülkelerin sera gazı emisyonlarını 1990 yılı seviyelerine göre en az %5 oranında azaltmaları gerekmektedir.Talihsiz olarak çevreye zarar verecek şekilde atık veya kalıntıların toprağa, suya veya havaya bırakılmasına neden olan kişi, cezalandırılacaktır. mahkeme para cezası. Ulusal çevre politikaları geliştirme ihtiyacı ve fikri Türkiye'de ilk kez 1972 yılında düzenlenen ve Avrupa Birliği'nin çevre politikasının şekillenmesinde önemli rol oynayan Birleşmiş Milletler Çevre Konferansı'ndan sonra ortaya çıktı.

Sürdürülebilirlik Kavramı

Sürdürülebilir Kalkınma Kavramı

Sürdürülebilir Kalkınmanın Tarihsel Gelişimi
Sürdürülebilir Kalkınma Boyutları

Sürdürülebilir kalkınma, günümüzde sıklıkla karşılaşılan ve üzerinde yoğun bir şekilde vurgu yapılan önemli bir kavram olarak bilimsel çalışmalarda ve günlük yaşamda yerini almıştır. Ancak bu kavrama ilişkin çok geniş bir alanda incelenen birçok çalışma bulunmasına rağmen sürdürülebilir kalkınma kavramının tanımında kavramsal bir kafa karışıklığının olduğu söylenebilir. Sürdürülebilir kalkınma kavramının iki bölümden oluştuğu söylenebilir: İnsan doğası için gerekli olan 'ihtiyaçlar' ve teknolojinin çevrenin mevcut ve gelecekteki talepleri karşılama kabiliyetine dayattığı 'kısıtlamalar'.

Sürdürülebilir Kalkınma; Toplum bağlamında ele alındığında ekonomik, sosyal ve kültürel, doğal kaynaklar bağlamında ele alındığında ise ekolojik açıdan önem kazanmaktadır (Altunbaş. BM öncülüğünde gerçekleştirilen son toplantı "Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Konferansı" idi, "Rio+20" olarak da bilinen, 20-22 Haziran 2012 tarihlerinde Brezilya'da. 1996 yılında Rio de Janeiro'da düzenlendi. Sosyal boyut: Sürdürülebilir kalkınma fikrini benimseyen kişiler, sosyal boyutu önemli bir unsur olarak görüyorlar. Sürdürülebilir kalkınma adı verilen bu yeni yaratımda.

Şekil 1: Sürdürülebilir kalkınma boyutları.

Kurumsal Sürdürülebilirlik

Kurumsal Sürdürülebilirliğin Unsurları

Sürdürülebilir Kalkınma
Kurumsal Sosyal Sorumluluk
Paydaşlar Teorisi
Kurumsal Hesap Verebilirlik

Malzeme tüketiminin tamamen tüketici sonrası geri dönüştürülmüş malzemelerden veya yenilenebilir kaynaklardan (çevreye zarar vermeden ve kaynakları tüketmeden elde edilen) elde edilmesi, bu bağlamda ele alınan Kurumsal Sürdürülebilirlik Yönetimi, "stratejik ve kar odaklı şirketin sürdürülebilirliğe tepkisi" olarak tanımlanabilir. şirketlerin faaliyetlerini yürütürken yol açtığı sosyal ve çevresel sorunlar” (Tokgöz ve Önce, Salzman vd. 2005'e atıfta bulunarak). Sürdürülebilir girişimcilik için tüm şirketlerin ekonomik, sosyal ve ekolojik süreçlerinin mevcut olması ve bu süreçlerde optimal düzeyde başarılı olması gerekmektedir.

Aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi şirketlerin kârlılık ve verimlilik hedeflerini takip ederken doğal kaynaklar ve sosyal sorumluluk gibi alanları da göz önünde bulundurması gerekiyor. Sürdürülebilir girişimcilik dört temel unsurdan oluşur: sürdürülebilir kalkınma, kurumsal sosyal sorumluluk, paydaş teorisi ve kurumsal hesap verebilirlik teorisi (Eş, 2008: 25). Kurumsal sosyal sorumluluk, 'şirketlerin faaliyetlerinin toplum üzerindeki olumsuz etkilerini en aza indiren, olumlu etkilerini ise en üst düzeye çıkaran yönetim uygulamaları bütünü' olarak tanımlanabilir. (Dahlsrud, 2006, aktaran Tüm, 2014, 62).

