ﻮﮕﺨﺳﺎﭘهﺪﻧرﺎﮕﻧ :
عرازداﻮﺟﺪﻤﺤﻣ .
ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟاﺖﺴﭘ :
mj.zarea@ilam.ac.ir ﻪﻤﻴﻧ،لواهرﺎﻤﺷ،مرﺎﻬﭼﺪﻠﺟ
لوا
31 -21
ﺖﻴﻓوﺪﻧا
چرﺎﻗ
يﺪﻨﻣدﻮﺳ
ﻲﺳرﺮﺑ
Piriformospora indica
يﺮﺘﻛﺎﺑ
و
Azospirillum
Sp
.
يرادﺮﺳ
ﻢﻗر
مﺪﻨﮔ
ﻞﻤﺤﺗ
ﺶﻳاﺰﻓا
رد
)
Triticum aestivum
(
ﺶﻨﺗ
ﻪﺑ
يرﻮﺷ
ﻲﺟﺎﺣﻪﻴﻤﺳ ﺎﻴﻧ
1 ﻣ، عرازداﻮﺟﺪﻤﺤ 2
* ، ﻪﭙﺗﻞﮔيﺪﻤﺤﻣﻢﻴﻫاﺮﺑا 3
، ﻲﻟﺎﺟردﺎﻫﺮﻓ 4
1 . ؛ﺖﻋارزﺪﺷراسﺎﻨﺷرﺎﻛ 2
. هﺎﮕﺸﻧاد،تﺎﺗﺎﺒﻧحﻼﺻاوﺖﻋارزهوﺮﮔرﺎﻳدﺎﺘﺳا ؛مﻼﻳا
3 . هوﺮﮔدﺎﺘﺳا ،ﻲﻫﺎﻴﮔﻲﺳﺎﻨﺷيرﺎﻤﻴﺑ هﺪﻜﺸﻧاد
؛سرﺪﻣﺖﻴﺑﺮﺗهﺎﮕﺸﻧاد،يزروﺎﺸﻛ 4
. جﺮﻛكﺎﺧوبآتﺎﻘﻴﻘﺤﺗﻪﺴﺳﻮﻣرﺎﻳدﺎﺘﺳا .
ﺖﻓﺎﻳردﺦﻳرﺎﺗ
: 27 / 7 / 90
شﺮﻳﺬﭘﺦﻳرﺎﺗ؛
: 28 / 1 / 91
هﺪﻴﻜﭼ
يرﻮﺷ
ﻞﻜـﺸﻣﻦـﻳاﺎـﺑﺰـﻴﻧرﻮﺸﻛﻲﺿارازاﻲﻌﻴﺳوﺢﻄﺳﻪﻛ،ﺖﺳانﺎﻬﺟﺢﻄﺳردﻪﻌﺳﻮﺗﻪﺑورويﺪﺟتﻼﻜﺸﻣزاﻲﻜﻳكﺎﺧوبآ
ﺪﻨﺘﺴﻫﻪﺟاﻮﻣ
.
ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣدﺮﺑرﺎﻛ
ﻦﻳﺮﺘﻤﻬﻣزاﻪﻛﺖﻴﻓوﺪﻧايﺎﻫ ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ
ﻲﻣبﻮﺴﺤﻣكﺎﺧيﺎﻫ ﺶﻨﺗﺶﻫﺎﻛرد،ﺪﻧﻮﺷ
يﺎـﻫ
ﺖـﺳاهﺪـﺷﻞﻳﺪـﺒﺗﻲﻧﺎـﻬﺟرﺎـﻜﻫارﻚﻳﻪﺑ،يرﻮﺷﺪﻨﻧﺎﻣﻲﻄﻴﺤﻣ
. ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ
رﻮـﻈﻨﻣﻪـﺑ
ﺢﻴـﻘﻠﺗتاﺮـﺛاﻲـﺳرﺮﺑ
ﺖﻴﻓوﺪـﻧاچرﺎـﻗ
Piriformospora indica هﺎﻴﮔﺪﺷرهﺪﻨﻳاﺰﻓايﺎﻬﻳﺮﺘﻛﺎﺑوﺰﻳرو
.
Azospirillum sp
مﺪـﻨﮔهﺎـﻴﮔﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓتﺎﻴﺻﻮﺼﺧوﺪﺷرﺮﺑ
كﻮﻠﺑحﺮﻃﺐﻟﺎﻗردﻞﻳرﻮﺘﻛﺎﻓترﻮﺻﻪﺑﻲﺸﻳﺎﻣزآ،يرﻮﺷﺶﻨﺗﺖﺤﺗ
لﺎـﺳﺰﻴﻳﺎﭘردراﺮﻜﺗﻪﺳﺎﺑﻲﻓدﺎﺼﺗﻞﻣﺎﻛيﺎﻫ 1389
ﻪـﻧﺎﺨﻠﮔرد
ﺪﻳدﺮﮔاﺮﺟامﻼﻳاهﺎﮕﺸﻧاديزروﺎﺸﻛهﺪﻜﺸﻧادﻲﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ
.
ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣﺢﻄﺳﺞﻨﭘدﺮﺑرﺎﻛﻞﻣﺎﺷﻲﺸﻳﺎﻣزآيﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ
ﺖﻴﻓوﺪـﻧايﺎـﻫ
)
ﻪﻳﻮﺳمﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآيﺮﺘﻛﺎﺑ،ﺎﻜﻳﺪﻨﻳاارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘچرﺎﻗ ﺪﻫﺎﺷويﺮﺘﻛﺎﺑوچرﺎﻗمأﻮﺗﺢﻴﻘﻠﺗ،رﻮﺷﺮﻴﻏورﻮﺷﻖﻃﺎﻨﻣﻪﺑرﺎﮔزﺎﺳيﺎﻫ
(
يرﺎﻴﺑآبآيرﻮﺷﺢﻄﺳرﺎﻬﭼو
) 2 / 0
،
4
،
8
و
12
ﺮﺘﻣﺮﺑﺲﻨﻤﻳزﻲﺳد
(
دﻮﺑ
. ﺮﻴﺛﺄـﺗﺎﻜﻳﺪـﻨﻳاارﻮﭙـﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘچرﺎـﻗﻪﻛدادنﺎﺸﻧﺞﻳﺎﺘﻧ
ﺖﺒﺜﻣ ﻲﻨﻌﻣو ماﺪﻧاﻚﺸﺧوﺮﺗهدﻮﺘﻳزناﺰﻴﻣ،ﺪﺷرﺮﺑيراد لﻮﻠﺤﻣوﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ،ﻲﻳاﻮﻫيﺎﻫ
هﺪـﺷﺢﻴﻘﻠﺗمﺪﻨﮔنﺎﻫﺎﻴﮔردﺖﻴﻟﻮﻤﺳايﺎﻫ
ﺪـﻳدﺮﮔمﺪـﻨﮔهﺎـﻴﮔﺪـﺷردﻮـﺒﻬﺑويرﻮﺷءﻮﺳتاﺮﺛاﺶﻫﺎﻛﻪﺑﺮﺠﻨﻣچرﺎﻗدﺮﺑرﺎﻛﻪﻛيرﻮﻃﻪﺑ،ﺖﺷادرﻮﺷﺮﻴﻏورﻮﺷﻂﻳاﺮﺷﺖﺤﺗ
.
ﺎﻬﻳﺮﺘﻛﺎﺑﺎﺑهﺪﺷﺢﻴﻘﻠﺗمﺪﻨﮔنﺎﻫﺎﻴﮔ ﺖﻴﻟﻮﻤﺳاﻊﻤﺠﺗ،هدﻮﺘﻳزناﺰﻴﻣزامﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآي
ﺪﻧدﻮﺑرادرﻮﺧﺮﺑيﺮﺘﺸﻴﺑﻞﻴﻓوﺮﻠﻛوﺎﻫ
. ﺎـﺑﺢﻴﻘﻠﺗ
بﻮﻠﻄﻣﺮﻴﺛﺄﺗيرﻮﺷﻪﺑرﺎﮔزﺎﺳﻪﻳﻮﺳمﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآيﺮﺘﻛﺎﺑ ﺖﺷادهدﻮﺘﻳزناﺰﻴﻣوﻞﻴﻓوﺮﻠﻛﺮﺑيﺮﺗ
.
ﺖﺤﺗﻪﻛدادنﺎﺸﻧﻖﻴﻘﺤﺗﻦﻳاﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻲﻣيرﻮﺷﻂﻳاﺮﺷ ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣزاناﻮﺗ
ﻓوﺪﻧايﺎﻫ ﻮﻤﻧهدﺎﻔﺘﺳامﺪﻨﮔهﺎﻴﮔدﺮﻜﻠﻤﻋوﺪﺷرﺶﻳاﺰﻓاﺖﻬﺟردﺖﻴ د
.
هژاو يﺪﻴﻠﻛيﺎﻫ
:
ﺶﻨﺗ،رﻮﺷبآ ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ،مﺪﻨﮔ،ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓتﺎﻔﺻ،ﻲﻄﻴﺤﻣيﺎﻫ
هﺎﻴﮔﺪﺷرهﺪﻨﻳاﺰﻓايﺎﻫ
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ناﺰﻴﻣ ﺶﻫﺎﻛ و ﻢﻴﻠﻗا ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺮﺛا رد هزوﺮﻣا رد ﻲﮔﺪﻧرﺎﺑ
ﻪﻤﻴﻧﻖﻃﺎﻨﻣ يرﻮﺷ وبآدﻮﺒﻤﻛزاﻲﺷﺎﻧتﻼﻜﺸﻣ،ﻚﺸﺧ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻳ يﺮﺘﺸﻴﺑ دﻮﻤﻧ ﻲﻋارزنﺎﻫﺎﻴﮔ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺮﺑ .
يرﻮﺷ
ﺖﺳا ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻞﻜﺸﻣ ﻚﻳ يزروﺎﺸﻛ ﻖﻃﺎﻨﻣ كﺎﺧ .
دروآﺮﺑ
ﻪﻛﺖﺳاهﺪﻳدﺮﮔ 10
ﻦﻴﻣزﺪﺻرد ﺖﺸﻛﺮﻳزيزروﺎﺸﻛيﺎﻫ
زاﺶﻴﺑو ﻲﻋارزنﺎﻫﺎﻴﮔ 27
ﻦﻴﻣزﺪﺻرد يرﺎﻴﺑآﺖﺤﺗيﺎﻫ
ﻮﻃ ﻪﺑ ﺖﺳا يرﻮﺷ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ر )
Shannon,
1990 .( زا ﺶﻴﺑ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ،ﺮﻴﺧا هﺪﺷ مﻼﻋا تﺎﺷراﺰﮔ
مﻮﺳﻚﻳ ﺖﺳايرﻮﺷﺮﻴﺛﺄﺗﺖﺤﺗيزروﺎﺸﻛﻲﺿارا )
Qadir
et al., 2000
.( ﺑ ﻪ راﺮﻗ ﻞﻴﻟد و بآﻪﻘﻄﻨﻣ رد ناﺮﻳا يﺮﻴﮔ
ﻪﻤﻴﻧ و ﻚﺸﺧ ﻲﻳاﻮﻫ ﻪﺑ ﻚﻳدﺰﻧ ،ﻚﺸﺧ
50 ﺢﻄﺳ ﺪﺻرد
ﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﺟرد ﻪﺑ ،يزروﺎﺸﻛ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺖﺸﻛﺮﻳز ﻲﻣ ﻪﺟاﻮﻣ ﻲﻳﺎﻴﻠﻗ و يرﻮﺷ ﻞﻜﺸﻣ
ﺪﺷﺎﺑ )
Mir
Mohammadi Mibodi and Ghoryazi, 2001
.(
ﻂﻴﺤﻣﺮﻴﺛﺄﺗ ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘﺶﻫﺎﻛﻞﻣﺎﺷنﺎﻫﺎﻴﮔﺮﺑرﻮﺷيﺎﻫ
ﻚﻤﻧ دﻮﺟو زا ﻲﺷﺎﻧ بآ ﺖﻴﻤﺳ ﺮﺛا ،ﻪﺸﻳر ﻂﻴﺤﻣ رد ﺎﻫ
نﻮﻳ نﻮﻳ هﮋﻳو ﻪﺑ ﺎﻫ ﺮﻠﻛ و ﻢﻳﺪﺳ يﺎﻫ
)
Naidoo and
Rughunanen, 1990
( نﻮﻳ ﻦﻴﺑﻲﻧﻮﻳ لدﺎﻌﺗمﺪﻋ و يﺎﻫ
ﻲﻣ تﺎﻔﺴﻓ و تاﺮﺘﻴﻧ ،ﻢﻴﺳﺎﺘﭘ ،ﺮﻠﻛ ،ﻢﻳﺪﺳ ﺪﺷﺎﺑ
. رﻮﻃ ﻪﺑ
لﻮﻠﺤﻣردﻲﻳاﺬﻏﺮﺻﺎﻨﻋبﺬﺟﺖﻴﻠﺑﺎﻗرﻮﺷﻂﻳاﺮﺷردﻲﻠﻛ نﻮﻳ دﺎﻳزﺖﻈﻠﻏﻞﻴﻟدﻪﺑكﺎﺧ ﺪﻳﺮﻠﻛ يﺎﻫ
ﺶﻫﺎﻛﻢﻳﺪﺳو
ﻲﻣ نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻪﻳﺬﻐﺗ ﺮﻣا رد لﻼﺘﺧا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ و ﻪﺘﻓﺎﻳ ددﺮﮔ
)
Gorham et al., 1985
مﺪﻨﮔ ﻲﻫﺎﻴﮔ ًﺎﺘﺒﺴﻧ موﺎﻘﻣ ﻪﺑ ،يرﻮﺷ ﺎﺑ ﺪﺣ ﺔﻧﺎﺘﺳآ يرﻮﺷ ﺮﺑاﺮﺑ 6 ﻲﺳد ﺲﻨﻤﻳز ﺮﺑ ﺮﺘﻣ و ﺐﻴﺷ ﺶﻫﺎﻛ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑاﺮﺑ 1 / 7 ﻲﻣ ﺪﺻرد ﺪﺷﺎﺑ )
Mass and Hoffman,
1977 .( ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ شﺮﺘﺴﮔ زور نوﺰﻓا ﺖﺣﺎﺴﻣ كﺎﺧ يﺎﻫ رﻮﺷ ، ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد تروﺮﺿ هار يﺎﻬﻠﺣ ﻲﻤﻠﻋ ياﺮﺑ ﺶﻳاﺰﻓا هدزﺎﺑ لﻮﺼﺤﻣ رد ﻂﻳاﺮﺷ ،يرﻮﺷ ﺮﺘﺸﻴﺑ سﺎﺴﺣا ﻲﻣ دﻮﺷ . ﻲﻜﻳ زا هار ﻞﺣ ﻲﺳﺎﺳا يﺎﻫ ياﺮﺑ ﻦﻳا ،تﻼﻜﺸﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ ﺪﻴﻔﻣ يﺎﻫ ﺖﺴﻳﺰﻤﻫ يﺎﻫ ﺖﺳاﻲﻫﺎﻴﮔ . زاهدﺎﻔﺘﺳا ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ يﺮﺘﻛﺎﺑ ،ﺎﻫ يﺎﻫ و ﻲﻫﺎﻴﮔ ﺪﺷر هﺪﻨﻳاﺰﻓا
ﺰﻳرﻮﻜﻴﻣيﺎﻬﭼرﺎﻗ ا
رد يرﻮﺷ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ ﺶﻳاﺰﻓا ﺖﻬﺟ رد ،
ﻞﻳﺪﺒﺗ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻪﻌﺳﻮﺗ رﺎﻜﻫار ﻚﻳ ﻪﺑ ﻲﻏﺎﺑ و ﻲﻋارز نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺖﺳاهﺪﻳدﺮﮔ )
Hamdi, 1999; Bacilio et al., 2004
.(
يﺮﺘﻛﺎﺑ هﺎﻴﮔ ﺪﺷر كﺮﺤﻣ يﺮﻔﺳوﺰﻳر يﺎﻫ )
PGPR
(
يﺮﺘﻛﺎﺑزاﻲﻫوﺮﮔ ﻲﻣﺪﻴﻔﻣ يﺮﻔﺳوﺰﻳريﺎﻫ
ﻣ ﻪﻛ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻲ
-ﻢﻴﻘﺘﺴﻣرﻮﻃﻪﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ )
ﺪﻴﻟﻮﺗ،نژوﺮﺘﻴﻧ ﺖﻴﺒﺜﺗ داﻮﻣ ﻢﻴﻈﻨﺗ هﺪﻨﻨﻛ ﺪﺷر ﺶﻳاﺰﻓا ،هﺎﻴﮔ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ بﺬﺟ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻲﻳاﺬﻏ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻦﻴﻣﺎﺘﻳو ﺪﻴﻟﻮﺗ ،هﺎﻴﮔ ياﺮﺑ كﺮﺤﻣ داﻮﻣ ﺮﮕﻳد و ﺎﻫ
هﺎﻴﮔ ﺪﺷر ( ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ﺮﻴﻏ ﺎﻳ و )
ﻲﺘﻧآ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻪﻴﻠﺨﺗ ،ﻚﻴﺗﻮﻴﺑ
ﻪﻧﻮﮔ ﺎﺑ ﺖﺑﺎﻗر ،ﻦﻫآ زا ﺮﻔﺳوﺰﻳر لﺎﻐﺷا ياﺮﺑ ﺮﻀﻣ يﺎﻫ
ﻢﻳﺰﻧآ ﺪﻴﻟﻮﺗ ،ﻪﺸﻳر چرﺎﻗ ﻲﻟﻮﻠﺳ هراﻮﻳد هﺪﻨﻨﻛ ﺰﻴﻟ يﺎﻫ
يﺎﻫ
و هﺎﻴﮔ رد ﻚﻴﻤﺘﺴﻴﺳ ﺖﻣوﺎﻘﻣ دﺎﺠﻳا ،ﻲﻫﺎﻴﮔ ياﺰﻳرﺎﻤﻴﺑ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ هﺎﻴﮔ ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﺶﻳاﺰﻓا هﺪﻧز ﺮﻴﻏ يﺎﻫ
( ﺐﺟﻮﻣ
ﺪﻧﻮﺷ هﺎﻴﮔﺪﺷر ﺶﻳاﺰﻓا )
Glick et al.,1995
.( چرﺎﻗ يﺎﻫ
ﺪﺷروﻪﻳﺬﻐﺗدﻮﺒﻬﺑردﻲﻤﻬﻣﺶﻘﻧﺰﻴﻧﺰﻳرﻮﻜﻴﻣرﻻﻮﻜﺴﺑرآ ﺎﻫﺎﻴﮔ ارﺎﻬﻧآﻲﻀﻌﺑﻪﻛيﻮﺤﻧﻪﺑ،ﺪﻧرادرﻮﺷﻂﻳاﺮﺷﺖﺤﺗن
حﻼﺻا ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ
يﺎﻬﻛﺎﺧ ﻲﺘﺴﻳز ﻲﻣ رﻮﺷ
ﺪﻨﻣﺎﻧ
)
Singh et al., 1997
.( يﺮﺘﻛﺎﺑﺎﺑﺢﻴﻘﻠﺗ ﺪﺷرهﺪﻨﻳاﺰﻓايﺎﻫ
چرﺎﻗ و ﻲﻫﺎﻴﮔ ﻪﻧاﻮﺟ ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ﺰﻳرﻮﻜﻴﻣ يﺎﻫ
،ﻲﻧز
ﻪﭽﻫﺎﻴﮔرﻮﻬﻇ نﺎﻫﺎﻴﮔﺮﻳﺎﺳوتﻼﻏرددﺮﻜﻠﻤﻋﺶﻳاﺰﻓاوﺎﻫ
ﮔ ﺖﺳاهﺪﻳدﺮ )
Zahir et al., 2004
.( دﻮﺟو چرﺎﻗ رﻻﻮﻜﺳﻮﺑرآيﺎﻫ ﺰﻳرﻮﻜﻴﻣ رد كﺎﺧ يﺎﻫ رﻮﺷ و دﺎﺠﻳا ﻲﺘﺴﻳﺰﻤﻫ ﺎﺑ ﻪﺸﻳر يرﺎﻴﺴﺑ زا نﺎﻫﺎﻴﮔ رد ﻦﻳا نﺎﺸﻧﻂﻳاﺮﺷ ﻲﻣ ﺪﻫد ﻪﻛ ًﻻﺎﻤﺘﺣا ﻲﺧﺮﺑ زا ﻦﻳا ﺎﻬﭼرﺎﻗ رد ﺮﺑاﺮﺑ ﺶﻨﺗ موﺎﻘﻣيرﻮﺷ هدﻮﺑ و رد ﻲﺘﺴﻳﺰﻤﻫ ﺎﺑ زا،نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻖﻳﺮﻃ ﺪﺷر دﻮﺒﻬﺑ ،هﺎﻴﮔ ﻞﻤﺤﺗ ﺎﻬﻧآ ار رد ﺮﺑاﺮﺑ يرﻮﺷ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻣ ﺪﻨﻫد )
Al-Karaki, 2000; Yano-melo et
al., 2003
.( نارﺎﻜﻤﻫ و ﺎﻣرو )
Verma et al., 1998 (
چرﺎﻗ زا ﺪﻳﺪﺟ عﻮﻧ ﻚﻳ مﺎﻨﺑ ﻪﺸﻳر ﺖﻴﻓوﺪﻧا يﺎﻫ
Piriformospora indica
ﺪﻧدﺮﻛ ﻲﻓﺮﻌﻣ ار .
P. indica
ﺖﺴﻳﺎﻣﻮﻳﺪﻳزﺎﺑ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﻲﺗﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ياراد و ﺎﻫ
ﻪﺑﺎﺸﻣ
چرﺎﻗ ﺖﺳا ﺰﻳرﻮﻜﻴﻣ رﻻﻮﻜﺳﻮﺑرآ يﺎﻫ )
Varma et al.,
2001
.( چرﺎﻗ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﻦﻳا ﺮﺑ هوﻼﻋ رﻻﻮﻜﺳﻮﺑرآ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﺪﺷر نﺎﺑﺰﻴﻣ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﻪﻛ ﺰﻳرﻮﻜﻴﻣ ﻨﻛ ﻨ ﺪ، چرﺎﻗ P. indica ﺖﻳﺰﻣ بﺎﻴﻏردﺪﺷر ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻪﻠﻤﺟزايﺮﮕﻳديﺎﻫ
ﻂﻴﺤﻣ رد ندﻮﺑ ﺖﺸﻛ ﻞﺑﺎﻗ و ﺖﺸﻛ ﻂﻴﺤﻣ رد نﺎﺑﺰﻴﻣ نورد ﻪﺸﻴﺷ دراد ار هﺎﮕﺸﻳﺎﻣزآ يا )
Varma et al.,
1999
.( ﻊﻴﺳو هﺮﺘﺴﮔ و يرﺎﻴﺑآبآ يرﻮﺷ ﻞﻜﺸﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
كﺎﺧ ﺎﺑوﻂﻳاﺮﺷﻦﻳاردلﻮﺼﺤﻣﺪﻴﻟﻮﺗﺖﻴﻤﻫاورﻮﺷيﺎﻫ
ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ ﺶﻘﻧﻪﻜﻨﻳاﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ هﺎﻴﮔﻮﻤﻧو ﺪﺷرردﺎﻫ
وﺖﺳاﻪﺘﻓﺮﮕﻧراﺮﻗﻲﺳرﺮﺑدرﻮﻣناﺪﻨﭼرﻮﺷﻂﻳاﺮﺷﺖﺤﺗ ﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ لﻮﺼﺤﻣ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ مﺪﻨﮔ ﺖﻴﻤﻫا ﻞﻴﻟد ﻪ
ﻪﻤﻴﻧ و ﻚﺸﺧ ﻖﻃﺎﻨﻣ هﺪﻤﻋ فﺪﻫ ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ،ﻚﺸﺧ
ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ ﺮﺛا ﻲﺑﺎﻳزرا ﺎﻫ
) و ارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘ چرﺎﻗ
مﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآ يﺮﺘﻛﺎﺑ (
تاﺮﺛا ﺶﻫﺎﻛ رد
NaCl
ﺪﺷر ﺮﺑ
ﻪﭽﻫﺎﻴﮔ ﺪﻳدﺮﮔاﺮﺟايرادﺮﺳﻢﻗرمﺪﻨﮔيﺎﻫ .
شوروداﻮﻣ
ﺎﻫ
ﺮﺛا ﻲﺳرﺮﺑرﻮﻈﻨﻣﻪﺑ ﺖﻴﻓوﺪﻧاچرﺎﻗ
P. indica
يﺮﺘﻛﺎﺑ و
Azospirillum Sp. ﻪﭽﻫﺎﻴﮔ ﺪﺷر ﺮﺑ
ﻢﻗر مﺪﻨﮔ يﺎﻫ
ﻂﻳاﺮﺷ رد ﻲﺸﻳﺎﻣزآ ،يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻂﻳاﺮﺷ ﺖﺤﺗ يرادﺮﺳ كﻮﻠﺑحﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ ردﻞﻳرﻮﺘﻛﺎﻓترﻮﺻﻪﺑﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﻞﻣﺎﻛيﺎﻫ
هﺪﻜﺸﻧاد ﻲﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ رد راﺮﻜﺗ ﻪﺳ ﺎﺑ ﻲﻓدﺎﺼﺗ ﺪﺷمﺎﺠﻧامﻼﻳاهﺎﮕﺸﻧاديزروﺎﺸﻛ .
ﺢﻄﺳﺞﻨﭘﺎﺑلوارﻮﺘﻛﺎﻓ
ﻞﻣﺎﺷ ) يﺮﺘﻛﺎﺑ ،ﺎﻜﻳﺪﻨﻳا ارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘ چرﺎﻗ ﺎﺑ ﺢﻴﻘﻠﺗ
ﻪﻳﻮﺳمﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآ ،رﻮﺷﺮﻴﻏ و رﻮﺷﻖﻃﺎﻨﻣ ﻪﺑرﺎﮔزﺎﺳ يﺎﻫ
ﺢﻴﻘﻠﺗ نوﺪﺑ و يﺮﺘﻛﺎﺑ و چرﺎﻗ مأﻮﺗ ﺢﻴﻘﻠﺗ (
مود رﻮﺘﻛﺎﻓ و
يرﺎﻴﺑآبآيرﻮﺷﺢﻄﺳ رﺎﻬﭼ )
ECW ( ﻲﻟﻮﻤﻌﻣبآﻞﻣﺎﺷ
)
0.2 dS m-1
( ﻢﻛيرﻮﺷ، )
4 dS m-1
( ، ﻂﺳﻮﺘﻣيرﻮﺷ )
8
dS m-1
( ﺪﻳﺪﺷيرﻮﺷو )
12 dS m-1
( دﻮﺑ .