Bu anlamda kurumsal sosyal sorumluluk, işletme yöneticilerinin sürdürülebilir kalkınmaya yönelik çalışmaları için nedenler sunarak kurumsal sürdürülebilirliğe katkıda bulunmaktadır. Caroll'un 1991 yılında yazdığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Piramidi adlı çalışmada işletmeler, sosyal sorumluluk projelerini dört farklı yönde ele almakta ve bunları aşağıdan yukarıya doğru bir piramit yardımıyla açıklamaktadır. Kurumsal sosyal sorumluluk kavramını benimseyen ve bunu düzenli olarak uygulayan işletmelerin sağlayacağı en önemli faydalar şu şekilde sıralanabilir (Bkz.

Hesap verebilirlik kavramı en genel anlamıyla herhangi bir kurum veya kuruluştaki yöneticilerin, kuruma doğrudan veya dolaylı olarak bağlı olan kişilere yetki, sorumluluk ve diğer konularda hesap verebilme yeteneği olarak tanımlanabilir. Başka bir deyişle hesap verebilirlik kavramı, kurumların hem iç hem de dış faktörlerden etkilenen tüm birimlerinin başarı veya başarısızlık ölçümlerinin açık ve şeffaf olarak raporlanmasıdır. Ancak kurumsal hesap verebilirlik kavramı, kurumun daha geniş bir sosyal çevrenin parçası olduğunu ve işletme sahibinin bu çevreye karşı sorumluluklarının olduğunu vurgulamaktadır (Aras, 2007, 3).

Kurumsal sorumluluk, kurum veya işletme yöneticileri ile toplum arasındaki ilişkinin doğasını ve kalitesini tanımlayarak sürdürülebilirliğe katkıda bulunur.

Şekil 2: Kurumsal sürdürülebilirlik boyutları ve sürdürülebilir işletme (Torum ve Yılmaz, 2009, 49)

Sürdürülebilirlik Performansının Ölçülmesi

Ülke Ekonomileri Düzeyinde Sürdürülebilirlik Performansının
Sürdürülebilirlik Performansının Endekslerle Ölçümü

Dow Jones Sürdürülebilirlik Endeksi
Çevresel Performans Endeksi
Çevresel Sürdürülebilirlik Endeksi
Borsa İstanbul Sürdürülebilirlik Endeksi

Sürdürülebilirlik Performansının Sürdürülebilir Katma Değer Yöntemi

Sürdürülebilir Katma Değer Kavramı
Sürdürülebilir Katma Değerin Hesaplanması

Çalışmanın bu bölümünde sürdürülebilir katma değer yaklaşımı genel hatlarıyla ele alınacak ve sürdürülebilir katma değerin hesaplanması anlatılacaktır. Bu iki soru birlikte cevaplanırsa, kaynakların en uygun şekilde kullanılması ve kaynak kullanımı açısından faydanın maliyetleri aşması durumunda sürdürülebilir katma değer yaratılabileceği söylenebilir (Aksoy, 2013: 67). Sürdürülebilir katma değer, şirketlerin kaynaklarını diğer şirketlere göre daha verimli kullanacağı ve değer yaratacağı düşüncesi etrafında şekillenen bir ölçüm aracı olarak tanımlanabilir (Figge ve Hahn: 2004).

Literatürde sürdürülebilir katma değere ilişkin çalışmaların birçoğu Frank Figge ve Tobias Hahn tarafından yazılmıştır. Figge ve Hahn'a göre bir işletmenin kaynak kullanımı açısından ne kadar değer yarattığını gösteren sürdürülebilir katma değer, fırsat maliyeti çerçevesinde ele alınabilir ve SKD (Sürdürülebilir Katma Değer), sosyal katkı miktarı ve çevresel etkilerden oluşur. ve güçlü bir sermaye hareketliliği sürdürülebilirliği olmadan sağlanan değerler. . Sürdürülebilirlik kavramı ve dolayısıyla sürdürülebilir katma değer yaklaşımı, kıt kaynakların etkin kullanılması düşüncesi etrafında şekillenmektedir.

Sürdürülebilir katma değerin hesaplanması, şirketlerin kullandığı tüm kaynakların parasallaştırılmasına bağlıdır. Ancak bilindiği gibi şirketlerin ekonomik sermayesini paraya dönüştürmek daha kolayken, çevresel ve sosyal sermayeyi paraya dönüştürmek çok zordur. koşullar. Bu zorluğa rağmen SVA'nın hesaplanabilmesi için öncelikle kaynakların paraya çevrilmesi ve kaynak kullanım maliyetlerinin belirlenmesi gerekmektedir (Figge ve ark. 2006: 17). Sürdürülebilir katma değerin hesaplanması 5 adımda gerçekleşir. Aşağıda her adımda sorulacak sorular yer almaktadır (Liesen ve ark. 2009:10).