اﺪﺘﺑا ،رﺬﺑ ندﻮﻤﻧ هدﻮﻟآ و يﺮﺘﻛﺎﺑ يزﺎﺳ هدﺎﻣآ ﺖﻬﺟ مﺪﻨﮔ يﺎﻫرﺬﺑ )
Triticum aestivum cv. Sardari
( ﻪﺑ
ﻞﻜﻟاردﺐﻴﺗﺮﺗ 70
تﺪﻣﻪﺑﻪﺟرد 30
ﻂﺳﻮﺗﺲﭙﺳوﻪﻴﻧﺎﺛ
ﻢﻳﺪﺳﺖﻳﺮﻠﻛﻮﭙﻴﻫ 2
/ 0 ﻲﻧﻮﻔﻋﺪﺿﻪﻘﻴﻗدودتﺪﻣﻪﺑﺪﺻرد
ﺪﻧﺪﺷﻲﺤﻄﺳ .
ﻮﺸﺘﺴﺷﻞﻳﺮﺘﺳاﺮﻄﻘﻣبآﺎﺑﻪﺒﺗﺮﻣﻪﺳﺪﻌﺑ
دﻮﺷ فﺬﺣ ﻢﻳﺪﺳ ﺖﻳﺮﻠﻛﻮﭙﻴﻫ ﺮﺛا ﺎﺗ ﺪﻧﺪﻳدﺮﮔ .
ﻪﺑ ﺲﭙﺳ
ﻪﻳﻮﺳ مﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآ يﺮﺘﻛﺎﺑ يوﺎﺣ لﻮﻠﺤﻣ ﻪﺑ رﺎﮔزﺎﺳ يﺎﻫ
رﻮﺷﺮﻴﻏورﻮﺷﻖﻃﺎﻨﻣ )
كﺎﺧو ﺖﺷﺪﻫﻮﻛ نﺎﺘﺳزﻮﺧ رﻮﺷ يﺎﻫ
( ﻪﺑو ﺪﻳدﺮﮔﻞﻘﺘﻨﻣ
راﺮﻗ ﺮﻜﻴﺷ رد ﺖﻋﺎﺳ ﻚﻳ تﺪﻣ ﻪﺑ يﺮﺘﻛﺎﺑذﻮﻔﻧ ﺎﺗ ﺖﻓﺮﮔ
ددﺮﮔﺮﻳﺬﭘنﺎﻜﻣاﻪﻧادﺖﺳﻮﭘوﺎﻫرﺎﻴﺷﻞﺧاد .
يﺮﺘﻛﺎﺑ ﺖﻴﻌﻤﺟ 108
ﻲﻠﻴﻣ ﺮﻫ رد يﺮﺘﻛﺎﺑ لﻮﻠﺳ ﺮﺘﻴﻟ
دﻮﺑ ﺢﻴﻘﻠﺗﻪﻳﺎﻣ .
ﺢﻴﻘﻠﺗ ﻪﻳﺎﻣ ﺎﺑرﺬﺑندﺮﻛ ﻪﺘﺸﻏآ ﺖﺒﺴﻧ
˺ ˺˹ دﻮﺑ . يﺮﺘﻛﺎﺑ ﺖﻋارز هوﺮﮔ هﺎﮕﺸﻳﺎﻣزآ رد ﺮﻈﻧ درﻮﻣ يﺎﻫ
ﻜﺗويزﺎﺳاﺪﺟ مﻼﻳاهﺎﮕﺸﻧاديزروﺎﺸﻛهﺪﻜﺸﻧاد ﻴﺜ
ﺪﻧﺪﺷ ﺮ
)
Zarea et al., 2012
.( ارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘ چرﺎﻗ ﺢﻴﻘﻠﺗ ﻪﻳﺎﻣ
چرﺎﻗ نﻮﻴﺴﻜﻠﻛ رد ﺎﻜﻳﺪﻨﻳا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻤﻴﺑ هوﺮﮔ ﻲﺳﺎﻨﺷ
ﺲﭙﺳ و ﻪﻴﻬﺗ سرﺪﻣ ﺖﻴﺑﺮﺗ هﺎﮕﺸﻧاد يزروﺎﺸﻛ هﺪﻜﺸﻧاد ﻳﺎﻣزآﺖﻬﺟ ﺪﻳدﺮﮔهدﺎﻣآﺶ
)
Zarea et al., 2012
.(
يﺮﺘﻛﺎﺑ ﺎﺑ هﺪﺸﻧ ﺢﻴﻘﻠﺗ ﺎﻳ هﺪﺷ ﺢﻴﻘﻠﺗ يﺎﻫرﺬﺑ يﺎﻫ
مﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآ )
ﻪﻳﻮﺳ رﻮﺷﺮﻴﻏورﻮﺷﻖﻃﺎﻨﻣﻪﺑرﺎﮔزﺎﺳيﺎﻫ ( رد 60 ناﺪﻠﮔ ) 21 و ﻪﻧﺎﻫد ﺮﻄﻗ ﺮﺘﻤﻴﺘﻧﺎﺳ 22
ﺮﺘﻤﻴﺘﻧﺎﺳ
عﺎﻔﺗرا ( ﻞﻳﺮﺘﺳا ﻲﻣاد دﻮﻛو ﻪﺳﺎﻣ ،سر زاﻲﻃﻮﻠﺨﻣ ﺎﺑﻪﻛ
ﺖﺒﺴﻧﻪﺑ 2:1:1
هﺪﺷ ﺮﭘ داﺪﻌﺗﻪﺑدﻮﺑ 20
ﺮﻫ ردرﺬﺑدﺪﻋ
نﺎﺑآلواردناﺪﻠﮔ 1389
ﺪﻳدﺮﮔﺖﺸﻛ .
،سرﻞﻳﺮﺘﺳاﻞﻤﻋ
يﺎﻣدرد نوآزاهدﺎﻔﺘﺳاﺎﺑﻲﻣاد دﻮﻛو ﻪﺳﺎﻣ 120
ﻪﺟرد
ﻲﺘﻧﺎﺳ مﺎﺠﻧاﻲﻟاﻮﺘﻣزورﻪﺳردوﺖﻋﺎﺳرﺎﻬﭼتﺪﻣﻪﺑداﺮﮔ
ﺖﻓﺮﮔ . ﻪﺑﻲﺘﺧاﻮﻨﻜﻳياﺮﺑنﺎﻫﺎﻴﮔداﺪﻌﺗزورﻦﻳﺪﻨﭼزاﺲﭘ
10 ﺎﻛ ناﺪﻠﮔ ﺮﻫرددﺪﻋ ﺖﻓﺎﻳﺶﻫ
. مﻮﻠﻴﺴﻴﻣزا ﺪﺷر يﺎﻫ
ﻪﺸﻳر ﺢﻴﻘﻠﺗ ياﺮﺑ ﺎﻜﻳﺪﻨﻳا ارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘ چرﺎﻗ هدﺮﻛ يﺎﻫ هدﺎﻔﺘﺳا مﺪﻨﮔ ﺷ ﺪ . ﻪﭽﻫﺎﻴﮔ ﺪﺷر زا ﺲﭘ
فاﺮﻃا كﺎﺧ ،ﺎﻫ
رﺎﻨﻛ ار ﻪﺸﻳر هدز
مﻮﻠﻴﺴﻴﻣ و ارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘ چرﺎﻗ يﺎﻫ
ﻪﺸﻳر يور ﺎﻜﻳﺪﻨﻳا ﺪﺷ هداد راﺮﻗ ﺎﻫ
. مأﻮﺗ رﺎﻤﻴﺗ ياﺮﺑ
) رﻮﻔﻳﺮﻴﭘ و مﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآ ﺎﻜﻳﺪﻨﻳا ارﻮﭙﺳﻮﻣ
( ﺎﺑ ار ﺎﻫرﺬﺑ اﺪﺘﺑا
ﻪﺸﻳرﺲﭙﺳوهدﺮﻛ ﻪﺘﺸﻏآمﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآﺢﻴﻘﻠﺗﻪﻳﺎﻣ ﺎﺑارﺎﻫ
ﺪﻧﺪﺷهدادﺢﻴﻘﻠﺗﺎﻜﻳﺪﻨﻳاارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘﺢﻴﻘﻠﺗﻪﻳﺎﻣ .
يرﻮﺷ ﺢﻄﺳ ﻪﺳ ﺎﺑ يرﺎﻴﺑآ بآ 4 ، 8 و 12 ﻲﺳد
يرﻮﺷ رﺎﻤﻴﺗناﻮﻨﻋ ﻪﺑﺪﺷرهرودلﻮﻃردﺮﺘﻣردﺲﻨﻤﻳز ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ .
آ زا يرﻮﺷ ﺎﺑ ﻲﻟﻮﻤﻌﻣ ب 2
/ 0
زاﺎﻫرﺎﻤﻴﺗﺮﻳﺎﺳياﺮﺑوﺪﻫﺎﺷرﺎﻤﻴﺗناﻮﻨﻋﻪﺑﺲﻨﻤﻳزﻲﺳد ﺖﺒﺴﻧﺎﺑﻢﻴﺴﻠﻛﺪﻳﺮﻠﻛوﻢﻳﺪﺳﺪﻳﺮﻠﻛﺐﻴﻛﺮﺗ 2
ﻪﺑ 1 ﺖﻬﺟ
ﺪﻳدﺮﮔهدﺎﻔﺘﺳايرﻮﺷلﺎﻤﻋا .
رﻮﻈﻨﻣﻪﺑيرﻮﺷرﺎﻤﻴﺗلﺎﻤﻋا
ترﻮﺼﺑ مﺪﻨﮔ هﺎﻴﮔ ﺪﻳﺪﺷ ﻲﻧﺎﻬﮔﺎﻧ كﻮﺷ زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ﺪﺷلﺎﻤﻋا ﻲﺠﻳرﺪﺗ .
ﺑﻲﺘﺴﻳﺰﻤﻫ ﺖﻴﺒﺜﺗﺖﻬﺟ دﻮﻛ ،يﺮﺘﻛﺎ
ناﺪﻠﮔ ﻪﺑ ﺪﺷر زا ﺪﻌﺑ هﺎﻣ ﻚﻳ نژوﺮﺘﻴﻧ ﺪﻳدﺮﮔ ﻪﻓﺎﺿا ﺎﻫ
. ﻪﻠﺻﺎﻓﺎﺑﺰﻴﻧ ﺮﻔﺴﻓ،چرﺎﻗﻲﺘﺴﻳﺰﻤﻫلﺮﺘﻨﻛﺖﻬﺟﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ناﺪﻠﮔكﺎﺧﺎﺑ،هﺎﻣﻚﻳﻲﻧﺎﻣز ﺪﺷطﻮﻠﺨﻣﺎﻫ
.
ﻪﭽﻫﺎﻴﮔ ﺪﺷر ﻲﻃ ردﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ردمﺪﻨﮔ يﺎﻫ
90 ﺎﺑ زور
ﻲﻳﺎﻨﺷورهرودلﻮﻃ 12
-10 ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﺖﻋﺎﺳ .
ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ
ﮔ عﻮﻧ زا ﻪﺸﻴﺷ ﻲﺸﺷﻮﭘ ﺎﺑ ﻲﻟﻮﻤﻌﻣ ﻪﻧﺎﺨﻠ نآ ﻂﻳاﺮﺷ و يا
دﻮﺑ ﻲﻄﻴﺤﻣ ﻂﻳاﺮﺷﻪﺑﻚﻳدﺰﻧ .
لﻮﻃرد ﺐﺷو زور يﺎﻣد
ﺐﻴﺗﺮﺗﻪﺑمﺪﻨﮔهﺎﻴﮔﺪﺷرهرود 25 و 0 -10 ﻲﺘﻧﺎﺳﻪﺟرد
-ﺖﺑﻮﻃر ناﺰﻴﻣ و داﺮﮔ ﻲﺒﺴﻧ 45 -60 دﻮﺑ ﺪﺻرد . نﺎﻳﺎﭘ رد هرود 90 ﻪﺠﻨﭘ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻲﻃ زا ﺲﭘ هزور ﻲﻫد
، زا نﺎﻫﺎﻴﮔ
ﺪﻳدﺮﮔﺖﺷادﺮﺑ كﺎﺧﺢﻄﺳ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓتﺎﻔﺻو ﺪﻧ
ﺖﺑﻮﻃر راﺪﻘﻣ ،لﻮﻠﺤﻣ تراﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛ ناﺰﻴﻣ ،گﺮﺑ ﻲﺒﺴﻧ
هﺰﻴﮕﻧر و ﻦﻴﻟوﺮﭘ يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ يﺎﻫ ) ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ a و b ( هزاﺪﻧا ﺪﺷ يﺮﻴﮔ .
ﺮﺗ و ﻚﺸﺧ هدﻮﺘﻳز نزو ﻦﻳا ﺮﺑ هوﻼﻋ
هزاﺪﻧا ﺪﺷيﺮﻴﮔ .
ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛياﻮﺘﺤﻣﻦﻴﻴﻌﺗياﺮﺑ a
و b گﺮﺑ
ﻪﺠﻨﭘﻪﻠﺣﺮﻣيﺎﻬﺘﻧارد نﻮﺘﺳازا،ﻲﻫد
ناﺰﻴﻣوﺪﺷهدﺎﻔﺘﺳا
ﺮﺘﻜﭙﺳاهﺎﮕﺘﺳد زا هدﺎﻔﺘﺳاﺎﺑ هرﺎﺼﻋرﻮﻧ بﺬﺟ و
ﻪﻛ ﺮﺘﻣﻮﺘﻓ
جﻮﻣ لﻮﻃيور يﺎﻫ
663 و 645 ،دﻮﺑ هﺪﺷﻢﻴﻈﻨﺗ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ
هزاﺪﻧا ﺪﺷيﺮﻴﮔ )
Svec, 1966 and
Strain
.( هزاﺪﻧا يﺮﻴﮔ
شور سﺎﺳا ﺮﺑ گﺮﺑ لﻮﻠﺤﻣ تارﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛ هﺎﻴﻤﻴﺛ
)
Thimmaiah, 2004 (
و ﻞﻨﻓ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و
جﻮﻣ لﻮﻃ رد ﻲﺑﺬﺟ رﻮﻧ ناﺰﻴﻣ و مﺎﺠﻧا ﻚﻳرﻮﻔﻟﻮﺳﺪﻴﺳا 485 ﺮﺘﻜﭙﺳا هﺎﮕﺘﺳد ﺎﺑ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ و
ﺪﺷ ﺖﺋاﺮﻗ ﺮﺘﻣﻮﺘﻓ .
رد
لوﺪﺟ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻲﺟاﺮﺨﺘﺳا تارﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛ ناﺰﻴﻣ ﺖﻳﺎﻬﻧ ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ دراﺪﻧﺎﺘﺳا .
شور ﻂﺳﻮﺗ ﻦﻴﻟوﺮﭘ ناﺰﻴﻣ و ﺰﺘﻴﺑ
نارﺎﻜﻤﻫ )
Bates et al., 1973 (
هزاﺪﻧا يﺮﻴﮔ ﺪﻳدﺮﮔ .
ﺼﺑگﺮﺑ ﻦﻴﻟوﺮﭘﺖﻈﻠﻏ ﺮﺗنزومﺮﮔ ﺮﻫردلﻮﻣوﺮﻜﻴﻣترﻮ
ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ گﺮﺑ .
يﺎﻬﺘﻧا رد گﺮﺑ ﻲﺒﺴﻧ ﺖﺑﻮﻃر راﺪﻘﻣ
ﻪﺠﻨﭘﻪﻠﺣﺮﻣ زاﻲﻫد ﻪﻟدﺎﻌﻣ 1 دﺮﮔﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺪﻳ :
RWC= ﺮﺗنزو- ﻚﺸﺧنزو نزو
هﺪﺷسﺎﻣآ -ﻚﺸﺧنزو ×100 [1] هدادﺲﻧﺎﻳراو ﻪﻳﺰﺠﺗ مﺮﻧزا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ
راﺰﻓا SAS و
ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ نﻮﻣزآ ﺎﻫ
فﻼﺘﺧا ﻞﻗاﺪﺣ نﻮﻣزآ ﻂﺳﻮﺗ
ﻲﻨﻌﻣ راد ) LSD, p ≤0.05 (
ﺪﺷمﺎﺠﻧا .
ﺚﺤﺑوﺞﻳﺎﺘﻧ
يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗﺮﺛا ﻪﻛدادنﺎﺸﻧﺲﻧﺎﻳراوﻪﻳﺰﺠﺗزاﻞﺻﺎﺣﺞﻳﺎﺘﻧ ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ ﺎﺑ ﺢﻴﻘﻠﺗ يرﻮﺷ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ،ﺖﻴﻓوﺪﻧا يﺎﻫ
) 2 / 0 ، 4 ، 8 و 12 ﺮﺘﻣﺮﺑﺲﻨﻤﻳزﻲﺳد (
ماﺪﻧا ﻚﺸﺧ و ﺮﺗ هدﻮﺘﻳز نزو مﺪﻨﮔ هﺎﻴﮔ ﻲﻳاﻮﻫ يﺎﻫ
ﻲﻨﻌﻣ راد ) 001 / 0
p < ( دﻮﺑ ) لوﺪﺟ 1 .(
آ يرﻮﺷ ﺶﻳاﺰﻓا هدﻮﺘﻳز نزوﺶﻫﺎﻛ ﺐﺟﻮﻣيرﺎﻴﺑآب
ماﺪﻧا ﻚﺸﺧ و ﺮﺗ ﺪﻳدﺮﮔ مﺪﻨﮔ هﺎﻴﮔ ﻲﻳاﻮﻫ يﺎﻫ
. ﺶﻫﺎﻛ
ردمﺪﻨﮔ نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻲﻳاﻮﻫﺖﻤﺴﻗ ﻚﺸﺧوﺮﺗ هدﻮﺘﻳزناﺰﻴﻣ يرﻮﺷ ﺢﻄﺳ 12
ﻪﺑﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑﺖﺒﺴﻧ ﺮﺘﻣﺮﺑ ﺲﻨﻤﻳزﻲﺳد
ﺮﺑاﺮﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ 17 / 36 و 27 / 33 ﺪﺻرد ) 001 / 0 < p ( دﻮﺑ ) ﻞﻜﺷ يﺎﻫ 1 و 2 .( دﺮﺑرﺎﻛ ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ ﺖﻴﻓوﺪﻧا يﺎﻫ ) يﺮﺘﻛﺎﺑ و چرﺎﻗ (
ﻲﻨﻌﻣ ﺶﻳاﺰﻓاﺐﺟﻮﻣ راد ) 001 / 0 < p ( ﻚﺸﺧو ﺮﺗهدﻮﺘﻳز
چرﺎﻗ ﺮﻴﺛﺄﺗﻦﻴﺑ ﻦﻳاردﻪﻛ ﺪﻳدﺮﮔمﺪﻨﮔ هﺎﻴﮔﻲﻳاﻮﻫﺶﺨﺑ دﻮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺎﻜﻳﺪﻨﻳا ارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘ )
لوﺪﺟ 1 .( ناﺰﻴﻣ
چرﺎﻗ ﺎﺑ هﺪﺷ ﺢﻴﻘﻠﺗ نﺎﻫﺎﻴﮔ رد ﻚﺸﺧ و ﺮﺗ هدﻮﺘﻳز ﺎﻜﻳﺪﻨﻳا ارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘ دوﺪﺣ ﻂﺳﻮﺘﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ
96 / 38 و 58 / 41 دﻮﺑهﺪﺸﻧﺢﻴﻘﻠﺗنﺎﻫﺎﻴﮔزاﺮﺘﺸﻴﺑﺪﺻرد ) ﻞﻜﺷ يﺎﻫ 1 و 2 .( ﻲﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﺮﺛا ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻳا چرﺎﻗ راد
ﺖﺤﺗمﺪﻨﮔهﺎﻴﮔردهدﻮﺘﻳزنزوﺮﺑﺎﻜﻳﺪﻨﻳاارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘ دﻮﺑرﻮﺷﺮﻴﻏورﻮﺷﻂﻳاﺮﺷ .
ﺮﮕﻧﺎﻴﺑﺶﻳﺎﻣزآﺞﻳﺎﺘﻧ،ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ﻨﮔ هﺎﻴﮔ ﺢﻴﻘﻠﺗ يﺪﻨﻣدﻮﺳ مﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآ يﺎﻬﻳﺮﺘﻛﺎﺑ ﺎﺑ مﺪ
هدﻮﺘﻳز نزو ﺮﺑ رﻮﺷ ﺮﻴﻏ و رﻮﺷ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺎﺑ رﺎﮔزﺎﺳ ﻪﻳﻮﺳ دﻮﺑ ﻲﻫﺎﻴﮔ .
ﻖﻃﺎﻨﻣ زاهﺪﺷ اﺪﺟ يﺮﺘﻛﺎﺑﻪﻳﻮﺳدﺮﺑرﺎﻛ ﻦﻴﺑ
وﺖﺷاﺪﻧدﻮﺟوﻲﻓﻼﺘﺧاهﺪﺷﺮﻛذﺖﻔﺻﺮﺑرﻮﺷﺮﻴﻏورﻮﺷ ﻚﺸﺧوﺮﺗهدﻮﺘﻳزﺖﺴﻧاﻮﺗﺰﻴﻧمﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآيﺮﺘﻛﺎﺑدﺮﺑرﺎﻛ ماﺪﻧا ار هﺎﻴﮔ ﻲﻳاﻮﻫ يﺎﻫ ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ 92 / 15 و 67 / 18 رد
ﺪﻫدﺶﻳاﺰﻓا نآدﺮﺑرﺎﻛمﺪﻋﺎﺑﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ) ﻞﻜﺷ يﺎﻫ 1 و 2 .(
ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ ود نﺎﻣأﻮﺗ دﺮﺑرﺎﻛ ،ﻦﻳا ﺮﺑ هوﻼﻋ )
و چرﺎﻗ
يﺮﺘﻛﺎﺑ ( نﺎﺴﻜﻳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ چرﺎﻗ ﺎﺑ ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ ﺢﻴﻘﻠﺗ و
ﺪﻳدﺮﮔرﻮﺷﺮﻴﻏورﻮﺷﻂﻳاﺮﺷﺖﺤﺗهدﻮﺘﻳز .
وﺮﻜﻴﻣ ﺢﻴﻘﻠﺗ ﺮﺛا ﺲﻧﺎﻳراو ﻪﻳﺰﺠﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻢﺴﻴﻧﺎﮔرا
يﺎﻫ
ﺖﺑﻮﻃر راﺪﻘﻣ ﺮﺑ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ و ﺖﻴﻓوﺪﻧا گﺮﺑ ﻲﺒﺴﻧ ) ﺪﺻرد ( لوﺪﺟ رد 1
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا .
ﺞﻳﺎﺘﻧ
هداد ﺲﻧﺎﻳراوﻪﻳﺰﺠﺗ ﺮﺑ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻂﻘﻓﻪﻛ داد نﺎﺸﻧﺎﻫ
ﻲﻨﻌﻣ گﺮﺑ ﻲﺒﺴﻧ ﺖﺑﻮﻃر راﺪﻘﻣ راد
) 001 / 0
p < ( دﻮﺑ ) لوﺪﺟ 1 .( گﺮﺑ ﻲﺒﺴﻧ ﺖﺑﻮﻃر راﺪﻘﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﺐﺟﻮﻣيرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﺖﺑﻮﻃر راﺪﻘﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻛ يرﻮﻃ ﻪﺑ ﺪﻳدﺮﮔ مﺪﻨﮔ هﺎﻴﮔ
ﺪﻫﺎﺷيرﻮﺷ ﺢﻄﺳردگﺮﺑ ﻲﺒﺴﻧ )
87 ﺪﺻرد ( ﻦﻳﺮﺘﻤﻛو
يرﻮﺷ ﺢﻄﺳ رد گﺮﺑ ﻲﺒﺴﻧ ﺖﺑﻮﻃر راﺪﻘﻣ 12
ﻲﺳد
ﺮﺘﻣ ﺮﺑﺲﻨﻤﻳز ) 74 ﺪﺻرد ( ﺪﻳدﺮﮔ ﻞﺻﺎﺣ . ﺶﻫﺎﻛ ناﺰﻴﻣ يرﻮﺷ حﻮﻄﺳ رد گﺮﺑ ﻲﺒﺴﻧ ﺖﺑﻮﻃر راﺪﻘﻣ
4 ، 8 و 12
ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﻳز ﻲﺳد 97 / 5 ، 26 / 11 و 94 / 14 دﻮﺑﺪﺻرد ) لوﺪﺟ 3 .(
ﺲﻧﺎﻳراو ﻪﻳﺰﺠﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ ) لوﺪﺟ 1 ( ، ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ ﺖﻴﻓوﺪﻧا يﺎﻫ ) يﺮﺘﻛﺎﺑ چرﺎﻗ و ﺎﻫ (
ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﻲﻨﻌﻣ تارﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛناﺰﻴﻣﺮﺑ يراد ﺪﻨﺘﺷادلﻮﻠﺤﻣ ) 01 / 0 < p .( ﻦﻳاﺮﺑيرﻮﺷﺶﻨﺗﺮﺛاﺎﻣا ﻲﻨﻌﻣﺖﻔﺻ راد دﻮﺒﻧ ) لوﺪﺟ 1 ( ، ﻲﻣ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺮﺑ يﺮﻴﺛﺄﺗ يرﻮﺷﺶﻨﺗ ﺖﻓﺮﮔﻪﺠﻴﺘﻧناﻮﺗ
ﺖﺷاﺪﻧمﺪﻨﮔ هﺎﻴﮔگﺮﺑ لﻮﻠﺤﻣتارﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛناﺰﻴﻣ .
ﺢﻴﻘﻠﺗ
ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ ﺎﺑهﺎﻴﮔ ﻲﻨﻌﻣﺶﻳاﺰﻓاﺐﺟﻮﻣﺖﻴﻓوﺪﻧايﺎﻫ
-راد ) 01 / 0
p < ( مﺪﻨﮔهﺎﻴﮔگﺮﺑلﻮﻠﺤﻣتراﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛناﺰﻴﻣ
ﺮﮔﺪﻫﺎﺷرﺎﻤﻴﺗﺎﺑﻪﺴﻳﺎﻘﻣرد ﺪﻳد ) لوﺪﺟ 1 .( ﺢﻴﻘﻠﺗنﺎﻫﺎﻴﮔ
راﺪﻘﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﺎﻜﻳﺪﻨﻳا ارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘ چرﺎﻗ ﺎﺑ هﺪﺷ تارﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛ لﻮﻠﺤﻣ ) 80 / 1 ﻲﻠﻴﻣ ﺮﺗ نزو مﺮﮔ ﺮﺑ مﺮﮔ (
ار
ﺪﻧدﻮﺑ اراد . تارﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ نﺎﻫﺎﻴﮔ گﺮﺑ رد لﻮﻠﺤﻣ
ﺎﻜﻳﺪﻨﻳاارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘ چرﺎﻗ ﺎﺑهﺪﺷ ﺢﻴﻘﻠﺗ 59
/ 14 ﺪﺻرد
ﺪﻫﺎﺷ نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﺖﺷاد ﺶﻳاﺰﻓا
. يﺮﺘﻛﺎﺑ يﺎﻫ
تارﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛ ناﺰﻴﻣ ﺰﻴﻧ مﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآ ار گﺮﺑ لﻮﻠﺤﻣ يﺎﻫ
ﺪﻧاد ﺶﻳاﺰﻓا نآ دﺮﺑرﺎﻛ مﺪﻋ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ .
ﻪﻳﻮﺳ ود ﻦﻴﺑ
ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا هﺪﺷ ﺮﻛذ ﺖﻔﺻ ﺮﺑ يﺮﺘﻛﺎﺑ دﻮﺟو يراد
تارﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛ ناﺰﻴﻣ و ﺖﺷاﺪﻧ ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ ار لﻮﻠﺤﻣ يﺎﻫ
78 / 11 د ﺶﻳاﺰﻓا ﺪﻫﺎﺷ نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣرد ﺪﺻرد ﺪﻧدا
.
ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ ود مأﻮﺗ دﺮﺑرﺎﻛ ،ﻦﻳا ﺮﺑ هوﻼﻋ )
و يﺮﺘﻛﺎﺑ
چرﺎﻗ ( ردنﺎﺴﻜﻳﺶﻳاﺰﻓاﺐﺟﻮﻣﺎﻬﻧآﻪﻧﺎﮔاﺪﺟﺢﻴﻘﻠﺗﺪﻨﻧﺎﻤﻫ
ﺪﻳدﺮﮔگﺮﺑلﻮﻠﺤﻣتراﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛناﺰﻴﻣ )
لوﺪﺟ 3 .(
هداد يرﺎﻣآ ﻪﻳﺰﺠﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ ياﻮﺘﺤﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ
ﻲﻨﻌﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗيرﻮﺷ ﻪﻛ دادنﺎﺸﻧﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ يراد ) 001 / 0 < p ( ﻣ ﺮﺑ ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ راﺪﻘ a ، b و a+b ﺖﺷاد ) لوﺪﺟ 2 .( ﺮﺑ
ﺐﺟﻮﻣيرﻮﺷﻪﻛﺪﻳدﺮﮔﺺﺨﺸﻣﺶﻳﺎﻣزآﻦﻳاﺞﻳﺎﺘﻧسﺎﺳا ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛياﻮﺘﺤﻣﺶﻫﺎﻛ
a
،
b
و
a+b
مﺪﻨﮔهﺎﻴﮔگﺮﺑرد
ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ ياﻮﺘﺤﻣ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ﻪﻛ يرﻮﻃ ﻪﺑ ﺪﻳدﺮﮔ
a ، b و a+b يرﻮﺷرد 12 ﻲﺳد ﺪﻳدﺮﮔﻞﺻﺎﺣﺮﺘﻣﺮﺑﺲﻨﻤﻳز .
ﻦﻳا
ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ ياﺮﺑ ﺮﻳدﺎﻘﻣ
a
،
b
و
a+b
ﻲﺸﻫﺎﻛ زا ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ
لدﺎﻌﻣ 25 / 30 ، 64 / 43 و 95 / 34 ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺪﺻرد
ﺪﻧدﻮﺑ رادﻮﺧﺮﺑ ) لوﺪﺟ 3 .( ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ دﺮﺑرﺎﻛ يﺎﻫ
داد ﺶﻳاﺰﻓا ار مﺪﻨﮔ هﺎﻴﮔ گﺮﺑ ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ ناﺰﻴﻣ ﺖﻴﻓوﺪﻧا ) 01 / 0
p < .( ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣﻦﻴﺑ رد نﺎﻫﺎﻴﮔ،ﺖﻴﻓوﺪﻧايﺎﻫ
ﻴﺑ ارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘ چرﺎﻗ ﺎﺑ هﺪﺷ ﺢﻴﻘﻠﺗ ياﻮﺘﺤﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸ ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ a ، b و a+b
ﺪﻧدﻮﺑ اراد ار .
ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛناﺰﻴﻣﺎﻜﻳﺪﻨﻳاارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘ
a
،
b
و
a+b
ﺖﺒﺴﻧ
ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ نآ دﺮﺑرﺎﻛ مﺪﻋ ﻪﺑ 24
/ 32 ، 37 / 33 و 42 / 31
دادﺶﻳاﺰﻓا ﺪﺻرد .
ﺐﺟﻮﻣﺰﻴﻧ مﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآيﺮﺘﻛﺎﺑ دﺮﺑرﺎﻛ
ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛياﻮﺘﺤﻣ ﺶﻳاﺰﻓا
a
،
b
و
a+b
ناﺰﻴﻣﻪﺑ 29 / 14 ،
23 / 19 و 57 / 12 ﺪﻳدﺮﮔ ﺪﺻرد .
مﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآ يﺮﺘﻛﺎﺑ ﺮﺛا
ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛياﻮﺘﺤﻣﺮﺑيرﻮﺷﻪﺑ رﺎﮔزﺎﺳﻪﻳﻮﺳ
a
،
b
و
a+b
هﺪﺷاﺪﺟمﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآيﺮﺘﻛﺎﺑﺮﺛازاﺮﺘﺸﻴﺑمﺪﻨﮔهﺎﻴﮔگﺮﺑ دﻮﺑ رﻮﺷ ﺮﻴﻏ كﺎﺧ زا .
رد ﺶﻳاﺰﻓا ناﺰﻴﻣ ﻦﻳا ﺪﻨﭼ ﺮﻫ
چرﺎﻗ دﺮﺑرﺎﻛ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد گﺮﺑ ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ ياﻮﺘﺤﻣ رﻮﻔﻳﺮﻴﭘ دﻮﺑ ﺮﺘﻤﻛ ارﻮﭙﺳﻮﻣ .
ود مأﻮﺗ دﺮﺑرﺎﻛ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ )
يﺮﺘﻛﺎﺑ و چرﺎﻗ (
چرﺎﻗ ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ ﺢﻴﻘﻠﺗ ﺎﺑ
ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﺎﻜﻳﺪﻨﻳا ارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘ و ﺖﺷاﺪﻧ يراد
ﺪﻳدﺮﮔمﺪﻨﮔگﺮﺑﻞﻴﻓوﺮﻠﻛياﻮﺘﺤﻣنﺎﺴﻜﻳﺶﻳاﺰﻓاﺐﺟﻮﻣ ) لوﺪﺟ 3 .( هداديرﺎﻣآﺰﻴﻟﺎﻧآ دادنﺎﺸﻧﻦﻴﻟوﺮﭘراﺪﻘﻣﻪﺑطﻮﺑﺮﻣيﺎﻫ
ﻪﻛ ﻲﻨﻌﻣﻦﻴﻟوﺮﭘناﺰﻴﻣﺮﺑ يرﻮﺷﺮﺛا راد
) 001 / 0
p < ( دﻮﺑ
) لوﺪﺟ 2 .( ﻦﻳا ﻊﻤﺠﺗ ناﺰﻴﻣ ﺮﺑ يرﻮﺷ ﺢﻄﺳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ
ﺪﻳدﺮﮔ هدوﺰﻓا گﺮﺑ ﺰﺒﺳ ﺖﻓﺎﺑ رد ﺐﻴﻛﺮﺗ .
ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ
ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣﺎﺑﺪﻫﺎﺷ يرﻮﺷﺢﻄﺳردﻦﻴﻟوﺮﭘ 94
/ 3 لﻮﻣوﺮﻜﻴﻣ
ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ ﺮﺗ نزو مﺮﮔ ﺮﺑ .
ﺐﻴﻛﺮﺗ ﻦﻳا راﺪﻘﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ
يرﻮﺷﻪﺑطﻮﺑﺮﻣ 12
ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣﺎﺑﺮﺘﻣﺮﺑﺲﻨﻤﻳزﻲﺳد 11
/ 6 دﻮﺑﺮﺗنزومﺮﮔﺮﺑلﻮﻣوﺮﻜﻴﻣ
) لوﺪﺟ 3 .( ردﻦﻴﻟوﺮﭘناﺰﻴﻣ
يرﻮﺷ ﺢﻄﺳ 12
ﻪﺑﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑﺖﺒﺴﻧ ﺮﺘﻣﺮﺑ ﺲﻨﻤﻳزﻲﺳد
ناﺰﻴﻣ 01 / 55 ﺖﻓﺎﻳﺶﻳاﺰﻓاﺪﺻرد .
ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣدﺮﺑرﺎﻛ
-ﻲﻨﻌﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ياراد ﺖﻴﻓوﺪﻧا يﺎﻫ ﻊﻤﺠﺗ ناﺰﻴﻣ ﺮﺑ يراد
ﻦﻴﻟوﺮﭘ ) 05 / 0
p < ( ﻧدﻮﺑ ﺪ ) لوﺪﺟ 2 ( ، ﺎﺑ ﻪﻛ يرﻮﻃ ﻪﺑ
ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ دﺮﺑرﺎﻛ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﻦﻳا ناﺰﻴﻣ ﺮﺑ ﺖﻴﻓوﺪﻧا يﺎﻫ
ﺪﻳدﺮﮔهدوﺰﻓا .
ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣﻦﻴﺑرد ﻲﻨﻌﻣفﻼﺘﺧاﺎﻫ
يراد
ﻦﻳا ﺎﺑ هﺪﺷ ﺢﻴﻘﻠﺗ مﺪﻨﮔ نﺎﻫﺎﻴﮔ و ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ ﻦﻴﻟوﺮﭘ راﺪﻘﻣ ﺎﻫ
) ﻂﺳﻮﺘﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ 58
/ 5
ﺮﺗنزومﺮﮔ ﺮﺑلﻮﻣوﺮﻜﻴﻣ (
ﺖﺒﺴﻧ ﺪﻫﺎﺷنﺎﻫﺎﻴﮔ ﻪﺑ )
63 / 3
ﺮﺗ نزو مﺮﮔﺮﺑ لﻮﻣوﺮﻜﻴﻣ (
ﺪﻨﺘﺷاد . ﺖﻈﻠﻏ ﺶﻳاﺰﻓا ناﺰﻴﻣ
ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ ﺎﺑ هﺪﺷ رﺎﻤﻴﺗ نﺎﻫﺎﻴﮔ رد ﻦﻴﻟوﺮﭘ يﺎﻫ
ﺮﺑاﺮﺑﺪﻫﺎﺷنﺎﻫﺎﻴﮔﺎﺑﻪﺴﻳﺎﻘﻣردﺖﻴﻓوﺪﻧا 71
/ 53 دﻮﺑﺪﺻرد .
ماﺪﻧا ﻚﺸﺧ و ﺮﺗ هدﻮﺘﻳز ناﺰﻴﻣ و ﺪﺷر ﺶﻳاﺰﻓا يﺎﻫ
ﺎﺑهﺪﺷﺢﻴﻘﻠﺗمﺪﻨﮔنﺎﻫﺎﻴﮔردﻲﻳاﻮﻫ ارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘچرﺎﻗ
ﻪﻳﻮﺳو ﺎﻜﻳﺪﻨﻳا ﻪﺑﺖﺒﺴﻧمﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآيﺮﺘﻛﺎﺑﻒﻠﺘﺨﻣيﺎﻫ
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﺖﺤﺗ ﺪﻫﺎﺷ نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻪﻛ ﺪﻫد
ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ ﺖﻴﻓوﺪﻧايﺎﻫ
) يﺮﺘﻛﺎﺑ و چرﺎﻗ (
ﻲﻣ ﺎﺑﺪﻨﻧاﻮﺗ
ﻢﺴﻴﻧﺎﻜﻣ هدﺎﻔﺘﺳا هﺎﻴﮔ رد ﻚﻤﻧ ءﻮﺳ تاﺮﺛا ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﺪﻨﻫدﺶﻫﺎﻛارمﺪﻨﮔ .