İkinci adımda, ilk adıma benzer şekilde akran için kaynak tüketiminin miktarı ve verimliliği hesaplanır (Liesen vd. 2009: 11). Dördüncü adımda ise hesaplanan değer farkları Şirketin ilgili dönemde kullandığı kaynak miktarı ile kaynak kullanımı ve pozitif veya negatif artı değer hesaplanır. Bu adımda her kaynak türünün artı değerleri belirlendikten sonra bu artı değerlerin toplamının kullanılan kaynak sayısına bölünmesiyle elde edilen sonuç, şirketin elde ettiği sürdürülebilir artı değeri ifade eder. Söz konusu dönemdeki faaliyetleri.

Sürdürülebilir katma değer yaklaşımıyla şirketlerin kaynak tüketim verimliliği ve bunun sonucunda değer yaratıp yaratmadıkları ölçülecek, bu da hem sektöre hem de ülke ekonomisine faydalı sonuçlar sağlayacak.

Tablo 2: Ekonomik Göstergeler (Indicators of Sustainable Development: Guidelines an Methodologies, 2001: 25)

Sürdürülebilirlik Raporlaması

Küresel Raporlama Girişimi (GRI)
Diğer Sürdürülebilir Raporlama Uygulamaları
Sürdürülebilir Raporlamada Muhasebenin Yeri ve Önemi

Çalışmanın bu bölümünde işletmelerin en çok kullandığı ve önemli sürdürülebilirlik raporlama uygulamalarından biri olan Küresel Raporlama Girişimi (GRI) detaylı olarak ele alınacak ve diğer raporlama yöntemlerine de değinilecektir. "Küresel Raporlama Girişimi" (GRI), sürdürülebilirlik raporlama kılavuzları (URL-3, 2016) geliştirerek sürdürülebilir bir küresel ekonomi için çalışan uluslararası bir kuruluştur. İlk olarak 1997 yılında oluşturulan Küresel Raporlama Girişimi uygulaması, yıllar geçtikçe güncellendi ve yeni versiyonlar ortaya çıktı.

İlke: "Kuruluş, paydaşlarını belirlemeli ve onların makul beklenti ve çıkarlarına nasıl yanıt verdiğini açıklamalıdır." İlke: "Kuruluşun önemli ekonomik, çevresel ve sosyal etkilerini yansıtan veya paydaş değerlendirmeleri ve kararları üzerinde önemli etkiye sahip olanlar." İlke: "Raporda öncelikli unsurlar ve bunların çerçevesi yer alır; Önemli ekonomik, çevresel ve sosyal etkileri yansıtmalı ve paydaşların kuruluşun raporlama dönemindeki performansını değerlendirmesine olanak tanıyacak kadar yeterli olmalıdır."

İlke: “Genel performansın makul bir değerlendirmesinin yapılabilmesi için rapor, kuruluşun performansının olumlu ve olumsuz yönlerini yansıtmalıdır.”. İlke: "Kuruluş, paydaşların bilinçli kararlar alabilmesi için bilginin ihtiyaç duyulduğunda mevcut olmasını sağlamak amacıyla düzenli bir programa göre raporlama yapmalıdır.". İlke: “Kuruluş, raporun hazırlanmasında kullanılan bilgi ve süreçleri, incelenmesine ve bilginin niteliğinin ve önceliklendirilmesinin belirlenmesine olanak sağlayacak şekilde toplamalı, kaydetmeli, derlemeli, analiz etmeli ve iletmelidir.” .

Küresel Raporlama Girişimi'nin (GRI) entegre raporlamada dünyanın en kabul gören raporlama tercihi olduğu söylenebilir. Çalışmanın bu bölümünde şirketlerin en yaygın ve önemli sürdürülebilirlik raporlama uygulamalarından biri olan Küresel Raporlama Girişimi'nden (GRI) farklı raporlama yöntem ve uygulamaları ele alınacaktır. Entegre Raporlama (IR): Entegre raporlama, kurum ve kuruluşların yönetsel ve finansal performansı ile çevresel ve sosyal faktörler arasındaki ilişkiyi ortaklaşa açıklamayı amaçlayan bir raporlama türüdür.

ISO 26000 Sosyal Sorumluluk Kılavuzu Standardı, sürdürülebilirlik bağlamında sorumluluklarını yerine getirmek isteyen şirket veya kurumlar için geliştirilen ilkeleri içermektedir.