لوﺪﺟ 1 . ﺲﻧﺎﻳراوﻪﻳﺰﺠﺗ )
تﺎﻌﺑﺮﻣﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ (
ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣﺮﺛا هزاﺪﻧاتﺎﻔﺻﺮﺑيرﺎﻴﺑآبآيرﻮﺷﻒﻠﺘﺨﻣحﻮﻄﺳوﺎﻫ
هﺎﻴﮔهﺪﺷيﺮﻴﮔ
مﺪﻨﮔ
Table 1. Analysis of variance (mean square) of the effect of microorganisms and different water salinity levels on measured characteristics of wheat plant
ﻪﺟرد
يدازآ
ﺮﺗنزو ﻚﺸﺧنزو بآياﻮﺘﺤﻣ گﺮﺑﻲﺒﺴﻧ
تراﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛ
)
S.O.V
( تاﺮﻴﻴﻐﺗﻊﺑﺎﻨﻣ
df
fresh weight dry RWCweight carbohydrate
block كﻮﻠﺑ 0.8372 0.0578ns 13.95ns 0.0131ns ns
microorganisms ﺎﻫﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ 34.574 1.6118*** 17.17*** 0.1211ns **
salinity يرﻮﺷ 80.683 4.633*** 480*** 0.03052*** ns
microorganisms × salinity يرﻮﺷ×ﺎﻫﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ 0.80112 0.0907** 6.57** 0.03786ns ns
error ﻲﺸﻳﺎﻣزآيﺎﻄﺧ 0.27638 0.0315 7.5114 0.02255
CV (%) (%)تاﺮﻴﻴﻐﺗﺐﻳﺮﺿ 3.89 6.306 3.426 8.785
*
،
**
،
***
: ﻲﻨﻌﻣﺐﻴﺗﺮﺗﻪﺑ لﺎﻤﺘﺣاﺢﻄﺳردراد
05 / 0 ، 01 / 0 و 001 / 0 ، ns : ﻲﻨﻌﻣﺮﻴﻏ راد
*, **, ***: significant at 0.05, 0.01 and 0.001 probability levels, respectively; ns: means non-significant
ﻞﻜﺷ 1 . ماﺪﻧاﺮﺗنزو ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣﺎﺑﺢﻴﻘﻠﺗردمﺪﻨﮔهﺎﻴﮔﻲﻳاﻮﻫيﺎﻫ
ﺖﻴﻓوﺪﻧا يﺎﻫ )
P : ؛ﺎﻜﻳﺪﻨﻳاارﻮﻴﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘچرﺎﻗ
A(1) : ؛مﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآيﺮﺘﻛﺎﺑ A(2)
: ؛يرﻮﺷﻪﺑرﺎﮔزﺎﺳﻪﻳﻮﺳمﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآ PA
: و؛يﺮﺘﻛﺎﺑوچرﺎﻗماﻮﺗﺢﻴﻘﻠﺗ C
: ﺖﺤﺗ،ﺪﻫﺎﺷ
ﺶﻨﺗ يرﺎﻴﺑآبآيرﻮﺷ )
2 / 0 ، 4 ، 8 و 12 ﺮﺘﻣﺮﺑﺲﻨﻤﻳزﻲﺳد .(
Fig 1. Shoot fresh weight in wheat plants inoculated with microorganisms endophyte (P: Piriformospora indica; A(1): Azospirillum Sp.; A(2): Azospirillum Sp., salt tolerant strain; PA: P. indica + Azospirillum inoculation; C: control), at different salinity levels (0.2, 4, 8 and 12 dS m-1
).
ﻞﻜﺷ 2 . ماﺪﻧاﻚﺸﺧنزو ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣﺎﺑﺢﻴﻘﻠﺗردمﺪﻨﮔهﺎﻴﮔﻲﻳاﻮﻫيﺎﻫ
ﺖﻴﻓوﺪﻧايﺎﻫ )
P : ؛ﺎﻜﻳﺪﻨﻳاارﻮﻴﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘچرﺎﻗ
A(1) : ؛مﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآيﺮﺘﻛﺎﺑ A(2)
: ؛يرﻮﺷﻪﺑرﺎﮔزﺎﺳﻪﻳﻮﺳمﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآ PA
: و؛يﺮﺘﻛﺎﺑوچرﺎﻗماﻮﺗﺢﻴﻘﻠﺗ C
: ﺖﺤﺗ،ﺪﻫﺎﺷ
يرﺎﻴﺑآبآيرﻮﺷﺶﻨﺗ )
2 / 0 ، 4 ، 8 و 12 ﺮﺘﻣﺮﺑﺲﻨﻤﻳزﻲﺳد .(
Fig 1. Shoot dry weight in wheat plants inoculated with microorganisms endophyte (P: Piriformospora indica; A(1): Azospirillum Sp.; A(2): Azospirillum Sp., salt tolerant strain; PA: P. indica + Azospirillum inoculation; C: control), at different salinity levels (0.2, 4, 8 and 12 dS m-1).
a
de
ef
ijk a
b
fg
k c
fg
hij
l cd
gh
jk
l gh
ij
l
m
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
EC:0.2 EC:4 EC:8 EC:12
Shoot Fr
es
h Wei
g
ht (g
plant
-1)
water salinity levels (dS m-1)
PA
P
A(2)
A(1)
C
b
de
gh gh
a
bc
ef
hi c
fg
hi ij
cd
gh
hi jk
fg
hi
kl
l
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5 4 4.5
EC:0.2 EC:4 EC:8 EC:12
Sh
oot Dr
y
Wei
g
ht
(g p
lant
-1)
water salinity levels (dS m-1)
PA
P
A(2)
A(1)
ﻲﻫﺎﻴﮔ هدﻮﺘﻳز نزو يرﻮﺷ حﻮﻄﺳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﺶﻫﺎﻛ
ﺖﻓﺎﻳ . ﻪﺑ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﺖﺤﺗ ﻲﻫﺎﻴﮔ هدﻮﺘﻳز ناﺰﻴﻣ ﺶﻫﺎﻛ
ﺖﻓﺎﺑﻲﺒﺴﻧبآياﻮﺘﺤﻣﺶﻫﺎﻛﻞﻴﻟد ﺶﻫﺎﻛوﻲﻫﺎﻴﮔيﺎﻫ
گﺮﺑردﻞﻴﻓوﺮﻠﻛﺖﻈﻠﻏ ﺖﺳاﺎﻫ
. ﻲﺒﺴﻧبآياﻮﺘﺤﻣﺶﻫﺎﻛ
گﺮﺑ ﻲﻣ ﻪﻛ ﺖﺳاهﺎﻴﮔ ﻲﺑآﺖﻴﻌﺿو ﺶﻫﺎﻛ مﻮﻬﻔﻣﻪﺑ ﺎﻫ
-ﻪﻧزورنﺪﺷﻪﺘﺴﺑﻪﺑﺮﺠﻨﻣﺪﻧاﻮﺗ يددورومﺪﻋوﺎﻫ
ﺪﻴﺴﻛا ﻻ ﻦﺑﺮﻛ
ناﺰﻴﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد ،ددﺮﮔ ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ياﺮﺑ مز ﻲﻫﺎﻴﮔهدﻮﺘﻳزنزوﺶﻫﺎﻛﺐﺟﻮﻣﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ﻲﻣ
دﻮﺷ . ﺶﻫﺎﻛ
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣﺮﺜﻛارديرﻮﺷﺶﻨﺗﺖﺤﺗﻲﻫﺎﻴﮔهدﻮﺘﻳزنزورد ﺖﺳاهﺪﺷشراﺰﮔﺰﻴﻧﺮﮕﻳد .
نارﺎﻜﻤﻫو ﮓﻧاو )
Wang et
al., 2007
( يرﻮﺷ حﻮﻄﺳ رد ﻪﻛ ﺪﻧداد شراﺰﮔ 150
و
لوﺪﺟ 2 . ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣﺎﺑهﺪﺷرﺎﻤﻴﺗمﺪﻨﮔهﺎﻴﮔردﻦﻴﻟوﺮﭘوﻞﻴﻓوﺮﻠﻛراﺪﻘﻣتﺎﻌﺑﺮﻣﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ يرﻮﺷﺶﻨﺗﻂﻳاﺮﺷﺖﺤﺗﺎﻫ
Table 2. Mean square of photosynthetic pigments and proline content in wheat plants inoculated with microorganisms under salinity conditions
)
S.O.V
( تاﺮﻴﻴﻐﺗﻊﺑﺎﻨﻣ
يدازآﻪﺟرد df
ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ
a
Ch a
ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ
b
Ch b
ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ
a+b
Ch a+b
ﻦﻴﻟوﺮﭘ Proline
block كﻮﻠﺑ 0.0001542 0.00015ns 0.000365ns 0.360ns ns
microorganisms ﺎﻫﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ 0.0014394 0.00058* 0.02044** 10.77** *
salinity يرﻮﺷ 0.0070913 0.00350*** 0.02044*** 43.29*** ***
microorganisms × salinity يرﻮﺷ×ﺎﻫﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ 12 0.000396ns 0.00010ns 0.000594ns 5.213ns
error ﻲﺸﻳﺎﻣزآيﺎﻄﺧ 0.00049638 0.000159 0.001032 3.869
CV (%) (%)تاﺮﻴﻴﻐﺗﺐﻳﺮﺿ 19.666 22.594 18.999 27.845
*
،
**
،
***
: ﻪﺑ ﻲﻨﻌﻣﺐﻴﺗﺮﺗ لﺎﻤﺘﺣاﺢﻄﺳردراد
05 / 0 ، 01 / 0 و 001 / 0 ، ns : ﻲﻨﻌﻣﺮﻴﻏ راد *
, **, ***: significant at 0.05, 0.01 and 0.001 probability levels, respectively; ns: means non-significant
لوﺪﺟ 3 . هزاﺪﻧاتﺎﻔﺻﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗﺖﺤﺗمﺪﻨﮔهﺎﻴﮔهﺪﺷيﺮﻴﮔ
ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ ﻪﻠﺣﺮﻣرديرﺎﻴﺑآبآيرﻮﺷوﺎﻫ
ﻪﺠﻨﭘ ﻲﻫد
Table 3. Mean comparison for estimated characteristics of wheat plants influence microorganisms and water salinity in tillering stage
ﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ
§
ياﻮﺘﺤﻣ بآ
گﺮﺑﻲﺒﺴﻧ
تراﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛ
aﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ
ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ
b
ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ
a+b
ﻦﻴﻟوﺮﭘ
Treatment§
RWC
(%)
Carbohydrate
(mg g.fresh weight-1
)
Ch a
Ch Ch b Prolinea+b
(µmol.g fresh weight-1
)
ـــــــــــــــ
)
mg mL-1
(
ـــــــــــــــ
Microorganisms ﺎﻫﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ
P 1.798a81.66a 0.127a 0.062a 0.187a 5.485a
PA 1.782a80.83ab 0.117a 0.059ab 0.177ab 5.956a
A(2) 1.754ab79.33b 0.117a 0.061a 0.178ab 5.040ab
A(1) 1.651bc78.83b 0.110ab 0.051bc 0.161bc 5.876a
C 1.569c79.33b 0.096b 0.046c 0.143c 3.633b
salinity (dS m-1) (ﺮﺘﻣﺮﺑﺲﻨﻤﻳزﻲﺳد) يرﻮﺷ
0.2 1.708a87.00a 0.137a 0.074a 0.212a 3.941c
4 1.751a81.80b 0.126a 0.062b 0.188b 4.653b
8 1.647a72.20c 0.094b 0.045c 0.139c 5.890ab
12 1.731a74.00d 0.096b 0.042c 0.138c 6.109a
ﻲﻨﻌﻣتوﺎﻔﺗمﺪﻋﻪﻧﺎﺸﻧنﻮﺘﺳﺮﻫردنﺎﺴﻜﻳفوﺮﺣ يرﺎﻣآلﺎﻤﺘﺣاﺢﻄﺳردراد
05 / 0 نﻮﻣزآرد LSD ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
§
ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ ﺎﻫ
: ﺎﻜﻳﺪﻨﻳا ارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘچرﺎﻗ )
P ( مﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآيﺮﺘﻛﺎﺑ، A(1)
يرﻮﺷﻪﺑرﺎﮔزﺎﺳﻪﻳﻮﺳمﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآيﺮﺘﻛﺎﺑ، A(2)
،
يﺮﺘﻛﺎﺑوچرﺎﻗمأﻮﺗﺢﻴﻘﻠﺗ )
PA ( لﺮﺘﻨﻛو ) C (
Means in each column followed by similar letters are not significantly different at 0.05 probability level, using LSD (Least Significant Difference) Range test.
300 ﻳﺪﺳﺪﻳﺮﻠﻛرﻻﻮﻣﻲﻠﻴﻣ ماﺪﻧاهدﻮﺘﻳزنزوﻢ
ﻲﻳاﻮﻫيﺎﻫ
ﺐﻴﺗﺮﺗﻪﺑمﺪﻨﮔهﺎﻴﮔ 90
/ 36 و 53 / 46 ﺖﻓﺎﻳﺶﻫﺎﻛﺪﺻرد .
ﺶﻳاﺰﻓاﺎﺑﺎﻜﻳﺪﻨﻳاارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘچرﺎﻗ،ﺶﻳﺎﻣزآﻦﻳارد گﺮﺑ ﻲﺒﺴﻧبآياﻮﺘﺤﻣ ﺖﻴﻟﻮﻤﺳا ﻊﻤﺠﺗﺮﺛاردﺎﻫ
ﻲﻟآ يﺎﻫ
هدﻮﺘﻳز نزو ﺖﺴﻧاﻮﺗ گﺮﺑ ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ ياﻮﺘﺤﻣ ﺶﻳاﺰﻓا و ﺪﻫد ﺶﻳاﺰﻓا ار ﻲﻫﺎﻴﮔ .
ﺑار رد ﻪﻳﻮﺳ ﺖﺒﺜﻣ ﺮﺛا ﺎﺑ ﻪﻄ يﺎﻫ
ماﺪﻧا هدﻮﺘﻳز نزو ﺮﺑ مﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآ يﺮﺘﻛﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﺰﻴﻧ مﺪﻨﮔ هﺎﻴﮔ ﻲﻳاﻮﻫ ﻪﻛ ﺖﺷاد رﺎﻬﻇا ﻦﻴﻨﭼ ناﻮﺗ
ﺶﻳاﺰﻓا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و هﺎﻴﮔ ﻲﺑآ ﺖﻴﻌﺿو دﻮﺒﻬﺑ ﺎﺑ يﺮﺘﻛﺎﺑ گﺮﺑ ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ ياﻮﺘﺤﻣ هدﻮﺘﻳز نزو ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﺑ ردﺎﻗ ﺎﻫ
دﻮﺑ ﺪﻫﺎﺷ نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻲﻫﺎﻴﮔ .
ﻮﻴﻠﻴﺳﺎﺑ نارﺎﻜﻤﻫ و
)
Bacilio et al., 2004
( زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ شراﺰﮔ
Azospirillum lipoferum gfp-tagged
ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ تاﺮﺛا
يرﻮﺷﻲﻔﻨﻣ رد
مﺪﻨﮔ ﺪﻫدﺶﻫﺎﻛار .
ﻦﻴﻘﻘﺤﻣﻦﻳاﺞﻳﺎﺘﻧ
نﺎﺸﻧ داد ﻪﻛ نزو ﻚﺸﺧ ﻪﺸﻳر و گﺮﺑ و هﺎﻴﮔ عﺎﻔﺗرا رد
مﺪﻨﮔ ﺢﻴﻘﻠﺗ هﺪﺷ ﺶﻳاﺰﻓا ﺖﻓﺎﻳ ؛ ﺎﻬﻧآ ﻲﻜﻳ زا ﻞﻳﻻد ﺶﻳاﺰﻓا
دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻦﻳا نﺎﻫﺎﻴﮔ ار ﻪﺑ ﺶﻳاﺰﻓا بﺬﺟ بآ رد هﺎﻴﮔ ﺖﺒﺴﻧ
ﺪﻧداد . بآ ياﻮﺘﺤﻣ ﺎﻜﻳﺪﻨﻳا ارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘ چرﺎﻗ ﺎﺑ ﺢﻴﻘﻠﺗ
داد ﺶﻳاﺰﻓا ار هﺪﺷ ﺢﻴﻘﻠﺗ مﺪﻨﮔ نﺎﻫﺎﻴﮔ گﺮﺑ ﻲﺒﺴﻧ .
ﻲﺳرﺮﺑ ﺖﻬﺟ ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ رﺎﻴﻌﻣ گﺮﺑ ﻲﺒﺴﻧ بآ ياﻮﺘﺤﻣ ﺖﺳاهﺎﻴﮔﻲﺑآﺖﻴﻌﺿو .
بآياﻮﺘﺤﻣيرﻮﺷحﻮﻄﺳﺶﻳاﺰﻓا
گﺮﺑ ﻲﺒﺴﻧ ﻲﻣ نآ ﺖﻠﻋ ﻪﻛ داد ﺶﻫﺎﻛ ار
ﺶﻫﺎﻛ ﺪﻧاﻮﺗ
نﻮﻳ بﺬﺟ ﺶﻳاﺰﻓا و كﺎﺧ بآﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ ﻢﻳﺪﺳ و ﺮﻠﻛيﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ )
Fricke and Peter, 2002
.( ﻲﻬﺑﺎﺸﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ
رد صﻮﺼﺧ مﺪﻨﮔ هﺎﻴﮔرد گﺮﺑ ﻲﺒﺴﻧ بآياﻮﺘﺤﻣﺶﻫﺎﻛ
شراﺰﮔيرﻮﺷﺶﻨﺗﺶﻳاﺰﻓازاﻲﺷﺎﻧ ﺖﺳاهﺪﺷ
)
Rasico
et al., 2001
( .
ﺮﺑﻲﺒﺴﻧبآياﻮﺘﺤﻣﺶﻳاﺰﻓا هﺪﺷﺢﻴﻘﻠﺗنﺎﻫﺎﻴﮔردگ
رﺎﻛوزﺎﺳ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺷ ،ﺎﻜﻳﺪﻨﻳا ارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘ چرﺎﻗ ﺎﺑ ﺪﺷﺎﺑيﺰﻤﺳاﻢﻴﻈﻨﺗردنآﺪﻨﻤﺗرﺪﻗ ،
ناﺰﻴﻣﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑنﻮﭼ
ﻊﻤﺠﺗ تارﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛ رﺎﻤﻴﺗ ﻦﻳا رد ﻦﻴﻟوﺮﭘ و لﻮﻠﺤﻣ يﺎﻫ
دراددﻮﺟو .
ماﺪﻧا رد يﺰﻤﺳا ﻢﻴﻈﻨﺗ ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ ﺪﺷر لﺎﺣ رد يﺎﻫ
ﺖﻴﻟﻮﻤﺳا ﻦﻴﻣﺄﺗ اد ﻲﮕﺘﺴﺑ ﺎﻫ
در ، فﺮﺻ ﺎﺑ ﻞﻤﻋ ﻦﻳا اﺮﻳز
ﺪﻴﻟﻮﺗ ياﺮﺑ مزﻻ ﻲﻨﺑﺮﻛ يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ و ﺖﺳا هاﺮﻤﻫ يژﺮﻧا ﺖﻴﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﺖﺳا ﻪﺘﺴﺑاو ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ مواﺪﺗ ﻪﺑ ﺎﻫ )
Morgan,
1984
.( ﻲﻣسﺎﺳاﻦﻳاﺮﺑ هﺪﺷﺢﻴﻘﻠﺗنﺎﻫﺎﻴﮔﻪﻛﺖﻔﮔناﻮﺗ
ﺪﻨﺘﺷاديﺮﺘﻬﺑﻲﺑآﺖﻴﻌﺿوﺎﻜﻳﺪﻨﻳاارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘچرﺎﻗﺎﺑ ﻓ مواﺪﺗ ياﺮﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ نﺎﻜﻣا و
يﺎﻫﺪﻴﺳا ﺪﻴﻟﻮﺗ و ﺰﺘﻨﺳﻮﺘ
ﻢﻴﻈﻨﺗياﺮﺑيژﺮﻧا و ﻲﻨﺑﺮﻛ يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ ﻦﻴﻣﺄﺗﺖﻬﺟ ﻲﻟآ ﻪﺘﺷاديﺰﻤﺳا ﺪﻧا
. ﻚﻳ زاﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﺑﻮﻃرﻆﻔﺣ ﺎﺑﻪﺠﻴﺘﻧرد
ناﺰﻴﻣﺮﮕﻳدفﺮﻃزاﺮﺘﺸﻴﺑﻦﺑﺮﻛﺪﻴﺴﻛايدبﺬﺟوفﺮﻃ ﻪﺘﺷادﻪﮕﻧﻻﺎﺑاردﻮﺧيﺪﻴﻟﻮﺗتﻼﻴﻤﻴﺳا ﺐﻴﺗﺮﺗﻦﻳﺪﺑوﺪﻧا
هﺮﻬﺑ يﺰﻤﺳا ﻢﻴﻈﻨﺗ زا ﺪﻧدﻮﺑ ﺪﻨﻣ
دﻮﺧ فاﺮﻃا ﻂﻴﺤﻣ ﺎﺑ و
ﻊﻳﺮﺳ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و ﺪﻧﺪﻳدﺮﮔ رﺎﮔزﺎﺳ ﺮﺗ ﻧاﻮﺗ
ﺘﺴ بآ بﺬﺟ ﺪﻨ
ﺪﻨﻫدمﺎﺠﻧااريﺮﺘﻬﺑ .
ﻲﻨﻌﻣ و ﻲﻔﻨﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ يرﻮﺷ حﻮﻄﺳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺮﺑ يراد
ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ ياﻮﺘﺤﻣ
a
،
b
و
a+b
ﺖﺷاد . ياﻮﺘﺤﻣ ﺶﻫﺎﻛ
ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ
a
،
b
و
a+b
رد راﺬﮔ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻢﻬﻣ ﻞﻣاﻮﻋ زا ﻪﻛ
ﻲﻣ يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ﺖﻴﻓﺮﻇ يرﻮﺷ حﻮﻄﺳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ،ﺪﺷﺎﺑ
گﺮﺑ يﺪﻣآرﺎﻛﺎﻧ ﺐﺟﻮﻣ ﺪﻳﺪﺸﺗ و ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ مﺎﺠﻧا رد ﺎﻫ
ﻲﻣ ﺶﻨﺗ تﺎﻣﺪﺻ ددﺮﮔ
)
Jiang and Huang, 2001
.(
ﻢﺴﻴﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﺮﻴﺴﻣ ﺮﻴﻴﻐﺗ ًﻻﺎﻤﺘﺣا ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ ﺶﻫﺎﻛ ﺖﻠﻋ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﺖﺧﺎﺳ رد نژوﺮﺘﻴﻧ ﻪﻛ ،ﺖﺳا ﻦﻴﻟوﺮﭘ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻳﺎﻫ
ﻲﻣ رﺎﻜﺑ يﺰﻤﺳا ﻢﻴﻈﻨﺗ ياﺮﺑ دور
. ﺎﻣزآ ﻦﻳا رد ﺖﺤﺗ ،ﺶﻳ
ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ ياﻮﺘﺤﻣيرﻮﺷ ﺶﻨﺗ
a
،
b
و
a+b
ﺶﻫﺎﻛ ، ﻲﻟو
ﺖﻓﺎﻳﺶﻳاﺰﻓاﻦﻴﻟوﺮﭘراﺪﻘﻣ .
ﺖﺤﺗﻞﻴﻓوﺮﻠﻛياﻮﺘﺤﻣﺶﻫﺎﻛ
ردﺪﻳدﺮﮔهﺪﻫﺎﺸﻣ ﺶﻳﺎﻣزآﻦﻳاردﻪﻛ يرﻮﺷﺶﻨﺗﻂﻳاﺮﺷ شراﺰﮔ ﺰﻴﻧ ﻮﺟ ﺖﺳا هﺪﺷ
)
Hung and Redman,
1995
( . ﻲﻣ ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛراﺪﻘﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ،ﺶﻳﺎﻣزآ ﻦﻳارد ﻲﻜﻳﺪﻧاﻮﺗ
زا ﻢﺴﻴﻧﺎﻜﻣ ﺪﺷﺎﺑيرﻮﺷﺶﻨﺗﻪﺑهﺎﻴﮔﺖﻣوﺎﻘﻣﺶﻳاﺰﻓايﺎﻫ
ﻲﻣﻪﻛ ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣﻪﻠﻴﺳوﻪﺑﺪﻧاﻮﺗ ﺖﻴﻓوﺪﻧايﺎﻫ
) وچرﺎﻗ
يﺮﺘﻛﺎﺑ ( دﻮﺷ لﺎﻤﻋا .
ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ ياﻮﺘﺤﻣ ﺶﻳاﺰﻓا
a
،
b
و
a+b
ارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘ چرﺎﻗ ﺎﺑ هﺪﺷ ﺢﻴﻘﻠﺗ نﺎﻫﺎﻴﮔ رد ﻲﻣ ﺎﻜﻳﺪﻨﻳا ﺪﺷﺎﺑ هﺎﻴﮔﻲﺑآ ﺖﻴﻌﺿودﻮﺒﻬﺑ ﻞﻴﻟد ﻪﺑﺪﻧاﻮﺗ
. زا
ﺢﻴﻘﻠﺗ نﺎﻫﺎﻴﮔ رد ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ ناﺰﻴﻣ ﺶﻳاﺰﻓا رد ﺮﮕﻳد ﻞﻳﻻد ﻲﻣ ﻲﻧﺪﻌﻣ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺮﺘﺸﻴﺑ بﺬﺟ ،چرﺎﻗ ﺎﺑ هﺪﺷ ﺪﺷﺎﺑ
)
Jentschke et al., 2000
.( ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﺰﻳرﻮﻜﻴﻣ چرﺎﻗ
ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛﺰﺘﻨﺳﺶﻳاﺰﻓاﺐﺟﻮﻣمﺰﻴﻨﻣبﺬﺟ ﻲﻣ
ﺷ ﻮ د )
Giri
et al., 2002
.(
يﺮﺘﻛﺎﺑ ﺎﺑهﺪﺷﺢﻴﻘﻠﺗمﺪﻨﮔ نﺎﻫﺎﻴﮔردﻞﻴﻓوﺮﻠﻛراﺪﻘﻣ ﺖﻓﺎﻳﺶﻳاﺰﻓا يرﻮﺷﻪﺑرﺎﮔزﺎﺳﻪﻳﻮﺳهﮋﻳوﻪﺑمﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآ .
هﺰﻴﮕﻧر ﺮﺑمﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآ يﺮﺘﻛﺎﺑﺢﻴﻘﻠﺗﺮﻴﺛﺄﺗ يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ يﺎﻫ
شراﺰﮔ ﺮﺜﻛا رد رد ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ راﺪﻘﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﺖﺳاهدﻮﺑنﺎﻫﺎﻴﮔﺮﺘﺸﻴﺑ .
ﺎﻜﺴﻨﻳزردﻮﺳا )
Swedrzynska,
2000
ﺖﺤﺗ ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛراﺪﻘﻣ ﻪﻠﻤﺟزاﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ تﺎﻔﺻﺶﻳاﺰﻓا ﺪﺷيرﻮﺷﺶﻨﺗ .
ﺶﻳاﺰﻓا رد ًﻻﺎﻤﺘﺣا ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫﺪﻨﻳآﺮﻓ زا ﺮﮕﻳد ﻲﻜﻳ ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ ﻂﺳﻮﺗ يرﻮﺷ ﻪﺑ مﺪﻨﮔ هﺎﻴﮔ ﺖﻣوﺎﻘﻣ يﺎﻫ
ﺖﻴﻓوﺪﻧا ) يﺮﺘﻛﺎﺑوچرﺎﻗ (
ﻢﻴﻈﻨﺗ ﺰﺘﻨﺳﻚﻳﺮﺤﺗ،درادﺮﻴﺛﺄﺗ
هﺪﻨﻨﻛ ﺖﺳايﺰﻤﺳايﺎﻫ )
Rasendohl and Rosendal,
1991
.( ﺪﻨﻳآﺮﻓ نﺎﻫﺎﻴﮔ هﺪﻴﭽﻴﭘ يﺎﻫ
يرﺎﮔزﺎﺳ ﺖﻬﺟ ار يا
ﻲﻣرﺎﻜﺑيرﻮﺷﺶﻨﺗزاﻲﺷﺎﻧﻲﻧﻮﻳويﺰﻤﺳاﺶﻨﺗﻪﺑ
ﺪﻧﺮﺑ .
ﻢﻴﻈﻨﺗﻂﺳﻮﺗًﺎﺗﺪﻤﻋيرﺎﮔزﺎﺳﻦﻳا هﺪﻨﻨﻛ
ﺰﻤﺳايﺎﻫ ﺪﻨﻧﺎﻣي
ﺎﺘﺑ ﻦﻴﺴﻴﻠﮔ ،ﺪﻨﻗ ،ﻢﻴﺳﺎﺘﭘ ﺋﻴ
ﻲﻣ قﺎﻔﺗا ﻦﻴﻟوﺮﭘ و ﻦ
ﺪﺘﻓُا
)
Reedy et al., 2004
.( ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑﺶﻫوﮋﭘﻦﻳارد ﺢﻄﺳ
ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا ﻦﻴﻟوﺮﭘ ﺖﻈﻠﻏ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ .
ناﺰﻴﻣ ﺶﻳاﺰﻓا
يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ زوﺮﺑ ﻲﻃ رد نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺰﺒﺳ ﺖﻓﺎﺑ رد ﻦﻴﻟوﺮﭘ ﺖﺳاهﺪﺷشراﺰﮔﻦﻴﻘﻘﺤﻣ زايرﺎﻴﺴﺑﻂﺳﻮﺗ )
Khan et
al., 2009
.( ناﺰﻴﻣ ﺎﻜﻳﺪﻨﻳا ارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘ چرﺎﻗ ﺎﺑﺢﻴﻘﻠﺗ
ﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛ ر تا دادﺶﻳاﺰﻓاارﻦﻴﻟوﺮﭘولﻮﻠﺤﻣيﺎﻫ .
ﺮﺘﻬﺑﺪﺷر
ﻫﺎﻴﮔ ﺖﺤﺗ ﺎﻜﻳﺪﻨﻳا ارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘ چرﺎﻗ ﺎﺑ هﺪﺷ رﺎﻤﻴﺗ نﺎ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﺪﻫﺎﺷ نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ
ﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛ ار ت گﺮﺑ ﻦﻴﻟوﺮﭘ راﺪﻘﻣ و لﻮﻠﺤﻣ يﺎﻫ ﺖﺳا ﺎﻫ
.
ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ و تﺎﺷوﺮﺘﻟﺎﺑ
نارﺎﻜﻤﻫ
)
Baltruschat et al., 2008
( درادﺖﻘﺑﺎﻄﻣ .
ﻦﻴﻘﻘﺤﻣﻦﻳا
ﺎﻗ ﻪﻛ ﺪﻧداد شراﺰﮔ ﻖﻳﺮﻃ زا ﺎﻜﻳﺪﻨﻳا ارﻮﭙﺳﻮﻣرﻮﻔﻳﺮﻴﭘ چر
ﻢﻳﺰﻧآ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺮﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﻲﺘﻧآ يﺎﻫ لﻮﻠﺤﻣ و ناﺪﻴﺴﻛا
يﺎﻫ
ﺶﻳاﺰﻓا و يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ءﻮﺳ تاﺮﺛا ﺶﻫﺎﻛ ﺐﺟﻮﻣ رﺎﮔزﺎﺳ ﺖﺳاهﺪﻳدﺮﮔيرﻮﺷﺶﻨﺗﺖﺤﺗﺖﺤﺗﻮﺟهﺎﻴﮔﺪﺷر .
ﻪﻳﻮﺳ ﺎﺑ ﺢﻴﻘﻠﺗ ﺰﻴﻧ مﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآ يﺮﺘﻛﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
لﻮﻠﺤﻣ ﺶﻳاﺰﻓا رد ﻲﻬﺑﺎﺸﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺎﻫ
ﺖﻴﻟﻮﻤﺳا ي
) تارﺪﻴﻫﻮﺑﺮﻛ ﻦﻴﻟوﺮﭘ و لﻮﻠﺤﻣ يﺎﻫ
( ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﻛ ﺖﺷاد
ردمﻮﻠﻳﺮﻴﭙﺳوزآيﺮﺘﻛﺎﺑﺶﻘﻧﻞﻴﻟدﻪﺑﻦﻜﻤﻣﻦﻴﻟوﺮﭘراﺪﻘﻣ ﺐﺟﻮﻣ نژوﺮﺘﻴﻧراﺪﻘﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ نژوﺮﺘﻴﻧﺖﻴﺒﺜﺗ ﺪﻳدﺮﮔ ﻦﻴﻟوﺮﭘ راﺪﻘﻣ ﺶﻳاﺰﻓا )
Kandowangko et al.,
2009
.(
يﺮﻴﮔﻪﺠﻴﺘﻧ
دﺮﺑرﺎﻛ ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ وﺪﻧا يﺎﻫ
هدﻮﺘﻳز ﺮﺑ ﻲﺘﺒﺜﻣ ﺮﺛا ﺖﻴﻓ
ﺖﺷاد رﻮﺷ ﺮﻴﻏ و رﻮﺷ ﻂﻳاﺮﺷ ﺖﺤﺗ مﺪﻨﮔ هﺎﻴﮔ .
ﺖﺤﺗ
ﺎﺑ هﺪﺷ ﺢﻴﻘﻠﺗ مﺪﻨﮔ هﺎﻴﮔ ﺪﺷر دﻮﺒﻬﺑ رﻮﺷ ﻂﻳاﺮﺷ ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ ﻢﻴﻈﻨﺗ ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﻄﺳاو ﻪﺑ ﺖﻴﻓوﺪﻧا يﺎﻫ
هﺪﻨﻨﻛ دﻮﺑ ﻞﻴﻓوﺮﻠﻛ ياﻮﺘﺤﻣ ﺶﻳاﺰﻓا و يﺰﻤﺳا يﺎﻫ .
رد
ﺮﺛﺄﺘﻣ يزروﺎﺸﻛﻲﺿارا زاﻲﻌﻴﺳو ﺢﻄﺳﻪﻛ ناﺮﻳارﻮﺸﻛ زا
ﺖﺴﻳﺰﻤﻫتادﻮﺟﻮﻣﺰﻳر ﻦﻳازا هدﺎﻔﺘﺳاﺖﺳايرﻮﺷ هﺪﻳﺪﭘ ﻲﻣ ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ ﻞﻤﺤﺗ ﺶﻳاﺰﻓا ﺖﻬﺟ رد يرﺎﻜﻫار ﺪﻧاﻮﺗ
ﺪﺷﺎﺑيرﻮﺷﻪﺑمﺪﻨﮔ .
ﻊﺑﺎﻨﻣ Al-Karaki, G.N., 2000. Growth of mycorrhizal tomato and mineral acquisition under salt
stress. Mycorrhiza. 10, 51-54.
Bacilio, M., Rodrguez, H., Moreno, M., Hernandez, J.P., Bashan, Y., 2004. Mitigation of salt stress in wheat seedlings by a gfp-tagged Azospirillum lipoferum. Biol. Fert. Soils. 40, 188-193.
Baltruschat, H., Fodor, J., Harrach, B.D., Niemczyk, E., Barna, B., Gullner, G., 2008. Salt tolerance of barley induced by the root endophyte Piriformospora indica is associated with a strong increase in antioxidants. New Phytol. 180, 501-510.
Bates, L.S., Waldren, R.O., Teare, I.D., 1973. Rapid determination of free proline for water-stress studies. Plant and Soil. 39, 205-207.
Fricke, W., Peter, W.S., 2002. The biophysics of leaf growth in salt-stressed. A study at the cell level. Plant Physiol. 129, 374-388.
Giri, B., Kapoor, R., Mukerji, K.G., 2002. VA Mycorrhizal techniques VAM technology in establishment of plants under salinity stress condition. In: Mukerji, K.G., Manoracheir, C., Singh, I., (Eds.), Techniques in Mycorrhizal Studies. Kluwer, Dordrecht, pp. 313-327.
Gorham, R.G., Jones, W., Donnell, E.M., 1985. Some mechanisms of salt tolerance in crop plants. Plant and soil. 6, 15-40.
Hamdi, H., 1999. Rhizobium-legume symbiosis and nitrogen fixation under severe conditions and in arid climate. Microbiol. Mol. Biol. Res. 63, 968-989.
Hung, I., Redman, R.E., 1995. Solute adjustment to salinity and calcium supply in cultivated and wild barley. Plant Nutr. 18, 1371-1389.
Jenschke, G., Brandes, B., Kuhn, A.J., Schoder, W.H., Becker, J.S., Godlbdd, D.L., 2000. The mycorrhizal fungus Paxillus in volutes magnesium to Norway spruce seedlings. Evidence from stable isotope labeling. Plant and Soil. 220, 243-246.
Jiang, Y., Huang, N., 2001. Drought and heat stress injury to two cool-season turfgrasses in relation to antioxidant metabolism and lipid peroxidation. Crop Sci. 41, 436-442.
Kandowangko, N., Suryatmana, G., Nurlaeny, N., Simanungkalit, R., 2009. Proline and abscisic acid content in droughted corn plant inoculated with Azospirillum sp. and arbuscular mycorrhizae fungi. Hayati. J. Bio. 16, 15-20.
Khan, M.U., Shirazi, M.A., Khan, S.M., Mujtaba, E., 2009. Role of proline, K/Na ratio and chlorophyll content in salt tolerance of wheat (Triticum aestivum). Pak. J. Bot. 41(2), 633-638.
Mass, E.V., Hoffman, G.J., 1977. Crop tolerance current assessment. J. Irrig. Drain Div. 103, 115-134.
Mir Mohammadi Mibodi, S., Ghoryazi, B., 2001. Mechanisms Physiologic and Plants to Salinity Stress. University of Ispahen Publication. [In Persian].
Morgan, J.M., 1984. Osmoregulation and water stress in higher plants. Annu. Rev. Plant Physiol. 35, 299-319.
Naidoo, G., Rughunanen, R., 1990. Salt tolerance in the succulent coastal halophytes, Sarcocarnia natalensis. J. Exp. Bot. 41, 497- 502.
Qadir, M., Ghafoor, A., Murtaza, G., 2000. Amelioration strategies for saline soils: a review. Land Degrad Devlop. 11, 501–521.
Rasendohl, C.N., Rosendal, S., 1991. Influence of vesicular arbuscular mycorrhizal fungi (Glomus spp.) on the response of Cucumber (Cucmis sativa L.) to salt stress. Environ. Exp. Bot. 31, 313-318.
Rasico, A., Russa, M.M., Azzucco, L., Plantani, C., Nisastro, G., Fonx, N.D., 2001. Enhanced osmotolerance of wheat selected for potassium acculmulation. Plant Sci. 160, 41-448.
Reddy, A.R., Chaitanya, K.V., Vivekanandan, M., 2004. Drought induced responses of photosynthesis and antioxidant metabolism in higher plants. Plant Physiol. 161, 1189-1202.
Shanon, M.C., 1997. Adaptation of plants to salinity. Adv. Agron. 60, 75-120.
Strain, H.H., Svec, W.A., 1966. Extraction, separation, estimation and isolation of chlorophylls. In: Vernon, L.P., Seely, G.R., (Eds.), The Chlorophylls. Academic Press, New York. pp, 21-66.
Swedrzynska, D., Sawicka ,A., 2000. Effect of inoculation with Azospirillum brasilense on development and yielding of maize (Zea mays ssp. saccharata L.) under different cultivation conditions. Pol. J. Environ. Stud. 9, 505-509.
Thimmaiah, S.R., 2004. Standard Methods of Biochemical Analysis. Kalyani Publishers, New Delhi. pp 545.
Wang, Z.Q., Yuan, Y.Z., Ou, j., Lin, Q.H., Zhang, C.F., 2007. Glutamine synthetase and glutamate dehydrogenase contribute differentially to proline accumulation in leaves of wheat (Triticum aestivum) seedlings exposed to different salinity. Plant Physiol. 164, 695-701.
Varma, A., Singh, A., Sudha, S., Sahay, N., Sharma, J., Roy, A., Kumari, M., Rana, D., Thakran, S., Deka, D., Bharti, K., Franken, P., Hurek, T., Blechert, O., Rexer, K.H., Kost, G., Hahn, A., Hock, B., Maier, W., Walter, M., Strack, D., Kranner, I., 2001. Piriformospora indica: a cultivable mycorrhiza-like endosymbiotic fungus. In: Varma, A., Hock, B. (Eds.), Mycota IX. Springer, Berlin Heidelberg New York, pp. 123-150.
Varma, A., Verma, S., SudhaSahay, N., Butehorn, B., Franken, P., 1999. Piriformospora indica, a cultivable plant-growth-promoting root endophyte. Appl. Environ. Microbiol. 65, 2741-2744.
Verma, S.A., Varma, A., Rexer, K.H., Hassel, A., Kost, G., Sarbhoy, A., Bisen, P., Butehorn, B., Franken, P., 1998. Piriformospora indica, gen. et. sp. Nov., a new root colonizing fungus. Mycologia. 90, 898-905.
Yano-melo, A.M., Saggin, J.D., Maia. L.C., 2003. Tolerance of mycorrhized banana (Musa sp.cv.Pacovan ) plantlets to saline stress. Agric. Ecosyst. Environ. 95, 343-348.
Zahir, Z.A., Arshad, M., Frankenberger, W.T., 2004. Plant growth promoting rhizobacteria: applications and perspectives in agriculture. Adv. Agron. 81, 97-168.
Zarea, M.J., Hajinia, S., Karimi, N., Mohammadi Goltapeh, E., Rejali, F., Varma, A., 2012. Effect of Piriformospora indica and Azospirillum strains from saline or non-saline soil on mitigation of the effects of NaCl. Soil Biol. Biochem. 45, 139-146.
